TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
1
MUÅC LUÅC
PHÊÌN THÛÁ BA TRÑ DUÅC ............................................................................................................ 2
CHÛÚNG I HOÅC VÊËN CUÃA TREÃ EM CÊÌN PHAÃI THÛÅC HAÂNH CAÁCH THÏË NAÂO? ....... 3
CHÛÚNG II BA PHÛÚNG PHAÁP GIAÁO DUÅC VAÂ HOÅC VÊËN ............................................. 9
PHÊÌN THÛÁ TÛ THÏÍ DUÅC .......................................................................................................... 22
CHÛÚNG I MÖÅT TÊM HÖÌN TRAÁNG KIÏÅN TRONG MÖÅT THÊN THÏÍ TRAÁNG KIÏÅN 23
CHÛÚNG II CHÚI ÀUÂA VAÂ THÏÍ THAO ............................................................................ 28
CHÛÚNG III NHÛÄNG CUÖÅC CHÚI TRONG NHAÂ ........................................................... 32
KÏËT LUÊÅN “CON NHÚÂ ÀÛÁC MEÅ”....................................................................................... 38
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
Phêìn thûá ba
TRÑ DUÅC
http://ebooks.vdcmedia.com
2
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
3
CHÛÚNG I
HOÅC VÊËN CUÃA TREÃ EM CÊÌN PHAÃI THÛÅC HAÂNH
CAÁCH THÏË NAÂO?
CÊÌN PHAÃI NUÖI DÛÚÄNG SÛÁC HOÅC CHO TREÃ
Treã caâng lúán lïn, trònh àöå thöng minh cuãa treã cuäng lúán thïm,
lûúng têm vaâ nghõ lûåc cuãa treã phaát triïín thò lyá trñ cuäng phaãi phaát
triïín theo. Hoåc vêën cuãa treã coá thïí thûåc haânh tûâ böën, nùm tuöíi sùæp
ài, nhûng cêìn phaãi coá phûúng phaáp cho khön kheáo vaâ khoa hoåc thò
sûå hoåc vêën êëy múái coá têën ñch. Traái laåi, thûåc haânh nhûäng phûúng
phaáp sai lêìm coá thïí laâm hû hoãng caã trñ naäo tinh thêìn con treã,
khöng thöng minh thïm maâ laåi hoáa ngu àêìn, chêåm luåt mêët hïët caã
tûúng lai.
Möåt ngûúâi meå coá hoåc vêën vaâ coá thò giúâ thò ngoaâi viïåc chùm
nuöi vaâ böìi böí àûác duåc, nïn múã mang trñ duåc cho treã nûäa, giaáo duåc
cuãa meå nhû thïë múái àûúåc hoaân toaân.
Nhûng nïëu vò sûå trúã ngaåi gò maâ phaãi giao sûå hoåc vêën cuãa con
cho möåt trûúâng mêîu giaáo, meå cuäng biïët qua caách thûác vïì trñ duåc,
àïí haâng ngaây kiïím soaát sûå hoåc vêën cuãa con úã trûúâng coá tiïën böå
khöng, vaâ cöng viïåc giaáo duåc cuãa thêìy giaáo coá àûúåc nhû yá khöng.
Caái tuöíi tûâ böën àïën baãy, khöng phaãi laâ tuöíi ài trûúâng àïí chêët
chûáa nhûäng kiïën thûác cao xa vaâ khoa hoåc chñnh thûác. Thúâi gian
naây laâ chó àùåt trñ naäo cuãa treã àuã nùng lûåc àïí tiïëp nhêån möåt hoåc vêën
sau naây.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
4
Trong thúâi gian böën tuöíi àïën baãy tuöíi khöng nïn eáp treã phaãi
raáng sûác vïì trñ naäo quaá. Tuy sûå raáng sûác êëy coá thïí thêëy nhûäng kïët
quaã trûúác mùæt, nhûng noá seä aãnh hûúãng rêët tai haåi vïì tûúng lai.
Möåt àûáa treã múái mûúâi hai tuöíi, cha meå laâm thúå buöåc noá
khuên vaác gaåch àaá, noá laâm àûúåc caã. Ngûúâi ta khen treã coá sûác laâm
nhû ngûúâi lúán. Nhûng khöng mêëy höm treã àaä quùçn vai suån xûúng
söëng trúã nïnngûúâi taân têåt. Àöëi vúái sûå hoåc cuãa möåt treã nùm tuöíi
cuäng vêåy. Nïëu cha meå buöåc treã theo nhûäng chûúng trònh hoåc cuãa
lúáp sú àùèng treã coá thïí theo kõp trong möåt thúâi gian, nhûng khöng
bao lêu nghõ lûåc vaâ trñ thûác cuãa treã bõ cùng thùèng quaá, treã phaãi
kiïåt lûåc. Tinh thêìn cuãa treã bõ cuân laåi; sûác hoåc cuãa treã tûâ àoá khöng
thïí naâo tiïën àûúåc nûäa. Thïë laâ tinh thêìn cuãa treã cuäng bõ taân têåt
vêåy.
Möåt baâ meå àem con àïën trûúâng xin vaâo hoåc, khoe vúái öng àöëc:
“Thûa ngaâi con töi múái nùm tuöíi maâ àaäbiïët àoåc chûä thöng lùæm, vaâ
àaä biïët laâm tñnh”. Öng àöëc vöåi vaâng traã lúâi: “Thûa baâ, töi xin löîi vaâ,
thûåc laâ möåt sûå rêët àaáng tiïëc”. Nhaâ giaáo duåc àêìy kinh nghiïåm êëy àaä
hiïíu thêëu nghôa" nhûäng traái chñn non bao giúâ cuäng laâ traái chua
chaát" vêåy.
NHÛÄNG NGUYÏN NHÊN LÊÌM LÖÎI CUÃA TREÃ
Nhûäng nguyïn nhên lêìm löîi cuãa treã trong sûå phaán àoaán vaâ lyá
luêån rêët nhiïìu. Chùèng qua nhûäng súã nùng cuãa treã chûa luyïån têåp,
sûå chuá yá coân thiïëu, sûå quan saát vaâ suy nghô coân ñt, chûa kinh
nghiïåm, vö söë nhûäng viïåc chûa tûâng thêëy, tûâng biïët. Vò bao nhiïu
leä àoá laâ khöng lêëy laâm laå khi thêëy treã hiïíu sai, tñnh nhêìm.
Vò thïë, trong khoaãng böën tuöíi àïën baãy tuöíi, sûå múã mang trñ
thûác cuãa treã phaãi thûåc haânh khön kheáo, khöng nïn cêìu treã hoåc vaâ
laâm nhûäng viïåc khöng àuã sûác, chûa àïën trònh àöå, khöng nïn buöåc
treã phaãi xuêët têët caã lûåc, dêìu treã thêåt coá nhûäng nùng lûåc êëy. Trong
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
5
luác naây tinh thêìn cuãa treã nhû möåt caái mêìm vûâa thoaát haåt giöëng,
nïëu gùåp tay vuång vïì khöng biïët vun xúái, mêìm cêy seä heáo dêìn
khöng kõp nêíy laá àêm hoa.
MÖÅT TREÃ SAÁU TUÖÍI CÊÌN BIÏËT NHÛÄNG GÒ?
Tiïìm dûúäng sûác treã nhû thïë, coá thiïåt haåi gò cho sûå hoåc vêën
cuãa treã khöng? Khöng, khöng thiïåt haåi gò caã. Traái laåi lúåi nhiïìu laâ
khaác. Dêìu qua àïën nùm thûá saáu treã vêîn chûa biïët àoåc, biïët viïët,
tûúng lai cuãa treã cuäng khöng bõ hû hoãng gò caã. Sûå quan hïå vïì hoåc
vêën cuãa treã khöng phaãi úã nùm naâo treã bùæt àêìu hoåc, maâ chñnh laâ úã
trònh àöå hoåc vêën cuãa treã àïën bêåc naâo sau khi thöi hoåc.
Cöët nhêët laâ àïën saáu tuöíi treã coá möåt thên thïí khoãe maånh chùæc
chùæn vaâ möåt tinh thêìn saáng suöët, tûúi töët, thò dêìu luác êëy treã chûa
biïët A - B gò, nhûng sau treã seä hoåc möåt caách thöng minh vaâ têën ñch
vö cuâng. Cha meå nïn nhúá rùçng: chúá ham cho con hoåc súám maâ nïn
dûå bõ laâm sao cho con coá sûác hoåc àûúåc lêu daâi vaâ cao hún. Möåt nhaâ
giaáo duåc laäo thaânh kia àaä noái möåt cêu rêët yá võ sau naây: “Töi khöng
muöën hoåc troâ (thanh niïn) coá möåt àêìu oác chêët àêìy kiïën thûác, töi
chó tröng hoå coá möåt àêìu oác àêìy àuã nùng lûåc”. Möåt àêìu oác maâ caác súã
nùng vïì trñ thûác coá thïí phaát triïín möåt caách maånh meä giûäa möåt bêìu
khöng khñ yïn vui vaâ triïín voång saáng suãa.
Chûúng trònh hoåc vêën rêët töët cho treã trong giai àoaån tûâ 4 àïën
5 tuöíi, dêìu úã gia àònh hay trûúâng hoåc cuäng thïë, khöng cêìn phaãi baâi
vúã phiïìn phûác, maâ chó cêìn nhûäng têåp saách veä cho àeåp àïí cho treã
nhêån thêëy nhûäng sûå vêåt xung quanh mònh. Daåy cho treã têåp luyïån
vaâ sûã duång caác giaác quan, têåp haát, têåp noái, têåp nhòn, têåp ài, têåp
cêìm, têåp nghe, têåp phên biïåt ngûúâi vaâ vêåt trong hoaân caãnh cuãa treã.
Sûå hoåc êëy meå chó cêìn hûúáng dêîn röìi tûå treã coá thïí hoåc lêëy möåt
mònh rêët coá hiïåu quaã. Möåt nhaâ giaáo duåc vaâ têm lyá àaä noái: “Caái tuöíi
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
6
maâ treã hoåc àûúåc nhiïìu vaâ mau hiïíu hún caã laâ tuöíi treã khöng coá
thêìy”. Lúâi noái thiïåt chñ lñ quaá!
BAÃN SAÁT HAÅCH ÀÏÍ BIÏËT TRÒNH ÀÖÅ TRÑ THÛÁC CUÃA TREÃ
Muöën thûåc haânh hoåc vêën cho treã, cêìn phaãi hiïíu trònh àöå trñ
thûác cuãa treã àïën bêåc naâo? Caác nhaâ sinh lyá vaâ têm lyá hoåc ngaây nay
àaä àùåt ra möåt baãn saát haåch àïí xeát trònh àöå trñ thûác cuãa treã àïën
àûúåc trònh àöå trñ thûác cuãa treã múái coá thïí tòm àûúåc nhûäng hoåc vêën
vûâa phaãi maâ daåy cho treã. Dûúái àêy laâ möåt baãn saát haåch cuãa nhaâ
têm lyá hoåc àaä àùåt ra àïí saát haåch nhûäng treã tûâ ba thaáng àïën baãy
tuöíi:
3 thaáng: Möåt caái nhòn coá chuá yá.
6 thaáng: Àïí yá àïën caác thûá tiïëng. Sau khi thêëy vêåt gò hoùåc súâ vêåt gò,
biïët ngaã tay ra nùæm.
1 tuöíi :
Nhêån biïët àöì ùn.
2 tuöíi :
Biïët ài, sai laâm àûúåc möåt viïåc; àaä biïët noái vaâ chó caác
moán cêìn thiïët tûå nhiïn (thñ duå chó cúm ùn, nûúác uöëng).
3 tuöíi :
Biïët chó löî muäi, con mùæt vaâ miïång treã; lùæp àûúåc hai söë,
àïëm vaâ chó nhûäng ngûúâi vaâ vêåt trong möåt bûác veä; noái àûúåc tïn
mònh, lùæp àûúåc saáu tiïëng.
4 tuöíi :
Biïët chó mònh trai hay gaái, biïët chó möåt chòa khoáa, möåt
caái dao, möåt àöìng xu; lùæp àûúåc ba söë; so saánh hai àûúâng vaâ nhêån
àûúåc àûúâng naâo daâi àûúâng naâo ngùæn.
5 tuöíi :
So saánh hai höåp vaâ phên biïåt àûúåc höåp naâo nùång, höåp
naâo nheå; cheáp möåt hònh vuöng, lùæp laåi möåt cêu coá mûúâi tiïëng, àïëm
àûúåc böën xu thûúâng; sùæp àûúåc möåt troâ chúi göìm hai miïëng.
6 tuöíi:
Nhêån biïët tay mùåt tay traái; lùæp laåi möåt cêu coá 16 tiïëng;
so saánh vaâ chó àûúåc caái xêëu vaâ caái àeåp. Giaãi nghôa sûå ñch lúåi caác àöì
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
7
duâng úã trong nhaâ; laâm àûúåc ba viïåc sai baão; noái àûúåc tuöíi cuãa
mònh; chó vaâ phên biïåt àûúåc buöíi mai vaâ buöíi chiïìu.
7 tuöíi:
Nhêån thêëy sûå thiïëu soát trong möåt bûác veä, àïëm àûúåc caác
ngoán tay; cheáp laåi àûúåc möåt cêu viïët; cheáp laåi möåt hònh thoi, lùåp laåi
nùm chûä söë: giaãi àûúåc möåt hònh veä, àïëm àûúåc mûúâi ba àöìng xu
thûúâng; chó àûúåc böën àöìng tiïìn tïå khaác nhau.
KHÑ CHÊËT CUÃA TREÃ CON
Vúái baãn saát haåch, chuáng ta biïët àûúåc trònh àöå trñ thûác treã em,
nhûng thïë cuäng chûa àuã, ta coân phaãi biïët khñ chêët cuãa treã ra laâm
sao nûäa thò ta múái coá thïí àûa àûúâng cho sûå hoåc vêën cuãa con möåt
caách coá hiïåu quaã. Ta laåi biïët cú thïí cuãa treã rêët aãnh hûúãng àïën tinh
thêìn vaâ khöng möåt cú thïí naâo giöëng möåt cú thïí naâo. Nïn khöng
laâm gò maâ coá treã giöëng nhau hùèn.
Ngaây xûa caác nhaâ giaáo duåc hay chia treã con ra laâm böën haång,
lêëy khñ chêët laâm cùn cûá: 1 - haång khñ chêët hay kñch thñch vaâ naäo
cên (caãm àöång mau); 2 - haång khñ chêët sung tuác vïì huyïët maåch
(giêån mau); 3- haång khñ chêët sung tuác vaâ gan mêåt (cau coá); 4- haång
khñ chêët sung tuác vïì haåch huyïët (buöìn rêìu).
Caác nhaâ giaáo duåc ngaây nay laåi chia ra laâm böën haång lêëy cú
thïí laâm cùn cûá: 1- haång vïì thêìn kinh, 2- haång vïì hö hêëp; 3- haång
vïì tiïu hoáa, 4- haång vïì cên duåc.
Haång thêìn kinh daáng ngûúâi maãnh khaãnh, traán röång vaâ muäi
núã röång, mùæt saáng hún caã, tuy vêåy maây mùåt vêîn thuây mõ dïî coi.
Haång hö hêëp, khöí mùåt röång úã giûäa hai khoaãng lûúäng quyïìn,
muäi núã röång, löìng ngûåc núái röång vaâ thuön daâi.
Haång tiïu hoáa, khöí mùåt röång úã dûúái maâ trïn àêìu toáp laåi nhû
quaã àaâo, miïång röång, haâm to, vaâ khoaãng buång lúán hún löìng ngûåc.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
8
Haång cên duåc, coá möåt àêìu trung bònh, hònh cên àöëi cöí cûáng
vûäng, bùæp thõt trong cú thïí nêíy núã àïìu.
Trong böën haång êëy thò haång thêìn kinh vaâ cên duåc coá nhiïìu
tûúng lai vïì hoåc vêën hún caã, haång thêìn kinh vïì phûúng diïån trñ
thûác, haång cên duåc vïì phûúng diïån sûác khoãe. Coân hai daång hö hêëp
vaâ tiïu hoáa vò caác cú quan hö hêëp vaâ tiïu hoáa phaát triïín quaá thaânh
lêën aát sûå phaát triïín cuãa caác cú quan khaác, vò thïë sûå tiïën böå cuãa treã
bõ chêåm ài nhiïìu. Tuy vêåy giaáo duåc chuyïn cêìn cuãa cha meå biïët
caách sûãa àöíi sûå bêët bònh quên êëy. Àöëi vúái haång hö hêëp, cêìn phaãi
daåy cho treã têåp thïí duåc thïí thao vaâ àöëi vúái haång tiïu hoáa, cêìn phaãi
tröng nom caách thûác ùn uöëng, cho coá phûúng phaáp, cuäng coá thïí laâm
cho caác cú quan trong ngûúâi treã phaát triïín möåt caách quên bònh.
Tuy tñnh chêët hö hêëp vaâ tiïu hoáa cuäng vêîn coân, nhûng toaân cú thïí
cuäng chõu aãnh hûúãng ñt nhiïìu cuãa sûå têåp luyïån chuyïn cêìn cuãa cha
meå.
Haång cên duåc, nhúâ coá sûác khoãe nïn sau naây seä àuã sûác chõu
àûång caác sûå mïåt nhoåc vïì hoåc haânh. Cha meå nïn chõu khoá chúâ àúåi,
möåt thúâi gian treã seä phaát triïín vïì tinh thêìn möåt caách maånh meä
nhû thïí chêët cuãa treã vêåy. Cha meå chó cêìn chùm soác laâm sao cho sûå
phaát triïín caác bùæp thõt khöng lêën aát caã sûå phaát triïín vïì lyá trñ.
Trong mêëy nùm àêìu, nhiïìu khi lïn àïën 10, 12 tuöíi, treã coá veã nhû
lûúâi biïëng, cha meå khöng nïn lêëy thïë maâ lo. Sau naây treã coân àuã sûác
tiïën nûäa. Cha meå chó cêìn sùæp àùåt trûúác möåt con àûúâng töët cho con
ài, nghôa laâ nuöi daåy cho coá quy cuã vaâ chuyïn cêìn.
Haång thêìn kinh, coá nhiïìu nùng lûåc vïì trñ thûác, sau naây coá
nhiïìu hy voång hoåc lïn nhûäng trònh àöå cao. Nhûng trong thúâi thú
êëu cha meå laåi cêìn nuöi dûúäng sûác hoåc cho treã. Khöng nïn thêëy con
thöng minh maâ buöåc con phaãi hoåc súám, vaâ raáng sûác con. Nhiïìu khi
treã coá thïí laâm àûúåc, hoåc àûúåc nhiïìu caái khoá, nhûng möåt thúâi gian
sûác treã seä chêåm ài vaâ kïëtquaã khöng tiïën àûúåc nûäa. Àoá laâ löîi cha
meå, cêìn têåp luyïån thïí thao cho treã. Treã coá möåt sûác maånh khoãe thò
sau naây múái chõu àûång nöíi nhûäng sûå khoá nhoåc vïì tinh thêìn maâ treã
rêët coá nhiïìu nùng lûåc.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
9
CHÛÚNG II
BA PHÛÚNG PHAÁP GIAÁO DUÅC VAÂ HOÅC VÊËN
YÁ NGHÔA CUÃA BA PHÛÚNG PHAÁP
YÁ nghôa chung cuãa ba phûúng phaáp giaáo duåc tûâ ba àïën saáu,
baãy tuöíi laâ chúá nïn xem treã nhû möåt hoåc sinh chñnh thûác. Trong
thúâi kyâ êëy khöng cêìn ra nhûäng baâi vúã nhiïìu cho treã, khöng bùæt treã
ngöìi yïn möåt chöî. Traái laåi nïn giuáp cho tñnh ûa hoaåt àöång cuãa treã,
bùçng nhûäng caách chúi àuâa maâ têåp luyïån caác súã nùng vaâ giaác quan
cuãa treã. ÊËy laâ thúâi kyâ chúi maâ hoåc. Sùæp àùåt nhûäng caách chúi thïë
naâo maâ hûäu ñch cho sûå phaát triïín cú thïí lêîn tinh thêìn cuãa treã, coá laâ
têët caã chûúng trònh giaáo duåc hoåc vêën cuãa treã trong mêëy nùm àêìu.
VÛÚÂN TREÃ CUÃA FROEBEL
Froebel laâ möåt nhaâ baác hoåc nûúác Àûác, sinh nùm 1780. Suöët
àúâi öng phuång sûå cho möåt tön chó rêët cao quyá laâ: Tòm kiïëm möåt
phûúng phaáp giaáo duåc mêîugiaáo cho thêåt coá hiïåu quaã. Àïën nùm
mûúâi ba tuöíi, trong khi àûáng nhòn treã con chúi quaã cêìu, öng àaä
phaát minh ra àûúåc möåt phûúng phaáp daåy treã rêët quyá hoáa. Phûúng
phaáp cuãa öng àûúåc thïë giúái cöng nhêån laâ rêët lúåi ñch cho sûå giaáo duåc.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
10
Maäi àïën ngaây nay trïn möåt trùm nùm röìi maâ khùæp caác trûúâng
hoåcÊu Myä ngûúâi ta àïìu thûåc haânh phûúng phaáp cuãa öng, hoùåc
trong caác lúáp mêîu giaáo, trong caác nhaâ treã, trong caác vûúân treã.
Ngûúâi ta cuäng coá thïí àem duâng àïí dêåy treã trong gia àònh, nïëu cha
meå khöng muöën àûa treã àïën möåt cú quan giaáo duåc naâo.
Phûúng phaáp cuãa öng coá böën àùåc àiïím sau naây:
1- Sûå hoaåt àöång laâm cho treã phaát triïín möåt caách rêët lúåi ñch êëy
laâ: troâ chúi.
2- Núi thuêån tiïån cho sûå hoaåt àöång êëy laâ: vûúân treã.
3- Nhûäng “moán quaâ” àêìu tiïn cho treã chúi laâ: nhûäng khöëi
hònh troân, hònh quaã cêìu, khöëi hònh öëng troân, khöëi hònh vuöng.
4- Vúái nhûäng quaâ cho treã, seä daåy cho treã nhûäng caách chúi cho
coá thûá tûå liïn tiïëp nhau möåt caách coá yá nghôa.
Chuáng ta haäy giaãi thñch böën àùåc àiïím êëy: Troâ chúi treã con
chúi laâ möåt caách rêët tûå nhiïn, nhû nûúác chaãy, gioá thöíi. Nïëu treã
khöng chúi seä thêëy tuâ tuáng, giam cêìm caã thên thïí vaâ têm höìn cuãa
treã. Khöng chúi treã khöng laâm sao maâ giao tiïëp vúái hoaân caãnh
xung quanh mònh. Traái laåi chúi àuâa caái baãn thïí cuãa treã böåc löå ra
möåt caách roä raâng, nhúâ àoá maâ ta böìi böí nhûäng chöî khuyïët àiïím vaâ
gêy dûång nhûäng caái àaä coá röìi. Chiïìu theo tñnh ham chúi cuãa treã maâ
múã mang trñ thûác vaâ àaåo àûác cho treã, àoá laâ böën phûúng phaáp giaáo
duåc cuãa Froebel.
Vûúân treã: Hoaân caãnh rêët thuêån tiïån cho treã vûâa chúi vûâa hoåc
laâ: vûúân treã.
Froebel khi tòm ra àûúåc chûä “Vûúân treã” lêëy laâm thñch chñ, vò
chûä vûúân coá yá nghôa vûâa laâ vun tröìng böìi dûúäng cêy cöëi tûâ khi coân
gieo möång àïën àöå àêm hoa kïët traái. Möåt nhaâ giaáo duåc trong möåt
vûúân treã cuäng nhû möåt nhaâ laâm vûúân, chó khaác möåt àiïìu: nhaâ laâm
vûúân vun tröìng cêy, coân nhaâ giaáo duåc àaâo luyïån ngûúâi. Caác nûä giaáo
viïn trong caái cú quan giaáo duåc êëy cuäng thûúâng goåi laâ “viïn nûä”
(jardinòeres). Treã con ngoaâi nhûäng giúâ chúi caác àöì chúi do cö giaáo
daåy cho, coân têåp laâ vûúân, tröìng cêy, gieo mêìm laâm àêët. Ngoaâi
nhûäng thò giúâ êëy ra treã laåi têåp haát.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
11
Nhûäng àöì chúi cho treã: Nhûäng “àöì chúi” laâ nhûäng vêåt ta cho
treã duâng chúi vaâ àïí têåp luyïån thên thïí vaâ trñ naäo. Àöì chúi thûá nhêët
laâ möåt quaã cêìu mïìm bùçng len muâi, coá thïí duâng chúi àûúåc nhiïìu
caách vûâa chúi vûâa haát cho nhõp nhaâng. Tiïn sinh coá soaån nhûäng
baâi haát àïí vûâa haát vûâa tung cêìu rêët vui vaâ coá yá nghôa.
Nhûäng àöì chúi thûá hai: laâ nhûäng khöëi cêìu, nhûäng khöëi öëng
troân, nhûäng khöëi hònh vuöng, toaân bùçng göî. Nhûäng àöì chúi êëy coá
thïí cêìm nùæm, àûa lïn quêy quanh, nhêån àûúåc hònh thûác, biïët àûúåc
nùång nheå, têåp cho treã vïì caách duâng caác giaác quan, mùæt, tay vaâ bùæp
thõt. Khi àûa ba khöëi ra cho treã cuäng àuã cho treã nhêån thêëy ba hònh
khaác nhau.
Ngoaâi böën àöì chúi trïn laåi coân coá thïí cho treã nhûäng khöëi göî
vuöng do böën khöëi cùæt àïìu vaâ goáp laåi. Nhûäng khöëi hònh viïn gaåch
göåp laåi, vaâ nhûäng maãnh göî vuöng tam giaác, luåc giaác, nhûäng cêy
ngùæn vaâ daâi, nhûäng voâng troân, nhûäng voâng nûãa.
Vúái bao nhiïu àöì chúi êëy coá thïí chuyïín biïën ra vö söë laâ troâ
chúi rêët vui cho treã vaâ coá ñch cho sûå hoåc vêën vaâ quan saát cuãa treã.
Ngoaâi caác àöì chúi vaâ troâ chúi kïí trïn, trong vûúân treã laåi coân
daåy cho treã: nùån caác hònh tûúång bùçng thûá böåt khöng bêín tay, àan
caác têëm àïåm nhoã bùçng giêëy nguä sùæc, dïåt bùçng coång rúm, may vaá,
xïëp giêëy, cùæt daán v.v...
ÚÃ Êu Myä ngûúâi ta àaä xuêët baãn nhiïìu saách vïì caác kiïíu mêîu
theo phûúng phaáp Froebel. Ngaây nay caác trûúâng hoåc treã coá daåy
mön thuã cöng cuäng phêìn nhiïìu chõu aãnh hûúãng phûúng phaáp cuãa
Froebel vêåy.
Trung têm yá: Möåt phêìn lúán thò giúâ trong vûúân treã laâ àïí hoåc
caác mön caách trñ thûúâng thûác. Nghôa laâ nhûäng cuöåc noái chuyïån coá
choån loåc kyä lûúäng maâ trong caác giaác quan: mùæt muäi, tay chên. Cêu
chuyïån rêët àún giaãn, thûúâng thûác vaâ dïî hiïíu, cöët múã röång kiïën
thûác cuãa treã. Cêu chuyïån phaãi lêëy möåt Trung têm yá röìi theo trung
têm yá êëy maâ keáo daâi ra möåt traâng chuyïån kïë tiïëp nhau caái naây qua
caái kia vaâ hïët ngaây naây àïën ngaây khaác. Tuy vêåy vêîn quanh quêín
vaâo möåt yá chñnh. Nhû thïí ta khöng laâm taãn laåc yá cuãa treã ài, traái laåi
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
12
laâm cho treã chuá yá vaâo möåt vêën àïì nhêët àõnh, möåt vêën àïì trung têm
cho têët caã caác vêën àïì.
ÚÃ chöën thön quï, trong ruöång vûúân thiïëu gò nhûäng trung têm
yá. Möåt “cö giaáo” khön kheáo seä lûåa nhûäng vêåt xung quanh treã laâm
trung têm yá. Trong caác àöì chúi cuãa treã: “Göî, giêëy, rúm, caác moán ùn,
quêìn aáo, cêy cöëi, àöì laâm vûúân” àïìu sùæp àùåt thaânh nhûäng trung têm
yá àïí kïí cho treã nghe.
Thñ duå: Nhên coá möåt viïåc gò àuång àïën chuyïån cúm. Ta lêëy höåt
cúm laâm trung têm chuá yá, röìi tûâ cúm qua gaåo, tûâ gaåo qua luáa, tûâ
luáa qua àöìng bùçng, söng nûúác, trêu boâ, ngûúâi laâm ruöång, keã chùn
trêu, muâa maâng thúâi tiïët, caác khñ cuå laâm ruöång, bao nhiïu caãnh êëy,
vêåt êëy ta lêìn lûúåt cho treã xem têån mùåt, bùæt têån tay, cêu chuyïån seä
kïë tiïëp haâng ngaây naây qua ngaây khaác maâ chó quanh quêín möåt
trung têm yá laâ höåt cúm, àïí têåp trung yá cuãa treã vaâo möåt vêën àïì duy
nhêët. Khi naâo hïët trung têm yá naây laåi kiïëm nhûäng trung têm yá
khaác àïí noái chuyïån vúái treã.
TINH THÊÌN TRONG VÛÚÂN TREÃ
Toám laåi ta thêëy trong vûúân treã treã luön luön hoaåt àöång, vui
veã, yïn tônh vaâ coá trêåt tûå. Ngaây naâo treã cuäng coá tiïën böå àûúåc chuát
ñt. Möåt kyã luêåt maâ ai cuäng vui loâng theo vò khöng coá gò laâ boá buöåc.
Thoái quen àaä laâm cho treã tñn nhiïåm cö giaáo nhû möåt baâ meå. Treã seä
quen vúái àûác tñnh vêng lúâi, möåt sûå vêng lúâi khöng heân haå. Hùçng
ngaây phaãi chung sûác goáp viïåc vúái nhau trong caác troâ chúi hûäu ñch,
treã têåp quen àûúåc àûác tñnh giuáp àúä, höî trúå nhau, nhûäng tñnh ñch kyã
lûúâi biïëng, ganh tõ vò thïë maâ phaãi tiïu ma.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
13
KHI RA KHOÃI VÛÚÂN TREÃ
Möåt nûä giaáo viïn àaä tûâng thêëy khi treã ra khoãi vûúân treã, tuy
treã chûa biïët àoåc biïët viïët, nhûng treã àaä biïët àûúåc nhiïìu chuyïån
lùæm, vò treã àaä coá giaác quan têåp luyïån rêët thaânh thuåc, treã àaä chuêín
bõ àêìy àuã vïì sûå àoåc, sûå viïët röìi. Nïëu àûa cho treã möåt caái buát, cho
treã quyïín saách, treã seä àuöíi kõp chuáng baån vaâ khöng bao lêu seä vûúåt
quaá nûäa, vò treã àaä coá möåt cöng trònh tu luyïån trûúác rêët cöng phu:
Nùng lûåc trñ thûác cuãa treã àaä àûúåc böìi dûúäng maånh meä, treã coá thïí
chõu àûång àûúåc nhûäng sûå lao nhoåc vïì hoåc haânh. Bao nhiïu cöng
trònh tu dûúäng úã vûúân treã bêy giúâ àaä thêëy coá kïët quaã roä raâng.
NHAÂ TREÃ CUÃA NÛÄ BAÁC SÔ MONTESSORI
Montessori laâ möåt nûä baác sô vïì y hoåc cuãa àaåi hoåc La Maä. Àïën
nùm 1898 nghôa laâ múái caách àêy trïn 96 nùm baâ múái khuynh
hûúáng vïì vêën àïì giaáo duåc. Phûúng phaáp giaáo duåc cuãa baâ cùn cûá vaâo
khoa hoåc do kinh nghiïåm vïì y hoåc maâ phaát minh ra. Phûúng phaáp
êëy àaä àûúåc caác nhaâ têm lyá hoåc, caác nhaâ giaáo duåc khùæp thïë giúái rêët
taán thaânh. Ngûúâi ta àaä àem phûúng phaáp cuãa baâ thûåc haânh trong
caác “nhaâ treã” thêëy àûúåc nhiïìu kïët quaã rêët myä maän.
Theo yá baâ sûå sai lêìm cuãa giaáo duåc ngaây nay laâ eáp buöåc treã
theo àuöíi cho kõp möåt chûúng trònh àaä àõnh trong chûâng êëy thaáng,
chûâng êëy nùm. Giaáo duåc àöëi vúái hoåc troâ nhû chiïëc xe lûãa vúái caác
toa. Àêìu maáy khöng cêìn biïët toa xe coá maáy moác kyä lûúäng hay
khöng chó ài cho túái àñch, cho kõp thò giúâ àaä àõnh, trong khi êëy caác
toa xe vêîn boã soát raãi raác doåc àûúâng. Cuöëi nùm thêìy giaáo hïët
chûúng trònh, coân hoåc troâ coá hûúãng àûúåc gò khöng, mùåc kïå.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
14
Theo baâ Montessori, nïn àïí cho treã laâm nhûäng viïåc maâ treã coá
thïí laâm àûúåc. Sûå khön kheáo cuãa baâ laâ úã chöî nhêån thêëy àûúåc nhûäng
caái maâ möîi treã coá thïí laâm, coá thïí hoåc àûúåc. Baâ noái rùçng treã súã dô
chêåm tiïën laâ vò cha meå, thêìy giaáo khöng biïët cho treã ruát lui möåt
vaâi bûúác àïí lêëy àaâ, trûúác khi ài túái. Sûå ruát lui àïí coá sûác maâ vûúåt túái
möåt caách maånh vaâ nhanh laâ möåt sûå khön kheáo cuãa giaáo cuå
Montessori. Chó coá bûúác àûúâng àêìu laâ bûúác quan hïå hún caã.
ÊËy thïë maâ töi thêëy rêët àöng cha meå Viïåt Nam ta àaä eáp sûå hoåc
cuãa treã quaá sûác, nhiïìu khi sûác treã chûa àïën trònh àöå êëy. Thêåm chñ
ngûúâi ta cûá möîi nùm chó lo ài vêån àöång caác thêìy cö giaáo vaâ hiïåu
trûúãng àïí cho con lïn lúáp, khöng cêìn biïët sûác con coá àïën trònh àöå
hoåc vêën êëy khöng? Chuáng ta haäy nïn xem gûúng cuãa Montessori
àïí böìi dûúäng sûác cho con.
NHAÂ TREÃ ÀÊÌU TIÏN THAÂNH LÊÅP ÚÃ LA MAÄ
Nùm 1907 múái bùæt àêìu lêåp úã La Maä (YÁ) “möåt nhaâ treã” (Casa
des Bambins). Montessori duâng chûä “nhaâ treã” àïí phên biïåt vúái
“vûúân treã” cuãa Froebel. Vò úã “vûúân treã” laâ ngûúâi ta vun tröìng treã
con, sùén coá möåt “cö giaáo” luön luön böìi böí vun xúái cho caác nhaânh
cêy quyá hoáa êëy mau àúm hoa kïët traái. Traái laåi “nhaâ treã” cuãa baâ
Montessori coá yá nghôa khöng phaãi laâ nhaâ àïí cho treã con maâ chñnh
laâ cuãa treã con. Treã con úã trong “nhaâ treã” seä thêëy laâ nhaâ cuãa mònh
nhû cha vaâ meå coá nhaâ riïng vêåy.
Trong “nhaâ treã” ngûúâi ta theo nguyïn tùæc àïí cho treã àûúåc tûå
do söëng. Vò thïë múái nhêån àûúåc sûå phaát löå tûå nhiïn tñnh chêët treã. Coá
thêëy tñnh chêët cuãa treã múái thi haânh giaáo duåc möåt caách hiïåu
nghiïåm.
Khi chúi thò töí chûác chung, àïën luác hoåc thò phaãi daåy riïng
tûâng treã möåt, tuây theo têm lyá vaâ súã nùng cuãa tûâng treã möåt. Möîi treã
coá möåt baân ghïë riïng khöng chung àuång.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
15
TÛÅ DO VAÂ KYÃ LUÊÅT
Taåi nhaâ treã, ngûúâi ta àïí cho treã söëng tûå do, nhûng sûå söëng tûå
do êëy khöng phaãi laâ khöng coá kyã luêåt. Caác baâ baão mêîu àaä daåy cho
treã theo möåt kyã luêåt saáng suöët tûå hiïíu biïët vaâ tûå tòm lêëy caách söëng,
chúá khöng phaãi troái buöåc treã. Khi duâng àïën sûå nghiïm cêëm laâ luác
cêìn thêëy treã àuång àïën nhûäng viïåc vö ñch hoùåc coá haåi. Trong gia
àònh caác baâ meå vò quaá àuâm boåc treã, laâm cho treã luön phuå thuöåc meå
cha. ÚÃ “nhaâ treã” ngûúâi ta têåp cho treã söëng tûå lêåp tûâ sûå ùn uöëng,
thay aáo quêìn, sûå saåch seä, cho àïën chúi àuâa àïìu àïí cho treã tûå töí
chûác lêëy. Sûå sinh hoaåt êëy sau naây seä têåp cho treã söëng àúâi tûå lêåp rêët
cêìn thiïët.
KHÖNG THÛÚÃNG MAÂ CUÄNG KHÖNG PHAÅT
Trong “nhaâ treã” sûå thûúãng vaâ phaåt àïìu boã. Àêy töi xin trñch
ra möåt àoaån vïì vêën àïì naây: “Trong nhaâ treã” khi caác ngûúâi giuáp töi
vaâ töi tröng thêëy möåt treã phaá rêìy chuáng baån hoùåc khöng chõu nghe
lúâi khuyïn baão cuãa töi, töi liïìn nhúâ y sô khaám ngay treã êëy öëm àau
gò khöng, dêìu treã bïì ngoaâi maånh khoãe nhû thûúâng. Chuáng töi laåi
àïí riïng möåt caái baân nhoã vaâ ghïë nhoã trong möåt goác phoâng nhòn ra
chöî àöng treã chúi. Chuáng töi buöåc treã bõ löîi ngöìi riïng ra, vaâ cho treã
àuã caác thûá àöì chúi maâ treã muöën. Caách ngöìi riïng êëy laâm cho treã
àùçm tñnh xuöëng. Vò trong luác êëy treã nhòn thêëy toaân thïí caác chuáng
baån mònh, caách thûác hoå àûúng chúi àuâa, trêåt tûå vaâ sûå phuåc tuâng
cuãa chuáng baån, laâm cho treã giaác ngöå. ÊËy laâ möåt baâi hoåc cho treã
thêëy roä raâng, caác baâ baão mêîu khöng cêìn phaãi duâng lúâi noái maâ treã
tûå hiïíu. Lêìn höìi treã nhêån thêëy sûå lúåi ñch àûúåc àûáng ngöìi, ùn chúi
chung vúái baån. Tûâ àoá vïì sau treã caãm höëi möåt caách rêët tûå nhiïn vaâ
lêëy laâm sung sûúáng khi àûúåc pheáp trúã vïì vúái anh em, vaâ lêëy laâm tûå
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
16
àùæc khi laâm àûúåc viïåc nhû anh chõ em khaác. Treã laåi caâng thûúng
mïën töi vaâ caác cö giaáo".
BAÂI HOÅC THEO CAÁ NHÊN
Nhûäng baâi hoåc khöng phaãi daåy chung theo àaám àöng treã, maâ
tuây theo têm lyá vaâ trònh àöå cuãa möîi treã maâ daåy nhûäng baâi vûâa húåp
vúái sûác.
Baâi hoåc coá tñnh chêët ngùæn nguãi, giaãn dõ, khöng cêìn phaãi
nhiïìu lúâi, nhiïìu tiïëng chó cêìn nhûäng sûå xaác thûåc dïî hiïíu, àïí cho
treã tûå hiïíu nhiïìu, tûå thñ nghiïåm nhiïìu hún laâ sûå baây veä tûâng ly
tûâng tyá.
Dûúái àêy laâ möåt thñ duå vïì möåt caách daåy treã vïì sûå nhêån biïët
maâu sùæc:
Lêìn thûá nhêët: chó cho treã: “Caái naây laâ maâu àoã, caái kia laâ maâu
xanh'.
Lêìn thûá hai: Bêy giúâ ta hoãi treã: “Em àûa cho ta caái naâo àoã,
caái naâo xanh”. Àoá laâ sûå nhêån biïët.
Lêìn thûá ba: Àïën sûå nhúá biïët: “Caái naây laâ maâu gò” (treã con
phaãi traã lúâi cho àuáng tûâng maâu).
NHÛÄNG GIAÁO CUÅ ÀÏÍ DAÅY TREÃ CUÃA BAÂ MONTESSORI
Nhûäng giaáo cuå daåy treã cuãa baâ Montessori khaác vúái Froebel.
Nhûäng giaáo cuå cuãa baâ laâ nhûäng maãnh göî, hoùåc khöëi göî coá thïí
chöìng chêët vúái nhau coá thûá tûå nhû caái thaáp hay caái tam cêëp,
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
17
nhûäng têëm bia cùæt hònh chûä nhêåt, hònh vuöng, troân, tam giaác v.v...
nhûäng khuön göî coá àoáng caác miïëng vaãi, coá gaâi nuát, àñnh khuy thùæt
giêy àïí cho treã duâng caách thaáo, cúãi cho quen tay. Nhûäng khöëi nùång
nheå àïí treã quen lûúång àûúåc sûác nùång nheå cuãa caác vêåt.
Khi àem caác khöëi hònh ra, xoáa ài vaâ baão treã sùæp laåi cho coá thûá
tûå, hoùåc bõt mùæt maâ súâ vaâ noái àûúåc hònh caác vêåt, nhúâ thïë treã seä ghi
nhúá trong naäo hònh caác vêåt.
Laåi duâng giêëy bia cùæt chûä ra, hoùåc viïët chûä lïn giêëy bùçng höì
röìi raãi mùåt cûa lïn àïí thaânh chûä nöíi. Daåy cho treã möîi thûá chûä, röìi
laåi bûng mùæt treã vaâ baão treã súâ àïí noái tûâng chûä möåt, caách êëy laâm
cho treã ghi nhúá hònh chûä vaâo trñ.
Ngoaâi caác nhoám chúi maâ hoåc êëy treã laåi hoåp laåi àïí laâm nhûäng
troâ chúi chung hoùåc àïí têåp thïí thao, hoùåc laâm àêët tröng cêy. Trong
khi chúi chung, cö giaáo coá thò giúâ laåi ài dêåy riïng cho tûâng treã möåt.
Baâi hoåc yïn lùång: Montessrori laåi àùåt riïng ra nhûäng baâi hoåc
yïn lùång têåp luyïån treã vïì thñnh giaác, tônh têm vaâ chuá yá. Baâi hoåc êëy
baão treã àûáng im lùång àïí nghe tiïëng tñch tùæc cuãa möåt caái àöìng höì,
nghe àûúåc nhiïìu tiïëng nhoã tyá maâ bònh thûúâng treã quaá röån raâng
khöng thïí naâo nghe nöíi. Montessori phu nhên noái: “Töi àaä nhêån
thêëy treã rêët vui veã theo kyã luêåt. Töi goåi caác treã nhòn vaâo töi. Töi
àûáng im úã giûäa phoâng nhû khöng coá töi úã àêy, caác treã theo töi maâ
im phùng phùæc. Chuáng töi nhêån thêëy sûå yïn tônh khaác thûúâng. Bao
nhiïu sinh hoaåt röån rõp trong phoâng àïìu dêìn dêìn tiïu tan thaânh
nhû möåt phoâng khöng coá ngûúâi. Khi êëy chuáng töi nghe tiïëng àöìng
höì tñch tùæc trïn vaách, tiïëng êëy caâng ngaây caâng cao lïn khi sûå im
lùång àaä àïën tuyïåt àöëi. Ngoaâi sên bay vaâo nhûäng tiïëng chim, tiïëng
bûúác ài cuãa möåt treã nhoã. Caác treã cuãa töi àïìu ngaåc nhiïn vaâ caãm
àöång vö cuâng. Töi ra hiïåu: “Haäy nhùæm mùæt laåi maâ nghe möåt tiïëng
goåi”. Töi ài nheå qua bïn kia phoâng vaâ duâng möåt tiïëng goåi tyá ty maâ
xa xùm àïí goåi tïn cuãa möåt treã. Treã naâo nghe àûúåc tïn liïìn roán reán
qua bïn kia phoâng vaâ öm töi sung sûúáng quaá sûác. Caách chúi êëy
tinh haão àïën nhûäng treã ba tuöíi maâ cuäng vui loâng yïn tônh àïí chúâ
goåi àïën tïn mònh giûäa möåt phoâng 40 treã. Vúái baâi hoåc yïn tônh, töi
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
18
nhêån thêëy têm höìn cuãa treã cuäng thñch nhûäng cuöåc chúi coá vui thuá
vïì tinh thêìn".
Ta xem caách daåy treã cuãa Montessori laâ rêët taâi tònh khön
kheáo. Uy quyïìn caác cö giaáo vêîn coá maâ treã vêîn àûúåc hoaân toaân sinh
hoaåt tûå do, muöën laâm gò thò laâm, muöën chúi gò thò chúi. Nhûäng treã
àaä biïët, chó laâm vaâ chúi nhûäng caái gò vö haåi vaâ hûäu ñch, caái gò caác cö
giaáo bùçng loâng.
TRÛÚÂNG MÊÎU GIAÁO CUÃA NÛÚÁC PHAÁP
Ngoaâi hai phûúng phaáp giaáo duåc vaâ hoåc vêën cuãa nhi àöìng do
Froebel vaâ Montessori chuã trûúng, úã nûúác Phaáp coân thûåc haânh
phûúng phaáp giaáo duåc con treã bùçng caách töí chûác nhûäng trûúâng
mêîu giaáo, rêët àûúåc thïë giúái taán dûúng.
Chñnh phuã Phaáp rêët lûu yá àïën giaáo duåc con treã nïn nhûäng
sùæc lïånh cuãa Böå Giaáo duåc Phaáp vïì vêën àïì êëy rêët phên minh vaâ coá yá
nghôa. Töi xin trñch ra möåt àoaån sau:
“Muåc àñch cuãa Trûúâng mêîu giaáo laâ àïí cho treã con dûúái tuöíi ài
trûúâng chñnh thûác (tûâ 2 àïën 6 tuöíi) àûúåc coá chöî àïën têåp luyïån vaâ
nhúâ sûå sùn soác cêìn thiïët àïí phaát triïín cú thïí, trñ thûác vaâ àaåo àûác”.
“Trûúâng mêîu giaáo khöng phaãi laâ möåt trûúâng hoåc àuáng nhû
nghôa cuãa noá, maâ chó laâ möåt chöî àïí treã traánh caác tai naån cuãa àûúâng
phöë vaâ tai naån buöìn vùæng úã caác nhaâ khöng saåch seä”.
“Giaá trõ cuãa baâ giaáo trûúâng mêîu giaáo khöng phaãi laâ úã sûå daåy
têåp treã cho nhiïìu, maâ úã têëm loâng thûúng yïu vaâ biïët chùm nom
sùn soác cho treã caã sûác khoãe vaâ tinh thêìn”.
Ta xem caác huêën lïånh cuãa Böå giaáo duåc àoá thò thêëy rùçng
trûúâng mêîu giaáo khöng phaãi laâ chöî àïí maâ dêåy hoåc cho treã, maâ chó
laâ cú quan àïí dûå bõ cho treã àuã nùng lûåc sau naây coá thïí vaâo caác
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
19
trûúâng chñnh thûác. Caác baâ giaáo cêìn coá nghôa vuå laâ thûúng yïu treã
vaâ chùm nom treã, giuáp àúä treã, múã mang tinh thêìn vaâ cú thïí.
Baâ Kergomard, möåt nhaâ giaáo duåc con treã rêët danh tiïëng úã
nûúác Phaáp àaä àûúåc chñnh phuã uyã cho chûác töíng thanh tra caác
trûúâng mêîu giaáo, àaä tuyïn böë: “Thêåt laâ traái vúái luên lyá khi ngûúâi
ta bùæt nhûäng treã con coân non núát nhêån möåt moán ùn maâ noá khöng
thïí tiïu hoáa àûúåc, cuäng traái vúái luên lyá khi ngûúâi ta daåy cho treã
con hoåc àoåc trong luác noá noái chûa soäi. Trûúâng mêîu giaáo khöng phaãi
laâ trûúâng daåy hoåc maâ chñnh laâ trûúâng àïí dûúäng duåc”.
NHÛÄNG CÖNG VIÏÅC TRONG TRÛÚÂNG MÊÎU GIAÁO
Trong trûúâng mêîu giaáo ngûúâi ta phêìn nhiïìu daåy cho treã chúi
àuâa coá yá nghôa, têåp haát, têåp thïí thao têåp theo caác phûúng phaáp cuãa
Froebel vaâ Montessori. Nhiïìu cha meå cho con àïën caác trûúâng nhû
thïë àïìu lêëy laâm ngaåc nhiïn sao con chûa hoåc vêìn, hoåc àoåc. Cha meå
khöng hiïíu rùçng úã mêîu giaáo ngûúâi ta chó nuöi dûúäng sûác treã àïí àïën
möåt ngaây treã phaát triïín cho àûúåc hoaân toaân.
Baâ Kergomard khuyïn caác baâ Àöëc caác trûúâng mêîu giaáo nïn
lûu yá àïën aãnh hûúãng tai haåi cuãa giaáo duåc xêëu bêåy úã gia àònh hoùåc
xaä höåi àöëi vúái treã. Phêån sûå cuãa caác baâ giaáo trûúâng mêîu giaáo laâ phaãi
caãi caách nhûäng têåp quaán, àûác tñnh xêëu do gia àònh àaä àaâo taåo cho
treã. Kergomard phu nhên noái: “Muöën caãi taåo möåt têm höìn treã cho
coá hiïåu quaã khöng phaãi chó laâ cho treã ghï súå sûå töåi löîi maâ chñnh
laâm cho treã caãm hoáa, yïu mïën vaâ thûåc haânh àiïìu àaåo àûác. Nhûäng
thoái hû nïët xêëu cuäng nhû bïånh truyïìn nhiïîm, treã con cêìn phaãi
traánh xa vaâ khöng biïët àïën. Nhûäng àûác quyá tñnh hay cuäng truyïìn
nhiïîm cêìn phaãi gieo tröìng cho treã, vaâ baây veä cho treã thûåc haânh
nhûäng àûác tñnh êëy”.
Baâ Kergomard laåi àûa ra möåt ñt thñ duå vïì nhûäng chuyïån
khöng nïn kïí cho treã con nghe: “Möåt àûáa treã möîi ngaây meå noá cho
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
20
möåt xu, qua àûúâng gùåp bêìy treã khaác ruã àaánh baåc thua saåch. Ngaây
mai treã laåi àaánh laåi thua nûäa. Ban àêìu àaánh möåt xu, sau àaánh caã
tiïìn meå noá giao cho noá ài mua haâng”. Möåt cêu chuyïån nhû thïë laâ
coá yá rùn daåy treã khöng nïn àaánh baåc, nhûng caái muåc àñch luên lyá
êëy àaä khöng coá aãnh hûúãng àöëi vúái têm höìn coân ngêy thú cuãa treã.
Traái laåi, caái haânh àöång ùn cùæp tiïìn cuãa meå laåi laâm cho treã mau
hiïíu, vaâ caãm hoáa, bùæt chûúác laâm theo. Trong trñ treã thûúâng àaä coá yá
nghô: vúái xu haâo coá thïí àöíi àûúåc baánh keåo, nay coá àûáa treã kia àaä múã
möëi cho treã hiïíu caách àïí lêëy àûúåc tiïìn cuãa meå vêåy.
Cho nïn trong cêu chuyïån kïí cho con nghe khöng nïn lêëy
viïåc aác àïí rùn àiïìu thiïån, maâ chñnh laâ cêìn lêëy àiïìu thiïån laâm àïì
muåc àïí ngùn chùån sûå aác coá thïí túái.
THÛÚÃNG VAÂ PHAÅT TRONG TRÛÚÂNG MÊÎU GIAÁO
Àöëi vúái sûå thûúãng vaâ phaåt trong trûúâng mêîu giaáo cuäng giöëng
nhû trong nhaâ treã cuãa Montessori. Baâ Kergomard noái: “Phêìn àöng
caác treã con túái trûúâng mêîu giaáo tûâ ba tuöíi àïën saáu tuöíi”. Vêåy caác
tuöíi êëy coá nïn trûâng phaåt khöng? Khöng, khöng nïn duâng sûå trûâng
phaåt chñnh thûác.
Baâ àöëc trûúãng chó can ngùn khöng cho treã laâm nhûäng viïåc gò
haåi cho treã hoùåc cho ngûúâi khaác. Chúá coá chaán naãn trong sûå can
ngùn êëy. Vúái sûå kiïn trò cuãa caác baâ giaáo, treã seä mêët dêìn tñnh xêëu
vaâ têåp nhiïîm tñnh töët. Nhûäng treã khoá chõu, öìn aâo, dûä túån, bùæt àûáng
riïng ra, treã laâm nuäng, cûá tûå nhiïn chúá coá can thiïåp. Khi treã thêëy
sûå cö quaånh cuãa mònh vaâ muöën trúã laåi vui veã vúái chuáng baån thò nïn
tiïëp àaäi niïìm núã an uãi treã vaâo treã nïn ùn nùn nhûäng viïåc lêìm löîi,
treã seä sung sûúáng trong loâng. Nhûäng treã lûúâi biïëng seä khöng àûúåc
chúi chung nïëu, khöng chung sûác vúái treã khaác. Treã ñch kyã khöng
muöën chia phêìn vúái baån khaác, thò laåi khöng àûúåc hûúãng caác phêìn
chia.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
21
Vïì thûúãng baâ cuäng khöng taán thaânh. Trong trûúâng mêîu giaáo
cho treã chúi àuâa laâ thûúãng cho treã röìi. Sûå thûúãng nhiïìu quaá sinh vö
giaá trõ, vaâ laâm cho caác treã ganh tõ lêîn nhau. Nïëu cêìn cho treã moán
gò thò töët hún caã laâ nhûäng moán treã laâm ra nhû xïëp, àan, may, veä coá
caái gò khaá, chûáng toã cöng cuãa treã, thò phaát cho treã àem vïì laâm quaâ
cho meå cha. Treã seä vui sûúáng, maâ meå cha cuäng bùçng loâng.
TÑNH YÏU TREÃ
Baâ Kergomard laåi khuyïn caác cö giaáo nïn thûúng yïu treã
trong trûúâng nhû con ruöåt mònh. Treã seä thûúng yïu laåi cö giaáo nhû
yïu meå vêåy. Treã thûúng yïu cha meå vaâ thêìy laâ vò têëm loâng yïu vaâ
sûå têån têm cuãa thêìy vaâ cha meå àöëi vúái treã. Sûå tñn nhiïåm vaâ phuåc
tuâng cuãa treã cuäng do tònh yïu êëy.
Ta xem bao nhiïu yá kiïën cuãa baâ Töíng thanh tra cuãa caác nhaâ
trûúâng mêîu giaáo úã Phaáp, àuã thêëy rùçng nhûäng nguyïn tùæc giaáo duåc
mêîu giaáo úã nûúác Phaáp rêët hoaân haão.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
PHÊÌN THÛÁ TÛ
THÏÍ DUÅC
http://ebooks.vdcmedia.com
22
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
23
CHÛÚNG I
MÖÅT TÊM HÖÌN TRAÁNG KIÏÅN
TRONG MÖÅT THÊN THÏÍ TRAÁNG KIÏÅN
MÖÅT CAÁI VÖËN TO LÚÁN VAÂ QUYÁ HOÁA HÚN CAÃ
Möåt sûå sai lêìm rêët lúán trong viïåc giaáo duåc nûúác ta höìi xûa laâ
khinh reã sûác khoãe cuãa treã con. Cha meå chó muöën dêåy con àiïìu
nhên nghôa maâ khöng cêìn lûu yá àïën sûå têåp luyïån cho con coá möåt
thên hònh maånh khoãe.
Cha meå khöng nhêån thêëy rùçng dêîu xuêët tiïìn trùm baåc ngaân
àïí böìi böí cho con vïì trñ thûác vïì àaåo àûác, sùæm sûãa cho con vïì aáo
quêìn daây muä, maâ khöng gêy dûång cho con coá möåt böå ngûåc cho
vûäng vaâng, vúái nhûäng bùæp thõt núã nang thò bao nhiïu tiïìn cuãa bao
nhiïu cöng trònh àïìu àöí xuöëng söng têët caã.
Sûác khoãe chñnh laâ caái vöën to lúán vaâ quyá hoáa hún caã cuãa àúâi ta.
Khöng nhûäng laâ caái vöën cuãa gia àònh maâ thöi, laåi coân laâ caái vöën
cuãa quöëc gia vaâ chuãng töåc nûäa.
Ài qua möåt laâng maâ thêëy con dên trong laâng mùåt xanh nanh
vaâng, chên teo buång oãng thò cuäng coá thïí àoaán biïët tûúng lai cuãa
laâng êëy ra thïë naâo?Àïën möåt nûúác maâ thêëy àaám thanh niïn êëy mùåt
xanh, maá hoáp ngûåc leáp, lûng coâng cuäng àuã hiïíu hêåu vêån nûúác êëy seä
ài àïën àêu?
Vúái möåt têëm thên baåc nhûúåc vaâ öëm àau thò dêìu thöng hiïíu
thiïn kinh vaån quyïín cuäng chùèng laâm nïn cöng caán gò.
Chõ em muöën cho con caái sau naây coá thïí phaát triïín tinh thêìn
möåt caách maånh meä, coá thïí trau döìi àaåo àûác möåt caách hoaân toaân,
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
24
hûúãng àûúåc haånh phuác cuãa sûå söëng, vaâ trúã nïn ngûúâi hûäu duång cho
àúâi thò trûúác hïët chõ em haäy têåp luyïån cho con caái trúã nïn ngûúâi
khoãe maånh àaä.
Muöën têåp luyïån cho con àûúåc maånh meä phaãi coá phûúng phaáp.
Quyïín saách naây àaä noái àïën àûác àöå trñ duåc, thò cuäng phaãi noái qua
àïën thïí duåc, thò sûå giaáo duåc nhi àöìng múái àûúåc hoaân toaân.
THÏÍ THAO
Treã con khi àïën trûúâng hoåc têët chõu sûå têåp luyïån thïí thao úã
trûúâng nhûng tûâ 3 tuöíi àïën 6 tuöíi coân úã trong gia àònh, treã cuäng
cêìn têåp luyïån thên thïí.
Nuöi con theo àuáng pheáp vïå sinh, cho ùn uöëng cho húåp lyá laâ
sûå cêìn thiïët cho sûác khoãe. Nhûng thïë cuäng chûa àuã, vò caác cú quan
trong thên thïí nhû hö hêëp, tuêìn hoaân, tiïu hoáa, vaâ cên duåc v.v..
phaãi coá sûå vêån àöång thïí thao múái phaát triïín möåt caách àiïìu hoâa vaâ
lúåi ñch cho sûác khoãe.
Muöën cho caác cú quan êëy àïìu phaát triïín àiïìu hoâa, cêìn phaãi
têåp cho treã caác mön thïí thao cêìn thiïët tûâ khi treã coân nhoã. Meå cêìn
phaãi biïët qua caác phûúng phaáp vïì thïí duåc àïí têåp luyïån cho con.
ÚÃ caác nûúác khaác, ngûúâi ta coá töí chûác caác cú quan giaáo duåc nhû vûúân
treã, nhaâ treã, trûúâng treã, nïn sùén cö giaáo chuyïn mön têåp luyïån cho
treã. Cha meå úã nhaâ àaä àúä àûúåc cöng viïåc êëy.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
25
TÊÅP HÖ HÊËP
Töi coá thïí noái: “Phêìn àöng àaân baâ Viïåt Nam ta khöng biïët thúã”,
cêu noái êëy nghe nhû àöåt ngöåt maâ chñnh sûå thêåt nhû vêåy. Ngûúâi ta
noái: “Thúã laâ möåt sûå tûå nhiïn sao laåi noái khöng biïët? Vaâ cêìn gò laåi
phaãi têåp thúã”. Thêåt ra ngûúâi ta thúã bêåy lùæm, vò hoå chûa têåp thúã bao
giúâ. Nhûäng húi thúã rêët ngùæn, löìng ngûåc khöng núã, böå phöíi laâm viïåc
rêët ñt, khöng khñ vaâo khöng àuã. ÊËy laâ nguyïn nhên cuãa biïët bao
nhiïu laâ bïånh têåt nguy hiïím maâ àûáng àêìu laâ bïånh ho lao.
Têåp thúã phaãi laâm thïë naâo? Laâ hñt möåt söë khöng khñ, khaá
nhiïìu vaâo phöíi. Maáu trong quaã tim sau khi tuêìn hoaân khùæp thên
thïí seä vaâo phöíi, nhúâ khöng khñ êëy laâm cho trong saåch. Maáu laåi trúã
nïn quaã tim àïí àem sinh lûåc cho thên. Khöng khñ trong phöíi sau
khi loåc maáu xong, trúã nïn thaán khñ, cêìn phaãi töëng maånh ra khoãi cú
thïí bùçng caách thúã ra. Trong khi thúã, thûúâng ngûúâi ta hñt vaâo vaâ thúã
ra bùçng muäi. Khi têåp thúã cêìn hñt vaâo cho lêu bùçng muäi vaâ thúã ra
cho maånh bùçng miïång àïí àuöíi cho hïët thaán khñ ra.
TÊÅP CHO TREÃ THÚÃ
Lûåa nhûäng khoaãng tröëng coá khöng khñ trong saåch, nïëu úã nhaâ
thò cêìn múã cûãa, hoùåc ra sên, laåi nïn lûåa buöíi saáng, luác treã vûâa chúi
xong, trûúác khi ài tùæm, nïn têåp thúã cho treã.
Ngûúâi meå têåp cho treã hñt khöng khñ vaâo nhû cêìm möåt hoa
thúm maâ hñt vêåy. Cêìn hñt thuãng thùèng vaâ lêu. Khi têåp thúã ra bùçng
miïång nhû kiïíu thöíi vaâo ngoån àeân hay àuáng hún: thöíi chaáo cho
mau nguöåi vêåy. Treã nghe noái thúã nhû möåt troâ chúi “hñt hoa” vaâ
“thöíi chaáo” thò lêëy laâm thñch vui lùæm. Meå seä thúã theo vúái treã. Hai
meå con àûáng trûúác saân hoùåc cûãa söí múã ra, chên chuám laåi, ngûúâi
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
26
àûáng thùèng röìi meå baão: Têåp chúi “hñt hoa, thöíi chaáo” naâo? Khi thúã
ra thò boã vai laåi nhû thûúâng, thúã ra phaãi cho maånh àïí àuöíi thaán
khñ ra cho hïët.
Tûâ 6 hoùåc 7 tuöíi coá thïí veä cho treã têåp thúã keâm theo vúái sûå vêån
àöång chên tay vaâ thên hònh. Khi hñt vaâo àûa dêìn dêìn tay lïn
thùèng theo thên hònh, ngûãng cöí vaâ cùçm, nhoán chên lïn. Khi thúã ra
haå tay xuöëng, húi cuái cöí xuöëng vaâ àûáng chên xuöëng. Möîi lêìn têåp
thúã àöå 5 phuát laâ vûâa.
Möîi ngaây dêìu bêån cöng viïåc gò cuäng nïn têåp cho treã thúã ñt
nhêët laâ möåt lêìn. Ài chúi àêu gùåp chöî maát meã röång raäi nïn baão treã
thúã vaâi caái laâ möåt liïìu thuöëc böí phöíi rêët thêìn hiïåu.
PHÛÚNG PHAÁP THÏÍ THAO HEBERT VAÂ THUÅY ÀIÏÍN
Ngaây nay ngûúâi ta chia ra laâm hai phûúng phaáp thïí thao,
möåt phûúng phaáp cuãa giaáo sû Hebert maâ ngûúâi ta cuäng thûúâng goåi
laâ phûúng phaáp tûå nhiïn vaâ phûúng phaáp têåp luyïån theo kiïíu caách
ThuåyÀiïín.
Phûúng phaáp Hebert: Phûúng phaáp naây chó àïí cho ngûúâi ta
têåp luyïån möåt caách tûå nhiïn. Nghôa laâ têåp cho ngûúâi ta ài, chaåy,
nhaãy, leo v.v... cuäng nhû chim bay caá löåi vêåy. Bao nhiïu cûã àöång
cuãa ngûúâi ta haâng ngaây àïìu àûúåc phaát triïín, àoá laâ phûúng phaáp
cuãa nhaâ giaáo vïì thïí thao rêët àûúåc hêm möå vêåy.
Phûúng phaáp Hebert àûúåc caác nhaâ giaáo duåc treã con lûu yá vò
noá thñch húåp vúái tuöíi treã laâ tuöíi ûa chaåy nhaãy möåt caách tûå nhiïn.
Caác baâ meå cêìn àïí cho con chúi tûå do, chó ngùn nhûäng cuöåc chúi
nguy hiïím cho thên thïí treã. Nïëu gùåp treã lûúâi biïëng cêìn kñch thñch
cho treã chaåy nhaãy nö àuâa. Nïëu thêëy treã àaä mïåt thò nïn àònh cuöåc
chúi àïí cho treã nghó àöå 15 phuát röìi cho treã tùæm, lêëy khùn tùæm lau
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
27
khö thên thïí, coá rûúåu hoùåc dêìu xoa cho êëm vaâ mùåc quêìn aáo êëm vaâo
keão caãm laånh.
Nhiïìu cha meå thêëy con chaåy nhaãy nö àuâa laåi cêëm, thiïåt laâ
möåt sûå hiïíu lêìm rêët coá haåi. Tuy treã khöng hiïíu thïí thao laâ gò,
nhûng trong khi treã chaåy nhaãy chúi àuâa àoá, treã àaä phaát triïín caác
cú quan trong ngûúâi, treã àaä têåp thïí thao tûå nhiïn maâ khöng biïët.
Cha meå khöng nïn cêëm àoaán treã, traái laåi giuáp cho sûå chaåy nhaãy
chúi àuâa cuãa treã, miïîn sûå chúi àuâa êëy khöng nguy hiïím.
Phûúng phaáp Thuåy Àiïín: Phûúng phaáp ThuåyÀiïín cöët úã sûå
luyïån thên thïí tay chên theo nhûäng cûã àöång nhêët àõnh vaâ thûá tûå.
Caách têåp luyïån êëy coá khi phaãi duâng cöng cuå, khi khöng duâng, tuây
theomön thïí thao. Àöëi vúái treã tûâ 3 tuöíi àïën 6 tuöíi, phûúng phaáp
Thuåy Àiïín khöng thiïët duång lùæm. Vò nhûäng cûã àöång àïìu àïìu êëy
laâm cho treã mau chaán, vaâ duâng khñ cuå cho treã têåp laåi caâng khöng
nïn. Tûâ 3 àïën 6 tuöíi nïn duâng phûúng phaáp Hebert, baây veä cho treã
chaåy nhaãy, leo treâo, ài v.v... Tûå nhiïn khi treã vui, àaä vui thñch treã
múái ham laâm. Tûâ 7 tuöíi trúã lïn múái nïn dêåy treã theo phûúng phaáp
Thuåy Àiïín seä thêëy coá kïët quaã töët.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
28
CHÛÚNG II
CHÚI ÀUÂA VAÂ THÏÍ THAO
CHÚI ÀUÂA RÊËT CÊÌN THIÏËT CHO TREÃ
Chúi àuâa laâ viïåc rêët tûå nhiïn vaâ cêìn thiïët cho treã. Àöëi vúái
ngûúâi lúán sûå chúi àuâa laâ möåt cöng viïåcmêët thò giúâ. Àöëi vúái treã chúi
àuâa vûâa lúåi ñch vûâa vui. Trong khi chúi khöng nhûäng laâm cho treã
sung sûúáng, say mï maâ coân laâm cho caác bùæp thõt, phöíi, tim caã trñ
naäo àïìu hoaåt àöång. Möåt treã maånh khoãe trong möåt ngaây coá thïí: ài,
chaåy, treâo, neám quaã boáng, àêíy xe, nhêíy qua búâ coã, vaâ àêëm àaá. Bao
nhiïu cûã àöång êëy cuäng àuã laâm cho treã maånh khoãe, choáng lúán bïìn bó
vaâ chõu àûång àûúåc sûå thay àöíi cuãa khñ trúâi khi laånh noáng thêët
thûúâng... Giaáo sû Georges Heábert, nhaâ chuyïn mön thïí thao tûå
nhiïn àaä tûâng noái: “Nhûäng cuöåc chúi àuâa cuãa treã con laâ töíng húåp
caác cûã àöång rêët cêìn thiïët vaâ lúåi ñch cho sûác khoãe”.
Nhûäng treã úã nhaâ coá vûúân sên röång, nhûäng treã úã thön quï laâ
àûúåc hûúãng nhiïìu thuêån lúåi cho caác cuöåc chúi àuâa êëy. Nïëu úã thaânh
phöë thò cha meå cêìn cho treã àïën caác cöng viïn hoùåc khoaãng àêët
tröëng àïí chúi möîi ngaây vaâi giúâ.
Trong khi treã chúi, meå cûá tûå nhiïn cho treã tòm lêëy caách chúi
vûâa yá. Nïëu àûúåc nhiïìu treã cuâng chung töí chûác cuöåc chúi laåi caâng
vui thuá. Meå chó xem cuöåc chúi naâo nguy hiïím thò ngùn cêëm maâ
thöi.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
29
Nhûng trong thúâi buöíi chúi cuäng daânh 15 phuát àïí meå dûå vaâo
têåp cho treã nhûäng troâ chúi hûäu ñch vïì thïí thao. Khi treã chúi möåt
mònh laåi àûúåc meå dûå vaâo thò lêëy laâm sung sûúáng lùæm.
Trong cuöåc chúi coá yá nghôa, nïëu meå bêån viïåc coá thïí giao cho
anh chõ àaä trûúãng thaânh thay thïë, miïîn meå àaä baây veä trûúác caách
thûác.
Trong khi chúi cêìn phaãi vui veã, dêìu treã coá cûúâi la öìn aâo cuäng
nïn dung thûá. Vò sûå cûúâi laåi cuäng giuáp ñch möåt phêìn cho böå phêån
hö hêëp.
VAÂI KIÏÍU CHÚI COÁ YÁ TÊÅP LUYÏÅN
1) Ài: Ài laâ mön thïí thao àùåc biïåt cuãa treã con. Vò treã con coá ài
múái dûång thùèng àûúåc xûúng söëng, múái lûu thöng àûúåc huyïët maåch,
múái tiïu hoáa àûúåcàöì ùn trong daå daây. Ài laåi têåp cho treã tñnh siïng
nùng hoaåt àöång.ÚÃ nûúác ta con caái nhaâ giaâu caã ngaây ngöìi trïn ghïë,
phaãn, ài àêu keã ùém ngûúâi böìng, kïët quaã rêët tai haåi cho thïí chêët vaâ
tinh thêìn cuãa con.
Thûúâng trong nhaâ ra sên, ài daåo vûúân hoa, ài trûúâng, ài
thùm laáng giïìng nïn cho treã ài tûå nhiïn. Chó khi naâo thêëy treã àaä
nhoåc hoùåc àûúâng xaá göì ghïì múái phaãi ùém treã.
Têåp cho treã ài nhiïìu caách, ài thûúâng, ngûúâi cho thùèng bûúác
cho àïìu, vûâa ài vûâa haát cho àuáng nhõp.
Baâ Montessori laåi bêìy cho treã ài trïn möåt àûúâng gaåch. Lêëy
möåt viïn phêën vaåch trïn nïìn, hoùåc lêëy cêy vaåch trïn àêët röìi baão
treã ài cho àuáng trïn àûúâng êëy. Caách têåp ài naây laâm cho treã luyïån
bûúác chên cho àïìu vaâ têåp quen caác giaác quan vïì phûúng hûúáng vaâ
sûå thùng bùçng. Treã ài caách naây rêët hûäu ñch vaâ thñch vui hïët sûác.
Ngoaâi hai caách ài trïn, laåi veä cho treã ài chaâ coâ, hïët chên phaãi
àïën chên traái, vûâa ài vûâa àêíy ghïë, àêíy xe hoùåc keáo xe cêìn thiïët.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
30
2- Chaåy: Chaåy laâ möåt sûå têåp luyïån rêët töët, treã bao giúâ cuäng
thñch chaåy. Meå seä daåy cho treã chaåy bûúác möåt, chaåy saãi, chaåy trïn
àêìu ngoán chên, chaåy trong möåt caái voâng coá àïí caác àöì vêåt vûâa chaåy
vûâa traánh cho khoãi àuång, chaåy àuöíi theo voâng (treã thûúâng goåi laâ ài
xe maáy).
Nïëu àûúåc nhiïìu treã thò chúi uá tòm. Chúi uá tòm laâ moán chúi
chaåy treã thñch lùæm. Chaåy bùæt, chaåy àuöíi, chaåy àöíi böën cêy, chaåy ài
chaåy vïì chúå v.v..
Vïì caách chaåy treã gaái laåi thñch nùæm tay nhau àïí chaåy voâng
troân, vûâa chaåy vûâa haát cho àuáng nhõp. Meå nïn daåy cho treã nhûäng
baâi haát ngùæn coá nhõp àïí treã vûâa chaåy troân vûâa haát.
3- Nhaãy: Laâ möåt moán têåp luyïån rêët cêìn vaâ nïn dêåy súám: Ba
tuöíi coá thïí daåy cho treã nhaãy àûúåc. Sûå tiïën böå seä thêëy rêët mau vò
moán nhêíy cuäng laâ möåt moán treã rêët thñch. Nïn nhúá phaãi daåy treã ài
nhaãy xuöëng phaãi chuám àêìu ngoán chên, chúá khöng xuöëng àêìu goát
seä haåi cú thïí. Nhaãy coá thïí daåy nhiïìu caách: àûáng cao nhaãy xuöëng.
Àïí treã trïn möåt ghïë rêët thêëp hoùåc trïn möåt bêåc gaåch thêëp röìi baão
treã nhaãy xuöëng, nhaãy cao, nhaãy xa. Möîi lêìn nhaãy nïn ghi thûúác têëc
àïí treã nhêån thêëy sûå tiïën böå cuãa mònh.
Nhûäng caách àaánh maång, àaánh àaáo, nùm tiïìn liïìn quan, laâ
nhûäng caách nhaãy rêët hûäu ñch nïn daåy cho treã chúi.
Nhûäng treã gaái, cuäng nhû treã trai, nïn têåp nhaãy voâng giêy.
Caách nhaãy êëy lúåi cho cú thïí nhûng phaãi nhúá nhaãy nhuám àêìu ngoán
chên.
Neám: Neám quaã boáng, tay mùåt àïën tay traái, àûa hai tay lïn
àêìu àïí neám.
Baâ Montessori coá baây möåt caách neám boáng rêët hûäu ñch: Laâ lêëy
dêy treo möåt quaã boáng úã giûäa nhaâ. Böën nùm treã bùæc ghïë ngöìi xung
quanh röìi neám boáng cho nhau bùæt. Caách chúi êëy vûâa chuã àöång àûúåc
tay vaâ laâm treã àûúåc luyïån tinh mùæt.
Xö àêíy: Hai treã bùçng tuöíi chöëng tay nhau àïí àêíy. Caách chúi
naây cêìn phaãi coá meå chùm nom vò coá thïí xêíy ra sûå xung àöåt.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
31
Laâm vûúân: Caác treã naâo cha meå coá vûúân nhaâ, nïn àïí daânh
riïng möåt khoaãnh nhoã beá cho treã têåp laâm vûúân, laåi sùæm duång cuå
cho treã: cuöëc, caâo, bònh tûúái v.v.. Khöng sung sûúáng vaâ lúåi ñch gò
bùçng daåy cho treã laâm àêët tröìng cêy. Moán chúi naây vûâa laâm cho bùæp
thõt núã nang maâ coân daåy cho treã hoåc nhûäng mön caách trñ vïì thûåc
vêåt hoåc, tûå nhiïn hoåc möåt caách rêët lúåi ñch vaâ dïî hiïíu. Tûâ ba tuöíi trúã
lïn treã àaä say mï cöng viïåc laâm vûúân con cuãa mònh.
PHOÂNG SÛÅ CAÃM LAÅNH
Treã con thûúâng sau buöíi chúi hay àöí möì höi nhiïìu. Meå phaãi
coi chûâng treã coá thïí caãm laånh. Trong nhûäng luác êëy cêìn phaãi lêëy
khùn êëm lau ngûúâi cho treã vaâ thay aáo êëm, cho treã uöëng nûúác êëm vaâ
khöng àûáng giûäa ngoån gioá luâa.
Nhûäng trûúâng húåp têåp cho treã chúi úã giûäa nhûäng khoaãng trúâi
röång raäi, khöng khñ àêìy àuã, treã seä dêìn dêìn daån dô vúái thúâi tiïët,
khöng mêëy khi caãm haân vaâ chaãy nûúác muäi.
Sûå têåp luyïån coá àiïìu àöå, caách chúi coá yá nghôa do meå baây veä, seä laâm
cho treã ùn ngon nguã yïn, sûác khoãe möîi ngaây möîi tiïën thïm, vaâ tinh
thêìn cuäng thïm saáng suöët.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
32
CHÛÚNG III
NHÛÄNG CUÖÅC CHÚI TRONG NHAÂ
SÛÅ CÊÌN THIÏËT CUÃA CHÚI TRONG NHAÂ
Chúi trong nhaâ khöng àûúåc tiïån vïì sûå phaát triïín thên thïí
cuãa treã con, vò khöng àûúåc chöî röång raäi, khöng àuã khöng khñ.
Nhûng gùåp ngaây mûa gioá hoùåc úã chöî thaânh thõ treã khöng ra
ngoaâi àûúåc cuäng cêìn phaãi biïët caách baây veä cho treã chúi. Sûå chúi laâ
àúâi söëng cuãa treã, nhúâ chúi maâ treã hiïíu biïët àûúåc hoaân caãnh vaâ vuä
truå, nhûäng tïn tuöíi caác vêåt, nhûäng hònh thûác, nhûäng sùæc maâu,
cuâng sûå lúåi ñch vaâ cöng duång cuãa caác vêåt, àïìu nhúâ chúi maâ treã múái
phaát minh ra.
Nhúâ chúi maâ treã bùæt chûúác àûúåc haânh àöång cuãa ngûúâi lúán, trúã
nïn khön kheáo, chùm chó, hoaåt baát. Nïëu chúi chung vúái chuáng baån
treã seä quen vúái nhûäng tñnh nhû: giuáp ngûúâi, biïët troång quyïìn lúåi
ngûúâi, biïët nhõn nhuåc vaâ chõu khoá. Sûå chúi laâm cho treã múã mang
trñ naäo, saáng suöët tinh thêìn. Möåt viïåc gò ta noái vúái treã, treã khöng
hiïíu êëy thïë maâ lêëy troâ chúi ra àïí giaãng daåy viïåc êëy thò treã hiïíu
ngay. Vò thïë ngoaâi nhûäng troâ chúi ngoaâi trúâi phêìn nhiïìu lúåi ñch cho
sûå phaát triïín thên thïí, coân nïn töí chûác vaâ daåy cho treã chúi trong
nhaâ coá lúåi ñch cho treã vïì trñ thûác vaâ àaåo àûác.
Trong caác cú quan giaáo duåc thiïëu nhi coá sùén nhûäng ngûúâi
chuyïn baây veä cho treã chúi, úã nûúác ta khöng coá, caác baâ meå nïn biïët
nhiïìu caách chúi lúåi ñch àïí daåy cho con chúi.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
33
ÀÖÌ CHÚI VAÂ CAÁCH CHÚI
Trong möîi nhaâ nïn àïí daânh riïng möåt chöî cho treã chúi. Dêìu
nhaâ chêåt heåp thïë naâo cuäng nïn daânh riïng möåt goác cho treã chúi.
Khöng nûäa cuäng phaãi coá möåt höåp, hoùåc möåt ngùn keáo, möåt caái kï
àïí cho treã sùæp nhûäng àöì chúi coá thûá tûå. Sûå têåp cho treã chúi vaâ cêët
àöì chúi coá thûá tûå laâ têåp cho treã tñnh trêåt tûå vaâ khöng xaâi phñ.
Àöëi vúái treã coân nùçm nöi coá thïí cho nhûäng quaã boáng maâu,
nhûäng buáp bï, nhûäng thuá vêåt bùçng cao su khöng sún men vò treã coá
thïí cùæn ngêåm nhûäng sún men vaâo möìm. Chúá nïn cho treã nhûäng
vêåt nhoã nhùåt àinh khuy àinh cuác àöìng xu, nhûäng vêåt nhoån sùæc, vêåt
nùång, vêåt dïî chaáy. Vêåt coá sún nûúác thuöëc àöåc, hoùåc nhûäng hònh vêåt
ghï gúám laâm cho treã phaãi kinh súå.
Khi treã àaä biïët ài, cêìn cho treã nhûäng chiïëc xe göî, nhûäng khöëi
vuöng, troân, hònh öëng, nhûäng maãnh göî hoùåc giêëy bòa maâu nguä sùæc,
hònh tam giaác, baát giaác v.v... toám laåi laâ nhûäng àöì chúi cuãa Froebel
vaâ Montessori. Nhûäng àöì chúi naây daåy cho treã têåp luyïån caác giaác
quan.
Àöëi vúái treã trong thúâi kyâ naây, vêåt gò cuäng laâ àöì chúi têët caã.
Vúái sûác tûúãng tûúång cuãa treã caái gò treã cuäng coá thïí biïën thaânh
nhûäng hònh thûác, nhûäng nhên vêåt àûúåc caã. Möåt chiïëc ba töng cuãa
cha coá thïí laâ con ngûåa baåch thaão àeåp. Meå chó cêìn chó qua cho treã
hiïíu laâ treã coá thïí möåt mònh chúi suöët ngaây.
Nhûng treã möîi ngaây möåt lúán, vêåt gò chúi lêu cuäng nhaâm, treã
seä boã vêët ài, àïën khi khöng coá àöì chúi laåi chaåy theo meå àïí voâi ùn
hoùåc vaâo àuáng möåt goác àïí muát tay laâ nhûäng têåp quaán rêët xêëu.
Meå muöën traánh caái têåt êëy cêìn coá mêëy àiïìu sau naây: Möåt laâ
khöng nïn cho treã chúi têët caã àöì chúi möåt lêìn, nhiïìu quaá laâm taãn
maån trñ naäo cuãa treã, treã seä khöng chuá yá chúi möåt vêåt gò cho lêu vaâ
cho kyä. Caác àöì chúi mau vêët boã, mau chaán. Nïn lêìn lûúåt cho treã
chúi tûâng àöì chúi möåt. Meå cuäng khöng nïn quaá dûå vaâo viïåc chúi
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
34
cuãa treã, vò yá nghô vaâ caách chúi cuãa ta khaác xa vúái yá nghô cuãa treã. Tû
dûå vaâo quaá laâm cho treã chaán naãn vaâ khöng ham chúi nûäa.
Hai laâ nïn theo trònh àöå tiïën túái cuãa treã maâ cho nhûäng àöì
chúi cho thñch húåp têët treã khöng chaán. Treã bao giúâ cuäng cêìn phaãi
thêëy nhûäng àöì chúi múái húåp vúái trñ naäo luön luön tiïën túái cuãa treã.
Ba laâ nhûäng àöì chúi cuãa treã, khi thêëy chaán, meå nïn cêët vaâo
tuã trong möåt thúâi gian seä àûa ra cho treã chúi laåi, treã seä caâng thñch
hún nûäa.
Böën laâ nïn cho àöng treã chúi chung vúái nhau goáp àöì chúi vúái
nhau maâ chúi, sûå chúi chung êëy laâm cho treã thïm saáng kiïën hay,
têåp àûúåc nhiïìu tû caách vïì àoaân thïí, vaâ treã laåi khöng nhaâm chaán àöì
chúi.
NHÛÄNG TROÂ CHÚI COÁ YÁ NGHÔA GIAÁO DUÅC
Trong caác troâ chúi coá thûá àöì chúi rêët böí ñch cho sûå hoåc vêën vaâ
giaáo duåc cuãa treã. Caác baâ meå cêìn nïn biïët möåt ñt àïí daåy cho con
chúi.
1) Nhûäng cuöåc chúi lúåi ñch cho giaác quan: Chúi lötö bùçng maâu
sùæc. Xêu caác haåt göî bùçng mêìu (duâng chó theáp chúá duâng kim). Chúi
bao bñt (lêëy chiïëc bao vaãi boã caác àöì vêåt vaâo trong, baão treã àûa tay
súâ nùæn, noái àuáng tïn röìi keáo ra). Bõt mùæt nhêån tiïëng ngûúâi, ngûãi
chai khöng maâ nhêån àûúåc muâi nûúác hoa, rûúåu, dêëm v.v...
2) Nhûäng caách chúi lúåi ñch cho sûå khön kheáo vaâ lanh leå: Àu boâ
böën tay chên, nhaái ïëch, döìi quaã boáng qua chiïëc voâng, döìi quaã boáng
truáng chiïëc chuöng treo trïn tûúâng, xêy thaáp bùçng khöëi göî, laâm caác
cûãa bùçng cêy diïm vaâ khöëi göî, àïí vêåt trïn àêìu ài khöng àöí.
3) Nhûäng caách chúi lúåi ñch cho trñ nhúá vaâ tûúãng tûúång: Cùæt
nghôa caác hònh aãnh, laâm böå àiïåu nhû trong hònh veä. Chúi lötö
(duâng nhûäng vêåt treã thûúâng duâng vaâ quen thêëy). Phên biïåt caái
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
35
nùång nheå, daâi ngùæn, vaâ cao thêëp cuãa caác vêåt. Chúi böå àiïåu. (Baão treã
nhòn möåt böå àiïåu cuãa mònh röìi baão treã quay lûng laåi, mònh thay àöíi
böå àiïåu ài röìi baão treã chó sûå thay àöíi êëy úã àêu) chúi hònh aãnh trïn
tûúâng trùæng (duâng tay sùæp caách hònh àêìu cho con cua, con chim
v.v...)
4) Nhûäng caách chúi lúåi ñch cho tñnh ngùn nùæp saåch seä trêåt tûå:
Têët caã caách chúi vïì buáp bï ùn, mùåc, tùæm, rûãa cho buáp bï. Khi buáp
bï àau thêìy thuöëc túái, ài nheå, noái nhoã, sùæp àùåt thuöëc vaâ kim tiïm
v.v... Meå baây cho treã chúi buáp bï cho khön kheáo laâ caách têåp cho treã
phêån sûå laâm meå sau naây.
6) Nhûäng caách chúi lúåi ñch cho tñnh cûúng quyïët, kiïn chñ, chuá
yá, cêín thêån: Bao nhiïu caách chúi maâ treã ham thñch vaâ coá meå chó
baão roä raâng àïìu coá thïí luyïån cho caác tñnh tònh cao quyá êëy. Nhûäng
caách chúi vïì caác maãnh göî hònh vuöng, hònh chûä nhêåt, tam giaác àïí
xêy nhaâ, cêìu, thaáp, tam cêëp, nhaâ thúâ.
Nhûäng caách thùæt dêy nhiïìu kiïíu, nhûäng àöì sùæt coá thïí thaáo
rúâi chùæp nöëi àïí laâm caác maáy xe nhoã àïìu coá thïí têåp cho treã caác tñnh
àaä kïí úã trïn.
Sau caách chúi trïn kïët quaã rêët lúåi ñch cho treã, caác baâ meå
khöng nïn boã qua. Vò noá khöng töën keám gò caã. Möîi ngaây dêåy cho
treã àöå 15 phuát àïën 1 giúâ maâ aãnh hûúãng àïën tinh thêìn cuãa treã
khöng phaãi laâ ñt.
NHÛÄNG CAÁCH CHÚI CUÃA TREÃ TÛÂ NÙM ÀÏËN BAÃY TUÖÍI
Treã khi lïn àïën saáu baãy tuöíi, sûå nhu cêìu möîi ngaây möîi
nhiïìu, tû tûúãng thïm röång raäi, sûå hiïíu biïët cuäng àaä khaá àaä biïët
laâm viïåc chuát ñt, khön kheáo vaâ chùm chó. Tuy vêåy treã vêîn coân thñch
chúi nhêët laâ àûúåc chúi chung vúái chuáng baån, anh chõ em. Vò thïë meå
nïn cho treã chúi chung vaâ lûåa baån cho treã chúi.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
36
Trong nhaâ, treã àaä biïët cêìm keáo, cêìm buát chò nguä sùæc, cêìm buát
veä, böi höì, cêìm buáa, kim. Meå nïn daåy cho treã caách chúi vïì cùæt, veä,
daán, àoáng àinh laâm höåp, àan röí, laâm löìng chim v.v.. treã seä ham
thñch hïët sûác.
Caác treã gaái seä may, àan len, nêëu ùn, buön baán, ài chúå v.v...
Vaâ cuäng àaä àïën luác treã biïët haát, meå nïn daåy cho treã haát
nhûäng baâi haát ngùæn àiïåu vui veã thanh tao.
Haát laâ möåt troâ chúi rêët lúåi ñch cho treã, vò haát vûâa laâm núã nang
böå hö hêëp vûâa saãng khoaái tinh thêìn laåi têåp giaác quan myä thuêåt cho
treã.
Trong luác naây treã cuäng àaä biïët àoåc nhûäng mêíu chuyïån thêìn
tiïn ngùn ngùæn, nghe meå kïí nhûäng cêu chuyïån liïîu trai. Meå phaãi
cêìn lûåa choån kyä lûúäng nhûäng chuyïån cho treã xem hoùåc kïí cho treã
nghe. Nïn nhúá treã coá thïí caãm nhêån nhûäng aác tñnh rêët dïî. Nïn àïí
cho treã xem nhûäng chuyïån coá yá gieo àiïìu thiïån àïí ngùn àiïìu aác thò
lúåi hún baây àiïìu aác àïí khuyïën àiïìu thiïån.
Vïì àöì chúi cuãa treã gaái thò buáp bï vêîn laâ moán quaâ tuyïåt diïåu.
Meå seä cho treã àuã taâi liïåu àïí treã sùæm ùn sùæm mùåc vaâ nöi nïåm muâng
maân v.v... cho buáp bï.
Àöëi vúái treã trai thò nhûäng quaâ vïì caác thûá maáy, xe ö tö, taâu
hoãa, taâu thuãy, hoùåc lñnh chò, lñnh göî, suáng trûúâng, suáng luåc, cúâ vaån
quöëc.
Nïn cêëm nhûäng àöì chúi nguy hiïím nhû phaáo, àöì sùæt nhoån,
nhûäng àöì chúi àaä qua tay ngûúâi àau öëm nhûäng àöì chúi thûúâng
truyïìn qua miïång nhû coâi vaâ keân.
Caác treã coá thïí hoåp laåi àïí chúi cuöåc diïîn kõch, àöëi thoaåi, haát,
àaánh lö tö, qua ngûåa.
Thûúâng cha meå hay àem treã tûâ 5 tuöíi lïn 7 tuöíi ài xem haát
xem chiïëu boáng laâ möåt sûå lêìm lúán. Khöng khñ trong phoâng khöng
thñch húåp vúái cú quan coân non núát cuãa treã. Vaã laåi tinh thêìn cuãa treã
cuäng coân yïëu àuöëi khöng nïn àïí nhûäng caãnh ly kyâ xuác àöång, coá haåi
cho thêìn kinh cuãa treã nhiïìu.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
37
Thónh thoaãng hoùåc coá àoaân xiïëc thuá vêåt àïën nïn cho treã ài
xem, hoùåc cho treã ài xem vûúân baách thuá laâ möåt sûå giaãi trñ rêët töët.
NÏN ÀÏÍ CHO TREÃ CHÚI
Tûâ nùçm nöi lïn àïën 7 tuöíi, sûå chúi cuãa treã laâ sûå hoåc. Vò thïë
meå nïn àïí cho treã chúi. Treã coá chúi múái coá lúán, lúán caã cú thïí, lúán caã
têm höìn.
Bao giúâ caác cha meå cuäng nïn nhúá cêu tuåc ngûä naây: “Möåt têm
höìn traáng kiïån trong möåt thên thïí traáng kiïån”. Thên thïí maâ baåc
nhûúåc thò têm höìn cuäng suy vi.
Muöën cho treã coá möåt thên thïí traáng kiïån phaãi têåp thïí thao
cho treã, vaâ baây veä cho treã chúi möåt caách lúåi ñch vaâ yá nghôa.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
38
KÏËT LUÊÅN
“CON NHÚÂ ÀÛÁC MEÅ”
LÏN BAÃY
Ngaây thaáng thoi àûa khöng mêëy chöëc treã múái eo eo vûâa nùçm
nöi àoã, maâ nay àaä lïn baãy röìi, chûäng chaåc ài trûúâng, chiïëc cùåp saách
àeo sau lûng, nhúãn nhú àuöíi theo bêìy bûúám trùæng.
Ngûúâi meå khöng thïí khöng mûâng thêìm khi thêëy bao nhiïu
cöng trònh, bao nhiïu hy sinh àaä àaâo taåo con nïn möåt hònh haâi
maånh meä, möåt trñ naäo thöng minh vaâ möåt nhên phêím cao quyá.
Têåp dûúäng àuáng quy tùæc vaâ chuyïn cêìn, giaáo duåc lêëy tònh yïu
saáng suöët, hiïìn tûâ maâ cûúng quyïët, gieo àiïìu thiïån àïí ngùn àiïìu
aác, luyïån thên thïí àïí nêng tri thûác vaâ àaåo àûác, caái cöng trònh giaáo
duåc êëy àaä àúm hoa kïët quaã möåt caách rûåc rúä veã vang trûúác mùåt meå.
Àûáa con thûúng quyá hoáa cuãa chuáng ta, nhû möåt nuå têìm xuên
àaä àïën thúâi kyâ tröí sùæc gieo hûúng, vúái àúâi, àïën baãy tuöíi, con ta àaä
ài trûúâng vúái têët caã sûå veã vang vaâ tñn nhiïåm cuãa ta.
Tuy vêåy ngûúâi meå khöng khoãi möåt chuát lo ngaåi, vò tûâ àêy con
ài trûúâng, con giao thiïåp vúái àúâi, ngoaâi cha meå ra, coân coá chuáng
baån, con coân coá thêìy hoåc. Caái aãnh hûúãng àöåc quyïìn cuãa meå trong
gia àònh seä bõ chia reä. Gùåp aãnh hûúãng töët thò khöng noái laâm gò, chúá
àuång phaãi aãnh hûúãng xêëu thò thêåt laâ möåt sûå thêët voång cho biïët bao
nhiïu cöng trònh gêy dûång bêëy lêu nay. Caái tuöíi vaâo trûúâng chñnh
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
39
laâ möåt khuác quanh rêët nguy hiïím cho àúâi treã, bao nhiïu têåp dûúäng
cuãa cha meå seä bõ thêët baåi nïëu treã khöng gùåp thaây hay, baån töët.
Trûúác caái tònh thïë êëy ngûúâi meå phaãi thïë naâo?
TÙNG AÃNH HÛÚÃNG CUÃA GIA ÀÒNH
Chñnh giai àoaån naây ngûúâi meå cêìn phaãi tùng aãnhhûúãng cuãa
gia àònh. AÃnh hûúãng caã gia àònh maånh meä têët coá thïí ngùn caãn
nhûäng aãnh hûúãng xêëu cuãa ngoaâi xaä höåi. Ngûúâi meå khöng nïn trong
luác naây nhaäng boã phêån sûå cuãa mònh cho laâ àaä xong röìi, traái laåi cêìn
phaãi tröng nom kyä lûúäng hún nûäa.
Ngûúâi cha laåi nïn nhêån thêëy luác naây laâ phêån sûå chñnh thûác
cuãa mònh trong viïåc daåy con. Tûâ khi treã coân nùçm nöi àïën 7 tuöíi, treã
phêìn nhiïìu phuå thuöåc caã tinh thêìn vaâ thên thïí cuãa ngûúâi meå.
Nhûng bùæt àêìu bêíy tuöíi trúã lïn, ngûúâi cha cêìn phaãi gaánh möåt phêìn
lúán trong viïåc daåy con vaâ nuöi con. Cha thûúâng giao thiïåp vúái àúâi,
kiïën thûác röång, biïët xaä giao, biïët danh dûå, biïët leä phaãi, biïët hy sinh
cho nhûäng yá nghôa cao quyá úã àúâi, cha phaãi àaãm àûúng viïåc daåy con,
àïí thöíi vaâo linh höìn cuãa con nhûäng yá nghôa múái cuãa àúâi ngûúâi,
nhûäng àûác haånh múái cuãa sûå söëng, khöng nhûäng sûå söëng trong gia
àònh maâ coân sûå söëng giûäa xaä höåi nûäa.
Giai àoaån tûâ baãy tuöíi trúã ài ngûúâi cha naâo khöng chõu chùm
lo daåy con laâ möåt töåi aác vö cuâng sau höëi hêån khöng kõp nûäa.
Tûâ baãy tuöíi trúã ài cha meå khöng chùm nom daåy con chùèng
khaác naâo tuåc ngûä ta coá cêu: “thaã trêu vaâo rûâng rêåm”. Sau naây con
caái hû hoãng laâ töåi löîi cuãa cha meå têët caã, khöng àöí traách nhiïåm cho
ai àûúåc.
Möåt gia àònh giaáo duåc con caái cho thêåt vûäng vaâng coá thïí laâm
cho con caái khöng caãm nhiïîm nïët hû têåt xêëu tûâ xaä höåi truyïìn cho.
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
40
Möåt nhaâ giaáo duåc Myä, baâ Fischer àaä noái: “Nïëu chuáng ta cho
con caái chuáng ta möåt khöng khñ gia àònh nhû yá, thò bao nhiïu cuöåc
thûã thaách, thñ nghiïåm úã trûúâng hoåc, úã xaä höåi khöng haåi gò cho treã
caã. Traái laåi nïëu treã bõ möåt gia àònh giaáo duåc xêëu, thò dêìu trûúâng
hoåc coá gêy dûång, caãi caách gò, treã cuäng khöng laâm sao trúã nïn töët
àûúåc”. Cêu noái thêåt chñ lyá vö cuâng.
Möåt khöng khñ gia àònh töët nghôa laâ thïë naâo? Chñnh laâ tònh
thûúng yïu saáng suöët cuãa cha meå maâ kïët thaânh. Khi treã àaä coá lyá
trñ maâ nhêån thêëy àûúåc loâng thûúng vaâ sûå chùm nom cuãa cha meå
thò lêëy laâm sung sûúáng vaâ caãm mïën vö cuâng. Sûå caãm mïën êëy laâm
cho treã phuåc tuâng möåt caách tûå nhiïn uy quyïìn tinh thêìn cuãa meå vaâ
cha. Sûå phuåc tuâng êëy laâm cho treã khöng bao giúâ muöën laâm phiïìn
cha meå àaä thûúng yïu mònh nhêët trong àúâi naây. Tònh yïu con laâ
möåt sûác maånh vö cuâng, cha meå chó lêëy tònh yïu saáng suöët àïí dùæt
dòu con trïn àûúâng àúâi, traánh nhûäng sûå löîi lêìm, àïí ài àïën nhûäng
muåc àñch lúán lao.
MÖÅT CAÃNH ÀÚÂI RÛÅC RÚÄ TRÛÚÁC MÙÆT TA
Muön hoa àua núã, chim trïn caânh hoâa àiïåu àïí ca ngúåi vûâng
àöng rûåc rúä choái loåi möåt phûúng trúâi.
Con caái ta lúán lïn, tûúi saáng nhû vûâng àöng kia vêåy!
Ta coá thïí tûúãng tûúång àïën thên hònh vaåm vúä cuãa con ta úã sên
vêån àöång, sûå mïìm maåi cuãa con ta trong bïí búi.
Ta laåi tûúãng àïën sûác hoåc têën túái cuãa con ta trong caác lúáp, baâi
vúã thuöåc thaânh, thêìy giaáo khen ngúåi, con ta àaä biïët viïët luêån vùn,
giaãi toaán hoåc, phï bònh chuyïån anh huâng trong lõch sûã, so saánh caác
nûúác phuá cûúâng cuãa nùm chêu.
Hún thïë nûäa, ta laåi thêëy con ta nhûäng àûác tñnh múái meã. Vúái
sûå troång danh dûå hún caã baãn thïí, con ta àaä coá loâng yïu àúâi möåt
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
41
caách tha thiïët, biïët hy sinh giuáp keã yïëu heân vaâ ngûúâi hoaån naån,
troång xaä höåi hún caá nhên, vuå cöng ñch hún tû lúåi vaâ cao quyá hún caã
laâ àöëi vúái loaâi ngûúâi vaâ muön vêåt döìi daâo möåt têëm loâng baác aái
mïnh möng.
Con caái ta maâ àïën trònh àöå thïí duåc, trñ duåc, àûác duåc cao quyá
nhû thïë laâ nhúâ úã giaáo duåc chuyïn cêìn vaâ coá phûúng phaáp cuãa
chuáng ta.
Muöën àïën caái àñch giaáo duåc êëy thò giaáo duåc con treã chñnh laâ
nïìn taãng àêìu tiïn. Nïìn taãng coá vûäng chùæc múái coá thïí kiïën thiïët
àûúåc nhûäng cöng trònh vô àaåi nguy nga. Ngoaâi giaáo duåc con treã, coân
phaãi coá giaáo duåc thiïëu niïn vaâ thanh niïn. Giaáo duåc con treã chó múái
xêy nïìn àùæp moáng.
HÚÄI CAÁC BAÂ MEÅ VIÏÅT NAM
Caác chõ em àaä cêìm vêån mïånh con caái trong tay. Cuöåc söëng
vêåt chêët cuäng nhû tinh thêìn cuãa con treã àïìu do sûå àaâo taåo dòu dùæt
cuãa caác chõ em. Do àoá, chõ em haäy lûu yá àïën phêån sûå cao quñ vaâ
troång àaåi cuãa mònh.
Vêîn biïët rùçng àõa võ cuãa ngûúâi cha trong gia àònh khöng phaãi
laâ nhoã, vaâ traách nhiïåm hoå khöng phaãi laâ ñt nhûng chó laâ ngûúâi giûä
àûúâng möëi uy quyïìn trong gia àònh maâ thöi. Coân chõ em ta phêìn
lúán àïìu phaãi daåy döî vaâ chùm soác con treã tûâ loåt loâng cho àïën saáu
baãy tuöíi. Nïëu ai khöng laâm phêån sûå êëy laâ möåt töåi aác khöng thïí
tûúãng tûúång àûúåc. Lúä lêìm trong phêån sûå êëy laâ möåt di hoåa rêët àau
àúán vïì sau.
Taåo hoáa àaä cho chõ em caác àùåc quyïìn sinh àeã con thò taåo hoáa
cuäng phuá cho chõ em caái àûác àöå àïí nuöi daåy con.
Tuåc ngûä ta coá cêu: “Con nhúâ àûác meå”, chõ em haäy ghi vaâo loâng
vaâ töi xin mûúån cêu tuåc ngûä naây àïí àùåt dêëu chêëm hïët úã quyïín saách
http://ebooks.vdcmedia.com
TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ
42
naây maâ töi muöën cöëng hiïën têët caã cho caác baâ meå Viïåt Nam yïu
mïën cuãa töi.
Viïët xong taåi Huïë ngaây 29 Janvier. 1942
http://ebooks.vdcmedia.com
- Xem thêm -