Tài liệu Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học bài ôn dịch thuốc lá ngoại khóa các vấn đề địa phương và môi trường.

Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh/thành phố: Hà Nội Phòng giáo dục và Đào tạo: quận Nam Từ Liêm Trường ( THCS/ THPT): THCS Mỹ Đình 2 Địa chỉ: Đường Mỹ Đình, phường Mỹ Đình 2 Điện thoại: 0438349320 Địa chỉ email: CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC Tên tình huống: Tác hại của thuốc lá trong đời sống. Môn học chính được học sinh vận dụng trong giải quyết tình huống: Môn Ngữ văn lớp 8: Bài Ôn dịch thuốc lá Ngoại khóa các vấn đề địa phương và môi trường. - Các môn học tích hợp: Lịch sử, giáo dục công dân, Hóa học, Sinh học, Địa lí, Âm nhạc, Mỹ thuật, Toán. Họ và tên nhóm học sinh: 1) Bùi Thị Mai Loan Ngày sinh: 18/12/2001 Lớp: 8A1 2) Phạm Thị Hải Minh Ngày sinh: 15/4/2001 Lớp: 8A1 I. Tên tình huống: Hiện tượng học sinh hút thuốc lá trong trường học. II. Mục tiêu giải quyết tình huống: 1. Hiểu rõ tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người, vừa làm ô nhiễm môi trường, vừa vi phạm pháp luật. 2. Nêu được những việc cần làm và hành động của chúng ta để phòng ngừa việc hút thuốc lá ở học sinh và những người khác. 3. Đề xuất một số giải pháp giúp giảm thiểu việc hút thuốc lá. Tuyên truyền cho mọi người không nên hút thuốc lá để bảo vệ môi trường chính mình và mọi người xung quanh. 4. Ngăn ngừa hiện tượng đua đòi theo bạn xấu nghiện ngập, hút thuốc ở học sinh III. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống: Tìm hiểu các nguồn tư liệu trên Internet và thực tế cuộc sống, các môn học trong nhà trường về tác hại của thuốc lá với sức khỏe con người. 1. Các bài nghiên cứu về thuốc lá và tác hại của thuốc lá với con người, đặc biệt là với học sinh trường trung học cơ sở. Nguồn : Internet Kết quả Tìm kiếm: Khoảng 921.000 kết quả (0,25 giây) 2. Những tư liệu từ thực tế: Bệnh viện, trường học, ngoài xã hội… IV. Giải pháp giải quyết tình huống: Cùng nhau tuyên truyền và vận động học sinh không hút thuốc lá . - Giải pháp 1: Tìm hiểu về Thuốc lá và tác hại của thuốc lá với con người. - Giải pháp 2: Sưu tầm tư liệu liên quan đến tác hại của thuốc lá - Giải pháp 3: Viết bài - Giải pháp 4: Thuyết trình về tác hại của thuốc lá. - Giải pháp 5: Tuyên truyền cho mọi người nhận thức rõ tác hại của thuốc lá để tránh xa tệ nạn này. V. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống: Kết hợp các tư liệu, hình ảnh minh họa. 1 . Sử dụng kiến thức môn Hóa học, môn Sinh học : (Bài “ Hệ hô hấp và hệ tuần hoàn của máu’’- Sinh học lớp 8) - Dùng kiến thức hóa học giải thích: Chất CO chiếm chỗ O xi trong hồng cầu, làm cho cơ thể ở trạng thái thiếu O xi đặc biệt là khi cơ thể hoạt động mạnh. Nox:gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí, có thể gây chết người ở liều cao. Nicotin làm tê liệt lớp lông, rung trong phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí gây ung thư phổi… - Kiến thức Sinh học: Khi ni-co-tin đươc đưa vào cơ thể, nó được vận chuyển nhanh thông qua đường máu và có thể vượt qua rào cản giữa máu và não. Kể từ khi hít vào ni-co-tin mất trung bình 7 giây để chạy tới não. Thời gian bán phân rã của ni-co-tin trong cơ thể vào khoảng 2 giờ. Lượng ni-co-tin hít vào cùng với khói thuốc là một phần nhỏ dung lượng chất này có trên lá của cây thuốc lá (hầu hết chất này bị cháy hết khi đốt thuốc). Lượng ni-co-tin ngấm vào cơ thể thông qua việc hút thuốc phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm kiểu thuốc lá,việc có hít khói vào phổi hay không, và có đầu lọc hay không. Khi nhai thuốc lá, với việc để thuộc lá giữ môi và lợi, lượng ngấm vào cơ thể có xu hướng cao hơn nhiều so với việc hút thuốc. Ni-co-tin bi phân rã trong gan bằng enzym cytochrome P450 . Cotinin là một trong các chất phân hóa ni-co-tin chính. 2. Tư liệu ở môn công dân: ( Bài: “Phòng, chống tệ nạn xã hội” - lớp 8 ) - Tất cả các bạn học sinh phải tự nhận thức về vấn đề hút thuốc lá: Vi phạm luật phòng chống thuốc lá, làm ô nhiễm môi trường, vi phạm nội quy học sinh… - Cấm hút thuốc lá dưới bất cứ mọi hình thức nào, nghiêm cấm tụ tập hút thuốc lá. - Người lớn hút thuốc trước mặt trẻ em, lấy điếu thuốc làm một cử chỉ cho biểu tượng quý trọng, chính là đã đẩy con em vào con đường phạm pháp. - Hút thuốc lá là một mối nguy hại cho chúng ta. 3. Tư liệu ở môn môn lịch sử , địa lý: - Trên thế giới, ôn dịch thuốc lá đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn của AIDS: Hẳn rằng người hút thuốc lá không lăn đùng ra chết, không say bê bết như người uống rượu. - Tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc ở các thành phố lớn nước ta ngang với tỉ lệ các thành phố Âu-Mỹ. Chỉ có khác là với một thanh niên Mỹ , 1đô la mua một bao thuốc lá là một khoản tiền nhỏ, còn đối với thiếu niên Việt Nam, muốn có 15 000 đồng mua một bao 555- vì đã hút là phải hút thuốc sang- chỉ có một cách là trộm cắp. Trộm một lần, quen tay. Từ điếu thuốc sang cốc bia rồi đến ma túy , con đường phạm pháp thực ra đã mở đầu với điếu thuốc. Cây thuốc lá hoang dại đã có cách đây khoảng 4.000 năm, trùng với văn minh của người da đỏ vùng Trung và Nam Mỹ. Lịch sử chính thức của việc sản xuất thuốc lá được đánh dấu vào ngày 12/10/1492 do chuyến thám hiểm tìm ra châu Mỹ của Christopher Columbus, ông đã phát hiện thấy người bản xứ ở quần đảo Antil vừa nhảy múa, vừa hút một loại lá cuộn tròn gọi là Tabaccos. Hàng ngàn năm trước Công nguyên, người da đỏ đã trồng thuốc lá trên vùng đất mênh mông ở Nam Mỹ, Trung Mỹ, quần đảo Antil và một số nơi khác. Thuốc lá được đưa vào châu Âu khoảng năm 1496-1498 do Roman Pano (nhà truyền đạo Tây Ban Nha) sau khi đi châu Mỹ về. Năm 1556, Andre Teve cũng lấy hạt thuốc lá từ Brazil đem về trồng ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha. Jean Nicot, Đại sứ Pháp ở Lisbon dã dâng lên nữ hoàng Pháp Featerina Mechssi những cây thuốc lá đầu tiên. Theo ông thuốc lá có thể xua đuổi bệnh đau đầu, bằng cách cho người bệnh ngửi bột thuốc. Thuốc lá được trồng ở Nga vào năm 1697 do Petro Valeski sau cuộc viếng thăm Anh và một số quốc gia khác đem về. Vua Sulemam cho trồng thuốc lá ở Bungari vào khoảng năm 1687. Tại Đức từ năm 1640 đã có nhà máy sản xuất thuốc lá điếu ở Nordeburg và vào năm 1788 đã có xưởng sản xuất xì gà tại Hamburg. Tại các nước châu á, Thái Bình Dương, thuốc lá được trồng vào thế kỷ 18. Trong thời gian dài, thuốc lá được gọi rất nhiều tên như La Herba Sanena (cây làm thuốc), Herba Panacea (cây thuốc trị mọi bệnh), L’Herbe etrange (cây làm thuốc dị thường), L’Herbe d’Ambassadeur (cây kỷ niệm tên Đại sứ ở Lisbon). Sau đó các tên mất dần chỉ còn lại tên gọi Nicotiana để kỷ niệm tên Jean Nicot, người có công truyền bá trồng thuốc lá ở châu Âu. Ngày nay nhiều nước có tên gọi thuốc lá giống nhau là Tabacco (Anh, Mỹ), Tabak (Đức, Nga), Trutrun (Thổ Nhĩ Kỳ, Bungari), Tutun (Rumania)... Còn tên khoa học của cây thuốc lá vàng là Nicotiana Tabacum L. Thuốc lá được trồng rộng rãi ở các điều kiện tự nhiên khác nhau, tiêu chí khác hẳn thời nguyên thủy. Phạm vi phân bổ vùng trồng từ 40 vĩ độ Nam đến 60 vĩ độ Bắc, nhưng tập trung nhiều ở vĩ độ Bắc. Thuốc lá có tính di truyền phong phú, tính thích ứng rộng rãi, dưới sự tác động trực tiếp của con người, ngày nay thuốc lá có nhiều đặc trưng phẩm chất, ngoại hình khác nhau. Có thể kể đến loại thuốc lá vàng sấy có hương vị độc đáo là Virginia (Hoa Kỳ, Zimbabwe...), thuốc lá Oriental - đặc sản của vùng Địa trung Hải, xì gà nổi tiếng của Cuba và Sumatra (Indonesia). Việc hút thuốc lá lan nhanh sang các nước châu Âu. Năm 1561, Jean Nicot, đại sứ Pháp ở Lisbone, đã giới thiệu bột thuốc lá với bà hoàng Catherine de Medici, người bị chứng đau nửa đầu. Bột thuốc lá gây ra hắt hơi, cơn đau của bà hoàng dịu đi. Điều đó làm giới quý tộc Pháp ngạc nhiên, nhưng lại khởi đầu cho việc dùng thuốc lá như một cách sống hợp thời trang thú vị trong giới qúi tộc. Để tỏ lòng ngưỡng mộ Nicot, thuốc lá còn được gọi là Nicotine. Ngành công nghiệp thuốc lá diễn ra quá trình tập trung hóa như các ngành sản xuất khác. Các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia như B.A.T, Philip Morris (Mỹ), Japan Tobacco International (Nhật), Imperial và Gallaher (Anh), Tập đoàn Altadis Franco - Spanish (Pháp - Tây Ban Nha)... hiện đang chi phối thị trường thế giới về trồng thuốc lá, phối chế, sản xuất thuốc sợi, thuốc điếu, các máy móc chuyên dùng và tất cả các phụ liệu cho sản xuất thuốc lá. Sau chiến tranh thế giới thứ II, các quốc gia giành được độc lập cũng chú ý phát triển ngành công nghiệp thuốc lá, như Trung Quốc, Indonesia, Triều Tiên, ấn Độ, Philippines, Ai Cập, Pakistan, Việt Nam... 5. Tư liệu được lấy ở thực tế hút thuốc lá hiện nay: a. Thực trạng hút thuốc lá hiện nay của học sinh: - Dạo quanh các quán nước gần các trường trung học, chúng ta có thể bắt gặp cảnh học sinh tụm 5, tụm 7 phì phèo điếu thuốc. Các bạn xem hút thuốc lá như một thú vui, thứ tiêu khiển vô hại. Nhưng các bạn đâu biết rằng tương lai của các bạn đang mờ tàn dần theo khói thuốc. - Để có tiền mua thuốc lá các bạn có thể nhịn bữa ăn sáng hoặc ăn trộm để lấy tiền mua thuốc. - Không chỉ có học sinh nam hút mà còn có cả học sinh nữ. Vì khi thấy các bạn hút mình cũng muốn thử. Phụ nữ hiện nay cung có rất nhiều người hút thuốc chỉ vì buồn hay muốn tạo ra cho mình một phong cách. b. Tác hại của việc hút thuốc lá: - Da nhợt nhạt do thuốc lá có chứa những chất độc hại và một số hóa chất. Những chất gây độc hại này có thể hút oxy vào chất dinh dưỡng của cơ thể bằng cách lấy đi các tế bào khỏe mạnh. - Thâm quầng mắt các hóa chất nguy hiểm này sẽ ảnh hưởng đến mạch máu, ngăn nguồn cung cấp oxy cho da. Hút thuốc lá cũng tạo thành các mọng dưới mắt. - Giảm khả năng tập luyện: tác động tới tim, phổi của thuốc lá có thể gây bất lợi cho bất kì tham gia hoạt động nào. - Các vấn đề về sinh sản: phụ nữ hút thuốc trong một thời gian nhất định sẽ khó mang thai cũng như sinh một đứa trẻ khỏe mạnh vì các chất độc trong thuốc sẽ làm tăng nguy cơ khó thụ thai, để sảy thai hay sinh trẻ nhẹ cân. - Hình thành cho các bạn học sinh một thói quen sấu và rễ dàng rơi vào các tệ nạn xã hội một cách nhanh hơn. - Ảnh hưởng đến việc học tập, giảm sự sáng tạo nhạy bén trong học tập và các hoạt động khác. - Làm giảm sút kinh tế gia đình và xã hội. - Ô nhiễm môi trường( khói thuốc lá, xả tàn thuốc, bao thuốc). - Có hại cho sức khỏe bản thân và mọi người xung quanh. 6 . Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống a. Đối với sức khỏe học sinh - Đối với học sinh chúng ta, sức khỏe là một thứ quan trọng. Nếu thiếu đi sức khỏe thì chúng ta khó có thể làm được những gì mà chúng ta muốn. Tuy nhiên, một vài bạn trẻ thường hút thuốc lá ở trong trường học mà không để ý gì đến tác hại của chúng. Bỏ thuốc lá sẽ có những tác dụng đối với các bạn học sinh: - Không hút thuốc lá và không hít phải khói thuốc lá sẽ giúp các bạn học sinh phòng trừ một số bệnh về đường hô hấp như ung thư phế quản phổi, ung thư vòm họng, miệng, thực quản, ung thư ruột… - Giảm đi một phần nào các độc hại tích tụ trong cơ thể các bạn. - Bỏ thuốc lá là một trong những biện pháp giúp con người cải thiện vẻ đẹp cơ thể - Tăng cường khả năng tuần hoàn máu, tăng sức khỏe xương cốt, bỏ được một số căn bệnh nan y, bệnh ù tai và một số bệnh thường gặp. b. Đối với xã hội - Những tác dụng về mặt môi trường :giảm được hiện tượng cháy rừng, cháy nhà, phát sinh các loại khí gây hiệu ứng nhà kính và giảm được tới trên 4.000 loại hóa chất khác nhau có trong khói thuốc. - Bỏ hút thuốc lá giúp cho xã hội văn minh hơn. - Không chỉ có hại cho sức khỏe, thuốc lá còn gây ra những tổn thất lớn về kinh tế của mỗi gia đình và toàn xã hội. Chi phí chăm sóc y tế cho những người dân hút thuốc lá và việc giảm ngày công lao động của họ là những tổn thất rất lớn cho một quốc gia có nhiều người nghiện thuốc lá… c. Đối với gia đình - Giảm hỏa hoạn trong gia đình (thực tế chứng minh nhà của những người hút thuốc lá có mức rủi ro bị cháy cao gấp 6 lần so với nhà của những người không hút thuốc) - Những người mẹ mang thai hút hoặc hít phải khói thuốc lá sẽ làm tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, dị dạng thai nhi, giảm tiết sữa, nguy cơ sinh con bị thiếu cân sẽ cao gấp 2 lần so với người không hút thuốc. - Các gia đình có người hút thuốc lá thường có nguy cơ cả gia đình mắc bệnh ung thư, con sinh ra có khả năng bị dị dạng. Làm tăng khả năng vô sinh. d. Ý thức của học sinh - Các bạn học sinh cần ý thức được những việc mình đang làm. Các bạn cần tự hiểu không nên hút thuốc lá. - Góp phần xây dựng môi trường xanh-sạch-đẹp, một mái trường không thuốc lá. - Các bạn học sinh có thể tuyên truyền cho người xung quanh tác hại của việc hút thuốc lá và tác dụng của việc từ bỏ thuốc lá.