Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
Dàn ý phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà
I. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả: Nguyễn Tuân là nhà văn suốt đời đi tìm cái đẹp.
- Giới thiệu tác phẩm: “Người lái đò sông Đà” trích từ tập tùy bút “Sông Đà” là
một trong những sáng tác tiêu biểu của Nguyễn Tuân sau cách mạng tháng Tám.
II. Thân bài:
* Khái quát chung
- Tác phẩm là kết quả của chuyến đi Tây Bắc của Nguyễn Tuân để kiếm tìm
“chất vàng thử lửa của thiên nhiên Tây Bắc” và “chất vàng mười đã qua thử
lửa” của con người nơi đây.
* Vẻ đẹp hung bạo của dòng sông
+ Bờ sông
- “dựng vách thành”, cao vút, dựng đứng.
- Quãng sông thì hẹp đến nỗi “con nai, con hổ có lần vọt từ bờ sông này sang bờ
kia”.
- “Mặt sông chỗ ấy chỉ đúng ngọ mới có mặt trời”, “đang mùa hè đi đò qua
quãng ấy cũng cảm thấy lạnh”.
- Khi đi qua quãng này, người ta cảm tưởng như mình “đang đứng ở một cái
ngõ nào mà ngóng vọng lên cái cửa sổ trên các tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt
phụt đèn điện”.
Tổng hợp: Download.vn
1
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
→ hiện ra trước mắt là một khúc sông Đà vừa sâu, vừa hẹp, vừa tối, vừa lạnh đủ
để bất kỳ ai đến đây cũng phải rùng mình sợ hãi.
+ Ghềnh
- ghềnh Hát Loóng “dài hàng cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn
cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm…”.
- Các từ láy “cuồn cuộn”, “gùn ghè” vừa hợi âm thanh ghê rợn vừa gợi những
hình ảnh khủng khiếp của nơi đây.
- Được miêu tả như những kẻ sẵn sàng đòi nợ
→ Nó có thể gây ra rất nhiều nguy hiểm mà con người không thể nào lường
trước được.
+ Hút nước
- Nhìn từ xa những cái xoáy nước trên sông giống như cái lúm đồng tiền trên
má cô gái, có thể lôi tuột một cái thuyền xuống đáy sông và đánh cho tan xác.
- Những cái hút nước như những cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị
làm móng cầu.
- “Nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc”.
→ Ngòi bút sắc sảo của Nguyễn Tuân khiến người đọc cảm giác như đang được
xem một bộ phim hành động hấp dẫn nhưng cũng vô cùng đáng sợ.
+ Thác nước
- Tiếng thác nghe như là “oán trách”, nghe như là “van xin”, “khiêu khích”,
giọng gằn mà “chế nhạo”.
Tổng hợp: Download.vn
2
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
- “Thế rồi nó rống lên”,so sánh tiếng thác sông Đà giống như tiếng của một
ngàn con trâu mộng đang lồng lộn để phá tuông sự bủa vây của rừng lửa.
→ sự giữ dội của nước sông.
+ Đá
- “cả một chân trời đá” → đá sông Đà nhiều vô kể.
- từng tảng đá mặt hòn nào trông cũng “ngỗ ngược”, “nhăn nhúm”, “méo mó”.
- Rồi chúng còn vây thành một thạch trận giống như một trận đồ bát quái trên
sông Đà.
→ sông Đà giống như kẻ thù số một của con người
* Vẻ đẹp trữ tình của sông Đà
- Sông Đà “tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện
trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù
khói núi mèo đốt nương xuân”.
- Không chỉ đẹp ở dáng hình mà còn đẹp ở màu nước: mùa xuân dòng xanh
ngọc bích, thu sang nước sông chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa.
- Bờ bãi sông Đà thì mênh mang, trải dài “bờ sông Đà, bãi sông Đà, chuồn
chuồn bươm bướm sông Đà”.
- So sánh vô cùng gợi cảm khi miêu tả dòng sông “bờ sông hoang dại như một
bờ tiền sử”, “bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”.
→ Những câu văn miêu tả vẻ trữ tình, thơ mộng của sông Đà đã tạo nên một
đoạn văn giàu chất thơ.
Tổng hợp: Download.vn
3
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
* Đánh giá
- Bằng vốn hiểu biết sâu rộng cùng tài năng miêu tả sắc sảo → đưa người đọc đi
hết từ sợ hãi này đến bất ngờ khác khi miêu tả hai vẻ đẹp hung bạo và trữ tình
của sông Đà.
III. Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị của tác phẩm.
Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà - Mẫu 1
Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân là bút ký đặc sắc, là kết quả của chuyến
thâm nhập thực tế vùng sông Đà 1958 – 1960 của nhà văn, in trong tập bút ký
Sông Đà. Cảm hứng gắn bó với mảnh đất và con người Tây Bắc đã in đậm
trong hình ảnh người lái đò nghệ sĩ và con sông Đà vừa hùng vĩ vừa nên thơ.
“Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc.
Khi lòng ta đã hóa những con tàu
Khi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát
Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu.”
(Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)
Trong những ngày tháng cả nước rộn ràng lên đường theo tiếng gọi của “tâm
hồn Tây Bắc” để xây dựng lại một miền quê của Tổ quốc, có biết bao nhà văn,
nhà thơ đã thực hiện quá trình lột xác để đến với cách mạng. Một trong những
nhà nghệ sĩ yêu nước ấy là Nguyễn Tuân – cây độc huyền cầm của nền văn học
Việt Nam, người đã mang lại những tờ hoa thơm thảo cho đời. Nguyễn Tuân
Tổng hợp: Download.vn
4
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
đến với Tây Bắc qua tùy bút Người lái đò sông Đà – một tác phẩm thể hiện rõ
nét và sâu sắc phong cách nghệ thuật độc đáo của ông.
Đến với nghệ thuật, đối với Nguyễn Tuân là đến với sự tìm tòi và sáng tạo, bởi
vì “nhà văn là người sáng tạo lại thế giới”. Nguyễn Tuân sợ mình của ngày hôm
nay giống với mình của ngày hôm qua, sợ sự trùng lặp tầm thường. Chính vì thế,
ông đã lấy “chủ nghĩa” xê dịch “làm đề tài cho tác phẩm, làm mục đích cho
cuộc đời mình. Sống là để đi, để tìm hiểu những điều mới lạ.
Trước cách mạng, một mình với chiếc vali, Nguyễn Tuân đã bôn ba trên nhiều
miền quê đất nước nhưng với tâm trạng của kẻ “thiếu quê hương”, bất mãn với
cuộc đời. Đó cũng là tâm trạng chung của thời đại. Sau cách mạng, ông cũng
xuôi ngược nhiều nơi nhưng với tinh thần của người yêu quê hương xứ sở,
muốn góp phần vào công cuộc xây dựng Tổ quốc.
Chính nhà văn đã từng nói đến Tây Bắc là để “đi tìm cái thứ vàng mười của
màu sắc song núi Tây Bắc, và nhất là cái thứ vàng mười mang sẵn trong tâm trí
tất cả những con người ngày nay đang nhiệt tình gắn bó với công cuộc xây dựng
cho Tây Bắc thêm sáng sủa tươi vui và bền vững”. Với tình yêu quê hương sâu
nặng và bầu nhiệt huyết sôi nổi ấy, Nguyễn Tuân đã sử dụng uyển chuyển, tinh
vi vốn ngôn ngữ phong phú của mình để viết nên những tờ hoa thơm thảo về
con người và thiên nhiên của miền sông núi này…
Tác giả hay đi tìm cảm giác mạnh cho các giác quan. Vì vậy, những trang văn
của ông thường mang theo âm điệu của những trận cuồng phong, bão tố. Nhưng
không vì thế mà chúng mất đi nét dịu hiền, thơ mộng. Qua ngòi bút Nguyễn
Tuân, sông Đà hiện lên vừa hung bạo nhưng cũng vừa trữ tình. Nó mang tâm
địa xảo quyệt của thứ kẻ thù số một, có thể cướp đi mạng sống của bất cứ kẻ
nào lỡ sa chân vào “thạch trận”…”Nước sông Đà reo như đun sôi lên một trăm
Tổng hợp: Download.vn
5
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
độ…đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông” và khi thấy chiếc
thuyền nào nhô vào thì chúng “nhổm cả dậy để vồ lấy”…
Nhưng cái hung hãn dữ tợn ấy vẫn không làm mất đi được nét trữ tình ở sông
Đà. Miêu tả con sông ở những đoạn xuôi dòng, ngòi bút Nguyễn Tuân bỗng trở
nên mềm mại, uyển chuyển, mang đậm chất thơ. “Con sông Đà tuôn dài như
một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở
hoa ban, hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn khói núi Mèo đốt nương xuân”…
Trên con sông ấy, ông lái đò xuất hiện, dữ dội và phi thường. Trong cuộc chiến
đấu “một mất, một còn” với thác nước, tác giả cho ta thấy được cái tài hoa, trí
dũng tuyệt vời của ông lái. Người lái đò sông Đà là hiện thân của tác giả, chỉ
thích lao vào những cuộc chiến đấu nguy hiểm với thác nước dữ dội mà không
ưa xuôi thuyền trên dòng sông êm ả…
Giọng văn Nguyễn Tuân thật tự nhiên và phóng túng khi miêu tả hai trạng thái
đối lập của cùng một sự vật. Sông Đà vừa trữ tình vừa hung bạo, vừa là “kẻ thù ,
vừa là “cố nhân”. Dưới ngòi bút tác giả, con sông không chết cứng mà vận động
một cách mạnh mẽ, sôi nổi bằng những từ ngữ gợi hình ảnh, tác động mạnh vào
giác quan người đọc.
Ông lái đò cũng thế cũng xuất hiện một cách sinh động, rõ nét và sắc sảo… Đối
với Nguyễn Tuân, “đã là văn thì trước hết phải là văn”. Văn phải đẹp, phải trau
chuốt. Cái đẹp ấy đã chi phối cách nhìn của tác giả trên toàn bộ tác phẩm. Con
người và sự vật, qua ngòi bút Nguyễn Tuân, đều được khai thác trên phương
tiện mĩ thuật và tài hoa nghệ sĩ.
Nét đẹp sông Đà là một công trình dày công sáng tạo của tạo hóa. Nó vừa hùng
vĩ vừa nên thơ. Nó đẹp từ dáng dấp đến màu sắc. Cái áng tóc trữ tình của người
thiếu nữ ấy là nguồn cảm hứng cho biết bao nhà thơ, nhà văn. Nước sông Đà
Tổng hợp: Download.vn
6
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
cũng thế. “Mùa xuân dòng xanh ngọc bích”, “Mùa thu nước sông Đà lừ lừ chín
đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa”.
Con sông ấy đối với tác giả không chỉ đơn thuần là một cảnh đẹp thiên nhiên mà
nó thật gợi cảm. Nó gây nên nỗi nhớ da diết cho những ai đã từng một lần gặp
gỡ rồi lại đi xa. Gặp lại sông Đà, tác giả cảm thấy tâm hồn lâng lâng vui sướng
như gặp lại cố nhân. “Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì
mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng”.
Và trong cái đẹp đẽ, thơ mộng của đất trời thiên nhiên, con người xuất hiện như
một nghệ sĩ tài hoa. Ông lái điều khiển con thuyền một cách chủ động và thuần
thục. Ông bao giờ cũng đứng trên thác sóng dữ dội mà bắt chúng phải qui hàng.
“Nắm chặt lấy được cái bờm sóng đúng luồng rồi, ông đò ghì cương lái, bám
chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà lái miết một đường
chèo về phía cửa đá ấy”. Nguyễn Tuân miêu tả hình ảnh ông lái điều khiển
chiếc thuyền cứ như một nhạc sĩ đang kéo đàn violon.
“Người lái đò sông Đà” là một bước chuyển lớn trong phong cách Nguyễn Tuân.
Trước cách mạng, nhà văn thường đi tìm đề tài cho tác phẩm bằng cách quay về
với quá khứ, với một thời vang bóng đã qua. Nhân vật của Nguyễn Tuân là
những Huấn Cao, quản ngục mang tâm trạng của kẻ “nào biết trên đầu có ai”.
Nhân vật “vang bóng một thời” là những vị anh hùng ngang dọc, “khinh bạc
đến điều”. Nhưng sau cách mạng, Nguyễn Tuân đã tìm thấy chất tài hoa nghệ sĩ
ở những con người lao động hết sức bình dị, gần gũi.
Huấn Cao giờ đây đã lùi vào dĩ vãng chỉ còn đây một ông lái đò cả đời gắn bó
với công việc, với cuộc sống. Hình ảnh ông lái lênh đênh trên sóng nước, chiến
đấu với tử thần bằng cây sào bé nhỏ gây xiết bao xúc động trong lòng người đọc.
Nguyễn Tuân đã trao tặng ông chiếc huy chương anh hùng lao động trên ngực
như một niềm hãnh diện thiêng liêng. Ông lái xuất hiện trước mắt chúng ta như
Tổng hợp: Download.vn
7
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
những người nghệ sĩ tài hoa trí dũng song toàn. Miêu tả hình ảnh người đời
thường lái đò, Nguyễn Tuân đã thể hiện tấm lòng trân trọng, cảm phục những
con người góp phần vào công cuộc xây dựng Tổ quốc.
Trong việc tái hiện lại hình ảnh sông núi Tây Bắc và người lái đò, Nguyễn Tuân
đã kết hợp nhiều phương tiện của nhiều ngành nghệ thuật: hội họa, điêu khắc,
điện ảnh, âm nhạc… Mọi vật, mọi sự như hiện ra trước mắt ta sừng sững và
sinh động. “Ngoặt khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xóa cả một chân trời
đá”. Âm thanh sóng vỗ vào đá, vào mạn thuyền, sóng dậy lên thành thác núi,
“một anh bạn quay phim táo tợn…đã dũng cảm ngồi vào một cái thuyền thúng
tròng trành” rồi lao xuống “đáy hút sông Đà” để quay phim…
Tất cả những gì nhà văn viết ra, những gì nhà văn tưởng tượng và sáng tạo nên
đều như được dựng lại trước người đọc. Tiếp xúc với tác phẩm Người lái đò
sông Đà của Nguyễn Tuân, ta như đang đứng trước con sông ấy, chứng kiến
cuộc vật lộn giữa ông lái với thác nước, chứng kiến từng đoạn sông dữ tợn, lởm
chởm những đá ngầm, đá nổi và cả những đoạn sông êm ả, trữ tình.
Trong đoạn văn, Nguyễn Tuân dùng cả những kiến thức về quân sự, võ học…
Cuộc chiến đấu giữa người lái với thạch trận sông Đà diễn ra thật hấp dẫn, li kì:
“Mặt nước hò la”, sóng nước “đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền”.
Nó “bám lấy thuyền như đô vật túm thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra”…
Tất cả những từ ngữ và hình ảnh mang đậm nét “quân sự, võ thuật” ấy như gợi
lại trước mắt ta quan cảnh một cuộc hỗn chiến nguy hiểm, đầy hồi hộp hấp dẫn.
Nguyễn Tuân từng được mệnh danh là nhà văn của sự tài hoa và uyên bác.
Nguồn tri thức khổng lồ của ông về lịch sử, khoa học, địa lí, sinh học… thường
được tuôn trào dào dạt trong tác phẩm. Với Người lái đò sông Đà, tác giả đã đưa
ta đến với một miền quê hương Tổ quốc. Vị trí sông Đà, lịch sử sông Đà đã
được Nguyễn Tuân giới thiệu bằng những trang viết đầy tính “uyên bác”. Nhiều
Tổng hợp: Download.vn
8
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
địa danh được tác giả nhắc đến trong tác phẩm như Tà Mường Vát, Sơn La, Hát
Loóng… Tất cả, tất cả chứng tỏ sự hiểu biết rất rộng và rất sâu của tác giả khi
viết về sông Đà…
Khả năng diễn đạt và vốn ngôn ngữ của Nguyễn Tuân thật phong phú. Mỗi từ
ngữ khi đưa vào câu văn dường như đã được chắt lọc, gọt giũa cẩn thận. Ông đã
sáng tạo nên nhiều từ ngữ mới lạ, độc đáo. Giọng văn đôi khi có vẻ thô kệch,
dàn trải nhưng lại hết sức cô đúc và tự nhiên. Nguyễn Tuân không những viết
nên những trang văn đầy tài hoa và lịch lãm mà ông còn sáng tạo nên những
trang thơ cho đời. Đọc những dòng viết về con sông Đà trữ tình, ta không khỏi
ngỡ ngàng, ngạc nhiên trước giọng văn êm ái, dịu dàng như thơ của Nguyễn
Tuân.
Viết về người lái đò sông Đà, viết về một vùng quê hương Tổ quốc, Nguyễn
Tuân đã thể hiện nguồn xúc cảm yêu thương tha thiết đối với người lao động và
thiên nhiên đất nước. Sông Đà càng đẹp, càng sinh động, ông lái càng anh dũng,
ngoan cường trong công việc ta càng thấy được tấm lòng nhân đạo sâu sắc của
nhà văn – Người lao động trong tác phẩm .
Nguyễn Tuân thật bình dị từ công việc đến hình dáng, cách ăn nói. Nhưng ông
ta lại là người anh hùng trước mắt Nguyễn Tuân. Nhà văn đã phát hiện ra trong
con người bình dị ấy chất nghệ sĩ tài hoa, dám đương đầu với sóng to gió lớn để
chèo chống con thuyền qua sông. Ông lái hiện lên trong tác phẩm là người lao
động hăng hái, quên mình vì công việc.
Cuộc sống quanh ta vốn dĩ rất tầm thường, cũ kĩ. Ngày lại qua ngày, mây vẫn
bay và gió vẫn thổi…nhưng chính nhà văn là người mang lại cho ta một thế giới
mới, tinh khôi, kì diệu. Nguyễn Tuân cũng là một nhà văn, một người góp phần
sáng tạo lại thế giới. Văn chương của Nguyễn Tuân đã mang đến cho chúng ta
Tổng hợp: Download.vn
9
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
một chân trời huyền bí riêng biệt, hấp dẫn và độc đáo. Đó là chân trời của cái
đẹp, của sự tài hoa và uyên bác…
Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà - Mẫu 2
Với bài kì nổi tiếng “người lái đò sông Đà” – rút từ tập “tùy bút sông Đà” xuất
bản năm 1960, Nguyễn Tuân muốn xưng tụng ông lái đò tài hoa trì dựng trên
sông thiên nhiên bạo liệt, và ngôn ngữ Nguyễn Tuân lại hùa nhau xưng tụng tác
giả của nó như một ông tài bậc thầy lèo lái con thuyền chữ trên dòng sông Thi
không kém thác ghềnh. Chính từ áng kỳ này, người nghệ sĩ vốn nổi tiếng tài hoa
uyên bác từ trước cách mạng tháng 8 nay lại có dịp trổ ra một phong cách nghệ
thuật đầy góc cạnh thú vị trước 1 cuộc sống đã đổi thay. Tác phẩm đã khắc hoạ
vẻ đẹp đa dạng vừa hung bạo vừa trữ tình của con sông Đà và ca ngợi người lái
đò giản dị mà kì vĩ trên dòng sông.
Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn của dân tộc, một nghệ sĩ tài hoa suốt đời đi tìm,
và tôn vinh cái đẹp. Ông có vị trí quan trọng và đóng góp không nhỏ đối với văn
học hiện đại: thúc đẩy thể tùy bút, bút kí văn học đạt tới trình độ nghệ thuật cao,
làm phong phú thêm ngôn ngữ văn học dân tộc, đem đến cho nền văn xuôi hiện
đại một phong cách nổi bật, tài hoa và độc đáo.
Với chất tài hoa tài tử sẵn có trong một tâm hồn nghệ sĩ yêu cái đẹp, một bộ óc
uyên bác và lối hành văn cầu kì, độc đáo, Nguyễn Tuân gây ấn tượng với người
đọc bởi những tác phẩm cực đẹp. Đối với ông, đã đẹp là phải đẹp đến toàn mĩ,
đã dữ dội là phải dữ dội đến khác thường, đến tột đỉnh. Và trong một chuyến đi
gian khổ và đầy hào hứng đến vùng Tây Bắc rộng lớn, xa xôi, ông đã tìm thấy
cho mình một “nàng thơ” hoàn mĩ: sông Đà với hai “thái cực” mâu thuẫn đến
mê hoặc: hung bạo, dữ dội mà trữ tình, đẹp đẽ.
Tổng hợp: Download.vn
10
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
Sự hung bạo của Đà giang đã được Nguyễn Tuân thể hiện một cách rất tài tình
trong tác phẩm. Viết về Đà giang, ngòi bút của Nguyễn Tuân vô cùng phóng
túng, thoải mái bởi “Người lái đò sông Đà” được viết bằng thể loại tùy bút. Ông
chẳng khác nào một nhà quay phim lão luyện. Có khi ống kính của nhà văn tiếp
cận con sông Đà từ phía viễn cảnh. Từ trên cao, Nguyễn Tuân nhìn thấy con
sông Đà dài ngoằn ngoèo như một sợi dây thừng.
Có đôi lúc, ống kính của nhà văn lia vào để quay cận cảnh từng quãng sông hẹp,
cắt từng đoạn sông để mô tả cái sự hung bạo của những đoạn sông với hình ảnh
“đá bờ sông, dựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt
trời.” Thậm chí có những đoạn “vách đá thành chẹt lòng Sông Đà như một cái
yết hầu. Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách.
Có quãng con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này sang bờ kia”. Ấn tượng hơn
nữa là việc “ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy
lạnh, cảm thấy mình như đang ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung
cảnh cửa sổ nhà nào ở tầng nhà thứ mấy vừa tắt phụt đèn điện. Và phong cách
độc đáo của Nguyễn Tuân còn được thể hiện qua góc nhìn điện ảnh được sử
dụng để cảm nhận, tạo cho người đọc một ấn tượng về vẻ đẹp của sự hùng vĩ
mà thiên nhiên Tây Bắc đã mang lại.
Những quãng ghềnh thác hãy còn đáng sợ ở cái dữ dằn của gió – nước: quãng
mặt ghềnh Hát Loong, dài hàng cây số, gió phối hợp với nước, với đá, với sóng
tạo nên những cơn xoáy thật kinh hãi: “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió
cuồn cuộn luồng gió ghùn ghè suốt năm suốt tháng như lúc nào cũng đòi nợ
xuýt”. Cái dữ dội, hung bạo của ghềnh thác được mô tả thành công và sinh động
như đang hiện hữu trước mắt người đọc bởi nghệ thuật tài tình của Nguyễn
Tuân với hàng loạt các động từ mạnh, câu văn nhiều dấu phẩy liên tiếp tạo nên
sự liệt kê trùng điệp của hành động “sô” và phần nào dựng nên nhịp điệu hối hả,
Tổng hợp: Download.vn
11
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
dồn dập vừa như cái dữ dội, mạnh bạo của dòng nước mà còn như tiếng tim đập
của người đi trên sông.
Như vậy rõ ràng ở nơi ấy lòng sông rất hẹp, độ dốc của con thác rất cao, nhiều
luồng chết, vực xoáy. Viết về con sông Đà hung bạo, tác giả sử dụng những câu
văn rất ngắn, huy động chủ yếu kiến thức võ thuật và quân sự để miêu tả sự vận
động của dòng nước. Ông cũng cảm nhận con sông bằng nhiều giác quan để
kích thích trí tưởng tượng của độc giả bạn đọc. Bởi vậy, con sông Đà hiện lên là
một nhân vật có tính cách và cả ngôn ngữ.
Ta còn thấy Nguyễn Tuân tập trung vào miêu tả sự hung bạo của Đà giang ở
những hút nước với cách liên tưởng vô cùng táo bạo. Ở những cái hút nước
giống như những cái giếng bê tông người ta thả xuống để chuẩn bị làm móng
cầu: “trên những cái hút nước ấy cũng đang quay lư lừ những cánh quạ đàn”.
Nước ở đó cứ “thở và kêu như cửa cống cái bị sặc”, có lúc lại nghe rờn rợn như
tiếng “rót dầu sôi”. Sông Đà không khác gì một loài thú dữ đầy ranh mãnh, chực
chờ vồ lấy những chiếc thuyền mỏng manh. “Cho nên không một chiếc thuyền
nào dám men gần cái hút nước ấy…
Bè gỗ nghênh ngang qua đây vô ý là bị hút nước đó lôi tuột xuống, có chiếc
thuyền bị nó giồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm dưới lòng sông
đến mười phút sau, mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới”. Những so sánh, ví
von “như cửa cống bị sặc”, “như cái giếng bê tông”… đầy gợi hình, gợi cảm
của tác giả gây cảm giác rất mạnh làm cho người đọc như nghe thấy, nhìn thấy
cận cảnh cái hung dữ của sông Đà mà thót tim lại. Thế nhưng, giống như đang
cùng người đọc ngồi cùng một chiếc thuyền qua sông, Nguyễn tuân lại đưa
người đọc đến những cái ghê rợn hơn nữa của dòng sông Đà.
Trước hết là những âm thanh của tiếng thác gào rùng rợn, hoang dã: con sông
Đà đã trở thành một loại thủy quái vừa hung ác, vừa nham hiểm: “Tiếng nước
Tổng hợp: Download.vn
12
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
thác nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu khích,
giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng
đang lồng lộn giữa rừng vầu, rừng tre nứa nổ lau, đang phá tuông rừng lửa, rừng
lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bừng bừng”. Ở đoạn văn này, tác giả đã
huy động rất nhiều biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, liên tưởng, so sánh, sử
dụng hàng loạt động từ mạnh khiến hình ảnh sông Đà thật ghê rợn như một
nhân vật mang tâm địa hiểm ác với cái kiểu khôn khéo, ranh ma.
Tiếp đến là sự hung bạo, dữ dằn của đá sông Đà, đó là những cửa tử đang mai
phục ẩn nấp để gieo rắc kinh hoàng cho người lái đò. Bằng tri thức sâu rộng về
quân sự, võ thuật, thể dục, thể thao và điện ảnh, Nguyễn Tuân đã phác họa nên
một cuộc chiến đầy gay cấn như một quyển binh pháp về đánh trận trên sông Đà.
Đá ở đây được chia thành ba tuyến và năm cửa, bốn cửa tử và duy nhất chỉ một
cửa sinh.
Lòng sông thì trắng xóa làm nổi bật những tảng đá đang bày thế trận, tảng nào,
hòn nào “trông cũng ngỗ nghịch và như những vị tướng”, “có vị trông oai
phong lẫm liệt”, “có vị thì như đang hất hàm bắt cái thuyền phải xưng tên xưng
tuổi trước khi giao chiến”. Có vị “lại lùi về một chút và thách thức cái thuyền có
giỏi thì tiến gần vào”.
Con thác khúc sông này mới độc áo, xảo quyệt làm sao! Nó như đang mai phục
để rồi đột nhiên nhổm cả dậy vồ lấy con thuyền nơi khúc sông ngoặt, khi thì nó
lại tỏ ra sơ hở để dụ con thuyền vào rồi bất ngờ quay lại đánh quật vu hồi. Khi
đánh giáp lá cà tì nó đâm thẳng vào hông ông lái đò, bẻ gãy cán chèo, rồi đá trái
thúc gối vào bụng, giở đủ đòn âm, đòn tỉa, rồi túm lấy thắt lưng đòi lật ngửa
bụng ông lái đò trên trận nước. Nó vừa đánh vừa reo hò la hét vang động cả một
vùng sông nước hoang vu.
Tổng hợp: Download.vn
13
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
Đồng thời, khi viết về dòng sông, Nguyễn Tuân đã bộc lộ rõ mình là một nhà
văn với tình yêu quê hương đất nước tha thiết bởi trong văn chương nghệ thuật,
viết về sông núi là viết về giang sơn mà viết về giang sơn là viết về Tổ quốc.
Đây là tình yêu nhất quán trong cuộc đời cầm bút của nhà văn. Trước cách
mạng, tình yêu quê hương Tổ quốc của Nguyễn Tuân được bộc lộ một cách
thầm kín thông qua tác phẩm “Thiếu quê hương”.
Không chỉ dừng lại ở đó, ngòi bút của Nguyễn Tuân còn tập trung vào để miêu
tả cái vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng của dòng sông Đà, nhất là đoạn sông ở phần
hạ lưu. Người yêu văn nhận thấy Đà giang hiện lên qua ngòi bút của Nguyễn
Tuân thơ mộng, lãng mạn, trữ tình, vô cùng kiều diễm.
Nếu ở đoạn văn trên, Nguyễn Tuân miêu tả con sông Đà hung bạo với những
kiến thức nền chủ yếu là quân sự hay võ thuật cùng những câu văn ngắn, nhiều
động từ, nhiều thanh trắc thì đến đoạn văn này, Nguyễn Tuân chủ yếu sử dụng
kiến thức du lịch, kiến thức lịch sử, kiến thức văn học với câu văn vươn dài ra
như nhịp chèo khoan thai của thuyền tôi trôi trên sông Đà. Nếu để ý, người yêu
văn hẳn sẽ nhận thấy có đến mười bốn câu văn Nguyễn Tuân kết thúc toàn với
thanh bằng để tạo cảm giác mênh mang mềm mại.
Cái đẹp của sông Đà, mà cũng có lẽ cũng là nét đẹp trong tâm hồn Nguyễn
Tuân, hiện lên mỗi khác qua mỗi góc nhìn khác nhau. Khi nhà văn bay tạt
ngang sông Đà, từ trên cao nhìn xuống con sông, điều đầu tiên nhìn thấy lại
chính là hình dáng như “cái dây thừng ngoằn ngoèo”, sau đó là “từng nét sông
tãi ra trên đại dương đá lờ lờ bóng mây” rất tinh tế và ngưng đọng lại hình ảnh
“sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây
trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo
đốt nương xuân”.
Tổng hợp: Download.vn
14
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
Và những lần sau nữa, khi Nguyễn Tuân “nhìn say sưa làn mây mùa xuân bay
trên sông Đà” hoặc lúc xuyên qua đám mây mùa thu mà nhìn xuống dòng nước
sông Đà”, ông thấy dòng sông hiện lên như một mỹ nhân hiền dịu đầy xuân sắc
với bao màu sắc biến đổi diệu kì: “mùa xuân dòng xanh ngọc bích”, “mùa thu
nước sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa”. Con
sông tươi đẹp, sinh động biết bao chứ không phải là con sông đen như “thực dân
Pháp đã đè ngửa con sông ta ra đổ mực Tây vào mà gọi bằng một cái tên Tây
láo lếu”.
Và con sông Đà lại đẹp một kiểu khác nữa, khi Nguyễn Tuân dẫn người đọc đi
xuyên rừng đến. Ông đã gọi sông Đà đến ba lần tiếng “cố nhân”. Nguyễn Tuân
ấn tượng với cái màu loang loáng của mặt nước như trẻ con nghịch chiếu gương
vào mắt mình rồi bỏ chạy”. Và ông bất chợt phát hiện trong cái lấp lánh ấy
“sáng lóe lên một màu nắng tháng ba Đường thi “Yên hoa tam nguyệt há Dương
Châu”. Bờ bãi sông Đà rập rờn bay bao chuồn chuồn bươm bướm.
Nhà văn vui sướng đắm say khi hội ngộ cùng con sông. Nỗi niềm ấy được ông
ví von như niềm vui khi thấy cái “nắng giòn tan sau kì mưa dầm”, “như nối lại
chiêm bao đứt quãng” – cái nắng sưởi ấm tình cảm thân thương, gần gũi của tác
giả trong cảm giác “đằm đằm ấm ấm như gặp lại cố nhân”.
Một lần nữa khi thuyền trôi ven bờ, tác giả đã phát hiện được thêm bao nhiêu vẻ
đẹp gợi cảm của con sông. Gây ấn tượng đầu tiên với người nghệ sĩ là sự tĩnh
lặng nhẹ nhàng: “Hình như từ đời Lí đời Trần đời Lê, quãng sông này cũng lặng
tờ đến thế mà thôi”. Con sông bây giờ không hẳn chỉ là của hiện tại, nó trôi
ngược về quá khứ xa xưa với sự so sánh, liên tưởng đầy bất ngờ của tác giả:
“Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử.
Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”. Càng đọc, ta càng có
cảm giác như tác giả đã nhập thân làm một với cỏ cây sông nước, như say sưa
Tổng hợp: Download.vn
15
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
mê đắm với không gian nơi đây để cho hiện dần lên trước ống kính bao vẻ đẹp
sinh động: đó là “nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa”, là “cỏ gianh đồi
núi đang ra những nõn búp”, là “một đàn hươu vùi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm
sương đêm”. Đằng sau những dáng vẻ, những thực thể, màu sắc ấy, người ta
còn thấy một sức sống ngồn ngộn, tươi mới, trẻ trung đang ẩn nấp, đang ngầm
sinh sôi, chuyển động.
Kì ảo hơn nữa là khi nhà văn như đã nghe được tiếng nói của chú hươu: “thơ
ngộ ngẩng đầu nhung khỏi áng cỏ sương” cũng như dòng sông “đang lắng nghe
những giọng nói êm êm của người xuôi”. Và từ hiện tại, ông mơ ước đến tương
lai nghe một “tiếng còi sương” hoặc “thèm được giật mình vì một tiếng còi xúplê của một chuyến xe lửa đầu tiên” hòa nhập cùng dòng sông “lững lờ như nhớ
thương”.
Có thể nói tâm hồn nhà văn như vỗ cánh cùng ước mơ sông Đà đẹp tươi hơn
trong ngày mới dựng xây. Càng về cuối bức tranh, sông Đà càng đẹp và sống
động với “áng cỏ sương”, rồi “đàn cá dầm xanh quẫy vọt lên mặt sông bụng
trắng như bạc rơi thoi” và “tiếng cá đập nước sông đuổi mất đàn hươu vụt biến”.
Cảnh thiên nhiên cứ mở rộng dần bằng vẻ đẹp vừa hiện thực vừa biến ảo trong
cái nhìn đắm mình trong thơ mộng của nhà văn.
Ta còn thấy hai nghệ thuật nhân hóa và so sánh được Nguyễn Tuân sử dụng một
cách rất nhuần nhụy. Ông cảm nhận con sông Đà và so sánh nó, ví von nó như
một áng tóc của người thiếu nữ vô cùng lãng mạn, trữ tình, mĩ lệ: “như một áng
tóc trữ tình”… Đây được xem như đoạn thơ đẹp nhất trong tùy bút “Sông Đà”.
Đọc xong “Người lái đò sông Đà”, gấp lại trang sách đã lâu nhưng những câu
văn đẹp như những vần thơ ấy vẫn giăng mắc, ở trọ mãi trong tâm hồn của mỗi
người yêu văn.
Tổng hợp: Download.vn
16
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
Nhà văn đã để cho dòng cảm xúc dào dạt thốt lên thành lời đối thoại im lặng với
thiên nhiên, bờ bãi ven sông, dường như con người muốn hòa vào cùng cảnh vật,
để chiêm ngưỡng vẻ đẹp đầy sức cuốn hút của dòng sông. Ngòi bút nhà văn đến
lúc này mới thật sự tung hoành trong sự say sưa khám phá cội nguồn, kể về lịch
sử dòng sông gắn với cuộc sống và con người Tây Bắc, những người đã đón
nhận những tặng vật hào phóng của sông Đà.
Cảm xúc từ thực tại của Nguyễn Tuân còn khơi nguồn cho những mơ ước mang
tính dự báo về tương lai, biến sức mạnh của dòng sông trái tính trái nết thành
nguồn thủy điện dồi dào. Rõ ràng, thực tại cuộc sống mới đã giúp cho Nguyễn
Tuân có những dự cảm chính xác, có niềm tin vững chắc vào những con người
đang xây dựng một chế độ mới, đem lại sinh khí mới cho cuộc sống ở sông Đà.
Với sự quan sát tinh tường, trí tưởng tượng phong phú và tư duy liên tưởng so
sánh bất ngờ kết hợp cùng việc sử dụng tài tình ngôn ngữ Tiếng Việt với các
cấu trúc câu trùng điệp, phối hợp linh hoạt và đầy sáng tạo các biện pháp tu từ,
tác giả đã làm nổi bật lên hình tượng con sông Đà như một biểu tượng về sức
mạnh dữ dội và vẻ đẹp hùng vĩ nhưng cũng đầy thơ mộng của thiên nhiên đất
nước. Hình tượng thiên nhiên này cũng chính là phông nền cho sự xuất hiện và
tôn vinh vẻ đẹp của người lao động trong giai đoạn mới.
Qua đó, nhà văn cũng bộc lộ được sự tài hoa của mình khi liên tục sáng tạo nên
những dáng vẻ biến ảo khôn lường khiến người đọc phải ngạc nhiên, thán phục.
Đó là sự tài hoa thiên bẩm cùng với nền tảng là một vốn kiến thức uyên bác về
cả nghệ thuật lẫn cuộc đời, sự dày công quan sát, tìm hiểu đối tượng cần tiếp
cận, khám phá cũng như tình cảm man mác sâu nặng, đằm thắm và giàu sức
sống, đầy tươi trẻ dành cho Tổ quốc.
Tuỳ bút “ Người lái đò sông Đà” là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ
thuật tài hoa uyên bác của nhà văn Nguyễn Tuân . Tác phẩm không chỉ ngợi ca
Tổng hợp: Download.vn
17
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
vẻ đẹp kì vĩ thơ mộng của thiên nhiên Tây bắc mà còn ca ngợi vẻ đẹp bình dị ,
anh hùng mà tài hoa của người dân lao động nơi đây . Qua đó, nhà văn Nguyễn
Tuân bộc lộ tình yêu đất nước , niềm tự hào hứng khởi, gắn bó tha thiết với non
sông Việt Nam.
Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà - Mẫu 3
Nguyễn Tuân sinh năm 1910, mất năm 1987 là một nhà nghệ sĩ lớn của dân tộc
Việt Nam. Vốn là một người tri thức giàu lòng yêu nước lại am hiểu sâu rộng
nền văn hoá dân tộc, ông viết nên những tác phẩm rất mực uyên bác và giàu giá
trị. Nếu như trước cách mạng, văn học của Nguyễn Tuân chạm đến lòng người
bởi vẻ đẹp tài hoa của những con người "một thời vang bóng" như Huấn Cao thì
sau cách mạng, Nguyễn Tuân khiến người đọc rung cảm bởi sự tinh tế và tài
năng trong việc vẽ nên những nét đẹp gân guốc nhưng gần gũi, bình dị với thiên
nhiên và đời sống con người. Tuỳ bút "Người lái đò sông Đà" là một thành công
tiêu biểu cho phong cách văn học ấy.
Trong tùy bút, Sông Đà hiện lên vừa hùng vĩ, kiêu sa, dữ dội lại vừa xinh đẹp,
dịu dàng, thơ mộng. Nguyễn Tuân đã miêu tả dòng sông trên nhiều góc độ,
nhiều phương diện mà nhìn trên phương diện nào cũng thấy thấy đẹp, thấy yêu.
Không tĩnh lặng soi bóng hàng tre mỗi trưa hè, cũng không mang nét tư lự trong
từng hơi thể khi màn đêm buông xuống mà sông Đà hiện lên vô cùng sống động,
dữ dội và mãnh liệt. Nó như được xem là "kẻ thù số một của con người". Những
con thác lớn dữ dội, những gạn nước từ Vạn Yên về xuôi thật mênh mang. Hai
bờ sông dựng đá thành những vách hiểm trở khôn cùng. Nước và sóng xô chồng
lên nhau như đang thi nhau phô bày tất cả vẻ dữ tợn, oai hùng của mình: "Có
vách đá thành chẹt lòng Sông Đà như một cái yết hầu. Đứng bên này bờ nhẹ tay
ném hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này
sang bờ kia”. Mặt sông khi nhìn từ trên cao xuống là vô vàn những hút nước
Tổng hợp: Download.vn
18
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
như những trụ bê tông. Dòng nước kêu lên thành những tiếng ghê rợn, khi thì
kêu lên như những cái giếng đang bị sặc nước, khi lại ằng ặc như tiếng dầu sôi”.
Tất cả dựng lên trước mắt ta thế hiểm trở và đầy rẫy những thách thức, nguy
hiểm mà ai đi qua cũng phải đối mặt. Sông với tư thế hùng dũng và có phần bạo
ngược của mình sẵn sàng nhấn chìm bất kể ai không vững vàng tay lái trước
từng con con sông, không làm chủ trên chiến trận chinh phục dòng sông. Bởi
vậy mà nó khiến bao con thuyền đi qua phải dè chừng, hoảng sợ, cố tránh né
những cạm bẫy mà sông Đà bố trí sẵn: “Không thuyền nào dám men gần những
cái hút nước ấy, thuyền nào cũng trèo nhanh để lướt quãng sông”, biết bao
nhiêu bè gỗ đã phải chịu trận trước những hút sâu khổng lồ, biết bao nhiêu con
thuyền nghênh ngác phải tan xác dưới lòng sông.
Vốn am hiểu sâu sắc cùng sự trải nghiệm của mình Nguyễn Tuân dùng những
ngôn từ mới lạ, lĩnh hoạt, độc đáo để miêu tả một dòng sông Đà. Sông Đà cũng
mang dáng dấp đẹp đẽ, dịu dàng và thơ mộng, uyển chuyển như vẻ đẹp của
người thiếu nữ chốn núi rừng Tây Bắc vậy. Sông Đà lúc này thật thơ và mơ
mộng, tình yêu như đang tràn với bao cảm xúc nồng nàn khó tả: “Con sông Đà
tuôn dài, tuôn dài như một áng tóc trữ tình...cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt
nương xuân". Vẻ đẹp của dòng sông thật yên bình, khơi gợi sự yêu thương, đưa
lòng người đến với những rung cảm trong tâm hồn mình, một sức hấp dẫn tuyệt
vời quá đỗi. Đôi lúc, sông Đà cũng có những cảm xúc, cũng nhớ, cũng thương
như bao người vậy. Vẻ đẹp trữ tình của dòng sông còn được thể hiện giữa thiên
nhiên, mây trời tạo nên nét riêng biệt không trộn lẫn, bởi vậy dù bất cứ lúc nào
nó cũng khiến người thưởng thức bị thu hút: "Tôi đã nhìn say sưa làn mây mùa
xuân bay trên sông Đà, tôi đã xuyên qua đám mây mùa thu mà nhìn xuống dòng
nước sông Đà”. Không chỉ vậy, sông Đà còn khiến người ta thích thú bởi sắc
nước đổi thay theo mùa: “Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sông Đà
không xanh màu xanh canh hến của Sông Gâm, Sông Lô. Mùa thu nước Sông
Tổng hợp: Download.vn
19
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ
giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về".
Bờ sông Đà cũng thật đẹp, thật ngọt ngào bởi hương vị của hoa, của bướm, của
chuồn chuồn, của những bãi ngô non đầu mùa hay những cô giành vàng nõn
búp. Đó đây những đàn hươu đang thong thả gặm những bãi cỏ non tơ ướt đẫm
sương đêm, mọi vật như đang hòa mình trong nét tuyệt diệu của dòng sông, tô
điểm nên một vẻ đẹp gọi mời khiến lòng người thổn thức: "Con hươu thơ ngộ
ngẩng đầu nhung khỏi áng cỏ sương, chăm chăm nhìn tôi lừ lừ trôi trên một mũi
đò. Hươu vểnh tai, nhìn tôi không chớp mắt mà như hỏi tôi bằng cái nói riêng
của con vật lành: “Hỡi ông khách Sông Đà, có phải ông cũng vừa nghe thấy một
tiếng còi sương?”. Sông Đà như một "người cố nhân" lại như một" người nghệ
sĩ tài hoa". Qua cách miêu tả thật độc đáo với những cảm xúc chân thành, sự
trân trọng, nâng niu từ những điều bình dị, nhỏ nhặt, Nguyễn Tuân như khắc
hoạ nên một bức tranh thủy mặc của sông Đà say đắm lòng người với vẻ tuyệt
vời, thân thương.
Cùng với hình tượng sông Đà cá tính, đến với tác phẩm ta còn cảm nhận được
hình ảnh người lái đò tài hoa, nghệ sĩ, điêu luyện trên dòng sông. Người lái đò
ấy không phải là một chàng thanh niên trai tráng với thân hình vạm vỡ mà là
một ông già đã gần bảy mươi tuổi: “Trên dòng sông Đà ông xuôi, ông ngược
hơn một trăm lần rồi, chính tay giữ lái độ sáu chục lần". Phải chăng những kinh
nghiệm qua bao cuộc hành trình suốt mười năm làm việc đã giúp ông trở nên
thuần thục, bản lĩnh và kiên trường đến như vậy: "Ông nhớ tỉ mỉ như đóng đanh
vào lòng đất tất cả những luồng nước của tất cả những con thác hiểm trở".
Người lái đò như một thứ "vàng mười" đã qua thử lửa: Cái đầu bạc quắc thước
ấy đặt trên một thân hình cao to và gọn quánh như chất sừng, chất mùn", con
người ông là con người của chốn sông nước hùng vĩ, trên ngực ông là những
"củ khoai nâu" in dấu những trận chiến vật vã với con sông Đà dữ dội, với tác
Tổng hợp: Download.vn
20
- Xem thêm -