Tài liệu Dạy học theo hướng tích hợp liên môn hình học 9 tiết 16 ôn tập chương i (tiết 2)

THÔNG TIN VỀ GIÁO VIÊN Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội Phòng giáo dục và đào tạo Ba Vì Trường : THCS Thụy An Địa chỉ: Xã Thụy An – Huyện Ba Vì – Thành Phố Hà Nội. Điện thoại : 0433965 136 Email : c2thuyan – bv@hanoiedu.vn Họ và tên giáo viên : Tạ Thị Thanh Hải Năm sinh: 1976 SĐT: 0983 767 244 Môn giảng dạy : Toán Nội dung : Sử dụng kiến thức liên môn để giải thích một số nội dung mang tính thực tế trong bài dạy, giúp học sinh liên tưởng vẽ hình và vận dụng linh hoạt hệ thức về cạnh và góc để giải một số bài toán ứng dụng thực tế. Kiến thức liên môn : Toán học, Vật lý, Sinh học, Địa lý, Lịch sử. 1 PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC I . Tên hồ sơ dạy học: Môn hình học 9 : Tiết 16 ÔN TẬP CHƯƠNG I (tiết 2) II . Mục tiêu dạy học. 1. Về kiến thức. - Nắm vững hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông. - Biết cách thiết lập các hệ thức giữa các cạnh góc vuông, cạnh huyền và tỉ số lượng giác của các góc nhọn trong tam giác vuông. - Học sinh hiểu rõ : toán học xuất phát từ thực tiễn cuộc sống và vai trò của toán học trong thực tế và trong các ngành nghề khác. 2. Về kỹ năng. - Vận dụng được các hệ thức lượng đã học vào giải các bài tập và giải quyết một số bài toán thực tế. - Rèn kĩ năng vận dụng các hệ thức lượng vào tính chiều cao, chiều rộng, chiều sâu … của các vật thể trong thực tế. 3. Về thái độ. - Yêu thích môn học. - Hứng thú khi giải các bài toán ứng dụng thực tế. III. Đối tượng dạy học Đối tượng dạy học của bài học là học sinh khối lớp 9 : lớp 9A Sĩ số : 29 học sinh Số lớp thực hiện : 1 2 IV.Ý nghĩa của bài học. Toán học là một bộ môn khoa học tự nhiên mang tính trừu tượng cao, tính lôgíc đồng thời môn toán còn là bộ môn công cụ hổ trợ cho các môn học khác.Với môn hình học là môn khoa học rèn luyện cho học sinh khả năng đo đạc, tính toán, suy luận logíc, phát triển tư duy sáng tạo . Qua nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy nội dung kiến thức hình học THCS có chương I , hình học 9 về hệ thức lượng trong tam giác vuông có nhiều ứng dụng trong thực tiễn . Nội dung chương này có nhiều bài tập rất thích hợp để dạy theo phương pháp tích hợp liên môn. Với mục tiêu giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các tình huống thực tiễn, kết hợp đi đôi giữa lý thuyết và thực hành, làm cho học sinh hứng thú với tiết học và thêm yêu thích môn học. Nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của phương pháp này , tôi nghiên cứu và thực hiện thử nghiệm với môn hình học lớp 9. Trong tiết học này học sinh biết được một số địa danh trên thế giới, biết thêm một số đơn vị đo lường quốc tế, tìm hiểu về nhà toán học Hy Lạp cố đại, học sinh được hiểu thêm về y học, lịch sử…Đặc biệt , trong suốt tiết học , song song với các nội dung đó , học sinh được vận dụng linh hoạt kiến thức về tỉ số lượng giác , hệ thức lượng … để giải quyết các tình huống thực tế. Cùng với sự khéo léo, linh hoạt của giáo viên khi đưa ra các bài tập từ gần gũi cuộc sống ( bài toán cái thang ) đến nội dung trìu tượng hơn ( bài toán hải đăng, bài toán chiếu xạ chữa bệnh, bài toán tàu ngầm…) giúp học sinh dần dần giải quyết được vấn đề. Học sinh nhận thức sâu sắc hơn ứng dụng của hệ thức lượng trong toán học và trong cuộc sống. Học sinh có hứng thú học tập, được suy nghĩ, tìm tòi khám phá nhiều kiến thức và sáng tạo nhiều hơn. Từ đó học sinh thấy được ứng dụng rộng rãi của toán học trong thực tiễn cuộc sống. 3 V. Thiết bị dạy học, học liệu. - GV : -Trang thiết bị, đồ dùng dạy học liên quan đến CNTT : Máy chiếu, SGK, Sách bài tập Toán 9. - Tìm hiểu về các kiến thức liên môn liên quan đến bài dạy : - Tháp Toronto ở bang Ontario thuộc đất nước Canada ( môn Địa Lý) - Tìm hiểu về da, cấu tạo của da và mô, tia gamma và ứng dụng trong y tế ( môn Sinh Học ) - Thời gian trước công nguyên, Nhà toán học Hy Lạp cổ đại Ơ – ra – tô – xten ( môn Lịch Sử ) - Tìm hiểu về các đơn vị đo lường, độ cao, độ sâu… ( môn Vật Lý) VI. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học. 4 Ngày soạn : 5 – 10 – 2014 Ngày dạy : 10 – 10 – 2014 Tiết 16 : ÔN TẬP CHƯƠNG I (tiết 2) 1. Kiểm tra : Kết hợp trong giờ ôn tập 2. Nội dung: Hoạt động của thầy và trò Ôn tập lý thuyết ( 3’) Ghi bảng I – Lý thuyết Giáo viên gọi học sinh lên Các hệ thức về cạnh và góc trong tam giác bnagr viết các hệ thức về vuông. cạnh và góc trong tam giác Cho tam giác ABC vuông vuông ABC. tại A. Khi đó Bài 42 SGK ( 7’) Giáo viên vẽ hình trường hợp b = a sin B c = a sin C b = a cos C c = a cos B b = c tan B c = b tan C b = c cot C c = b cot B C a b B c II – Bài tập 1. Bài 42 SGK thứ nhất : thang tạo mặt đất B' 0 góc 60 . B Gọi học sinh lên bảng tính khoảng cách Giáo viên làm tương tự với C trường hợp thang tạo mặt đất góc 700. C' A Trong tam giác ABC vuông tại A có : AC = BC. cos C = 3. cos 600 = 3. Đây là khoảng cách an toàn khi sử dụng thang , các em 1 = 1,5 (m) 2 Trong tam giác AB’C’ vuông tại A có : AC’ = B’C’ . cos C’ = 3. cos 700 = 1,03 (m) 5 A hãy ghi nhớ các kết quả này Vậy khi dùng thang, phải đặt chân thang cách để áp dụng trong thực tế khi chân tường một khoảng từ 1,03m đến 1,5 m sử dụng thang để đảm bảo an toàn, tránh các tai nạn đang tiếc. 2. Bài toán đài quan sát. Bài toán đài quan sát ( 10’) Đài quan sát ở toronto, Ontario, Canada cao Giáo viên yêu cầu học sinh 533m. Ở một thời điểm nào đó vào ban ngày, lên bảng vẽ hình minh họa và mặt trời chiếu tạo thành bóng dài 1100m. Hỏi tính góc. lúc đó góc tạo bởi tia sáng mặt trời và mặt đất là bao nhiêu ? Giải : C 533m B Toronto là thành phố lớn nhất 1100m A Trong tam giác ABC vuông tại A có AC 533 0 của canada và cũng là thủ phủ tan B = AB = 1100 = tan 25 51’ của bang Ontario . Thành phố => B� = 25051’ Toronto còn được mệnh danh Vậy góc tạo bởi tia sang mặt trời và mặt đất khi là “trái tim của đất nươc đó là 25051’. canada”. Tháp toronto là biểu tượng cho thành phố trù phú này. Ngọn tháp cao 555m gồm 6 147 tầng, gần gấp đôi tháp elffel, xây dựng năm 1976. là địa điểm thu hút nhiều khách du lịch. 3. Bài toán chiếu xạ chữa bệnh. Bài toán chiếu xạ chữa bệnh Một khối u của một bệnh nhân cách mặt da ( 12’) 5,7cm, được chiếu bởi một chùm tia gamma. Để Giáo viên yêu cầu học sinh tránh làm tổn thương mô, bác sĩ đặt nguồn tia lên bảng làm cách khối u trên mặt da 8,3cm. a)Hỏi góc tạo bởi chùm tia với mặt da ? b)Chùm tia phải đi một đoạn dài bao nhiêu để đến được khối u. Giải : 8,3cm Da gồm 3 lớp : biểu bì, lớp bì B 5,7cm và mô dưới da.Mô là lớp da ở mô phía trong cùng, là nơi tạo ra năng lượng của cơ thể, đồng C khôi u thời hoạt động như một tấm đệm và cách nhiệt cho cơ thể. da A a)Tam giác ABC vuông tại A có AC 5, 7 = = tan 34028’ AB 8,3 Tia gamma giúp các bác sĩ tan B = định vị chính xác các vị trí tổn => B� = 34028’ thương để việc điều trị đạt kết Vậy góc tạo bởi chùm tia với mặt da là 34028’ quả cao. Bệnh viện trường đại b) Áp dụng định lý pytago trong tam giác học y khoa huế là nơi đầu tiên vuông ABC ứng dụng tia gamma trong BC2 = AB2 + AC2 = 8,32 + 5,72 = 101,38 điều trị bệnh. =>BC = 10,1cm Vậy chùm tia phải đi một đoạn dài 10,1cm 7 để đến được khối u. 4.Bài toán hải đăng Bài toán hải đăng ( 8’) Một người quan sát ở đài hải đăng cao Giáo viên yêu cầu học sinh vẽ 80feet ( đơn vị đo lường Anh ) so với mặt hình minh họa và nêu cách nước biển, nhìn một chiếc tàu ở xa với góc làm. O042’. Hỏi khoảng cách từ tàu đến chân hải đăng tính theo đơn vị hải lí là bao nhiêu ? Giáo viên nhận xét và gọi học ( 1 hải lí = 5280 feet) sinh lên bảng làm Giải : Feet là đơn vị đo chiều dài của Anh, 1 feet = 0,3048m 1 hải lí = 5280 feet x 1 hải lí ( dặm) = 1852 m C 80feet Khi nghe các vấn đề thực tế “ Trung Quốc đang xây dựng trái phép dàn khoan cách B A quần đảo Trường Sa 523 hải �  BCA �  900 Vì xCB lí….”hoặc thông tin tàu 689 �  900  00 42 '  89018' => BCA gặp nạn .. chính là việc quan Trong tam giác ABC vuông tại A có sát từ ngọn hải đăng và tình AB = AC. tan 89018’= 80. tan 89018’ toán.. AB ; 6547,76 (feet ) AB = 6547,76: 5280 ; 1,24 ( hải lí) Vậy khoảng cách từ tàu đến chân hải đăng là 1,24 hải lí. 8 3.Củng cố :( 3’) - Nhắc lại nội dung bài học. - Khắc sâu các hệ thức về cạnh và góc, vận dụng linh hoạt các hệ thức trong bài .Tính góc : ( Bài đài quan sát, chiếu xạ chữa bệnh) .Tính cạnh góc vuông : bài 42, bài toán hải đăng .Tính cạnh huyền : Bài chiếu xạ chữa bệnh 4. Hướng dẫn về nhà: (2’) - Ôn tập các kiến thức về hệ thức lượng trong tam giác vuông. - Bài tập 38, 39 , 43 SGK *Bài 43 : Mốc thời gian “ Công nguyên ” là kỉ nguyên bắt đầu bằng năm theo truyền thống được cho là năm sinh của Chúa Giêsu. Các năm trước đó được gọi là trước công nguyên. Nhà toán học, thiên văn học ơ – ra – tô – xten người Hy Lạp ( sống khoảng thế kỉ III trước công nguyên) là người phát minh ra số nguyên tố sinh đôi và sàng số nguyên tố hay còn gọi là sàng ơ – ra – tô – xten VII – KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP 1. Đề bài : ( Bài toán tàu ngầm ) Tàu ngầm đang ở trên mặt biển bỗng đột ngột lặn xuống theo phương tạo với mặt nước biển một góc 210 ( Hình vẽ ) 9 a) Nếu tàu chuyển động theo phương lặn xuống được 300m thì nó ở độ sâu bao nhiêu? b) Tàu phải chạy bao nhiêu mét để đạt đến độ sâu 1000m ? 2. Kết quả : Điểm Số lượng 4 2 5 3 6 7 7 4 8 7 9 4 10 2 VIII – Ý KIẾN . Trên đây là bài dạy kết hợp kiến thức liên môn để dạy một tiết học ở bộ môn toán. Với bài dạy này tôi đã nhận được những thành công bước đầu. Song đây là phương pháp mới và kinh nghiệm chưa nhiều nên sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn. Thụy An, ngày 20 tháng 12 năm 2014 Người thực hiện Tạ Thị Thanh Hải 10 IX – NHẬN XÉT , ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ..................... Ba vì, ngày ………..tháng……..năm 2014. Chủ tịch hội đồng. 11