Tài liệu Giáo án liên môn tích hợp ngữ văn 9 bài đoàn thuyền đánh cá

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS TẢN ĐÀ ________________ CUỘC THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP NHIỀU MÔN HỌC DÀNH CHO GIÁO VIÊN THCS Thông tin: Địa chỉ: Trường THCS Tản Đà- Huyện Ba Vì- Hà Nội Họ và tên giáo viên: Trương Thế Vinh 1 PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC 1. TÊN HỒ SƠ DẠY HỌC: TÍCH HỢP LIÊN MÔN : LỊCH SỬ, ÂM NHẠC, MĨ THUẬT, GIÁO DỤC NẾP SỐNG VĂN MINH THANH LỊCH CỦA NGƯỜI HÀ NỘI VÀO BÀI GIẢNG MÔN NGỮ VĂN 9: “ ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ” CỦA HUY CẬN 2. MỤC TIÊU DẠY HỌC:  Nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng vµ th¸i ®é cÇn ®¹t trong bµi häc: a. Kiến thức: Môn ngữ văn: - Häc sinh hiÓu sù thèng nhÊt cña c¶m høng thiªn nhiªn vò trô vµ c¶m høng vÒ lao ®éng cña t¸c gi¶ ®· t¹o nªn nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp, tr¸ng lÖ giµu mµu s¾c l·ng m¹n trong bµi M«n LÞch sö: - ThÊy ®îc t×nh h×nh níc ta ( hai miÒn Nam, B¾c sau khi kÝ HiÖp ®Þnh Gi¬-ne vÒ §«ng D¬ng) - ThÊy ®îc nhiÖm vô c¸ch m¹ng cña mçi miÒn. M«n §Þa lÝ: ThÊy ®îc nh÷ng nÐt ®Æc trng cña vïng ®Êt Qu¶ng Ninh , ®Æc biÖt thÕ m¹nh vÒ biÓn ®¶o, khai th¸c tiÒm n¨ng biÓn ( Vïng trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c – phÇn kinh tÕ) M«n ¢m nh¹c: HiÓu thªm vÒ nh÷ng ca khóc ngîi ca t×nh yªu lao ®éng, yªu biÓn c¶, yªu quª h¬ng ®Êt níc. M«n MÜ thuËt: Ph¸t huy n¨ng khiÕu héi häa, vÏ tranh vÒ biÓn ®¶o, vÒ c¶nh lao ®éng h¨ng say cña con ngêi. M«n: Gi¸o dôc nÕp sèng thanh lÞch v¨n minh cña ngêi Hµ Néi: Cã c¸ch øng xö phï hîp víi tµi nguyªn thiªn nhiªn, biÕt g×n gi÷, b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Êt níc. b. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ®äc, c¶m thô v¨n b¶n 2 - KÜ n¨ng hîp t¸c nhãm, kÜ n¨ng giao tiÕp - KÜ n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt, nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ( lîc ®å, h×nh ¶nh, clip t liÖu….) - KÜ n¨ng hïng biÖn, thuyÕt tr×nh tríc mäi ngêi c. Th¸i ®é: - Gióp häc sinh nhËn thøc s©u s¾c h¬n, thªm yªu cuéc sèng lao ®éng, yªu thiªn nhiªn, tù hµo vÒ vÎ ®Ñp cña biÓn c¶ - Cã ý thøc s©u s¾c vÒ chñ quyÒn biÓn ®¶o, tr©n träng lÞch sö - Cã th¸i ®é sèng tÝch cùc: BiÕt yªu quý tµi nguyªn biÓn c¶ nãi riªng vµ tµi nguyªn ®Êt níc nãi chunng  Nh÷ng n¨ng lùc vËn dông kiÕn thøc liªn m«n mµ häc sinh cÇn cã ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò - Häc sinh cÇn vËn dông liªn ho¹t kiÕn thøc ë c¸c m«n: Ng÷ v¨n, lÞch sö 9, §Þa lÝ 9, NÕp sèng thanh lÞch v¨n minh 8, ¢m nh¹c 8-9 thËm chÝ c¶ sinh häc, gi¸o dôc c«ng d©n ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trong bµi gi¶ng. 3. §èi tîng d¹y häc: - Bµi gi¶ng ®îc thùc hiÖn ë khèi líp 9( 9B- 9C) - Sè lîng häc sinh: Mçi líp 35 em - C¸c häc sinh ®Òu cã ý thøc häc, ý thøc chuÈn bÞ bµi chu ®¸o 4. ý nghÜa cña bµi häc: - §©y lµ bµi häc cã ý nghÜa cao ®èi víi thùc tiÔn d¹y häc hiÖn nay. Bëi lÏ qua thùc tÕ gi¶ng d¹y nhiªu n¨m chóng t«i thÊy viÖc vËn dông kiÕn thøc liªn m«n vµo ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò nµo ®ã trong mét m«n häc lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. §iÒu ®ã ®ßi hái mçi ngêi gi¸o viªn chóng t«i kh«ng chØ n¾m ch¾c kiÕn thøc m«n m×nh d¹y mµ cßn ph¶i kh«ng ngõng trau dåi kiÕn thøc c¸c m«n häc kh¸c ®Ó tæ chøc, híng dÉn c¸c em gi¶I quyÕt c¸c t×nh huèng, c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra trong m«n häc mét c¸ch nhanh nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. §ång thêi, chóng t«i thÊy r»ng “tÝch hîp” lµ mét kh¸i niÖm ®îc sö dông trong nhiÒu lÜnh vùc. D¹y häc tÝch hîp liªn m«n ë bµi häc nµy sÏ gióp häc sinh tiÕp cËn bµi häc mét c¸ch tho¶i m¸i,®Çy phÊn khëi tõ ®ã hiÓu s©u s¾c h¬n, réng h¬n vÒ vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra trong bµi häc ®ã… - Víi thùc tiÔn ®êi sèng x· héi: T¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tinh thÇn tù hµo d©n téc, cã ý thøc b¶o vÖ biÔn ®¶o h¬n, b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn h¬n. 5. ThiÕt bÞ d¹y häc, häc liÖu: 3 a. ThiÕt bÞ d¹y:  Gi¸o viªn: - Bµi gi¶ng ®iÖn tö:( Sử dụng phần mềm Microsoft Office PowerPoint 2007). - M¸y tÝnh x¸ch tay kÕt nèi internet, m¸y chiÕu, m¸y ¶nh - Mét sè phÇn mÒm chØnh söa, c¾t video : ZC Video Converter - PhÇn mÒm hç trî doawload: Internet Doawload Magager b. Häc liÖu: - ChuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng: Ng÷ v¨n 9, sö 9, §Þa 9 - Tµi liÖu híng dÉn nÕp sèng thanh lÞch v¨n minh - Mét sè h×nh ¶nh vÒ biÓn, vÒ c¶nh ®¸nh b¾t c¸ trªn biÓn; h×nh ¶nh vÒ nhµ th¬ Huy CËn, vÒ T¸c phÈm - PhÇn lÞch sö hai miÒn Nam- B¾c sau khi kÝ HiÖp ®Þnh Gi¬-ne vÒ §«ng D¬ng - KiÕn thøc ®Þa lÝ 9 : Bµi “ Vïng trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c” – TËp trung thÕ m¹nh kinh tÕ biÓn vïng §«ng- B¾c ( Qu¶ng Ninh) - Clip ca nh¹c “ T×nh ta biÓn b¹c ®ång xanh” - Clip giíi thiÖu vÒ Qu¶ng Ninh - Clip vÒ ViÖt Nam sau khi kÝ hiÖp ®Þnh Gi¬- ne vÒ §«ng D¬ng - Clip ng©m th¬ : §oµn thuyÒn d¸nh c¸ ……. 6. Ho¹t ®éng d¹y häc vµ tiÕn tr×nh d¹y häc TiÕt 51 §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ (Huy CËn) A. Môc tiªu cÇn ®¹t - Hs hiÓu sù thèng nhÊt cña c¶m høng thiªn nhiªn vò trô vµ c¶m høng vÒ lao ®éng cña t¸c gi¶ ®· t¹o nªn nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp, tr¸ng lÖ giµu mµu s¾c l·ng m¹n trong bµi - RÌn kü n¨ng c¶m thô vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè nghÖ thuËt trong th¬ Huy CËn. 4 B. ChuÈn bÞ  Gi¸o viªn: - Bµi gi¶ng ®iÖn tö:( Sử dụng phần mềm Microsoft Office PowerPoint 2007). - M¸y tÝnh x¸ch tay kÕt nèi internet, m¸y chiÕu, m¸y ¶nh - Mét sè phÇn mÒm chØnh söa, c¾t video  Häc sinh: - ChuÈn bÞ t liÖu vÒ nhµ th¬ Huy CËn - So¹n bµi, vÏ tranh, viÕt bµi nghÞ luËn vÒ biÓn ®¶o ( sau khi häc xong t¸c phÈm) C. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. Tæ chøc líp 2. KiÓm tra bµi cò (Tr¾c nghiÖm trªn mµn h×nh) 1. Hai bµi th¬ §ång chÝ vµ Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh n»m trong giai ®o¹n v¨n häc nµo ? a. Tõ thÕ kØ X – XIV. b. Tõ thÕ kØ XV- ®Çu XIX. c. Tõ 1930 – 1945. d. Tõ 1945-1975 2. Hai bµi th¬ trªn ®Òu viÕt vÒ ®Ò tµi g× ? a. Ngêi lÝnh. b. ViÕt vÒ chñ tÞch Hå ChÝ Minh c. X©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c víi con ngêi míi. ? Tõ h×nh tîng vÒ ngêi lÝnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc, em cã suy nghÜ g× vÒ thÕ hÖ trÎ ngµy h«m nay? ( Häc sinh tù béc lé) 3. Bµi míi:GV giíi thiÖu bµi .......Trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn ¸c liÖt Êy, .. §ã lµ tinh thÇn cña nh÷ng ngêi lÝnh trong kh¸ng chiÕn chèng Mü – Nh÷ng chµng trai cña thËp kû 60. Hä s½n sµng ra trËn – chiÕn ®Êu vµ hy sinh cho tæ quèc. Còng trong thêi k× ®ã, khi mµ cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü ®ang ë giai ®o¹n cam go nhÊt, tßan MiÒn B¾c dån søc lao ®éng ®Ó chi viÖn søc ngêi vµ cña c¶i cho miÒn Nam 5 ruét thÞt. Bµi th¬ “§ßan thuyÒn ®¸nh c¸ ” chÝnh lµ mét minh chøng cho tinh thÇn lao ®éng ®ã. (GV bËt mµn h×nh ®Çu bµi vµ ghi b¶ng) Ho¹t ®éng cña thÇy- trß ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ Huy CËn ( GV giíi thiÖu nhµ th¬ HC qua ¶nh- Mµn h×nh) - Huy CËn tªn thËt lµ Cï Huy CËn sinh n¨m 1919 trong mét gia ®×nh nhµ Nho nghÌo gèc n«ng d©n, t¹i mét lµng quª cã Néi dung cÇn ®¹t I.§äc - T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: ( 1919 - 2005) - Tªn thËt lµ Cï Huy CËn. Quª ë Hµ TÜnh. - Sinh trëng trong mét gia ®×nh nhµ Nho nghÌo gèc n«ng d©n. - Tõng gi÷ nhiÒu chøc vô cao cña “ Hµng cau më ngän ®ãn ngµy vµo- xãm §¶ng vµ Nhµ níc... nhá nÐp bªn trªn triÒn nói cao- Gµ l¹i g¸y dån thªm ®ît n÷a- N¾ng lªn xÌo qu¹t ®á - Lµ nhµ th¬ næi tiÕng cña th¬ ca hiÖn nh mµo” vµ “ §Êt b·i t¬i lµm da thÞt m¸t ®¹i VN – Giã s«ng nh nh÷ng m¶ng h«ng bay...”®ã lµ ng«i lµng ¢n Phó- huyÖn §øc Thä – Hµ TÜnh - Thuë nhá «ng häc ë quª, råi ë Quèc häc HuÕ vµ häc trêng cao ®¼ng Canh n«ng – Hµ néi - Tham gia phong trµo sinh viªn yªu níc vµ mÆt trËn ViÖt Minh tõ n¨m 1942, tham dù quèc d©n ®¹i héi T©n Trµo ( 8-1945) vµ ®îc bÇu vµo uû ban d©n téc gi¶i phãng - Sau CM T8 «ng lµ Thø trëng, Bé trëng trong chÝnh phñ VN d©n chñ céng hoµ vµ CHXHCNVN - Tõ n¨m 1984, «ng lµ chñ tÞch, phã chñ tÞch Uû ban Trung ¬ng Liªn hiÖp v¨n häc 6 nghÖ thuËt VN - HC ®îc nhµ níc trao tÆng gi¶i thëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt ®ît 1 n¨m 1996. Th¸ng 6-2001 «ng ®îc bÇu lµ ViÖn sÜ ViÖn Hµn l©m th¬ thÕ giíi. ¤ng mÊt ngµy 19/ 2/2005 Ngày 23 th¸ng 2 năm 2005, «ng được Nhà nước truy tặng Hu©n chương Sao Vàng * Sù nghiÖp v¨n häc: Gi¸o viªn võa gîi dÉn giíi thiÖu vÒ phong c¸ch th¬ theo hai chÆng ®êng th¬ Huy CËn( Tríc vµ sau c¸ch m¹ng) - HC lµ mét nhµ th¬ lín, lµm th¬ tõ n¨m 17 tuæi vµ næi tiÕng tõ n¨m «ng 20 tuæi víi tËp th¬ “Löa thiªng” Bao trïm Lửa Thiªng là một nỗi buồn mªnh mang da diết. Thiªn nhiªn trong tập thơ thường bao la, hiu quạnh, đẹp nhưng thường buồn. Nỗi buồn đã dường như v«cớ, siªu h×nh nhưng xÐt đến cïng, chủ yếu là buồn thương về cuộc đời, kiếp người, về quª hương đất nước. Hồn thơ "ảo n·o", bơ vơ đã vẫn cố t×m được sự hài hßa và mạch sống ©m thầm trong tạo vật và cuộc đời. ( GV kÓ c©u chuyÖn vÒ tËp th¬ Löa thiªng) - HC cã nhiÒu ®ãng gãp cho sù c¸ch t©n vµ ph¸p triÓn cña th¬ ca hiÖn ®¹iVN. ...T©m hồn Huy Cận luôn mang kh«ng gian, lu«n khắc khoải với kh«ng gian. Thơ đối với Huy Cận là một phương tiện ( mµn h×nh) mầu nhiệm để giao hoà, giao cảm với đất trời, với lßng người.là chiếc vâng t©m t×nhgiữa t©m hồn m×nh với bao t©m hồn kh¸c đã là một đặc điểm phong c¸ch và đồng thời cũng là quan niệm 7 nghệ thuật của nhà thơ. ? KÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu? - Lửa thiªng, 1940. - Trời mỗi ngày một s¸ng, 1958. - Đất nở hoa, 1960. - Hai bàn tay em, 1967. - Bài ca cuộc đời, 1963. - Gieo hạt, 1984. - Ngày hằng sống ngày thơ, 197 ? Bµi th¬ ®îc ra ®êi khi nµo? Em hiểu (clip sö) gì về hoàn cảnh lịch sử nước ta lóc bấy giờ? ( Cho hs xem clip vÒ lÞch sö níc ta ) Cho häc sinh lªn chØ trªn b¶n ®å ViÖt Nam sù ph©n chia hai miÒn Nam – B¾c - GV: Kh¾c s©u thªm - Bµi th¬ lµ kÕt qña cña ®ît ®i thùc tÕ dµi ngµy cña Huy CËn t¹i vïng má Qu¶ng Ninh,ViÕt ngµy 4/10/58 in trong tËp Trêi ( clip §Þa) mçi ngµy l¹i s¸ng- Trong kh«ng khÝ lao ®éng s«i næi cña nh©n d©n MiÒn B¾c h¨ng h¸i x©y dùng l¹i ®Êt níc vµ cuéc sèng míi sau chiÕn tranh ®ång thêi ..chi viÖn cho MiÒn Nam vµ chÝnh s¶n phÈm nµy ®· lµm 2. T¸c phÈm: ®æi míi vµ chÝn l¹i hån th¬ t¸cgi¶ Löa thiªng... * Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: ? Em hiÓu g× vÒ vïng ®Êt Qu¶ng Ninh? S¸ng t¸c : 4/10/1958, in trong tËp - HS tr¶ lêi th¬ “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng”. §©y lµ kÕt qu¶ cña chuyÕn ®i thùc tÕ cña - GV: Cho xem clip vÒ Qu¶ng Ninh HC... GV giíi thiÖu lêi t©m sù cña Huy CËn “Sau CMT8 t«i cã dÞp viÕt nhiÒu vÒ vÎ ®Ñp cña s«ng biÓn khi ë vïng biÓn H¹ Long cña ®Êt níc. Bµi th¬ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ®îc viÕt trong nh÷ng th¸ng n¨m ®Êt níc b¾t ®Çu x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Kh«ng khÝ vui t¬i, phÊn khëi cña 8 cuéc ®êi, cña vïng than, vïng biÓn ®ang h¨ng say lao ®éng tõ b×nh minh cho ®Õn hoµng h«n vµ c¶ tõ hoµng h«n cho ®Õn b×nh minh.... ë ®©y t«i ®· miªu t¶ khung c¶nh t¹o vËt víi c¶m høng vò trô. NÕu tríc CM vò trô ca rÊt buån th× b©y giê l¹i rÊt vui, tríc t¸ch biÖt víi cuéc ®êi th× nay l¹i rÊt gÇn gòi víi con ngêi.... ? Em cßn biÕt t¸c phÈm nµo ®· ®îc häc viÕt vÒ vïng biÓn Qu¶ng Ninh? - HS: C« T«- NguyÔn Tu©n ? Theo em bµi th¬ nµy nªn ®äc víi giäng ntn? - GV híng dÉn HS ®äc bµi th¬ víi giäng phÊn chÊn, hµo høng, chó ý c¸c nhÞp th¬ 4/3/- 2/3, c¸c vÇn tr¾c nèi tiÕp xen víi nh÷ng vÇn b»ng t¹o nªn ©m hëng võa ch¾c khoÎ võa vang xa. 3. §äc – chó thÝch - §äc: - Gv: §äc hai khæ ( sau ®ã häc sinh nghe ®o¹n ca khóc “ T×nh ta biÓn b¹c ®ång xanh” - HS ®äc tiÕp ? Bµi th¬ cã tõ nµo em khã hiÓu? Chó thÝch: SGK - Chó thÝch mét sè loµi c¸ ( ¶nh trªn mµn h×nh, cïng chó thÝch) + Chó thÝch (1): cÇn bæ xung: cã thÓ ®ã lµ c¸i nh×n tõ mét hßn ®¶o trªn vÞnh H¹ Long, thËm chÝ cã thÓ hiÓu ®ã lµ c©u th¬ thuÇn tëng tîng vµ mang tÝnh kh¸i qu¸t nghÖ thuËt, kh«ng h¼n tõ vïng biÓn H¹ Long cô thÓ + KÐo xo¨n tay: kÐo nhanh m¹nh, liÒn tay 9 ? Bµi th¬ cã sù kÕt hîp nh÷ng ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? - BiÓu c¶m - miªu t¶ ? Theo em yÕu tè miªu t¶ cã vai trß g× trong th¬ tr÷ t×nh? - Miªu t¶ ®Ó biÓu c¶m, biÓu c¶m qua miªu t¶. ? Theo em bè côc bµi th¬ nµy theo theo tr×nh tù nµo? ? H·y s¾p xÕp tr×nh tù Êy theo cÊu tróc c¸c khæ th¬ vµ cho biÕt néi dung cña nã? Theo m¹ch c¶m xóc cña bµi th¬ th× ta nªn chia ®o¹n nh sau: - Hai khæ th¬ ®Çu - Nh÷ng khæ th¬ tiÕp - Khæ th¬ cuèi 4. Bè côc: 3 phÇn - Hai khæ th¬ ®Çu - Bèn khæ th¬ tiÕp - Khæ th¬ cuèi HS ®äc toµn bé bµi th¬ ? Theo em c¶m høng bao trïm toµn bé bµi th¬ nµy...? -Bµi thơ là một khóc ca - Một tráng khúc về lao động và về thiªn nhiªn đất nước giàu đẹp.Khóc ca ấy vừa phơi phới, hào hứng vừa khoẻ khoắn, mạnh mẽ kết hợp cả ©m thanh, nhịp điệu và cả những động t¸c nhịp nhàng của con người với sự vận động, tuần hoàn của thiªn nhiªn, vũ trụ. 10 II. §äc - hiÓu v¨n b¶n * Cảm hứng bao trïm - Bài thơ là sự kết hợp hai cảm hứng của t¸c giả : Cảm hứng l·ng mạn tràn đầy niềm vui hào hứng về cuộc sống mới trong thời kỳ miền Bắc bước vào x©y HS ®äc hai khæ th¬ ®Çu ? Thêi ®iÓm ra kh¬i cña ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ®îc nãi tíi trong lêi th¬ nµo? MÆt trêi xuèng biÓn nh hßn löa Sãng ®· cµi then ®ªm sËp cöa dựng CNXH và cảm hứng thiªn nhiªn, vũ trụ vốn là một nét nổi bật của hồn thơ Huy Cận. 1. C¶nh ®oµn thuyÒn ra kh¬i a. C¶nh thiªn nhiªn. ? Trong thêi gian nµy kh«ng gian vµ thêi gian ®îc h×nh tîng ho¸ nh thÕ nµo? MÆt trêi xuèng biÖn nh hßn löa. nghÖ thuËt g× ®îc sö dông? Sãng ®· cµi then ®ªm sËp cöa - MÆt trêi ®îc vÝ nh hßn löa ®ang dÇn - MÆt trêi lÆn, ®ªm tèi b¾t ®Çu-> V¹n ch×m xuèng biÓn. Nh÷ng con sãng lµ vËt nghØ ng¬i. NghÖ thuËt so s¸nh, nh÷ng then cµi.... nh©n ho¸ ®îc sö dông -> NghÖ thuËt so s¸nh, nh©n ho¸ Èn dô... - MÆt trêi: nh hßn löa -> c¶nh biÓn lóc hoµng h«n rùc rì Êm ¸p ? Theo em nhê ®©u mµ t¸c gi¶ cã ®îc nh÷ng h×nh ¶nh th¬ ®éc ®¸o nh vËy? - Sãng cµi then, ®ªm sËp cöa-> vò trô nh ng«i nhµ lín cßn mµn ®ªm lµ tÊm - Tëng tîng vµ liªn tëng thËt thó vÞ cöa khæng lå, sãng biÓn lµ then cµi ? Víi sù tëng tîng vµ nh÷ng nghÖ thuËt ®ã gióp em h×nh dung ra c¶nh biÓn H¹ Long khi chiÒu vÒ mµn ®ªm bu«ng xuèng nh thÕ nµo? B×nh: Trước đ©y nửa thế kỷ khi mới -> biÓn c¶ k× vÜ, tr¸ng lÖ, réng lín mµ cầm bót nhà thơ Huy Cận đã viết : gÇn gòi víi con ngêi. Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp Con thuyền xu«i m¸i nước song song Thuyền về nước lại sầu trăm ngả Củi một cành kh« lạc mấy dßng => H×nh tượng thơ "Vũ trụ" và "con người " trở thành một nét riêng trong thi pháp thơ Huy Cận. §äc th¬ Huy CËn sau CMT8 ta thÊy mét vò trô hoµn toµn kh¸c, chØ cÇn qua hai c©u th¬ ®Çu ->BiÓn c¶ kú vÜ tr¸ng lÖ ... Khi mÆt trêi lÆn, mµn ®ªm bu«ng xuèng. §©y lµ nh÷ng c©u th¬ miªu t¶ c¶nh hoµng h«n thËt ®éc ®¸o, thó vÞ bëi nÕu c¨n cø vµo thùc tÕ ®¬n thuÇn, sÏ thÊy c©u th¬ thËt 11 v« lÝ, bëi trªn vÞnh H¹ Long ( híng ®«ng) kh«ng thÓ thÊy c¶nh mÆt trêi xuèng biÓn. Nhng ë ®©y cã thÓ nhµ th¬ ®Æt ®iÓm nh×n trªn con thuyÒn ®ang ra kh¬i, nh×n vÒ híng t©y phÝa bê, còng cã thÓ ®iÓm nh×n tõ mét hßn ®¶o ngoµi kh¬i hoÆc cã thÓ lµ do tëng tîng - C¶m høng vò trô quen thuéc cña th¬ Huy CËn víi nh÷ng so s¸nh liªn tëng bÊt ngê, k× vÜ: mÆt trêi nh mét hßn löa ®á rùc khæng lå. Nh÷ng lîn sãng dµi nh nh÷ng then cöa ®ang cµi vµ ®ªm tèi bao trïm trêi ®Êt nh hai c¸nh cöa vÜ ®¹i ®ang sËp l¹i. Hai vÇn tr¾c löa, cöa liÒn nhau, nèi nhau lµm cho Ên tîng ®ét ngét nhanh chãng cña ®ªm tèi bao trïm, hßn löa mÆt trêi lÆn khuÊt phÝa ch©n trêi, ch×m xuèng lßng biÓn thËt hïng vÜ. Vò trô thiªn nhiªn nh mét ng«i nhµ vÜ ®¹i mµ mÑ t¹o ho¸ ®· ban tÆng cho con ngêi... ( ChiÕu hai c©u: “ MÆt trêi xuèng biÓn nh hßn löa… §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ l¹i ra kh¬i?” * Ho¹t ®éng cña con ngêi. ? Theo em, nhê ®©u mµ c©u h¸t cã ®ñ søc m¹nh lµm c¨ng c¸nh buåm ? §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ l¹i ra kh¬i a. Thêi ®¹i míi víi nh÷ng con ngêi lµm chñ ®Êt níc. b. Ngêi lao ®éng trong lßng ph¬i phíi niÒm vui. c. Søc m¹nh vÜ ®¹i cña mét tËp thÓ lao ®éng ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu k× diÖu. d. C¶ a, b,c. ? Tõ l¹i trong c©u th¬ “ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ l¹i ra kh¬i” cã hµm ý g×? - Tõ l¹i cho ta hiÓu ®©y lµ ho¹t ®éng lµ c«ng viÖc h»ng ngµy thêng xuyªn cña nh÷ng ngêi d©n lµng chµi n¬i ®©y. Vµ ®©y chØ lµ mét 12 C©u h¸t c¨ng buåm cïng giã kh¬i - Con ngêi kh«ng xuÊt hiÖn trùc tiÕp mµ hiÖn lªn qua tiÕng h¸t c¨ng lªn cïng c¸nh buåm-> TiÕng h¸t cã søc m¹nh cïng giã biÓn thæi c¨ng c¸nh buåm ®Èy thuyÒn ra kh¬i. -> Th¸i ®é hµo høng, h¨m hë, tin tëng, khoÎ kho¾n cña lßng ngêi trong tr¨m ngh×n chuyÕn ®¸nh c¸ ®ªm trªn biÓn xa, nhng mçi chuyÕn ®i lµ mçi hµo høng vµ hy väng... ? C©u th¬ thø ba cã sù ®èi lËp ...h·y chØ ra ý nghÜa cña sù ®èi lËp ®ã? - Vò trô ®i vµo nghØ ng¬i > < con ngêi l¹i b¾t ®Çu c«ng viÖc Sãng cài then đªm sập cửa ..........lại ra khơi ( vần trắc thanh trắc >< vần bằng thanh bằng ) . PhÐpp ẩn dụ : víi c©u h¸t của những người ngư d©n như sức mạnh của gia khơi làm căng c¸nh buồm, vừa miªu tả sinh động kh«ng khÝ s«i næi nổi, hào hứng, phấn khởi của những người đ¸nh c¸, vừa gợi sự gắn kết giữa con người lao động với thiªn nhiªn. ? §ªm xuèng v¹n vËt nghØ ng¬i, ngêi d©n lµng chµi ra kh¬i vµ cÊt cao lêi h¸t, khóc h¸t vang lªn cã ý nghÜa g×? - Lêi th¬ vang lªn gióp ngêi ®äc h×nh dung ra nh÷ng chµng trai biÓn võa chÌo thuyÒn, ®a thuyÒn ra kh¬i võa cÊt cao tiÕng h¸t, tiÕng h¸t vang khoÎ, vang cao, vang xa cïng víi giã thæi c¨ng c¸nh buåm-> thÓ hiÖn th¸i ®é hµo høng h¨m hë tin tëng... B×nh: Tế Hanh cũng đã cã những c©u thơ diễn tả vẻ đẹp đầy khí thế hăm hở của những người d©n chài: Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn m· Phăng m¸i chÌo mạnh mẽ vượt trường giang ? §äc nh÷ng c©u th¬ thÓ hiÖn néi dung lêi h¸t? Khóc h¸t ®ã ®îc x©y dùng b»ng nghÖ thuËt g×?. . . - C©u h¸t của người lao động còng 13 mang theo niềm mong mỏi tha thiết vừa hiện thực vừa l·ng mạn " H¸t rằng c¸ bạc biển Đ«ng lặng Từ d¸ng c¸ h×nh thoi, nhà thơ liªn tưởng đến biển như một tấm lụa lớn mà đoàn c¸ là “ đoàn thoi” đang vun vót qua lại. Người d©n chài h¸t khi hát ca ngợi sự giàu cã của biển cả, họ h¸t bài ca gọi c¸ vào lưới và mong muốn c«ng việc đ¸nh c¸ thu được nhiều kết quả tốt đẹp. Đªmm ngày dệt biển mu«n luồng s¸ng Đến dệt lưới ta đoàn c¸ ơi." -> §ã lµ tiÕng h¸t chan chøa niÒm vui cña nh÷ng con ngêi ®îc lµm chñ thiªn nhiªn, ®Êt níc m×nh, c«ng viÖc mµ m×nh yªu thÝch vµ g¾n bã suèt ®êi C¸ thu biển Đ«ng như đoàn thoi Niềm vui và quyết t©m tràn ngập kh«ng gian, vũ trụ đ¸nh thức tất cả. Họ gọi c¸ như gọi bạn, gọi biển bằng tiếng gọi tr×u mến, th©n thương. - C¸ được so s¸nh như đoàn thoi dệt biển => Lét tả thực đầy l·ng mạn * H×nh thøc diÔn ®¹t thËt l·ng m¹n, nghÖ thuËt Èn dô, so s¸nh t¸o b¹o... B×nh: Khæ th¬ thø hai thÓ hiÖn khóc ca Lêi h¸t thÓ hiÖn íc m¬ ®¸nh ®îc say mª cña ngêi ®¸nh c¸. Mét khóc ca gäi nhiÒu c¸ c¸ vµo líi thËt vui vÎ rén rµng; c¸ b¹c lµ loµi c¸ nhá th©n bÇu dôc dµi, dÑt hai bªn, -> Con ngêi say sa høng khëi bëi sù mµu tr¾ng ®ôc, cßn gäi lµ c¸ m¾m mì, giiµu ®Ñp cña biÓn quª h¬ng... sèng gÇn bê ë ®é s©u 30-60 m níc. Cã lÏ v× thÕ mµ nhµ th¬ nh¾c ®Ôn tríc tiªn vµ ®©y cã lÏ lµ loµi c¸ lµm mÆt biÓn lÆng ch¨ng? Kh¸c víi c¸ b¹c lµ c¸ chim vµ c¸ thu- hai loµi c¸ næi ®iÓn h×nh cña ®¹i d¬ng (HC nh¾c tíi c¸ thu). Hµng n¨m chóng b¬i hµng ®µn lín vµo gÇn bê ®Ó ®Î vµ vç bÐo. Chóng ®i rµo rµo s¸t mÆt níc nh ®oµn thoi, lµm sãng biÓn chøa l©n tinh næi lªn mu«n luång s¸ng. Lêi mêi gäi cuèi khæ th¬ thËt th©n thiÕt -> Khæ th¬ cho thÊy nhµ th¬ miªu t¶ thËt chÝnh x¸c nhng kh«ng hÒ tÎ nh¹t, lêi th¬ vÉn bay bæng trong tëng tîng... B×nh: Cã ngêi cho r»ng nh÷ng c©u th¬ trªn cña Huy CËn vang lªn cïng nh¹c ®iÖu hß d« kÐo líi cña nh÷ng ngêi d©n chµi... theo em cã ®óng kh«ng? - VÇn tr¾c khoÎ kho¾n ë hai c©u tríc khÐp l¹i vò trô. VÇn b»ng ng©n nga bay bæng ë hai c©u sau, lêi h¸t mêi gäi cña ngêi d©n chµi... më ra v« cïng trêi biÓn. Con ngêi vµ nhiÖt t×nh say sa -> Huy CËn ®· hoµ vµo nhÞp sèng lao ®éng cña ngêi ®¸nh c¸ 14 b»ng nh¹c ®iÖu trong th¬ - HS ®äc l¹i hai khæ th¬ GV chiÕu mµn h×nh bµi tËp 1. Cã ý kiÕn cho r»ng : C©u h¸t cña ®oµn thuyÕn ®¸nh c¸ tríc hÕt lµ c©u h¸t tõ ®¸y lßng cña Huy CËn. Theo em, ®iÒu ®ã cã ®óng kh«ng ? H·y lÝ gi¶i ng¾n gän v× sao em kh¼ng ®Þnh nh vËy ? 2.Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” ra đời trong hoàn cảnh nào? A. Trước Cách mạng tháng 8. B. Trong chuyến đi thực tế của Huy Cận về vùng mỏ Quảng Ninh giữa năm 1958. C. Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. D. Sau năm 1975 khi đất nước được giải phóng. 3.Nội dung hai khổ thơ đầu là gì? A. Miêu tả sự phong phú của các loài cá biển B. Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển 15 C. Miêu tả cảnh đánh cá trong đêm trăng. D. Miêu tả bức tranh biển kì vĩ, tráng lệ, khúc ca lao động vui tươi của con người TiÓu kÕt (GV) §äc l¹i mét lÇn hai khæ th¬ §óng nh vËy, ai ®· mét lÇn ®Õn víi H¹ Long, ch¾c còng sÏ bÞ hót hån bëi vÎ ®Ñp víi nh÷ng hang ®éng n¬i ®©y. H¹ Long- N¬i mµ chØ nghe nh¾c ®Õn tªn th«i ®· gîi cho chóng ta bao ®iÒu thó vÞ vÒ c¶nh quan vµ du lÞch. H¹ Long - C¸i tªn gîi ra sù nghØ ng¬i vµ l·ng m¹n…Nhng c¸c em h·y nhí r»ng, H¹ Long trong kh¸ng chiÕn cßn lµ n¬i, ®Ó chóng ta khai th¸c t«m c¸ chi viÖn cho miÒn Nam ruét thÞt. Bëi v×: “BiÓn cho ta c¸ nh lßng mÑ”, cho nªn chóng ta lu«n cã biÓn lµ b¹n, lµ mÑ hiÒn vµ lµ nguån l¬ng thùc chÝnh cho ngêi d©n n¬i ®©y. §Ñp biÕt bao, trong mét ®ªm tr¨ng l·ng m¹n, nh÷ng ng¬× d©n gièng nh nh÷ng chiÕn sü dòng c¶m ngoµi mÆt trËn chèng thï. Hä ®· ®¸nh c¸ b»ng sù dòng c¶m cña tinh thÇn gi¶i phãng §iÖn Biªn Phñ n¨m xa. Vµ tiÕng h¸t ¸t tiÕng bom n¨m nµo nay l¹i vang lªn trong ®ªm nh ®Ó dô nh÷ng chó c¸ thÝch nghe sù ngät ngµo vµo líi, nhng còng chÝnh lµ ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng: Hä s½n sµng lao ®éng ®Ó x©y dùng quª h¬ng, lµ mét ngµy miÒn Nam cßn cha gi¶i phãng th× mét ngµy hä lao ®éng hÕt m×nh, mét ngµy tiÕng h¸t kháe kho¾n lµm c¨ng c¸nh buåm cßn cÊt lªn vang ®éng c¶ mét vïng trêi non níc h÷u t×nh, vµ mét ngµy líi sÏ nÆng thªm “mÎ c¸ gi· ®«i”. Vµ còng víi t©m tr¹ng ®ã, hä ®· ra kh¬i vµ chiÕn th¾ng l¹i trë vÒ víi nh÷ng ngêi lÝnh cha bao giê chÞu thua trËn. TiÕt sau c« cïng c¸c em sÏ cïng ra kh¬i vµ tËn hëng niÒm vui chiÕn th¾ng ®ã ….. 7. KiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp - §Æt ra nh÷ng c©u hái ®Ó kÝch thÝch t duy nhng l¹i gÇn gòi, cã thÓ x¶y ra trong thùc tiÔn cuéc sèng cña c¸c em nh»m kh¬i gîi sù liªn tëng còng nh liªn kÕt, vËn dông kiÕn thøc liªn m«n ®Ó gi¶i quyÕt: - VÝ dô: Khi ra biÓn em thÊy nhiÒu ngêi vøt r¸c xuèng biÓn bõa b·i em sÏ lµm g×? - Sö dông phiÕu tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (2 phót) - §Æt ra t×nh huèng cã vÊn ®Ò ®Ó xö lÝ t×nh huèng: VÝ dô: Cã ngêi nhê em ph¸t tê r¬i ®Ó tuyªn truyÒn cho chÝnh s¸ch biÓn §«ng cña Trung Quèc vµ cho em tiÒn . Em sÏ lµm g×? Häc sinh tr×nh bµy bµi tËp gi¸o viªn giao : H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n thÓ hiÖn suy nghÜ cña em vÒ vÎ ®Ñp cña biÓn ®¶o vµ t×nh yªu víi biÓn ®¶o quª h¬ng? 8. C¸c s¶n phÈm cña häc sinh: 16 - Häc sinh cã ®o¹n v¨n nªu ®îc nh÷ng c¶m nghÜ s©u s¾c vÒ t×nh yªu biÓn ®¶o - Häc sinh cã tranh thÓ hiÖn bøc tranh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ra kh¬i, tranh vÒ b¶o vÖ vïng biÓn ®¶o - Häc sinh ®· tËp ng©m th¬ vµ bíc ®Çu cã kÕt qu¶ tèt - Häc sinh ®îc rÌn luyÖn nhiÒu kÜ n¨ng bæ Ých: kÜ n¨ng hîp t¸c, kÜ n¨ng thuyÕt tr×nh, béc lé c¶m xóc….. HỒ SƠ DẠY HỌC 17