Tài liệu Skkn một vài biện pháp giúp trẻ học tốt môn giáo dục âm nhạc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: MỘT VÀI BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ HỌC TỐT MÔN GIÁO DỤC ÂM NHẠC 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 2. Tầm quan trọng: Ngay từ thưở nhỏ, những câu hát ru ầu ơ của bà, của mẹ đã đi sâu vào tâm hồn của trẻ nhỏ, nó như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ. Cuộc sống của mỗi con người ngay từ khi mới sinh đã cần đến âm nhạc. Chính vì vậy mà người ta nói rằng âm nhạc là một nhu cầu của cuộc sống, nó không thể thiếu được đối với đời sống con người. Đặc biệt với trẻ nhỏ, âm nhạc là một nhân tố tất yếu góp phần hình thành nhân cách trẻ, giúp cho trẻ có sự phát triển toàn diện về nhân cách. Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức, thẩm mỹ cho trẻ. Giáo dục âm nhạc hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu thương con người. Không chỉ vậy, giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập, vui chơi. Quá trình trẻ tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như học hát, nghe hát, vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm nhạc… sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hoà, là sự phát triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực. Chính vì vậy, giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. 2. Thực trạng: Thực tế cho thấy, trẻ em ở tuổi mầm non rất nhạy cảm với âm nhạc. Trẻ thích nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt động âm nhạc. Giáo dục âm nhạc hình thành và phát triển ở trẻ những thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể như: Tính tổ chức kỷ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập, vui chơi. Trong những năm học vừa qua, mặc dù Phòng GD&ĐT Đại Lộc đã đưa nội dung đổi mới hình thức giáo dục âm nhạc dạy cho trẻ mầm non, nhưng trên thực tế tôi thấy kỹ năng ca hát của trẻ còn có phần hạn chế. Đặc biệt khi trẻ tham gia vào hoạt động âm nhạc, trẻ vẫn chưa phát huy được tính sáng tạo độc lập, chủ động của mình, trẻ hát thuộc nội dung bài hát nhưng chưa có cảm xúc thực sự vì thế mà giờ học chưa được sôi nổi, hấp dẫn. 3. Lý do chọn đề tài: Âm nhạc với vẻ đẹp của nó sẽ giúp ta vươn tới những giá trị cao đẹp của cuộc sống. Đặc biệt với trẻ mầm non, âm nhạc càng có vai trò to lớn trong việc giáo dục tư tưởng tình cảm, góp phần hình thành và phát triển nhân cách trẻ em. Không phải đến bây giờ chúng ta mới nhận thức và vận dụng trong giáo dục mà từ ngàn xưa, trong đời sống thường nhật ông cha ta cũng đã ứng dụng hữu hiệu âm nhạc trong việc xây dựng thế giới tâm hồn cho trẻ em. Từ những lời ru mượt mà của bà, của mẹ đến những câu hát đồng dao dễ nghe, dễ thuộc, giàu hình ảnh…Thế giới tinh thần đẹp đẽ đã đi vào tiềm thức và trở thành lối sống tốt đẹp, nhân bản của con người. Chính vì vậy hoạt động giáo dục âm nhạc là một hoạt động nghệ thuật, là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với trẻ, nó không chỉ giúp trẻ phát triển thẫm mĩ mà nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, tạo sự hứng thú cho trẻ khi tham gia vào các hoạt động khác, góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện theo 5 lĩnh vực: Nhận thức-Ngôn ngữ- Thể chất-Thẫm mỹ -Tình cảm xã hội. Do đó tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một vài biện pháp giúp trẻ học tốt môn giáo dục âm nhạc” 4. Phạm vi nghiên cứu: – Âm nhạc là môn học rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ vì điều kiện và thời gian có hạn nên tôi chỉ thực hiện được đề tài “Một vài biện pháp giúp trẻ học tốt môn giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo trong các hoạt động hàng ngày ở trường mầm non tại lớp mẫu giáo 4-5 tuổi trường mầm non Đại Quang” 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN: Trên thế giới người ta cho rằng: tầm quan trọng của âm nhạc trong giáo dục con người là một trong những điểm gặp nhau của các nền văn minh Đông và Tây. Ở phương Đông, người xưa quan niệm giáo dục con người trước tiên tạo hứng khởi cho trẻ bằng những vần thơ, rồi uốn nắn trẻ bằng lễ và hoàn thiện nhân cách cho trẻ bằng âm nhạc. Ở phương Tây, việc học nhạc từ thời thơ ấu được xem như phương tiện rèn giũa tính tự giác, tính kỷ luật và điều quan trọng đó là để phát triển một cách toàn diện sự hiểu biết để tạo nên nhân cách cho trẻ. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trẻ được nghe nhạc cổ điển từ trong bào thai sẽ kích thích sóng điện não giúp não phát triển tăng trí thông minh sau này. Đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non Âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện nhất, thông qua Âm nhạc trẻ sẽ linh họat, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác Giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách, âm nhạc gắn liền với con người từ lúc chào đời cho đến khi giã từ cuộc sống. Những tác phẩm âm nhạc được nghe từ thuở bé thường để lại những dấu ấn rất sâu sắc và khá lâu dài trong tình cảm, nhận thức của con người. Âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn, thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Hoạt động giáo dục âm nhạc trong nhà trường là một trong những bộ môn quan trọng để hình thành và hoàn thiện nhân cách cho trẻ, hướng trẻ tới Chân- ThiệnMỹ. Đó là một môn nghệ thuật gần gũi với trẻ, rất được trẻ yêu thích.Thông qua âm nhạc, trẻ sẽ linh hoạt mạnh dạn hơn qua việc sáng tạo các động tác minh họa khi hát, rèn luyện sự khéo léo, dẻo dai khi vận động theo nhạc, trẻ sẽ thông minh lanh lợi hơn khi tham gia các trò chơi âm nhạc, biết thể hiện cảm xúc của mình khi nghe nhạc.Tuy nhiên, mức độ cảm thụ các tác phẩm âm nhạc ở mỗi trẻ là khác nhau. Chính vì vậy, bước đầu giúp trẻ mầm non có cái nhìn đúng đắn về âm nhạc cũng như cách thể hiện tốt các hoạt động âm nhạc là một việc làm hết sức cần thiết. Giáo viên mầm non là người chủ đạo giúp trẻ biết cảm thụ cái hay, cái đẹp trong các tác phẩm âm nhạc, từ đó làm nền móng cho sự phát triển nhân cách toàn diện của trẻ. III. CƠ SỞ THỰC TIỄN: 1.Thuận lợi: Được sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu về hoạt động chuyên môn và tạo điều kiện về trang thiết bị đồ dùng học liệu, tư liệu. Lớp có góc âm nhạc, phù hợp, sáng tạo. Có đủ diện tích cho trẻ hoạt động. Phụ huynh rất nhiệt tình ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các chủ đề Bản thân thường xuyên được tham gia các lớp tập huấn, dự giờ các hoạt động. Đặc biệt nhà trường mở các chuyên đề giáo dục âm nhạc để giáo viên có một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động trên trẻ, ngoài ra bản thân cũng tự học hỏi về những vấn đề có liên quan đến việc làm sao để dạy tốt môn giáo dục âm nhạc cho trẻ một cách nhẹ nhàng và hiệu quả nhất. Trẻ trong lớp cùng độ tuổi nên cũng thuận lợi cho việc thực hiện môn giáo dục âm nhạc. 2. Khó khăn: Trẻ hát chưa đúng giai điệu lời ca, ngắt nghỉ chưa đúng chỗ, trẻ hát to quá làm sai cao độ bài hát, có trẻ lại hát nhanh, hát chậm so với phần nhạc đệm, có trẻ hát chưa rõ lời, chưa thể hiện được tình cảm của mình khi hát, kỹ năng vận động của trẻ chưa đạt, biểu diễn chưa tự tin, chưa nhanh nhẹn khi tham gia trò chơi âm nhạc. Với tình hình trên, tôi tìm hiểu nguyên nhân vì sao trẻ chưa có kỹ năng hát đúng, hát hay là do trẻ ở nhà hay hát tự do thành thói quen, một phần là do bộ phát âm của trẻ chưa hoàn chỉnh, tai nghe âm nhạc của trẻ và năng khiếu âm nhạc của trẻ còn hạn chế. Trẻ ít được làm quen và tiếp xúc với âm nhạc. Đứng trước những khó khăn như vậy, tôi đã tìm ra một vài biện pháp để giúp trẻ học tốt môn học này. 1. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Giáo dục âm nhạc là môn học hết sức gần gũi với trẻ tuy nhiên để trẻ tích cực tham gia vào môn học này là không dễ dàng, bởi vậy tôi đưa ra một số biện pháp thực hiện như sau: Biện pháp 1: Rèn kỹ năng ca hát thông qua hoạt động học. Hình thức trên tiết học là hình thức cung cấp kiến thức cho trẻ một cách chính xác và đầy đủ nhất. Ở giờ hoạt động này, tất cả các trẻ đều được tham gia. Trước khi tiến hành dạy trẻ hát một bài hát nào đó thì giáo viên phải có sự chuẩn bị chu đáo về đồ dùng dạy học, về đồ chơi, lựa chọn nội dung bài hát. Giáo dục âm nhạc cần rèn cho trẻ các kỹ năng: Nghe, hát, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc. Trong các kỹ năng đó thì kỹ năng hát là quan trọng nhất bởi vì trẻ hát đúng, cảm nhận đúng giai điệu và nội dung bài hát thì trẻ mới có thể phát triển tốt các kỹ năng khác như: Nghe, vận động theo nhịp và trò chơi âm nhạc. Trong quá trình dạy hát tôi chú trọng các vấn đề sau: lựa chọn những bài ca có âm vực vừa phải, câu hát đơn giản không luyến láy nhiều.Tôi tìm hiểu kỹ nội dung bài hát, cảm thụ bài hát, tự luyện tập hát rõ lời, đúng nhạc thì mới có thể dạy trẻ hát và rèn luyện kỹ năng hát cho trẻ tốt được. Để có phần đệm nhạc cho một bài hát tôi có thể ứng dụng phầm mềm encore hoặc download nhạc không lời trên mạng , ngoài ra tôi còn sử dụng đàn organ để đệm nhạc cho trẻ hát. Trong khi dạy trẻ hát, tôi luôn chú ý lắng nghe trẻ hát để phát hiện và sửa sai kịp thờii cho trẻ. Tôi sử dụng nhiều hình thức sửa sai cụ thể: Nếu trẻ hát sai lời ca, tôi sửa bằng cách đọc mẫu lại lời ca để trẻ đọc theo sau đó cho trẻ hát lại câu hát đó vài lượt để trẻ khắc sâu lời ca cô vừa sửa. Nếu trẻ hát sai giai điệu, cao độ, trường độ thì tôi phải đánh lại trên nền nhạc câu hát trẻ vừa hát sai, cho trẻ xướng âm “La” rồi hát lại lời câu hát đó. Ví dụ: Với bài hát “Màu hoa” của nhạc sĩ Hồng Đăng có đoạn nhạc “màu hoa tím, màu hoa đỏ, màu hoa vàng, nhiều hoa xinh thế” đoạn nhạc này hát với cao độ có những nốt xuống thấp, khó hát cho nên tôi có thể đánh lại câu hát đó trên nền nhạc và cho trẻ hát lại nhiều lần. Hoặc tôi có thể cho trẻ xướng âm theo âm “la” (là la lá, la lá là, là la là, là la la lá). Để tránh cho trẻ sự nhàm chán, tôi cho thi đua hát giữa các nhóm, các tổ xem nhóm nào, tổ nào hát đúng nhất, hay nhất, có như thế mới kích thích được trẻ tích cực rèn luyện và gây hứng thú cho trẻ trong học tập. Ngoài ra, tôi thường đưa những bài hát dân ca vào chủ đề để dạy cho trẻ, sự êm dịu, sâu lắng của các làn điệu dân ca không những giúp cho trẻ yêu quê hương, đất nước mà còn làm cho tâm hồn của trẻ mềm mại hơn. Tôi cho trẻ dùng những dụng cụ âm nhạc sẵn có của lớp để làm nền nhạc cho bài hát dân ca. Với phách tre, xúc xắc, phách đàn… trẻ gõ nhịp nhàng theo sự chỉ dẫn của cô và tạo nên những âm thanh hòa quyện rất hay. Từ đó, trẻ sẽ ham thích tham gia hoạt động nhiều hơn. Ví dụ: Chủ đề: Gia đình, tôi đưa bài hát: Gánh gánh gồng gồng; Bà còng đi chợ Chủ đề Nghề nghiệp: Rềnh rềnh ràng ràng Chủ đề Thế giới động vật: Chim bay;Thật đáng chê; Bắc kim thang Chủ đề: Thế giới thực vật, tôi đưa bài hát: Hoa trong vườn; Lý cây bông Chủ đề Quê hương – đất nước – Bác Hồ: Xòe hoa; Quê hương tươi đẹp. Biện pháp 2: Rèn kỹ năng ca hát thông qua hoạt động mọi lúc mọi nơi Trẻ mẫu giáo không những được hoạt động trên tiết học mà các hoạt động của trẻ được diễn ra mọi lúc, mọi nơi nhằm giúp trẻ củng cố ôn luyện kỹ năng các bài hát trẻ đã học: – Giờ đón, trả trẻ: tôi mở nhạc cho trẻ nghe theo chủ đề lúc đón trẻ hoặc tôi cho trẻ ôn lại những bài hát đã học trước giờ trả trẻ. – Với hoạt động góc: cô gợi ý cho trẻ thực hiện những mong muốn của mình thể hiện qua các chủ điểm bằng hoạt động âm nhạc như các trò chơi âm nhạc hoặc sử dụng các nhạc cụ gõ, đệm cho bài hát Ví dụ: Qua trò chơi phân vai “Làm cô giáo” trẻ được luyện tập ca hát và biểu diễn. – Hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều: tôi thường cho trẻ làm quen với những bài hát mới qua hoạt động chiều hay hoạt động ngoài trời, hoặc tôi có thể củng cố lại kỹ năng âm nhạc trẻ đã học trên lớp, tạo điều kiện cho trẻ tập luyện thường xuyên, chú ý tới những trẻ có khả năng âm nhạc yếu để được rèn luyện thường xuyên hơn khi tham gia vào các hoạt động ngoài trời cũng như hoạt động chiều. – Kết hợp hoạt động âm nhạc với các môn học khác như làm quen với toán, làm quen văn học, tạo hình,kidsmart.. Ví dụ: Để vào phần giới thiệu của trò chơi kidsmart “Ngôi nhà khoa học của Sammy- Căn phòng “máy tạo thời tiết”, tôi sẽ cho trẻ hát nhạc cải biên theo điệu lí cây bông: “Kidsmart có những trò chơi thật hay ơi bạn ơi Thi đua ta cùng nhau học vui thật vui Cùng nhau khám phá nhiều điều Năm căn nhà nhỏ xinh Nào ta sẽ chơi cùng học Ôi vui thật là vui” Sau đó tôi sẽ giới thiệu 5 ngôi nhà và căn phòng “máy tạo thời tiết” Ngoài ra, tôi luôn tận dụng thời gian mọi lúc mọi nơi, tích cực cho trẻ nghe băng đĩa, tôi luôn khuyến khích trẻ vận động theo ý thích của mình khi nghe nhạc. Biện pháp 3: Rèn kỹ năng nghe, ca hát thông qua các trò chơi âm nhạc. Đối với trẻ thơ, các trò chơi luôn đem đến sự thích thú cho trẻ vì hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non là hoạt động chơi, làm quen với âm nhạc thông qua các trò chơi âm nhạc là biện pháp tốt nhất giúp trẻ có nhiều kỹ năng về âm nhạc hơn. Trước thực tế đó, tôi đã sáng tạo, sưu tầm và cải biên một số trò chơi âm nhạc nhằm phát triển khả năng ca hát, luyện tai nghe, nhận biết mẫu tiết tất, phát triển năng khiếu âm nhạc cho trẻ: * Trò chơi “Chiếc ly diệu kỳ” – Mục đích yêu cầu: + Trẻ nghe và phân biệt âm thanh phát ra từ hai ly nước, sau đó vỗ tay theo nhịp gõ của ly nước + Rèn kỷ năng phán đoán và phản xạ nhanh cho trẻ. – Chuẩn bị: + 2 ly nước, đũa gõ. – Luật chơi: + Trẻ phân biệt được âm thanh ở mỗi ly nước, sau đó vỗ tay theo tiết tấu từ tiếng gõ của ly nước. – Cách chơi: + Cô rót 2 ly nước bằng nhau nhưng mức nước khác nhau. Cho trẻ nghe âm thanh ở 2 ly nước, sau đó bịt mắt trẻ lại, cô gõ vào mỗi ly và cho trẻ đoán xem đó là âm thanh phát ra từ ly nước nào. Sau khi trẻ đoán xong, cô sẽ gõ vào ly nước đó với tiết tấu nhanh, chậm và yêu cầu trẻ phải vỗ theo tiết tấu phát ra từ ly nước. * Trò chơi: Nghe giai điệu và xướng âm “la” – Mục đích yêu cầu: + Rèn luyện tai nghe, và sự ghi nhớ có chủ định + Được làmquen với cao độ, trường độ các nốt nhạc – Chuẩn bị: + Đàn, các đoạn nhạc. – Luật chơi: + Trẻ nghe giai điệu và xướng âm theo âm “la” – Cách chơi: + Cô đàn một đoạn nhạc đơn giản, trẻ sẽ nhận ra giai điệu, sau đó xướng âm lại đoạn nhạc bằng âm “la”. Nếu trẻ nghe chưa được thì cô có thể đàn lại để trẻ nghe và xướng âm lại đoạn nhạc đó. Ví dụ: bài hát “Cháu yêu cô chú công nhân” của nhạc sĩ Hoàng Văn Yến cô đàn một đoạn “đố sol sol fa rê fa đồ” thì trẻ phải nhận ra giai điệu đó trong bài hát “Cháu yêu cô chú công nhân”, sau đó xướng âm theo âm “la”: “lá la la la là la là” * Trò chơi: “Chiếc ghế âm nhạc” – Mục đích yêu cầu: + Luyện tai nghe theo tiết tấu nhanh, chậm cho trẻ + Rèn khả năng phản xạ nhanh cho trẻ. – Chuẩn bị: + 10 chiếc ghế của trẻ ngồi – Luật chơi: + Khi cô hát và vỗ tay theo tiết tấu nhanh thì trẻ phải nhanh chân đi vào ghế ngồi – Cách chơi: + Mỗi lượt chơi cô chọn ra 12 trẻ chơi. Cô để 10 chiếc ghế thành vòng tròn. Sau đó cô hát và cầm xắc xô vỗ theo tiết tấu chậm thì trẻ sẽ vỗ tay theo cô và đi quanh ghế. Khi cô hát và vỗ tay theo tiết tấu nhanh thì trẻ nhanh chóng tìm cho mình một chiếc ghế để ngồi. Nếu trẻ nào chậm chân mà không tìm thấy ghế cho mình sẽ bị phạt nhảy lò cò. Lượt chơi sau khi cô mời những trẻ khác cùng chơi cho đến nhóm chơi cuối cùng thì những bạn bị phạt trong những lần chơi sẽ phải hát và vận động minh họa một bài hát mà cả lớp yêu cầu. * Trò chơi: “Những nốt nhạc xinh” (ƯDCNTT) – Mục đích yêu cầu: + Rèn khả năng ca hát và vận động sáng tạo cho trẻ + Trẻ biết đoán tên bài hát qua tranh, biết nghe và vẽ theo giai điệu – Chuẩn bị: + Các nốt nhạc trên màn hình, các slide có các nội dung mà nốt nhạc đưa ra yêu cầu – Luật chơi: + Trẻ phải làm theo yêu cầu mà nốt nhạc đưa ra. – Cách chơi: + Cô cho trẻ lên chọn trên màn hình nốt nhạc mà trẻ thích. Đằng sau nốt nhạc đó là một yêu cầu dành cho cá nhân hoặc dành cho cả lớp. Nốt nhạc màu vàng: Bé hãy nghe giai điệu và đoán tên bài hát. Nốt nhạc màu xanh: Bé hãy đoán tên bài hát qua nội dung bức tranh Nốt nhạc màu tím: Hãy nghe và vẽ theo giai điệu. Nếu giai điệu thấp thì vẽ đường ngang, nếu giai điệu tăng dần thì vẽ lên cao, nếu giai điệu xuống thấp dần thì vẽ đường xuống. Nốt nhạc màu đỏ: Bé hãy hát vang với bài “Cô giáo em” * Trò chơi “Nghe tiết tấu, tìm đồ vật” (vận dụng theo trò chơi dân gian “tìm khăn”) – Mục đích: + Tập cho trẻ nghe, nhận biết mẫu tiết tấu, giúp trẻ phát triển năng khiếu âm nhạc – Chuẩn bị: + Trống lắc, phách gõ – Luật chơi: + Trẻ tìm được đồ vật giấu sau lưng bạn với báo hiệu là nghe theo tiết tấu nhanh, chậm – Cách chơi: + Cô cho trẻ ngồi thành vòng tròn. Một bạn chơi sẽ đi ra khỏi lớp sau đó cô giấu một đồ chơi sau lưng một bạn. Sau khi cô cất xong sẽ dẫn bạn chơi vào lớp vào giữa vòng tròn. Bạn ấy sẽ phải tìm ra đồ vật với sự hướng dẫn như sau: khi cô gõ tiết tấu đều nhau thì bạn đó đi tìm bình thường, khi cô gõ tiết tấu nhanh hoặc chậm thì báo hiệu có đồ vật giấu sau lưng bạn đó. Nếu trẻ tìm không được đồ vật theo hướng dẫn của cô thì trẻ đó bị phạt nhảy con cóc hoặc múa hát một bài. Sau đó cô đổi cho những bạn khác chơi. Biện pháp 4: Đổi mới hình thức dạy học để gây hứng thú cho trẻ. Để trẻ tích cực tham gia vào hoạt động âm nhạc, tôi luôn tìm tòi những hình thức mới lạ, hấp dẫn để thu hút trẻ vào giờ học: Phương pháp tổ chức cho trẻ cần phải linh hoạt, không cứng nhắc vừa kết hợp phương pháp truyền thống với ứng dụng công nghệ thông tin, vừa sáng tạo để “làm mới” mỗi hoạt động dạy. Trong mỗi phần chuyển tiếp các hoạt động tôi luôn xen kẽ những trò chơi chuyển tiếp nhỏ để trẻ không nhàm chán khi tham gia học. Khi trẻ hát sai thì cách sửa sai hiệu quả nhất vẫn là cô hát mẫu, cho trẻ nghe nhạc đệm encore hoặc theo tiếng đàn, cho trẻ hát lại nhiều lần theo cô, theo tiếng nhạc đệm encore hoặc tiếng đàn là tốt nhất. Khi trẻ hát sai cô không nên chê trẻ, làm trẻ sẽ mất tự tin dẫn đến sự chán nản không muốn tham gia vào giờ học. Ví dụ: Tiết dạy hát “Nắm tay thân thiết”, tôi sẽ ứng dụng phần mềm encore để làm phần đệm nhạc cho bài hát. Cô sẽ dạy trẻ từng câu kết hợp với phần đệm nhạc encore từng câu sau đó đến hết cả bài để trẻ hát đúng cao độ, trường độ bài hát. Nếu trẻ hát sai tôi sẽ cho trẻ nghe lại nhạc encore và hát theo cô nhiều lần, khi đó cô giáo là người bạn thân nhất gần gũi với trẻ để sửa sai cho trẻ, không chê bai trẻ. Sau khi hát thi đua theo nhóm, tổ, cá nhân,…tôi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi nhỏ để chuyển tiếp qua hoạt động nghe hát đó là trò chơi “Ngón tay nhúc nhích” . Sau khi trẻ nghe hát bài “Năm ngón tay ngoan” cả lớp sẽ cùng chơi với cô “Tập tầm vông” để chuyển qua trò chơi âm nhạc “Tai ai tinh” và kết thúc tiết học. Trên thực tế khi lên tiết dạy này với những hoạt động kết hợp như vậy các cháu rất hứng thú và tự tin khi tham gia học. Với hoạt động nghe hát tôi luôn chuẩn bị chu đáo từ bài hát đến trang phục. Nhằm thu hút trẻ vào hoạt động nghe hát tôi thường cho trẻ chơi một trò chơi nhỏ (có thể là trò chơi trên màn hình) hoặc đọc câu đố, hò vè liên quan đến nội dung bài hát, hay tạo ra một tình huống gây bất ngờ cho trẻ nhằm thu hút sự tập trung chú ý của trẻ vào tiết học một cách hứng thú và tích cực. (Vd: Khi dạy bài hát “Cháu thương chú bộ đội” cô có thể hóa trang thành chú bộ đội để tạo bất ngờ cho trẻ) Ví dụ: Để vào phần nghe hát bài “tôm cua cá thi tài’,tôi sẽ đố trẻ: Nghe vẻ nghe ve Nghe vè cô đố Chân thì gần đầu Râu thì gần mắt Lưng còng co quắp Mà bơi rất tài Con gì đó là con gì?(con tôm). Ngoài con tôm thì còn những con vật nào sống dưới nước nữa các con? (trẻ kể). Hôm nay chúng mình cùng xem một cuộc đua tài giữa tôm cua và cá qua bài hát “Tôm cua cá thi tài”, các con cùng lắng nghe cô hát nhé! Đặc biệt trong thời gian qua, tôi thường tổ chức các tiết biểu diễn cuối chủ đề, trong dạy tiết này tôi thấy trẻ hoạt động rất tích cực, hứng thú hơn vì trẻ được tự do biểu diễn nghệ thuật theo sự thích thú của mình. Hơn nữa, những trang phục cũng như các dụng cụ âm nhạc, đạo cụ như hoa, lá, mũ các con vật cũng gây sự chú ý và thu hút trẻ tham gia. Biện pháp 5: Sưu tầm các nguyên vật liệu phế thải để trẻ tự làm các dụng cụ âm nhạc và trang phục biểu diễn Để có những dụng cụ âm nhạc để trẻ sử dụng khi tham gia vào các vận động: vận động theo nhạc, vỗ tay theo phách, theo tiết tấu, tôi đã tận dụng những nguyên vật liệu phế thải để cho trẻ tự làm những dụng cụ âm nhạc để trẻ thực hiện Một số dụng cụ âm nhạc mà tôi hướng dẫn trẻ làm Tôi thường tổ chức cho trẻ tự làm những dụng cụ âm nhạc đơn giản,dễ làm. Khi trẻ được biểu diễn với những đồ dùng mà do tự tay mình làm ra, các cháu tham gia học hứng thú hơn và ham thích học hơn.Tôi đã tổ chức cho trẻ tự làm những dụng cụ âm nhạc từ những nguyên vật liệu phế thải như: muỗng sữa chua, giấy bìa cứng, đĩa để làm đàn, lon sữa làm trống, giấy lịch cũ làm mũ các con vật, nắp ken đập dập rồi xâu lại để làm bộ gõ… Ngoài ra tôi còn tận dụng những nguyên vật liệu phế thải như giấy báo, giấy lịch, áo mưa tiện lợi cũ … để trẻ tự làm và trang trí thành những trang phục biểu diễn. Khi trẻ tự làm và trang trí những bộ quần áo để mặc biểu diễn, tôi thấy trẻ rất thích thú, hào hứng khi tham gia biểu diễn. Qua việc tự làm các dụng cụ âm nhạc cũng như các trang phục biểu diễn các cháu rất hứng thú, tích cực tham gia vào hoạt động âm nhạc, từ đó hiệu quả giờ dạy đạt rất cao. Biện pháp 6: Kết hợp với gia đình và nhà trường. Sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc rèn kỹ năng ca hát cho trẻ là điều kiện tốt nhất để phát huy những tài năng, năng khiếu âm nhạc ở trẻ. Vì vậy giáo viên cần làm tốt công tác phối kết hợp với cha mẹ trẻ giúp phụ huynh nắm bắt được chương trình học của con mình ở trên lớp để về nhà cho trẻ ôn luyện lại. Nhằm nâng cao chất lượng bộ môn âm nhạc, tôi phải thường xuyên thông báo, trao đổi với phụ huynh về những trẻ có năng khiếu về âm nhạc cũng như những cháu yếu về âm nhạc để gia đình có hướng bồi dưỡng thêm cho trẻ lúc ở nhà, động viên phụ huynh mua băng đĩa có bài hát trong chương trình giáo dục mầm non về cho các bé nghe và luyện tập ở nhà. Bên cạnh đó tôi có ý kiến đề xuất, kiến nghị với nhà trường tổ chức hội thi, hội diễn văn nghệ, qua đó trẻ sẽ được rèn luyện nhiều kỹ năng ca hát, kỹ năng biểu diễn bài hát theo nhạc đệm và làm quen với các trang phục khi biểu diễn, từ đó rèn cho trẻ thói quen mạnh dạn, tự tin, tạo cho trẻ hứng thú say mê yêu thích môn học này. Sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc rèn kỹ năng ca hát cho trẻ là điều kiện tốt nhất để trẻ phát huy những tài năng, năng khiếu âm nhạc, đặc biệt là nuôi dưỡng tâm hồn cho trẻ giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. 1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: Sau khi áp dụng các biện pháp rèn kỹ năng ca hát qua hoạt động học, rèn kỹ năng ca hát ở mọi lúc mọi nơi, thông qua một số trò chơi âm nhạc cũng như tận dụng những nguyên vật liệu để trẻ tự làm những dụng cụ âm nhạc cùng với sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường để rèn kỹ năng ca hát cho trẻ, tôi thấy qua một số giờ học âm nhạc thì trẻ đã đạt kết quả như sau: 89% trẻ đã có kỹ năng hát, trẻ hát đúng giai điệu, lời ca, hát rõ lời, biết ngắt nghỉ đúng chỗ. 100% trẻ tỏ ra thích thú khi vận động theo nhạc với những dụng cụ mà cô và cháu tự làm. 85% trẻ biết cảm nhận được giai điệu bài hát, có thể sáng tạo những động tác minh họa cho lời ca. Kỹ năng nghe, nhận biết các tiết tấu cũng như giai điệu trong phần trò chơi âm nhạc trẻ thực hiện nhuần nhuyễn hơn. 100% các cháu trong lớp đều tích cực tham gia vào môn học này. 1. KẾT LUẬN: Giáo dục âm nhạc là nội dung quan trọng trong trường mầm non. Bằng ngôn ngữ và đặc thù riêng của mình là những âm thanh biểu cảm, âm nhạc không chỉ mang lại những cảm giác, những xúc động mạnh mẽ, niềm sung sướng trong đời sống tinh thần của trẻ mà còn giúp trẻ mở rộng thêm tầm hiểu biết về thế giới con người. Âm nhạc là một phần không thể thiếu được đối với việc hình thành những cơ sở văn hoá âm nhạc, tạo điều kiện cho sự phát triển nhân cách toàn diện cho con người Việt Nam. Như nhà sư phạm Xukhômlin-Ski đã nói: “Tuổi ấu thơ không thể thiếu âm nhạc cũng như không thể thiếu được trò chơi và truyện cổ tích, thiếu những cái đó trẻ em chỉ còn là những bông hoa khô héo”. Các hoạt động hàng ngày trong trường mầm non là phương tiện để rèn kỹ năng ca hát, vận động, nghe nhạc… nhằm phát triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua các hoạt động học, mọi lúc mọi nơi, các trò chơi âm nhạc giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lý, khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó tư duy, óc tưởng tượng của trẻ phát triển và ham muốn càng yêu thích cái đẹp. Đây là yếu tố cần thiết giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách. Muốn dạy tốt môn giáo dục âm nhạc cho trẻ, giáo viên phải thường xuyên đổi hình thức dạy học, thiết kế nhiều trò chơi âm nhạc phù hợp, sưu tầm nhiều nguyên vật liệu phế thải để tổ chức cho trẻ làm dụng cụ, trang phục biểu diễn, bên cạnh đó cần làm tốt công tác phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường để giáo dục trẻ , bản thân tự bồi dưỡng chuyên môn để có kỹ năng, kiến thức âm nhạc biết biểu diễn và có kỹ năng tổ chức các hoạt động. Vì hiệu quả giáo dục có ảnh hưởng trực tiếp tới trẻ. Cô giáo cần nắm vững đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để có phương pháp dạy thích hợp. Thực hiện có hiệu quả theo chương trình giáo dục mầm non, nhằm nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc. VII. ĐỀ NGHỊ: Âm nhạc là bộ môn nghệ thuật giàu cảm xúc nhất, dùng âm thanh thể hiện tình cảm, từ đó đi vào lòng người. Giáo sư Schopenhauer từng nói: “Âm nhạc không giống với những bộ môn nghệ thuật khác, những môn nghệ thuật ấy chỉ là sự tái hiện đơn thuần của quan niệm, còn quan niệm cũng chỉ là đối tượng hóa của ý trí. Nhưng âm nhạc lại là sự tái hiện của ý trí, đó cũng chính là nguyên nhân khiến âm nhạc rất dễ đi vào lòng người”. Chính vì vậy để dạy tốt hoạt động Giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo, bản thân tôi xin có một số đề nghị sau: – Ban giám hiệu cần tăng cường tổ chức cho giáo viên trong nhà trường được đi học tập trong tỉnh và ngoài tỉnh để có thêm những kinh nghiệm chuyên môn đạt chất lượng cao. – Nhà trường đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục để bổ sung thêm về cơ sở vật chất, đồ chơi ngoài trời, cảnh quan môi trường, trang thiết bị dạy học hiện đại cho giáo viên có điều kiện nâng cao tay nghề, nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. – Mở các lớp bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận động theo nhạc cho đội ngũ giáo viên. Trên đây là nội dung đề tài kinh nghiệm của của bản thân tôi đang được thực hiện trong năm học 2014 – 2015. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện không tránh khỏi những thiếu sót hạn chế. Rất mong nhận được sự giúp đỡ của Ban giáo hiệu nhà trường, các bạn đồng nghiệp, hội đồng khoa học các cấp giúp tôi có thêm kinh nghiệm viết những đề tài tiếp theo được tốt hơn. VIII. TÀI LIỆU THAM KHẢO: – Sách giáo dục mầm non – Sách hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới . – Sách tuyển chọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện ,câu đố theo chủ đề cho trẻ mẫu giáo. 1. PHỤ LỤC: Chèn hình ảnh vào Linh nhé! 2. MỤC LỤC STT I TIÊU ĐỀ Đặt vấn đề TRANG 1 II Cơ sở lý luận III Cơ sở thực tiễn IV Nội dung ngiên cứu V Kết quả nghiên cứu VI Kết luận VII Tài liệu tham khảo VIII Mục lục Đại Quang, ngày 01 tháng 03 năm 2015 Người viết Nguyễn Thị Thùy Linh 1 2 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 9 9 10 10