Tài liệu Tiêu thụ tp và xđ kq kd tại cty đt cn và tm vn

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý Lêi nãi ®Çu NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ho¹t ®éng d­íi sù ®iÒu khiÓn cña “bµn tay v« h×nh“ cïng víi sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®Æc tr-ng nh- quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh tranh, quy luËt cung cÇu ®· t¹o nªn m«i tr-êng kinh doanh hÊp dÉn, s«i ®éng mµ còng ®Çy rÉy nh÷ng rñi ro vµ kh«ng kÐm phÇn khèc liÖt. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i biÕt c¸ch kinh doanh vµ kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ mµ biÓu hiÖn lµ chØ tiªu lîi nhuËn. §Ó chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi c¸ch thu hót kh¸ch hµng, t¨ng doanh sè tiªu thô s¶n phÈm vµ ®¹t ®-îc nhiÒu lîi nhuËn. Trªn c¬ së ®ã doanh nghiÖp míi thu håi ®-îc vèn, trang tr¶i ®-îc c¸c kho¶n nî, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi Nhµ n-íc, æn ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh vµ thùc hiÖn t¸i ®Çu t- theo c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. C«ng ty §Çu t- c«ng nghÖ vµ th-¬ng m¹i ViÖt Nam (viÕt t¾t lµ TECHCOM) lµ mét doanh nghiÖp t- nh©n ho¹t ®éng trong lÜnh vùc khai th¸c vµ ph©n phèi c¸c chñng lo¹i trang thiÕt bÞ, vËt t- khoa häc kü thuËt thuéc c«ng nghÖ cao trªn toµn cÇu. MÆc dï lµ doanh nghiÖp t- nh©n nh-ng TECHCOM ®· vµ ®ang cè g¾ng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, phôc vô cho rÊt nhiÒu ngµnh trong nÒn kinh tÕ, ®em l¹i lîi nhuËn cho c«ng ty, viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng vµ gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. §Ó hoµ nhËp víi ®iÒu kiÖn chung cña nÒn kinh tÕ hiÖn nay, C«ng ty ®ang kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý còng nh- tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Ó dÇn dÇn kh¼ng ®Þnh ®-îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr-êng, s½n sµng ®-¬ng ®Çu tr-íc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Trong ®ã, kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô lµ nh÷ng phÇn hµnh kÕ to¸n träng yÕu trong hÖ thèng h¹ch to¸n kÕ to¸n cña C«ng ty, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn “nÒn kinh tÕ më” hiÖn nay. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty §Çu t- c«ng nghÖ vµ th-¬ng m¹i ViÖt Nam, víi sù h-íng dÉn nhiÖt t×nh cña c¸n bé nh©n viªn phßng kÕ to¸n, ®-îc tiÕp cËn c«ng viÖc thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty, ®Æc biÖt lµ sù h-íng dÉn tËn 1 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý t×nh cña thÇy gi¸o Th.S §inh ThÕ Hïng, em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, ®Ò tµi ®-îc tr×nh bµy thµnh 3 phÇn víi kÕt cÊu nh- sau: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm, b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty §Çu t- c«ng nghÖ vµ th-¬ng m¹i ViÖt Nam PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm, b¸n hµng, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Trong ph¹m vi ®Ò tµi nghiªn cøu, em sÏ tæng hîp mét c¸ch cã hÖ thèng lý luËn vÒ h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm, tr×nh bµy ng¾n gän vÒ kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ®Ó ph©n tÝch thùc tr¹ng h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô nµy ë C«ng ty C«ng ty §Çu t- c«ng nghÖ vµ th-¬ng m¹i ViÖt Nam. Tõ ®ã mong muèn ®-a ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tiªu thô, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô nãi riªng t¹i C«ng ty. Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt lý luËn còng nh- qu¸ tr×nh th©m nhËp thùc tiÔn cßn Ýt nªn em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®-îc sù ñng hé, gãp ý, nhËn xÐt cña c¸c thÇy c«, b¹n bÌ còng nh- cña anh chÞ em phßng tµi vô t¹i §Çu t- c«ng nghÖ vµ th-¬ng m¹i ViÖt Nam ®Ó b¶n chuyªn ®Ò cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n vÒ mÆt lý luËn vµ cã tÝnh thùc tiÔn cao. 2 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp 1.1. Lý luËn chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm 1.1.1. Kh¸i niÖm tiªu thô thµnh phÈm vµ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng 1.1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm a. Kh¸i niÖm vÒ thµnh phÈm : Nãi ®Õn s¶n phÈm lµ nãi ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n liÒn víi quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh. Trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau th× c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra còng kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ vÒ chÊt l-îng. Trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ bao gåm thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm vµ lao vô cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp trong ®ã cã thµnh phÈm lµ chñ yÕu, chiÕm tØ träng lín. Thµnh phÈm lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· ®-îc gia c«ng chÕ biÕn xong ë b-íc c«ng nghÖ cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ nã ®· ®-îc kiÓm nghiÖm ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt còng nh- chÊt l-îng quy ®Þnh. Do vËy thµnh phÈm chØ ®-îc gäi lµ thµnh phÈm khi nã cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè sau: - §· ®-îc chÕ biÕn xong ë b-íc c«ng nghÖ cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; - §· ®-îc kiÓm tra ®óng kü thuËt vµ x¸c ®Þnh phï hîp víi tiªu chuÈn quy ®Þnh; - §¶m b¶o ®óng môc ®Ých sö dông. Gi÷a s¶n phÈm vµ thµnh phÈm cã giíi h¹n kh¸c nhau, s¶n phÈm cã ph¹m vi réng h¬n thµnh phÈm. V× s¶n phÈm lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cßn thµnh phÈm lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n liÒn víi quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp, cho nªn s¶n phÈm bao gåm c¶ thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm. Trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp th× b¸n thµnh phÈm cßn ph¶i tiÕp tôc chÕ t¹o ®Õn hoµn chØnh, nh-ng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, b¸n thµnh phÈm cña doanh nghiÖp cã thÓ b¸n ra ngoµi cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c sö dông. §iÒu ®ã cã nghÜa thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm chØ lµ kh¸i niÖm ®-îc xÐt trong tõng doanh 3 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý nghiÖp cô thÓ. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n thµnh phÈm trong tõng doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa, bëi v× thµnh phÈm ph¶n ¸nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cho tõng doanh nghiÖp vÒ quy m« tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt. Thµnh phÈm cña doanh nghiÖp ®-îc biÓu hiÖn trªn hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ: - HiÖn vËt ®-îc biÓu hiÖn cô thÓ b»ng khèi l-îng hay phÈm cÊp, trong ®ã sè l-îng cña thµnh phÈm ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c ®¬n vÞ ®o l-êng nh- khèi l-îng, lÝt, mÐt… Cßn chÊt l-îng cña thµnh phÈm ®-îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ tèt, xÊu, phÈm cÊp (lo¹i 1, lo¹i 2…) - Gi¸ trÞ chÝnh lµ gi¸ thµnh cña thµnh phÈm s¶n xuÊt nhËp kho hay gi¸ vèn cña thµnh phÈm ®em b¸n. ViÖc qu¶n lý thµnh phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt g¾n liÒn víi viÖc qu¶n lý sù tån t¹i cña tõng lo¹i s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh nhËp, xuÊt, tån kho trªn c¸c chØ tiªu sè l-îng, chÊt l-îng vµ gi¸ trÞ. MÆt kh¸c thµnh phÈm lµ kÕt qu¶ lao ®éng s¸ng t¹o cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp, v× vËy cÇn ®¶m b¶o an toµn ®Õn tèi ®a, tr¸nh mäi sù rñi ro ¶nh h-ëng tíi tµi s¶n, tiÒn vèn vµ thu nhËp cña doanh nghiÖp. b. Tiªu thô thµnh phÈm: Tiªu thô lµ qu¸ tr×nh trao ®æi ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng ho¸, lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp chuyÓn ho¸ vèn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn vµ h×nh th¸i kÕt qu¶ tiªu thô, lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Qu¸ tr×nh trao ®æi cã thÓ chia ra thµnh hai giai ®o¹n: - Giai ®o¹n 1: Doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm cho kh¸ch hµng, giai ®o¹n nµy bªn b¸n c¨n cø vµ hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt ®Ó giao hµng cho ng-êi mua. Giai ®o¹n nµy ph¶n ¸nh mét mÆt qu¸ tr×nh vËn ®éng cña hµng ho¸ nh-ng ch-a ph¶n ¸nh ®-îc kÕt qu¶ qu¸ tr×nh tiªu thô v× ch-a cã c¬ së ®¶m b¶o qu¸ tr×nh tiªu thô ®· hoµn tÊt. - Giai ®o¹n 2: Kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n tiÒn hµng. §©y lµ giai ®o¹n hoµn tÊt cña qu¸ tr×nh tiªu thô, lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u vÒ s¶n phÈm, dÞch vô… 4 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý Doanh thu b¸n hµng ®-îc x¸c ®Þnh vµ doanh nghiÖp cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi phÝ ®· bá ra vµ h×nh thµnh nªn kÕt qu¶ tiªu thô. XÐt vÒ mÆt hµnh vi qu¸ tr×nh tiªu thô ph¶i cã sù tho¶ m·n trao ®æi gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n, ng-êi b¸n ®ång ý b¸n, ng-êi mua ®ång ý mua vµ chÊp nhËn thanh to¸n. XÐt vÒ mÆt b¶n chÊt kinh tÕ b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh cã sù thay ®æi vÒ quyÒn së h÷u hµng ho¸. Sau khi b¸n hµng ng-êi b¸n thu ®-îc tiÒn nh-ng mÊt quyÒn së h÷u cßn ng-êi mua mÊt tiÒn ®Ó cã ®-îc quyÒn së h÷u hµng ho¸. Trong qu¸ tr×nh tiªu thô doanh nghiÖp xuÊt thµnh phÈm giao cho kh¸ch hµng vµ nhËn l¹i mét kho¶n tiÒn t-¬ng øng víi gi¸ b¸n cña sè hµng ®ã gäi lµ doanh thu b¸n hµng. Víi chøc n¨ng trªn, cã thÓ thÊy tiªu thô cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi mäi doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1.1.1.2. TÇm quan träng cña ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm Tiªu thô s¶n phÈm cã t¸c dông nhiÒu mÆt ®èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt, tiªu thô lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Trong tiªu dïng, qu¸ tr×nh tiªu thô cung cÊp hµng ho¸, ®¸p øng mäi nhu cÇu cña x· héi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, chøc n¨ng cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt hµnh ho¸ phôc vô nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, bao gåm c¸c kh©u cung øng, s¶n xuÊt, tiªu thô. V× vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng cã nhiÖm vô s¶n xuÊt ra thµnh phÈm mµ cßn ph¶i tæ chøc tiªu thô ®-îc s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng míi thùc hiÖn ®Çy ®ñ chøc n¨ng cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh l-u chuyÓn vèn, tiªu thô lµ kh©u gi÷ vÞ trÝ quan trong trùc tiÕp thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¸c kh©u cung øng vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Òu phô thuéc vµo viÖc s¶n phÈm cã thÓ tiªu thô ®-îc hay kh«ng. V× vËy cã thÓ nãi tiªu thô lµ c¬ së ®Ó b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn kinh doanh, quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. Nh- vËy, tiªu thô s¶n phÈm lµ mét nghiÖp vô rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng th× b¸n hµng lµ mét nghÖ thuËt, l-îng s¶n phÈm tiªu thô lµ nh©n tè trùc tiÕp lµm thay ®æi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, thÓ hiÖn søc m¹nh c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng, lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh 5 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý doanh cña doanh nghiÖp. Doanh thu tiªu thô lµ mét chØ tiªu tæng hîp ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh- c¬ cÊu tiªu thô, møc tiªu thô, sè vßng quay cña vèn…MÆt kh¸c nã còng gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc cña c¸c kh©u cung øng s¶n xuÊt còng nh- c«ng t¸c dù tr÷ b¶o qu¶n thµnh phÈm trong doanh nghiÖp. 1.1.2. Môc ®Ých vµ ý nghÜa cña tiªu thô thµnh phÈm 1.1.2.1. Môc ®Ých §èi víi b¶n th©n doanh nghiÖp s¶n xuÊt, cã b¸n ®-îc thµnh phÈm th× míi cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ, h×nh thµnh kÕt qu¶ kinh doanh. Thùc hiÖn tèt kh©u tiªu thô, hoµn thµnh kÕ ho¹ch b¸n hµng th× doanh nghiÖp míi thu håi vèn, cã ®iÒu kiÖn quay vßng vèn, tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh. Ng-îc l¹i nÕu s¶n phÈm kh«ng tiªu thô ®-îc sÏ dÉn tíi ø ®äng, Õ thõa s¶n phÈm, vèn kinh doanh kh«ng thu håi ®-îc, thu nhËp kh«ng ®ñ bï ®¾p chi phÝ, Doanh nghiÖp bÞ lµm ¨n thua lç. §èi víi ng-êi tiªu dïng, trong qu¸ tr×nh tiªu thô sÏ cung cÊp hµng ho¸ cÇn thiÕt mét c¸ch kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ ®ång bé vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng. Th«ng qua tiªu thô, th× tÝnh h÷u Ých cña s¶n phÈm míi ®-îc thùc hiÖn, ph¶n ¸nh sù phï hîp cña s¶n phÈm víi ng-êi tiªu dïng. 1.1.2.2. ý nghÜa cña ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm XÐt trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, tiªu thô lµ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi bao gåm c¸c kh©u: s¶n xuÊt - ph©n phèi - trao ®æi - tiªu dïng, gi÷a c¸c kh©u nµy cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, nÕu thiÕu mét trong c¸c kh©u ®ã th× qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt sÏ kh«ng thùc hiÖn ®-îc. Trong ®ã tiªu thô (trao ®æi) lµ cÇu nèi gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt víi ng-êi tiªu dïng, ph¶n ¸nh cung vµ cÇu gÆp nhau vÒ hµng ho¸, qua ®ã ®Þnh h-íng vÒ s¶n xuÊt. Th«ng qua thÞ tr-êng tiªu thô gãp phÇn ®iÒu hoµ gi÷a qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng; gi÷a hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ; gi÷a nhu cÇu tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n… §ång thêi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi trong tõng ngµnh, tõng vïng còng nh- toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy ®-îc tiªu thô thµnh phÈm cïng víi viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cã ý nghÜa quan träng thóc ®Èy sö dông nguån lùc vµ ph©n 6 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý bæ nguån lùc cã hiÖu qu¶ ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi doanh nghiÖp nãi riªng. HiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®-îc ®¸nh gi¸ th«ng qua khèi l-îng hµng ho¸ ®-îc thÞ tr-êng chÊp nhËn vµ lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp thu ®-îc. 1.2. C¸c ph-¬ng thøc tiªu thô vµ ph-¬ng thøc thanh to¸n HiÖn nay ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông nhiÒu ph-¬ng thøc b¸n hµng phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, mÆt hµng tiªu thô cña m×nh. C«ng t¸c tiªu thô phÈm trong doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh theo c¸c ph-¬ng thøc sau: 1.2.1. C¸c ph-¬ng thøc tiªu thô 1.2.1.1. Ph-¬ng thøc b¸n bu«n Theo ph-¬ng thøc nµy, doanh nghiÖp b¸n trùc tiÕp cho ng-êi mua, do bªn mua trùc tiÕp ®Õn nhËn hµng t¹i kho cña doanh nghiÖp b¸n hoÆc t¹i ®Þa ®iÓm mµ doanh nghiÖp ®· quy ®Þnh. Thêi ®iÓm b¸n hµng lµ thêi ®iÓm ng-êi mua ®· ký nhËn hµng, cßn thêi ®iÓm thanh to¸n tiÒn b¸n hµng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña hîp ®ång. Cô thÓ b¸n bu«n cã hai h×nh thøc: + B¸n bu«n qua kho gåm b¸n trùc tiÕp vµ b¸n chuyÓn hµng + B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng gåm thanh to¸n lu«n vµ nî l¹i. 1.2.1.2. Ph-¬ng thøc b¸n lÎ Kh¸ch hµng mua hµng t¹i c«ng ty, cöa hµng giao dÞch cña c«ng ty vµ thanh to¸n ngay cho nªn s¶n phÈm hµng ho¸ ®-îc ghi nhËn doanh thu cña ®¬n vÞ mét c¸ch trùc tiÕp. 1.2.1.3. Ph-¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp: Lµ ph-¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn vµ ng-êi mua th-êng ph¶i chÞu mét phÇn l·i suÊt trªn sè tr¶ chËm . Vµ thùc chÊt, quyÒn së h÷u chØ chuyÓn giao cho ng-êi mua khi hä thanh to¸n hÕt tiÒn, nh-ng vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi hµng chuyÓn giao cho ng-êi mua th× ®-îc coi lµ tiªu thô. Sè l·i ph¶i thu cña bªn mua ®-îc ghi vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh, cßn doanh thu b¸n hµng vÉn tÝnh theo gi¸ b×nh th-êng. 7 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý 1.2.1.4. Ph-¬ng thøc b¸n hµng th«ng qua ®¹i lý: Lµ ph-¬ng thøc bªn chñ hµng xuÊt hµng giao cho bªn nhËn ®¹i lý, ký göi ®Ó b¸n vµ thanh to¸n thï lao b¸n hµng d-íi hµnh thøc hoa hång ®¹i lý. Bªn ®¹i lý sÏ ghi nhËn hoa hång ®-îc h-ëng vµo doanh thu tiªu thô. Hoa hång ®¹i lý cã thÓ ®-îc tÝnh trªn tæng gi¸ thanh to¸n hay gi¸ b¸n (kh«ng cã VAT) cña l-îng hµng tiªu thô. Khi bªn mua th«ng b¸o ®· b¸n ®-îc sè hµng ®ã th× t¹i thêi ®iÓm ®ã kÕ to¸n x¸c ®Þnh lµ thêi ®iÓm b¸n hµng. 1.2.1.5. Ph-¬ng thøc b¸n hµng theo hîp ®ång th-¬ng m¹i: Theo ph-¬ng thøc nµy bªn b¸n chuyÓn hµng ®i ®Ó giao cho bªn mua theo ®Þa chØ ghi trong hîp ®ång. Hµng chuyÓn ®i vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¸n, chØ khi nµo ng-êi mua chÊp nhËn (mét phÇn hay toµn bé) míi ®-îc coi lµ tiªu thô, bªn b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ toµn bé sè hµng nµy. 1.2.1.6. Ph-¬ng thøc b¸n hµng theo h×nh thøc hµng ®æi hµng: §Ó thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi gi¶i quyÕt l-îng hµng tån kho, nhiÒu doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn viÖc trao ®æi s¶n phÈm hµng ho¸ cña m×nh ®Ó nhËn c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c. S¶n phÈm khi bµn giao cho kh¸ch hµng ®-îc chÝnh thøc coi lµ tiªu thô vµ ®¬n vÞ x¸c ®Þnh doanh thu. Trong tr-êng hîp nµy doanh nghiÖp võa lµ ng-êi b¸n hµng l¹i võa lµ ng-êi mua hµng. Khi doanh nghiÖp xuÊt hµng ®i trao ®æi vµ nhËn hµng míi vÒ, trÞ gi¸ cña s¶n phÈm nhËn vÒ do trao ®æi sÏ trë thµnh hµng ho¸ cña ®¬n vÞ. 1.2.1.7. Ph-¬ng thøc tiªu thô néi bé: Lµ viÖc mua hµng ho¸, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô g..i÷a ®¬n vÞ chÝnh víi ®¬n vÞ phô thuéc hay gi÷a c¸c ®¬n vÞ thùc thuéc víi nhau hay trong cïng mét tËp ®oµn, tæng c«ng ty, liªn hiÖp… Ngoµi ra tiªu thô néi bé cßn bao gåm gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô xuÊt tr¶ l-¬ng, biÕu tÆng, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh. 1.2.2. C¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n 1.2.2.1. Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt: Lµ h×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn ngay, nghÜa lµ khi giao hµng cho ng-êi mua th× ng-êi mua nép tiÒn ngay cho thñ quü. Theo ph-¬ng thøc nµy kh¸ch hµng cã thÓ ®-îc h-ëng chiÕt khÊu theo hãa ®¬n. 8 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý 1.2.2.2. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt: - ChuyÓn kho¶n qua ng©n hµng - SÐc - Ng©n phiÕu Chøng tõ sö dông trong h×nh thøc thanh to¸n nµy lµ ho¸ ®¬n GTGT 1.3. KÕ to¸n chi tiÕt tiªu thô thµnh phÈm 1.3.1. Chøng tõ sö dông: - Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng: chØ ¸p dông cho doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ, khi lËp ho¸ ®¬n doanh nghiÖp ph¶i ghi ®ñ c¸c yÕu tè: Gi¸ b¸n ch-a cã thuÕ, c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ tÝnh ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã), thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, tæng gi¸ thanh to¸n. - Ho¸ ®¬n b¸n hµng: dïng cho doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. Khi lËp ho¸ ®¬n, doanh nghiÖp ph¶i ghi ®ñ c¸c yÕu tè: gi¸ b¸n (gåm c¶ thuÕ), c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ tÝnh ngoµi gi¸ b¸n. - Ho¸ ®¬n tù in hoÆc c¸c chøng tõ ®Æc thï: víi c¸c chøng tõ tù in th× ph¶i ®-îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp, ®èi víi chøng tõ ®Æc thï gi¸ ghi trªn chøng tõ lµ gi¸ ®· cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. - B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô: ®-îc sö dông khi doanh nghiÖp trùc tiÕp b¸n lÎ hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch vô cho ng-êi tiªu dïng kh«ng thuéc diÖn ph¶i lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng. - Ngoµi ra cßn cã c¸c chøng tõ tr¶ tiÒn, tr¶ hµng. 1.3.2. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt: - Sæ chi tiÕt GVHB: lµ viÖc më thÎ chi tiÕt GVHB cho tõng lo¹i thµnh phÈm (hµng ho¸), môc ®Ých nh»m theo dâi viÖc xuÊt, göi b¸n thµnh phÈm (hµng ho¸) vµ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. - Sæ chi tiÕt chi phÝ BH, chÝ phÝ QLDN: nh»m ph¶n ¸nh chi phÝ BH, chi phÝ QLDN theo néi dung chi phÝ. 9 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý - Sæ chi tiÕt doanh thu b¸n hµng: ®-îc lËp ®Ó theo dâi c¸c chØ tiªu vÒ DT, c¸c kho¶n gi¶m trõ DT, DTT, L·i gép cña tõng lo¹i thµnh phÈm ®· tiªu thô. Sæ ®-îc ghi chi tiÕt cho tõng hãa ®¬n b¸n hµng, tõng lÇn vµ theo tµi kho¶n ®èi øng. - Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi kh¸ch hµng: trong tr-êng hîp doanh nghiÖp b¸n chÞu hµng cho kh¸ch ph¶i tiÕn hµnh më sæ chi tiÕt thanh to¸n víi tõng ng-êi mua chÞu. Trong ®ã nh÷ng kh¸ch hµng th-êng xuyªn ph¶i ph¶n ¸nh riªng mét sæ; cßn nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng th-êng xuyªn cã thÓ tËp hîp theo dâi chung trªn mét sæ. 1.4. KÕ to¸n tæng hîp tiªu thô thµnh phÈm  Ph-¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp: S¬ ®å 1.1 - S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô Thµnh phÈm theo ph-¬ng ph¸p tiªu thô trùc tiÕp TK154 TK 155 (1) TK 632 TK 531, 532 (2) TK 511 (6) TK911 (3) (8) TK 111,112,131 (4) TK333.1 (7) (5) Ghi chó: (1)- NhËp kho TP (2)- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n ph¶n ¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ TP giao cho kh¸ch hµng (3)- XuÊt TP b¸n trùc tiÕp kh«ng qua kho (4)- Doanh thu b¸n hµng ch-a cã thuÕ GTGT (5)- ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép (6)- KÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng (7)- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn (8)- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n  Ph-¬ng thøc hµng ®æi hµng: 10 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý S¬ ®å 1.2 - S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô Thµnh PhÈm theo ph-¬ng thøc hµng ®æi hµng TK 155,156 TK 632 (1) TK 911 (5) TK 511 (4) TK 131 (3a) TK131,153,211 (3b) TK 333.1 TK 133.1 (2a) Ghi chó: (1)- XuÊt kho thµnh phÈm giao cho kh¸ch (2a)- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT khi ®-a thµnh phÈm ®i ®æi kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ thuÕ GTGT. (2b)- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT khi nhËn l¹i thµnh phÈm trao ®æi kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp kho vµ thuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ ë ®Çu vµo. (3)- Tr-êng hîp b¸n hµng thuéc ®èi t-îng chÞu thuÕ GTGT theo ph-¬ng thøc khÊu trõ ®æi lÊy thµnh phÈm ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thµnh phÈm chÞu thuÕ GTGT hoÆc kh«ng chÞu thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp th× thuÕ GTGT ®Çu vµo cña thµnh phÈm ®æi vÒ sÏ kh«ng ®-îc tÝnh khÊu trõ vµ ph¶i tÝnh vµo gi¸ trÞ thµnh phÈm mua vµo. (3a)- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT khi nhËn l¹i thµnh phÈm (3b)- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT khi ®-a thµnh phÈm ®i ®æi (4)- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn. (5)- KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n  Ph-¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, ký göi: 11 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý S¬ ®å 1.3 - S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô Thµnh phÈm theo ph-¬ng thøc ®¹i lý, ký göi TK 155 TK 157 (1) TK 632 (5) TK 911 (6) TK 511 (4) TK 111,112,131 (2) TK 333.1 TK641 (3) Ghi chó: (1)- TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng göi b¸n (2)- Doanh thu b¸n hµng + ThuÕ GTGT ph¶i nép (3)- KÕt chuyÓn hoa hång ph¶i thanh to¸n cho bªn nhËn ®¹i lý, ký göi (4)- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn (5)- Gi¸ trÞ hµng b¸n ®· tiªu thô (6)- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n  Ph-¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp S¬ ®å 1.4 - S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô Thµnh PhÈm theo ph-¬ng thøc tr¶ gãp TK 156 TK 632 (1) TK 911 (7) TK 511 (8) TK 333.1 TK 111,112 (2) TK131 (5) TK 711 (3) 12 (4) (6) Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý Ghi chó: (1)- TrÞ gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt b¸n tr¶ gãp (2)- Doanh thu b¸n hµng thu tiÒn lÇn ®Çu (3)- L·i tr¶ gãp (4)-Tæng sè tiÒn cßn ph¶i thu cña ng-êi mua (5)- ThuÕ GTGT ph¶i nép (6)- Thu tiÒn cña ng-êi mua ë c¸c kú sau (7)- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn (8)- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n  Ph-¬ng thøc tiªu thô néi bé S¬ ®å 1.5 - S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm néi bé TK 154 TK 155 (1) TK 632 TK 531,532 (2) TK 512 (5) (3) TK 911 (7) TK111,112,136 (4) TK333.1 (6) Ghi chó: (1)- NhËp kho thµnh phÈm (2)- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n ph¶n ¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm tiªu thô (3)- XuÊt b¸n thµnh phÈm trùc tiÕp kh«ng qua kho (4)- Doanh thu tiªu thô thµnh néi bé, ch-a cã thuÕ GTGT (5)- KÕt chuyÓn c¸c kho¶n lµm gi¶m doanh thu (6)- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn (7)- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n. 13 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý 1.5. H¹ch to¸n nghiÖp vô x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh 1.5.1.Tµi kho¶n sö dông -TK 911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh: dïng ®Ó ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp trong mét kú kÕ to¸n. -TK 421 - L·i ch-a ph©n phèi: dïng ®Ó ph¶n ¸nh kÕt qu¶ l·i, lç tõ ho¹t ®éng kinh doanh vµ t×nh h×nh ph©n phèi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. TK 421 cã 2 tµi kho¶n cÊp 2 sau: -TK 421.1: Lîi nhuËn n¨m tr-íc: Ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, t×nh h×nh ph©n phèi kÕt qu¶ vµ sè lîi nhuËn ch-a ph©n phèi thuéc n¨m tr-íc. -TK 421.2: Lîi nhuËn n¨m nay: Ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh, t×nh h×nh ph©n phèi kÕt qu¶ vµ sè lîi nhuËn ch-a ph©n phèi cña n¨m nay. 1.5.2. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n: §Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ kinh doanh trong mét doanh nghiÖp ta cÇn h¹ch to¸n tËp hîp mét sè nghiÖp vô kinh tÕ liªn quan sau: 1.5.2.1. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng: Kh¸i niÖm chi phÝ b¸n hµng: lµ kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô bao gåm chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ vËn chuyÓn bao b×, ®ãng gãi, chi phÝ qu¶ng c¸o, giíi thiÖu, b¶o hµnh s¶n phÈm. §Ó x¸c ®Þnh chi phÝ b¸n hµng kÕ to¸n sö dông TK 641: tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm bao gåm c¸c chi phÝ b¶o qu¶n, ®ãng gãi, vËn chuyÓn, giíi thiÖu, b¶o hµnh s¶n phÈm. TK641 kh«ng cã sè d- cuèi kú vµ cã 7 TK cÊp 2: TK 6411- Chi phÝ nh©n viªn TK 6412- Chi phÝ vËt liÖu bao b× TK 6413- Chi phÝ dông cô ®å dïng TK 6414- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK 6415- Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm TK 6417- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6418- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 14 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý S¬ ®å 1. 6 - S¬ ®å S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng TK 334,338 TK 641 TK111,112, 152 Chi phÝ nh©n c«ng TK152 Thu gi¶m chi phÝ b¸n hµng TK 911 Chi phÝ vËt liÖu bao gãi TK153 KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ c«ng cô dông cô cho H ®· tiªu thô TK 214 TK 142 cho H chê K/c KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK 331 DÞch vô mua ngoµi TK111,112 Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 1.5.2.2. KÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp §Ó x¸c ®Þnh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 642: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn qu¶n lý hµnh chÝnh vµ qu¶n trÞ kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®· chi ra nh- l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý, chi phÝ dông cô v¨n phßng. Tµi kho¶n 642 còng kh«ng cã sè d- cuèi kú vµ cã 8 tµi kho¶n cÊp 2: TK 6421- Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý TK 6422- Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý TK 6423- Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng TK 6424- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK 6425- Chi phÝ thuÕ, phÝ, lÖ phÝ TK 6426- Chi phÝ dù phßng TK 6427- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6428- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 15 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý S¬ ®å 1. 7 - S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp TK 334,338 TK642 Chi phÝ vËt liÖu TK111,112 C¸c kho¶n thu gi¶m chi TK152 TK911 Chi phÝ VL v¨n phßng TK153 Ph©n bæ chi phÝ QLDN Chi phÝ c«ng cô dông cô cho H b¸n ra TK142 TK214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ Chê kÕt chuyÓn TK333 ThuÕ , phÝ, lÖ phÝ TK139,159 TrÝch lËp dù phßng TK331,111,112 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 1.5.2.3. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh a. Kh¸i niÖm kÕt qu¶ kinh doanh KÕt qu¶ kinh doanh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn vµ trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm b¸n ra, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸c chñ doanh nghiÖp quan t©m nhÊt ®Õn nh÷ng th«ng tin vÒ kÕt qu¶ kinh doanh ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ cã h-íng ®Çu t-, s¶n xuÊt kinh doanh ®óng ®¾n vµ cã hiÖu qu¶ cao. Do vËy, c¸c chñ doanh nghiÖp th«ng th-êng ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ doanh thu, chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña 16 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng ®¬n vÞ phô thuéc. Trong mét doanh nghiÖp cã thÓ cïng mét lóc cã nhiÒu ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c nhau: - Ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÝnh: lµ s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm chÝnh. - Ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô: lµ tËn dông n¨ng lùc vµ mÆt b»ng ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phô. - Ho¹t ®éng tµi chÝnh: lµ c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn vèn nh-: vay vèn, cho vay vèn, ®Çu t-, cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh, liªn doanh… - C¸c ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt bÊt th-êng: lµ c¸c ho¹t ®éng nh- nh-îng b¸n thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh, thu tiÒn ph¹t hay chi tiÒn bÞ ph¹t. øng víi mçi ho¹t ®éng ®Òu cã kÕt qu¶ riªng cña nã. Tæng hîp kÕt qu¶ ®ã l¹i thµnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú. ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh lµ viÖc so s¸nh gi÷a chi phÝ kinh doanh ®· bá ra víi thu nhËp cña ho¹t ®éng kinh doanh ®· ®¹t ®-îc: NÕu thu nhËp = chi phÝ, kÕt qu¶: Hoµ vèn NÕu thu nhËp > chi phÝ, kÕt qu¶: L·i NÕu thu nhËp < chi phÝ, kÕt qu¶: Lç ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®-îc tiÕn hµnh vµ cuèi kú h¹ch to¸n nh- cuèi th¸ng, cuèi n¨m tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. b. Ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh: Mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong kú ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh kÕt qu¶, ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh tiªu thô - ho¹t ®éng chÝnh ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕt qu¶ tiªu thô ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: KÕt qu¶ tiªu thô Doanh = thu TrÞ gi¸ - Chi phÝ Chi phÝ vèn hµng - b¸n hµng thuÇn xuÊt b¸n ®-îc ph©n bæ - qu¶n lý doanh nghiÖp - Doanh thu b¸n hµng thuÇn: doanh thu thuÇn lµ phÇn cßn l¹i cña doanh thu b¸n hµng sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ. Doanh thu thuÇn ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: Doanh thu thuÇn = Tæng doanh thu 17 - C¸c kho¶n gi¶m trõ Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý Tæng doanh thu lµ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n kÓ c¶ sè doanh thu bÞ gi¶m trõ, chÊp nhËn cho kh¸ch hµng ®-îc h-ëng nh-ng ch-a ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng. C¸c kho¶n gi¶m trõ bao gåm : + Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ doanh thu cña sè l-îng hµng ®· tiªu thô, lao vô ®· cung cÊp nh-ng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i hoÆc bÞ tõ chèi do kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, chñng lo¹i nh- hîp ®ång ®· ký kÕt. + Doanh thu gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ c¸c kho¶n gi¶m trõ ghi trªn gi¸ b¸n quy ®Þnh v× lý do hµng kÐm phÈm chÊt hoÆc nh»m khuyÕn m·i kh¸ch mua. + ChiÕt khÊu b¸n hµng: Lµ sè tiÒn th-ëng cho kh¸ch hµng tÝnh trªn sè doanh thu b¸n hµng. - TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt bá ra ®Ó s¶n xuÊt sè thµnh phÈm ®· b¸n. Trong h¹ch to¸n kÕ to¸n s¶n phÈm nhËp kho ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸ vèn tøc lµ ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®-îc sè s¶n phÈm ®ã. Th«ng th-êng sè thµnh phÈm mçi lÇn nhËp kho lµ kh¸c nhau do vËy ph¶i tÝnh to¸n míi x¸c ®Þnh ®-îc trÞ gi¸ vèn s¶n phÈm s¶n xuÊt. ViÖc tÝnh to¸n trÞ gi¸ vèn hµng b¸n cã thÓ sö dông nhiÒu ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau nh-ng doanh nghiÖp ®· lùa chän ph-¬ng ph¸p nµo th× ph¶i ®¶m b¶o sö dông ph-¬ng ph¸p ®ã Ýt nhÊt trong mét niªn ®é kÕ to¸n. §Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt, doanh nghiÖp cã thÓ dïng gi¸ thµnh s¶n xuÊt tõ ph©n x-ëng hoÆc n¬i s¶n xuÊt trùc tiÕp hoÆc gi¸ h¹ch to¸n sau ®ã ®iÒu chØnh vÒ gi¸ thùc tÕ. Cã c¸c ph-¬ng ph¸p sau ®Ó tÝnh trÞ gi¸ hµng xuÊt: +Ph-¬ng ph¸p sö dông hÖ sè gi¸ +Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc +Ph-¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr-íc +Ph-¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh +Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn c. Tµi kho¶n sö dông vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n: §Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, kÕ to¸n sö dông TK 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ “vµ TK 421 “L·i ch­a ph©n phèi “. Cuèi kú kinh doanh, kÕ to¸n dùa vµo sè liÖu ®· h¹ch to¸n trªn c¸c tµi kho¶n liªn quan: TK632, TK511, TK641, TK642 18 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý ®Ó tÝnh to¸n kÕt chuyÓn sang TK 911 theo s¬ ®å tµi kho¶n sau ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. S¬ ®å 1. 8 - S¬ ®å h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh TK 632 TK 911 TK 511,512 (1) (5) TK 641,642 (2) TK 142.2 (3) TK 421 (4) (7) (6) Ghi chó: (1)-KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n (2)- KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (3)-Chi phÝ chê kÕt chuyÓn (4)- KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (5)- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn (6)- L·i vÒ tiªu thô (7)- Lç vÒ tiªu thô 1.6. H×nh thøc sæ: cã 4 h×nh thøc sæ: 1.6.1. NhËt ký sæ c¸i: Lµ sæ dïng ®Ó ghi tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo thêi gian mét c¸ch cã hÖ thèng trªn cïng mét quyÓn sæ kÕ to¸n tæng hîp duy nhÊt. 19 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bïi ThÞ Hång Thuý S¬ ®å 1.9 - Tr×nh tù ghi sæ NhËt ký sæ c¸i Chøng tõ kÕ to¸n Sæ chi tiÕt NhËt ký sæ c¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o kÕ to¸n Ghi chó: Ghi trong ngµy Ghi cuèi kú §èi chiÕu 1.6.2. NhËt ký chung: Dïng ®Ó ghi tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ theo thêi gian võa ®Ó b¶o qu¶n chøng tõ kÕ to¸n võa ®Ó ®Þnh kho¶n lµm c¨n cø ghi vµo sæ c¸i. S¬ ®å 1.10 - Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n NhËt ký chung Chøng tõ gèc Sæ NhËt ký ®Æc biÖt Sæ NhËt ký chung Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt Sæ c¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng 20 Quan hÖ ®èi chiÕu