§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
A-®Æt vÊn ®Ò
® æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ vÊn ®Ò ®· dîc ®Ò cËp bµn
luËn vµ
thùc hiÖn trong nhiÒu n¨m qua ,®Æc biÖt trong bèn n¨m gÇn ®©y
,víi viÖc thùc hiÖn gi¶ng d¹y theo ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi
th× ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc cµng ®îc thóc ®Èy vµ ph¸t huy mét
c¸ch cã hiÖu qu¶.
Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc trong häc tËp ®îc xem nh mét nguyªn
t¾c d¹y häc ®¶m b¶o chÊt lîng vµ hiÖu qu¶, chuyÓn tõ lÊy gi¸o viªn
lµm trung t©m sang d¹y lÊy häc sinh lµm trung t©m lµ mét xu híng
tÊt yÕu cã tÝnh lÞch sö.
Víi c¸c m«n häc nãi chung vµ m«n ng÷ v¨n nãi riªng ®æi
míi d¹y häc ®· trë thµnh vÊn ®Ò cÊp thiÕt vµ ®iÓm mÊu chèt cña
ng÷ v¨n tËp chung trong hai ch÷ “TÝch” : tÝch hîp vµ tÝch cùc. Cã
“tÝch cùc” míi ph¸t huy tèt tÝnh chÊt tÝch hîp, qua tÝch hîp häc
sinh cµng tÝch cùc h¬n.
Trong c¶ ba ph©n m«n cña ng÷ v¨n: V¨n- TiÕng ViÖt – TËp
lµm v¨n. TÝch hîp kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò khã, nhng còng kh«ng hÒ
®¬n gi¶n. NÕu ngêi thÇy gi¸o kh«ng thùc sù chó ý ®Õn hÖ thèng
c©u hái tÝch hîp vµ hÖ thèng c©u hái l¹i ®Æc biÖt cÇn thiÕt víi phÇn
gi¶ng v¨n. Bëi c¸i cèt lâi ®Ó ngêi gi¸o viªn cã thÓ híng dÉn, cïng
häc sinh t×m hiÓu v¨n b¶n, c¶m nhËn ®îc v¨n b¶n mét phÇn chñ
yÕu lµ th«ng qua hÖ thèng c©u hái. §Ó hÖ thèng c©u hái ph¸t huy
®îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh l¹i cÇn cã tÝnh tÝch hîp.
VÊn ®Ò nghe cã vÎ r¾c rèi nhng còng thËt dÔ hiÓu khi b¾t tay
vµo viÖc. NÕu trong giê gi¶ng v¨n ngêi thÇy chó ý tÝch hîp th× häc
sinh sÏ chó ý ®Õn mäi mÆt cña vÊn ®Ò h¬n, c¸c em ph¸t huy m¹nh
mÏ h¬n n÷a t duy cña m×nh. Khi häc v¨n cßn ph¶i liªn hÖ víi TiÕng
viÖt, víi TËp lµm v¨n, kh«ng chØ cã thÕ cßn ph¶i liªn hÖ chÝnh phÇn
gi¶ng v¨n trong toµn bé ch¬ng tr×nh ®· häc víi nhau mµ réng h¬n
lµ liªn hÖ gi÷a v¨n víi kiÕn thøc cña c¸c m«n häc kh¸c nh : Sinh,
Sö, §Þa, GDCD,Ngo¹i ng÷ vµ tÊt nhiªn ®Ó cã thÓ tr¶ lêi tèt nh÷ng
c©u hái tÝch hîp cña thÇy, häc sinh kh«ng thÓ kh«ng “®éng n·o”,
kh«ng thÓ kh«ng nghiªn cøu kü cµng khi so¹n bµi, lu«n chó ý tíi
mèi quan hÖ gi÷a bµi häc nµy víi bµi häc kia, m«n häc nµy víi
m«n häc kh¸c. Nhê vËy còng h×nh thµnh cho c¸c em kh¶ n¨ng t
duy tÝch hîp trong t×nh huèng, trong cuéc sèng hµng ngµy.
ThÊy râ tÇm quan träng cña hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp”
trong gi¶ng d¹y ng÷ v¨n, ngay tõ ®Çu n¨m häc ®îc ph©n c«ng
gi¶ng d¹y ng÷ v¨n 9, b¶n th©n t«i ®· chó ®Õn hÖ thèng c©u hái
“TÝch hîp” ë c¶ 3 phÇn: V¨n – TiÕng viÖt – TËp lµm v¨n, ®Æc
biÖt chó ý ®Õn hÖ thèng c©u hái tÝch hîp ë phÇn gi¶ng v¨n.
b- néi dung thùc hiÖn
Sö dông hÖ thèng c©u hái “ TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
Trang1
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
(M«n ng÷ v¨n 9 )
c- ®èi tîng thùc hiÖn
TËp trung ¸p dông thùc hiÖn ë ®èi tîng häc sinh khèi 9 trêng
THCS An Hoµ. §èi tîng ë ®©y lµ häc sinh ®¹i trµ (líp 9C) trong
qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i lu«n x¸c ®Þnh mçi bµi gi¶ng ph¶i ®¶m b¶o
cho häc sinh cã ®Çy ®ñ kiÕn thøc c¬ b¶n cÇn thiÕt, cÊp b¸ch cho
viÖc thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc trong thêi kú ®æi míi theo chñ ®Ò
n¨m häc (tiÕp tôc: æn ®Þnh- ph¸t triÓn –héi nhËp)
d- gi¶I quyÕt vÊn ®Ò
I. §iÒu tra c¬ b¶n
H äc sinh khèi 9 trêng THCS An Hoµ còng nh häc sinh khèi
9 c¶ níc lµ kho¸ häc ®îc tiÕp tôc ¸p dông häc tËp theo ch¬ng tr×nh
s¸ch gi¸o khoa míi. ChÝnh v× lÏ ®ã ®©y lµ kho¸ häc sinh ®îc chó ý
nhÊt, ®îc rÌn luyÖn “bµi b¶n” vÒ ph¬ng ph¸p häc tËp míi. Thùc tÕ
qua ba n¨m häc tríc c¸c em ®· quen víi c¸ch häc “TÝch hîp” nhng
nÕu ®Õn líp 9 ngêi thÇy gi¸o kh«ng chó ý th× còng kh«ng thÓ tiÕp
tôc rÌn luyÖn ë c¸c em nh÷ng g× ®· tÝch luü ®îc ë ba líp díi. Ngay
tõ ®Çu n¨m häc ®Ó ¸p dông tèt hÖ th«ng c©u hái “TÝch hîp” t«i ®·
ph©n ra c¸c ®èi tîng häc sinh: Giái – Kh¸ - Trung b×nh – YÕu ë
líp 9C nh»m môc ®Ých ¸p dông c©u hái tõ dÔ ®Õn khã cho phï hîp
cô thÓ víi c¸c d¹ng c©u hái.
1. Dµnh cho häc sinh yÕu
2. Dµnh cho häc sinh trung b×nh.
3. Dµnh cho häc sinh kh¸ - giái.
Sau khi ®iÒu tra ¸p dông c©u hái trong nh÷ng bµi häc ®Çu
n¨m sè liÖu cô thÓ ®îc thèng kª.
- Häc sinh tr¶ lêi c©u hái 3 em ®¹t: 7 %
- Häc sinh tr¶ lêi ®óng mét phÇn c©u hái : 25 em ®¹t 61 %
- Häc sinh tr¶ lêi cha chÝnh x¸c c©u hái : 13 em ®¹t 32 %
Tõ ®iÒu tra thùc tÕ t«i nhËn thÊy thuËn lîi th× Ýt, khã kh¨n th×
nhiÒu.
*VÒ thuËn lîi: - Ban gi¸m hiÖu trêng rÊt quan t©m tíi lùc lîng vµ chÊt lîng gi¸o dôc.
- PhÝa phô huynh häc sinh còng ®· t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian
cho con häc bµi ë nhµ
- B¶n th©n t«i ®· d¹y mét n¨m líp 9 theo ch¬ng tr×nh míi
nªn Ýt nhiÒu t«i còng rót ra ®îc kinh nghiÖm sau mçi tiÕt d¹y.
*VÒ khã kh¨n : -§å dïng trùc quan ®èi víi bé m«n v¨n lµ rÊt
Ýt, thËm chÝ lµ kh«ng cã.
- VÒ phÝa phô huynh mÆc dï ®· t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian cho
con häc xong vÉn cha cao.
- VÒ phÝa häc sinh :+KiÕn thøc c¬ b¶n cßn m¬ hå (cã n¾m ®îc kiÕn thøc xong cha râ)
Trang2
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
+§èi víi líp 9C thµnh phÇn häc sinh c¸
biÖt nhiÒu, m¶i ch¬i h¬n häc, trong líp kh«ng ghi bµi, g©y rèi lµm
¶nh hëng tíi giê häc. VÒ nhµ kh«ng häc vµ lµm bµi tËp.
X¸c ®Þnh ®îc môc tiªu cña mçi giê häc v¨n víi hÖ thèng c©u hái
“tÝch hîp” sao cho tÊt c¶ mäi ®èi tîng ®Òu cã thÓ tiÕp thu ®îc. T«i
®· x©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ nh sau.
II. KÕ ho¹ch cô thÓ.
1/ §Ò ra môc tiªu chÝnh.
*Sau khi ¸p dông hÖ thèng c©u hái häc sinh rÌn luyÖn cho
m×nh t duy “TÝch hîp”, kh¶ n¨ng liªn hÖ gi÷a ba ph©n m«n V¨nTiÕng viÖt-TËp lµm v¨n. Liªn hÖ gi÷a Ng÷ v¨n víi c¸c m«n häc
kh¸c (tÝch hîp ngang). N¾m ch¾c râ toµn bé phÇn V¨n-TiÕng viÖtTËp lµm v¨n ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9 (tÝch hîp däc)
*§èi víi hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” t«i lu«n chó ý cho mäi
®èi tîng : Giái-Kh¸-Trung b×nh-YÕu-KÐm vµ lu«n ®Æt ra c©u hái
cho mçi tiÕt d¹y v¨n TÝch hîp c¸i g×? TÝch hîp nh thÕ nµo ®Ó häc
sinh n¾m ®îc bµi, thuéc ngay t¹i líp lµm ®îc ®iÒu ®ã víi líp t«i
( ®èi tîng ®¹i trµ - líp 9C) qu¶ thËt kh«ng ph¶i lµ dÔ.
2/ Qu¸ tr×nh vµ thêi gian thùc hiÖn.
*¸p dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp trong tÊt c¶ c¸c bµi gi¶ng
v¨n trong ng÷ v¨n tõ ®Çu n¨m ®Õn hÕt n¨m häc.
- Giai ®o¹n 1: Tõ ®Çu n¨m ®Õn hÕt häc kú I rót ra kinh
nghiÖm vµ ph¬ng ph¸p thùc hiÖn ë giai ®o¹n 2.
- Giai ®o¹n 2:Tõ ®Çu häc kú II cuèi häc kú II rót ra
kinh nghiÖm c¶ thêi gian dµi thùc hiÖn.
III.H×nh thøc thùc hiÖn.
1/ X¸c ®Þnh néi dung kiÕn thøc bµi häc víi phÇn gi¶ng v¨n thêng ®i theo c¸c bíc:
Bíc 1: KiÓm tra bµi cò, giíi thiÖu bµi míi.
Bíc 2: §äc t×m hiÓu bè côc, chó thÝch.
Bíc 3: §äc t×m hiÓu v¨n b¶n.
Bíc 4: Tæng kÕt.
Bíc 5: Híng dÉn vÒ nhµ.
ë c¸c bíc, c¸c phÇn ®Òu cã thÓ ¸p dông vµ ¸p dông tèt hÖ thèng
c©u hái tÝch hîp.
2/ ¸p dông hÖ thèng c©u hái víi tõng phÇn trong mçi bµi cô thÓ.
2.1- ë phÇn kiÓm tra bµi cò vµ giíi thiÖu bµi míi.
a) TÝch hîp ngang.
KiÓm tra kiÕn thøc ë bµi cò cña phÇn v¨n b¶n cã kÕt hîp víi TiÕng
viÖt, TËp lµm v¨n trong toµn bé ch¬ng tr×nh.
-VÝ dô: H·y t×m c¸c h×nh ¶nh trong bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c” vµ
ph©n tÝch t¸c dông nh÷ng h×nh ¶nh ®ã .
ë c©u hái nµy häc sinh vËn dông kiÕn thøc vÒ “Èn dô”trong
TiÕng viÖt ®Ó tr¶ lêi .
b)TÝch hîp däc .
-VÝ dô 1:KÕt hîp kiÓm tra bµi cò víi giíi thiÖu bµi míi
tr¶ lêi nhanh c¸c c©u hái ?
Trang3
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
häc ë
N
T
I
£
U
G
§
H
¤
1/Mét bµi th¬ næi tiÕng cña bµ HuyÖn Thanh Quan mµ em ®·
líp 8?
2/T×m tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong c©u th¬ sau ?
“Mçi n¨m hoa ®µo në
L¹i thÊy …………..”
(Ng÷ v¨n 8)
3/ Mét tªn gäi kh¸c cña truyÖn KiÒu ?
4/ Thuý KiÒu cã s¾c ®Ñp nh thÕ nµo ?
5/ NguyÔn §×nh ChiÓu cßn cã tªn gäi kh¸c lµ?
6/ Ngêi lîi dông ®ªm tèi ®Èy Lôc V©n Tiªn xuèng s«ng lµ ?
7/ Mét bµi th¬ næi tiÕng cña Ph¹m TiÕn DuËt viÕt vÒ ngêi lÝnh
Trêng S¬n lµ ai?
I
I
Q
U
A
§
E
O
N
¤
N
G
§
¤
G
I
A
G A
N
G
§
O
A
N
T
R
¦
¥
N
G
T
¢
N T
H
A N
H
£
N
G
N
¦
¥
C
N
G
H
I
£
N G
T
H A
N
§
¤
C
H
I
£
U
X
E
K
T
R
I
N
H
H
¢
M
H
¤
N
G
K
I
N
H
Mçi ®¸p ¸n cña c©u hái t¬ng øng víi hµng ngang ,t×m ra ®¸p ¸n
cña 7 c©u hái trªn ta t×m ra hµng däc cã tªn §åNG CHÝ trªn c¬ së
®ã gi¸o viªn dÉn vµo bµi míi lu«n
Tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng t¸m n¨m 1945 trong V¨n häc hiÖn
®¹i ViÖt Nam xuÊt hiÖn mét ®Ò tµi míi ®ã lµ t×nh “ §ång chÝ, ®ång
®éi”cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, anh bé ®éi Cô Hå. Lµ mét nhµ
th¬ ®Çu tiªn ®ãng gãp thµnh c«ng vµo ®Ò tµi nµy b»ng mét bµi th¬
®Æc s¾c mang tªn “§ång chÝ”- ®ã lµ ChÝnh H÷u. Vµ ®©y còng
chÝnh lµ môc tiªu mµ tiÕt häc nµy muèn giíi thiÖu ®Õn c¸c em.
*VÝ dô 2: KÕt hîp kiÓm tra bµi cò víi giíi thiÖu bµi míi ë bµi
“M©y vµ Sãng” cña nhµ th¬ Tagor.
*Tæ chøc trß ch¬i « ch÷.
C©u hái:
1/ V¨n b¶n cña Et.M«n-§«-Ami-xi viÕt díi d¹ng mét bøc th cña
ngêi cha göi cho con, nh¾c nhë vÒ th¸i ®é ®èi víi mÑ.
(Ng÷ v¨n 7)
2/ Ba tiÕng ®Çu trong tªn mét bµi th¬ cña nhµ th¬ NguyÔn Khoa
§iÒm ®îc nh¹c sÜ- HuyÒn D©n phæ nh¹c.
(Ng÷ v¨n9).
3/ Tªn ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm “Thêi th¬ Êu” cña nhµ v¨n
Nguyªn Hång .
Trang4
H
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
(Ng÷ v¨n9)
4/ V¨n b¶n viÕt nh lêi mÑ ru víi nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp trong ca dao
cña nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn
(Ng÷ v¨n 9)
5/ V¨n b¶n nhËt dông cña t¸c gi¶ LÝ Lan viÕt vÒ c¶m xóc cña ngêi
mÑ trong ®ªm tríc ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña con
(Ng÷ v¨n 8)
E T ¤ I
K H U
H A T R U
T R
N G L O N G M E
C O N C O
C ¤ N G T R ¦ ¥ N G M ¥ R A
Giíi thiÖu bµi míi qua c©u hái .
? §iÓm chung cña c¸c v¨n b¶n trªn lµ g×?
§Òu viÕt vÒ ngêi mÑ, t×nh c¶m mÑ con
Víi « ch÷ TAGOR – mét t¸c gi¶ Ên §é næi tiÕng víi bµi th¬ nãi
vÒ t×nh c¶m mÑ con- bµi th¬ “M©y vµ Sãng” tiÕt häc h«m nay c« sÏ
cïng c¸c em ®i t×m hiÓu.
M
C
O
2.2- ë phÇn ®äc t×m hiÓu chó thÝch, bè côc.
§©y lµ phÇn dÔ dµng nhÊt cho tÝch hîp ngang, liªn hÖ kiÕn thøc
V¨n-TiÕng viÖt-TËp lµm v¨n th«ng qua c¸c d¹ng c©u hái
?H1- X¸c ®Þnh giäng v¨n b¶n.
?H2- X¸c ®Þnh thÓ lo¹i v¨n b¶n cña v¨n b¶n, x¸c ®Þnh ng«i
kÓ, thø tù kÓ (TÝch hîp TËp lµm v¨n)
?H3- Gi¶i thÝch tõ khã (TÝch hîp TiÕng viÖt)
- C©u hái vÒ t¸c gi¶ vµ nh÷ng t¸c phÈm cã liªn quan (TÝch hîp
ngang, däc)
-Tãm t¾t v¨n b¶n (TÝch hîp TËp lµm v¨n)
2.3- PhÇn ®äc t×m hiÓu v¨n b¶n.
Trong phÇn nµy cã thÓ ¸p dông, sö dông hÖ thèng c©u hái
tÝch hîp t¬ng ®èi hiÖu qu¶ khi khai th¸c v¨n b¶n, tÝch hîp ngang
víi 3 ph©n m«n v¨n, c¸c t¸c phÈm trong ch¬ng tr×nh hoÆc tÝch
hîp më réng víi c¸c v¨n b¶n kh¸c, tÝch hîp chç…….
Mét sè vÝ dô cô thÓ mµ b¶n th©n t«i ®· vµ ®ang thùc hiÖn
*VÝ dô 1: Bµi th¬ “§ång chÝ” cña ChÝnh H÷u
1/ C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ ®ång ®éi.
STT C©u hái
Híng tr¶ lêi
H1
Giíi thiÖu quª h¬ng g¾n
H2
Më ®Çu t¸c gi¶ ®·
giíi thiÖu quª h¬ng
cña c¸c anh nh thÕ
nµo?
Híng
hîp
tÝch
víi nh÷ng h×nh ¶nh cña -TÝch
hîp
mét miÒn quª nghÌo.
TiÕng viÖt
-Níc mÆn, ®ång chua, ®Êt
sái, ®¸
Trang5
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
H3
H4
H5
H6
H7
H8
H9
H10
Em cã nhËn xÐt g× vÒ C¸ch giíi thiÖu nh mét lêi
c¸ch giíi thiÖu nµy? trß chuyÖn t©m t×nh gi÷a
hai ngêi lÝnh
ChØ ra nghÖ thuËt
trong 2 c©u th¬ nµy?
NhËn xÐt vÒ cÊu tróc -Song hµnh, ®èi xøng
cña hai c©u th¬ .
Víi nghÖ thuËt vµ cÊu H×nh ¶nh hai ngêi lÊy
tróc ®ã gîi cho em xa l¹, xong hä l¹i cã cïng
®iÒu g×?
nguån gèc xuÊt th©n, ®ång
c¶nh, ®ång c¶m hä t©m sù
víi nhau vÒ c¸i nghÌo cña
quª h¬ng-c¸i nghÌo ®ã cã
tõ trong lßng ®Êt, lµn níc.
Cïng chung môc ®Ých, lÝ
V× sao hä ë c¸c miÒn tëng ®Êu tranh gi¶i phãng
xa l¹ l¹i trë nªn th©n d©n téc.
thiÕt víi nhau?
§iÖp tõ –sóng, ®Çu
NghÖ thuËt ®îc t¸c Mang tÝnh chÊt hµm xóc
gi¶ sö dông trong c©u hiÖn tîng.
“sóng bªn sóng…
Sù g¾n bã, gÇn gòi, chia
®Çu…®Çu”?
Gi¸ trÞ cña biÖn ph¸p sÎ khã kh¨n trong chiÕn
nghÖ thuËt Êy.
®Êu
Hä cïng môc ®Ých, cïng lÝ
tëng
-§ång c¶nh, ®ång c¶m,
C¬ së t¹o nªn t×nh cïng chung môc ®Ých lÝ t®ång chÝ, ®ång ®éi.
ëng ®Êu tranh v× ®éc lËp
hoµ b×nh d©n téc
-Víi cÊu tróc xong hµnh
(GV chèt-chuyÓn)
®èi xøng mîn tôc ng÷,
thµnh ng÷, lêi th¬ méc
m¹c, gi¶n dÞ……
Hä cïng hoµn c¶nh xuÊt
th©n ®ång c¶nh, ®ång c¶m,
hä hiÓu nhau, hä cã cïng
môc ®Ých, mét lÝ tëng
sèng, lÝ tëng ®Êu tranh cho
hoµ b×nh, ®éc lËp tù do.
§©y chÝnh lµ c¬ së t¹o
nªn tÝnh tri ©m, tri kû t×nh
®ång chÝ ®ång ®éi sau
nµy….
-Mét c©u ®Æc biÖt kÕt
qu¶ cña nh÷ng ý trªn.
-TÝch hîp TËp
lµm v¨n
-TÝch hîp
TiÕng viÖt.
-TÝch hîp TËp
lµm v¨n
-TÝch hîp
TiÕng viÖt
-TÝch hîp
TLV
-TÝch hîp TV
-TÝch hîp
TLV
-TÝch hîp
TLV
Trang6
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
NhËn xÐt vÒ c©u th¬ -§óng ®©y lµ mét c©u ®Æc
gi÷a bµi “§ång chÝ” biÖt chØ cã hai tiÕng nh
khÐp l¹i t×nh c¶m cña t×nh
(GV chèt-chuyÓn)
®ång chÝ, ®ång ®éi. Nã nh
dån nÐn chÊt chøa, bËt ra
thËt th©n thiÕt thiªng liªng
nh tiÕng gäi ®ång ®éi lµ
cao trµo cña mäi c¶m xóc
më ra nh÷ng g× chøa ®ùng -TÝch hîp chê
ë c©u sau
*VÝ dô2: VÝ dô cô thÓ khi t×m hiÓu v¨n b¶n “Mïa xu©n nho
nhá”trong phÇn t×m hiÓu v¨n b¶n
1/H×nh ¶nh mïa xu©n thiªn nhiªn ;
STT
1
2
3
C©u hái
Híng tr¶ lêi
T¸c gi¶ ®· ph¸c ho¹
h×nh ¶nh thiªn nhiªn
Mïa xu©n nh thÕ
nµo ?
-T¶ c¶nh thiªn nhiªn mïa
xu©n víi nh÷ng h×nh ¶nh
quen thuéc, dßng s«ng xanh
,b«ng hoa tÝm biÕc ,tiÕng
chim chiÒn chiÖn …
-CÊu t¹o ng÷ ph¸p
trong 2 c©u ®Çu cã
g× ®Æc biÖt ?Cã t¸c
dông g× khi x©y
dùng cÊu t¹o ®Æc
biÖt ®ã ?
-§¶o vÞ ng÷ trong hai c©u
®Çu ;
“Mäc gi÷a dßng s«ng xanh
Mét b«ng hoa tÝm biÕc”
§éng tõ “mäc”lµm vÞ ng÷
®Æt tríc bé phËn chñ ng÷ ,ë
®Çu khæ th¬ ,®Çu ®o¹n th¬
lµ mét dông ý nghÖ thuËt
cña t¸c gi¶. Nã kh«ng chØ
t¹o cho ngêi ®äc Ên tîng
®ét ngét bÊt ngê, míi l¹, mµ
cßn lµm cho h×nh ¶nh sù vËt
trë nªn sèng ®«ng nh ®ang
diÔn tríc m¾t. Tëng nh
b«ng hoa tÝm biÕc kia ®ang
tõ tõ, lå lé mäc lªn, v¬n lªn,
xoÌ në trªn mÆt níc xanh
s«ng xu©n.
-KiÓu c©u c¶m
Ngoµi ra ë nh÷ng “¬i con chim chiÒn chiÖn
c©u tiÕp theo, t¸c gi¶ Hãt chi mµ vang trêi”
Híng tÝch
hîp
-TÝch
ngang
hîp
(phÇn
viÖt)
TiÕng
TÝch
hîp
Trang7
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
sö dông kiÓu c©u g×? TiÕng chim chiÒn chiÖn hãt ngang
ThÓ hiÖn c¶m xóc rÝu ra trong bÇu trêi xu©n, (phÇn
g×?
cµng lµm cho kh«ng khÝ trë ViÖt)
nªn vui t¬i, rén rµng, Êm ¸p
vµ n¸o nøc.
ThÓ hiÖn c¶m xóc say sa
tríc c¶nh vËt mïa xu©n
thiªn nhiªn cña t¸c gi¶…
(GV b×nh chuyÓn)
4
-Kh«ng râ lµ giät g×. Giät sThö pháng ®o¸n ¬ng sím, giät ma xu©n, giät
trong hai c©u th¬ long lanh hay lµ giät níc
tiÕp theo “giät long trong suèt ph¶n ¸nh b×nh
minh…
lanh” lµ giätg×?
-NÕu liªn hÖ víi hai c©u
trªn th× cã thÓ lµ giät s¬ng
long lanh cña tiÕng chim
chiÒn chiÖn ®ang hãt vang
trêi…Hay réng h¬n lµ giät
c¶m xóc cña nhµ th¬ tríc
thiªn nhiªn t¬i ®Ñp, trong
s¸ng…
5
H·y x¸c ®Þnh biÖn
ph¸p nghÖ thuËt ®îc
sö dông trong hai
c©u th¬?
6
Nãi râ ®iÒu g×?
7
Em cã liªn hÖ víi
bøc tranh mïa xu©n
thiªn nhiªn nµo
trong qu¸ tr×nh t×m
hiÓu c¸c v¨n b¶n ®·
häc?
TÝch
ngang
(phÇn
ViÖt)
TiÕng
hîp
TiÕng
- NghÖ thuËt Èn dô chuyÓn
®æi c¶m gi¸c tiÕng chim
th«ng thêng ®îc c¶m nhËn
b»ng thÝnh gi¸c , giät s¬ng
cã thÓ c¶m nhËn b»ng thÝnh
gi¸c, giät c¶m xóc b»ng
c¶m gi¸c …nhng l¹i ®îc
c¶m nhËn b»ng xóc gi¸c…
nhng l¹i ®îc c¶m nh¹n b»ng
xóc gi¸c “®a tay híng vÒ”
C¶m høng say sa ®Õn bÊt
tËn cña con ngêi tríc mïa
xu©n, sö dông mäi gi¸c
quan ®Ó th©u tãm, ®Ó ®ãn
nhËn mïa xu©n.
-Mïa xu©n trong “TruyÖn
KiÒu”-®o¹n trÝch “C¶nh
ngµy xu©n”:
“Cá non xanh rîn ch©n
trêi
Cµnh Lª tr¾ng ®iÓm mét vµi
b«ng hoa”
C¶nh ®Ñp kiªu sa, trong
s¸ng víi nh÷ng h×nh ¶nh íc
Trang8
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
lÖ tuyÖt ®Ñp.
Kh¸c víi mïa xu©n nho nhá
víi nh÷ng h×nh ¶nh mïa
xu©n thiªn nhiªn thËt gÇn
gòi, b×nh dÞ mµ ®¸ng tr©n
trong biÕt bao.
GV b×nh chó -C¶m xóc cña t¸c gi¶ tríc
mïa xu©n dÔ dµng liªn hÖ
thªm.
víi nh÷ng c¶m xóc cña nhµ
th¬ Xu©n DiÖu tríc mïa
TÝch hîp däc
xu©n:
“Hìi xu©n hång ta muèn
c¨n vµo ng¬i”
ThÓ hiÖn sù kh¸t khao tëng nh muèn ngÊu nghiÕn,
muèn “nuèt chöng” lÊy
mïa xu©n cña ®Êt trêi…
Cßn víi Thanh H¶i, mét
®éng t¸c nhÑ nhµng nhng
còng rÊt tr©n träng mïa
xu©n. “§a tay høng vÒ”
còng lµ t×nh yªu víi mïa
xu©n nhng ®ã lµ mét t×nh
yªu dÞu nhÑ mµ s©u s¾c biÕt
nhêng nµo…
Th«ng qua hÖ thèng c©u hái tÝch hîp, gi¸o viªn ®· cïng häc
sinh c¶m nhËn ®îc bøc tranh mïa xu©n thiªn nhiªn cña bµi th¬,
®¶m b¶o ®Æc trng cña mét v¨n b¶n nghÖ thuËt qua nh÷ng biÓu hiÖn
nghÖ thuËt ®Ó thÓ hiÖn néi dung cña v¨n b¶n, h¬n n÷a cßn gãp
phÇn më réng cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc v¨n häc cã liªn quan
khi c¸c em c¶m nhËn th¬ v¨n.
2.4-TÝch hîp trong phÇn tæng kÕt.
Tõ nh÷ng néi dung häc sinh ®· ®îc t×m hiÓu qua c¸c phÇn tríc, híng tÝch hîp chñ yÕu ë phÇn nµy lµ ®Ó häc sinh liªn hÖ v¨n
b¶n víi cuéc sèng, víi c¸c m«n häc kh¸c hoÆc liªn hÖ vÒ t tëng,
t×nh camr cña b¶n th©n häc sinh…
VD: Tæng kÕt ý nghÜa v¨n b¶n “¸nh tr¨ng”cña NguyÔn Duy:
STT
C©u hái
1
Qua t×m hiÓu toµn
bé bµi th¬ “¸nh
tr¨ng” nhËn xÐt kÕt
cÊu giäng ®iÖu bµi
th¬?
Híng tr¶ lêi
-KÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù
víi tr÷ t×nh.
-Giäng ®iÖu t©m t×nh cña thÓ
th¬ n¨m ch÷.
-NhÞp th¬ khi th× tr«i ch¶y, tù
nhiªn, nhÞp nhµng, lóc th×
ng©n nga thiÕt tha c¶m xóc,
Híng tÝch
hîp
TÝch
hîp
ngang
(TËp lµm
v¨n)
Trang9
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
lóc l¹i trÇm l¾ng biÓu hiÖn
suy t.
2
3
4
KÕt cÊu, giäng ®iÖu -KÕt cÊu, giäng ®iÖu cã t¸c
®ã cã t¸c dông g×?
dông lµm næi bËt chñ ®Ì, lêi
gi¶n dÞ nhng gîi nhiÒu c¶m
nghÜ, t¹o tÝnh ch©n thùc, ch©n
thµnh, g©y Ên tîng m¹nh cho
ngêi ®äc.
§äc bµi th¬ “¸nh -Tõ mét c©u chuyÖn riªng,
Tr¨ng” em c¶m bµi th¬ cÊt lªn lêi tù nh¾c nhë
thÊm thÝa vÒ th¸i ®é, t×nh
nhËn ®îc ®iÒu g×?
c¶m ®èi víi nh÷ng n¨m
th¸ng qu¸ khø gian lao, t×nh
nghÜa víi ®Êt níc…
-¸nh Tr¨ng n»m trong m¹ch
c¶m xóc
“Uèng níc nhí nguån” gîi
lªn ®¹o lÝ sèng thuû chung ®·
trë thµnh truyÒn thèng tèt
®Ñp cña d©n téc ViÖt Nam.
VD:
T×m trong v¨n häc -Th¬ Tr¨ng cña chñ tÞch Hå
ViÖt Nam nh÷ng bµi ChÝ Minh: Ng¾m tr¨ng, R»m
th¬ vÒ Tr¨ng chøa th¸ng giªng, Tin th¾ng
trËn…
hµm ý kh¸c?
-Th¬ Tr¨ng cña Hµn MÆc Tö.
- Th¬ Tr¨ng cña Hå Xu©n H¬ng…
TÝch
hîp
ngang
Liªn
hÖ
thùc
tÕ
cuéc ssèng
TÝch
hîp
ngang-däc
2.5- Híng dÉn vÒ nhµ.
ë phÇn híng dÉn vÒ nhµ, víi hÖ thèng c©u hái tÝch hîp gióp
häc sinh chuÈn bÞ bµi tèt h¬n, cã ®iÒu kiÖn «n l¹i nh÷ng kiÕn thøc
®· häc dÔ dµng, ®ång thêi më réng h¬n nh÷ng kiÕn thøc cã liªn
quan.
VD: Sau khi häc xong v¨n b¶n “Chã Sãi vµ Cõu non” trong
th¬ ngô ng«n cña La-Ph«ng-Ten, gi¸o viªn híng dÉn chuÈn bÞ bµi
sau:
1/Tõ v¨n b¶n “Chã Sãi vµ Cõu non”, h·y thö “soi” vµo
“TiÕng nãi v¨n b¶n” cña NguyÔn §×nh Thi (Ng÷ v¨n 9-TËp 2) xem
cã ®iÓm nµo trïng hîp? H·y nªu râ ®iÓm ®ã?
2/ Su tÇm thªm th¬ ngô ng«n cña La-Ph«ng-Ten.
3/ Tù rót kinh nghiÖm khi lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c gi¶t¸c phÈm qua bµi viÕt cña Buy-Ph«ng “Chã Sãi vµ Cõu non” ghi râ
nh÷ng ®iÒu em häc ®îc sau khi ®äc v¨n b¶n nµy.
* ChuÈn bÞ bµi sau: “Con Cß”:
Trang10
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
1/ T×m hiÓu vÒ t¸c gi¶ ChÕ Lan Viªn ( T×m trong s¸ch v¨n
häc líp 12, cuèn Thi nh©n ViÖt Nam hoÆc c¸c b¸o, t¹p chÝ…). S u
tÇm Ýt nhÊt mét bµi th¬ cña ChÕ Lan Viªn.
2/ T×m nh÷ng bµi th¬, ca dao cã h×nh ¶nh Con Cß. Suy nghÜ
xem “Con Cß” ®ã Èn dô cho ai…?
3/ Tr¶ lêi c¸c c©u hái theo ®Ò bµi:
- T×m hiÓu chó thÝch.
- X¸c ®Þnh giäng ®äc, thÓ th¬ cña bµi th¬.
- ë tiÕt 1, t×m hiÓu h×nh ¶nh Con Cß trong lêi ru tuæi Êu th¬,
t×m hiÓu kÜ ý nghÜa 4 c©u th¬ ®Çu, nhËn xÐt c¸ch vËn dông
s¸ng t¹o ca dao vµo bµi th¬ cña t¸c gi¶.T×m hiÓu Con Cß trong
®o¹n ®Çu bµi th¬ mang ý nghÜa biÓu tîng g×?
..............................................
3.Rót kinh nghiÖm sau qu¸ tr×nh thùc hiÖn.
Sau khi ¸p dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp, t«i tù rót kinh
nghiÖm vÒ hÖ thèng c©u hái ®· phï hîp víi ®èi tîng häc sinh trùc
tiÕp gi¶ng d¹y. Häc sinh tr¶ lêi t¬ng ®èi tèt hÖ thèng c©u hái Gi¸o
viªn ®a ra theo møc ®é cÇn thiÕt . ë mét sè bµi sau, sau khi nhËn
thÊy kÕt qu¶ ¸p dông hÖ thèng c©u hái cha phï hîp, t«i ®· ghi chÐp
l¹i phÇn rÝt kinh nghiÖm ë bµi so¹n hoÆc sæ ghi chÐp, tÝch luü t liÖu
nh»m hoµn hiÖn trong nh÷ng tiÕt häc sau. Nhê ®ã , hiÖu qu¶ bµi
gi¶ng s©u ®Ëm h¬n, häc sinh ¸p dông tèt kiÕn thøc, liªn hÖ tèt víi
c¶ tÝch hîp ngang vµ tÝch hîp däc.
Cïng víi viÖc tù rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n, t«i cßn mêi
c¸c ®ång nghiÖp trong tæ dù giê, gãp ý vÒ c¸ch ¸p dông hÖ thèng
c©u hái tÝch hîp trong giê gi¶ng v¨n th«ng qua c¸c ®ît thao gi¶ng:
*§ît 1: §Çu n¨m (th¸ng 9), tiÕp theo lµ ®ît chµo mõng ngµy
20/11 rót kinh nghiÖm ë häc kú I.
*§ît 2: Thao gi¶ng mïa xu©n vµo th¸ng 2, rót kinh nghiÖm,
hoµn thiÖn h¬n trong tiÕt dù giê vµo ®ît thi ®ua kû niÖm ngµy 8/3
vµ ngµy 26/3. Rót kinh nghiÖm trong c¶ n¨m häc.
IV.KÕt qu¶.
Sau khi thùc hiÖn ¸p dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp trong giê
gi¶ng v¨n trong c¶ n¨m häc, kÕt qu¶ cô thÓ nh sau:
-Tr¶ lêi tèt c©u hái:38 em (häc sinh kh¸ -giái)-chiÕm 61,2%.
-Tr¶ lêi cha ®Çy ®ñ: 18em (häc sinh Trung b×nh-kh¸)-chiÕm
29%.
-Cha tr¶ lêi ®óng c©u hái : 6 em (häc sinh trung b×nh)-chiÕm
9,8%.
§ã lµ kÕt qu¶ cha thùc sù cao nhng b¶n th©n t«Ý tù nhËn thÊy víi
viÖc ¸p dông hÖ thèng c©u hái nµy cã t¸c dông lín trong häc tËp
m«n Ng÷ v¨n, gióp häc sinh cñng cè, «n luyÖn, më réng, liªn hÖ
kiÕn thøc tèt. Th«ng qua viÖc tr¶ lêi c©u hái tÝch hîp, häc sinh cã
®iÒu kiÖn rÌn kuyÖn t duy, rÌn luyÖn b¶n th©n tèt h¬n.
V. BµI häc kinh nghiÖm.
§a hÖ thèng c©u hái tÝch hîp vµo bµi gi¶ng v¨n lµ cÇn thiÕ.
§iÒu nµy ®· ®îc chøng minh rÊt râ rµng qua c¶ lý thuyÕt vµ thùc
Trang11
§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS
------------------------------------
tiÔn. Lµ ngêi trùc tiÕp gi¶ng d¹y, b¶n th©n t«i ®· tù rót ra ®îc mét
sè kinh nghiÖm:
-Ngêi thÇy gi¸o kh«ng ngõng tÝch luü, trau dåi kiÕn thøc
kh«ng chØ cña mét bé m«n gi¶ng v¨n, mµ c¶ ë lÜnh vùc kiÕn thøc
®êi sèng kh¸c.
Trªn ®©y lµ mét kinh nghiÖm thùc tÕ mµ t«i ®· ¸p dông ®èi víi líp
t«i ®ang gi¶ng d¹y. T«i thÊy viÖc gi¶ng d¹y theo hÖ thèng c©u hái
tÝch hîp t¹o ®îc niÒm tin cho c¸c em häc tËp vµ n©ng cao hiÖu qu¶
giê d¹y ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc – s¸ng t¹o cña häc sinh ®ång
thêi rÌn ®îc nhiÒu kü n¨ng kh¸c.
T«i mong ®îc sù gãp ý cña c¸c ®ång chÝ!
T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n!
An Hoµ, ngµy 01 th¸ng 12 n¨m 2006
Ngêi viÕt
NguyÔn ThÞ Híng
---------------
HÕt -----------------
Trang12
- Xem thêm -