BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 12
(Trích) -
Tiết 1
Nội dung bài học
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Đọc – Chú thích – Tóm tắt
2. Thể loại - Bố cục
3. Phân tích
Nhan đề
3.1. Hình tượng cây xà nu
3.2. Phân tích một số nhân vật
a. Tnú
b. Cụ Mết, Dít, Heng
III. Tổng kết
1. Nội dung
2. Nghệ thuật
3. Ghi nhớ
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
a. Tiểu sử:
- Tên thật:Nguyễn Văn Báu
- Sinh năm: 1932
- Quê: Thăng Bình – Quảng Nam
- N ă m 1950 gia nh ậ p qu â n đ ội
nhân dân Việt Nam...
- Năm 1962, trở lại chiến trường
miền Nam.
Nguyên Ngọc
b. Sự nghiệp:
Tác phẩm chính:
Tiểu thuyết
Đất nước đứng lên
Đất Quảng.
Truyện ngắn, truyện vừa, kí
- Rẻo cao.
- Dũng cảm
- Đường chúng ta đi
- Trở lại Mèo Vạc...
Văn nghệ Việt Nam ( 1954 – 1955)
- Giải thưởng
Văn nghệ Nguyễn Đình Chiểu ( 1965)
Văn học Quốc tế Lotus, Á Phi ( 19730)
c. Phong cách
- Tác phẩm của nhà văn Nguyên Ngọc mang âm hưởng sử
thi của núi rừng Tây Nguyên.
- Phản ánh những vấn đề trọng đại của đất nước;đề tài
chiến tranh, cách mạng; giọng văn hào sảng, trang trọng.
- Xây dựng những nhân vật tiêu biểu cho ý chí và nguyện
vọng của nhân dân. Tác phẩm - sức sống bất diệt, khả năng
trỗi dậy vô tận của con người và sự sống luôn được đề cao.
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
Hoàn cảnh chung
Hoàn cảnh riêng
- S á ng ng à y 8.3.1965, s ư đ o àn
- Nhà văn viết bài “ Hịch tướng
thủy quân lục chiến đầu tiên của
quân viễn chinh Mĩ đã đổ bộ vào
Chu Lai, bắt đầu “ chiến tranh cục
bộ”.
sĩ” thời đánh Mĩ. Tác giả nhớ kỉ
niệm về Nguyễn Thi, nhớ về cánh
rừng xà nu và những người Tây
Nguyên.
-> Cuộc chiến đấu khốc liêt, hào
-“Rừng xà nu” chảy ra dưới đầu
ngọn bút(1965).
hùng
b. Xuất xứ: In trong “ Trên quê hương những anh hùng Điện
Ngọc” ( 1969)
Lính
dù
173
ở Tây
Nguyên,
1965
Phi
đoàn
34,tại
Biên
Hòa,
1965
8.3.1965,
đà
nẵng
1965 Mĩ đổ bộ vào Tây Nguyên
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc - Chú thích –Tóm tắt
Tnú đi tham gia lực lượng giải phóng quân,
Đọc - Chú thích:
sau ba năm về thăm làng.
Tóm tắt
- Bé Heng gặp anh ở con nước lớn và cùng
anh về làng.. Cụ Mết và bà con dân làng
reo lên mừng rỡ khi gặp Tnú.
Cả lũ làng tới nhà cụ Mết gặp Tnú. Dít xem
giấy có chữ kí chỉ huy cho Tnú về một
đêm.
Cụ Mết kể về cuộc đời Tnú và cuộc đồng
khởi của dân làng Xô Man.
Tnú kể chuyện đánh đồn. Sáng hôm sau,
anh lại lên đường.
II. Đọc - hiểu văn bản:
2. Thể loại - Bố cục:
* Thể loại
* Bố cục
3phần:
P1: Từ đầu tới chân trời: rừng xà nu
bạt ngàn trong “ tầm đại bác”, che chở
cho làng Xô man.
P2: ...khăp rừng: Chuyện Tnú về thăm
làng, cụ Mết kể về cuộc đời Tnú và đêm
đồng khởi
P3: còn lại, Cụ Mết và Dít tiễn Tnú
trở lại đơn vị, những cánh rừng xà
nu...
II. Đọc - hiểu văn bản:
3. Phân tích:
3.1. Nhan đề
Rừng xà nu – mang ý nghĩa biểu trưng cho đất và
người Tây Nguyên gồm nhiều dân tộc, trong đó có
dân tộc Strá và cao nguyên rộng lớn.
Em hãy nêu cảm nhận
Rừng xà
ẩn chứa
ý vị khó
củanumình
về nhan
đề quên của đất rừng Tây
Nguyên, vẻ đẹp
hùng tráng của cây và tinh thần bất
tác phẩm
khuất của con người Tây Nguyên.
Rừng xà nu mang nhiều tầng nghĩa bao gồm nghĩa tả thực,
trừu tượng. Hai lớp nghĩa xuyên thấm vào nhau toát lên
hình tượng sinh động của cây và không khí Tây Nguyên.
II. Đọc - hiểu văn bản:
3. Phân tích:
3.2. Hình tượng cây xà nu
a. Vị trí của hình tượng
Hình tượng cây
xà nu
Xuất hiện ở
phần mở đầu tác
phẩm
Phần kết thúc và
toàn bộ thiên
truyện.
Hình tượng cây
xà nu là hình
tượng xuyên
suốt, trung tâm
góp phần thể
hiện chủ đề,
tính sử thi!
3. Phân tích:
3.2. Hình tượng cây xà nu
a. Vị trí của hình tượng
b. Cây xà nu trong sự gắn bó với con người, cuộc sống người Xô man
( Ý nghĩa cụ thể)
- Đặc điểm của cây xà nu
- Là loài cây họ thông.
- Gỗ quý, nhựa thơm.
- S ứ c s ố ng m ã nh li ệ t v à ham
ánh sáng mặt trời.
Hình tượng xà nu tràn ngập trong tác phẩm gợi cho người
đọc về bức tranh thiên nhiên Tây Nguyên hùng vĩ, thơ mộng.
- C â y x à nu l à m ộ t h ình
tượng nghệ thuật đẹp, giàu giá
trị thẩm mỹ, góp phần làm nổi
bật chủ đề và tạo không khí
Tây Nguyên, chất Tây Nguyên
độc đáo…
b. Cây xà nu trong sự gắn bó với con người, cuộc sống người Xô man
( ý nghĩa cụ thể)
Cây xà nu
Cây xà nu tham
gia vào cuộc
sống sinh hoạt
hằng ngày của
người Xô Man.
Trong cuộc chiến
đấu chống kẻ thù,
rừng bao bọc, che
chở cho làng.
Cây xà nu có mặt
trong những sự
kiện trọng đại của
người dân làng Xô
Man.
=> Tác phẩm trùng điệp những xà nu. Xà nu là linh hồn, giao hòa với
cuộc sống của người dân làng Xô Man. Không thể tách xà nu khỏi cuộc
sống và con người Tây Nguyên.
c. Cây xà nu trở thành biểu tượng cho sức sống bất diệt và
những phẩm chất cao đẹp của người Tây Nguyên (ý nghĩa biểu
tượng).
* Xà nu đau thương như con người Xô Man đau thương
“Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc”
Làng
Tầm đại bác -
( sự
sống –
rừng xà
nu)
cái chết,
hoàn cảnh nghiệt
ngã.
- Rừng xà nu được đặt trong thế hiểm của hoàn cảnh, một cuộc
quyết đấu căng thẳng mang tầm vóc lịch sử!
Rừng xà nu là đối tượng hủy diệt của kẻ thù
“ Hầu hết đạn đại bác đề rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con
nước lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào
không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa
thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương,
nhựa ứa ra tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè
gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng
cục máu lớn”...
“...Những cây non trúng đạn “ vết thương không lành được,
cứ loét mãi ra, năm mười hôm thì cây chết “
vết thương
Cây xà nu
bị tàn phá
cục
máu
lớn
loét mãi ra
cây chết
Đau đớn
Sự mát mát
Liên tưởng đến cái chết
của con người
Thương tích của cây xà nu liên tưởng đến con người
Xô Man trong chiến tranh. Sự sống đã chiến thắng
bom đạn hủy diệt.
- Cây xà nu có sức sống bất diệt như con người
“ Trong r ừ ng í t c ó lo ạ i c ây
sinh sôi nảy nở khỏe như vậy.
Cạnh một cây xà nu mới ngã
gục, đã có bốn, năm cây con
mọc lên, ngọn xanh rờn, hình
nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu
trời...nó phóng lên rất nhanh,
lóng lánh...”
- Xem thêm -