Mô tả:
BAÙNG BUÏNG (COÅ TRÖÔÙNG)
ThS BS TRAÀN THÒKHAÙNH TÖÔØNG
BM NOÄI ÑHYK PHAÏM NGOÏC THAÏCH
BAØI GIAÛNG CHO Y 2, CT2
ÑÒNH NGHÓA
Laø söï tích tuï dò
ch trong khoang maøng buïng.
2 loaïi :
Baùng buïng töï do hay khu truù
CÔ CHEÁ
A- TAL Thuûy tónh
C- Taêng tính thaám mao maïch phuùc maïc
Xô gan
Taéc TM gan
Lao maømg buïng
Vieâm phuùc maïc do vi khuaån
Beänh lyù aùc tính phuùc maïc
(Budd-Chiari syndrome)
Taéc TMCD
Vieâm maøng ngoaøi tim co thaét
Suy tim P
B-Gæam aùp suaát keo
Suy gan
HC thaän hö
Suy dinh döôõ
ng
Beänh ruoät maát ñaïm
D- Roø dòch vaøo khoang phuùc maïc
Baùng buïng dò
ch maät
Baùng dò
ch tuïy (Pancreatic ascites)
Baùng buïng döôõ
ng chaáp
(Chylous ascites)
Baùng buïng do nöùôc tieåu
E- Cô cheá khaùc
Phuø nieâm Myxedema
Beänh buoàng tröùng (Meigs' syndrome)
Loïc maùu maïn
TRIEÄU CHÖÙNG LS
TRIEÄU CHÖÙNG CÔ NAÊNG
Beänh nhaân caûm thaáy buïng to ra.
Caêng töùc buïng neáu dò
ch baùng thaønh laäp nhanh.
Coù theå gaây khoù thôû neáu baùng nhieàu.
TRIEÄU CHÖÙNG THÖÏC THEÅ
- Nhìn : bình thöôøng neáu baùng buïng löôïng ít.
Baùng nhieàu: buïng to, beø 2 beân khi naèm ngöûa,
xeä xuoáng döôùi khi ñöùng, roán coù theå bòloài, da
caêng boùng.
- Goõ: goõñuïc vuøng thaáp neáu baùng ít, goõñuïc
toaøn buïng neáu baùng nhieàu, goõñuïc baøn côø
trong baùng khu truù.
- Sôø : tuøy theo löôïng dò
ch vaø thôøi gian thaønh laäp
dò
ch baùng maø buïng sôø meàm hay caêng. Sôø ñau
trong nhieã
m truøng dò
ch baùng. Daáu hieäu soùng voã
(+) khi baùng nhieàu.
ÑAÙNH GIAÙ MÖÙC ÑOÄ
+ : Baùng nheï khoù phaùt hieän treân laâm saøng.
++ : Baùng vöøa phaûi
+++ : Baùng nhieàu, buïng khoâng caêng
++++ : Baùng nhieàu, buïng caêng
CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT :
Beùo phì
, coù thai, u nang buoàng tröùng, caàu
baøng quang...
Gæa baùng buïng
CAÄN LAÂM SAØNG
SIEÂU AÂM :
- Phaùt hieän dò
ch trong oå buïng
-- Gôïi yù baûn chaát dò
ch
- Coù theå phaùt hieän NN.
CT : toát hôn SA
CHOÏC DÒCH BAÙNG :
1- Maøu saéc:
Vaøng trong, traéng trong (BC <1000/mm3 )
Maùu XH noäi hay chaïm maïch
Ñuïc coù theå do BC, hay do Triglyceride
( > 50mg/dl hay 0,56mmol/l ñuïc)
Ñò
nh löôïng Triglyceride
Neáu TG > 200mg/dl (2,26mmol/l) vaø >TG maùu
Baùng buïng döôõ
ng chaáp (Chylous ascites)
Naâu ñoû Ñò
nh löôïng Bilirubin
(Bili dò
ch baùng > maùu VPM maät thöôøng do thuûng
tuùi maät )
2- XN sinh hoùa (Protein, Albumin, Glucose, LDH..)
Dò
ch thaám dò
ch tieát (tröôùc ñaây) döïa vaøo Protein
cao, thaáp :
Protein ≥ 2.5g/dl dò
ch tieát, < 2.5g/dl dò
ch thaám
(chính xaùc 56%).
Döïa vaøo tyû leä LDH vaø protein cuûa dò
ch baùng vôùi
maùu ñoä chính xaùc cuõ
ng khoâng cao hôn.
VD : Suy tim P dò
ch thaám, nhöng Pro ≥ 2.5g/dl
Duøng thuoác lôïi tieåu nhieàu Pro cao / xô gan.
DB do K gan di caên laø dò
ch tieát nhöng coù Pro thaáp
ñeán 30% tröôøng hôïp.
SAAG (Serum-ascities albumin gradient )
Chính xaùc 97% trong phaân loaïi dò
ch baùng
SAAG = Albumin maùu – Albumin dò
ch baùng
≥ 1.1g/dl : coù taêng aùp TMC (SAAG cao)
< 1.1g/dl : khoâng taêng aùp TMC (SAAG thaáp)
Coù theå keát hôïp caû 2 ñeå gôïi yù NN
VD : SAAG cao + Pro cao thöôøng laø ST P
SAAG thaáp + Pro cao thöôøng beänh lyù aùc
tính hay lao maøng buïng.
Ñò
nh löôïng ADA dò
ch baùng : taêng ≥
39U/l lao maøng buïng ( ñoä nhaïy vaø ñoä
chuyeân > 90%)
3 - Teá baøo :
Dịch thấm thöôøng < 500 BC/ mm3 , Neutrophil < 250/mm3
Neáu Neutrophil ≥ 250/mm3 vaø ≥ 50% toång soá BC VPM
VPM thöù phaùt nghi ngôø khi coù 2 trong 3 tieâu chuaån sau:
1-Protein >1,0g/dl
2-Glucose < 50mg/dl
3-LDH DB ≥ LDHmaùu ( giôùi haïn treân bì
nh thöôøng )
VPM tự phaùt : khoâng hay chæ coù 1 tieâu chuaån
* Neáu BC taêng chuû yeáu ñôn nhaân thöôøng lao, ung thö..
* Neáu HC chuû yeáu thöôøng chaán thöông hay ung thö.
4- Nhuoäm Gram vaø caáy
Trong moâi tröôøng caáy maùu ñoä nhaïy cao hôn.
5- Cytology : tì
m TB dòdaïng
Ñoä nhaïy gaàn 100% K maøng buïng nguyeân phaùt
Ñoäâ nhaïy 60% vôùi K di caên maøng buïng.
PHAÂN TÍCH DÒCH BAÙNG
Caâu hoûi 1:
Coù nhieã
m truøng khoâng ?
Neáu coù VPM töï phaùt hay thöù phaùt ?
Caâu hoûi 2 : TA TMC ?
Caâu hoûi phuï :Protein cao hay thaáp ?
NGUYEÂN NHAÂN
SAAG cao :
SAAG thaáp :
Protein DB cao
- Suy tim phaûi, vieâm maøng
Protein DB cao
- Ung thö nguyeân phaùt hay di caên
ngoaøi tim co thaét
- Hoäi chöùng Budd - Chiary
Protein DB thaáp
- Xô gan ,
- Vieâm gan do röôïu,
- Suy gan toái caáp
- Lao maøng buïng
- Vieâm tuïy hay doø tuyeán tuïy, doø
nang giaû tuïy...
- Vieâm thanh maïc (serotitis )
Protein DB thaáp
- Hoâi chöùng thaän hö
- Suy dinh döôõ
ng
- Xem thêm -