Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Buæi1 . Tuần 1
Năm học 2015 - 2016
Ngày soạn : 9/9/2015
Tiết 1+2+3
ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT
A.Môc tiªu
- Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt
- Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt tõ c¸c v¨n b¶n ®· häc:Con Rång ch¸u
Tiªn, Th¸nh Giãng...
- KÓ tãm t¾t ®ưîc c¸c truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc.
B.Tæ chøc d¹y häc
I.HÖ thèng c¸c truyÒn thuyÕt ®· häc
GV yªu cÇu HS lËp b¶ng hÖ thèng sau:
ThÓ
Kh¸i niÖm
C¸c v¨n b¶n ®· häc
§Æc ®iÓm cña
lo¹i
truyÒn thuyÕt
TRuyÒn Lµ nh÷ng truyÖn d©n -Con Rång ch¸u Tiªn
- YÕu tè tưëng tưthuyÕt
gian kÓ vÒ c¸c nh©n -B¸nhchưng b¸nh giÇy îng k× ¶o
vËt vµ sù kiÖn cã liªn -Th¸nh Giãng
- Cèt lâi lÞch sö
quan ®Õn lÞch sö thêi -S¬n Tinh Thuû Tinh
- ý nghÜa
qu¸ khø.
-Sù tÝch Hå Gư¬m
II.Ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt
GV gîi dÉn yªu cÇu HS ph©n tÝch 3 ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyªt trong tõng v¨n
b¶n cô thÓ:
-YÕu tè tưëng tưîng k× ¶o
-Cèt lâi lÞch sö
-ý nghÜa
III.Ôn tập : Truyền thuyết: Con Rồng cháu Tiên
BT1.Các nhân vật và sự việc:
+ Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n Vµ ¢u C¬
+LLQ vµ ¢u C¬ gÆp nhau, kÕt duyªn vî chång.
+¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng në ra tr¨m ngêi con.
+LLQ vµ ¢u C¬ chia tay nhau, 50 con theo cha xuèng biÓn, 50 con theo mÑ lªn
rõng.
+Ngêi con trëng ®îc suy t«n lªn lµm vua lÊy hiÖu lµ Hïng V¬ng, ®Æt tªn níc lµ
V¨n Lang.
+Ngêi ViÖt tù hµo m×nh lµ con ch¸u Rång- Tiªn
BT2. Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật
a, Nghệ thuật
-Sử dụng các chi tiết hoang đường , kì ảo
-Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh
b, Nội dung
- Giải thích suy tôn nguồn gốc giống nòi.
1
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
- Thể hiện ý nguyện đoàn kết,gắn bó như anh em một nhà, sự thống nhất của
cộng đồng người việt trên khắp mọi miền đất nước.
BT3: T×m c¸c yÕu tè tëng tîng k× ¶o cã trong truyện truyÒn thuyÕt ®· häc?
Chi tiết kì lạ:
- Nguồn gốc, dung mạo: LLQ và AC đều là con của các vị thần.
- Cái bọc trăm trứng (hoang đường nhưng rất thú vị và giàu ý nghĩa: Nói đến dt
VN đều sinh ra từ một bọc trứng của mẹ Âu Cơ)
-Đàn con lớn lên không cần bú mớm-> lớn nhanh như thổi, mặt mũi khôi ngô
khỏe mạnh như thần -> ý nghĩa: DT VN vốn khỏe mạnh cường tráng, đẹp đẽ...)
- Những chiến công hiển hách của LLQ( sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ, diệt
trừ yêu quái..).
- Cuộc sinh nở kì lạ của âu cơ
->Các chi tiết có vai trò tạo nên tính chất của các truyện truyền thuyết
Các chi tiết kì ảo có vai trò gây sự chú ý cho người đọc
Ý nghĩa Của những chi tiết kì ảo hoang đường:
+ Tăng sức hấp dẫn của truyện
+Tô đậm tính kì lạ, lớn lao đẹp đẽ của nhân vật
+ Linh thiêng hóa nguồn gốc giống nòi, dt, để ta thêm tự hào, tôn kính tổ
tiên, dt.Cũng bởi sụ tích này mà người viêt khi nhắc đến nguồn gốc của
mình thường xưng là Con Rồng cháu Tiên
BT4 : Trong các chi tiết trên, em thích chi tiết nào nhất ? Hãy viết một đoạn
văn nêu cảm nhận của em về chi tiết đó ?
Viết đoạn văn: Nêu cảm nhận về chi tiết:
A.Câu mở đoạn: Giới thiệu được chi tiết kì ảo trong tác phẩm và ấn tượng mà
chi tiết đó để lại.
B. Các câu thân đoạn:
- Là sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhân dân ta.
- Thể hiện mối quan hệ thân thiết, ruột thịt bởi tất cả các dân tộc Việt nam đều là
anh em
- Khẳng định sự lớn lên mạnh mẽ của nhân dân ta( đàn con không cần bú mớm
mà cứ lớn nhanh như thổi)
C. Câu kết:
- Lòng tự hào về nguồn gốc và sức mạnh của dân tộc
- Tinh thần đoàn kết vì mọi người đều là anh em một nhà.
BT5.GV tãm t¾t mÉu v¨n b¶n:
"L¹c Long Qu©n lµ con trai thÇn Long N÷, ¢u C¬ lµ con g¸i ThÇn N«ng. Hai ngêi gÆp nhau, kÕt duyªn chång vî. ¢u C¬ sinh ra mét c¸i bäc tr¨m trøng, në tr¨m
con, c¸c con kh«ng cÇn bó mím ®Òu lín nhanh nh thæi. Long Qu©n lµ nßi Rång,
ë l©u trªn c¹n thÊy kh«ng tiÖn bÌn trë vÒ biÓn. ¢u C¬ mét m×nh vß vâ nu«i con,
thÊy buån phiÒn liÒn gäi Long Qu©n lªn. Hai ngêi bµn nhau chia con: 50 theo
2
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
cha vÒ biÓn, 50 theo mÑ lªn nói, cai qu¶n bèn ph¬ng, khi nµo khã kh¨n th× gióp
®ì nhau. Ngêi con c¶ theo mÑ,®îc suy t«n lªn lµm vua lÊy hiÖu lµ Hïng V¬ng,
®Æt tªn níc lµ V¨n Lang.Đây chÝnh lµ tæ tiªn cña ngêi ViÖt, khi nh¾c vÒ céi
nguån, ngêi ViÖt ®Òu tù hµo m×nh lµ con Rång ch¸u Tiªn"
->HS tãm t¾t v¨n b¶n .
BT6.T¹o lËp v¨n b¶n
KÓ l¹i truyÒn thuyÕt trên b»ng lêi cña em, nhËp vai nh©n vËt trong t¸c phÈm.
( Hs kể)
BT 7:
KÓ tªn mét sè truyÖn t¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt?
*Truyện: " Kinh và Ba- na là anh
* Một số truyện cùng thể loại.
- Kinh vµ Ba Na lµ anh em (DT Ba na) em":
- Qu¶ trøng to në ra con ngêi (mêng)
- Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me)
. . . Truyện kể rằng: Có hai anh em thấy
người cha say rượu, trần truồng. Người em nhìn cười và bị người cha đuổi đi.
Vợ chồng người em dắt nhau lên tận miền rừng núi sinh cơ lập nghiệp; đẻ con,
đẻ cháu và là nguồn gốc người Ba- na. Người anh ở lại miền đồng bằng lấy vợ
sinh cơ lập nghiệp làm ăn ,sinh sống và là nguồn gốc của người Kinh.
* Ở sử thi " Đẻ đất đẻ nước", của dân tộc Mường:
Chim thần đẻ ra nhiều trứng, trứng nở ra các dân tộc như người: Việt, Thái,
H`Mông . . .
* Người Tà Ôi kể trong truyện cổ của họ rằng: Dân tộc Tà Ôi được sinh ra từ
một quả bầu. “Ngày xưa khi trên trái đất chỉ có loài thú sống với nhau, con
người chưa xuất hiện thì bỗng xảy ra một tiếng nổ dữ dội. Sau tiếng nổ thì mặt
đất bỗng dưng thay đổi hẳn, các con thú vắng bóng. Chỉ may mắn còn sống sót
mỗi hai con chó, một đực, một cái.
Hai con chó sống chung với nhau. Bỗng một hôm trời hạn hán, nước sông suối
khô cạn, cây sim, cành móc đều chết cháy. Hai con chó tìm lên vùng cao để tìm
thức ăn và nước uống. Vượt qua nhiều núi đèo hiểm trở, cuối cùng hai con chó
cũng tìm được nguồn nước. Con chó cái lúc này đang bụng mang dạ chửa, nó cố
lê mình đến bên bờ suối. Lúc nó chui đầu xuống dòng nước, cũng là lúc nó
3
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
chuyển dạ, đẻ ra một quả bầu dài. Một nửa quả bầu nằm dưới nước, một nửa lại
nằm vắt lên bờ.
Quả bầu cứ nằm như vậy suốt bao tháng liền. Nửa trên bờ của trái bầu bị nắng
hạn nung nóng nên ngày càng đen thẫm lại, còn nửa dưới được mát mẻ nên
trắng bợt ra.
Mãi lúc khi mùa xuân đến, khi trời ấm áp dần lên thì quả bầu bỗng vỡ ra và con
người từ vòng quả bầu đó vươn dậy. Số người nằm nửa trên bờ của quả bầu có
nước da ngăm đen, còn số được bảo vệ nên có làn da trắng trẻo.
Số người có làn da trắng xuôi theo dòng sông, suối về đồng bằng sinh sống trở
thành người Kinh sau nầy. Những người có làn da ngăm đen lại đi ngược về ở
phía đầu nguồn tìm rừng phát rẫy trở thành người Tà Ôi bây giờ...”
Bµi tËp vÒ nhµ:
Bµi 1: Tìm hiểu nhân vật và sự việc, ý nghĩa của truyện?
Bµi 2: ý nghÜa c©u nãi ®Çu tiªn cña Giãng?
Bµi 3: ý nghÜa chi tiÕt Giãng bay vÒ trêi?
Ngày soạn : 13/9/2015
Buổi 2- Tuần 2
Tiết 1+2+3
ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: BÁNH THƯNG BÁNH GIẦY
A.Môc tiªu
- Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt
- Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt tõ c¸c v¨n b¶n ®· häc: -B¸nhchưng
b¸nh giÇy
- KÓ tãm t¾t ®ưîc truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc.
B.Tæ chøc d¹y häc
Hoạt động của
Hoạt động
thầy
của trò
HĐ1: Hướng dẫn
đọc hiểu chú thích
GV: Hướng dẫn HS: 2-3 HS
4
Nội dung cần đạt
I. Đọc –tìm hiểu chung
1. Đọc kể
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
HS đọc tryện :
GV: Yêu cầu HS
tóm tắt
GV: Yêu cầu HS
lựa chọn từ khó và
giải nghĩa
HĐ2: Hướng dẫn
HS tìm hiểu nội
dung và ý nghĩa
của truyện .
GV: - Yêu cầu HS
theo dõi văn bản và
vở bài tập.
H: Vua Hùng chọn
người nối ngôi
trong hoàn cảnh
nào ? Điều kiện và
hình thức thực hiện
là gì ?
H: Em có nhận xét
và suy nghĩ gì về
điều kiện và hình
thức truyền ngôi
của vua Hùng ?
GV: Yêu cầu HS
tìm các chi tiết cơ
bản việc chuẩn bị
lễ vật của các lang
và lang Liêu ?
H: Các lang đua
nhau tìm lễ vật
chứng tỏ điều gì ?
H:? Tại sao lang
Liêu lại có tâm
trạng buồn rầu ?
H. Tại sao Thần
chỉ giúp riêng mình
lang Liêu ?
H: Trong cuộc đua
tài, ai là người
giành được phần
thắng ?
H: Vì sao lễ vật
của lang Liêu lại
5
Năm học 2015 - 2016
đọc truyện
- HS theo dõi
2. Chú thích
HS: Tự kể cho
nhau nghe
HS: Tự trao
đổi với nhau
về nghĩa của
từ khó.
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
1. Vua Hùng chọn người nối ngôi
- Hoàn cảnh: Giặc yên, vua đã già, muốn
truyền nối ngôi.
- Điều kiện: phải nối chí vua, không nhất
thiết là con trưởng
- Hình thức: dâng lễ vật, làm vừa ý vua cha
HS: Quan sát
và theo dõi
HS: Dùng vở
bài tập để thảo
luận
HS: luận
Thảo
2. Cuộc đua tài dâng lễ vật .
HS: Thảo luận
.
HS: - tự đọc
nhẩm
HS: Theo dõi
Các lang
- đua nhau
tìm lễ vật
thật
quý,
thật hậu .
Lang Liêu
- buồn nhất
- được thần
báo mộng
- làm bánh
chưng bánh
giầy
dâng
vua cha
3. Kết qủa của cuộc đua tài
III. giá trị nộiudung và nghệ thuật
1. Ý nghĩa, nội dung.
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
được vua Hùng lựa - HS đọc ghi
chọn ?
nhớ
H: Chi tiết vua
nếm bánh và suy
nghĩ rất lâu có ý
nghĩa gì ?
H: Em có đánh giá
và nhận xét gì về
lời nói của vua với
các lang và mọi
người ?
Năm học 2015 - 2016
- Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ
truyÒn vµ phong tôc lµm b¸nh chng, b¸nh
giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ngêi ViÖt.
- §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa níc.
- Quan niÖm ban đầu vÒ Trêi, §Êt.
- ¦íc m¬ vua s¸ng, t«i hiÒn, ®Êt níc th¸i
b×nh, nh©n d©n no Êm.
2. NghÖ thuËt :
-> Sö dông nghÖ thuËt tiªu biÓu của truyÖn
d©n gian có yếu tố hoang đường, kì ảo.
IV. Củng cố - Luyện tập
BT1- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn?
(- Hïng Vư¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua.
- C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ® ưîc thÇn m¸ch b¶o,
dïng g¹o lµm hai thø b¸nh ®Ó d©ng vua.
- Vua cha chän b¸nh cña lang Liªu ®Ó tÕ trêi ®Êt cïng Tiªn Vư¬ng vµ nhưêng
ng«i cho chµng.
- Tõ ®ã nưíc ta cã tôc lµm b¸nh chưng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt.)
BT2: T×m c¸c yÕu tè tëng tîng k× ¶o cã trong truyện truyÒn thuyÕt ®· häc?
BT3: Đóng vai vua Hùng hoặc một trong các lang kể lại truyện bánh chưng
bánh giầy?
BT3: Đọc truyện em thích nhất chi tiết nào ? Vì sao ?
IV: H ướng dẫn học bài
- Tập kể lại truyện bằng ngôn ngữ sáng tạo của bản thân ?
- Thực hành BT1-SGK-T12 ?
- Suy nghĩ và nêu ý kién bình giá về bức tranh SGK-T10 ?
- Soạn văn bản Thánh Giong, xác định những sự việc cơ bản diễn ra trong
truyện.
6
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
Ngày soạn : 17/9/2015
Buổi 3- Tuần 2
Tiết 1+2+3
ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: THÁNH GIÓNG
A.Môc tiªu
- Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt
- Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt ®· häc: THÁNH GIÓNG
- KÓ tãm t¾t ®ưîc truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc.
B.Tæ chøc d¹y häc
I. Nội dung
I. §äc - t×m hiÓu chung.
HDHS cách đọc VB: to rõ ràng
1. Đọc – Kể tóm tắt.
GV đọc mẫu gọi HS đọc tiếp sức
HD HS giải nghĩa 1 số CT khó
? Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc
chÝnh ?
- Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng
- Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn
tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc
- Th¸nh Giãng lín nhanh nh thæi
- Th¸nh Giãng vư¬n vai thµnh tr¸ng
sÜ cưìi ngùa s¾t ®i ®¸nh giÆc vµ
®¸nh tan giÆc.
- Vua phong TG lµ Phï §æng Thiªn
Vư¬ng vµ nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i
Thể loại : VBTS
cña Th¸nh Giãng.
X/đ kiểu VB và PTBĐ?
2. Bố cục : 3 phần :
X/đ bố cục, ND từng phần của VB?
7
-Phần 1 : từ đầu -> nằm đấy”=>sự ra đời kì
lạ của Gióng
-Phần 2: Tiếp ->đến: “bay lên trời” =>
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
HDHS quan sát phần đầu VB.
? Sự ra đời của TG có gì kì lạ?
Năm học 2015 - 2016
Gióng gặp sứ giả,cùng nhân dân đánh giặc
rồi bay lên trời.
- Phần 3: Còn lại. Những dấu tích lịch sử
về Thánh Gióng.
II. Tìm hiểu chi tiết.
1. Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng:
- Bµ mÑ ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi
sinh.
- CËu bÐ lªn 3 kh«ng nãi, kh«ng cưêi,
kh«ng biÕt ®i;
? Khi ra ®êi, Giãng lµ ngưêi ntn ?
?E có nhận xét gì về sự ra đời này
à Kh¸c thưêng, k× l¹.
của TG?
2. Th¸nh Giãng lín lªn, ra trËn ®¸nh
giÆc.
* TG lín lªn:
- TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Th¸nh Giãng: ®ßi
®i ®¸nh giÆc.
-> ý chÝ ®¸nh giÆc cøu níc, lµ h×nh ¶nh
cña nh©n d©n.
HDHS quan sát P2 của VB
? Th¸nh Giãng biÕt nãi khi nµo ?
? TiÕng nãi ®Çu tiªn cña TG cã ý
nghÜa ntn ?
- Ban ®Çu lµ lêi nãi quan träng, lêi
yªu nưíc, ý thøc ®èi víi ®Êt nưíc
®ưîc ®Æt lªn hµng ®Çu.
- Lóc b×nh thưêng th× ©m thÇm
lÆng lÏ
nưng khi nưíc nhµ gÆp c¬n nguy
biÕn th× ®øng ra cøu nưíc ®Çu tiªn.
? Sau h«m gÆp sø gi¶, Giãng cã
®iÒu g× kh¸c thưêng?
§iÒu ®ã cã ý nghÜa g×?
( ViÖc cøu n ư íc lµ rÊt hÖ träng vµ cÊp
b¸ch, Giãng ph¶i lín nhanh míi ®ñ søc
m¹nh kÞp ®i ®¸nh giÆc. H¬n n÷a, ngµy xa
- Giãng lín nhanh nh thæi, vư¬n vai thµnh
tr¸ng sÜ:
+ §¸p øng nhiÖm vô cøu níc.
+ Lµ tưîng ®µi bÊt hñ vÒ sù trëng thµnh
vưît bËc cña ngêi anh hïng, tinh thÇn d©n
téc tr ưíc n¹n ngo¹i x©m.
ND ta quan niÖm r»ng, ngưêi anh hïng
ph¶i khæng lå vÒ thÓ x¸c, søc m¹nh. C¸i
- Bµ con lµng xãm gãp g¹o nu«i Giãng:
vư¬n vai cña Giãng ®Ó ®¹t ®Õn ®é phi th-
->ThÓ hiÖn t×nh yªu nưíc, søc m¹nh
8
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
ưêng Êy.)
Năm học 2015 - 2016
®oµn kÕt cña toµn d©n.
? Chi tiÕt bµ con ai còng vui lßng
gãp g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g×?
Giãng kh«ng hÒ xa l¹ víi ND Giãng ®©u
chØ lµ con cña mét bµ mÑ mµ lµ con cña
c¶ lµng, cña nh©n d©n.
Ngµy nay ë lµng Giãng ngêi ta vÉn tæ
chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng.
§©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu
ý nghÜa LS.
? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ viÖc
Giãng ra trËn ®¸nh giÆc?
* Th¸nh Giãng ra trËn ®¸nh giÆc:
- Vư¬n vai thµnh tr¸ng sÜ m×nh cao h¬n
tr ư îng.
- Phi th¼ng ®Õn n¬i cã giÆc giÕt hÕt líp nµy
®Õn líp kh¸c.
- Nhæ nh÷ng côm tre ven ®êng quËt vµo
giÆc.
- GiÆc tan vì, ch¹y trèn.
-> Giãng ®¸nh giÆc kh«ng nh÷ng b»ng vò
khÝ mµ b»ng c¶ cá c©y cña ®Êt nưíc, b»ng
? Chi tiÕt TG nhæ tre ®¸nh giÆc cã
ý nghÜa g×?
...B¸c Hå nãi: "Ai cã sóng th× dïng sóng,
nh÷ng g× cã thÓ giÕt ®ưîc giÆc.
-> ý chÝ søc m¹nh, tinh thÇn quËt cêng.
ai cã g ư¬m th× dïng g ư¬m, kh«ng cã
gư¬m th× dïng cuèc, thuæng, gËy géc."
E cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc TG ra trËn
®¸nh giÆc.
? C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc
g×?
? V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ
3. Th¸nh Giãng bay vÒ trêi:
- Kh«ng mµng danh lîi.
- ND yªu mÕn muèn gi÷ m·i h×nh ¶nh cña
ngêi anh hïng bÊt tö.
- Giãng lµ non n ưíc, lµ ®Êt trêi, lµ biÓu
tưîng cña ngưêi d©n V¨n Lang.
triÒu ®Ó nhËn tưíc léc mµ l¹i bay
vÒ trêi?
* ý nghÜa cña h×nh t ưîng Th¸nh Giãng:
-> Tiªu biÓu, rùc rì cña ng ưêi anh hïng
? H×nh t ưîng TG trong truyÖn cã
ý nghÜa g×
9
diÖt giÆc cøu n ưíc, mang trong m×nh søc
m¹nh céng ®ång buæi ®Çu dùng nưíc
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Nªu NT vµ ND cña VB?
Năm học 2015 - 2016
III. Tæng kÕt
1. NghÖ thuËt
2. Néi dung
Gäi HS ®äc ghi nhí.
* Ghi nhí (SGK/23
? H×nh ¶nh nµo cña Giãng ®Ñp nhÊt
trong t©m trÝ em?
.
Mt:nắm vững kiến thức làm BTTH
II.Bài tập:
1.BT1: giá trị nộidung và nghệ thuật
1. Ý nghĩa, nội dung.
Truyện mang màu sắc thần kiflaf biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh
bảo về đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân
ta từ buổi đầu lịch sử về người anh hung cứu nước chống giặc ngoại xâm.
2. NghÖ thuËt :
XD hình ảnh người a/h cứu nước mang màu sắc than kì, những chi tiết nghệ
thuật kì ảo , phi thường- bểu tượng cho sức mạnh của cộng đồng người Việt
trước họa xâm lăng.
-Nhứng sự kiện LS, những h/a TN đất nước, truyện vừa lí giải về công cuộc giữ
nước của nhân dân ta thời HV, đồng thời lí giải về ao hồ… những sự vật còn tồn
tại trong đ/s hiện nay.
2.BT2
T×m c¸c yÕu tè tëng tîng k× ¶o cã trong truyện truyÒn thuyÕt ®· häc?
3.BT3
Theo em, truyÖn TG liªn quan ®Õn sù thËt LS nµo?
Tinh thần và sức mạnh của nhân dân của nhân dân , của cộng đồng người
việt chống giặc ngoại xâm trong những ngày đầu dựng nước và giữ nước.
4.BT4- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn?
5.BT5: Đóng vai Thánh Gióng kể lại truyện bằng lời văn của em ?
6.BT6 : Em thích nhất chi tiết nào trong truyện ? Vì sao ? Hãy nêu cảm nhận
của em về chi tiết đó bằng một đoạn văn ngắn( khoảng 5-> 7 câu).
10
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
6.BT6. ? T¹i sao héi thi thÓ thao trong nhµ trêng l¹i mang tªn “Héi kháe Phï
§æng”?
Héi thi thÓ thao mang tªn Héi kháe Phï §æng v× ®©y lµ héi thao dµnh cho løa
tuæi thiÕu niªn, môc ®Ých cña cuéc thi lµ häc tËp tèt, lao ®éng tèt gãp phÇn vµo
sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt nưíc
Ngày soạn : 21/9/2015
Buổi 4- Tuần 3
Tiết 1+2+3
ÔN TẬP: TRUYỀN THUYẾT: SƠN TINH THỦY TINH
I. MỤC TIÊU
- Cñng cè vµ n©ng cao kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt
- Lµm râ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt ®· häc: SƠN TINH THỦY TINH
- KÓ tãm t¾t ®ưîc truyÒn thuyÕt, chØ ra ®ưîc chñ ®Ò, nh©n vËt, sù viÖc.
II. ChuÈn bÞ:
1. Gi¸oviªn: - So¹n bµi, ®äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n.
- Ph¬ng ph¸p: ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ò…
2. Häc sinh: + So¹n bµi
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh
? Kể lại diễn cảm truyện Thánh Gióng ?
11
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
? Truyện Thánh Gióng nói lên ước mơ gì của nhân dân ta?
2. Bài mới.
I. Nội dung
Hoạt động của
Hoạt động của GV
Kiến thức
HS
HĐ1
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
HDHS cách đọc VB: Giọng
1. Đọc, kể VB
chậm rãi ở đoạn đầu, nhanh gấp ở
đoạn sau: Đoạn tả cuộc giao
chiến giữa hai thần, đoạn cuối
giọng đọc, kể trở lại chậm, bình
tĩnh…
Gọi HS đọc và kể chuyện
-
Đọc
và
kể
chuyện
- GV nhận xét sau khi HS đã
đọc, kể xong.
- Nghe.
H: Em hiểu thế nào là cầu
hôn, phán, sính lễ?
- Trả lời theo chú thích 2, 5,
6.
* GV giải thích thêm:
- Ván (cơm nếp): Mâm.
- Nệp (bánh chưng): cặp (hai,
đôi).
H: Truyện gồm mấy đoạn? * Thảo luận trả 2. Bố cục: ba đoạn:
mỗi đoạn thể hiện nội lời:
- Đoạn1: Từ đầu đến “một
dung gì?
đôi”: Vua Hùng thứ 18 kén
rể.
- Đoạn 2: Tiếp -> “rút
quân”: ST-TT cầu hôn và
cuộc giao tranh của hai vị
thần.
- Đoạn 3: còn lại: Sự trả thù
hằng năm về sau của Thủy
12
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
Tinh và chiến thắng của Sơn
Tinh.
H: Truyện được gắn với
thời đại nào trong lịch sử - Truyện được
gắn với thời đại
Việt Nam?
Ý nghĩa của câu chuyện không các
vua Hùng.
chỉ dừng lại ở việc giải thích các Truyện
hiện tượng tự nhiên và phản ánh công
ước mơ chinh phục các hiện
tượng tự nhiên một cách chung
chung, mà cong hướng tới việc
đã gắn
cuộc
trị
thủy với thời đại
mở nước, dựng
ca ngợi công lao dựng nước của nước đầu tiên của
cha ông ta vào một thời đại lịch người Việt cổ.
sử trên địa bàn cư trú của người
Việt cổ.
- Treo bức tranh trong SGK
đã được phóng to.
- Theo dõi.
H: Theo em, bức tranh
minh họa nội dung nào của
văn bản “Sơn Tinh, Thủy - Minh họa cuộc
Tinh”?
giao tranh quyết
liệt
Tinh
giữa
Sơn
và
Thủy
Tinh.
H: Em hãy đặt tên cho bức - Cuộc chiến Sơn
tranh này?
HĐ2
H: Trong truyện “Sơn
Tinh-Thủy Tinh.
HĐ2
Tinh, Thủy Tinh” nhân
vật chính là ai? Họ được - Sơn Tinh và
miêu tả bằng những chi Thủy Tinh.
tiết tưởng tượng kì ảo như
- Sơn Tinh ở
thế nào?
13
II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết
1. Vua Hùng kén rể
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Cách giới thiệu về hai nhân vật vùng
Năm học 2015 - 2016
núi
Tản
này gây hấp dẫn cho người đọc, Viên có tài lạ:
và sẽ dẫn tới cuộc tranh tài đọ
sức ngang ngửa giữa hai thần vì
một người con gái mày ngài mắt
phượng là Mị Nương.
Vẫy tay về phía
Đông, phía Đông
nổi cồn bãi; vẫy
tay về phía tây,
phía tây mọc lên
từng dãy núi đồi.
- Thủy Tinh: Gọi
gió, gió đến; hô
- Gọi HS đọc đoạn 1.
H: Vì sao vua Hùng băn
khoăn khi kén rể?
mưa, mưa về.
- Đọc.
- Vua Hùng muốn chọn cho
- Muốn chọn cho con một người chồng thật
con một người xứng đáng.
chồng thật xứng - Sơn Tinh, Thủy Tinh đến
đáng.
cầu hôn đều ngang tài ngang
- Sơn Tinh, Thủy sức.
Tinh đến cầu hôn
đều
ngang
tài
ngang sức.
H: Giải pháp kén rể của
vua Hùng là gì?
-
Thách
cưới - Thách cưới bằng lễ vật khó
Có thể nói việc vua Hùng bằng lễ vật khó kiếm: “Một trăm ván… mỗi
kén rể vừa giống việc của kiếm: “Một trăm thứ một đôi”.
con người rất bình thường ván cơm nếp, một
lại vừa là việc của thần trăm
thánh phi thường, kì ảo.
nệp bánh
chưng và voi chín
ngà, gà chín cựa,
ngựa chín hồng
14
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
mao, mỗi thứ một
Năm học 2015 - 2016
đôi”.
- Hạn giao lễ vật
gấp
trong
một
ngày.
H: Sính lễ đó có lợi cho
Sơn Tinh hay Thủy Tinh? - Lợi cho Sơn
Vì sao?
Tinh.
- Vì đó là các sản
vật nơi rừng núi,
thuộc vùng đất
đai của Sơn Tinh.
H: Vì sao thiện cảm của
vua Hùng lại dành cho Sơn * Thảo luận trả
Tinh?
lời:
- Vua Hùng biết
được sức mạnh
tàn phá của Thủy
Tinh.
- Vua tin vào sức
mạnh
của
Sơn
Tinh có thể chiến
thắng Thủy Tinh,
bảo vệ cuộc sống
bình yên.
H: Cuối cùng ai lấy được - Sơn Tinh.
- Sơn Tinh cưới Mị Nương.
Mị Nương?
- HD HS quan sát đoạn 2
2. Cuộc giao tranh giữa Sơn
Quan sát đ2
Tinh và Thủy Tinh.
GV: Kết quả việc kén rể của vua
Hùng đã rõ. Sơn Tinh cưới được
15
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
Mị Nương. Hạnh phúc thuộc về
chàng. Nhưng Thủy Tinh đâu
chịu để cho chàng yên. Thế là
cuộc giao chiến đã diễn ra.
H: Trận đánh của Thủy
- Thần hô mưa, gọi gió làm
Tinh đã diễn ra như thế - Thần hô mưa, thành giông bão, dâng nước
nào?
gọi gió làm thành sông lên cuồng cuộn đánh
giông bão, dâng Sơn Tinh. Nước ngập ruộng
nước
sông
lên đồng, nhà cửa … thành
cuồng cuộn đánh Phong Châu như nổi lềnh
Sơn Tinh. Nước bềnh trên một biển nước.
ngập ruộng đồng,
nhà cửa … thành
Phong Châu như
nổi
lềnh
bềnh
trên
một
biển
nước.
H: Nhưng Thủy Tinh có
thắng
nổi
Sơn
Tinh - Không.
không?
Mặc dù thua nhưng năm nào
Thủy Tinh cũng làm giông
bão đánh Sơn Tinh .
H: Theo em Thủy Tinh
tượng trưng cho sức mạnh
nào của thiên nhiên?
- Hiện tượng mưa
Thủy Tinh là hiện tượng
to, bão lụt ghê mưa to, bão lụt ghê ghớm
gớm hằng năm.
16
hằng năm.
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
H: Sơn Tinh thể hiện sức Thần dùng phép
Năm học 2015 - 2016
mạnh của mình như thế lạ bốc từng quả * Sơn Tinh.
nào trong cuộc giao tranh đồi, từng dãy núi, - Dùng phép lạ bốc từng quả
với Thủy Tinh?
dựng thành lũy đồi, từng dãy núi, dựng
Nhà thơ Nguyễn Nhược Pháp đất
ngăn
trong bài thơ lãng mạn “Sơn dòng
Tinh, Thủy Tinh” đã viết về cuộc
giao đấu giữa tướng và quân của
hai thần thật ghê gớm.
“Sóng cả gầm reo, lăn như chớp
chặn thành lũy đất ngăn chặn dòng
nước
lũ. nước lũ.
Nước sông dâng - Nước sông dâng lên bao
lên bao nhiêu, đồi nhiêu, đồi núi cao lên bấy
núi cao lên bấy nhiêu.
Thủy Tinh cưỡi lưng rồng hung nhiêu.
- Cuối cùng Sơn Tinh vẫn
hăng.
- Cuối cùng Sơn vững vàng mà Thủy Tinh đã
Cá voi quác mồm to, muốn đớp
Tinh vẫn vững kiệt sức đành rút quân.
Cá mập vẫy đuôi cuồng nhe răng
Càng cua lởm chởm giơ như mác
Tôm kềnh chạy quắp đuôi xôn
vàng mà Thủy
Tinh đã kiệt sức
đành rút quân.
xao
Sơn Tinh hiện thần ghen, tức
khắc
Niệm chú, đất nảy vù lên cao
H: Sơn Tinh đã thắng và - Sơn Tinh là lực
luôn thắng Thủy Tinh, lượng
cư
dân
theo em Sơn Tinh tượng Việt cổ đắp đê
trưng cho sức mạnh nào?
chống lũ lụt, là tai, bão lụt của nhân dân
Tầm vóc vũ trụ, tài năng và khí ước
phách của Sơn Tinh là biểu tượng thắng
sinh động cho chiến công của
người Việt cổ trong cuộc đấu
tranh chống bão lụt ở vùng lưu
vực sông Đà và sông Hồng. Đây
cũng là kì tích dựng nước của
thời đại các vua Hùng và kì tích
ấy tiếp tục được phát huy mạnh
17
Sức mạnh chế ngự thiên
mơ
chiến ta.
thiên tai
của người xưa.
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
mẽ về sau.
H: Theo dõi cuộc giao
tranh Sơn Tinh, Thủy
Tinh em thấy chi tiết nào - Chi tiết “Nước
là nổi bật nhất? Vì sao?
sông
dâng
lên
bao
nhiêu,
đồi
núi cao lên bấy
nhiêu” miêu tả
tính chất ác liệt
của cuộc chiến
Sơn Tinh, Thủy
Tinh;
thể
hiện
đúng cuộc đấu
tranh chống thiên
tai gay go, bền bỉ
của nhân dân ta.
H: Đoạn 3 của văn bản kể - Sự trả thù hằng
về sự việc gì?
năm về sua của
Về sự việc này, nhân dân có câu Thủy
Tinh
và
ca dao: “Núi cao sông hãy còn chiến thắng của
dài
Năm năm báo oán đời đời đánh
ghen”
Vén bức màn huyền thoại kì ảo
của câu chuyện truyền thuyết xa
xưa, chúng ta dễ dàng nhận ra ý
nghĩa hiện thực và lời nhắn nhủ
của cha ông rằng: Thiên tai, bão
lụt hằng năm là kẻ thù mang “cơn
ghen” truyền kiếp đối với con
người. Muốn bảo vệ cuộc sống
hạnh phúc của mình, như Sơn
18
Sơn Tinh.
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
Năm học 2015 - 2016
Tinh bảo vệ hạnh phúc bên nàng
Mị Nương xinh đẹp chúng ta
phải không ngừng cảnh giác,
thương xuyên nêu cao ý thức
phòng chống bão lụt, phòng
chống thiên tai nói chung.
HĐ3
H: Hãy nêu ý nghĩa của
HĐ3
III. Tổng kết.
truyện “Sơn Tinh, Thủy * TL nhóm (3’) 1. Nội dung:
trả lời.
Tinh”?
- Giải thich nguyên nhân của
Giải
thich hiện tượng lũ lụt hằng năm.
Ngày nay nhân dân ta tiếp tục thực hiện ước mơ của người xưa nguyên nhân của - Thể hiện sức mạnh và ước
củng cố đắp đê điều hằng năm. hiện tượng lũ lụt
Xây dựng các công trình thủy
điện phục vụ cho cuộc sống.
mơ chế ngự bão lụt của
hằng năm.
người Việt cổ.
- Thể hiện sức - Suy tôn, ca ngợi công lao
mạnh và ước mơ dựng nước của các vua
chế ngự bão lụt Hùng.
của người Việt
cổ.
- Suy tôn, ca ngợi
công
lao
dựng
nước của các vua
Hùng.
H: Nghệ thuật của truyện
có gì nổi bật?
2. Nghệ thuật:
- Sử dụng yếu tố Yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
tưởng tượng, kì
- Gọi HS đọc ghi nhớ.
HĐ4
H: Từ truyện “Sơn Tinh,
ảo.
- Đọc.
HĐ4
Thủy Tinh”, em nghĩ gì về - Nhà nước ta chủ
chủ trương xây dựng, củng trương xây dựng,
19
* Ghi nhớ (SGK)
IV. Luyện tập
Giáo án : Dạy thêm Ngữ văn 6
cố đê điều nghiêm cấm nạn củng cố đê điều,
Năm học 2015 - 2016
phá rừng đồng thời trồng nghiêm cấm nạn
thêm hàng triệu héc-ta phá rừng, đồng
rừng của Nhà nước ta hiện thời trồng thêm
nay?
hàng triệu héc-ta
Bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường rừng để giảm bớt
là bảo vệ chính cuộc sống của thiên tai do lũ lụt
chúng ta trong hiện tại và tương
gây ra.
lai.
* Đọc thêm bài thơ “Sơn
Tinh,
Thủy
Tinh”
Nguyễn Nhược Pháp.
H: Kể tên một số truyện
dân gian liên quan đến - Con rồng, cháu
thời đại các vua Hùng mà Tiên.
em biết?
-
Bánh
chưng,
bánh giầy.
- Thánh Gióng …
II.Bài tập:
1.BT1: giá trị nộidung và nghệ thuật
1. Nội dung:
- Giải thich nguyên nhân của hiện tượng lũ lụt hằng năm.
- Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự bão lụt của người Việt cổ.
- Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng.
2.Nghệ thuật:
-XD hình tượng n/v mang dáng dấp thần linh, với nhiều chi tiêt kì ảo
20
của
- Xem thêm -