Tài liệu Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh quảng trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN TRÍ HỮU HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN VĂN HÒA HUẾ, 2018 LỜI CAM ĐOAN Đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị” được sự hướng dẫn khoa học của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Hòa - Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế. Tôi xin cam đoan rằng các kết quả nghiên cứu, số liệu và thông tin trong luận văn này là khách quan, trung thực, chính xác và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Nguyễn Trí Hữu i LỜI CẢM ƠN Luận văn là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở Trường Đại học kinh tế, Đại học Huế, cộng với kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình công tác và sự cố gắng của bản thân. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến quý thầy, cô giáo trường Đại học Kinh tế Huế đã nhiệt tình hướng dẫn và giúp đỡ cho tôi. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Hòa - Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế, người trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin chân thành gửi lời cảm ơn đến các cơ quan ở tỉnh Quảng Trị: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải, UBND thành phố Đông Hà, UBND các phường, Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố Đông Hà, tập thể cán bộ của Trung tâm phát triển quỹ đất của tỉnh và các cá nhân đã nhiệt tình giúp đỡ trả lời phiếu phỏng vấn tạo điều kiện cho tôi trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn. Cuối cùng, tôi xin cám ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và người thân luôn động viên, khích lệ tôi trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn. Xin chân thành cám ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Trí Hữu ii TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên: NGUYỄN TRÍ HỮU Chuyên ngành: Quản lý kinh tế. Mã số: 8340410 Niên khóa: 2016 - 2018 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN VĂN HÒA Tên đề tài: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ 1. Tính cấp thiết của đề tài Đầu tư xây dựng là tiền đề quan trọng để phát triển đối với mọi hình thái kinh tế xã hội. Hiện nay, nhu cầu đầu tư xây dựng cơ bản là rất lớn, nhưng trong quá trình tổ chức thực hiện thì vấn đề quản lý chất lượng và hiệu quả đối với các dự án đầu tư xây dựng thì còn tồn tại nhiều vấn đề cần phải quan tâm, đặc biệt là công tác quản lý các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đó, nhằm góp phần hoàn thiện công tác quản lý các dự án đầu tư xây dựng cơ bản, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị” làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ kinh tế. 2. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn kết hợp sử dụng một số phương pháp như: phương pháp thu thập số liệu; phương pháp tổng hợp phân tích như: thống kê mô tả; phân tích nhân tố, hồi quy và kiểm định thống kê nhằm hướng đến các mục tiêu nghiên cứu. 3. Kết quả nghiên cứu và đóng góp luận văn Kết quả nghiên cứu của đề tài đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng; Phân tích đánh giá thực trạng giai đoạn 2011-2016 và những nguyên nhân xuất phát từ công tác quản lý dự án dẫn đến các tồn tại trong công tác đầu tư xây dựng. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị. iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Viết tắt Nguyên nghĩa 1 CBĐT Chuẩn bị đầu tư 2 CSHT Cơ sở hạ tầng 3 ĐTPT Đầu tư phát triển 4 GDĐT Giáo dục đào tạo 5 GPMB Giải phóng mặt bằng 6 HĐND Hội đồng nhân dân 7 KBNN Kho bạc nhà nước 8 KHCN Khoa học công nghệ 9 KHLCNT Kế hoạch lựa chọn nhà thầu 10 KTXH Kinh tế xã hội 11 MTQG Mục tiêu quốc gia 12 NSĐP Ngân sách địa phương 13 NSNN Ngân sách nhà nước 14 NSTW Ngân sách trung ương 15 PTNN Phát triển nông nghiệp 16 PTQĐ Phát triển quỹ đất 17 QH Quy hoạch 18 QLNN Quản lý nhà nước 19 QSD Quyền sử dụng 20 SN Sự nghiệp 21 TDT Tổng dự toán 22 TKKT Thiết kế kỹ thuật 23 TMĐT Tổng mức đầu tư 24 TPCP Trái phiếu chính phủ 25 XDCB Xây dựng cơ bản iv MỤC LỤC Trang Lời cam đoan............................................................................................................... i Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii Tóm tắt luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế................................................................. iii Danh mục các từ viết tắt............................................................................................ iv Mục lục........................................................................................................................v Danh mục bảng ......................................................................................................... ix Danh mục sơ đồ, biểu đồ........................................................................................... xi PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................1 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ..........................................................................1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU....................................................................................2 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU........................................................3 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................................................................3 5. KẾT CẤU ĐỀ TÀI..................................................................................................5 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................6 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ...................................................................................................6 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG.....................................6 1.1.1. Khái niệm dự án đầu tư.................................................................................6 1.1.2. Một số đặc điểm cơ bản và vai trò của dự án đầu tư xây dựng ....................8 1.1.3. Phân loại dự án đầu tư xây dựng ................................................................10 1.1.4. Nguyên tắc cơ bản trong hoạt động đầu tư xây dựng .................................13 1.2. QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG .....................................................14 1.2.1. Khái niệm về quản lý dự án đầu tư xây dựng.............................................14 1.2.2. Các giai đoạn quản lý dự án........................................................................14 1.2.3. Nội dung quản lý dự án...............................................................................17 1.2.4. Các hình thức quản lý dự án .......................................................................31 1.2.5. Các chủ thể tham gia quản lý dự án............................................................32 1.2.6. Mối quan hệ của chủ đầu tư đối với các chủ thể liên quan.........................34 v 1.3. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI CÁC ĐƠN VỊ VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ .............................................................................................................35 1.3.1. Kinh nghiệm của Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố Đà Nẵng..........35 1.3.2. Kinh nghiệm của Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Bình ..............36 1.3.3. Kinh nghiệm của Trung tâm Phát triển quỹ đất tinh Hà Tỉnh ....................37 1.3.4. Bài học kinh nghiệm của Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị ......................38 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ ....40 2.1. TỔNG QUAN VỀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU ................................................40 2.1.1. Giới thiệu tổng quan về tỉnh Quảng Trị......................................................40 2.1.2. Tổng quan về Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị ......................46 2.2. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ ..........49 2.2.1. Thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư ..................................................49 2.2.2. Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và tái định cư .....54 2.2.3. Thực trạng công tác lựa chọn nhà thầu.......................................................56 2.2.4. Thực trạng công tác quản lý chất lượng và tiến độ các gói thầu ................59 2.2.5. Thực trạng công tác nghiệm thu thanh toán, quyết toán vốn đầu tư ..........62 2.2.6. Thực trạng công tác quản lý an toàn lao động và vệ sinh môi trường........63 2.3. ĐÁNH GIÁ CỦA CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU TRA VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ ..................................................................................................66 2.3.1. Thông tin về đối tượng điều tra ..................................................................66 2.3.2. Đánh giá của các đối tượng điều tra về công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị..............................................68 2.3.3. Phân tích sự khác biệt trong đánh giá giữa cán bộ quản lý dự án và đối tượng thụ hưởng ........................................................................................................76 2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ..........80 2.4.1. Kết quả đạt được .........................................................................................80 vi 2.4.2. Những tồn tại và hạn chế ............................................................................82 2.4.3. Nguyên nhân hạn chế..................................................................................85 CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ .............................................................................87 3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI CỦA TỈNH QUẢNG TRỊ ĐẾN NĂM 2020 .......................................................................................................87 3.1.1. Mục tiêu tổng quát ......................................................................................87 3.1.2. Mục tiêu cụ thể ...........................................................................................87 3.2. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ 88 3.2.1. Công tác lập dự án, lập báo cáo kinh tế kỹ thuật, giải pháp quy hoạch, thiết kế88 3.2.2. Chú trọng công tác lựa chọn công nghệ, tiêu chuẩn, quy chuẩn và định mức kinh tế - kỹ thuật ...............................................................................................90 3.2.3. Cần đặc biệt coi trọng công tác thực hiện chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư ..................................................................................90 3.2.4. Công tác lựa chọn nhà thầu.........................................................................91 3.2.5. Công tác thương thảo và ký kết hợp đồng .................................................91 3.2.6. Công tác bố trí và quản lý vốn đầu tư........................................................92 3.2.7. Nâng cao năng lực quản lý dự án và giám sát thi công xây dựng ..............92 3.2.8. Đẩy mạnh công tác thanh toán, kiểm toán, quyết toán vốn đầu tư.............95 3.2.9. Thực hiện cơ chế giám sát, minh bạch trong đầu tư xây dựng...................95 3.2.10. Hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế quản lý trong quản lý DAĐT xây dựng ....96 3.2.11. Chú trọng việc đẩy mạnh tìm kiếm, vận động và thu hút nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài...........................................................................................................97 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................98 1. KẾT LUẬN ...........................................................................................................98 2. KIẾN NGHỊ ..........................................................................................................99 2.1. Đối với Chính phủ, các Bộ, Ngành Trung ương............................................99 2.2. Đối với UBND tỉnh và các Sở, Ngành liên quan.........................................100 2.3. Đối với các tổ chức đoàn thể, cộng đồng ....................................................101 2.4. Đối với Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị....................................................101 vii TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................102 PHỤ LỤC ...............................................................................................................104 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2 BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN viii DANH MỤC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1. Một số chỉ tiêu kinh tế tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011-2016 ................44 Bảng 2.2. Tổng hợp tình hình thực hiện kế hoạch vốn đầu tư tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị giai đoạn từ năm 2011-2016 .........................................50 Bảng 2.3. Tổng hợp số thu nội địa của tỉnh Quảng Trị và thu từ đấu giá QSD đất tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011-2016...................52 Bảng 2.4. Tổng hợp số lượng các công trình đầu tư xây dựng do Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị quản lý giai đoạn 2011-2016 ........................................53 Bảng 2.5. Tổng hợp tình hình bồi thường GPMB và tái định cư các công trình đầu tư xây dựng do Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị quản lý giai đoạn 2011-2016..............................................................................................55 Bảng 2.6. Tổng hợp tình hình thực hiện công tác lựa chọn nhà thầu các gói thầu tại Trung tâm PTQĐ tỉnh giai đoạn 2011-2016 ....................................59 Bảng 2.7. Tổng hợp số lượng các công trình đầu tư xây dựng hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng do Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị quản lý giai đoạn 2011-2016..............................................................................................62 Bảng 2.8. Tổng hợp kết quả thực hiện giải ngân thanh toán trong giai đoạn 20112016 của Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị ..........................................62 Bảng 2.9. Tổng hợp kết quả quyết toán dự án hoàn thành của Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011-2016 .....................................................63 Bảng 2.10. Tổng hợp thông tin chung của đối tượng được khảo sát .......................67 Bảng 2.11. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về quy hoạch chi tiết xây dựng .......................................................................................................69 Bảng 2.12. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về dự án đầu tư xây dựng ...............................................................................................................70 Bảng 2.13. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư .........................................................................71 Bảng 2.14. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về công tác lựa chọn nhà thầu ........................................................................................................72 ix Bảng 2.15. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về quản lý khảo sát, thiết kế xây dựng công trình ..........................................................................73 Bảng 2.16. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về quản lý thi công xây dựng công trình......................................................................................74 Bảng 2.17. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về nghiệm thu thanh toán, quyết toán vốn đầu tư ...................................................................75 Bảng 2.18. Kết quả kiểm định Independent sample t-test khác biệt khi đánh giá về quy hoạch chi tiết xây dựng...................................................................77 Bảng 2.19. Kết quả kiểm định Independent sample t-test khác biệt khi đánh giá về dự án đầu tư xây dựng ...........................................................................78 Bảng 2.20. Kết quả kiểm định Independent sample t-test khác biệt khi đánh giá về yếu tố bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư ..........................79 x DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Số hiệu sơ đồ Tên sơ đồ Trang Sơ đồ 1.1. Các giai đoạn quản lý dự án đầu tư xây dựng..........................................16 Sơ đồ 1.2. Nội dung quản lý dự án............................................................................30 Sơ đồ 1.3. Hình thức chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án ..........................................32 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị................49 xi PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Quảng Trị là một tỉnh nằm ở khu vực Bắc Trung bộ, với diện tích tự nhiên khoảng 4.737,44 km2, dân số 623.528 người (theo số liệu thống kế 2016), đạt mật độ dân số bình quân theo diện tích 132 người/km2, gồm 10 đơn vị hành chính cấp huyện trong đó có 01 thành phố tỉnh lỵ. Nền kinh tế với điểm xuất phát thấp, quy mô nền kinh tế nhỏ, thu ngân sách nhà nước hàng năm chỉ đảm bảo 40% tổng nhu cầu chi (thu nội địa năm 2017 khoảng 2.126 tỷ đồng), cơ sở hạ tầng còn thiếu đồng bộ, đời sống nhân dân tuy có tiến bộ nhưng cũng còn nhiều khó khăn, nên nhu cầu về vốn đầu tư để phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội là rất lớn. Một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng và cần thiết đó là tích cực huy động vốn đầu tư từ nhiều nguồn khác nhau như: đầu tư nước ngoài, ngân sách nhà nước (vốn trung ương, vốn địa phương, vốn thu từ phát triển quỹ đất...), đầu tư tư nhân...Trong giai đoạn 2011-2016, tổng vốn đầu tư toàn xã hội toàn tỉnh đạt 53.113 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn từ khu vực nhà nước đạt 15.670 tỷ đồng, chiếm 29,50%. Những năm gần đây, khi nguồn thu của ngân sách Trung ương gặp nhiều khó khăn, nợ công tăng nhanh, đầu tư công bị cắt giảm mạnh nên việc cân đối vốn từ ngân sách trung ương đối với tỉnh bị hạn hẹp. Trong khi đó, nguồn thu của địa phương đạt thấp nên nguồn vốn đầu tư từ NSĐP chưa đáp ứng được nhu cầu vốn để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Để khắc phục một phần khó khăn về nguồn vốn đầu tư, tỉnh Quảng Trị đã thực hiện mạnh mẽ chủ trương tạo nguồn thu từ quỹ đất để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn. Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị và các huyện, thị xã, thành phố được tỉnh giao thực hiện các dự án phát triển đô thị sử dụng nguồn vốn thu từ quỹ đất. Thông qua nguồn vốn đầu tư này, nhiều dự án quan trọng đã và đang được triển khai thực hiện tại các địa phương trên địa bàn tỉnh và ở nhiều lĩnh vực như: giao thông, hạ tầng kỹ thuật đô thị, hệ thống cấp điện, điện chiếu sáng, cấp nước, công viên, khu văn hóa - thể thao, công sở,... các công trình, dự án này đã góp phần 1 quan trọng giúp công cuộc đổi mới của tỉnh nhà đã đạt được những thành tựu vượt bậc về phát triển kinh tế - xã hội và góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, văn hóa của nhân dân trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, công tác quản lý các dự án đầu tư tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất tỉnh vẫn còn tồn tại một số hạn chế, còn lúng túng, bất cập. Điều này dẫn đến có một số dự án chưa hoàn thành hoặc đã hoàn thành nhưng hiệu quả còn hạn chế và chưa thực sự ổn định và bền vững. Vì vậy, việc đánh giá thực trạng và xác định các hạn chế trong công tác quản lý dự án đầu tư để tìm ra những giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng vừa đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật vừa phù hợp với thực tiễn của đơn vị và địa phương là yêu cầu cấp thiết. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn như phân tích ở trên, đề tài: "Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất tỉnh Quảng Trị” được chọn làm đề tài Luận văn thạc sỹ kinh tế. Thông qua việc nghiên cứu đề tài này, góp phần cung cấp thông tin có tính khoa học và thực tiễn cho Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị nói riêng và Trung tâm Phát triển quỹ đất các huyện, các chủ đầu tư trên địa bàn nói chung có những giải pháp nhằm hoàn thiện hơn công tác quản lý dự án các dự án đầu tư xây dựng, góp phần nâng cao hiêu quả sử dụng vốn NSNN trong lĩnh vực đầu tư xây dựng. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011-2016, đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn 2011-2016. 2 - Đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Đề tài được triển khai nghiên cứu trên địa bàn thành phố Đông Hà và Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị. - Về thời gian: Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011-2016. Các giải pháp được đề xuất áp dụng cho thời gian tới. Số liệu sơ cấp được điều tra khảo sát trong khoảng thời gian từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2017. - Về nội dung: Đề tài không nghiên cứu rộng hàng loạt vấn đề quản lý dự án nói chung mà giới hạn trong phạm vi công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất tỉnh Quảng Trị như công tác quy hoạch chi tiết xây dựng; Dự án đầu tư xây dựng; Bồi thường GPMB và tái định cư; Công tác lựa chọn nhà thầu; Quản lý khảo sát, thiết kế xây dựng công trình; Quản lý thi công xây dựng công trình và Nghiệm thu thanh toán, quyết toán vốn đầu tư. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4.1. Phương pháp thu thập số liệu 4.1.1. Đối với số liệu thứ cấp Thu thập từ các tài liệu báo cáo, số liệu kế hoạch vốn và báo cáo kết quả đầu tư xây dựng của các đơn vị, gồm: Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Trị, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Kho bạc Nhà nước tỉnh Quảng Trị, Tổng cục Thống kê tỉnh Quảng Trị, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị và các cơ quan tổ chức liên quan. Trên cơ sở đó, sẽ tổng hợp, phân tích, đánh giá về thực trạng thực hiện công quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011-2016. Ngoài ra, tác giả nghiên cứu tài liệu từ các kết quả nghiên cứu có liên quan và tài liệu khác làm cơ sở cho phát triển nội dung của đề tài. 3 4.1.2. Đối với số liệu sơ cấp Thực hiện thông qua việc điều tra khảo sát ý kiến đánh giá của các cán bộ tại các đơn vị, như: UBND tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND thành phố Đông Hà, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh (gọi chung là cơ quan quản lý nhà nước); cán bộ tại các đơn vị xây lắp, đơn vị tư vấn có tham gia thực hiện các dự án đầu tư xây dựng do Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị làm chủ đầu tư; và UBND các phường, người dân trực tiếp hưởng lợi tại các địa phương có liên quan trên địa bàn thành phố Đông Hà (gọi chung là đơn vị hưởng lợi). Hình thức điều tra bằng bảng hỏi được thiết kế sẵn. Nội dung phiếu điều tra gồm những vấn đề liên quan đến công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị. Tổng số phiếu phát ra 220 phiếu. Trong đó: - Khảo sát 18 cán bộ trực tiếp quản lý dự án tại Tung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Quảng Trị. - Khảo sát 45 cán bộ các Sở, Phòng có liên quan công tác QLDAĐTXD: VP UBND tỉnh, Kế hoạch Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Sở Giao thông, UBND TP. - Khảo sát 99 người tại 07 Doanh nghiệp có tham gia vào quá trình thực hiện một số dự án đầu tư do Trung tâm làm Chủ đầu tư - Khảo sát 58 người gồm lãnh đạo các xã, phường và người dân ở các địa phương có dự án đầu tư trên địa bàn về quy hoạch, chất lượng, tiến độ dự án, công tác đền bù GPMB và tái định cư... 4.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu 4.2.1. Đối với số liệu thứ cấp Trên các cơ sở các tài liệu đã được tổng hợp, vận dụng các phương pháp: Phương pháp thống kê mô tả, phân tổ thống kê; phương pháp so sánh nhằm phân tích, đánh giá công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị. 4.2.2. Đối với số liệu sơ cấp Sau khi thu thập xong dữ liệu, tiến hành kiểm tra và loại đi những bảng hỏi không đạt yêu cầu. Tiếp theo là mã hóa dữ liệu, nhập dữ liệu, làm sạch dữ liệu. Sau đó tiến hành phân tích dữ liệu với phần mềm SPSS 20.0. Sử dụng phương pháp: 4 - Phương pháp thống kê mô tả, được sử dụng để lượng hóa mức độ đánh giá của cán bộ quản lý và đối tượng trực tiếp hưởng lợi tại các địa phương có liên quan trên địa bàn thành phố Đông Hà. - Phương pháp kiểm định thống kê được sử dụng nhằm xem xét sự khác biệt giữa nhóm các biến định lượng với biến phân loại đối tượng cần so sánh. Từ việc phân tích trên giúp đưa ra các nhận xét, kết luận một cách khách quan về những vấn đề liên quan đến nội dung và mục đích nghiên cứu. Việc xử lý và tính toán số liệu được thực hiện trên máy tính theo các phần mềm thống kê thông dụng EXCEL và SPSS. 5. KẾT CẤU ĐỀ TÀI Kết cấu luận văn gồm ba phần, cụ thể như sau: Phần I: Đặt vấn đề Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý dự án đầu tư tại Trung tâm Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị; Chương 2. Thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị; Chương 3. Định hướng, giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị; Phần III: Kết luận và kiến nghị. 5 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN QUỸ ĐẤT TỈNH QUẢNG TRỊ 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG 1.1.1. Khái niệm dự án đầu tư Các nhà kinh tế học hiện đại cho rằng “Dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt động đặc thù nhằm tạo nên một thực tế mới có phương pháp trên cơ sở các nguồn lực nhất định”. Còn ở Việt Nam thì có một số khái niệm về dự án đầu tư như sau: Theo Luật đầu tư năm 2014: Dự án đầu tư là tập hợp đề xuất bỏ vốn trung hạn hoặc dài hạn để tiến hành các hoạt động đầu tư kinh doanh trên địa bàn cụ thể, trong khoảng thời gian xác định”. [3] Theo Luật Đầu tư công năm 2014: “Dự án đầu tư công là dự án đầu tư sử dụng toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư công”. [4] Theo Luật Xây dựng năm 2014: “Dự án đầu tư xây dựng là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời hạn và chi phí xác định. Ở giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng, dự án được thể hiện thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng, Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng".[6] Như vậy, tùy vào tính chất, mục đích thì khái niệm dự án đầu tư có thể diễn đạt khác nhau. Tuy nhiên, có thể khái quát chung như sau: Dự án đầu tư là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn trong một khoảng thời gian xác định nhằm đạt được mục tiêu nhất định. - Về mặt hình thức: Dự án đầu tư là một tập hồ sơ tài liệu trình bày một cách chi tiết có hệ thống các nội dung công việc và chi phí theo một kế hoạch để đạt 6 được những kết quả và và những mục tiêu nhất định trong tương lai. - Về mặt nội dung: Dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt động có liên quan với nhau nhằm đạt được những mục đích đã đề ra thông qua nguồn lực đã xác định như vấn đề thị trường, sản phẩm, công nghệ, kinh tế , tài chính… Vậy, dự án đầu tư phải nhằm việc sử dụng có hiệu quả các yếu tố đầu vào để thu được đầu ra phù hợp với những mục tiêu cụ thể. Đầu vào là lao động, nguyên vật liệu, đất đai, tiền vốn… Đầu ra là các sản phẩm, dịch vụ..... Sử dụng đầu vào được hiểu là sử dụng các giải pháp kỹ thuật công nghệ, biện pháp tổ chức quản trị và các luật lệ… Dù xem xét dưới bất kỳ góc độ nào thì Dự án đầu tư thông thường gồm những thành phần chính sau: + Về mục tiêu: Khi thực hiện dự án sẽ đạt được những lợi ích gì cho đất nước, địa phương hoặc cho các nhà đầu tư nói riêng. + Về kết quả: Đó là những kết quả có thể định lượng và được tạo ra từ các hoạt động khác nhau của dự án. Đây là điều kiện cần thiết để thực hiện các mục tiêu của dự án. + Về nhiệm vụ: Là những nhiệm vụ hoặc hành động được thực hiện trong dự án để tạo ra các kết quả nhất định, cùng với một lịch biểu và trách nhiệm của các bộ phận sẽ được tạo thành kế hoạch làm việc của dự án. + Về các nguồn lực: Hoạt động của dự án không thể thực hiện được nếu thiếu các nguồn lực về vật chất, tài chính và con người. Giá trị hoặc chi phí của các nguồn lực này chính là vốn đầu tư cho các dự án. + Về thời gian: Tiến độ thực hiện dự án đầu tư cần được cố định. Dự án đầu tư được xây dựng bởi một quá trình gồm nhiều giai đoạn. Các giai đoạn này vừa có mối quan hệ khăng khích nhưng cũng có tính độc lập tương đối với nhau tạo thành chu trình của dự án. Chu trình của dự án được chia làm 3 giai đoạn: Chuẩn bị dự án, thực hiện dự án và kết thúc xây dựng đưa công trình của dự án vào khai thác sử dụng. Giai đoạn chuẩn bị dự án tạo tiền đề quyết định sự thành công hay thất bại ở giai đoạn sau, đặc biệt đối với giai đoạn khai thác sử dụng. Đối với Chủ đầu tư và các cơ quan nhà nước có liên quan hoặc nhà tài trợ thì việc xem xét đánh giá các giai đoạn của chu trình dự án là rất quan trọng. Nhưng ở các góc độ khác nhau, mỗi người có mối quan tâm và xem xét các giai đoạn và chu trình cũng khác nhau. Chủ đầu 7 tư phải nắm vững ba giai đoạn, thực hiện đúng trình tự. Đó là điều kiện để đảm bảo đầu tư đúng cơ hội và có hiệu quả. 1.1.2. Một số đặc điểm cơ bản và vai trò của dự án đầu tư xây dựng 1.1.2.1. Đặc điểm cơ bản của dự án đầu tư xây dựng Trên cơ sở khái niệm về dự án đầu tư xây dựng có thể rút ra một số đặc điểm cơ bản của dự án như sau: Thứ nhất, dự án phải có mục tiêu rõ ràng. Mục tiêu của dự án đóng vai trò định hướng cho dự án. Mục tiêu của dự án được thể hiện ở 2 mức độ: mục tiêu tổng thể và mục tiêu cụ thể. Mục tiêu cụ thể là những kết quả cụ thể, trước mắt mà dự án cần phải đạt được khi thực hiện dự án. Mục tiêu tổng thể là những lợi ích KT-XH do việc thực hiện dự án đem lại. Thứ hai,dự án bao gồm tổng hợp các quy định và công việc liên kết chặt chẽ với nhau. Các công việc phụ thuộc lẫn nhau không chỉ do sắp xếp chúng theo một trật tự nhất định và logic thời gian, mà còn ở chỗ kết quả của mỗi công việc là tiền đề cho những công việc tiếp theo. Nhiệm vụ của công tác xây dựng dự án là sắp xếp các công việc, hoạt động một cách hợp lý, khoa học để đảm bảo sự phối kết hợp nhịp nhàng trong hoạt động của dự án theo mục tiêu đã được đính hướng. Thứ ba,dự án được thực hiện trong một khoảng thời gian xác định hay nói cách khác nó bị giới hạn về mặt thời gian. Vai trò của công tác quản lý dự án là kiểm tra, giám sát, đôn đốc các công việc của dự án, từ đó đề ra những giải pháp nhất định để đảm bảo dự án hoàn thành trong khoảng thời gian đã xác định. Thứ tư, nguồn lực của dự án cần được xác định trước, đây là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến sự thành công của dự án.Nguồn lực của dự án là yếu tố đầu vào quan trọng cho các hoạt động của dự án, các dự án khác nhau thì yêu cầu về nguồn lực khác nhau. Nguồn lực dự án phải được xác định trước đủ để hoàn thành các công việc của dự án trong thời gian xác định. Thứ năm, việc hình thành dự án là kết quả của sự đóng góp công sức và trí tuệ của một nhóm người làm việc chung với nhau. Do đó đòi hỏi phải có sự phối kết hợp giữa các thành viên tham gia để cùng cộng tác, chia sẻ và chấp nhận rủi ro trong thời gian thực hiện dự án. Muốn vậy, dự án cần phải làm tốt công tác tổ chức và quản lý nhân sự. 8