Hướng dẫn thiết kế thực hành thí nghiệm hóa học lớp 10
1
SÔÛ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO GIALAI
TRÖÔØNG TRUNG HOÏC PHOÅ THOÂNG
BAÙN COÂNG PHAN BOÄI CHAÂU
---TOÅ: HOAÙ - SINH
ÑEÀ TAØI SAÙNG KIEÁN:
HÖÔÙNG DAÃN THIEÁT KEÁ
THÖÏC HAØNH - THÍ NGHIEÄM
HOAÙ HOÏC LÔÙP 10
(THEO CHÖÔNG TRÌNH THAY SAÙCH)
NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN- GIAÙO VIEÂN: HOAØNG VAÊN HOAN
THAÙNG 3 NAÊM 2008
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
2
HOAÙ HOÏC LÔÙP 10 CHÖÔNG TRÌNH CHUAÅN
HOÏC KYØ I
Chöông 4: PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ – KHÖÛ
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 1
Baøi hoïc soá: 20
Teân baøi thöïc haønh:
Tieát soá: 34
---10CB--Phaûn öùng oxi hoaù khöû
HÌNH VEÕ LAÉP RAÙP DUÏNG CUÏ
NEÂU CAÙCH TIEÁN HAØNH
1. Thí nghieäm phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch axit
a) Caùch tieán haønh:
Cho vaøo oáng nghieäm moät vieân keõm
nhoû chöùa saün 2ml dd H2SO4 15%.
Vieân keõm
nhoû
b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi thích,
2 ml dd
H2 SO2
vieát PTHH. (…)
loaõng
15%
0
+1
+2
0
Zn + H 2 SO 4 Zn SO4 + H 2
2.Phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch muoái
a) Caùch tieán haønh:
Cho ñinh saét ñaõ caïo saïch gæ vaøo oáng
nghieäm chöùa saün 2 ml dd CuSO4.
b) Ñôïi 10 phuùt sau quan saùt hieän
2 ml dd
Ñinh saét
CuSO 4
töôïng , giaûi thích, vieát PTHH. (…)
saïc h
loaõng
Fe + CuSO4 Cu + FeSO4
Vai troø caùc chaát tham gia phaûn öùng:…
3.Phaûn öùng oxi hoaù khöû trong moâi tröôøng axit
a) Caùch tieán haønh:
Roùt vaøo oáng nghieäm khoaûng 2ml dd
dd
KMnO4
FeSO4 theâm vaøo ñoù 1ml dd H2SO4
loaõng, nhoû tieáp töøng gioït dd KMnO4
laéc nheï sau moãi laàn nhoû gioït.
b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi thích,
1 ml dd
vieát PTHH. (…)
H2SO4 loaõng
2 ml dd
10FeSO4+2KMnO4
+8H2SO4
laéc
FeSO4
nheï
dd KMnO4
5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 2MnSO4 +
8H2O
HOÏC KYØ II
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
3
Chöông 5: NHOÙM HALOGEN
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 2
Baøi hoïc soá :
27
---10CB---
Teân baøi thöïc haønh:
Tính chaát hoaù hoïc cuûa khí clo vaø hôïp
chaát cuûa clo
HÌNH VEÕ
Tieát soá: 41
CAÙCH TIEÁN HAØNH
1 Ñieàu cheá khí clo. Tính taåy maøu cuûa khí clo aåm.
*
- Cho vaøo oáng nghieäm khoâ vaøi
Giaáy
tinh theå KMnO4, nhoû tieáp
maøu aåm
Khí Cl2
vaøo oáng nghieäm vaøi gioït
dung dòch HCl ñaäm ñaëc.
dd HCl
- Ñaäy oáng nghieäm baèng nuùt
+ KMnO4
cao su coù keïp
baêng giaáy maøu aåm.
- Quan saùt söï thay ñoåi cuûa
Chuù yù: coù theå duøng KClO3 löôïng
giaáy maøu, maøu khí clo taïo ra.
ít hôn vaø dd HCl ñaëc ñeå ñieàu cheá
Giaûi thích vaø vieát phöông
clo.
trình hoaù hoïc.
KClO3 + HCl KCl + HClO3 **
HClO3 coù tính oxi hoaù maïnh vaø
- Caùc phaûn öùng:
deã bò phaân huyû trong moâi tröông 2KMnO4 + 16HCl 2 KCl +
axit:
2MnCl2 + 5Cl2 +8H2O.
2HClO3 + 10HCl 6Cl2 + 6H2O Taùc duïng clo ñoái vôùi giaáy maøu aåm:
Cl2 + H2O � HCl + HClO
Tính oxi hoaù maïnh cuûa HClO laøm
maát maøu cuûa giaáy maøu.
2 .Ñieàu cheá axit clohiñic
- Cho vaøo oáng nghieäm (1) moät
ít tinh heå muoái aên roài roùt
dung dòch H2SO4 ñaäm ñaëc
vaøo ñuû ñeå thaám öôùt muoái aên.
- Roùt khoaûng 5 ml nöôùc vaøo oáng
nghieäm (2) laép duïngc cuï nhö hình
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
4
khí
HCl
H2SO4 ñaëc
(1)
Boâng
(2)
NaCl
H2O
veõ, ñaäy oáng nghieäm (2) baèng boâng
vaûi.
- Ñun caån thaän oáng nghieäm (1).
Neáu thaáy suûi boït thì taïm ngöøng
ñun.
Quan saùt hieän töôïng. Vieát
phöông trình hoaù hoïc ñieàu cheá axit
clohiñric.
0
<250 C
Gôïi yù: Phaûn öùng: NaCl + H2SO4 �����
NaHSO4 +HCl
Khí HCl tan nhieàu trong nöôùc laø do phaân töû HCl phaân cöïc maïnh. Dung
dòch thu ñöôïc laø dung dòch axit clohiñric, laø axit maïnh neân laøm giaáy
quì chuyeån maøu ñoû.
3. Baøi taäp thöïc nghieäm phaân bieät caùc dung dòch.
- Ba loï dung dòch hoaù chaát maát
Gôïi yù:
nhaõn. Chöùa rieâng bieät caùc dung
- Laáy 3 oáng nghieäm ghi soá
dòch: HCl, NaCl vaø HNO3.
töông öùng laø (1’), (2’) vaø (3’)
.
- Laáy 3 que ñuõa thuyû tinh
nhuùng vaøo töøng oáng rieâng
(1)
(2)
(3)
bieät vaø thöû treân 3 mieáng giaáy
- Laáy ôû moãi loï moät ít dung dòch
quì tím khaùc nhau, dung dòch
cho vaøo 3 oáng nghieäm khaùc vaø
naøo khoâng chuyeån giaáy quì
ghi soá töông öùng laø (1’), (2’) vaø
thaønh maøu ñoû laø dung dòch
(3’) roài choïn thuoác thöû nhaän bieát
NaCl.
caùc chaát treân trong 3 oáng nghieäm
- Hai oáng nghieâm coøn laïi laø
naøy.
dung dòch HCl vaø HNO3, cho
laàn löôït taùc duïng vôùi dung
(1')
(2 ' )
(3')
dòch AgNO3, dung dòch naøo
taïo keát tuûa traéng laø dung
dòch HCl, dung dòch khoâng
taïo keát tuûa traéng laø dung
dòch HNO3.
1'
2'
3'
HCl + AgNO3 AgCl + HNO3
maøu traéng
Chöông 5: NHOÙM HALOGEN
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 3
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
5
Baøi hoïc soá: 28
Teân baøi thöïc haønh:
Tieát soá :47
---10CB--Tính chaát hoaù hoïc cuûa brom vaø iot
HÌNH VEÕ
CAÙCH TIEÁN HAØNH
Thí nghieäm 1: So saùnh tính oxi hoaù cuûa brom vaø clo.
- Cho 1 ml dung dòch NaBr vaøo oáng nghieäm,
nhoû tieáp vaøo vaøi gioït nöôùc clo môùi ñieàu cheá
ñöôïc , laéc nheï.
Gôïi yù:
Dung dòch NaBr töø khoâng maøu seõ chuyeån
thaønh maøu ñoû naâu, do Br2 ñaõ taïo ra töø phaûn
öùng:
Cl2 + 2NaBr 2NaCl + Br2
Nöôùc clo
ñoû naâu
1 ml dd
NaBr
Laéc
nheï
Phaûn öùng xaûy ra laø do tính oxi hoaù cuûa clo
maïnh hôn brom. Clo ñaåy brom ra khoûi hôïp
chaát muoái NaBr, taïo Br2 maøu ñoû naâu.
Thí nghieäm2: So saùnh tính oxi hoaù cuûa brom vaø iot.
- Cho 1 ml dung dòch NaI vaøo oáng nghieäm,
nhoû tieáp vaøo vaøi gioït nöôùc brom, laéc nheï.
Gôïi yù:
Dung dòch NaI khoâng maøu seõ chuyeån thaønh
Nöôùc brom
maøu ñen tím, do I2 taïo ra töø phaûn öùng:
Br2 + 2NaBr 2NaBrl + I2
1 ml dd
NaI
Laéc
nheï
ñen tím
Phaûn öùng xaûy ra ñöôïc laø do tính oxi hoaù
cuûa brom maïnh hôn iot. Brom ñaåy iot ra
khoûi hôïp chaát muoái NaI, taïo iot töï do coù
maøu ñen tím.
Thí nghieäm 3: Taùc duïng cuûa iot vôùi hoà tinh boät..
- Cho vaøo oáng nghieäm 1ml hoà tinh boät(1) . Nhoû tieáp moät gioït nöôùc iot
vaøo oáng nghieäm, quan saùt; ñun noùng oáng nghieäm, quan saùt; ñeå nguoäi
oáng nghieäm, quan saùt
Gôïi yù:
- Khi iot tieáp xuùc vôùi hoà tinh boät thì taïo thaønh maøu xanh thaãm, do caùc
phaân töû cuûa iot ñaõ xaâm nhaäp vaøo caùc loã troáng cuûa nhöõng phaân töû khoång
loà cuûa hoàt tinh boät taïo ra maøu xanh thaãm (2).
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
6
Nöôùc iot
Nöôùc
iot
1
2
3
4
Hoà
tinh
boät
Giöõa iot vaø hoà tinh boät khoâng coù phaûn öùng hoaù hoïc xaûy ra. Khi bò ñun
noùng caùc phaân töû iot chuyeån thaønh hôi bay leân, neân maát maøu xanh (3),
ñeå nguoäi caùc phaân töû I2 ngöng tuï laïi baùm vaøo hoà tinh boät, neân xuaát
hieän laïi maøu xanh ñen (4).
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
7
Chöông 6: NHOÙM OXI – LÖU HUYØNH
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 4
Baøi hoïc soá: 31
---10CB---
Tieát
Teân baøi thöïc haønh:
soá: 51
Tính chaát cuûa oxi, löu huyønh
HÌNH VEÕ
CAÙCH TIEÁN HAØNH
1. Tính oxi hoaù cuûa oxi.
1
2
Daây theùp
x oaén
Cuïc than
laøm moài
laøm moài
Bình khí oxi
Nöôùc
4
Ñöa
nhanh
3
Theùp xoaén sau
khi chaùy
Ñoát ñeán
noùng ñoû
Saét chaùy trong oxi
choùi, nhieàu haït nhoû baén toeù nhö phaùo hoa.
Phaûn öùng: 3Fe + 2O2
- Ñoát noùng daây theùp
xoaén ( coù gaén maåu
than ôû ñaàu ñeå laøm
moài) treân ngoïn löûa
ñeøn coàn roài ñöa nhanh
vaøo bình chöùa khí oxi.
Gôïi yù:
- Phaûn öùng xaûy ra
maõnh lieät keøm theo
“khoùi naâu” taïo ra,
chaùy saùng
0
t
Fe3O4
2. Söï bieán ñoåi traïng thaùi cuûa löu huyønh theo nhieät ñoä.
Laáy boät S baèng 2 haït
ngoâ vaøo oáng nghieäm
2
3
chòu nhieät, keïp oáng
1
nghieäm ñun noùng
Hôi
treân ngoïn löûa ñeøn
löu
Löu
huyønh
coàn.
huyønh
Hieän töôïng: S raén
vaøng S loûng vaøng,
linh ñoäng quaùnh,
nhôùt, ñoû naâu S hôi
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
8
coù maàu da cam.
3. Tính oxi hoaù cuûa löu huyønh.
Hoãn hôïp
boät saét vaø
boät löu huyønh
1. Caùch tieán haønh:
Cho vaøo oáng nghieäm
khoâ, chòu nhieät 2 haït
ngoâ boät hoãn hôïp Fe
( môùi) + S, keïp chaët
oáng treân giaù saét vaø
ñun baèng ñeøn coàn.
2. Hieän töôïng:Phaûn
öùng xaûy ra
maõnh lieät, toaû nhieàu nhieät (khi hoãn hôïp ñoû röïc thì ngöøng ñun) . Phaûn
öùng. Fe + S FeS
4. Tính khöû cuûa löu huyønh.
1. Caùch tieán haønh:
Boät S baèng haït ngoâ vaøo
muoãng hoaù chaát hoaëc
ñuõa thuyû tinh hô noùng roài
nhuùng ñuõa vaøo boät S, ñoát
S
chaùy S treân ngoïn löûa ñeøn
boät
coàn.
Ñoát ñeán
Bình khí oxi
Löu huyønh
+ Môû naép loï khí oxi vaø
S chaùy
ñieàu cheá saün chaùy trong oxi
ñöa nhanh S ñang caùy
Lưu yù: Sau phản ứng cần phải đñậy bình lại
vaøo loï.
ngay để tránh khí đñộc SO2 thoaùt ra, hoaëc
2. Hieän töôïng:
ñaäy bình baèng boâng taåm dung dòch NaOH.
S chaùy trong oxi maõnh
lieät hôn nhieàu khi chaùy
trong khoâng khí, phaûn
öùng toaû nhieàu nhieät.
Phaûn öùng. S + O2 t
SO2
Ñöa vaøo bình oxi
0
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
9
Chöông 6: NHOÙM OXI – LÖU HUYØNH
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 5
Baøi hoïc soá: 35
Tieát soá:
Teân baøi thöïc haønh:
59
---10CB--Tính chaát caùc hôïp chaát cuûa löu huyønh
HÌNH VEÕ
CAÙCH TIEÁN HAØNH
1. Ñieàu cheá vaø chöùng minh tính khöû cuûa hiñro sunfua.
- Thieát keá laép raùp duïng cuï
nhö hình veõ. Ñoát khí
hiñrosunfua taïo ra.
a) Hieän töôïng:
dd HCl
Boït
- dd HCl phaûn öùng vôùi FeS
khí H2S
FeS
taïo boït khí, coù muøi “tröùng
thoái”.
- Ñoát thaáy ngoïn löûa chaùy saùng môø.
b) Phaûn öùng:
2HCl + FeS H2S + FeCl2
2H2S + 3O2 t 2H2O + 2SO2 + Q
Löu yù: Khí H2S khoâng maøu, muøi tröùng thoái, khí SO2 khoâng maøu muøi
soác, chuùng ñeàu raát ñoäc.
0
2. Tính khöû cuûa löu huyønh ñioxit.
d d H 2S O 4
K hí
SO2
N a 2S O 3
- Thieát keá duïng cuï, hoaù
chaát nhö hình veõ. Daãn khí
SO2 vaøo oáng nghieäm chöùa
dung dòch nöôùc brom.
Gôïi yù:
- Hieän töôïng:
- Dung dòch brom maát maøu, do phaûn öùng:
SO2 + Br2 + 2H2O 2HBr + H2SO4
3. Tính oxi hoaù cuûa löu huyønh ñioxit
Böôùc 1 taïo dd H2S
Daãn khí H2S vaøo nöôùc
taïo dung dòch H2S.
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
10
Böôùc 2)
Daãn khí SO2 vaøo dung
dòch H2S.
d d H 2S O 4
K hí
Gôïi yù:
- Hieän töôïng thaáy
xuaát hieän keát tuûa
maøu vaøng.
- Do SO2 oxi hoaù H2S
taïo ra (S) coù maøu
vaøng
theo phaûn
öùng:
SO2 + 2H2S 3S +
2H2O
SO2
N a 2S O 3
d d dHH2 S2 S
4. Tính oxi hoaù cuûa axit sufurric ñaëc.
1ml dd
H2SO4
a
ñaäm ñaëc
SO2
b
Mieáng ñoàng
(Cu)
Giaáy quì tím
Ñun noùng
nheï
Nöôùc
- Laép oáng nghieäm
treân giaù saét nhö hình
veõ.
- Cho vaø oáng nghieäm
(a) 1 ml dung dòc
H2SO4 ñaäm ñaëc, cho
tieáp vaøo töø 1-2 maûnh
phoi baøo ñoàng, ñaäy
oáng (a) baèng nuùt cao
su coù loã thoâng sang
oáng (b) chöùa 2-3 ml
nöôùc vaø coù maåu giaáy
quì tím. Ñun noùng töø
töø oâng nghieäm (a).
Gôïi yù:
Hieän töôïng:
Oáng nghieäm (a) töø dung dòch khoâng maøu chuyeån sang maøu xanh vaø coù
boït khí bay leân. OÁng nghieäm (b) coù boït khí, quì tím chuyeån sang ñoû.
Phöông trình hoaù hoïc:
ÔÛ oáng (a)
Cu+2H2SO4 ñaäm ñaëc t CuSO4+SO2+ 2H2O
ÔÛ oáng (b)
SO2 + H2O H2SO3
Chuù yù: Muoán thaáy roõ maøu xanh cuûa oáng nghieäm (a) caàn ñoå theâm
0
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
11
nöôùc vaøo ñeå CuSO4 chuyeån thaønh CuSO4 . 5H2O coù maøu xanh lam.
Chöông 7: TOÁC ÑOÄ PHAÛN ÖÙNG VAØ CAÂN BAÈNG HOAÙ HOÏC
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 6
Baøi hoïc soá:
37
---10CB--HÌNH VEÕ
Teân baøi thöïc haønh:
Toác ñoä phaûn öùng hoaù hoïc
Tieát soá:
63
CAÙCH TIEÁN HAØNH
Thí nghieäm 1: AÛnh höôûng cuûa noàng ñoä ñeán toác ñoä phaûn öùng.
Hai vieân keõm coù kích thöôùc gioáng nhau
- Chuaån bò 2 oáng nghieäm ñeå treân
giaù goã.
OÁng 2
OÁng 1
- Roùt vaøo oáng (1) 3 ml dung dòch
HCl 18% , oáng (2) 3ml dung
3 ml dd
3 ml dd
dòch HCl 6%.
HCl 18%
HCl 6%
C
- Cuøng cho vaøo 2 oáng 2 vieân
C
keõm coù kích thöôùc gioáng nhau.
C >C
Gôïi yù:
Hieän töôïng:
Caû 2 oáng ñeàu coù boït khí bay leân
nhöng boït khí ôû oáng (1) bay leân nhieàu
hôn ôû oáng (2).
Giaûi thích: Do noàng ñoä dung dòch axit ôû oáng (1) lôùn hôn oáng (2), maät
ñoä axit treân cuøng moät dieän tích beà maët cuûa vieân keõm trong oáng (1)
nhieàu hôn cuûa oáng (2). Do ñoù toác ñoä phaûn öùng ôû oáng (1) xaûy ra nhanh
vaø taïo ra nhieàu boït khí hôn ôû oáng (2).
- Phaûn öùng: Zn + 2HCl ZnCl2 + H2. C1 > C2 V1 > V2.
1
2
1
2
Thí nghieäm2: AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán toác ñoä phaûn öùng.
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
12
Vieân
keõm
Vieân
keõm
oáng 1
t01
3 ml dd
H2SO4
15%
oáng 2
t02
Chæ ñun
ñeán gaàn
soâi
3 ml dd
H2SO4
15%
Cuõng hai vieân keõm coù kích thöôùc gioáng nhau
vaø noàng ñoä axit ôû hai oáng nghieäm nhö nhau
nhöng t01 < t02
- Chuaån bò 2 oáng nghieäm ñeå treân
giaù goã ( hoaëc treân giaù saét).
- Roùt vaøo moãi oáng 3 ml dung
dòch H2SO4 15%. Ñun oáng (2)
ñeán gaàn soâi.
- Cuøng cho vaøo 2 oáng 2 vieân
keõm coù kích thöôùc gioáng nhau.
Gôïi yù:
Khi noàng ñoä 2 dung dòch axit ôû 2 oáng
nghieäm nhö nhau, 2 vieân keõm coù kích thöôùc nhö nhau thì dieän tích
beà maët tieáp vôùi dung dòch ôû 2 vieân keõm laø baèng nhau. Nhieät ñoä
caøng cao, thì toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa caùc phaàn töû trong dung dòch
caøng nhanh, söï töông taùc caøng lôùn daãn ñeán phaûn öùng xaûy ra caøng
nhanh, do vaäy oáng (2) coù boït khí taïo ra nhanh vaø nhieàu hôn oáng
(1). Zn + 2HCl ZnCl2 + H2. T1 < T2 V1 < V2
Thí nghieäm 3: AÛnh höôûng cuûa dieän tích beà maët chaát raén ñeán
toác ñoä phaûn öùng.
Nhieàu
Moät
S2
- Chuaån bò 2 oáng nghieäm ñeå treân
S1
vieân
vieân
keõm
keõm
giaù goã.
OÁng 2
nhoû
OÁng 1
lôùn
- Roùt vaøo moãi oáng 3 ml dung dòch
H2SO4 15%.
3 ml dd
3 ml dd
H 2SO 4
- Cho vaøo oáng (1) moät vieân keõm,
H 2SO 4
1 5%
15%
ñoàng thôøi cho vaøo oáng (2) vaøi
Khoái löôïng hai phaàn keõm baèng nhau
vieân keõm nhoû nhöng toång khoái
nhöng dieän tích beà maët S1 < S2
löôïng baèng khoái löôïng ôû vieân
(Coù theå ñeå hai oáng nghieäm
keõm ñaõ cho vaøo oáng (1).
naøy treân giaù goã nhö thí
nghieäm 1 cuõng ñöôïc)
Hieän töôïng
- OÁng (2) boït khí taïo ra nhieàu vaø nhanh hôn oáng (1).
- Giaûi thích: Do löôïng keõm cho vaøo oáng (2) coù toång dieän tích beà
maët lôùn vieán keõm ôû oáng (1). Beà maët tieáp xuùc vôùi dung dòch
caøng lôùn thì phaûn öùng xaûy ra caøng nhieàu vaø caøng nhanh: S 1< S2
V1< V2
Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
13
HÖÔÙNG DAÃN THIEÁT KEÁ THÖÏC HAØNH
HOAÙ HOÏC LÔÙP 10 CHÖÔNG TRÌNH NAÂNG CAO
HOÏC KYØ I
Chöông 1: BAÛNG TUAÀN HOAØN CAÙC NGUYEÂN TOÁ HOAÙ HOÏC
VAØ
ÑÒNH LUAÄT TUAÀN HOAØN
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 1
Baøi hoïc soá: 15
---10NC---
Teân baøi thöïc haønh:
Moät soá thao taùc thöïc haønh thí nghieäm hoaù hoïc.
Söï bieán ñoåi tính chaát trong chu kì vaø nhoùm
HÌNH VEÕ
Tieát soá: 24
CAÙCH TIEÁN HAØNH
1. Moät soá thao tcaùc thöïc haønh thí nghieäm hoaù hoïc.
a) Laáy hoaù chaát.
(1)
Chaát raén
(2)
- Khoâng neân laøm:
* Khoâng laáy tay boác laáy
hoaù chaát.
* Khoâng ñeå uùp naép hoaù
ñaäy hoaù chaát xuoáng baøn
( laøm maát ñoä tinh khieát cuûa
Khoâng neân laøm
Neân vaø phaûi laøm
hoaù chaát).
Chaát loûng
- Neân vaø phaûi laøm:
Phaûi
* Laày thìa ñeå xuùc laáy
duøng
Khoâng
pheãu
hoaù chaát.
ñoå
roùt
tröïc
* Ñeå ngöûa naép hoaù chaát
tieáp
leân baøn.
Khi roùt hoaù chaát loûng
vaøo oáng nghieäm
Khoâng
caàm tröïc
tieáp
baèng tay
1/3
Phaûi duøng caëp
oáng nghieäm
2/3
Ñoái vôùi chaát loûng:
- Khoâng neân laøm:
* Khoâng roùt tröïc tieáp
töø loï naøy sang loï kia hoaëc
oáng nghieäm naøy sang oáng
nghieäm kia.
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
14
- Neân vaø phaûi laøm:
* Duøng pheãu hoaêïc
oáng
nhoû gioït .
- Khoâng neân laøm:
* Duøng tay caàm tröïc tieáp oáng nghieäm
hoaëc loï hoaù chaát.
- Neân vaø phaûi laøm: Phaûi duøng giaù saét hoaëc caëp oáng nghieäm khí roùt
hoaù hoaù chaát.
* Duøng oáng nhoû gioït ñeå nhoû hoaù chaát loûng vaøo oáng nghieäm.
b) Troän hoaëc hoaø tan caùc
hoaù chaát trong oáng nghieäm.
Khaáy
nheï
- Troän caùc hoaù chaát trong
coác: Duøng ñuõa thuyû tinh
khuaáy troän.
Khi ñun hoaù
chaát raén
Khi
ñun
hoaù
chaát
loûng
1/3
2/3
Khi caëp oáng nghieäm
- Troän caùc hoaù chaát trong oáng
nghieäm: Tay phaûi, duøng ngoùn
caùi, ngoùn troû vaø ngoùn giöõa
caàm oáng nghieäm ñaäp nheï vaøo
ngoùn troû cuûa baøn tay traùi
hoaëc ñaäp nheï vaø loøng baøn tay
traùi.
- Khoâng duøng ngoùn tay bòt
mieäng oáng ñeå laéc. Vì hoaù
chaát dính vaøo tay gaây ñoäc
haïi.
c) Ñun noùng hoaù chaát.
- Ñun hoaù chaát raén trong oáng
nghieäm, caëp oáng nghieäm
mieäng oáng hôi chuùt xuoáng
traùnh khi ñun coù hôi nöôùc
ñoâng tuï chaûy xuoáng ñaùy oáng
nghieäm gaëp noùng deã bò nöùt
oáng.
- Khi ñun hoaù chaát loûng trong
coác phaûi duøng löôùi saét ( hoaëc
maøng amiaêng), khoâng ñun
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
15
( Hình veõ vaø noäi dung lí thuyeát keát tröïc tieáp coác vôùi ñeøn coàn deã
laøm vôùi coác.
hôïp theâm SGK)
- Khoâng cuùi maét saùt coác ñang ñun noùng.
- Caëp oáng nghieäm theo ñuùng qui caùch nhö hình veõ.
2. Thöïc haønh veà söï bieán ñoûi tính chaát cuûa caùc nguyeân toá trong
chu kì vaø nhoùm.
a) Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa
Maåu kali
Maåu natri
caùc nguyeân toá trong nhoùm.
Coác 1
Coác 2
- Laáy 2 maåu kali vaø natri
60 ml nöôùc ñeàu coù
cuøng baèng haït ñaäu cho vaøo 2
chöùa vaøi gioït phenolphtalein
coác nöôùc pha saün dung dòch
phenolphtalein. Quan saùt,
giaûi thích, vieát phöông trình
hoaù hoïc.
2
maå
u
magie
Maåu natri
b) Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa
caùc nguyeân toá trong chu kì.
- Chuaån bò 3 coác ñeàu chöùa
Coác 1
Coác 2
Coác 3
60ml nöôùc vaø vaøi gioït
phenolphtalein, coác (3) coù
60 ml nöôùc
60 ml nöôùc
60 ml nöôùc
ñun noùng.
coù ñun noùng
( Moãi coác ñeàu chöùa saün vaøi gioït
- Chuaån bò 3 maåu Na, Mg ( 1
phenolphtalein ñaõ khuaáy ñeàu)
cuûa Na, 2 cuûa Mg) 3 maåu ñeàu
coù kích thöôùc gioáng nhau.
Cho Na vaøo coác (1) vaø 2
maåu Mg vaøo coác (2) vaø (3).
Quan saùt, nhaän xeùt, ruùt ra keát
luaän veà söï bieán ñoåi tính chaát
caùc nguyeân toá trong chu kì.
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
16
Chöông 4: PHAÛN ÖÙNG HOAÙ HOÏC
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 2
Baøi hoïc soá:
28
---10NC---
Teân baøi thöïc haønh:
PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ KHÖÛ
HÌNH VEÕ
2 ml dd
H2 SO2
loaõng
Vieân keõm
nhoû
Tieát soá:
46
CAÙCH TIEÁN HAØNH
a) Caùch tieán haønh:
Cho vaøo oáng nghieäm moät
vieân keõm nhoû chöùa saün 2ml
dd H2SO4 15%.
b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi
thích, vieát PTHH. (…)
0
+1
+2
0
Zn + H 2 SO4 Zn SO 4 + H 2
2.Phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch muoái
a) Caùch tieán haønh:
Cho ñinh saét ñaõ caïo saïch gæ
vaøo oáng nghieäm chöùa saün 2
ml dd CuSO4.
b) Ñôïi 10 phuùt sau quan saùt
2 ml dd
hieän töôïng , giaûi thích, vieát
Ñinh saét
CuSO 4
saïc h
PTHH. (…)
loaõn g
Fe + CuSO4 Cu + FeSO4
Vai troø caùc chaát tham gia
phaûn öùng:…
3. Phaûn öùng oxi hoaù -khöû giöõa Mg vaø CO2.
- Chuaån bò bình khí CO2, cho
vaøo daùy bình lôùp caùt moûng
baûo veä.
- Daây theùp nhoû xoaén loø xo coù
gaén baêng Mg.
- Ñoát baêng Mg treân ñeàn coàn
ñeán khi chaùy roài ñöa nhanh
vaøo bình khí CO2. Quan saùt
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
17
Daây theùp
xoaén
cuoán
Ñoát ñeán
Mg chaùy
trong kk
Ñöa nhanh
vaøo bình CO2
hieän töôïng xaûy ra ( chuù yù boät
traéng cuûa MgO vaø muoäi ñen
cuûa C)
Baêng
Mg
Lôùp caùt moûng
Bình khí CO2
Vieát PTHH, xaùc ñònh soá oxi hoaù caùc chaát, vai troø caùc chaát trong phaûn
öùng. Cho bieát coù theå daäp ngoïn löûa Mg ñang chaùy baèng CO2 ñöôïc
khoâng?
4.Phaûn öùng oxi hoaù khöû trong moâi tröôøng axit
a) Caùch tieán haønh:
Roùt vaøo oáng nghieäm khoaûng
dd
KMnO4
2ml dd FeSO4 theâm vaøo ñoù
1ml dd H2SO4 loaõng, nhoû tieáp
töøng gioït dd KMnO4 laéc nheï
1 ml dd
sau moãi laàn nhoû gioït.
H2SO4 loaõng
b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi
2 ml dd
laéc
FeSO4
thích, vieát PTHH. (…)
nheï
dd KMnO4
10FeSO4+2KMnO4 +8H2SO4
5Fe2(SO4)3 + K2SO4 +
2MnSO4 + 8H2O
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
18
HOÏC KYØ II
Chöông 5: Nhoùm Halogen
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 3
Baøi hoïc soá: 38
---10NC---
Tieát soá:
Teân baøi thöïc haønh:
46
TÍNH CHAÁT CAÙC HÔÏP CHAÁT
CUÛA HALOGEN
HÌNH VEÕ
CAÙCH TIEÁN HAØNH
Thí nghieäm 1: Ñieàu cheá clo. Tính taåy maøu cuûa khí clo aåm.
- Laép duïng cuï vaø duøng hoaù chaát
nhö hình veõ.
dd HCl
- Boùp nheï cao su cuûa oáng nhoû
Giaáy maøu aåm
gioït ñeå dung dòch HCl chaûy
xuoáng oáng nghieäm. Quan saùt
hieän töôïng xaûy ra.
KClO3
Gôïi yù:
Phaûn öùng:
KClO3 + HCl KCl + HClO3
HClO3 coù tính oxi hoaù maïnh vaø
deã bò
phaân huyû trong moâi tröông axit: 2HClO3 + 10HCl 6Cl2 + 6H2O
Thí nghieäm 2: So saùnh tính oxi hoaù cuûa clo, brom vaø iot.
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
19
Laàn 1
Nöôùc clo
(2)
(1)
laéc nheï
dd NaCl
(3)
laéc nheï
dd NaBr
laéc nheï
Laàn 1:
Laáy 3 oáng nghieäm coù ghi
nhaõn, moãi oáng chöùa rieâng
bieät caùc dung dòch: NaCl,
NaBr vaø NaI ( Coù theå ñeàu
laø muoái Kali). Nhoû vaøo
moãi oáng vaøi gioït nöôùc clo.
Quan saùt hieän töôïng vaø
giaûi thích, vieát PTHH.
dd NaI
Laàn 2
Laàn 2:
Laøm töông töï nhö treân:
Laáy 3 oáng nghieäm coù ghi
nhaõn, moãi oáng chöùa rieâng
(2)
(3)
(1)
bieät caùc dung dòch: NaCl,
NaBr vaø NaI ( Coù theå ñeàu
laø muoái Kali). Nhoû vaøo
laéc nheï
laéc nheï
laéc nheï
moãi oáng vaøi gioït nöôùc
dd NaI
dd NaCl
dd NaBr
brom. Quan saùt hieän töôïng
vaø giaûi thích, vieát PTHH.
Laàn 3:
Laøm töông töï nhö treân:
Laàn 3
Laáy 3 oáng nghieäm coù ghi
Nöôùc iot
nhaõn, moãi oáng chöùa rieâng
bieät caùc dung dòch: NaCl,
NaBr vaø NaI ( Coù theå ñeàu
(2)
(3)
(1)
laø muoái Kali). Nhoû vaøo
moãi oáng vaøi gioït nöôùc iot.
Quan saùt hieän töôïng vaø
laéc nheï
laéc nheï
laéc nheï
dd NaCl
dd NaBr
dd NaI
giaûi thích, vieát PTHH.
Ruùt ra keát luaän chung veà tính oxi hoaù cuûa clo, brom vaø iot.
Nöôùc brom
3. Taùc duïng cuûa iot vôùi hoà tinh boät.
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
20
- Cho vaøo oáng nghieäm
moät ít hoà tinh boät, nhoû
moät gioït iot vaøo oáng
nghieäm. Quan saùt hieän
töôïng vaø neâu nguyeân
nhaân.
Chöông 5: NHOÙM HALOGEN
BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 4
Baøi hoïc soá: 39
Tieát soá: 55
Teân baøi thöïc haønh:
---10NC--TÍNH CHAÁT CAÙC HÔÏP CHAÁT
CUÛA HALOGEN
HÌNH VEÕ
CAÙCH TIEÁN HAØNH
Thí nghieäm 1: Tính axit cuûa axit HCl
Cho vaøo
moãi oáng
moät ít
dung dòch
HCl
(1)
dd HCl
(2)
(3)
(4)
laéc nheï
laéc nheï
laéc nheï
Cu(OH)2
CuO
CaCO3
laéc nheï
Keõm vieân
(Zn)
- Laáy 4 oáng nghieäm ñeå
treân giaù goã, cho vaøo moãi
oáng caùc hoaù chaát nhö
hình veõ.
- Nhoû laàn löôït vaøo moãi
oáng moät ít dung dòch
HCl, laéc nheï töøng oáng.
- Quan saùt hieän töôïng
xaûy ra trong töøng oáng
nghieäm
- Giaûi thích vaø vieát
PTHH xaûy ra trong töøng
oáng nghieäm.
Thí nghieäm 2: Tính taåy maøu cuûa nöôùc Ja – ven.
Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai
- Xem thêm -