Tài liệu Làm chủ môn hóa trong 30 ngày vô cơ

CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI HÃY ĐƠN GIẢN HÓA VẤN ĐỀ! LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 229 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 230 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 231 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 232 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 233 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI CHƯƠNG 6 ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 1. Tính chất vật lý: Tính dẻo: Au > Ag > Al > Cu… Tính dẫn điện: Ag > Cu > Au > Al > Fe … Tính dẫn nhiệt: Ag > Cu > Al > Fe… Tính ánh kim Khối lượng riêng: Os≫ Li Nhiệt độ nóng chảy: W≫Hg Tính cứng: Cr≫Cs Do electron tự do M  Mn  ne 2. Tính chất hóa học: Tính khử:  T|c dụng với phi kim: t  Fe3O4 (FeO.Fe2O3) 3Fe + 2O2  t  2FeCl3 2Fe + 3Cl2  t  2FeBr3 2Fe + 3Br2   T|c dụng với axit: t  FeS Fe + S  t  2FeI2 2Fe + I2   H2SO4 loãng, HCl ( H ) + kim loại trước H   H2↑ + muối (kim loại có hóa trị thấp) K,Na,Ca,Mg, Al,Zn,Fe,Ni,Sn,Pb , H , Cu,Hg, Ag,Pt, Au Kim loại trước H 0 không phản ứng 2 VD: Fe 2HCl  FeCl2  H2   H2SO4 đặc nóng, HNO3 + hầu hết c|c kim loại ( trừ Au,Pt)   muối (kim loại có hóa trị cao) + sản phẩm khử +H2O  4 NO2 (HNO3 đặc) KL + HNO3 muối (KL có hóa trị cao) +  2 NO (HNO3 loãng)  1 N2 O 0 N2  3 (Al, Mg, Zn, kim loại kiềm)+HNO3(loãng) → NH4NO3  0 +H2O 3 Fe 6HNO3(đ)  Fe(NO3 )3  3NO2  3H2O 3Cu + 8HNO3 (l)   3Cu(NO3)2 + 2NO↑ + 4H2O LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 234 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 4Zn + 10HNO3 (l)   4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O KL + H2SO4 (đặc, nóng)  4  S O2 0 +H2O   muối(KL có hóa trị cao)+ S  2 H2 S  3 0 t  Fe2(SO4 )3 + 3SO2↑+6H2O 2 Fe + 6H2SO4 (đặc)   HNO3 đặc nguội, H2SO4 đặc nguội: Fe, Al, Cr …thụ động ( không phản ứng) 3. D~y điện hóa:  Tính OXH của ion tăng  Zn2 Zn Fe2 Fe 2H H2 Cu2 Cu Fe3 2 Fe Ag Ag Tính Khử của kim loại giảm   Quy tắc  : Fe  Cu2  Fe2  Cu 2Fe3  Cu   2Fe2  Cu2 Zn  2Fe3   Zn2  2Fe2 2Fe3  Fe  3Fe2 Zn  Fe2   Zn2  Fe Ag   Fe2   Fe3  Ag  1  T|c dụng với H2 O : Kim loại kiềm, Ca, Ba, Sr (t0 thường) Na + H2O   NaOH + H2↑ Ba + 2H2O   Ba(OH)2 + H2↑ 4. Điều chế kim loại: K,Na,Ca,Mg , Al , Zn,Fe,Ni,Sn,Pb,H,Cu,Hg, Ag,Pt, Au (1) (2) (3) n đpnc M  Cl2 (1):Điện ph}n nóng chảy: MCln  2 đpnc 4Al  3O2 (2):Điện ph}n nóng chảy: 2Al2O3  Na3AlF6 (3): Điện ph}n dung dịch, thủy luyện, nhiệt luyện LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 235 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI  CO C  CO CO   2 t MxOy     M  H2  H2O Al  Al2O3 5. Điện phân dung dịch: Catot(-): qu| trình khử Anot(+): quá trình oxi hóa Ag  1e   Ag  2Cl   Cl2  2e Fe3  1e   Fe2 1 2OH   H2O  O2  2e 2  2 Cu  2e  Cu  2H  2e   H2  Fe2  2e   Fe ... 2H2O  2e  2OH  H2  ... 1 H2O   2H  O2  2e 2 Số mol e trao đổi: I: cường độ dòng điện(A) t: thời gian điện ph}n (s) ne: số mol electron trao đổi F=96500 culong/mol. 6. Ăn mòn kim loại: Ăn mòn kim loại l{ sự ph| hủy kim loại hoặc hợp kim do t|c dụng của c|c chất trong môi trường (qu| trình OXH – Khử ) Ăn mòn hóa học Ăn mòn điện hóa học Zn  2H  Zn2  H2  Zn2  2e (-): Zn  Khí H2 sinh ra trên bề mặt l| Zn. L| Zn bị ăn mòn H2  (+): 2H  2e  LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Khí H2 sinh ra trên bề mặt l| Cu, l| Zn bị ăn mòn nhanh hơn. Trang 236 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Điều kiện xảy ra ăn mòn điện hóa học:  C|c điện cực kh|c nhau về bản chất.  C|c điện cực tiếp xúc trực tiếp hoặc gi|n tiếp.  C|c điện cực cùng tiếp xúc với dung dịch điện ly. Bảo vệ kim loại:  Phương ph|p bảo vệ bề mặt: sơn, mạ, bôi dầu mỡ…  Phương ph|p điện hóa: dùng kim loại mạnh hơn l{m vật hi sinh ví dụ: dùng Zn bảo vệ Fe. CÁC DẠNG BÀI TẬP DẠNG 1: Lí thuyết liên quan tới d~y điện hóa  Nắm chắc thứ tự trong d~y hoạt động hóa học của kim loại.  Vận dụng quy tắc α để x|c định chiều, thứ tự phản ứng 3 Chú ý: . C|c cặp oxi hóa khử hay gặp trong đề thi, chú ý tới vị trí của cặp Fe Zn2 Zn Fe2 Fe 2H H2 Cu2 Cu Fe3 2 Fe Ag Fe2 Ag B{i tập mẫu Zn2+, Câu 1. Cho các ion kim loại: A. Pb2+ > Sn2+> Fe2+ > Ni2+ > Zn2+. C. Zn2+ > Sn2+> Ni2+ > Fe2+ > Pb2+. Sn2+,  Cơ bản Fe2+, Pb2+. Thứ tự tính oxi hoá giảm dần là B. Sn2+> Ni2+ > Zn2+ > Pb2+ > Fe2+. D. Pb2+ > Sn2+> Ni2+ > Fe2+ > Zn2+. Hướng dẫn giải Ni2+, Zn2 Fe2 Ni2 Sn2 Pb2 ; ; ; ; Zn Fe Ni Sn Pb → Thứ tự tính oxi hóa giảm dần: Pb2+ > Sn2+ > Ni2+ > Fe2+ > Zn2+ → Đ|p |n D Câu 2. Cho phương trình hóa học của phản ứng: 2Cr + 3Sn2+   2Cr3+ + 3Sn↓. Nhận xét n{o sau đ}y về phản ứng trên l{ đúng? A. Sn2+ là chất khử, Cr3+ là chất oxi hoá. B. Cr là chất oxi hóa, Sn2+ là chất khử. C. Cr là chất khử, Sn2+ là chất oxi hoá. D. Cr3+là chất khử, Sn2+ là chất oxi hoá. Hướng dẫn giải D đúng vì thứ tự cặp oxi hóa – khử là: C đúng vì Cr   Cr3+ + 3e; Sn2+ + 2e   Sn → Đ|p |n C LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 237 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI  Câu 3. Cho biết c|c phản ứng xảy ra sau : Vận dụng 2FeBr2 + Br2   2FeBr3 2NaBr + Cl2   2NaCl + Br2 Phát biểu đúng là:  A. Tính khử của Cl mạnh hơn của Br .  C. Tính khử của Br mạnh hơn của Fe2+. B. Tính oxi hóa của Br2 mạnh hơn của Cl2. D. Tính oxi hóa của Cl2 mạnh hơn của Fe3+. Hướng dẫn giải 2FeBr2 + Br2   2FeBr3 → Fe2+ : chất khử mạnh hơn Br , Br2 : chất oxi hóa mạnh hơn Fe3+ (1) 2NaBr + Cl2   2NaCl + Br2 → Br : chất khử mạnh hơn Cl , Cl2 : chất oxi hóa mạnh hơn Br2 (2) Từ (1) v{ (2)  Cl2 có tính oxi hóa mạnh hơn Fe3+ → Đ|p |n D Câu 4. Thứ tự một số cặp oxi ho| - khử trong dãy điện ho| như sau: Fe2+/Fe; Cu2+/Cu; Fe3+/Fe2+. Cặp chất không phản ứng với nhau l{ A. Fe v{ dung dịch CuCl2. B. Fe v{ dung dịch FeCl3. C. Dung dịch FeCl2 v{ dung dịch CuCl2. D. Cu v{ dung dịch FeCl3. Hướng dẫn giải A đúng vì Fe + CuCl2   FeCl2 + Cu↓ B đúng vì Fe + 2FeCl3   3FeCl2 D đúng vì Cu + 2FeCl3   CuCl2 + 2FeCl2 C sai vì Fe2+ không phản ứng với Cu2+ → Đ|p |n C Câu 5. Cho các cặp oxi hóa - khử được sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính oxi hóa của các ion kim loại: Al3+/Al; Fe2+/Fe; Sn2+/Sn; Cu2+/Cu. Tiến h{nh c|c thí nghiệm sau: (a) Cho sắt v{o dung dịch đồng(II) sunfat. (b) Cho đồng v{o dung dịch nhôm sunfat. (c) Cho thiếc vào dung dịch đồng(II) sunfat. (d) Cho thiếc vào dung dịch sắt(II) sunfat. Trong các thí nghiệm trên, những thí nghiệm có xảy ra phản ứng là A. (b) và (c). B. (b) và (d). C. (a) và (c). D. (a) và (b). Hướng dẫn giải 2 3 Cu Al Vì đứng sau → (b) không phản ứng Cu Al Sn2 Fe2 Cặp đứng sau → (d) không phản ứng Sn Fe → A, B, D sai C đúng vì (a) Fe + CuSO4   FeSO4 + Cu↓ (c) Sn + CuSO4   SnSO4 +Cu↓ LÊ ĐĂNG KHƯƠNG → Đ|p |n C Trang 238 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 6. Cho biết thứ tự từ trái sang phải của c|c cặp oxi ho| - khử trong dãy điện ho| (d~y thế điện cực chuẩn) như sau: Zn2+/Zn; Fe2+/Fe; Cu2+/Cu; Fe3+/Fe2+; Ag+/Ag. C|c kim loại v{ ion đều phản ứng được với ion Fe2+ trong dung dịch l{: A. Zn, Ag+. B. Ag, Cu2+. C. Ag, Fe3+. D. Zn, Cu2+. Câu 7. Mệnh đề không đúng l{: A. Tính oxi hóa của c|c ion tăng theo thứ tự: Fe2+, H+, Cu2+, Ag+. B. Fe khử được Cu2+ trong dung dịch. C. Fe2+ oxi ho| được Cu. D. Fe3+ có tính oxi hóa mạnh hơn Cu2+. Câu 8. Hai kim loại X, Y v{ c|c dung dịch muối clorua của chúng có c|c phản ứng hóa học sau: X + 2YCl3   XCl2 + 2YCl2 (1) Y + XCl2   YCl2 + X.(2) Ph|t biểu đúng l{: A. Ion Y2+ có tính oxi hóa mạnh hơn ion X2+. B. Kim loại X khử được ion Y2+. C. Kim loại X có tính khử mạnh hơn kim loại Y. D. Ion Y3+ có tính oxi hóa mạnh hơn ion X2+. Câu 9. Cho c|c phản ứng xảy ra sau đ}y: (1) AgNO3 + Fe(NO3)2   Fe(NO3)3 + Ag↓ (2) Mn + 2HCl   MnCl2 + H2↑ Dãy các ion được sắp xếp theo chiều tăng dần tính oxi ho| l{ C. Ag+, Mn2+, H+, Fe3+. D. Mn2+, H+, Ag+, Fe3+. A. Mn2+, H+, Fe3+, Ag+. B. Ag+, Fe3+, H+, Mn2+. Câu 10. Dãy các ion xếp theo chiều giảm dần tính oxi hoá là (biết trong dãy điện hóa, cặp Fe3+/Fe2+ đứng trước cặp Ag+/Ag): A. Fe3+, Cu2+, Ag+, Fe2+. B. Ag+, Cu2+, Fe3+, Fe2+. C. Fe3+, Ag+, Cu2+, Fe2+. D. Ag+, Fe3+, Cu2+, Fe2+. Câu 11. D~y gồm c|c ion đều oxi hóa được kim loại Fe l{ A. Fe 3+ , Cu 2+ , Ag + . B. Zn 2+ , Cu 2+ , Ag + . C. Cr 2+ , Au 3+ , Fe 3+ . D. Cr 2+ , Cu 2+ , Ag + . Câu 12. Cho dãy các ion: Fe2+, Ni2+, Cu2+, Sn2+. Trong cùng điều kiện, ion có tính oxi hóa mạnh nhất trong d~y l{ A. Sn2+. B. Cu2+. C. Fe2+. D. Ni2+. Câu 13. X là kim loại phản ứng được với dung dịch H2SO4 loãng, Y là kim loại t|c dụng được với dung dịch Fe(NO3)3. Hai kim loại X, Y lần lượt là (biết thứ tự trong dãy thế điện hoá: Fe3+/Fe2+ đứng trước Ag+/Ag) A. Fe, Cu. B. Cu, Fe. C. Ag, Mg. D. Mg, Ag. 2+ Câu 14. Thứ tự một số cặp oxi ho| - khử trong dãy điện ho| như sau: Mg /Mg; Fe2+/Fe; Cu2+/Cu; Fe3+/Fe2+; Ag+/Ag. D~y chỉ gồm c|c chất, ion t|c dụng được với ion Fe3+ trong dung dịch l{: A. Fe, Cu, Ag+. B. Mg, Fe2+, Ag. C. Mg, Cu, Cu2+. D. Mg, Fe, Cu. LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 239 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Câu 15. Cho các phản ứng sau: Fe + 2Fe(NO3)3   3Fe(NO3)2 AgNO3 + Fe(NO3)2   Fe(NO3)3 + Ag↓ Dãy sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính oxi ho| của các ion kim loại là: A. Fe2+, Ag+, Fe3+. B. Ag+, Fe2+, Fe3+. C. Fe2+, Fe3+, Ag+. D. Ag+, Fe3+, Fe2+. Câu 16. Cho c|c cặp oxi ho| - khử được sắp xếp theo chiều tăng dần tính oxi ho| của dạng oxi hóa như sau: Fe2+/Fe, Cu2+/Cu, Fe3+/Fe2+. Phát biểu n{o sau đ}y l{ đúng? A. Fe2+ oxi hóa được Cu thành Cu2+. B. Cu2+ oxi ho| được Fe2+ thành Fe3+. 3+ 2+ C. Fe oxi hóa được Cu thành Cu . D. Cu khử được Fe2+ thành Fe. HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 6. A đúng vì: Zn + Fe2+   Zn2+ + Fe Ag+ + Fe2+   Fe3+ + Ag B sai vì Ag không phản ứng được với Fe2+ C sai vì Ag, Fe3+ không phản ứng được với Fe2+ D sai vì Cu2+ không phản ứng được với Fe2+ → Đ|p |n A Câu 7. Fe2 H Cu2 Ag  A đúng vì thứ tự cặp oxi hóa – khử: ; ; ; Fe H Cu Ag B đúng vì: Fe + Cu2+   Fe2+ + Cu↓ C sai vì Fe2+ không phản ứng với Cu. Cu2 Fe3 D đúng vì: Thứ tự cặp oxi hóa – khử: ; Cu Fe → Đ|p |n C Câu 8. A sai vì theo phản ứng (2) Y2+ là sản phẩm còn X2+ là chất phản ứng. Mà sản phẩm luôn có tính oxi hóa yếu hơn chất phản ứng. B sai v trong phản ứng (2) X và Y2+ là sản phẩm không phản ứng với nhau. C sai v phản ứng (2) X là sản phẩm, Y là chất phản ứng  Chất phản ứng luôn có tính khử mạnh hơn sản phẩm. D đúng vì trong phản ứng (1): Y3+ l{ ban đầu, X2+ là sản phẩm. → Đ|p |n D LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 240 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Câu 9. Phương trình (1) → Ag+ co t nh oxi hoa manh hơn Fe3+ Phương trình (2) → H+ co t nh oxi hoa manh hơn Mn2+ Ma cap Fe3+/Fe2+ đưng sau cap 2H+/H2 trong d~y điện hóa → Fe3+ tính oxi hóa mạnh hơn H+ → D~y c|c ion theo chiều tăng dần tính oxi hóa: Mn2+ < H+ < Fe3+ < Ag+ → Đ|p |n A Câu 10. Fe2 Cu2 Fe3 Ag  D đúng vì thứ tự cặp oxi hóa – khử: ; ; ; Fe Cu Fe2 Ag → Thứ tự tính oxi hóa giảm dần: Ag+ > Fe3+ > Cu2+ > Fe2+ → Đ|p |n D Câu 11. Fe2 Cu2 Fe3 Ag  Ta có c|c cặp oxi hóa – khử: Fe Cu Fe2 Ag C|c ion oxi hóa được Fe l{ Cu2+, Fe3+, Ag+. Cu + Fe2+   Cu2+ + Fe Fe + 2Fe3+   3Fe2+ Fe + 2Ag+   Fe2+ + 2Ag → Đ|p |n A Câu 12. Fe2 Ni2 Sn2 Cu2 Ta có d~y điện hóa: → Cu2+ có tính oxi hóa mạnh nhất Fe Ni Sn Cu → Đ|p |n B Câu 13. X phản ứng được với dung dịch H2SO4 → X đứng trước H trong d~y điện hóa → Loại đ|p |n B vì có Cu, loại D vì có Ag Y t|c dụng được với Fe3+ → Loại đ|p |n D Đ|p |n A: X l{ Fe, Y l{ Cu Fe + H2SO4 loãng   FeSO4 + H2↑ Cu + 2Fe(NO3)3   2Fe(NO3)2 + Cu(NO3)2 → Đ|p |n A Câu 14. A sai vì Ag+ không t|c dụng với Fe3+. B sai vì Ag không t|c dụng với Fe3+. C sai vì Cu2+ không t|c dụng với Fe3+. D đúng vì: 3Mgdư + 2Fe3+   3Mg2+ + 2Fe↓ Fe + 2Fe3+   3Fe2+ Cu + 2Fe3+   Cu2+ + 2Fe2+ → Đ|p |n D LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 241 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Câu 15. Fe + 2Fe3+   3Fe2+ Ag+ + Fe2+   Fe3+ + Ag↓ Sắp xếp c|c cặp oxi hóa – khử theo chiều tăng dần của thế điện cực: Fe2 Fe3 Ag  Fe Fe2 Ag Tính oxi hóa tăng dần của c|c ion: Fe2+ < Fe3+ < Ag+ → Đ|p |n C Câu 16. A sai vì Fe2+ không phản ứng với Cu. B sai vì Cu2+ không phản ứng với Fe2+. D sai vì Cu không phản ứng với Fe2+.  2Fe2+ + Cu2+ C đúng vì 2Fe3++ Cu  → Đ|p |n C DẠNG 2: Lí thuyết phản ứng đặc trưng của kim loại  Tính chất đặc trưng của kim loại l{ tính khử  Phản ứng với phi kim : O2; S, Cl2 …  Phản ứng với dung dịch axit  Phản ứng với dung dịch muối Chú ý : C|c kim loại Na, K, Ba, Ca + dung dịch muối xảy ra hai giai đoạn Giai đoạn 1: Kim loại + H2O   dung dịch Bazơ + H2   Giai đoạn 2: Dung dịch Bazơ + dung dịch muối   Xem mindmap v{ hệ thống lí thuyết để nắm rõ tính chất, điều kiện c|c phản ứng. Nhớ v{ hiểu được sự sắp xếp d~y điện hóa B{i tập mẫu  Cơ bản Câu 17. Kim loại n{o sau đ}y không t|c dụng với dung dịch H2SO4 loãng? A. Cu. B. Na. C. Mg. D. Al. Hướng dẫn giải A đúng vì SGK 12NC trang 210. B, C, D sai vì Na, Mg, Al đứng trước H2 trong d~y hoạt động hóa học  T|c dụng với axit → Đ|p |n A Câu 18. Cặp chất không xảy ra phản ứng ho| học l{ A. Cu + dung dịch FeCl3. B. Fe + dung dịch HCl. C. Fe + dung dịch FeCl3. D. Cu + dung dịch FeCl2. Hướng dẫn giải 3+ 2+ 2+ A sai vì Cu + 2Fe   Cu + 2Fe B sai vì: Fe + 2HCl   FeCl2 + H2 C sai vì: Fe + 2Fe3+   3Fe2+ D đúng vì trong d~y điện hóa Fe2+/ Fe đứng trước Cu2+/ Cu  Cu không t|c dụng được với dung dịch Fe2+ → Đ|p |n D LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 242 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Câu 19. Dãy gồm các kim loại đều tác dụng được với dung dịch HCl nhưng không tác dụng với dung dịch HNO3 đặc, nguội l{: A. Cu, Fe, Al. B. Fe, Al, Cr. C. Cu, Pb, Ag. D. Fe, Mg, Al. Hướng dẫn giải A sai vì Cu không phản ứng với HCl, phản ứng với HNO3 đặc, nguội B đúng vì Fe, Al, Cr đều phản ứng với HCl nhưng bị thụ động hóa trong HNO3 đặc nguội C sai vì Ag, Cu không phản ứng với HCl v{ phản ứng với HNO3 đặc, nguội D sai vì Mg phản ứng với HNO3 đặc, nguội → Đ|p |n B  Vận dụng Câu 20. Cho bột Fe vào dung dịch gồm AgNO3 và Cu(NO3)2. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch X gồm hai muối và chất rắn Y gồm hai kim loại. Hai muối trong X và hai kim loại trong Y lần lượt là: A. Fe(NO3)2; Fe(NO3)3 và Cu; Ag. B. Cu(NO3)2; Fe(NO3)2 và Cu; Fe. C. Cu(NO3)2; Fe(NO3)2 và Ag; Cu. D. Cu(NO3)2; AgNO3 và Cu; Ag. Hướng dẫn giải Y gồm hai kim loại có tính khử yếu nhất: Ag, Cu X gồm hai muối của kim loại có tính khử mạnh nhất: Fe(NO3)2, Cu(NO3)2, không có muối Fe(NO3)3 vì do có Cu Fe + 2AgNO3   Fe(NO3)2 + 2Ag↓ Fe + Cu(NO3)2 dư   Fe(NO3)2 + Cu↓ → Đ|p |n C Câu 21. Cho hỗn hợp gồm Fe và Mg vào dung dịch AgNO3, khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch X (gồm hai muối) v{ chất rắn Y (gồm hai kim loại). Hai muối trong X l{ A. Mg(NO3)2 và Fe(NO3)2. B. Fe(NO3)3 và Mg(NO3)2. C. AgNO3 và Mg(NO3)2. D. Fe(NO3)2 và AgNO3. Hướng dẫn giải Chất rắn Y gồm hai kim loại có tính khử yếu nhất l{: Ag, Fe Dung dịch X gồm hai muối của kim loại có tính khử mạnh nhất, m{ Fe dư → Hai muối trong X l{ Mg(NO3)2 và Fe(NO3)2. Mg + 2Ag+   Mg2+ + 2Ag↓ Fe + 2Ag+   Fe2+ + 2Ag ↓ → Đ|p |n A BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 22. Cho kim loại M t|c dụng với Clorua được muối X; cho kim loại M t|c dụng với dung dịch HCl được muối Y. Nếu cho kim loại M t|c dụng với dung dịch muối X ta cũng được muối Y. Kim loại M có thể l{ A. Mg. B. Zn. C. Al. D. Fe. LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 243 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Câu 23. C|c chất vừa t|c dụng được với dung dịch HCl vừa t|c dụng được với dung dịch AgNO3 là: A. MgO, Na, Ba. B. Zn, Ni, Sn. C. Zn, Cu, Fe. D. CuO, Al, Mg. Câu 24. Kim loại M phản ứng được với: dung dịch HCl, dung dịch Cu(NO3)2, dung dịch HNO3 (đặc, nguội). Kim loại M l{ A. Al. B. Zn. C. Fe. D. Ag. Câu 25. Cho hỗn hợp bột Al, Fe v{o dung dịch chứa Cu(NO3)2 và AgNO3. Sau khi c|c phản ứng xảy ra ho{n to{n, thu được hỗn hợp rắn gồm ba kim loại l{: A. Fe, Cu, Ag. B. Al, Cu, Ag. C. Al, Fe, Cu. D. Al, Fe, Ag. Câu 26. Cho hỗn hợp gồm Fe và Zn vào dung dịch AgNO3 đến khi các phản ứng xảy ra hoàn to{n, thu được dung dịch X gồm hai muối v{ chất rắn Y gồm hai kim loại. Hai muối trong X l{ A. Fe(NO3)3 và Zn(NO3)2. B. Zn(NO3)2 và Fe(NO3)2. C. AgNO3 và Zn(NO3)2. D. Fe(NO3)2 và AgNO3. Câu 27. Cho bột Fe v{o dung dịch AgNO3 dư, sau khi phản ứng xảy ra ho{n to{n, thu được dung dịch gồm c|c chất tan: A. Fe(NO3)2, AgNO3, Fe(NO3)3. B. Fe(NO3)2, AgNO3. C. Fe(NO3)3, AgNO3. D. Fe(NO3)2, Fe(NO3)3. Câu 28. Dãy nào sau đ}y chỉ gồm c|c chất vừa t|c dụng được với dung dịch HCl, vừa t|c dụng được với dung dịch AgNO3? A. Fe, Ni, Sn. B. Al, Fe, CuO. C. Zn, Cu, Mg. D. Hg, Na, Ca. Câu 29. Kim loại Ni đều phản ứng được với c|c dung dịch nào sau đ}y? A. MgSO4, CuSO4. B. NaCl, AlCl3. C. CuSO4, AgNO3. D. AgNO3, NaCl. Câu 30. Cho kim loại M phản ứng với Cl2, thu được muối X. Cho M tác dụng với dung dịch HCl, thu được muối Y. Cho Cl2 tác dụng với dung dịch muối Y thu được muối X. Kim loại M là A. Fe B. Al C. Zn D. Mg HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 22. V muoi X va Y đeu la muoi Cl cua kim loai M → M co 2 hoa tri → M la Fe Phương tr nh phan ưng: t  2FeCl3 2Fe + 3Cl2  Fe + 2HCl   FeCl2 + H2  Fe + 2FeCl3   3FeCl2 → Đ|p |n D Câu 23. A sai vì MgO không t|c dụng với AgNO3. C sai vì Cu không t|c dụng với HCl. D sai vì CuO không t|c dụng với AgNO3. B đúng vì Zn, Ni, Sn đứng trước H2 v{ Ag trong d~y điện hóa. → Đ|p |n B LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 244 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Câu 24. M phan ưng vơi dung dich HCl → loai D M khong phan ưng vơi dung dich HNO3 đac nguoi → loai A va C → đap an B đung. Kim loai M la Zn Phương tr nh phan ưng: Zn + 2HCl   ZnCl2 + H2 Zn + Cu(NO3)2   Zn(NO3)2 + Cu↓ Zn + 4HNO3 (đặc, nguội)   Zn(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O → Đ|p |n B Câu 25. Al3 Fe2 Cu2 Fe3 Ag  Thứ tự c|c chất trong d~y điện hóa: ; ; ; ; Al Fe Cu Fe2 Ag Hỗn hợp rắn gồm 3 kim loại l{ 3 kim loại có tính khử yếu nhất: Ag, Cu, Fe → Đ|p |n A Câu 26. Chất rắn Y gồm hai kim loại có tính khử yếu nhất l{: Ag, Fe Dung dịch X gồm hai muối của kim loại có tính khử mạnh nhất, m{ Fe dư → 2 muối trong X l{ Zn(NO3)2 và Fe(NO3)2. Zn + 2Ag+   Zn2+ + 2Ag↓ Fe + 2Ag+   Fe2+ + 2Ag↓ → Đ|p |n B Câu 27. C đúng vì Fe + 2AgNO3   Fe(NO3)2 + 2Ag↓ Fe(NO3)2 + AgNO3 dư   Fe(NO3)3 + Ag↓  Dung dịch sau phản ứng gồm: Fe(NO3)3, AgNO3 → Đ|p |n C Câu 28. A đúng vì Fe, Ni, Sn đứng trước H2 va Ag trong day đien hoa. B sai vì CuO không t|c dụng được với AgNO3. C sai vì Cu không t|c dụng được với HCl. D sai vì Hg không t|c dụng được với HCl. → Đ|p |n A Câu 29. A sai vì: Ni không phản ứng với MgSO4 B sai vì Ni không phản ứng với NaCl, AlCl3 C đúng vì Ni + CuSO4   NiSO4 + Cu↓ Ni + 2AgNO3   Ni(NO3)2 + 2Ag↓ D sai vì: Ni không phản ứng với NaCl → Đ|p |n C LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 245 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Câu 30. Nhận xét: X v{ Y đều l{ 2 muối clorua của kim loại M → M có nhiều hóa trị → M l{ Fe t  2FeCl3 2Fe + 3Cl2  X Fe + 2HCl   FeCl2 + H2↑ Y Cl2 + 2FeCl2   2FeCl3 Y X → Đ|p |n A Dạng 3: Lí thuyết điều chế kim loại Nắm được nguyên tắc và các phương pháp điều chế kim loại IA, IIA, Al, Fe, Cu …. K,Na,Ca,Mg , Al , Zn,Fe,Ni,Sn,Pb,H,Cu,Hg, Ag,Pt, Au (1) (2) (3) n đpnc M  Cl2 (1):Điện ph}n nóng chảy: MCln  2 đpnc 4Al  3O2 (2):Điện ph}n nóng chảy: 2Al2O3  Na3AlF6 (3): Điện ph}n dung dịch, thủy luyện, nhiệt luyện  CO C  CO CO   2 t MxOy     M  H2  H2O Al  Al2O3 B{i tập mẫu  Cơ bản Câu 31. Nguyên tắc chung được dùng để điều chế kim loại l{ A. Cho hợp chất chứa ion kim loại t|c dụng với chất khử. B. Oxi ho| ion kim loại trong hợp chất th{nh nguyên tử kim loại. C. Khử ion kim loại trong hợp chất th{nh nguyên tử kim loại. D. Cho hợp chất chứa ion kim loại t|c dụng với chất oxi ho|. Hướng dẫn giải n Nguyên tắc: M  ne  M → Đ|p |n C Câu 32. Phản ứng n{o sau đ}y l{ phản ứng điều chế kim loại bằng phương ph|p nhiệt luyện t A. Mg + FeSO4  B. CO + CuO   MgSO4 + Fe ↓  Cu + CO2 đpnc đpdd C. CuCl2  D. 2Al2O3  4Al + 3O2  Cu + Cl2 Hướng dẫn giải 0 LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 246 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI A: Phương ph|p thuỷ luyện B: Phương ph|p nhiệt luyện C, D: Phương ph|p điện ph}n → Đ|p |n B Câu 33. Dãy các kim loại đều có thể được điều chế bằng phương pháp điện phân dung dịch muối của chúng l{: A. Fe, Cu, Ag. B. Mg, Zn, Cu. C. Al, Fe, Cr. D. Ba, Ag, Au. Hướng dẫn giải Phương ph|p điện ph}n dung dịch để điều chế c|c kim loại trung bình, yếu.  B sai vì loại Mg. C sai vì loại Al D sai vì loại Ba 1 đpdd FeSO4 + H2O    Fe + O2 ↑+ H2SO4 2 1 đpdd CuSO4 + H2O    Cu + O2 ↑+ H2SO4 2 1 đpdd 2AgNO3 + H2O    2Ag + O2 ↑ + 2HNO3 2 → Đ|p |n A  Vận dụng Câu 34. Cho khí CO (dư) đi v{o ống sứ nung nóng đựng hỗn hợp X gồm Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO thu được chất rắn Y. Cho Y v{o dung dịch NaOH (dư), khuấy kĩ, thấy còn lại phần không tan Z. Giả sử c|c phản ứng xảy ra ho{n to{n. Phần không tan Z gồm A. MgO, Fe, Cu. B. Mg, Fe, Cu. C. MgO, Fe3O4, Cu. D. Mg, Al, Fe, Cu. Hướng dẫn giải CO khử được c|c oxit của kim loại đứng sau Al trong d~y hoạt động ho| học. CO + Al2O3 CO + MgO t  3Fe + 4CO2 4CO + Fe3O4  t  Cu + CO2 CO + CuO  → Hỗn hợp Y: Al2O3, MgO, Cu, Fe Al2O3 + 2NaOH   2NaAlO2 + H2O → Hỗn hợp Z: MgO, Fe, Cu → Đ|p |n A Câu 35. Để thu được Al2O3 từ hỗn hợp Al2O3 và Fe2O3, người ta lần lượt: A. Dùng khí H2 ở nhiệt độ cao, dung dịch NaOH (dư). B. Dùng khí CO ở nhiệt độ cao, dung dịch HCl (dư). C. Dùng dung dịch NaOH (dư), dung dịch HCl (dư), rồi nung nóng. D. Dùng dung dịch NaOH (dư), khí CO2 (dư), rồi nung nóng. Hướng dẫn giải LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 247 CHƯƠNG VI: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Fe2O3 H2 ,t Fe Fe  NaOH A sai vì:      NaAlO2 Al2O3 Al2O3 Fe2O3 CO, t Fe FeCl2  HCl B sai vì:       Al2O3 AlCl3 Al2O3 Fe2O3 NaOH Fe2O3 FeCl3  HCl C sai vì:       NaAlO2 Al2O3 AlCl3 Fe2O3 NaOH (CO2 H2O) t D đúng vì:   NaAlO2   Al(OH)3   Al2O3  Fe2O3 Al2O3 Al2O3 + 2NaOH   2NaAlO2 + H2O NaAlO2 + CO2 + 2H2O   NaHCO3 + Al(OH)3↓ t  Al2O3 + 3H2O 2Al(OH)3  → Đ|p |n D BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 36. Để khử ion Cu2+ trong dung dịch CuSO4 có thể dùng kim loại A. Fe. B. Na. C. K. D. Ba. Câu 37. Để khử ion Fe3+ trong dung dịch th{nh ion Fe2+ có thể dùng một lượng dư A. Kim loại Mg. B. Kim loại Cu. C. Kim loại Ba. D. Kim loại Ag. Câu 38. Cho luồng khí H2 (dư) qua hỗn hợp các oxit CuO, Fe2O3, ZnO, MgO nung ở nhiệt độ cao. Sau phản ứng hỗn hợp rắn còn lại là: A. Cu, FeO, ZnO, MgO. B. Cu, Fe, Zn, Mg. C. Cu, Fe, Zn, MgO. D. Cu, Fe, ZnO, MgO. Câu 39. Hai kim loại có thể được điều chế bằng phương ph|p điện ph}n dung dịch l{ A. Al và Mg. B. Na và Fe. C. Cu và Ag. D. Mg và Zn. Câu 40. D~y gồm c|c kim loại được điều chế trong công nghiệp bằng phương ph|p điện ph}n hợp chất nóng chảy của chúng l{: A. Fe, Ca, Al. B. Na, Ca, Al. C. Na, Cu, Al. D. Na, Ca, Zn. Câu 41. Dãy các kim loại đều có thể được điều chế bằng phương pháp điện phân dung dịch muối (với điện cực trơ) là: A. Ni, Cu, Ag. B. Ca, Zn, Cu. C. Li, Ag, Sn. D. Al, Fe, Cr. Câu 42. Dãy gồm c|c oxit đều bị Al khử ở nhiệt độ cao là: A. FeO, MgO, CuO. B. PbO, K2O, SnO. C. Fe3O4, SnO, BaO. D. FeO, CuO, Cr2O3 Câu 43. Kim loại M có thể được điều chế bằng c|ch khử ion của nó trong oxit bởi khí H2 ở nhiệt độ cao. Mặt kh|c, kim loại M khử được ion H trong dung dịch axit lo~ng th{nh H2. Kim loại M l{ A. Cu. B. Mg. C. Fe. D. Al. Câu 44. Trường hợp n{o sau đ}y tạo ra kim loại? A. Đốt FeS2 trong oxi dư. B. Nung hỗn hợp quặng apatit, đ| x{ v}n v{ than cốc trong lò đứng. C. Đốt Ag2S trong oxi dư. D. Nung hỗn hợp quặng photphorit, c|t v{ than cốc trong lò điện. Câu 45. Kim loại n{o sau đ}y điều chế được bằng phương ph|p thủy luyện? A. Mg. B. Ca. C. Cu. D. K. LÊ ĐĂNG KHƯƠNG Trang 248