Page 1
LÞch sö thÕ giíi
Ch¬ng I.
Bµi 1: Liªn x« tõ 1945-1951.
I.Thêi kú kh«i phôc kinh tÕ vµ xd c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña CNXH(1945-nöa ®Çu nh÷ng n¨m
1970).
1.Hoµn c¶nh Liªn x« sau chiÕn tranh TG2.
Trong cuéc chiÕn tranh chèng ph¸t xÝt, nh©n d©n Liªn x« ®· g¸nh chÞu nh÷ng hy sinh vµ tæn thÊt
hÕt søc to lín: h¬n 20tr ngêi chÕt, 1710 tp vµ h¬n 7000 lµng m¹c bÞ ph¸ huû, 32000 xÝ nghiÖp bÞ
tµn ph¸, thiÖt h¹i t¬ng ®¬ng 400 tû róp.
Sau chiÕn tranh c¸c níc ph¬ng T©y do Mü cÇm ®Çu tiÕn hµnh bao v©y kinh tÕ, c« lËp chÝnh trÞ,
g©y cuéc “chiÕn tranh l¹nh” vµ ra søc ch¹y ®ua vò trang, chuÈn bÞ ph¸t ®éng mét cuéc chiÕn tranh
tæng lùc nh»m tiªu diÖt Liªn X« vµ c¸c níc XHCN
Trong bèi c¶nh Êy Liªn X« ph¶i tù lùc, tù cêng ®Ó kh«i phôc kinh tÕ, cñng cè quèc phßng, gióp
®ì phong trµo CM thÕ giíi vµ c¸c níc XHXN anh em.
Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n, Liªn X« vÉn cã nhiÒu ®k thuËn lîi, ®ã lµ sù tµi t×nh, l·nh ®¹o s¸ng
suèt cña §¶ng B«nsªvÝch ®Æc biÖt lµ tinh thÇn lao ®éng cÇn cï s¸ng t¹o cña nh©n d©n, Liªn X« ®·
vît lªn trªn khã kh¨n ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong c«ng cuéc xd kinh tÕ vµ xd c¬ së vËt
chÊt cña CNXH.
*Kinh tÕ:
-Hoµn thµnh th¾ng lîi kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn 1 vÒ kh«i phôc kinh tÕ trong vßng 4 n¨m 3 th¸ng.
-§Õn 1950 tæng s¶n lîng CN t¨ng 72% so víi tríc chiÕn tranh, liªn tiÕp thùc hiÖn nhiÒu kÕ
ho¹chdµi h¹n nh»m xd c¬ së vËt chÊt cña CNXH vµ ®· thu ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín.
+1972: s¶n lîng CN t¨ng 321 lÇn so víi n¨m 1922(n¨m
.i vnLiªn X« b¾t ®Çu xd CNXH), thu nhËp
quèc d©n t¨ng 112 lÇn(chØ cÇn 4 ngµy s¶n xuÊt lµ ®¹t s¶n
th lîng c¶ n¨m 1913).
n
+Trong nh÷ng thËp kû 50, 60 vµ nöa ®Çu 70 th× Liªn
o X« lµ cêng quèc CN ®øng thø 2 thÕ giíi sau
u
e
MÜ. S¶n lîng CN chiÕm 20% tæng s¶n lîng
i trªn toµn thÕ giíi. Tõ n¨m 1951-1975 CN t¨ng
l
i
a
trëng b×nh qu©n hµng n¨m 9,6% vµ cã métt sè ngµnh cao nhÊt thÕ giíi. Cô thÓ lµ: dÇu má, than,
/ ®Çu trong mét sè ngµnh CN míi(vò trô, ®iÖn tö..)
/
:
quÆng s¾t, xi m¨ng. Ngoµi ra Liªn X« cßn
dÉn
ttp ngò cèc cao cha tõng cã ®¹t 186 triÖu tÊn, n¨ng suÊt
-VÒ N«ng nghiÖp: ®Õn n¨m 1970 s¶nhlîng
trung b×nh cña ngò cèc t¨ng 15,6 t¹/ha.
*KH-KT:
-1949 Liªn X« chÕ t¹o thµnh c«ng bom nguyªn tö, ph¸ vì thÕ ®éc quyÒn vÒ bom nguyªn tö cña
MÜ,®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ kh-kt.
-1957 Liªn X« ®Çu tiªn phãng thµnh c«ng vÖ tinh nh©n t¹o, ®Õn 1961 phãng tµu vò trô ®a
Gagarin bay vßng quanh Tr¸i §Êt më ®Çu kû nguyªn chinh phôc vò trô cña loµi ngêi.
-Tr×nh ®é häc vÊn cao nhÊt thÕ giíi: 3/4 d©n sè cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trung häc_ ®©y lµ c¬ së ®Ó
Liªn X« ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu so víi thÕ giíi, c«ng nh©n chiÕm h¬n1/2 sè ngêi lao ®éng trong
níc.
§Õn ®Çu nh÷ng n¨m 70 Liªn X« ®¹t ®îc thÕ c©n b»ng chiÕn lîc vÒ søc m¹nh qu©n sù nãi
chung vµ søc m¹nh lùc lîng h¹t nh©n nãi riªng ®èi víi níc MÜ vµ c¸c níc ph¬ng T©y, lµm ®¶o
lén chiÕn lîc cña MÜ vµ c¸c níc ®ång minh cña MÜ.
2.ý nghÜa.
Thµnh tùu cña Liªn X« trong c«ng cuéc xd CNXH cùc kú vÜ ®¹i, thÓ hiÖn tÝnh u viÖt cña
CNXH. Nã gãp phÇn b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc XHCN ë Liªn X«, gãp phÇn quyÕt ®Þnh th¾ng lîi
cña Liªn X« trong c«ng cuéc ®Êu tranh chèng CNPX vµ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng kh¸c .
1
N©ng cao vÞ trÝ cña Liªn X« trªn trêng quèc tÕ, lµm ®¶o lén toµn bé chiÕn lîc cña MÜ vµ ®ång
minh cña MÜ. T¹o ®iÒu kiÖn vµ gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña phong trµo céng s¶n quèc tÕ vµ
phong trµo gi¶i phãng d©n téc.
Gãp phÇn quan träng vµo viÖc b¶o vÖ hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi sau chiÕn tranh thÕ giíi 2.
II.T×nh h×nh chÝnh trÞ vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn X« (tõ 1945-nöa ®Çu nh÷ng n¨m 70)
1.T×nh h×nh chÝnh trÞ.
Sau chiÕn tranh, trong vßng 30 n¨m ®Çu, t×nh h×nh chÝnh trÞ Liªn X« æn ®Þnh, néi bé §¶ng vµ gi÷a
c¸c d©n téc toµn liªn bang ®oµn kÕt, thèng nhÊt.
Bªn c¹nh nh÷ng c«ng lao trong viÖc thóc ®Èy c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ vµ xd c¬ së vËt chÊt, kü
thuËt cña CNXH ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín, c¸c nhµ l·nh ®¹o x« viÕt vÉn tiÕp tôc m¾c nh÷ng
thiÕu sãt, sai lÇm vèn ®· tån t¹i trong ®êng lèi xd CNXH ë Liªn X«.
-Chñ quan, nãng véi, ®èt ch¸y giai ®o¹n(®Þnh kÕ ho¹ch xd CNCS trong vßng 15-20 n¨m).
-Thùc hiÖn chÕ ®é nhµ níc bao cÊp vÒ kinh tÕ vµ phñ nhËn nh÷ng qui luËt kh¸ch quan vÒ kinh tÕ.
-ThiÕu d©n chñ, vi ph¹m ph¸p chÕ XHCN, thiÕu c«ng b»ng XH, cha nh©n ®¹o...
MÆc dï thiÕu sãt,sai lÇm song ®îc sù tin tëng ñng hé cña nh©n d©n nªn c«ng cuéc xd CNXH
thêi kú nµy vÉn ph¸t triÓn, møc sèng cña nh©n d©n n©ng cao. Toµn liªn bang vÉn ®oµn kÕt, thèng
nhÊt.
2.ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i.
Liªn X« theo quan ®iÓm tinh thÇn “quèc tÕ v« s¶n” cña Lªnin ®èi ngo¹i hoµ b×nh, tÝch cùc ñng hé
CMTG vµ Liªn X« ®· gióp ®ì tÝch cùc vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cho c¸c níc XHCN anh em ®Ó t¹o
mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c níc lµm CM XHCN vµ xd CNXH.
Liªn X« lu«n ñng hé sù nghiÖp ®Êu tranh v× ®éc lËp, d©n chñ vµ tiÕn bé XH cña c¸c níc. Lµ
níc XHCN ®Çu tiªn ®i ®Çu trong ®Êu tranh kh«ng mÖt mái cho hoµ b×nh an ninh thÕ giíi, kiªn
quyÕt chèng l¹i c¸c chÝnh s¸ch g©y chiÕn tranh x©m lîc cu¶ bän §Õ Quèc vµ c¸c thÕ lùc ph¶n
n
®éng Quèc TÕ
v
.
i quèc” (1945- tæ chøc quèc tÕ lín nh©t
Víi t c¸ch lµ mét trong nh÷ng níc s¸ng lËp ra “liªnthhîp
hµnh tinh). Liªn X« ®· ®Ò ra nhiÒu s¸ng kiÕn quan träng,
on ®Ò nghÞ Gi¬-ne-v¬ bµn vÒ vÊn ®Ò b¸n ®¶o
u
TriÒu Tiªn vµ §«ng D¬ng(1945) Liªn X« ®· ®Ò
ie ra, thñ tiªu hoµn toµn CNTD vµ trao tr¶ ®éc lËp
l
i
cho c¸c quèc gia thuéc ®Þa (1960), tuyªn bètavÒ cÊm sö dông vò khÝ h¹t nh©n(1961), vµ thñ tiªu tÊt
c¶ c¸c chÕ ®é ph©n biÖt chñng téc(1963). ://
3.VÞ trÝ quèc tÕ cña Liªn X«.
ttp
h
Sau chiÕn tranh thÕ giíi 2 Liªn X« lu«n lµ níc XHCN lín m¹nh nhÊt vÒ qu©n sù, kinh tÕ, ®èi
träng víi MÜ, ®i ®Çu trong b¶o vÖ hoµ b×nh, an ninh thÕ giíi, lµ chç dùa, lµ thµnh tr× cña CMTG
nh÷ng n¨m 1970. Ngµy nay liªn bang Nga còng xøng ®¸ng lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho lùc lîng
hoµ b×nh d©n chñ vµ tiÕn bé cho CMTG.
III.T×nh h×nh x©y dùng CNXH cña Liªn X« tõ nöa sau nh÷ng n¨m 70-1991.
(§©y lµ thêi kú Liªn X« r¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ, khñng ho¶ng vµ dÉn tíi sôp ®æ)
1.Bèi c¶nh dÉn tíi t×nh tr¹ng tr× trÖ, khñng ho¶ng ë Liªn X«.
1973 cuéc khñng ho¶ng dÇu má nghiªm träng cha tõng cã bïng næ råi nhiÒu cuéc khñng ho¶ng
kinh tÕ chÝnh trÞ, tµi chÝnh, tiÒn tÖ tiÕp diÔn sau ®ã më ®Çu cuéc khñng ho¶ng chung cña toµn thÕ
giíi, ®Æt cho nh©n lo¹i nh÷ng vÊn ®Ò bøc thiÕt ph¶i gi¶i quyÕt: bïng næ d©n sè, c¹n kiÖt tµi nguyªn
thiªn nhiªn, yªu cÇu ®æi míi tríc sù ph¸t triÓn vît bËc cña CM KH-KT vµ xu thÕ quèc tÕ ho¸
cao vÒ mäi mÆt ®Æc biÖt lµ vÒ kinh tÕ.
Lóc nµy c¸c níc TB ph¸t triÓn ®· sím nh¹y bÐn c¶i tæ l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, t×m c¸ch thÝch nghi vÒ
chÝnh trÞ, XH tríc nh÷ng ®ßi hái cña quÇn chóng, do ®ã hä ®· vît qua cuéc khñng ho¶ng, ®Õn
®Çu nh÷ng n¨m 80 ph¸t triÓn m¹nh vµ ®êi sèng nh©n d©n ®îc n©ng cao. Trong khi ®ã nh÷ng
ngêi l·nh ®¹o x« viÕt chñ quan b¶o thñ cho r»ng quan hÖ s¶n xuÊt XHCN kh«ng chÞu sù t¸c ®éng
cña khñng ho¶ng chung toµn TG nªn kh«ng söa ch÷a, thay ®æi g× nªn m« h×nh CNXH vÉn nhiÒu
2
sai lÇm, thiÕu sãt trë nªn kh«ng phï hîp trë thµnh chíng ng¹i lµm cho Liªn X« tr× trÖ vÒ mäi mÆt
®Æc biÖt lµ vÒ kinh tÕ.
BiÓu hiÖn: trong CN: KT chÊt lîng thÊp so víi ph¬ng t©y ph¶i nhËp l¬ng thùc, thùc phÈm,
hµng tiªu dïng.
Nöa sau nh÷ng n¨m 80 kinh tÕ cµng khã kh¨n, c«ng-n«ng nghiÖp bÞ ®×nh trÖ, lîng l¬ng thùc
thùc phÈm thiÕu thèn, ®êi sèng nh©n d©n thÊp kÐm, nhiÒu tÖ n¹n XH x¶y ra.
2.C«ng cuéc c¶i tæ cña Gooc-ba-chèp
N¨m 1985, Gooc-ba-chèp n¾m quyÒn l·nh ®¹o §¶ng vµ nhµ níc, «ng ®· thùc hiÖn c«ng cuéc c¶i
tæ ®Êt níc. Víi môc ®Ých: ®a ®Êt níc tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng vµ xd CNXH d©n chñ nh©n
d©n.
BiÖn ph¸p thùc hiÖn:
*ChÝnh trÞ
Thùc hiÖn chÕ ®é tæng thèng n¾m mäi quyÒn lùc. Thùc hiÖn chÕ ®é ®a nguyªn vÒ chÝnh trÞ xo¸
bá vai trß l·nh ®¹o cña mét §¶ng ®ã lµ §¶ng Céng S¶n.
Thùc hiÖn khÈu hiÖu d©n chñ c«ng khai.
C¶i tæ chñ yÕu vÒ chÝnh trÞ mét c¸ch tuú tiÖn sai lÇm vÒ nguyªn t¾c dÉn tíi t×nh tr¹ng v« chÝnh
phñ, t¹o c¬ héi cho thÕ lùc ph¶n ®éng ngãc ®Çu chèng ph¸, XH l©m vµo t×nh tr¹ng rèi ren kh«ng
æn ®Þnh.
*Kinh tª:
ChÝnh phñ ®a ra nhiÒu ph¬ng ¸n nh»m chuyÓn biÕn nÒn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ trêng nhng
kÕ ho¹ch chØ lµ mÞ d©n, lêi høa kh«ng ®i ®«i víi viÖc lµm. V× vËy mµ kÕt qu¶ cha thøc hiÖn ®îc
g× trong khi ®ã quan hÖ cò bÞ ph¸ vì, quan hÖ s¶n xuÊt míi cha h×nh thµnh.
Phñ nhËn qu¸ khø lÞch sö(th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng10, vµ vai trß cña Lªnin) lµm cho quÇn
chóng mÊt ph¬ng híng dÉn ®Õn hçn lo¹n vÒ t tëng.
n
*§èi ngo¹i
v
.
Trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i vµ mèi quan hÖ quèc tÕ, Liªn
hi X« ®i hÕt tõ nhîng bé nµy sang nhîng
t
bé kh¸c ®èi víi MÜ vµ c¸c níc ph¬ng t©y. Liªn X«
onxo¸ bá hoÆc thùc hiªn nh÷ng cam kÕt víi c¸c
u
níc ®ång minh vµ b¹n bÌ cña Liªn X«.
ie
l
i
*NhËn xÐt:
a
t
/
/
C¶i tæ lµ ®iÒu tÊt yÕu song c¶i tæ nh thÕ:nµo míi lµ ®iÒu quan träng. C«ng cuéc c¶i tæ cña Goocba-chèp ®· m¾c ph¶i nh÷ng sai lÇm nghiªm
ttp träng vµ dÉn tíi hËu qu¶ nÆng nÒ:
h
Kinh tÕ suy sôp kÐo theo khã kh¨n vÒ chÝnh trÞ vµ nh÷ng tÖ n¹n XH kh¸c.
Sù xung ®ét gi÷a c¸c d©n téc vµ s¾c téc(t«n gi¸o) ®· dÉn ®Õn hiÖn tîng ly khai cña mét sè níc
céng hoµ ra khái liªn bang.
Néi bé §¶ng céng s¶n bÞ chia thµnh nhiÒu phe ph¸i, sù ngãc ®Çu cña c¸c thÕ lùc chèng CNXH
cïng víi sù chèng ph¸ cña nã.
Ngµy 19-8-1991 mét sè nhµ l·nh ®¹o §¶ng vµ nhµ níc Liªn X« ®· tiÕn hµnh ®¶o chÝnh ®Ó lËt ®æ
Gooc-ba-chèp nhng cuéc ®¶o chÝnh kh«ng thµnh dÉn tíi §¶ng Céng s¶n bÞ ®×nh chØ ho¹t ®éng,
chÝnh phñ x« viÕt bÞ gi¶i thÓ, 11 níc céng hoµ tuyªn bè ®éc lËp vµ thµnh lËp céng ®ång c¸c quèc
gia ®éc lËp(21-12-1991) lµn sãng chèng céng s¶n vµ CNXH d©ng lªn ë kh¾p n¬i.
25-12-1991 l¸ cê ®á bóa liÒm trªn nãc ®iÖn Kremly ®· bÞ h¹ xuèng tõ ®©y XHCN cña Liªn X« bÞ
sôp ®æ vµ liªn bang x« viÕt hoµn toµn tan r·.
3.Nguyªn nh©n sôp ®æ CNXH ë Liªn X«.
Liªn X« ®· xd lªn mét sè m« h×nh vÒ CNXH cha ®óng ®¾n, cha phï hîp (kh«ng phï hîp víi
quy luËt kh¸ch quan) trªn nhiÒu mÆt ph¸t triÓn kinh tÕ XH, cha d©n chñ, cha c«ng b»ng vµ cha
nh©n ®¹o.
3
Liªn X« chËm söa ®æi tríc nh÷ng biÕn ®éng cña t×nh h×nh thÕ giíi, khi söa ®æi l¹i m¾c ph¶i sai
lÇm, thiÕu sãt(cuéc khñng ho¶ng b¾t ®Çu tõ kinh tÕ nhng gi¶i quyÕt khñng ho¶ng th× Gooc-bachèp l¹i ®i tõ chÝnh trÞ).
Sù sai lÇm tha ho¸ vÒ phÈm chÊt chÝnh trÞ vµ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña mét sè nhµ l·nh ®¹o cña
§¶ng vµ nhµ níc.
Ho¹t ®éng chèng ph¸ CNXH ë trong vµ ngoµi níc (khi c¶i tæ Ðp Liªn X« ®i tõ nhîng bé nµy
®Õn nhîng bé kh¸c).
TÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n trªn dÉn ®Õn sù sôp ®æ CNXH ë Liªn X«.
?!C©u hái liªn hÖ?
1.Em cã suy nghÜ g× vÒ sù sôp ®æ cña Liªn X« vµ §«ng ¢u.
Sù sôp ®æ cña Liªn X« vµ §«ng ©u ®ã lµ mét sù thËt lÞch sö. §©y lµ mét thÊt b¹i nÆng nÒ, ®au
®ín vµ mét híng lïi cña CNXH trªn ph¹m vi toµn TG, g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ vµ ¶nh hëng xÊu
®Õn tÝnh u viÖt vµ b¶n chÊt cña CNXH, lµm gi¶m sót lßng tin cña nh©n d©n víi CNXH.
§©y chØ lµ sù thÊt b¹i t¹m thêi hoÆc sôp ®æ cña mét m« h×nh vÒ CNXH chø kh«ng ph¶i lµ sù sôp
®æ lý tëng CNXH vµ cµng kh«ng ph¶i lµ sù sôp ®æ cña CNXH khoa häc. Bëi v× trong lÞch sö XH
loµi ngêi viÖc x¸c lËp mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn cha bao giê diÔn ra nhanh chãng dÔ
dµng theo mét con ®êng th¼ng t¾p mµ lu«n gÆp nh÷ng khã kh¨n, tr¾c trë (VD: CM ph¸p 1789
ph¶i tr¶i qua 5 chÕ ®é céng hoµ sau ®ã CNTB míi ®îc x¸c lËp). V× vËy Lªnin nãi: “NÕu ngêi ta
nhËn xÐt thùc chÊt vÊn ®Ò th× cã bao giê ngêi ta thÊy r»ng trong lÞch sö cã mét ph¬ng thøc s¶n
xuÊt míi ®îc x¸c lËp l¹i ®øng v÷ng ®îc mµ kh«ng liªn tiÕp tr¶i qua nhiÒu thÊt b¹i vµ nh÷ng sai
lÇm t¸i ph¹m”.
V× vËy sù thÊt b¹i nµy lµ mét bíc lïi mang tÝnh t¹m thêi cña CNXH trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®i
lªn cña lÞch sö. Nã ®Ó l¹i nhiÒu bµi häc kinh nghiÖm cho CMTG trong ®ã bµi häc quan träng nhÊt
lµ ph¶i lu«n n©ng cao vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng v« s¶n CM.
ntrong bèi c¶nh vµ t×nh h×nh TG hiÖn
2.ThÕ hÖ thanh niªn VN cã suy nghÜ g× vµ hµnh ®éng ntn
v
.
nay?
hi
t
Sù thÊt b¹i cña CNXH ë Liªn X« vµ §«ng ©u kh«ng
on lµm gi¶m sót niÒm tin cña nh©n d©n vµo sù
u
th¾ng lîi sù nghiÖp c¸ch m¹ng do §¶ng ta l·nhie®¹o: xd thµnh c«ng CNXH víi môc tiªu: d©n giµu
il
níc m¹nh , XH c«ng b»ng,v¨n minh.
a
t
/ nh÷ng ®ãng gãp cho sù thµnh c«ng ®ã. Chóng ta tin
V× vËy ®ßi hái thÕ hÖ trÎ h·y v÷ng tin vµ:/cã
p
r»ng lý tëng XHCN vÉn tån t¹i vµ nhÊttt ®Þnh sÏ chiÕn th¾ng.
h
3.VN sÏ xd mét CNXH ntn?
C¬ng lÜnh xd ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn CNXH cña ®¹i héi §¶ng céng s¶n VN ghi râ:
XHCN_x· héi mµ ta ®ang xd lµ XH:
Do d©n lao ®éng lµm chñ.
Cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ
TLSX chñ yÕu.
Cã nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.
Con ngêi ®îc gi¶i phãng khái mäi ¸p bøc, bãc lét, bÊt c«ng, lµm theo n¨ng lùc, hëng theo
lao ®éng, cã chÝnh s¸ch Êm no, tù do, h¹nh phóc, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn toµn diÖn c¸ nh©n.
C¸c d©n téc trong níc b×nh ®¼ng, ®oµn kÕt, gióp nhau cïng tiÕn bé.
Cã quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c víi nh©n d©n tÊt c¶ c¸c níc trªn TG.
4.C«ng cuéc ®æi míi do §¶ng ta khëi xíng cã g× kh¸c chñ tr¬ng vµ biÖn ph¸p c¶i tæ cña
Liªn X«?
C«ng cuéc ®æi míi do §¶ng ta l·nh ®¹o kh«ng xa rêi môc tiªu CNXH, kiªn quyÕt kh«ng chÊp
nhËn ®a nguyªn, ®a §¶ng.
Thõa nhËn c¬ chÕ thÞ trêng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¹nh tranh do nhµ níc n¾m quyÒn chñ
®¹o.
4
§a ph¬ng ho¸ quan hÖ.
Do vËy c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc ta ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu vÒ mäi mÆt, n©ng cao uy tÝn vµ ®Þa
vÞ VN trªn trêng quèc tÕ. Trong khi Liªn X« c¶i tæ ®· lµm x¸o ®éng chÝnh trÞ, kinh tÕ sôp ®æ, ®êi
sèng nh©n d©n xa sót, c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng ph¸ ho¹i.
Bµi 2: C¸c níc §«ng ¢u.
I.Sù thµnh lËp c¸c níc DCND.
Nhµ níc DCND lµ nhµ níc cña d©n do d©n vµ v× d©n, híng ph¸t triÓn cña ®Êt níc lµ ®i theo
con ®êng CNXH.
Tríc chiÕn tranh TG 2, c¸c níc §«ng ¢u phô thuéc vµo ph¬ng t©y. Khi chiÕn tranh bïng næ
th× hä lµ n¹n nh©n cña chiÕn tranh, bÞ ph¸t xÝt §øc, Italia chiÕm ®ãng ®Ó gãp søc ngêi, søc cña
phôc vô chiÕn tranh x©m lîc cña chóng. V× vËy cuéc ®Êu tranh chèng ph¸t xÝt, gi¶i phãng ®Êt
níc, giµnh ®éc lËp d©n téc lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cÊp b¸ch nhÊt cña nh©n d©n c¸c níc §«ng ¢u.
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých ®ã, §¶ng céng s¶n cña c¸c níc kÕt hîp víi c¸c §¶ng ph¸i yªu níc tiÕn
bé thµnh lËp mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt chèng ph¸t xÝt díi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau cïng chung
mét c¬ng lÜnh chÝnh trÞ lµ lËt ®æ CNPX, lËp nhµ níc DCND.
Cuèi 1944-®Çu 1945, lîi dông hång qu©n Liªn X« tiÕn qu©n truy kÝch ph¸t xÝt §øc trµn qua l·nh
thæ §«ng ¢u, nh©n d©n vµ c¸c lùc lîng vò trang §«ng ¢u ®· næi dËy phèi hîp víi hång qu©n
Liªn X« ®¸nh ®uæi qu©n ph¸t xÝt giµnh chÝnh quyÒn, lËp nhµ níc DCND gåm 7 níc:
CHND Ba Lan: 22-7-1944.
CHND Rumani: 23-8-1944.
CHND Hungari: 4-4-1945.
CHND TiÖp kh¾c: 9-5-1945.
CHND Bungari : 15-9-1945.
CHND Nam t: 29-11-1945.
n
CHND Anbani: 11-12-1945.
v
.
i ®éi 4 níc Liªn X«, Anh, Ph¸p , MÜ
Riªng ë §øc theo sù tho¶ thuËn t¹i Héi nghÞ Pètx®am
hqu©n
t
®· ph©n chia khu vùc t¹m chiÕm ®ãng níc §øc víi
on nhiÖm vô: tiªu diÖt tËn gèc CNPX, ®a ®Êt
u
níc §øc trë thµnh mét quèc gia thèng nhÊt, hoµieb×nh, d©n chñ thùc sù.
ilphiÖt, chia c¾t l©u dµi níc §øc nªn 3 níc Anh,
Nhng do ©m mu phôc håi chñ nghÜa qu©n
a
t
/ hîp nhÊt 3 miÒn t¹m chiÕm ®ãng cña Anh, Ph¸p, MÜ
/
Ph¸p, MÜ ®· gióp ®ì c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng
:
p
lËp ra nhµ níc CHLB §øc(9-1949) htt
7-10-1949 miÒn ®Êt phÝa ®«ng s«ng Enb¬ ®îc Liªn X« gióp ®ì vµ thÓ theo nguyÖn väng cña
nh©n d©n ®· lËp ra níc CHDC §øc(§«ng §øc).
*ý nghÜa:
Sù ra ®êi cña c¸c níc DCND §«ng ¢u lµ mét biÕn ®æi to lín cña côc diÖn ch©u ¢u sau chiÕn
tranh TG 2.
2.Hoµn thµnh CM DCND.
*Hoµn c¶nh:
Tuy ®· thµnh lËp nhµ níc DCND nhng chÝnh quyÒn míi vÉn lµ chÝnh quyÒn liªn hiÖp(gåm ®¹i
biÓu c¸c giai cÊp, §¶ng ph¸i chÝnh trÞ trong mÆt trËn d©n téc chèng ph¸t xÝt. Trong ®ã giai cÊp TS
vµ chÝnh §¶ng cña hä chiÕm vai trß kh¸ quan träng).
Trong nh÷ng n¨m 1947- 1948 c¸c chÝnh §¶ng ë nhiÒu níc ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÕ lùc ph¶n
®éng thùc hiÖn nhiÒu ©m mu ®Ó giµnh chÝnh quyÒn, ®Ó g¹t bá nh÷ng ngêi céng s¶n ra khái
chÝnh phñ.
V× vËy nhiÖm vô cña c¸c níc §«ng ¢u lóc nµy lµ thñ tiªu tµn tÝch cña chÕ ®é cò vµ tõng bíc
thùc hiÖn d©n chñ ho¸ chÕ ®é.
*kÕt qu¶:
5
§îc sù gióp ®ì cña Liªn X«, nh©n d©n §«ng ¢u ®· ®¸nh b¹i mäi ©m mu ph¶n CM, dµnh ®îc
toµn bé chÝnh quyÒn vµ thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n.
Sau khi giµnh ®îc chÝnh quyÒn c¸c níc ®· thùc hiÖn nhiÒu c¶i c¸ch d©n chñ. §ã lµ tiÕn hµnh c¶i
c¸ch ruéng ®Êt, quèc h÷u ho¸ nh÷ng xÝ nghiÖp TB trong vµ ngoµi níc, thùc hiÖn réng r·i quyÒn tù
do d©n chñ, cha ban hµnh chÕ ®é l¬ng bæng vµ nghØ ng¬i.
§Õn n¨m 1948-1949 c¸c níc §«ng ¢u ®· hoµn thµnh CM DCND vµ b¾t ®Çu bíc vµo thêi kú xd
XHCN .
*ý nghÜa
ViÖc hoµn thµnh CM DCND vµ bíc vµo thêi kú xd CNXH cña c¸c níc §«ng ¢u cïng víi sù ra
®êi cña níc CHND Trung Hoa(1-10-1949) ®· ®¸nh dÊu CNXH vît ra khái ph¹m vi mét níc vµ
bíc ®Çu trë thµnh hÖ thèng TG.
3.C«ng cuéc xd CNXH cña c¸c níc §«ng ¢u(1950-nöa ®Çu nh÷ng n¨m 70)
*Hoµn c¶nh
C«ng cuéc xd CNXH diÔn ra trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n phøc t¹p.
Tuy lµ nh÷ng níc TB song c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn l¹c hËu nghÌo ®ãi. Cô thÓ Anbani cha cã
®êng s¾t, cha cã c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp m¸y mãc kÐm(Hungari, Rumani còng gÇn nh vËy).
C¸c níc ®Õ quèc bao v©y kinh tÕ, c« lËp chÝnh trÞ, kÝch ®éng chèng ph¸.
Trong níc c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng t×m c¸ch chèng ph¸ lµm cho t×nh h×nh chÝnh trÞ, XH kh«ng æn
®Þnh.
*Thµnh tùu
Víi sù gióp ®ì cña Liªn X« vµ sù gióp ®ì cña nh©n d©n c¸c níc §«ng ¢u, c¸c níc §«ng ¢u ®·
®¹t ®îc thµnh tùu to lín: ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn ®îc n©ng cao. Tõ 1950-1975 ®· hoµn thµnh
kÕ ho¹ch 5 n¨m.
Anbani tõ mét níc nghÌo nµn, l¹c hËu kh«ng cã c«ng nghiÖp th× sau 5 kÕ ho¹ch 5 n¨m ®· cã
n nghiÖp ®· tho¶ m·n nhu cÇu l¬ng
hµng tr¨m xÝ nghiÖp, hoµn thµnh ®iÖn khÝ ho¸ c¶ níc, n«ng
v
.
thùc cña nh©n d©n.
hi
t
Balan sx c«ng nghiÖp t¨ng gÊp 20 lÇn so víi 1938, o
sxnn«ng nghiÖp t¨ng gÊp ®«i.
u
§Õn ®Çu nh÷ng n¨m 70, c¸c níc §«ng ¢u ®·itrë
e thµnh nh÷ng níc c«ng b»ng, d©n chñ ®Ëp tan
l
i
nh÷ng ©m mu ph¶n ®éng trong vµ ngoµi níc.
a
t
/
/
*Sai lÇm
p: xd XHCN ë §«ng ¢u ®· ph¹m mét sè sai lÇm, thiÕu
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu to lín, c«ngttcuéc
h
sãt:
RËp khu«n mét c¸ch m¸y mãc theo m« h×nh CNXH ë Liªn X« trong ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh kh«ng
gièng Liªn X« (VD : u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng trong khi lµ níc n«ng nghiÖp l¹c hËu
mµ c«ng nghiÖp nÆng ®ßi hái vèn lín, l·i chËm, c«ng nghiÖp nhÑ kÐm ph¸t triÓn lµm ®êi sèng
kh«ng ®îc n©ng cao nªn mÊt lßng tin nh©n d©n).
Nhµ níc n¾m ®éc quyÒn vÒ kinh tÕ(bao cÊp kinh tÕ).
ThiÕu d©n chñ,c«ng b»ng vµ vi ph¹m ph¸p chÕ XHCN, lµm gi¶m lßng tin cña nh©n d©n §«ng ¢u
®èi víi CNXH, lµm gi¶m b¶n chÊt u viÖt cña CNXH.
4.Cuéc khñng ho¶ng cña CNXH ë c¸c níc §«ng ¢u(cuèi1988-1991)
*Hoµn c¶nh
1985 khi Liªn X« tiÕn hµnh c¶i tæ th× c¸c níc §«ng ¢u vÉn duy tr× c¬ chÕ cò. Anbani vÉn “khÐp
kÝn cöa” ®èi víi bªn ngoµi, Rumani vµ CHDC §øc cho r»ng níc m×nh kh«ng cßn g× sai sãt ®Ó c¶i
tæ, c¶i c¸ch chÝnh v× vËy mµ kinh tÕ c¸c níc bÞ sa sót vµ t×nh h×nh chÝnh trÞ XH trë nªn c¨ng
th¼ng, rèi ren.
*Qu¸ tr×nh khñng ho¶ng.
ë Balan: cuéc khñng ho¶ng næ ra ®Çu tiªn ë Balan (cuèi 1958) sau ®ã lan sang c¸c níc. C¸c thÕ
lùc chèng CNXH ®· kÝch ®éng c«ng nh©n b·i c«ng, quÇn chóng biÓu t×nh, ®Êu tranh ®ßi §¶ng vµ
6
nhµ níc cã nh÷ng c¶i tæ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, ®ßi ®a nguyªn vÒ chÝnh trÞ, xo¸ bá mäi chÕ ®é ®éc
quyÒn l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n.
ë §øc: ®· xuÊt hiÖn phong trµo di t¶n ë CHDC §øc dÉn ®Õn thùc hiÖn chÕ ®é ®a nguyªn vÒ chÝnh
trÞ vµ quÇn chóng nh©n d©n ®· yªu cÇu tiÕn hµnh tæng tuyÓn cö tù do ®Ó ®a thÕ lùc chèng CNXH
lªn n¾m chÝnh quyÒn vµ §¶ng céng s¶n mÊt quyÒn l·nh ®¹o.
ë Rumani: quÇn chóng nh©n d©n ®· ®Êu tranh vò trang ®Ó lËt ®æ chÕ ®é ®éc tµi “gia ®×nh trÞ”
Xªauxixcu.
*HËu qu¶
qua c¸c h×nh thøc ®Êu tranh th× c¸c thÕ lùc chèng CNXH ®· lªn n¾m chÝnh quyÒn. §¶ng céng s¶n
mÊt vai trß l·nh ®¹o.
C¸c níc quay l¹i con ®êng TBCN, riªng CHDC §øc s¸t nhËp vµo CHLB §øc thµnh CHLB §øc.
C¸c §¶ng ë §«ng ¢u ®Òu thay ®æi tªn, quèc kú, quèc huy (VD CHND TiÖp Kh¾c thµnh CH SÐc).
CNXH ë §«ng ¢u ®· hoµn toµn sôp ®æ. ViÖc nµy ®· dÉn ®Õn kÕt luËn trªn thùc tÕ hÖ thèng CNXH
kh«ng cßn tån t¹i.
Bµi 3: Quan hÖ hîp t¸c gi÷a Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u.
Gi÷a Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u cã mèi quan hÖ hîp t¸c vÒ mäi mÆt: kinh tÕ, chÝnh trÞ, XH.
I.Héi ®ång t¬ng trî kinh tÕ(SEV).
1.Hoµn c¶nh ra ®êi.
Khi c¸c níc §«ng ¢u bíc vµo xd CNXH, ®Ó thóc ®Èy sù hîp t¸c gióp ®ì lÉn nhau vÒ kinh tÕ,
chÝnh trÞ, v¨n ho¸ gi÷a c¸c níc Liªn X« vµ §«ng ¢u.
Ngµy 8-1-1949 héi nghÞ ®¹i biÓu gåm c¸c níc Liªn X«, Anbani, Hungari, TiÖp Kh¾c, Balan,
Rumani ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp tæ chøc kinh tÕ cña c¸c níc XHCN. §ã lµ héi ®ång t¬ng trî
kinh tÕ.
TiÕp ®ã 1950 th× CHDC §øc gia nhËp, ®Õn 1962 M«ng Cæ gia nhËp, 1972 Cu Ba gia nhËp, 1978
CHXHCN ViÖt nam gia nhËp.
.i vn
2.Môc ®Ých.
th
n
TiÕp tôc cñng cè, hoµn thiÖn sù hîp t¸c XHCN, ph¸to triÓn sù liªn hiÖp quèc tÕ XHCN. Thóc ®Èy sù
u lÖch vÒ t¬ng quan kinh tÕ gi÷a c¸c níc
tiÕn bé vÒ kinh tÕ, kü thuËt nh»m gi¶m dÇn sùliechªnh
XHCN. N©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
ai
t
/
3.T¸c dông.
:/
p
t
t ®ì lÉn nhau vÒ kinh tÕ, xd vËt chÊt CNXH, n©ng cao ®êi
Gãp phÇn ®Èy m¹nh quan hÖ hîp t¸chgióp
sèng nh©n d©n.
Cô thÓ ®Õn nöa ®Çu nh÷ng n¨m 70(víi d©n sè b»ng 1/10 thÕ giíi, diÖn tÝch b»ng 19% TG). C¸c
níc trong tæ chøc SEV ®· chiÕm 35% s¶n lîng c«ng nghiÖp TG, nhÞp ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp
trung b×nh t¨ng 10%/n¨m.
Liªn X« gi÷ vai trß quan träng: tõ 1969-1970 Liªn X« ®· cho c¸c thµnh viªn vay 13 tû róp víi l·i
suÊt nhÑ vµ viÖn trî 20 tû róp kh«ng hoµn l¹i.
4.H¹n chÕ
Ho¹t ®éng khÐp kÝn cöa, kh«ng hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ TG ®ang ngµy cµng quèc tÕ ho¸ cao ®é.
NÆng nÒ trao ®æi hµng ho¸ mang tÝnh bao cÊp.
Sù hîp t¸c trong kÕ ho¹ch kinh tÕ gÆp nh÷ng trë ng¹i cña c¬ chÕ quan liªu bao cÊp.
Sx chuyªn ngµnh cã chç cha hîp lý.
5.Sù gi¶i thÓ cña héi ®ång t¬ng trî kinh tÕ vµ ý nghÜa cña nã.
Cïng víi sù sôp ®æ cña CNXH ë c¸c níc §«ng ¢u 28-6-1991 Héi nghÞ ®¹i biÓu cña c¸c níc
thµnh viªn ®· quyÕt ®Þnh chÊm døt mäi ho¹t ®éng cña héi ®ång t¬ng trî kinh tÕ.
Sù gi¶i thÓ cña SEV dÉn ®Õn hÖ thèng kinh tÕ cña c¸c n¬c XHCN kh«ng cßn tån t¹i.
Quan hÖ cña c¸c níc trong khèi tríc kia nÕu cã cßn th× mang tÝnh chÊt kh¸c tríc lµ: 2 bªn cïng
cã lîi vµ hoµn toµn theo c¬ chÕ thÞ trêng.
7
II.Tæ chøc liªn minh phßng thñ Vacsava.
1.Hoµn c¶nh.
Vµo n¨m 1955 th× khèi Nato ®· phª chuÈn hiÖp íc Pari(1954) nh»m t¸i vò trang cho T©y §øc,
®a T©y §øc gia nhËp khèi Nato nh»m chèng l¹i Liªn X«, chèng CHDC §øc. ViÖc lµm nµy ®·
lµm cho hoµ b×nh vµ an ninh ch©u ©u bÞ uy hiÕp nghiªm träng. Tríc t×nh h×nh ®ã Anbani,
Hungari, Rumani, Liªn X«, TiÖp kh¾c, Balan, CHDC §øc ®· tæ chøc héi nghÞ Vacsava. Ngµy 145-1955 kÝ kÕt hiÖp íc h÷u nghÞ vµ t¬ng trî víi thêi h¹n 20 n¨m.
2.Môc tiªu.
Nh»m gi÷ g×n an ninh cña c¸c níc thµnh viªn.
Duy tr× hoµ b×nh ë ch©u ©u.
Cñng cè t×nh h÷u nghÞ vµ hîp t¸c gi÷a c¸c thµnh viªn XHCN.
3.TÝnh chÊt.
§©y lµ liªn minh phßng thñ cña Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u nh»m chèng l¹i ©m mu cña khèi
Nato do MÜ cÇm ®Çu.
4.Vai trß.
Lµm t¨ng cêng vÒ qu©n sù dÉn tíi h×nh thµnh thÕ chiÕn lîc c©n b»ng vÒ søc m¹nh qu©n sù gi÷a
c¸c níc XHCN víi c¸c níc §QCN ®Çu nh÷ng n¨m 1970.
B¶o vÖ chÕ ®é XHCN ë c¸c níc §«ng ¢u tríc sù tÊn c«ng cña c¸c thÕ lùc chèng CNXH ë
trong vµ ngoµi níc.
5.Sù gi¶i thÓ vµ ý nghÜa cña nã.
Sau nh÷ng biÕn ®éng chÝnh trÞ ë §«ng ¢u, sau khi MÜ vµ Liªn X« chÊm døt chiÕn tranh l¹nh
(1989). §Çu 1991, Héi nghÞ ®¹i biÓu cña c¸c níc thµnh viªn ®· chÊm døt mäi ho¹t ®éng cña tæ
chøc nµy. Ngµy 1-7-1991 “liªn minh phßng thñ Vacsava” ®¸nh dÊu liªn minh chÝnh trÞ, XH cña
c¸c níc CNXH kh«ng cßn tån t¹i.
n 2.
Ch¬ng II: C¸c níc ¸-phi-MÜ la tinh sau chiÕn tranh .TG
v
hi
A.Ch©u ¸
t
I.Trung quèc tõ sau chiÕn tranh TG 2.
on
u
1.CM d©n téc d©n chñ TQ th¾ng lîi.
ie
l
i
a,Hoµn c¶nh:
ta
/
/
: lóc nµy §¶ng céng s¶n ®· chñ ®éng ®Ò nghÞ víi quèc
7-1931 NhËt g©y chiÕn tranh x©m lîc TQ,
p
t
t
d©n §¶ng hîp t¸c víi nhau cïng chèng
h NhËt. §Õn 8-1945 kh¸ng chiÕn chèng NhËt kÕt thóc th¾ng
lîi th× ë TQ tån t¹i 2 thÕ lùc ®èi lËp ®ã lµ:
§¶ng céng s¶n do Mao Tr¹ch §«ng lµm chñ tÞch l·nh ®¹o CM gi¶i phãng d©n téc.
Quèc d©n §¶ng do Tëng Giíi Th¹ch ®øng ®Çu-lùc lîng ph¶n CM.
-VÒ phÝa CM TQ côc diÖn CM do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o cã nhiÒu thuËn lîi.
Lùc lîng qu©n chñ lùc lªn tíi 120 v¹n qu©n, d©n qu©n 200 v¹n ngêi. Vïng gi¶i phãng gåm 19
khu c¨n cø chiÕm 1/4 ®Êt ®ai, 1/3 d©n sè c¶ níc. §îc sù gióp ®ì cña Liªn X« chuyÓn giao vïng
®«ng b¾c cña TQ-vïng c«ng nghiÖp quan träng, toµn bé vò khÝ tÞch thu ®îc cña h¬n 1tr qu©n
quan ®«ng cña NhËt giao l¹i cho qu©n gi¶i phãng.
-Tuy vËy vÉn cßn gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n: Tríc sù lín m¹nh cña CM TQ tËp ®oµn Tëng Giíi
Th¹ch ph¸t ®éng néi chiÕn tiªu diÖt §¶ng céng s¶n vµ CM TQ. §îc sù gióp ®ì cña MÜ nh»m biÕn
TQ thµnh thuéc ®Þa kiÓu míi cña MÜ. MÜ trang bÞ huÊn luyÖn cho 50 v¹n qu©n Tëng, cho 10 v¹n
qu©n MÜ ®æ bé vµo ®Êt TQ. Trong 2 n¨m MÜ viÖn trî 4,5 tû USD cho qu©n Tëng.
Sau khi chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, 20-7-1946 Tëng Giíi Th¹ch b¾t ®Çu cuéc néi chiÕn.
b, DiÔn biÕn:
Cuéc néi chiÕn TQ tr¶i qua 2 giai ®o¹n.
Giai ®o¹n 1 kÐo dµi gÇn 1 n¨m: 20-7-1946 ®Õn6-1947: phßng ngù tÝch cùc.
Giai ®o¹n 2 tõ 6-1947 ®Õn 10-1949 giai ®o¹n chiÕn lîc ph¶n c«ng.
8
-Giai ®o¹n 1:
20-7-1946 Tëng Giíi Th¹ch huy ®éng 160 v¹n qu©n tÊn c«ng vµo khu gi¶i phãng do ®¶ng céng
s¶n l·nh ®¹o. Qu©n gi¶i phãng TQ thùc hiÖn chiÕn lîc phßng thñ tÝch cùc v× qu©n Tëng ®ang
chiÕm u thÕ vÒ kinh tÕ vµ qu©n sù, chóng khèng chÕ tÊt c¶ c¸c thµnh phè lín, c¸c ®êng giao
th«ng, tµi nguyªn. ChÝnh v× vËy qu©n gi¶i phãng ph¶i phßng ngù tÝch cùc, kh«ng gi÷ ®Êt mµ chñ
yÕu nh»m tiªu diÖt sinh lùc ®Þch vµ x©y dùng lùc lîng cña m×nh.
V× vËy chØ sau mét n¨m,so s¸nh lùc lîng hai bªn ®· cã sù thay ®æi to lín: qu©n gi¶i phãng ®· diÖt
®îc 1.112.000 qu©n Tëng vµ xd lùc lîng lªn tíi 2tr qu©n.
-Do ®ã tõ th¸ng 6, 7 ®Õn 10-1949 qu©n gi¶i phãng thùc hiÖn chiÕn lîc ph¶n c«ng.
Tõ th¸ng 6-1947 ®Õn 6-1948 qu©n gi¶i phãng ®· tiÕn c«ng vµo vïng bÞ qu©n Quèc D©n §¶ng
chiÕm gi÷.
9-1948 ®Õn 1-1949 qu©n gi¶i pháng më 3 chiÕn dÞch lín (Liªu-PhÈm; Hoµi-H¶i; B×nh-T©n), tiªu
diÖt 1,54tr qu©n chñ lùc Tëng, lµm cho qu©n chñ lùc cña Quèc D©n §¶ng vÒ c¬ b¶n ®· bÞ tiªu
diÖt.
21-4-1949 qu©n gi¶i phãng më cuéc tiÕn c«ng vît s«ng Trêng Giang. §Õn 23-4-1949 th× gi¶i
phãng Nam Kinh-Trung t©m thèng trÞ cña qu©n Tëng. Qu©n Tëng hoµn toµn sôp ®æ lµm qu©n
cßn l¹i ch¹y sang §µi Loan.
c,KÕt qu¶:
TËp ®oµn Quèc D©n §¶ng do Tëng Giíi Th¹ch cÇm ®Çu ®· bÞ sôp ®æ.
1-10-1949 níc CHND Trung Hoa ra ®êi, ®øng ®Çu lµ chñ tÞch Mao Tr¹ch §«ng-®¸nh dÊu CM
d©n téc ®Êt níc TQ ®· hoµn thµnh.
d,ý nghÜa:
CM d©n téc d©n chñ TQ hoµn thµnh th¾ng lîi 1949 lµ 1 trong nh÷ng sù kiÖn to lín cã ý nghi· quan
träng cña lÞch sö TG sau chiÕn tranh TG 2. Th¾ng lîi nµy kÕt thóc h¬n 100 n¨m n« dÞch vµ thèng
n kû nguyªn ®éc lËp, tù do vµ tiÕn lªn
trÞ cña §Q, phong kiÕn TS m¹i b¶n, ®a nh©n d©n TQ vµo
v
.
i sè toµn TG, th¾ng lîi cña CM TQ vµo
CNXH. Víi diÖn tÝch b»ng 1/4 ch©u ¸ vµ chiÕm gÇn 1/4
hd©n
t
thêi ®iÓm ®ã ®· t¨ng cêng ¶nh hëng vµo lùc lîng
oncña CNXH trªn ph¹m vi TG vµ cã ¶nh hëng
u
to lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña phong trµo gi¶i phãng
ie d©n téc TG.
l
i
2.Thµnh tùu 10 n¨m ®Çu xd chÕ ®é míi(1949-1959).
a
t
/
/
-Sau khi hoµn thµnh cuéc CM d©n téc ®Êt:níc, TQ bíc vµo thêi kú CM XHCN thùc hiÖn nhiÖm
vô ®a TQ tõ 1 níc n«ng nghiÖp nghÌo
ttp nµn, l¹c hËu tiÕn lªn CNXH kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t
h
triÓn TBCN.
-§Ó thùc hiÖn nhiªm vô ®ã tõ 1950 chÝnh phñ ®· tiÕn hµnh nh÷ng c¶i c¸ch vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ,
v¨n ho¸... Cô thÓ: tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt, hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp, c¶i t¹o c«ng th¬ng
nghiÖp TB, t doanh; tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ XHCN, tiÕn hµnh CM t tëng v¨n ho¸.
-Dùa vµo sù gióp ®ì cña Liªn X« vµ sù nç lùc cña nh©n d©n, TQ ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn
thø nhÊt(1953-1958) vµ ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu:
Kinh tÕ, gi¸o dôc ph¸t triÓn.
1957: s¶n lîng c«ng nghiÖp t¨ng lªn140%,s¶n lîng n«ng nghiÖp t¨ng lªn25%
(so víi n¨m 1952).Tù s¶n xuÊt ®îc 60% m¸y mãc cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, trong vßng
10n¨m ®Çu tæng s¶n lîng c«ng-n«ng nghiÖp t¨ng lªn11,8 lÇn.
Hoµn thµnh c¨n b¶n c«ng cuéc hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp,c«ng cuéc c¶i t¹o c«ng-th¬ng nghiÖp TB
,t doanh.
-VÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i:TQ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i tÝch cùc:
2-1950 TQ ký víi Liªn X« hiÖp íc h÷u nghÞ liªn minh t¬ng trî, TQ ph¸i qu©n t×nh nguyÖn sang
TriÒu Tiªn chèng MÜ, ñng hé VN trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ c¸c níc ¸, phi, MÜ latinh
trong phong trµo gi¶i phãng d©n téc. Do ®ã ®Þa vÞ cña TQ ®îc n©ng cao trªn trêng quèc tÕ.
3.TQ sau n¨m 1959 ®Õn nay:
9
a,Tõ 1959-1978:
lµ t×nh h×nh kh«ng æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, XH.
*VÒ kinhtÕ: chÝnh phñ ®Ò ra ®êng lèi “3 ngän cê hång”. §ã lµ ®êng lèi chung xd XHCN-®¹i
nh¶y vät, c«ng x· nh©n d©n.
Ngän cê mét ®êng lèi víi ph¬ng ch©m: nhiÒu, nhanh, tèt, rÎ.
Ngän cê 2 ®¹i nh¶y vät: t¨ng s¶n lîng thÐp gÊp 10 lÇn so víi kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø 2 (19581962), c«ng nghiÖp t¨ng gÊp 3 lÇn, n«ng nghiÖp t¨ng gÊp 2 lÇn.
Ngän cê 3 c«ng x· nh©n d©n: hîp nh÷ng hîp t¸c x· thµnh c«ng x· nh©n d©n ®Ó nhµ níc bao cÊp
chç ¨n, ë, mÆc, häc hµnh, thËm chÝ c¶ lóc chÕt.
NhËn xÐt: §êng lèi “3 ngän cê hång” do TQ ®Ò ra chñ quan, sai lÇm. V× vËy dÉn tíi hËu qu¶
nghiªm träng: kinh tÕ l©m vµo t×nh tr¹ng hçn lo¹n, s¶n xuÊt gi¶m sót, ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu
khã kh¨n. N¨m 1959 cã hµng chôc triÖu ngêi chÕt ®ãi; ®ång ruéng bá hoang, nhµ m¸y ®ãng cöa.
*VÒ chÝnh trÞ: kh«ng æn ®Þnh.
Tõ 1959 Lu ThiÕu Kú lªn thay Mao Tr¹ch §«ng, trong giíi l·nh ®¹o diÔn ra bÊt ®ång vÒ ®êng
lèi, tranh chÊp quyÒn lùc quyÕt liÖt. Mµ ®Ønh cao lµ cuéc ®¹i CM v¨n ho¸ v« s¶n(1966-1968).
1968-1978 néi bé tiÕp tôc diÔn ra nhiÒu cuéc thanh trõng, lËt ®æ lÉn nhau khiÕn t×nh h×nh kinh tÕ,
XH ®en tèi, hçn lo¹n ®au th¬ng.
*§èi ngo¹i:
Thùc hiÖn ®êng lèi bÊt lîi cho CM TQ vµ phong trµo gi¶i phãng d©n téc c¸c níc kh¸c:
Coi Liªn X« lµ kÎ thï sè 1, lµ “§Q XHCN”.
G©y chiÕn tranh xung ®ét vò trang, tranh chÊp biªn giíi víi Ên §é (1958), Liªn X«, M«ng Cæ,
ViÖt Nam(1979).
TQ thùc hiÖn ®êng lèi g©y tæn thÊt nghiªm träng cho sù nghiÖp CM, cho nh©n d©n 3 níc ViÖt
Nam-Lµo-Campuchia.
n
b,Tõ 1978 ®Õn nay:
v
.
12-1978 héi nghÞ trung ¬ng §¶ng TQ ®· häp v¹ch trahi®êng lèi ®æi míi, më ®Çu cho cuéc c¶i
c¸ch kinh tÕ, XH ë TQ.
on
u
Qua ®¹i héi §¶ng Céng S¶n lÇn thø XII (1982)ivµ
e XIII(1987) ®êng lèi nµy ®îc n©ng lªn thµnh
l
i
®êng lèi chung cña §¶ng vµ Nhµ níc TQ:
a giai ®o¹n ®Çu cña CNXH sÏ xd “CNXH mang mµu
t
/
/
s¾c TQ” (dùa vµo ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh vµ: ®Æc ®iÓm XH mµ xd CNXH riªng mang mµu s¾c TQ);
lÊy xd kinh tÕ lµm trung t©m; kiªn tr× 4ttp
nguyªn t¾c c¬ b¶n: kiªn tr× XHCN, nÒn chuyªn chÝnh d©n
h
chñ nh©n d©n, l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n, chñ nghÜa M¸c-Lªnin-t tëng Mao Tr¹ch §«ng;
thùc hiÖn c¶i c¸ch më cöa, quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c níc; phÊn ®©u xd TQ hiÖn ®¹i ho¸, giµu m¹nh,
d©n chñ, v¨n minh.
+Nhê ®ã TQ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín:
-VÒ kinh tÕ:
1988 møc t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m cña tæng sp quèc d©n lµ 9,6%, xuÊt khÈu t¨ng 4 lÇn.
Thu nhËp quèc d©n ®¹t 1777tû (t¨ng 20 lÇn so víi n¨m 1949)-®øng thø 8 TG.
S¶n lîng c«ng nghiÖp 1978-1990 t¨ng 12,6% /n¨m.
ThËp kû 90 ho¹t ®éng c¶i c¸ch më cöa s«i ®éng vµ ®¹t ®îc tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµo lo¹i cao
nhÊt TG, tæng sp quèc d©n 3138tû nh©n d©n tÖ.
-VÒ XH: t×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh, ®êi sèng nh©n d©n ®îc n©ng cao.
-VÒ ®èi ngo¹i: tõ nh÷ng n¨m 80 cã nhiÒu ®æi míi: b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi Liªn X«, Lµo,
ViÖt Nam...; më réng quan hÖ hîp t¸c h÷u nghÞ víi c¸c níc trªn TG; gãp søc gi¶i quyÕt c¸c tranh
chÊp quèc tÕ.
NhËn xÐt: Nhê c¶i c¸ch, ®æi míi TQ ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín, t×nh h×nh chÝnh trÞ æn
®Þnh, ®¹t nhiÒu thµnh tùu vÒ kinh tÕ, më ra triÓn väng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ c¸c mÆt, ®a ®Þa vÞ
TQ lªn cao trªn trêng quèc tÕ.
10
II.Ên §é, TriÒu Tiªn vµ Khu vùc Trung §«ng.
1.Ên §é.
a,Cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp cña nh©n d©n Ên §é.
*Nguyªn nh©n:
Ên §é lµ mét trong nh÷ng níc cã lÞch sö l©u ®êi vµ nÒn v¨n minh lín nhÊt TG, Ên §é bÞ thùc d©n
Anh x©m lîc tõ ®Çu thÕ kû XIX, víi chÝnh s¸ch cíp bãc, thèng trÞ tµn b¹o cña thùc d©n Anh lµm
cho ®êi sèng cña nh©n d©n v« cïng cùc khæ, v× vËy nh©n d©n Ên §é lu«n vïng lªn ®Êu tranh ®ßi
gi¶i phãng d©n téc, ®Æc biÖt lµ sau chiÕn tranh TG 2 cµng s«i næi, quyÕt liÖt.
*DiÔn biÕn:
Sau chiÕn tranh TG 2 díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng quèc ®¹i do «ng M.G¨ng®i ®øng ®Çu víi h×nh
thøc phong phó, quyÕt liÖt tõ b·i c«ng tiÕn tíi tæng b·i c«ng råi khëi nghÜa vò trang víi quy m«
ngµy cµng lín thu hót ®îc mäi tÇng líp, giai cÊp c«ng nh©n tham gia.
Më ®Çu lµ 2 v¹n thuû binh trªn 20 chiÕn h¹m ë thµnh phè c¶ng Bombay khëi nghÜa, h¹ cê Anh vµo
ngµy 19-2-1946. Khi Anh ®µn ¸p hä ®· chiÕn ®Êu ®¸nh tr¶ rÊt dòng c¶m.
Phong trµo ®Êu tranh nµy lan sang 20 v¹n c«ng nh©n, häc sinh, sinh viªn, nh©n d©n tæng b·i c«ng,
b·i thÞ suèt trong vßng 3 ngµy liÒn tõ 21, 23-2-1946 míi bÞ dËp t¾t.
Tõ thµnh phè Bombay phong trµo lan sang c¸c thµnh phè Cancutta, Ma®¬r¸t, Carasi... ë n«ng
th«n, phong trµo “Tephaga”(chØ nép 1/3 s¶n phÈm cho ®Þa chñ) næ ra ë nhiÒu ®Þa ph¬ng vµ
phong trµo c«ng nh©n ë Cancutta b·i c«ng phèi hîp cña h¬n 40 v¹n c«ng nh©n (2-1947). Phong
trµo ®ßi ®éc lËp ngµy cµng quyÕt liÖt buéc thùc d©n Anh kh«ng thÓ tiÕp tôc thèng trÞ theo h×nh
thøc thùc d©n kiÓu cò ®îc n÷a, buéc ph¶i th¬ng lîng víi §¶ng quèc ®¹i vµ liªn ®oµn håi gi¸o.
Chia Ên §é thµnh 2 quèc gia dùa trªn c¬ së t«n gi¸o: Ên §é cña nh÷ng ngêi theo ®¹o Ên §é gi¸o,
Pakixtan cña nh÷ng ngêi theo håi gi¸o.
15-8-1947 Ên §é t¸ch ra thµnh 2 quèc gia: Ên §é vµ Pakixtan (®Õn 26-3-1971 nh©n d©n miÒn ®«ng
ntrang t¸ch ra khái Pakixtan, tuyªn bè
Pakixtan vèn lµ d©n téc B¨nggan ®· næi dËy ®Êu tranh vò
v
.
níc CH B¨ngla®Ðt).
hi
t
n tranh ®ßi thùc d©nAnh ph¶i trao tr¶ ®éc lËp
Kh«ng tho¶ m·n víi quy chÕ tù trÞ nh©n d©n Ên §é o
®Êu
u
cho Ên §é vµ ngµy 26-1-1950, Ên §é tuyªn bè i®éc
e lËp vµ níc CH Ên §é chÝnh thøc ®îc thµnh
l
i
lËp.
a
t
/
/
b,C«ng cuéc xd ®Êt níc vµ chÝnh s¸ch ®èi: ngo¹i:
Sau khi giµnh ®éc lËp chÝnh phñ Ên §éttp
®Ò ra nh÷ng ho¹ch ®Þnh nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸,
h
XH ®Ó cñng cè nÒn ®éc lËp vµ xd ®Êt níc phån vinh.
Tríc tiªn lµ ngµnh n«ng nghiÖp Ên §é thùc hiÖn “CM xanh” ®em l¹i cho nh÷ng hiÖu qu¶ to lín:
tõ thiÕu ®ãi, nghÌo khæ, ph¶i nhËp l¬ng thùc Ên §é ®· tù tóc nu«i sèng ®îc h¬n 1tû d©n, Ên §é
cßn dù tr÷ vµ xuÊt khÈu l¬ng thùc.
VÒ c«ng nghiÖp: vèn cã nÒn c«ng nghiÖp l©u ®êi truyÒn thèng nay Ên §é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp
®éc lËp, tù chñ, thùc hiÖn CM KH-KT, ®iÖn khÝ ho¸ kÕt qu¶, ®Õn 1986-1987 Ên §é s¶n xuÊt ®îc
170tû KWh ®iÖn, 30 tr tÊn dÇu má, 150 tr tÊn than. L¬ng thùc n¨m 1950 lµ: 56 tr tÊn ®Õn 1981 lµ
133tr tÊn. C«ng nghiÖp xÕp thø 10 tg. 1974 Ên §é chÕ t¹o bom nguyªn tö, 1975 cã vÖ tinh nh©n
t¹o. Ên §é lµ mét trong nhiÒu cêng quèc h¹t nh©n, v¨n ho¸, gi¸o dôc, y tÕ ph¸t triÓn, nay lµ cêng
quèc vÒ m¸y tÝnh vµ m¹ng Internet.
Bíc vµo thËp kû 90, nh÷ng biÕn ®éng trªn TG vµ nh÷ng khã kh¨n lµm cho kinh tÕ Ên §é suy
tho¸i nghiªm träng, møc t¨ng trëng kinh tÕ gi¶m xuèng. ChÝnh phñ Ên §é ®· ®a ®Êt níc ra
khái khñng ho¶ng vµ tõng bíc ®i lªn.
VÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i: trong nöa thËp kû qua, trªn c¬ së lËp trêng ®éc lËp kh«ng liªn kÕt, Ên
§é chñ tr¬ng hîp t¸c, h÷u nghÞ víi tÊt c¶ c¸c níc trªn TG. Ên §é g¾n bã vµ gióp ®ì tÝch cùc
phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn TG, ñng hé m¹nh mÏ cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc cña
nh©n d©n §«ng D¬ng. Sau khi kÕt thóc chiÕn tranh l¹nh, chÝnh phñ Ên §é ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh
11
quan träng vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i theo híng ®Èy m¹nh “®a d¹ng ho¸” quan hÖ, c¶i thiÖn quan
hÖ l¸ng giÒng-nhÊt lµ víi TQ. Ên §é tranh thñ MÜ, NhËt B¶n, t¨ng cêng quan hÖ víi ASEAN ®Ó
t¹o m«i trêng hoµ b×nh, tranh thñ nguån viÖn trî, c«ng nghÖ cao phôc vô c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn
nÒn kinh tÕ, lµm c¬ së ph¸t huy vai trß cña m×nh trong trËt tù TG míi ®ang h×nh thµnh.
2,TriÒu Tiªn.
ChiÕn tranh TG 2 kÕt thóc, héi nghÞ ngo¹i th¬ng 5 cêng quèc ®· häp 12-1945 t¹i Matxc¬va
gåm: TQ, Liªn X«, MÜ, Anh, Ph¸p tho¶ thuËn vÒ vÊn ®Ò TriÒu Tiªn nh sau:
-xd 1 níc TriÒu Tiªn ®éc lËp; -thµnh lËp mét chÝnh phñ d©n chñ TriÒu Tiªn ®Ó ®¶m b¶o viÖc ph¸t
triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ chung cho c¶ níc; -Uû Ban hçn hîp gåm ®¹i biÓu cña 2 bé t lÖnh qu©n ®éi
Liªn X« vµ MÜ ®ãng ë b¸n ®¶o sÏ gióp viÖc thµnh lËp mét chÝnh phñ l©m thêi TriÒu Tiªn.
Sau Héi nghÞ tho¶ thuËn chung qu©n ®éi Liªn X« ®ãng qu©n ë phÝa b¾c vü tuyÕn 380, cßn qu©n
®éi MÜ ®ãng qu©n ë nam vÜ tuyÕn 300. Nh vËy TriÒu Tiªn bÞ chia c¾t thµnh 2 miÒn.
ë miÒn b¾c, Liªn X« thùc hiÖn nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh cña hiÖp nghÞ ë Matxc¬va ®· quyÕt
®Þnh ®Ó nh©n d©n TriÒu Tiªn tù quyÕt vËn mÖnh d©n téc m×nh, gióp ®ì nh©n d©n TriÒu Tiªn xd
chÝnh quyÒn, tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt vµ ban bè quyÒn tù do d©n chñ.
ë miÒn Nam, MÜ kh«ng tu©n thñ theo hiÖp nghÞ Matxc¬va. MÜ ®· thµnh lËp ra chÝnh quyÒn th©n
MÜ lµm tay sai cho MÜ do Lý Thõa V¨n cÇm ®Çu; t×nh c¶nh chia c¾t ®Êt níc TriÒu Tiªn l©u dµi: 51948 ®· gióp ®ì c¸c thÕ lùc tay sai ph¶n ®éng tiÕn hµnh tæng tuyÓn cö bÇu quèc héi thµnh lËp 1
níc riªng gäi lµ §¹i Hµn D©n Quèc hay cßn gäi lµ Hµn Quèc.
Tríc t×nh h×nh ®ã 8-1948 B¾c TriÒu Tiªn tiÕn hµnh bÇu cö quèc héi. 9-9-1948 quèc héi häp
th«ng qua hiÕn ph¸p bÇu cö chÝnh phñ vµ tuyªn bè thµnh lËp níc CHDCND TriÒu Tiªn. Cuèi
1948, theo lêi ®Ò nghÞ cña Quèc héi CHDCND TriÒu Tiªn, qu©n ®éi Liªn X« rót khái b¾c TriÒu
Tiªn.
1950-1953, 2 miÒn nam b¾c TriÒu Tiªn ®· næ ra cuéc chiÕn tranh víi quy m« lín. 7-1953, 2 bªn
n ®i theo nh÷ng ®Þnh híng kh¸c nhau.
ký hiÖp ®Þnh ®×nh chiÕn, tõ ®©y 2 miÒn trë thµnh 2 quèc gia
v
.
MiÒn B¾c ®i theo XHCN, miÒn nam ®i theo TBCN. thi
Sau h¬n nöa thÕ kû ®èi ®Çu, 13-6-2000 diÔn ra Héi
on nghÞ thîng ®Ønh liªn TriÒu, më ra thêi kú
u
hoµ b×nh, hîp t¸c gi÷a CHDCND TriÒu Tiªn vµ iHµn
e Quèc, híng tíi viÖc thèng nhÊt ®Êt níc trªn
l
i
b¸n ®¶o TriÒu Tiªn.
a
t
/
/
a,CHDCND TriÒu Tiªn.
tp: ®¹o cña §¶ng lao ®éng TriÒu Tiªn do Kim NhËt Thµnh
Sau khi chiÕn tranh chÊm døt, díi sù tl·nh
h
®øng ®Çu, nh©n d©n B¾c TriÒu tiÕn hµnh c«ng cuéc xd CNXH. Sau chiÕn tranh, b¾c TriÒu Tiªn
chÞu tæn thÊt nÆng nÒ: 8700 nhµ m¸y, 28 tr m2 nhµ ë, 5000 trêng häc, 1000 bÖnh viÖn vµ tr¹m x¸..
bÞ ph¸ huû. C«ng nghiÖp ®iÖn chØ cßn b»ng 1/4 møc tríc chiÕn tranh, c«ng nghiÖp ho¸ häc cßn
1/5, c«ng nghiÖp chÊt ®èt vµ ngµnh luyÖn kim cßn 1/10. ë n«ng th«n 400.000 hÐcta ruéng bÞ tµn
ph¸ hoÆc bá hoang.
Tr¶i qua kÕ ho¹ch 3 n¨m kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ(1954-1956) vµ kÕ ho¹ch dµi h¹n (tõ
1957) ®Ó xd CNXH ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín: hoµn thµnh ®iÖn khÝ ho¸ trong c¶ níc;
nÒn c«ng nghiÖp ®¸p øng nhu cÇu trong níc vÒ xe «t« du lÞch, vËn t¶i, m¸y kÐo vµ c¸c n«ng cô
kh¸c, ngµnh n¨ng lîng luyÖn kim ph¸t ®¹t. VÒ n«ng nghiÖp: n«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh mÏ ®Æc
biÖt lµ ®¸nh b¾t c¸ vµ h¶i s¶n. VÒ v¨n ho¸ - gi¸o dôc cã nh÷ng bíc tiÕn bé ®¸ng kÓ (1949 thanh
to¸n n¹n mï ch÷, 1975 thùc hiÖn chÕ ®é gi¸o dôc phæ cËp 11 n¨m).
12-1972 hiÕn ph¸p XHCN ®îc ban hµnh ®Ò ra nhiÖm vô tiÕp tôc xd c¬ së vËt chÊt cho XHCN vµ
n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
1986 ®· s¶n xuÊt 51tr tÊn than, 1 tr tÊn quÆng vµ 31 tû KWh ®iÖn. T¹i thñ ®« B×nh Nhìng ®· xd
hÖ thèng xe ®iÖn ngÇm, toµ nhµ cao 3-4 chôc tÇng.
Bíc vµo thËp niªn 90 kinh tÕ gÆp nhiÒu khã kh¨n: s¶n lîng l¬ng thùc vµ c«ng nghÖ kh«ng ph¸t
triÓn kÞp so víi nhu cÇu cña ®Êt níc, nî níc ngoµi nhiÒu, thiªn tai nÆng nÒ. 1998 t×nh h×nh kinh
12
tÕ ®· phÇn nµo ®îc c¶i thiÖn. 1999 thu nhËp quèc d©n ®¹t 18 tû USD víi møc b×nh qu©n ®Çu
ngêi lµ 514 USD.
VÒ ®èi ngo¹i CHDCND TriÒu Tiªn cã quan hÖ h÷u nghÞ víi c¸c níc XHCN vµ phong trµo gi¶i
phãng d©n téc trªn TG, cã quan hÖ ngo¹i giao víi 131 níc, lµ thµnh viªn cña phong trµo kh«ng
liªn kÕt, thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi VN tõ 1950 vµ quan hÖ ®ã ®îc gi÷ v÷ng vµ ngµy cµng
ph¸t triÓn tèt ®Ñp.
b, §¹i Hµn D©n Quèc(Hµn Quèc)
Tõ sau 1953 t×nh h×nh kinh tÕ XH Hµn Quèc gÆp nhiÒu khã kh¨n, t×nh h×nh chÝnh trÞ bÊt æn vµ
nh÷ng hËu qu¶ do chiÕn tranh rÊt nÆng nÒ.
ChÝnh quyÒn Lý Thõa V¨n ®îc sù viÖn trî cña MÜ nhng thµnh tùu ®¹t ®îc rÊt h¹n chÕ, kinh tÕ
ph¸t triÓn chËm ch¹p.
16-5-1961, Park Trung Hy ®¶o chÝnh dµnh chÝnh quyÒn, u tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ. Tõ 1962 Hµn
Quèc vît qua nhiÒu trë ng¹i, thö th¸ch nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu,tù cung, tù cÊp, sau bao
nhiªu n¨m ph¸t triÓn Hµn Quèc trë thµnh níc c«ng nghiÖp míi ®ång thêi lµ mét trong 4 con rång
nhá ë ch©u ¸.
Tõ 1962-1991 ®· thùc hiÖn ®îc 6 kÕ ho¹ch 5 n¨m ®¹t nh÷ng thµnh tùu rÊt to lín:
Tæng sp quèc d©n t¨ng 130 lÇn: tõ 2,3 tû ®«la (1962) t¨ng lªn 294,5 tû ®«la(1992). NhiÒu sp næi
tiÕng: m¸y ghi h×nh, m¸y tÝnh ®iÖn tö. Thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi 1990 lµ 2690 ®«
la/ngêi. HÖ thèng ®êng giao th«ng hiÖn ®¹i, hÖ thèng ®êng cao tèc ngµy cµng ph¸t triÓn. 1993
thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn kinh tÕ míi nh»m c¶i thiÖn c¬ cÊu kinh tÕ, ®Æt c¬ së ®Ó Hµn
Quèc tham gia vµo hµng ngò c¸c níc ph¸t triÓn trªn TG.
VÒ gi¸o dôc: tû lÖ ngêi biÕt ch÷ vµo lo¹i cao nhÊt TG, tiÕn hµnh gi¸o dôc phæ cËp tiÓu häc tõ
1953, sè häc sinh ®¹i häc chiÕm 33,9% sè d©n. 1997 Hµn Quèc l©m vµo khñng ho¶ng kinh tÕ-tµi
chÝnh lµm nÒn kinh tÕ sôt gi¶m. Sau ®ã cã nhiÒu biÖn ph¸p phôc håi nÒn kinh tÕ vµ ®Õn 1999, Hµn
n h¬n 10%.
Quèc ®· tho¸t khái khñng ho¶ng, møc t¨ng trëng kinh tÕ.v®¹t
3,Khu vùc Trung §«ng.
hi
t
Trung §«ng lµ cöa ngâ cña 3 ch©u: ¸-©u-phi, cßn
on®îc gäi lµ t©y ¸, cã vÞ trÝ chiÕn lîc quan
u
träng; cã nguån dÇu má phong phó chiÕm 2/3 tr÷
ie lîng toµn TG. §©y lµ ®Çu mèi giao th«ng vËn
l
i
t¶i quan träng ch¹y qua kªnh ®µo Xuyª cña
aAi cËp. Sau chiÕn tranh TG 1, thùc d©n Anh, Ph¸p
t
/
/
thèng trÞ c¸c níc vïng Trung §«ng. Sau:chiÕn tranh TG 2, ®Õ quèc MÜ víi tiÒm lùc kinh tÕ, qu©n
sù lín m¹nh ®· t×m mäi c¸ch hÊt c¼ngttpAnh, Ph¸p nh»m khèng chÕ, thèng trÞ khu vùc nµy. M©u
h
thuÉn vµ tranh chÊp gi÷a c¸c thÕ lùc MÜ-Anh vµ Ph¸p, ®Æc biÖt ©m mu cña MÜ nh»m thèng trÞ khu
vùc Trung §«ng lµ nguyªn nh©n chñ yÕu g©y lªn côc diÖn kh«ng æn ®Þnh, lu«n c¨ng th¼ng, diÔn ra
nhiÒu cuéc tranh chÊp l·nh thæ vµ xung ®ét gi÷a c¸c t«n gi¸o.
Sau chiÕn tranh TG 2 phong trµo gi¶i phãng d©n téc næ ra m¹nh mÏ do cuéc t¨ng cêng bãc lét vµ
khai th¸c c¸c nguån nguyªn liÖu phong phó ®Æc biÖt lµ d©u má dÉn ®Õn sù ra ®êi cña giai cÊp TS
d©n téc vµ t¨ng cêng lùc lîng cña giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n tham gia ngµy cµng ®«ng vµo
cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc ®Ó hy väng gi¶i phãng ruéng ®Êt. C¸c tÇng líp kh¸c ®· cã
chuyÓn biÕn vÒ ý thøc d©n téc.
1946, tríc ¸p lùc ®Êu tranh cña nh©n d©n Xyri vµ Lyb¨ng, Ph¸p buéc ph¶i c«ng nhËn nÒn ®éc lËp
cña 2 níc vµ rót qu©n ®éi khái 2 níc nµy.
ë Iraq, 14-7-1958 cuéc CM cña nh©n d©n lËt ®æ chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ vµ chÝnh quyÒn ®éc
tµi th©n §Õ quèc Nurixcut, ph¸ vì khèi qu©n sù Bat®a do Anh vµ MÜ lËp ra ë khu vùc Trung §«ng
1955.
11-2-1979 CM Iran ®· thñ tiªu chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ Palªvi vµ lËt ®æ nÒn thèng trÞ Trung
§«ng kiÓu míi.
VÊn ®Ò ë Palextin lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n vµ nan gi¶i nhÊt. 1948 ®îc MÜ gióp ®ì, bän phôc quèc
Do Th¸i lËp ra níc Israel, sau ®ã Israel g©y chiÕn tranh x©m lîc toµn bé Palextin, cao nguyªn
13
G«r« vµ miÒn nam Lyb¨ng- ®©y lµ nguån gèc g©y nªn cuéc xung ®ét kÐo dµi lµm cho t×nh h×nh
Trung §«ng thªm c¨ng th¼ng.
Page24
Tõ 1948 ®Õn nay, díi sù l·nh ®¹o cña tæ chøc gi¶i phãng Palextin ®îc sù ñng hé cña nh©n d©n
c¸c níc A rËp & c¸c lùc lîng tiÕn bé trªn TG, nh©n d©n Palextin ®· kiªn cêng ®tranh chèng
Ixaren. Sau h¬n 40 n¨m chiÕn ®Êu, 11/1988 níc Palextin ®îc thµnh lËp do Yatxe Araphat- chñ
tÞch PLO, lµm tæng thèng.15/12/1989 Liªn hiÖp quèc c«ng nhËn Palextin lµ ®¹i diÖn cña nh©n d©n
Palextin..
4/5/94 chñ tÞch PLO & thñ tíng Itxaren ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh vÒ quyÒn tù do cña ngêi Palextin ë
Gada vµ Gierico buéc I xaren ph¶i rót khái vïng nµy vµ th¶ tï nh©n cña ngêi Palextin. 6/96 cuéc
tæng tuyÓn cö bÇu quèc héi ë I xaren th× §¶ng Licut (cña nh÷ng phÇn tö dtéc cùc ®oan ph¸t ®éng)
®· th¾ng thÕ, v× vËy ®· kh«ng chÞu thùc hiÖn néi dung ®· cam kÕt nªn t×nh h×nh Trung §«ng vÉn
c¨ng th¼ng, b¹o lùc liªn tiÕp x¶y ra.
KL: H¬n 40 n¨m qua, khu vùc Trung ®«ng cã nhiÒu biÕn ®æi to lín, hÇu hÕt c¸c níc ®· giµnh ®éc
lËp trõ Palextin, nhê nguån dÇu má mµ cã níc ®· trë nªn trï phó. Song t×nh h×nh vÉn tiÕp tôc
c¨ng th¼ng ®Æc biÖt lµ cuéc chiÐn vïng vÞnh Pecxich 1990-1991 ®· g©y hËu qu¶ nghiªm träng,
Palextin vµ I xaren hiÖn nay vÉn rÊt c¨ng th¼ng.
III. C¸c níc ®«ng nam ¸
c¸c níc ®«ng nam ¸ trong cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc
Nh»m ®Ì bÑp lµn sãng CMGP dtéc ë §«ng Nam A vµ kh«ng muèn mÊt vïng ®Êt giµu cã, ph×
nhiªu, ngay sau khi ctranh TG2 s¾p kÕt thóc, c¸c níc ®Õ quèc ®· ®a nh÷ng ®éi qu©n tinh nhuÖ,
®îc trang bÞ vò khÝ tèi t©n vµo ®µn ¸p phong trµo gphãng dtéc vµ t¸i chiÕm l¹i khu vùc nµy.
Lµo:
nthuéc ®Þa cña Ph¸p, nd©n Lµo ®· nhiÒu
Lµo bÞ thùc d©n Ph¸p x©m lîc ®Õn 1893 th× chÝnh thøc lµ
v
.
lÇn ®øng lªn chèng ¸ch n« dÞch cña Ph¸p nhng ®Òu thÊt
hi b¹i. 1930 §¶ng céng s¶n §«ng d¬ng ra
t
®êi, l·nh ®¹o nh©n d©n 3 níc chèng ®Õ quèc phong
onkiÕn giµnh ®éc lËp. §Õn 1940, pxÝt NhËt vµo
u
§«ng d¬ng vµ ®¶o chÝnh Ph¸p ngµy 9/3/45 ®Óie®éc chiÕm §«ng d¬ng. Ngµy 14/8/45 NhËt ®Çu
ilhéi ngµn n¨m cã mét cho nh©n d©n §«ng d¬ng..
hµng qu©n ®ång minh kh«ng ®iÒu kiÖn, t¹o tc¬
a
/ nghÜa dµnh chÝnh quyÒn, chÝnh quyÒn Lµo ®îc thµnh
/
12/10/45 nh©n d©n thñ ®« Viªng Ch¨n, khëi
:
lËp ra m¾t qu©n d©n vµ tuyªn bè níc Lµo
ttp ®éc lËp.
h
* Cuéc kh/chiÕn chèng Ph¸p vµ can thiÖp Mü (46-54)
Cïng víi xlîc ViÖt Nam /23/9/45 th× 3/46 Ph¸p trë l¹i Lµo, tõ ®ã nh©n d©n Lµo anh dòng ®øng
lªn chèng Ph¸p. Tõ 1947, díi sù l·nh ®¹o cña nh÷ng ngêi céng s¶n Lµo vµ ®îc sù gióp ®ì cña
qu©n t×nh nguyÖn VN, phong trµo kh¸ng chiÕn cña nd Lµo ngµy cµng më réng, c¸c chiÕn khu ®îc
thµnh lËp ë thîng Lµo, T©y Lµo, §«ng B¾c Lµo.
20/1/1949 qu©n d©n gi¶i phãng Lµo ®îc thµnh lËp do Cayxán Ph«mvih¼n chØ huy.
13/8/50 ®¹i héi toµn quèc kh/chiÕn cña nd©n Lµo häp, thµnh lËp ra mÆt trËn Lµo tù do vµ c/quyÒn
kh¸ng chiÕn do hoµng th©n Xuphanu v«ng lµm thñ tëng.
3/51 liªn minh kh¸ng chiÕn ViÖt-Lµo-Kh¬me thµnh lËp, t¨ng cêng t×nh ®oµn kÕt chiÕn ®Êu cña
nd©n 3 níc §«ng d¬ng chung kÎ thï chung.
1953-1954 qu©n d©n Lµo phèi hîp cïng víi qu©n t×nh nguyÖn VN ®· më nhiÒu chiÕn dÞch lín vµ
dµnh th¾ng lîi to lín: chiÕn dÞch Thîng Lµo (4/53) gi¶i phãng tØnh SÇm Na vµ mét phÇn tØnh
Lu«ng Pha B¨ng vµ Xiªng Kho¶ng; chiÕn dÞch Trung Lµo (12/53) gi¶i phãng phÇn lín tØnh
XavanakhÐt & Kh¨m Muén. ChiÕn dÞch Hµ Lµo gi¶i phãng tØnh At«p¬ vµ 1 phÇn tØnh Xaravan.
7/5/54 sau thÊt b¹i ë §iÖn biªn phñ, TD Ph¸p buéc ph¶i ký HiÖp ®Þnh Genev¬ (21/7/54) c«ng nhËn
®Þa vÞ hîp ph¸p cña c¸c lùc lîng CM Lµo & thõa nhËn 2 tØnh tËp kÕt Ph«ngxal× vµ SÇm Na lµ
khu vùc qu¶n lý trùc tiÕp cña llîng CM Lµo.
14
* Sau khi TD Ph¸p thÊt b¹i, Mü t×m c¸ch hÊt c¼ng Ph¸p nh¶y vµo §«ng d¬ng hßng biÕn Lµo
thµnh thuéc ®Þa kiÓu míi. Mü ngµy cµng can thiÖp s©u vµo §«ng d¬ng, vµ Lµo, xo¸ bá HiÖp ®Þnh
Genev¬ vµ CM Lµo th«ng qua “ viÖn trî” vÒ kinh tÕ, qu©n sù cho qu©n ®éi tay sai. 21 n¨m chèng
Mü cña Lµo tr¶i qua 3 thêi kú.
- 1954-1963: ®tranh chèng chiÕn lùoc 2 mÆt trËn CM, diÕn biÕn hoµ b×nh kÕt hîp víi b¹o lùc ph¶n
CM cña Mü vµ tay sai.
- Díi sù l/®¹o cña §¶ng nd CM Lµo (t/lËp 3/55) qu©n d©n Lµo ®· ®¸nh b¹i c¸c cuéc tÊn c«ng
qu©n sù cña ®Þch, gi¶i phãng nhiÒu vïng ®Êt ®ai réng lín cña Thîng- Trung Lµo. §Çu n¨m 60
vïng gi¶i phãng Lµo ®· chiÕm 2/3 diÖn tÝch & 1/3 d©n sè cña c¶ níc, p/trµo ®Êu tranh
- 1964-1973 ®¸nh b¹i “ chiÕn tranh ®Æc biÖt” cña Mü Nguþ. 5/64 Mü dïng kh«ng qu©n nÐm bom
më réng” chiÕn tranh ®Æc biÖt” sang Lµo víi ®Ønh cao lµ “ chiÕn tranh ®Æc biÖt t¨ng cêng” (1969
sau khi NÝch X¬n lªn lµm tæng thèng), Mü nÐm bom xuèng Lµo (kho¶ng 3 triÖu tÊn, 1tÊn/1
ngêi), ®ång thêi më cuéc tiÕn c«ng lín ®¸nh chiÕm vïng gi¶i phãng vµ tiªu diÖt CM.
Qu©n
d©n Lµo ®· tõng bíc ®¸nh b¹i c¸c chiÕn dÞch leo thang cña Mü, 2/1970 lËp chiÕn th¾ng ë c¸nh
®ång Chum ë Xiªng Kho¶ng cïng ViÖt nam ®Ëp tan cuéc hµnh qu©n “ Lam s¬n 719” cña MüNguþ.
- Mü thÊt b¹i nÆng nÒ nªn ph¶i ký HiÖp ®Þnh Viªn Ch¨n (21/2/73) lËp l¹i hoµ b×nh, thùc hiÖn hoµ
hîp d©n téc ë Lµo, Mü rót hÕt cè vÊn vµ nh©n viªn qu©n sù ra khái Lµo.
- 1973-1975: ®Çu tranh hoµn thµnh CM d©n téc d©n chñ trong c¶ níc. §Æc ®iÓm næi bËt cña t×nh
h×nh lóc nµy lµ níc Lµo t¹m chia lµm 3 vïng: vïng gi¶i phãng, vïng kiÓm so¸t cña ph¸i h÷u vµ
vïng trung lËp; víi 3 chÝnh quyÒn: c/quyÒn CM, c/quyÒn ph¸i h÷u Viªn ch¨n & c/quyÒn liªn hiÖp
TW. §¶ng nh©n d©n CM Lµo ph¸t ®éng n/d©n ®/tranh ®ßi ®èi ph¬ng thi hµnh HiÖp ®Þnh Viªn
ch¨n.
- Th¾ng lîi cña VN 30/4/75 ®· cæ vò vµ t¹o ®/k thuËn lîi cho CM Lµo giµnh ®îc th¾ng lîi hoµn
n n/d©n Lµo ®· næi dËy giµnh chÝnh
toµn. Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng nd©n CM Lµo; 5-12/1975
v
.
quyÒn trong c¶ níc.
hi
t
- 2/12/1975 níc CH DC ND Lµo ®îc th/lËp Tõ n¨m
on 1975 tíi nay níc Lµo bíc sang thêi kú
u
míi xdùng DC ND theo ®Þnh híng XHCN. Tõiecuèi nh÷ng n¨m 80 thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi
il dùng, ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi.
®Êt níc ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu trong tx©y
a
/ 30 n¨m trêng kú gian khæ cña n/d©n Lµo cã ý nghÜa
/
* Y nghÜa lÞch sö cña CM Lµo; Th¾ng lîi :cña
tp bän TD Ph¸p vµ can thiÖp Mü giµnh ®îc ®éc lËp, chñ
lÞch sö träng d¹i cña níc nµy. §¸nh tb¹i
h
quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ.
ChÊm døt vÜnh viÔn nÒn qu©n chñ phong kiÕn lËp nÒn CHDC ND
§a níc Lµo sang kû nguyªn míi: hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ, thÞnh vîng vµ tiÕn bé
x· héi.
§©y lµ th¾ng lîi cña t×nh ®oµn kÕt, chiÕn ®Êu keo s¬n gi÷a nh©n d©n 3 níc §«ng D¬ng chèng kÎ
thï chung lµ Ph¸p råi Mü tríc ®©y & c«ng cuéc x/dùng CNXH ngµy cµng bÒn v÷ng tèt ®Ñp.
b- CAMPUCHIA
CPC bÞ Ph¸p x©m lîc tõ cuèi TK 19 vµ trë thµnh thuéc ®Þa cña P.
8/45 NhËt ®Çu hµng qu©n ®ång minh, th× chÝnh quyÒn n»m trong tay bän th©n NhËt.
10/45 Ph¸p trë l¹i x©m lîc, chÝnh quyÒn th©n NhËt bÞ b¾t, triÒu ®×nh PK cam chÞu quy thuËn
Ph¸p. §Õn 7/4/46 ký víi Ph¸p hiÖp ®Þnh chÊp nhËn sù thèng trÞ cña Ph¸p ë CPC.
Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng CS §«ng D¬ng (sau 1951 lµ §¶ng nd CM CPC) nd CPC ®· anh dòng
®øng lªn chèng TD Ph¸p. ¥ nh÷ng n¨m ®Çu, phong trµo mang tÝnh tù ph¸t côc bé, cha cã mét
trung t©m l·nh ®¹o thèng nhÊt, song tõ 1950 p/trµo p/triÓn m¹nh mÏ ®ßi hái ph¶i thèng nhÊt lùc
lîng trong c¶ níc.
15
17-19/4/50nh÷ng ngêi kh¸ng chiÕn ®· tiÕn hµnh ®¹i héi quèc d©n, bÇu ra Uû ban d©n téc gi¶i
phãng TW do S¬n Ngäc Minh lµm chñ tÞch. 19/6/51 qu©n ®éi CM chÝnh thøc ®îc thµnh lËp, lÊy
tªn lµ Ixar¾c.
Thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña ®¹i héi 2, cña §CS §«ng d¬ng th× 7/51 nh÷ng §¶ng viªn §ang céng
s¶n ®· thµnh lËp §¶nh Nh©n d©n C¸ch m¹ng Campuchia.
Bíc sang n¨m 1953-1954 phong trµo kh¸ng chiÕn ph¸t triÓn kh¾p c¶ níc, vïng gi¶i phãng ®îc
më réng (1/4 diÖn tÝch, 2 triÖu d©n) qu©n Ph¸p gÆp nhiÒu khã kh¨n, trong bèi c¶nh ®ã, Xihanóc
tiÕn hµnh vËn ®éng ngo¹i giao g©y søc Ðp buéc buéc Ph¸p ph¶i ký HiÖp ®Þnh “ trao tr¶ ®éc lËp cho
CPC” (9/11/53) tuy vËy CPC vÉn n»m trong khèi liªn hiÖp Ph¸p. Sau thÊt b¹i ë §B phñ, buéc Ph¸p
ph¶i ký HiÖp ®Þnh Genev¬ (21/7/54) c«ng nhËn ®éc lËp, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ §«ng
d¬ng, qu©n viÔn chinh Ph¸p rót khái CPC, chÊm døt mét thËp kû thèng trÞ.
* Tõ 1954-1970 Cphñ do Xihanóc ®øng ®Çu ®· thùc hiªn ®êng lèi hoµ b×nh, trung lËp, kh«ng
tham gia bÊt cø 1 khèi qsù nµo, tiÕp nhËn viªn trî tõ mäi phÝa miÒn lµ kh«ng cã ®kiÖn rµng buéc.
Nhê ®êng lèi ®ã, ®· ®a CPC phtriÓn vÒ mÆt ktÕ, vho¸, gi¸o dôc theo híng tèt ®Ñp.
18/3/1970 Mü ®iÒu khتn thÕ lùc tay sai lµm cuéc ®¶o chÝnh lËt ®æ quèc v¬ng Xihanóc, ®a bän
ph¶n ®éng Lonnon-Xiric-Mactac lªn cÇm quyÒn, ph¸ ho¹i hoµ b×nh, trung lËp ë CPC, ®a CPC vµo
quü ®¹o cña ctranh x©m lîc Td©n míi cña Mü ë b¸n ®¶o § d¬ng.
* Cuéc kchiÕn chèng Mü 1970-1975:
Sau ®¶o chÝnh 1970 ®îc sù gióp ®ì cña qu©n t×nh nguyÖn VN cuéc kchiÕn chèng Mü cña nd©n
CPC ptriÓn theo híng ®i lªn, llîng vò trang lín m¹nh, vïng gi¶i phãng më réng,9/1973 llîng
vò trang chuyÓn sang thÕ tÊn c«ng.
Mïa xu©n 1975 qu©n d©nCPC ®· phèi hîp víi chiÕn trêng miÒn Nam VN më cuéc tæng tÊn c«ng
gi¶i phãgn thñ ®« Phn«m Pªnh (17/4). Cuéc kchiÕn chèng MÜ ®· giµnh th¾ng lîi hoµn toµn.
n
* Tõ 1975-1979: chèng c/®é diÖt chñng P«n Pèt Jªng Xary
v
.
Sau khi thñ ®« ®îc gi¶i phãng t©p ®oµn ph¶n ®éng P«n
hiP«t-Jªng Xary ph¶i CM ®a CPC vµo thêi
t
kú ®en tèi.
on
u
- §èi néi: chóng xua ®uæi nd©n ra khái c¸c tphèievÒ l®éng sinh ho¹t trong c¸c tr¹i tËp trung ë n«ng
il chî, ng¨n s«ng, tµn s¸t d· man d©n v« téi.
th«n, chóng tèt ph¸ chïa chiÒn, trêng häc, cÊm
a
t
/ VN, g©y ctranh biªn giíi T©y Nam x©m lîc VN.
/
- §èi ngo¹i: kÝch ®éng g©y thï kÕt o¸n chèng
:
Tríc th¶m ho¹ diÖt chñg ®ã, nd©n CPC
ttpv« cïng c¨m giËn ®øng lªn c®Êu diÖt chñng P«n P«t Ing
h
Xª ry.
3/12/1978 mÆt trËn d©n téc cøu níc CPC ®îc thµnh lËp, l·nh ®¹o nd©n ®îc sù gióp ®ì to lín
cña qu©n t×nh nguyÖn VN, qu©n vµ d©n CPC ®· næi dËy kh¾p n¬i.7/1/1979 gi¶i phãng Phn«m Pªnh
lÇn 2. ChÕ ®é diÖt chñng P«n pèt sôp ®æ.
* Tõ 1979- nay: nd©n CPC bíc sang thêi kú võa ph¶i håi sinh xdùng l¹i ®níc, díi sù l®¹o cña
®¶ng nd©n CPC, võa ph¶i tiÕn hµnh cuéc néi chiÕn kÐo dµi chèng l¹i c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng liªn kÕt
víi nhau. Tr¶i qua h¬n 1 thËp kû cuéc néi chiÕn ®· g©y lªn biÕt bao ®au th¬ng tæn thÊt cho nd©n
CPC. Tríc t×nh h×nh quèc tÕ cã nhiÒu chuyÓn biÕn CquyÒn Phn«m Pªnh ®Ò ra ®êng lèi: hoµ b×nh
vµ hoµ hîp d©n téc, chñ ®éng th¬ng lîng víi c¸c phe c¸nh ®èi lËp ®Ó chÊm døt néi chiÕn, thóc
®Çy tiÕn tíi 1 gi¶i ph¸p ctrÞ cho CPC.
8/1989 qu©n t×nh nguyÖn VN chñ ®éng ®¬n ph¬ng rót khái CPC, víi sù gãp søc tÝch cùc cña
Ph¸p vµ Ind«nªxia & 5 níc héi ®ång b¶o an LHQ. Qua nhiÒu n¨m th¬ng lîng, c¸c bªn ®· ®i
®Õn tho¶ thuËn thµnh lËp héi ®ång d©n téc tèi cao CPC do Th¸i tö Xihanóc lµm chñ tÞch.
23/10/1991 t¹i Héi nghÞ qtÕ ë Pari vÒ CPC hiÖp ®Þnh hoµ b×nh vÒ CPC ®· ®îc ký kÕt t¹o ®kiÖn
cho nd©n CPC kh«i phôc vµ xdùng ®Êt níc. C¨n cø vµo HiÖp ®Þnh Pari vÒ CPC vµ quyÕt ®Þnh cña
héi ®ång d©n téc tèi cao tõ 23 ®Õn 27/5/1993 cuéc bÇu cö quèc héi lËp hiÕn ®îc tæ chøc díi sù
gi¸m s¸t cña LHQ, quèc héi míi ®îc th«ng qua hiªn ph¸p thiÕt lËp nÒn qu©n chñ lËp hiÕn do vua
16
Xihanóc ®øng ®Çu. CquyÒn míi do hoµng th©n Noro®«m Ranait lµm thñ tíng. Hunxen lµm ®ång
thñ tíng. Tõ ®©y CPC bíc sang thêi kú míi xdùng l¹i ®Êt níc qua mÊy thËp kû chèng ngo¹i
x©m vµ néi chiÕn, ®¬ng ®Çu víi bao thö th¸ch, khã kh¨n chång chÊt ®Ó ®a ®níc tho¸t khái
khñng kho¶ng ®Ó tiÕn lªn h¹nh phóc phån vinh.
- §Çu 1999 cquyÒn míi (cphñ hoµ hîp d©n téc) ®· ®a ®níc xdùng hoµ b×nh phån vinh.
30/4/1999 CPC ®îc kÕt n¹p lµ héi viªn thø 10 cña hiÖp héi c¸c níc §NA " ASEAN" t¹i Hµ Néi.
c) C¸c níc ®«ng nam ¸ kh¸c
Ind«nªxia
Sau khi NB ®Çu hµng, ngµy 17/8/45 b¸c sÜ Xucacn« ®äc b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp, tuyªn bè thµnh
lËp níc CH Ind«nªxia. ë c¸c tphè Giac¸cta, Xurabaya, nd©n hëng øng næi dËy chiÕm c«ng së,
®µi ph¸t thanh, giµnh l¹i quyÒn tõ tay NhËt. 18/8/45 Héi nghÞ " Uban trï bÞ ®éc lËp In®«nªxia" häp
th«ng qua HiÕn ph¸p vµ bÇu Xuc¸cn« lµm thæng thèng.
11/45 td©n Anh gióp ®ì Hµ lan ph¸t ®éng ctranh xlîc trë l¹i In®«, cquyÒn In®« coi träng th¬ng
lîng ®· ký víi Hµ Lan HiÖp ®Þnh lµ biÕn In®« trë thµnh níc nöa thuéc ®Þa
Tõ 1953 cphñ d©n téc d©n chñ do §¶ng quèc d©n lµnh ®¹o thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p kh«i phôc vµ
cñng cè nÒn ®éc lËp cña ®Êt níc. 30/9/65 x¶y ra cuéc ®¶o chÝnh nhng bÞ dËp t¾t nhanh chãng.
Sau ®ã Xuh¸ct« lªn lµm tæng thèng, ®Êt níc In®« dÇn dÇn æn ®Þnh trë l¹i vµ sau ®ã ph¸t triÓn
nhanh chãng vÒ c¸c mÆt ktÕ, vho¸, gi¸o dôc. Thùc hiÖn cs¸ch ®èi ngo¹i hoµ b×nh, kh«ng tham gia
liªn minh qu©n sù, thóc ®Èy xu thÕ ®èi tho¹i, hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia §NA, ®ãng vai trß quan
träng trong kvùc vµ trªn trêng quèc tÕ.
Th¸i Lan
Sau khi ctranh kÕt thóc, díi danh nghÜa ®ång minh, qu©n ®éi Anh vµo chiÕm ®ãng Th¸i lan.
Nhng th«ng qua viÖn trî, ktÕ, qu©n sù, vµ ®Æc biÖt c¸c cuéc ®¶o chÝnh qu©n sù (11/1947 vµ 11/51)
n 9/1945 Mü l«i kÐo Th¸i lan gia
Mü hÊt c¼ng ®îc Anh, vµ ®a thÕ lùc th©n Mü lªn cÇm.vquyÒn.
hi ph¸i c¸c ®¬n vÞ lÝnh ®¸nh thuª Th¸i lan
nhËp khèi phßng thñ §NA (SEATO). Cphñ Th¸i lan t®·
sagn tham chiÕn bªn c¹nh Mü ë Lµo vµ VN. Tõ n¨m
on 1979, Th¸i lan ®· ñng hé vµ cung cÊp ®Êt
u
e vµ c«ng cuéc håi sinh cña nh©n d©n CPC.
th¸nh cho c¸c thÕ lùc chèng ®èi l¹i cphñ Phn«mliPªnh
i
Th¸i lan thùc hiÖn ®êng lèi ®èi ®Çu chèngtal¹i sù nghiÖp CM cña nd©n 3 níc § D lµm cho khu
/ kh«ng ®em l¹i lîi Ých g× cho Tlan. Nªn cuèi nh÷ng
vùc §NA thªm c¨ng th¼ng, mÊt æn ®Þnh:/vµ
ttpra khÈu hiÖun " biÕn § D tõ chiÕn trêng thµnh thÞ trêng'
n¨m 80, nh÷ng ngêi cÇm quyÒn ®· ®a
h
chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®èi tho¹i, hîp t¸c.
Tõ n¨m 1960, nÒn ktÕ Th¸ilan cã nh÷ng bíc ptriÓn m¹nh mÏ ®Æc biÖt lµ ngµnh CnghiÖp dÖt vµ
may mÆc, du lÞch, HiÖn nay Tlan ®îc xÕp vµo hµng nh÷ng quèc gia ®ang ®øng tríc ngìng cöa
trë thµnh níc c«ng nghiÖp.
Malaxia
Díi danh nghÜa " §ång minh", 9/1945 qu©n ®éi Anh tiÕn vµo M· lai ®Ó tíc khÝ giíi qu©n NhËt,
nhng thùc ra chñ yÕu nh»m thiÕt lËp trë l¹i nÒn thèng trÞ cña hä ë Ma Lai. Tríc sù khñng bè,
®µn ¸p d· man, lùc lîng kh¸ng chiÕn, §CS M· Lai kªu gäi nd©n ®øng dËy knghÜa vò trang chèng
thùc d©n Anh, gi¶i phãng dtéc. Td©n Anh cµng ra søc ®µn ¸p nhng kh«ng thÓ dËp t¾t ®îc ptrµo
kchiÕn cña nd©n M· lai.
2/1956 cphñ Anh buéc ph¶i tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi ®oµn ®¹i biÓu" chÝnh phñ liªn bang M· lai" vµ
c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña M· lai 3/8/1957 M· lai tuyªn bè ®éc lËp, 1963 Liªn bang Malai thµnh
lËp.
Sau khi giµnh ®îc ®lËp, cquyÒn M· lai ®· thi hµnh nhiÒu biÖn ph¸p nh»m cñng cè nÒn ®éc lËp
d©n téc vµ thóc ®Èy sù phtriÓn vÒ ktÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc. Tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y, ®· ®¹t ®îc
nh÷ng bíc ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ ktÕ: dÇu má, khÝ ®èt, thiÕc & cao su (chiÕm 1/3 s¶n lîng
toµn TG, c«ng nghÖ l¾p r¸p « t«, m¸y ®iÖn tö, truyÒn h×nh...)
17
Xingapo
N¨m 1957, cïng víi viÖc c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña Malaxia, Xinggapo còng ®îc Anh c«ng
nhËn ®éc lËp. N¨m 1963, Xingapo ra nhËp liªn bang Malaixia nhng ®Õn 1965 l¹i rót ra khái liªn
bang vµ thµnh lËp 1 níc ®éc lËp.
N»m ë vÞ trÝ thuËn lîi vµ do tÝnh n¨ng ®éng cña giíi cÇm quyÒn trong nh÷ng n¨m 70 & 80,
Xingapo ®· ®¹t ®îc nh÷ng bíc ptriÓn hÕt søc nhanh chãng vÒ ktÕ- ®îc mÖnh danh lµ 1 trong 4
" rång nhá" cña ch©u A, vµ ®îc gäi lµ níc c«ng nghiÖp míi víi nh÷ng s¶n phÈm næi tiÕng TG,
giµn khoan dÇu trªn biÓn, c¸c linh kiÖn ®iÖn tö, thiÐt bÞ vµ m¸y mãc tÝnh ®iÖn tö.
- Sau ctranh TG lÇn 2, díi sù l·nh ®¹o c¶u liªn minh tù do nd©n chèng Ph¸t xÝt, phong trµo
gphãng d©n téc lªn cao s«i næi ë MiÕn ®iÖn (nay gäi lµ Miama). Tríc søc Ðp ®tranh cña quÇn
chóng, 10/1947 A ph¶i ký " HiÖp íc Anh MiÕn" c«ng nhËn nÒn ®éc lËp & tù chñ cña MiÕn §iÖn.
4/1/48, Liªn bang MiÕn ®iÖn tuyªn bè chÝnh thøc thµnhlËp. tõ sau khi giµnh ®éc lËp, MiÕn ®iÖn
theo ®êng lèi trung lËp- kh«ng tham gia bÊt cø liªn minh qu©n sù chÝnh trÞ nµo.
- 1944, sau khi ®æ bé trë l¹i Philipin, Mü tiÕn hµnh ®µn ¸p d· man llîng k¸ng chiÕn chèng NhËt.
Díi sù l®¹o cña §CS Philipin, qu©n ®éi kh¸ng chiÕn vµ nh©n d©n Philipin tiÕp tôc cuéc ®Êu tranh
vò trang chèng l¹i §Q Mü ®Ó gi¶i phãgn d©n téc. 7/1946 Mü c«ng nhËn ®éc lËp cña Philipin, níc
CH Philipin ®ùoc thµnh lËp. Tuy vËy, Philipin vÉn ph¶i ký kÕt nhiÒu hiÖp íc bÊt b×nh ®¼ng.
CquyÒn Philipin nh÷ng thËp kû gÇn ®©y cã nhiÒu biÖn ph¸p h¹n chÕ sù rµng buéc cña Mü vµ cñng
cè nÒn ®éc lËp, tù chñ.
-Brun©y:
Brun©y bÞ thùc d©n Anh x©m chiÕm, biÕn vïng nµy thµnh xø b¶o hé. Brun©y giµnh ®îc quyÒn tù
trÞ tõ n¨m 1971 & ®éc lËp hoµn toµn n¨m 1984.
2. Khèi qu©n sù SEAto
Sau cuéc chiÕn tranh xlîc cña Ph¸p ë § D bÞ thÊt b¹i, 8/9/1945,
.i vn 8 níc Mü, Anh, Ph¸p, Oxtralia,
Pakistan, Newdila, Philipin, Th¸ilan ®· ký kÕt t¹i Manila
th (Philipin) " HiÖp íc phßng thñ tËp thÓ
n
§NA" & thµnh lËp " tæ chøc" hiÖp íc phßng thñ tËp
o thÓ §NA (SEATO). §©y lµ liªn minh qu©n
u
e
sù do Mü cÇm ®Çu nh»m môc tiªu:
i
ll¹i
i
Chèng l¹i ptrµo gi¶i phãng dtéc ë DNA, chèng
a
t ahëng cña CNXH ®ang lan réng ë §NA
/
/
Trong cuéc ctranh xlîc 3 níc § D cña :§Q Mü, khèi SEATO lµ chç dùa cho Mü trong viÖc thùc
ttp
hiÖn ý ®å ctrÞ qu©n sù
h
Sau thÊt b¹i cña Mü trong cuéc ctranh xlîc § D. 9/1975 khèi SEATO quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ.
3. HiÖp héi c¸c níc ®n¸ (asean)
a. sù thµnh lËp tæ chøc ASEAN
§NA gåm 10 níc, sau khi gµnh ®éc lËp, c¸c níc §NA cã dù tÝnh thµnh lËp 1 tæ chøc kvùc
nh»m t¹o ®kiÖn cho sù hîp t¸c phtriÓn trªn c¸c lÜnh vùc KHKT-KtÕ, v¨n ho¸ & h¹n chÕ ¶nh hëng
cña c¸c níc lín ®ang t×m mäi c¸ch biÕn §NA thµnh "s©n sau" cña hä.
1/1959 HiÖp íc H÷u nghÞ & ktÕ §NA ra ®êi gåm Malaxia & Philipin
7/1961 Héi ®ång §NA gåm Malai, Philipin & Thailan ®îc thµnh lËp nh÷ng tæ chøc nµy kh«ng
phô thuéc l©u dµi do sù bÊt ®ång gi÷a c¸c níc vÒ l·nh thæ vµ chñ quyÒn.
8/1967, sau nhiÒu cuéc th¶oluËn, ngo¹i trëng 5 níc: Th¸ilan, In®o, Philipin, Malai & Singapo
häp ë B¨ng cèc, 8/8/1967 ®· tuyªn bè vÒ viÑc thµnh lËp HiÖp héi c¸c níc §NA (viÕt t¾t lµ
ASEAN).
b) Môc ®Ých thµnh lËp & qu¸ tr×nh ptriÓn
Tuyªn bè tlËp ASEAN ë B¨ng cèc 8/8/67 nªu râ 7 môc tiªu:
+ Thóc ®Èy sù th¨ng trëng ktÕ, tiÕn bé XH & ptriÓn v¨n ho¸ khu vùc th«ng qua c¸c nç lùc chung
trªn tinh thÇn b×nh ®¼ng & hîp t¸c nh»m t¨ng cêng c¬ së cho 1 céng ®ång c¸c níc §NA hoµ
b×nh & thÞnh vîng.
18
+ Thóc ®Èy hoµ b×nh, æn ®Þnh khu vùc b»ng viÖc t«n träng c«ng lý 8 nguyªn t¾c luËt ph¸p trong
quan hÖ gi÷a c¸c níc trong khu vùc vµ tu©n thñ nguyªn t¾c cña HiÐn ch¬ng LHQ
+ Thóc ®Èy sù céng t¸c tÝch cùc vµ gÝup ®ì lÉn nhau trong c¸c vÊn ®Ò cïng quan t©m trªn c¸c lÜnh
vùc
+ Gióp ®ì lÉn nhau díi c¸c h×nh thøc ®µo t¹o & cung cÊp c¸c ptiÖn nghiªn cøu trong lÜnh vùc:
gi¸o dôc, chuyªn m«n, kü thuËt vµ hµnh chÝnh.
+ Céng t¸c ®Ó sö dông tèt h¬n nÒn n«ng nghiÖp & c¸c ngµnh c«ng nghiÖp më réng mËu dÞch, c¶i
thiÖn, ph¬ng tiÖn giao th«ng, n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n.
+ Thóc ®Èy viÖc nghiªn cøu vÒ §NA
+ Duy tr× sù hîp t¸c chÆt chÏ cïng cã lîi víi c¸c tæ chøc qtÕ & khu vùc cã môc ®Ých tæng hîp vµ
t×m kiÕm c¸c c¸ch thøc nh»m ®¹t ®îc 1 sù hîp t¸c chÆt chÏ h¬n gi÷a c¸c tæ chøc nµy.
- Tuyªn bè Cualal¨mp¬ 17/11/1971 kh¼ng ®Þnh cam kÕt ®èi víi viÖc duy tr× hoµ b×nh vµ æn ®Þnh
§NA
- Héi nghÞ thîng ®Ønh ASEAN lÇn thø 1 (1976) t¹i Bali ®Ò ra môc tiªu ho¹t ®éng v× vËy ASEAN
lµ mét liªn minh ktÕ ctrÞ cña kvùc §NA
- Héi nghÞ thîng ®Ønh ASEAN lÇn 2 (1977) ë Cualal¨mp¬ ®· c¬ cÊu l¹i UB hîp t¸c ASEAN ®Ó
chuÈn bÞ cho më réng hîp t¸c trªn mäi lÜnh vùc & chÝnh thøc ho¸ cuéc ®èi tho¹i víi c¸c níc
c«ng nghiÖp ptriÓn n©ng cao vai trß cña ASEAN
- 7/1/84 Brun©y ®îc chÝnh thøc kÕt n¹p vµo ASEAN & trë thµnh thµnh viªn thø 6
- Héi nghÞ thîng dØnh ASEAN lÇn 3 (12/1987) ë Manila quyÕt t©m cñng cè hoµ b×nh, hîp t¸c ë
khu vùc, khuyÔn khÝch & ®¶m b¶o ®Çu t, më réng danh môc thuÕ u ®·i.
- Héi nghÞ Thîng ®Ønh lÇn thø 4 (1/1992) ë Xingapo quyÕt t©m ®a hîp t¸c ctrÞ vµ ktÕ lªn tÇm
cao vµ më réng hîp t¸c sang lvùc an ninh.
22/7/92 VN & Lµo chÝnh thøc lµ quan s¸t viªn cña ASEAN 28/7/95 VN ra nhËp lµ thµnh viªn thø
n
7.
v
.
i Cèc ký kÕt HiÖp íc cÊm vò khÝ h¹t
- Héi nghÞ thîng ®Ønh ASEAN lÇn thø 5 (12/1995) t¹i
hB¨ng
t
nh©n trong kvùc, th¶o luËn më réng thµnh viªn, tù do
onbu«n b¸n.
u
- 3/96 Héi nghÞ thîng ®Ønh ¢u- A tæ chøc t¹i B¨ng
ie cèc gåm c¸c nguyªn thñ quèc gia cña 25 níc
l
i
(15 níc ECC, 7 níc ASEAN, TQuèc, Nb¶n,
a Hquèc) thóc ®Èy qhÖ qtÕ, v¨n ho¸, KHKT - mang ý
t
/
/
nhÜa träng ®¹i.
tp: ®a sè thµnh viªn cña tæ chøc nµy lªn 9 níc, 30/4/99,
- 23/7/97 Lµo & Mianma ra nhËp ASEAN
t
h
CPC lµ thµnh viªn thø 10 cña ASEAN.
c/ VÒ tæ chøc: ®øng ®Çu lµ tæng th ký, nhiÖm kú lµ 5 n¨m, Héi nghÞ bé trëng ngo¹i giao hµng
n¨m ë thñ ®« tõng níc lu©n phiªn.
d/ Vai trß vµ ý nghÜa cña ASEAN
H¬n 30 n¨m qua, ASEAN lµ tæ chøc liªn minh ktÕ, ctrÞ cña 10 níc ®«ng nam ¸, ban ®Çu nã cßn
non yÕu nhng ®Õn nay ®· ®ñ 10 níc- lín m¹nh cã vÞ trÝ, tiÒm lùc ktÕ, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, trong
lao ®éng, nh¹y c¶m vÒ ktÕ thÕ giíi, øng dông cã hiÖu qu¶ KHKT, §NA ®ang cÊt c¸nh bíc vµo
thiªn nhiªn kû míi. §©y sÏ lµ kvùc ptriÓn ktÕ m¹nh mÏ ®Ó hoµ nhËp víi nÒn v¨n minh nh©n lo¹i.
e/ ý nghÜa cña viÖc VN ra nhËp ASEAN
§©y lµ sù kiÖn ctrÞ quan träng, kh¼ng ®Þnh ®êng lèi ®óng ®¾n, s¸ng suèt cña §CS VN, tõ ®©y t¹o
®kiÖn ®Ó VN hoµ nhËp vµo ho¹t déng cña khu vùc §NA, t¨ng cêng mèi quan hÖ ht¸c vµ hiÓu biÐt
lÉn nhau trªn c¸c lÜnh vùc ktÐ, v¨n ho¸, kü thuËt gi÷a VN vµ c¸c níc kh¸c.
Quan hÖ gi÷a VN víi ASEAN diÔn ra rÊt phøc t¹p, lóc hoµ, lóc dÞu, lóc c¨ng th¼ng tuú theo t×nh
h×nh ktÕ trong khu vùc vµ dÆc biÖt tuú theo biÕn ®éng cña t×nh h×nh CPC.
Tõ 1989 sau khi v®Ò CPC ®c gi¶i quyÕt ®i vµo xu thÕ hoµ gi¶i vµ hoµ hîp d©n téc cïng víi viÖc VN
thi hµnh cs¸ch dèi ngo¹i " muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc " th× quan hÖ VN & ASEAN ngµy
cµng ®c c¶i thiÖn.
19
§Çu nh÷ng n¨m 90, t×nh h×nh ctrÞ DNA tèt ®Ñp, ASEAN chuyÓn träng t©m ho¹t ®éng sang hîp t¸c
ktÕ tÝch cùc cïng víi c¸c níc §«ng d¬ng xdùng kvùc DNA hoµ b×h, æn ®Þnh, ptriÓn. 1992 HnghÞ
cÊp cao lÇn thø 4 cña ASEAN ®· häp quyÕt ®Þnh biÕn DNA thµh mËu dÞch tù do trong vßng 10-15
n¨m phï hîp víi xu híng kvùc ho¸, toµn cÇu ho¸.
- DÉn chøng vÒ mèi quan hÖ ht¸c gi÷a VN vµ c¸c níc §NA
+ Xin ga po: b¸n cho VN c¸c mÆt hµng: nhiªn liÖu, hµng tiªu dïng, trang thiÕt bÞ ®iÖn tö viÔn
th«ng, vËt liÖu xdùng
Mua tõ VN: than ®¸, g¹o, h¹t ®iÒu
+ Malaixia: b¸n cho VN ph©n bãn, nguyªn liÖu t©n dîc
Mua tõ VN: than ®¸, thiÕc
+ Philipin: b¸n cho VN ph©n bãn
Mua tõ VN: g¹o, than ®¸
B/ CH¢U PHI
I. Nh÷ng nÐt chung
Theo sè liÖu 1993, CPhi víi 57 quèc gia, cã diÖn tÝch 30,3 triÖu km2 vµ d©n sè 650 triÖu ngêi
(chiÕm 12 % dsè TG). §©y lµ noi cã nguån tµi nguyªn phong phó (kim c¬ng: 90,2% TG, Cu:
47,3 %, Fe: 34,4%, cã nguån n«ng s¶n quý (cµ phª, ca cao). D©y lµ c¸i n«i cña tæ tiªn loµi ngêi,
lµ c¸i n«i cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i.
Vµo nöa cuèi TK 19, c¸c níc t b¶n Anh, ph¸p, ®øc bØ ®· x©m chiÕm toµn bé ch©u phi, tr¶i qua 1
thêi gian dµi díi ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n ph¬ng t©y th× Cphi ®· trë nªn nghÌo nµn, l¹c hËu,
sau ctranh TG I, c¸c nwocs th¾ng trËn ®· hoµn thµnh ph©n chia ph¹m vi ch©u Phi.
Anh chiÕm 37,7 diÖn tÝch 49,4 % d©n sè
Ph¸p chiÕm 32,7% diÖn tÝch, 42,1 % d©n sè
n Phi trë thµnh lôc ®Þa míi næi dËy
Sau ctranh Tg II, c¬n b·o t¸p CM ®· bïng næ ë ch©u Phi,
ch©u
v
.
trong phong trµo ®tranh gphãng dtéc.
hi
t
II. Phong trµo gi¶i phãng dtéc cña Cphi chia lµm 4 giai
on ®o¹n
u
1. G®o¹n 1945-1954
ie
l
i
Ptrµo ®tranh gphãng dtéc bïng næ sím nhÊt tëa B¾c Phi víi th¾ng lîi më ®Çu lµ cuéc chinh biÕn Cm
/ v¬ng triÒu Pharóc vµ nÒn thèng trÞ cña thùc d©n Anh,
/
cña binh lÝnh sÜ quan Ai CËp (3/7/52) lËt ®æ
:
thµnh lËp níc céng hoµ Ai CËp (18/6/53).
ttp
h
2. G®o¹n 1954-1960
¶nh hëng cña chiÕn th¾ng §BP (1954) ë VN, ®· lµm cho hÖ thèng thuéc ®Þa cña Ph¸p ë T©y Phi
vµ B¾c Phi ®· rung chuyÓn. Më ®Çu lµ cuéc ®tranh cña nd©n Angªri (11/54) sau dã nhiÒu quèc gia
giµnh ®c ®éc lËp: Tuynidi, Marèc, Xu®¨ng (1956), Gana (57), Ghi nª (58)
3. Giai ®o¹n 1960-1975
N¨m 60 cã 17 níc ë §«ng T©y Trung phi dµnh ®îc ®lËp nªn lÞch sö ghi nhËn lµ " n¨m Ch©u
Phi" më ®Çu giai ®o¹n ptriÓn míi cña ptrµo gphãng dtéc ë Ch©u Phi,
Nh÷ng th¾ng lîi cã ý nghÜa lÞch sö to lín trong giai ®o¹n nµy lµ th¾ng lîi cña nd©n Angªri sau 7
n¨m kh¸ng chiÕn, buéc Ph¸p ph¶i c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña Angªri (2/62). Nam 1970 Eti«pi
gµnh ®c ®éc lËp trong tay Ph¸p. 1975 nd©n 2 níc M«d¨mbÝch vµ Ang« la giµnh ®c ®lËp sau 5 thÕ
kû thèng trÞ cña thùc d©n Bå ®µo nha (dÆc biÖt 11.11.75 níc CM Ang«la ra ®êi) ®¸nh dÊu sù sôp
®æ vÒ c¨n b¶n cña chñ nghÜa thùc d©n cò cïng hÖ thèng thuéc ®Þa cña nã ë ch©u Phi.
4. Tõ 1975 ®Õn nay:
g®o¹n hoµn thµnh cuéc ®tranh ®¸nh ®æ nÒn thèng trÞ thùc d©n cò ®Ó dµnh l¹i ®lËp dtéc hoµn toµn,
®c ®¸nh dÊu = 2 sù kiÖn
2/1990 kÕt thóc Cn ph©n biÖt chñng téc Apacthai ë Nam Phi
3/1991 Namibia tuyªn bè ®éc lËp, céng hoµ namibia ra ®êi
20
- Xem thêm -