BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
**********
NGUYỄN THỊ THUỲ DƯƠNG
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT
QUẢN TRỊ KINH DOANH
Phú Thọ - Năm 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
**********
NGUYỄN THỊ THUỲ DƯƠNG
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT
NGƯỜI HƯỚNG DẪN
TS. TRẦN VIỆT HÀ
Phú Thọ - Năm 2014
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... I
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................... V
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................VI
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................VI
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. VII
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ .......................................................................IX
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................ X
1. Lý do lựa chọn đề tài .......................................................................................... X
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài ......................................................................... XI
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................XI
3.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................. XI
3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... XI
4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... XI
4.1 Quá trình nghiên cứu ................................................................................. XII
4.2 Phương pháp thu nhập số liệu .................................................................... XII
4.3 Phương pháp phân tích số liệu .................................................................. XIII
5. Dự kiến những đóng góp của luận văn ............................................................ XIII
6. Kết cấu của luận văn ....................................................................................... XIII
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC VÀ
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN .............................................................. 1
1.1. Cơ sở lý luận về chất lượng nguồn nhân lực ................................................. 1
1.1.1. Khái niệm nguồn nhân lực..................................................................... 1
1.1.2. Chất lượng nguồn nhân lực.................................................................... 2
1.1.3 Phương pháp đánh giá chất lượng nguồn nhân lực................................. 2
1.2. Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ giảng viên ............................................ 7
1.2.1. Trường cao đẳng trong hệ thống giáo dục quốc dân ............................... 7
1.2.2. Đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng ..................................................... 7
1.2.3. Chất lượng đội ngũ giảng viên trong các trường cao đẳng ................... 12
1.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên ........................... 13
1.3.1 Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên về quy mô (số lượng) ............. 15
1.3.2 Đánh giá chất lượng giảng viên theo thâm niên, kinh nghiệm công tác . 15
1.3.3 Đánh giá chất lượng giảng viên theo trình độ được đào tạo .................. 16
Luận văn thạc sĩ QTKD
I
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
1.3.4 Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên theo kết quả xếp loại sinh viên tốt
nghiệp. ........................................................................................................... 17
1.3.5 Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên theo thái độ, kỹ năng sư phạm .... 17
1.3.6 Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên theo hoạt động nghiên cứu khoa
học ................................................................................................................ 19
1.3.7 Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên theo thông tin phản hồi của
doanh nghiệp về chất lượng đào tạo. ............................................................. 19
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên .............................. 21
1.4.1 Yếu tố về cơ chế, chính sách của Nhà nước ............................................. 21
1.4.3 Yếu tố về quy trình tuyển dụng ............................................................ 22
1.4.4 Yếu tố về chính sách đãi ngộ ................................................................ 23
1.4.5. Yếu tố chính sách đào tạo, bồi dưỡng................................................... 25
1.4.6 Các yếu tố khác..................................................................................... 27
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................ 27
CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM
.............................................................................................................................. 28
2.1. Giới thiệu về trường cao đẳng công nghiệp Thực Phẩm .............................. 28
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển........................................................ 28
2.1.2. Cơ cấu, tổ chức bộ máy của trường ..................................................... 32
2.1.3. Đặc điểm về số lượng và chất lượng đội ngũ giảng viên ...................... 35
2.1.4. Đặc điểm về quy mô đào tạo…………………………………………37
2.1.5. Đặc điểm về cơ sở vật chất .................................................................. 38
2.2. Đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng công
nghiệp thực phẩm .............................................................................................. 40
2.2.1. Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Công
nghiệp Thực phẩm theo chuẩn quy mô (số lượng) SV/GV ............................ 41
2.2.2. Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Công
nghiệp Thực phẩm theo thâm niên, kinh nghiệm công tác ............................. 42
2.2.3. Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Công
nghiệp Thực phẩm theo trình độ được đào tạo ............................................... 43
2.2.4 Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên theo kết quả xếp loại sinh
viên tốt nghiệp.............................................................................................. 44
Luận văn thạc sĩ QTKD
II
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
2.2.5. Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên của Trường CĐCN Thực phẩm
theo thái độ và kỹ năng sư phạm ................................................................... 46
2.2.6 Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên Trường CĐCN Thực phẩm theo
hoạt động nghiên cứu khoa học ..................................................................... 51
2.2.7. Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên Trường CĐCN Thực phẩm theo
thông tin phản hồi của các doanh nghiệp về chất lượng đào tạo của nhà trường
...................................................................................................................... 53
2.3. Các nhân tố khác ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên Trường cao
đẳng công nghiệp Thực phẩm ............................................................................ 57
2.3.1. Môi trường lao động của đội ngũ GV ................................................. 57
2.3.2. Tiêu chuẩn và quy trình tuyển dụng GV .............................................. 58
2.3.3. Chế độ đãi ngộ giảng viên ................................................................... 61
2.3.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ GV . 63
2.3.5. Đánh giá chung về các nhân tố ảnh hưởng khác đến chất lượng đội ngũ
GV trường CĐCN Thực Phẩm ...................................................................... 66
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2........................................................................................ 69
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM .............. 71
3.1. Cơ sở khoa học ........................................................................................... 71
3.1.1. Nhu cầu nguồn nhân lực quốc gia ........................................................ 71
3.1.2. Định hướng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của trường CĐCN
Thực Phẩm giai đoạn 2012- 2017 .................................................................. 73
3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường CĐCN Thực
phẩm.................................................................................................................. 74
3.2.1. Giải pháp 1- Thực hiện đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ giảng viên
trường CĐCN Thực phẩm ............................................................................. 75
3.2.2. Giải pháp 2 - Điều chỉnh quy mô, cơ cấu, quy trình và tiêu chuẩn tuyển
dụng giảng viên.............................................................................................. 81
3.2.3. Giải pháp 3 - Xây dựng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO
9001-2008 ..................................................................................................... 86
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................... 96
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ CỦA ĐỀ TÀI ......................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Luận văn thạc sĩ QTKD
III
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập và nghiên cứu, tôi đã nhận được sự hướng dẫn và
giúp đỡ tận tình của TS.Trần Việt Hà, các thầy cô giáo trường Đại học Bách khoa
Hà Nội cùng các đồng nghiệp tại Trường CĐCN Thực phẩm.
Với tình cảm chân thành, tôi xin gửi lời cảm ơn đến:
- Ban Giám hiệu, Viện đào tạo sau Đại học, các giảng viên Khoa Kinh tế và
Quản lý Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã giảng dạy và tạo điều kiện giúp đỡ
tôi trong khóa học và trong quá trình thực hiện cuốn luận văn này.
- Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS.Trần Việt Hà, là người
Thầy hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo và cho tôi những lời khuyên sâu sắc
không những giúp tôi hoàn thành luận văn, mà còn truyền đạt cho tôi những kiến
thức quý báu về nghề nghiệp.
- Ban giám hiệu, Cán bộ, giáo viên trường CĐCN Thực phẩm đã tạo mọi
điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá tình làm luận văn.
- Các đơn vị doanh nghiệp đã cung cấp số liệu điều tra phục vụ cho quá trình
nghiên cứu và viết luận văn này.
- Gia đình, bạn bè và đồng nghiệp – những người luôn sát cánh động viên và
giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Xin chân thành cảm ơn!
Phú Thọ, ngày
tháng năm 2014
Học viên
NGUYỄN THỊ THUỲ DƯƠNG
Luận văn thạc sĩ QTKD
IV
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập
của tôi. Các tư liệu, tài liệu được sử dụng trong luận văn có nguồn dẫn rõ ràng các
kết quả nghiên cứu là quá trình lao động trung thực của tôi.
Học viên
NGUYỄN THỊ THUỲ DƯƠNG
Luận văn thạc sĩ QTKD
V
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GV
Giảng viên
SV
Sinh viên
CĐCN
Cao đẳng công nghiệp
CBGV
Cán bộ giảng viên
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
TCHC
Tổ chức hành chính
QLCL
Quản lý chất lượng
TP.HCM
Thành phố Hồ chí minh
CNH-HĐH
Công nghiệp hóa- hiện đại hóa
QLKH & HTQT
Quản lý khoa học và hợp tác quốc tế
TS&TVVL
Tuyển sinh và tư vấn việc làm
KT&ĐBCL
Khảo thí và đảm bảo chất lượng
CGCN
Chuyển giao công nghệ
TT
Trung tâm
KTCS
Kĩ thuật cơ sở
TP
Thực phẩm
QMS
Hệ thống quản lý chất lượng
Luận văn thạc sĩ QTKD
VI
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Yêu cầu về trình độ của GV, GV chính, GV cao cấp ........................................ 10
Bảng 1.2. Đánh giá chất lượng giảng viên theo thâm niên, kinh nghiệm công tác............. 16
Bảng 1.3. Đánh giá chất lượng một đội ngũ giảng viên theo trình độ được đào tạo .......... 16
Bảng 1.4. Đánh chất lượng đội ngũ GV theo kết quả xếp loại SV tốt nghiệp. .................. 17
Bảng 2.1. Ngành nghề đào tạo bậc cao đẳng chính quy .................................................... 30
Bảng 2.2. Ngành nghề đào tạo bậc trung học và đào tạo nghề hệ chính quy ..................... 30
Bảng 2.3. Ngành nghề liên kết bậc cao đẳng .................................................................... 31
Bảng 2.4. Thống kê đội ngũ giảng viên theo học vị từ 2008 đến năm 2012 ...................... 36
Bảng 2.5: Quy mô đào tạo của trường từ năm 2008 đến năm 2012 .................................. 37
Bảng 2.6. Tổng hợp các điều kiện phục vụ đào tạo .......................................................... 38
Bảng 2.7. Số lượng giảng viên theo quy mô năm 2012 .................................................... 41
Bảng 2.8. Thực trạng chất lượng giảng viên theo thâm niên, kinh nghiệm công tác giai
đoạn 2009-2012 ............................................................................................................... 42
Bảng 2.9. Bảng cơ cấu trình độ giảng viên trường CĐCN Thực phẩm năm 2012 ............. 43
Bảng 2.10. Kết quả tốt nghiệp của SV trường CĐCN Thực phẩm .................................... 44
năm 2011-2012 ............................................................................................................... 44
Bảng 2.11. Kết quả tốt nghiệp của SV các trường cao đẳng trong tỉnh ............................. 45
Phú Thọ năm 2011-2012 ................................................................................................. 45
Bảng 2.12. Thang đo likert .............................................................................................. 46
Bảng 2.13. Tần suất trả lời phiếu hỏi của SV ................................................................... 47
Bảng 2.14. Số liệu trung bình chung về trả lời phiếu hỏi của SV...................................... 48
Bảng 2.15. Danh mục đề tài nghiên cứu khoa học............................................................ 52
Bảng 2.16. Tần suất trả lời phiếu hỏi của Doanh nghiệp .................................................. 54
Bảng 2.17. Số liệu trung bình chung về trả lời phiếu hỏi của Doanh nghiệp ..................... 55
Bảng 2.18. Thu nhập bình quân/tháng của GV trường CĐCN Thực phẩm so với các trường
cao đẳng trong tỉnh Phú Thọ ............................................................................................ 62
Bảng 2.19. Kết quả bồi dưỡng giảng viên ........................................................................ 64
Bảng 2.20. Trình độ nghiệp vụ sư phạm của GV.............................................................. 65
Bảng 2.21. Trình độ ngoại ngữ, tin học của giảng viên .................................................... 66
Luận văn thạc sĩ QTKD
VII
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
Bảng 3.1. Kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn GV trường CĐCN Thực
phẩm giai đoạn 2013-2015 .............................................................................................. 77
Bảng 3.2. Ước tính chi phí thực hiện giải pháp 1 ............................................................. 81
Bảng 3.3. Dự báo đội ngũ GV của Trường CĐCN Thực phẩm (2013 – 2015).................. 83
Bảng 3.4. Xác định cơ cấu GV của Trường CĐCN Thực phẩm theo chuyên ngành đào tạo
ở các khoa ....................................................................................................................... 84
Bảng 3.5: Cơ cấu tuyển dụng GV theo chuyên ngành đào tạo ở các khoa......................... 84
Bảng 3.6. Ước tính chi phí thực hiện giải pháp 2 ............................................................. 85
Bảng 3.7. Ước tính chi phí thực hiện giải pháp 3 ............................................................. 95
Luận văn thạc sĩ QTKD
VIII
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ
BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Cơ cấu giảng viên theo trình độ ................................................................... 36
Biểu đồ 2.2: Số lượng HS, SV hệ đào tạo chính quy từ năm 2008 đến 2012..................... 37
HÌNH VẼ
Hình 1.1: Mô hình hoá phương pháp”đánh giá trong - đánh giá ngoài" .............................. 3
Hình 1.2: Mô hình hoá phương pháp”before and after” ...................................................... 4
Hình 1.3: Mô hình hoá phương pháp đánh giá tròn ............................................................ 5
Hình 1.4: Sơ đồ quá trình tuyển dụng .............................................................................. 23
Hình 2.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm ..................... 32
Hình 2.2: Quy trình tuyển dụng của trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm ............... 60
Luận văn thạc sĩ QTKD
IX
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của tổ chức Thương mại thế
giới WTO, cơ hội mới, vận hội mới và cả những thách thức còn đang ở phía trước.
Để đưa Đất Nước thoát khỏi tình trạng kém phát triển Đảng ta đã quyết tâm đưa
Việt Nam trở thành đất nước công nghiệp vào năm 2020. Để thực hiện mục tiêu
chiến lược đó cần khai thác và sử dụng nhiều nguồn lực khác nhau, vấn đề phát
triển nguồn lực là yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững, trong đó
GD&ĐT là con đường quan trọng nhất trong việc phát huy nguồn lực con người.
Chính vì vậy Đảng và Nhà nước ta luôn luôn quan tâm đến GD&ĐT, coi
GD&ĐT là quốc sách hàng đầu, lấy giáo dục là nền tảng để phát triển đất nước.
Nghị quyết hội nghị Ban chấp hành Trung ương 2 khoá VIII đã xác định: "Giảng
viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục". Chỉ thị 40 - CT/TW của Ban bí thư
Trung ương Đảng về xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên chỉ rõ:
"Giảng viên là lực lượng nòng cốt có vai trò quan trọng". Do vậy, muốn phát triển
giáo dục đào tạo, điều kiện quan trọng trước tiên là phải nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên .
Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực này, trước mắt chúng ta phải đánh
giá, nhìn nhận lại chất lượng đội ngũ giảng viên hiện nay có phù hợp với yêu cầu
của Đất nước hay không? Phải làm gì để nâng cao được chất lượng không chỉ là câu
hỏi đối với các nhà nghiên cứu chiến lược giáo dục mà còn là vấn đề quan tâm của
toàn ngành giáo dục, toàn xã hội.
Từ yêu cầu cấp bách của thực tế đề tài:"Đánh giá thực trạng và đề xuất một
số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường cao đẳng công
nghiệp Thực phẩm” được thực hiện nhằm đưa ra các định hướng, giải pháp thực
hiện mang tính khả thi giúp nhà trường đạt được các mục tiêu dài hạn trong thời
gian tới.
Luận văn thạc sĩ QTKD
X
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
- Tổng hợp các lý luận về chất lượng nhân lực và chất lượng GV trong hoạt
động đào tạo.
- Đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ GV trong hoạt động đào tạo của
trường CĐCN Thực phẩm.
- Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ GV của trường CĐCN Thực phẩm.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài được giới hạn trong việc nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng và
đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ GV ở trường CĐCN Thực Phẩm.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian:
Đề tài tập trung nghiên cứu trong phạm vi trường CĐCN Thực Phẩm ở Việt
Trì, Phú Thọ
- Về thời gian:
Các tài liệu tổng quan về tình hình chất lượng đội ngũ GV trường CĐCN Thực
Phẩm được thu thập từ các tài liệu đã công bố từ năm 2008 đến nay, số liệu điều tra
khảo sát năm 2012
- Về nội dung:
+ Tìm hiểu nguyên nhân, thực trạng chất lượng đội ngũ GV ở Trường CĐCN
Thực Phẩm
+ Trên cơ sở tìm hiểu nguyên nhân và thực trạng, đề xuất một số giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV của trường CĐCN Thực Phẩm trong giai
đoạn 2012- 2017.
4. Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng phương pháp tổng hợp để đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên
trường cao đẳng: phương pháp điều tra, phân tích kinh tế, tiếp cận hệ thống; phương
pháp thống kê, so sánh; phương pháp mô hình hoá kết hợp nghiên cứu lý luận và
thực tiễn.
Luận văn thạc sĩ QTKD
XI
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
Phương pháp nghiên cứu mô tả lại cách tiếp cận của tác giả khi thực hiện đề
tài: căn cứ lựa chọn đề tài, căn cứ xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ
giảng viên trường cao đẳng, thu thập dữ liệu sơ cấp bằng cách nào, ai là đối tượng
khảo sát, phân tích số liệu như thế nào.
4.1 Quá trình nghiên cứu
Hình 1. Quá trình nghiên cứu luận văn
Thu thập
số liệu sơ cấp
Thu thập
số liệu thứ cấp
Phân tích số liệu thu được
Đánh giá thực trạng
Đưa ra kết luận và đề suất một
số giải pháp
4.2 Phương pháp thu nhập số liệu
Số liệu thứ cấp:
- Báo cáo thực tế của Trường CĐCN Thực phẩm để đánh giá thực tế chất
lượng đội ngũ giảng viên của trường.
- Nghiên cứu các văn kiện, nghị quyết, chính sách, chỉ thị của Đảng, của Nhà
nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác GD&ĐT.
- Nghiên cứu tài liệu, tạp chí của các tác giả về đánh giá chất lượng đội ngũ
giảng viên của các trường đại học, Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp.
Số liệu sơ cấp:
- Sử dụng các phiếu điều tra
Luận văn thạc sĩ QTKD
XII
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
- Đối tượng điều tra:
+ Người học (chủ yếu là sinh viên vừa có điểm môn học và sinh viên vừa
tốt nghiệp )
+ Các doanh nghiệp có sử dụng lao động đã qua đào tạo tại Trường.
Từ những phân tích trên, tác giả sẽ ghi nhận số liệu các cuộc điều tra khảo
sát người học và các doanh nghiệp để tiến hành tổng hợp, so sánh, đánh giá, rút ra
kết luận từ thực tiễn.
4.3 Phương pháp phân tích số liệu
Số liệu sơ cấp: Dùng công cụ Excel để tổng hợp và phân tích dữ liệu.
Số liệu thứ cấp: Dùng bảng tổng hợp so sánh và phân tích
5. Dự kiến những đóng góp của luận văn
- Đề tài đã hệ thống hóa được những vấn đề hết sức cơ bản về chất lượng nguồn
nhân lực nói chung và chất lượng đội ngũ giảng viên nói riêng.
- Chỉ ra thực trạng về chất lượng đội ngũ giảng viên của trường CĐCN Thực
Phẩm trong năm 2012
- Đưa ra các định hướng, giải pháp thực hiện mang tính khả thi giúp nhà
trường đạt được các mục tiêu dài hạn trong thời gian tới (2012 – 2017)
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục các tài liệu tham khảo thì
luận văn được chia ra làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng nguồn nhân lực và chất lượng đội
ngũ giảng viên
Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm
Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm
Luận văn thạc sĩ QTKD
XIII
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC VÀ
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
1.1. Cơ sở lý luận về chất lượng nguồn nhân lực
1.1.1. Khái niệm nguồn nhân lực
Nguồn nhân lực là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành
công hay không thành công trong phát triển kinh tế xã hội của quốc gia do vậy tất
cả các nước trên thế giới đều quan tâm đến phát triển nguồn nhân lực.
Thuật ngữ nguồn nhân lực (hurman resourses) xuất hiện vào thập niên 80 của
thế kỷ XX khi mà có sự thay đổi căn bản về phương thức quản lý, sử dụng con
người trong kinh tế lao động. Nếu như trước đây phương thức quản trị nhân viên
với các đặc trưng coi nhân viên là lực lượng thừa hành, phụ thuộc cần khai thác tối
đa sức lao động của họ với chi phí tối thiểu thì từ những năm 80 đến nay với
phương thức mới, quản lý nguồn nhân lực với tính chất mềm dẻo hơn, linh hoạt
hơn, tạo điều kiện tốt hơn để người lao động có thể phát huy ở mức cao nhất các
khả năng tiềm tàng, vốn có của họ thông qua tích luỹ tự nhiên trong quá trình lao
động phát triển. Có thể thấy sự xuất hiện của thuật ngữ “nguồn nhân lực”là một
trong những biểu hiện cụ thể cho sự thắng thế của phương thức quản lý mới đối với
phương thức quản lý cũ trong việc sử dụng nguồn lực con người.
Có khá nhiều những định nghĩa khác nhau về "nguồn nhân lực” chẳng hạn
như:“Nguồn nhân lực là nguồn lực con người của những tổ chức có khả năng và
tiềm năng tham gia vào quá trình phát triển của tổ chức cùng với sự phát triển kinh
tế - xã hội của quốc gia, khu vực, thế giới” (theo Nicholas Henry - Public
Administration and Public afairss). Cách hiểu này về nguồn nhân lực xuất phát từ
quan niệm coi nguồn nhân lực là nguồn lực với các yếu tố vật chất, tinh thần tạo
nên năng lực, sức mạnh phục vụ cho sự phát triển nói chung của các tổ chức.
Theo báo cáo của Liên hiệp quốc đánh giá về những tác động của toàn cầu
hoá đối với nguồn nhân lực đã đưa ra định nghĩa "nguồn nhân lực là trình độ lành
Luận văn thạc sĩ QTKD
1
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
nghề, kiến thức và năng lực thực tế cùng với những năng lực tồn tại dưới
dạng tiềm năng của con người". Quan niệm về nguồn nhân lực theo hướng tiếp cận
này có phần thiên về chất lượng nguồn nhân lực. Trong quan niệm này, điểm được
đánh giá cao là coi các tiềm năng của con người cũng là năng lực khả năng để từ đó
có những cơ chế thích hợp trong quản lý, sử dụng.
Hoặc "nguồn nhân lực là tổng thể các yếu tố bên trong và bên ngoài của mỗi
cá nhân bảo đảm nguồn sáng tạo cùng các nội dung khác cho sự thành công, đạt
được mục tiêu của tổ chức” (theo George T.Milkovich and John W.Boudreau Hurman resourses management).
Như vậy cho dù hiểu theo định nghĩa nào thì nguồn nhân lực cũng được coi
như là sức mạnh tổng hợp từ sức mạnh của các loại lao động cũng như từ khả năng
lao động của cá nhân trong tổ chức như sức khỏe, trình độ, sự hiểu biết, kinh
nghiệm, lòng tin, nhân cách...
1.1.2. Chất lượng nguồn nhân lực
Cũng tương tự như khái niệm về nguồn nhân lực, khái niệm chất lượng
nguồn nhân lực cũng có nhiều quan niệm. Chẳng hạn như theo TS.Tạ Ngọc Hải Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước thì "Chất lượng nhân lực là yếu tố tổng hợp của
nhiều yếu tố bộ phận như trí tuệ, trình độ, sự hiểu biết, đạo đức, kỹ năng, sức khỏe,
thẩm mỹ...của người lao động. Trong các yếu tố trên thì trí lực và thể lực là hai yếu
tố quan trọng trong việc xem xét đánh giá chất lượng nguồn nhân lực”
Theo GS.TS Đỗ Văn Phức nói về chất lượng nguồn nhân lực trong giáo trình
Quản lý nhân lực của Doanh nghiệp "Chất lượng nguồn nhân lực là mức độ đáp
ứng nhu cầu nhân lực về mặt toàn bộ”(trong đó nhu cầu nhân lực là toàn bộ nhân
lực cần thiết cho thực hiện hoàn thành những mục tiêu trước mắt và lâu dài của tổ
chức; toàn bộ thể hiện ở chỉ tiêu: Số lượng thực tế - Số lượng nhu cầu và Số lượng
thực tế/Số lượng nhu cầu x 100%)
1.1.3 Phương pháp đánh giá chất lượng nguồn nhân lực
Phương pháp đánh giá nguồn nhân lực là những cách thức, biện pháp khác
nhau được sử dụng trên cơ sở những chỉ tiêu, chỉ số nhất định để từ đó có những
Luận văn thạc sĩ QTKD
2
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
nhận xét, kết luận về số lượng, chất lượng, cơ cấu nguồn nhân lực hiện có cũng như
khả năng sẽ có trong tương lai dự định. Các phương pháp này thực sự giúp chúng ta
có cái nhìn toàn diện hơn về chất lượng nguồn nhân lực một cách tổng thể. Theo sự
nghiên cứu thống kê thì có nhiều phương pháp khác nhau được sử dụng trong đánh
giá nguồn nhân lực.Có thể nêu khái quát một số phương pháp sau:
1.1.3.1 Phương pháp”internal evaluation” – đánh giá trong và”exterior
evaluation” - đánh giá ngoài.
Đây là cách đánh giá dựa trên các giác độ tiếp cận khác nhau theo phạm vi
của đối tượng đánh giá từ chủ thể đánh giá. Đánh giá trong là sự tự đánh giá (ví dụ:
một tổ chức xem xét đánh giá về chất lượng nguồn nhân lực của tổ chức mình, trong
trường hợp này tổ chức đó vừa là chủ thể đánh giá vừa là đối tượng đánh giá và do
vậy là đánh giá trong).
Đánh giá ngoài khác đánh giá trong ở chỗ chủ thể đánh giá không cùng là đối
tượng đánh giá (ví dụ: tổ chức cấp trên đánh giá chất lượng nguồn nhân lực ở các
tổ chức cấp dưới). Phương pháp này được đề xướng, thực hiện vào thập niên 80 của
thế kỷ XX và cho đến nay được sử dụng khá phổ biến ở các nước trên thế giới trong
nhiều lĩnh vực khác nhau. Các tác giả đề xướng phương pháp này là một số nhà
khoa học châu Âu mà tiêu biểu là P.Fasella nguyên chủ nhiệm uỷ ban Nghiên cứu
khoa học châu Âu. Có thể mô hình hoá phương pháp này như sau:
Hình 1.1: Mô hình hoá phương pháp”đánh giá trong - đánh giá ngoài"
Đánh giá
ngoài
ĐÁNH GIÁ
TRONG
Phạm vi
1.1.3.2 Phương pháp”before - and - after”- trước và sau.
Theo phương pháp này, đối tượng đánh giá được xem xét ở các thời điểm
khác nhau trên một chuỗi thời gian. Ví dụ: Chất lượng nguồn nhân lực của một tổ
chức đã được nâng cao hơn trước sau khi tổ chức áp dụng các biện pháp cải thiện
Luận văn thạc sĩ QTKD
3
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
chất lượng nguồn nhân lực. Phương pháp này được sử dụng đồng thời với một số
phương pháp khác như so sánh, đối chiếu... trong đó chuỗi thời gian được sử dụng
với các phân tích, đối chiếu, so sánh cắt ngang trên nhóm đối tượng. Có thể mô hình
hoá phương pháp này như sau:
Hình 1.2: Mô hình hoá phương pháp”before and after”
BEFORE
AFTER
Tác giả của phương pháp này là tiến sĩ K.Matthé người Đức, ông cho rằng
phương pháp này có sự khác biệt giữa phân tích, tổng hợp với ý nghĩa là các
phương pháp bổ trợ cho việc thực hiện đánh giá. Sự khác biệt thể hiện ở chỗ phân
tích có thể sử dụng những bằng chứng từ những kết quả thực hiện nhiệm vụ của đối
tượng đánh giá để đưa ra các kết luận có tính rõ ràng với những căn cứ xác thực mà
việc sử dụng phương pháp tổng hợp không có được. Ngược lại tổng hợp đưa lại cho
chúng ta những đánh giá, nhận xét có tính khái quát nhưng mang đậm tính chủ quan
của chủ thể đánh giá.
1.1.3.3 Phương pháp đánh giá tròn (round evaluation) hay đánh giá 360 độ.
Phương pháp này được sử dụng khá phổ biến trong quản lý nguồn nhân lực ở
khu vực tư của Mỹ và một số nước khác. Những người đề xướng cho phương pháp
đánh giá này là George T. Milkovich và John W. Boudreau đều là những nhà
nghiên cứu quản trị nhân lực nổi tiếng của Mỹ, nêu luận đề với câu hỏi là nhà quản
trị nhân lực làm thế nào để đánh giá đúng được nguồn nhân lực đang quản lý? Câu
trả lời được lý giải như sau: Tính đúng đắn của các đánh giá phụ thuộc nhiều vào
các thông tin chính xác mà nhà quản trị có được về hoạt động của nguồn nhân lực
do mình quản lý và hơn ai hết những người trong tổ chức biết rõ và có thể cung cấp
những thông tin tin cậy nhất cho việc đánh giá. Tuy nhiên bản chất của việc đánh
giá là do con người thực hiện và vì vậy nó luôn mang tính chủ quan nên cần khắc
phục bằng cách không tạo ra các cực lệch trong đánh giá. Theo cách đó chúng ta có
Luận văn thạc sĩ QTKD
4
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
Đại học Bách khoa Hà Nội
GVHD: TS Trần Việt Hà
được những chỉ số chung về đối tượng đánh giá. Như vậy so với phương pháp đánh
giá do P.Fasella đại diện thì đánh giá vòng tròn có khả năng cao hơn trong việc
khắc phục tính có lỗi trong đánh giá nguồn nhân lực.
Hình 1.3: Mô hình hoá phương pháp đánh giá tròn
Chủ thể
đánh giá
Chủ thể
đánh giá
Chủ thể
đánh giá
Đối tượng
đánh giá
Chủ thể
đánh giá
Chủ thể
đánh giá
1.1.3.4 Phương pháp thang đo đánh giá đồ họa
Sử dụng các thang đo đánh giá đồ hoạ là phương pháp truyền thống và được
áp dụng khá phổ biến. Trong phương pháp này người đánh giá sẽ cho ý kiến đánh
giá về các tiêu thức đánh giá của đối tượng đánh giá dựa trên ý kiến chủ quan của
mình theo một thang đo từ thấp đến cao. Để đánh giá, người đánh giá xác định xem
thực hiện tiêu thức đánh giá của đối tượng đánh giá thuộc thứ hạng nào (xuất sắc
hay trung bình...), sau đó đánh giá bằng cách cho điểm.
Ưu điểm của việc sử dụng một thang đo đánh giá đồ họa ở chỗ dễ hiểu, được xây
dựng tương đối đơn giản và sử dụng thuận tiện, có thể được cho điểm một cách dễ
dàng và lượng hoá được bằng điểm, nhờ đó cho phép người đánh giá so sánh về
điểm số và thuận tiện ra quyết định.
Tuy nhiên việc sử dụng thang các thang đo đồ hoạ cũng dễ bị ảnh hưởng
hưởng nhiều bởi lỗi do chủ quan như thiên vị, thành kiến, định kiến, xu hướng trung
bình hay thái quá dẫn đến việc đo lường không chính xác.
1.1.3.5 Phương pháp khác
Luận văn thạc sĩ QTKD
5
Nguyễn Thị Thuỳ Dương
- Xem thêm -