BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
----------
VŨ TRỌNG THỦY
QU¶N Lý D¹Y HäC TRONG C¸C TR¦êNG TIÓU HäC
HUYÖN TI£N L·NG, THµNH PHè H¶I PHßNG THEO H¦íNG
PH¸T TRIÓN N¡NG LùC NG¦êI HäC
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
----------
VŨ TRỌNG THỦY
QU¶N Lý D¹Y HäC TRONG C¸C TR¦êNG TIÓU HäC
HUYÖN TI£N L·NG, THµNH PHè H¶I PHßNG THEO H¦íNG
PH¸T TRIÓN N¡NG LùC NG¦êI HäC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN XUÂN THỨC
HÀ NỘI - 2017
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô
giáo Khoa Quản lý Giáo dục và Phòng Sau Đại học trường Đại học Sư phạm
Hà Nội đã giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình, trách nhiệm, tạo mọi
điều kiện tốt nhất cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn
thiện Luận văn của mình.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy PGS.TS
Nguyễn Xuân Thức, người hướng dẫn khoa học đã tận tâm chỉ bảo, hướng
dẫn tác giả nghiên cứu và hoàn thành Luận văn này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn: Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tiên
Lãng, Ban Giám hiệu và các thầy giáo, cô giáo các trường tiểu học huyện
Tiên Lãng, các bạn đồng nghiệp và những người thân đã tận tình giúp đỡ, tạo
điều kiện thuận lợi cho tác giả học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân
tác giả đã rất cố gắng, nỗ lực, song luận văn chắc chắn khó tránh khỏi những
thiếu sót và hạn chế. Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các
thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn !
Hà Nội, tháng 6 năm 2017
TÁC GIẢ
Vũ Trọng Thủy
i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẲT
CBQL
Cán bộ quản lí
CSVC
Cơ sở vật chất
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
HTDH
Hình thức dạy học
NL
Năng lực
PPDH
Phương pháp dạy học
PTDH
Phương tiện dạy học
PTNL
Phát triển năng lực
QLDH
Quản lí dạy học
QLGD
Quản lí giáo dục
SGK
Sách giáo khoa
TCM
Tổ chuyên môn
ii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 3
3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu .......................................... 3
4. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài ............................................................. 4
7. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 4
8. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 6
Chương 1: C SỞ L
LU N VỀ QUẢN L DẠY HỌC THEO H ỚNG
PHÁT TRIỂN N NG L C NG ỜI HỌC Ở TR ỜNG TIỂU HỌC ........... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 7
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về dạy học theo phát triển năng lực ..... 7
1.1.2. Các công trình nghiên cứu về QLDH theo tiếp cận năng lực ......... 9
1.2. Quản lý .................................................................................................... 11
1.2.1. Khái niệm ...................................................................................... 11
1.2.2. Chức năng ...................................................................................... 13
1.3. Năng lực và phát triển năng lực người học ............................................. 14
1.3.1. Năng lực ........................................................................................ 14
1.3.2. Phát triển năng lực người học ....................................................... 15
1.4. Dạy học ở trường tiểu học theo hướng phát triển năng lực học sinh ............ 16
1.4.1. Khái niệm dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh ....... 16
1.4.2. Một số đặc điểm của dạy học theo phát triển năng lực: ................ 18
1.4.3. Đặc điểm tâm lý học sinh tiểu học ................................................ 22
1.5. Quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ................... 23
1.5.1. Quản lý việc soạn bài của giáo viên trong nhà trường tiểu học .... 24
iii
1.5.2. Quản lý hoạt động giảng dạy trên lớp của người giáo viên .......... 25
1.5.3. Quản lý bồi dưỡng giáo viên trong tổ chuyên môn ...................... 26
1.5.4. Quản lý học tập của học sinh theo hướng phát triển năng lực
người học ................................................................................................. 27
1.5.5. Quản lý kiểm tra đánh giá học sinh tiểu học ................................. 28
1.5.6. Quản lý phương tiện dạy học phục vụ dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học.......................................................................... 28
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học ở trường tiểu học theo
hướng phát triển năng lực người học ............................................................. 29
1.6.1. Yếu tố thuộc về người hiệu trưởng tiểu học ................................. 29
1.6.2. Yếu tố thuộc về giáo viên tiểu học ................................................ 29
1.6.3. Yếu tố thuộc về môi trường quản lý dạy học ................................ 30
Kết luận chương 1 .......................................................................................... 31
Chương 2: TH C TRẠNG QUẢN L
DẠY HỌC TRONG CÁC
TR ỜNG TIỂU HỌC HUY N TI N L NG THÀNH PH HẢI PH NG
THEO H ỚNG PHÁT TRIỂN N NG L C NG ỜI HỌC........................ 32
2.1. Khái quát về giáo dục tiểu học huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng. 32
2.1.1. Quy mô giáo dục; đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh 32
2.1.2. Tình hình cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ..................................... 34
2.1.3. Kết quả giáo dục tiểu học huyện Tiên Lãng, thành phố Hải
Phòng 3 năm trở lại đây (từ năm học 2014-2015 đến 2016-2017) ......... 34
2.1.4. Những thuận lợi và khó khăn đối với giáo dục tiểu học huyện
Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng ............................................................ 36
2.2. Tổ chức khảo sát thực tiễn quản lý dạy học trong các trường tiểu học
huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng ......................................................... 37
2.2.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 37
2.2.2. Nội dung khảo sát .......................................................................... 37
2.2.3. Phương pháp khảo sát ................................................................... 38
iv
2.2.4. Cách cho điểm và thang đánh giá ................................................. 39
2.2.5. Đối tượng và khách thể khảo sát ................................................... 39
2.2.6. Địa bàn khảo sát ............................................................................ 39
2.3. Thực trạng dạy học ở trường tiểu học huyện Tiên Lãng, thành phố Hải
Phòng theo hướng phát triển năng lực người học .......................................... 40
2.3.1. Thực trạng thực hiện nội dung chương trình dạy học ................... 40
2.3.2. Thực trạng thực hiện hình thức dạy học ....................................... 41
2.3.3. Thực trạng thực hiện các hiện phương pháp dạy học ................... 43
2.3.4. Thực trạng mức độ đáp ứng về nguồn lực dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học .................................................................. 43
2.3.5. Thuận lợi và khó khăn khi tổ chức dạy học ở trường tiểu học
huyện Tiên Lãng...................................................................................... 45
2.3.6. Đánh giá mức độ đáp ứng của dạy học với yêu cầu phát triển
năng lực học sinh ..................................................................................... 46
2.4. Thực trạng quản lý dạy học ở trường tiểu học huyện Tiên Lãng, thành
phố Hải Phòng theo hướng phát triển năng lực người học ............................ 47
2.4.1. Quản lý việc soạn bài của giáo viên trong nhà trường tiểu học .... 47
2.4.2. Quản lý hoạt động giảng dạy trên lớp của người giáo viên .......... 48
2.4.3. Quản lý bồi dưỡng giáo viên trong tổ chuyên môn ...................... 50
2.4.4. Quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh ............... 51
2.4.5. Quản lý hoạt động học tập của học sinh theo hướng phát triển
năng lực người học .................................................................................. 53
2.4.6. Quản lý phương tiện dạy học (các điều kiện đảm bảo) theo
hướng phát triển năng lực người học ...................................................... 55
2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học ở trường tiểu học theo
hướng phát triển năng lực người học ............................................................. 57
2.5.1. Các yếu tố thuộc về hiệu trưởng trường tiểu học .......................... 57
2.5.2. Các yếu tố thuộc về giáo viên tiểu học ......................................... 58
v
2.5.3. Yếu tố thuộc về môi trường quản lý dạy học ................................ 59
2.6. Đánh giá thực trạng công tác quản lý dạy học ở trường tiểu học huyện
Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng theo hướng phát triển năng lực người học. 61
2.6.1. Thành công .................................................................................... 61
2.6.2. Hạn chế .......................................................................................... 62
Kết luận chương 2 .......................................................................................... 63
Chương 3: BI N PHÁP QUẢN L
DẠY HỌC TRONG CÁC TR ỜNG
TIỂU HỌC HUY N TI N L NG THÀNH PH
HẢI PH NG THEO
H ỚNG PHÁT TRIỂN N NG L C NG ỜI HỌC ................................... 64
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học ................................................................................ 64
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................ 64
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa .................................................. 64
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................... 65
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo sự phù hợp với lứa tuổi và năng lực của học
sinh .......................................................................................................... 65
3.2. Một số biện pháp quản lý dạy học theo hướng PTNL người học trong
các trường tiểu học huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng ........................ 65
3.2.1. Quản lý thực hiện kế hoạch, chương trình, nội dung dạy học theo
tiếp cận phát triển năng lực ..................................................................... 65
3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên về đổi mới phương pháp dạy
học tích cực hướng đến người học .......................................................... 68
3.2.3. Tổ chức giảng dạy trên lớp của giáo viên theo hướng phát triển
năng lực cho học sinh .............................................................................. 70
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá HS theo hướng PTNL .......... 72
3.2.5. Tăng cường đầu tư và sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học
phục vụ cho hướng đổi mới phương pháp dạy học ................................. 74
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 76
vi
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp đề
xuất ................................................................................................................. 78
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................. 78
3.4.2. Nội dung và cách thức khảo nghiệm ............................................. 78
3.4.3. Mẫu khảo nghiệm .......................................................................... 79
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ..................................................................... 79
Kết luận chương 3 .......................................................................................... 84
KẾT LU N VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................ 85
1. Kết luận ...................................................................................................... 85
2. Khuyến nghị ............................................................................................... 86
2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo Tiên Lãng ............................... 86
2.2. Đối với Hiệu trưởng các trường tiểu học ......................................... 87
2.3. Đối với giáo viên các trường tiểu học huyện Tiên Lãng, thành phố
Hải Phòng ................................................................................................ 88
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Đ CÔNG B
TÀI LI U THAM KHẢO
PHỤ LỤC
vii
DANH MỤC BẢNG SỐ
Bảng 1.1. Các đặc trưng cơ bản để phân biệt dạy học truyền thống và dạy
học theo phát triển năng lực ........................................................................... 20
Bảng 2.1: Quy mô trường, lớp, học sinh cấp tiểu học huyện Tiên Lãng ....... 32
Bảng 2.2: Thống kê trình độ giáo viên tiểu học ............................................. 33
Bảng 2.3: Tổng hợp đánh giá phẩm chất, năng lực học sinh ......................... 35
Bảng 2.4: Tổng hợp đánh giá môn học và hoạt động giáo dục học sinh ....... 35
Bảng 2.5: Mẫu khảo sát .................................................................................. 39
Bảng 2.6: Đánh giá mức độ thực hiện các nội dung chương trình dạy học
theo hướng phát triển năng lực người học ..................................................... 40
Bảng 2.7: Đánh giá mức độ sử dụng hình thức dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học ................................................................................ 41
Bảng 2.8: Đánh giá mức độ thực hiện các phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học......................................................................... 43
Bảng 2.9: Đánh giá mức độ đáp ứng về nguồn lực dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học ......................................................................... 44
Bảng 2.10: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý việc soạn bài của giáo viên
theo hướng phát triển năng lực người học ..................................................... 47
Bảng 2.11: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý giảng dạy trên lớp của giáo
viên ................................................................................................................. 48
Bảng 2.12: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý bồi dưỡng giáo viên trong tổ
chuyên môn theo hướng phát triển năng lực người học ................................ 50
Bảng 2.13: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý kiểm tra đánh giá kết quả
học tập của học sinh theo hướng phát triển năng lực ..................................... 51
Bảng 2.14: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động học tập của học
sinh theo hướng phát triển năng lực người học ............................................. 53
Bảng 2.15: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý phương tiện dạy học (các
điều kiện đảm bảo) theo hướng phát triển năng lực người học ..................... 55
viii
Bảng 2.16: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc về hiệu trưởng đến
quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ........................... 57
Bảng 2.17: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc về giáo viên tiểu học
đến quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực người học .................... 58
Bảng 2.18: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thuộc về môi trường quản lý
dạy học đến dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ................... 59
Bảng 3.1. Mẫu khảo nghiệm .......................................................................... 79
Bảng 3.2: Kết quả ý kiến đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp quản
lý dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ................................... 79
Bảng 3.3. Kết quả ý kiến đánh giá về tính khả thi của các biện pháp quản lý
dạy học theo hướng phát triển năng lực người học ........................................ 81
Bảng 3.4. Tương quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực người học .................. 82
ix
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Mức độ thực hiện các biện pháp quản lý dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học trong các trường tiểu học huyện Tiên Lãng,
thành phố Hải Phòng ...................................................................................... 57
Biểu đồ 2.2. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý dạy học theo
hướng phát triển năng lực người học ............................................................. 60
Biểu đồ 3.1: mối quan hệ giữa tính cần thiết và mức độ khả thi của các biện
pháp quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực người học .................. 83
x
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 04 tháng 11 năm 2013, Hội nghị lần
thứ 8 Ban chấp hành Trung ương khóa XI về "Đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" đã khẳng
định: "Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát
triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận
gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo
dục xã hội". Quan điểm chỉ đạo nêu trên của Đảng chính là kim chỉ nam cho
ngành Giáo dục và Đào tạo trong việc thực hiện đổi mới mục tiêu, nội dung,
phương pháp giáo dục; đổi mới kiểm tra đánh giá người học.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục tiểu học là cấp học nền
tảng, có nhiệm vụ giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát
triển toàn diện về nhân cách đồng thời cùng với các cấp học phổ thông khác là
giáo dục trung học cơ sở, trung học phổ thông tập trung phát triển trí tuệ, thể
chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng
khiếu cho học sinh; nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo
dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và
kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn; phát triển khả năng sáng
tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời.
Kết quả của giáo dục tiểu học có ảnh hưởng sâu sắc đến những cấp học
sau đó. Vì vậy, để đào tạo ra những con người có năng lực, có nhân cách đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cần tập
trung vào bậc học đầu tiên - bậc Tiểu học. Giáo dục tiểu học phải trang bị cho
học sinh những năng lực cần thiết, làm tiền đề cho các cấp học tiếp theo như:
Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực hợp tác,
1
năng lực tính toán, năng lực giao tiếp, năng lực công nghệ thông tin và truyền
thông năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất, …
1.2. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học đã được
bàn đến nhiều từ thập kỷ 90 của thế kỷ XX và ngày nay đã trở thành xu
hướng giáo dục quốc tế. Tuy nhiên, tại Việt Nam, xu hướng giáo dục này mới
được quan tâm đề cập và thực hiện chủ yếu ở các trường Đại học, Cao đẳng
và các trường Trung cấp nghề. Đối với giáo dục phổ thông, trong đó có giáo
dục tiểu học thì dạy học theo hướng phát triển năng lực người học mới chỉ
được triển khai bước đầu. Và cũng vì vậy, việc quản lý dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học còn rất mới mẻ, nhiều bất cập, khó khăn, thậm
chí còn chưa hiểu thấu đáo vấn đề. Việc quản lý xây dựng, thực hiện chương
trình, kế hoạch, nội dung giáo dục chủ yếu vẫn thực hiện theo định hướng nội
dung. Việc tổ chức bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về đổi mới phương pháp,
hình thức dạy học theo phát triển phát triển năng lực người học tuy đã được tổ
chức song hiệu quả còn rất hạn chế. Công tác kiểm tra, đánh giá người học
vẫn nặng về kiểm tra lý thuyết và gắn với một phần kỹ năng thực hành mà
chưa quan tâm đánh giá năng lực,… Đây chính là một trong những nguyên
nhân dẫn đến những hạn chế trong việc triển khai dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học.
1.3. Trong lĩnh vực quản lý giáo dục đã có nhiều công trình nghiên cứu
về quản lý dạy học ở các cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học
phổ thông, đại học, với các chủ thể quản lý khác nhau như hiệu trưởng, Phòng
Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo, nhưng nghiên cứu quản lý dạy
học trong các trường tiểu học theo tiếp cận năng lực, theo hướng phát triển
năng lực người học trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay thì còn ít công
trình nghiên cứu. Đặc biệt ở huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng chưa có
công trình nghiên cứu nào về quản lý dạy học trong các trường tiểu học theo
hướng phát triển năng lực người học. Vì vậy việc lựa chọn đề tài nghiên cứu
2
trên đã xác định được điểm mới trong lĩnh vực quản lý giáo dục và trên địa
bàn nghiên cứu cụ thể. Kết quả nghiên cứu sẽ phục vụ trực tiếp cho công tác
quản lý dạy học trong các trường tiểu học huyện Tiên Lãng, thành phố Hải
Phòng.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất biện pháp
quản lý dạy học ở trường tiểu học theo hướng phát triển năng lực người học
nhằm nâng nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực cho học sinh.
3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học ở trường tiểu học theo hướng phát triển năng lực
người học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý dạy học ở trường tiểu học theo hướng phát triển
năng lực người học.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý dạy học ở trường tiểu học trong thời gian qua đã được kết quả
nhất định. Nhưng đứng trước bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay với mục tiêu
giáo dục chuyển từ truyền thụ tri thức sang phát triển năng lực người học thì
việc quản lý dạy học còn bộc lộ những hạn chế làm giảm chất lượng dạy và
học trong nhà trường tiểu học. Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp quản lý
dạy học theo hướng phát triển năng lực người học thì sẽ nâng cao được chất
lượng dạy và học, từ đó phát triển năng lực, trí tuệ cho học sinh trong nhà
trường tiểu học.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xác định cơ sở lý luận về quản lý dạy học ở trường tiểu học theo
hướng phát triển năng lực người học trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
3
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng về quản lý dạy học ở trường tiểu học
huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng theo hướng phát triển năng lực người học.
5.3. Đề xuất biện pháp quản lý dạy học ở trường tiểu học huyện Tiên
Lãng, thành phố Hải Phòng theo hướng phát triển năng lực người học.
5.4. Khảo nghiệm biện pháp quản lý dạy học ở trường tiểu học theo
hướng phát triển năng lực người học đã đề xuất.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài
- Nghiên cứu biện pháp quản lý dạy học ở trường tiểu học theo hướng
phát triển năng lực người học của Hiệu trưởng trường tiểu học.
- Quản lý dạy học của Hiệu trưởng theo tiếp cận quá trình: quản lý việc
soạn bài của giáo viên, quản lý giảng dạy trên lớp, quản lý bồi dưỡng giáo
viên, quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh, quản lý học tập của học
sinh, quản lý phương tiện dạy học.
- Địa bàn nghiên cứu là các trường tiểu học trên địa bàn huyện Tiên Lãng,
thành phố Hải Phòng: 07 trường tiểu học bao gồm: Trường TH Tự Cường,
Quyết Tiến, Thị trấn, Đoàn Lập, Toàn Thắng, Hùng Thắng, Đông Hưng.
- Khách thể khảo sát bao gồm: 15 cán bộ quản lý và 95 giáo viên
trường tiểu học.
- Thời gian thu thập số liệu: Thời gian 01 năm học, từ tháng 9/2016 đến
tháng 5/2017.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu để phân loại, hệ
thống hóa các tài liệu có liên quan đến quản lý dạy học ở trường tiểu học, các
tài liệu này bao gồm:
- Các văn kiện, văn bản về chủ trương của Đảng và Nhà nước, Bộ Giáo
dục & Đào tạo có liên quan đến đề tài.
4
- Các sách và tài liệu về giáo dục học, tâm lý học, khoa học quản lý
giáo dục; về dạy học ở tiểu học; về các quan điểm, xu thế tiếp cận hiện đại
của khoa học quản lý.
- Các công trình nghiên cứu về khoa học quản lý giáo dục như các
chuyên khảo, các báo cáo khoa học, các bài báo và các luận văn, luận án có liên
quan đến đề tài. Các tài liệu trên được phân tích, nhận xét, tóm tắt và trích dẫn
phục vụ trực tiếp cho việc xây dựng cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra: Tiến hành điều tra thống kê để nắm được thực
trạng hoạt động dạy học và quản lý dạy học trong các trường tiểu học trên địa
bàn khảo sát.
- Phương pháp phỏng vấn: trao đổi với giáo viên, cán bộ quản lý
trường tiểu học về dạy học và quản lý dạy học trong các trường tiểu học.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm:
+ Nghiên cứu các sản phẩm của giáo viên như kế hoạch dạy học, kế
hoạch bài dạy (giáo án), đồ dùng dạy học, kế hoạch tự bồi dưỡng để đánh giá
trình độ và năng lực giảng dạy của giáo viên;
+ Nghiên cứu và phân tích kết quả học tập của học sinh ở một số
trường tiểu học;
+ Nghiên cứu các kế hoạch, quyết định, báo cáo hằng năm của Sở Giáo
dục và Đào tạo Hải Phòng, Phòng GD-ĐT Tiên Lãng và các trường tiểu học
trên địa bàn huyện Tiên Lãng để đánh giá thực trạng dạy học và quản lý chất
lượng dạy học.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Tiến hành nghiên cứu, tiếp thu các kinh nghiệm làm tốt công tác quản
lý dạy học ở các trường tiểu học, làm cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp
quản lý khả thi.
5
- Phương pháp chuyên gia:
Tập hợp ý kiến chuyên gia thông qua các phiếu hỏi, phỏng vấn trực tiế,
tổ chức các hội nghị, hội thảo khoa học để xem xét, khẳng định tính cấp thiết
và tính khả thi của các biện pháp quản lý dạy học đã đề xuất.
7.3. Nhóm phương pháp xử lý thông tin, dữ liệu
- Các công thức toán thống kê: Sử dụng thống kê toán học và phần
mềm tin học để xử lý số liệu về khảo sát thực trạng và kết quả nghiên cứu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, công
trình khoa học, phụ lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý dạy học ở trường tiểu học theo
hướng phát triển năng lực người học.
Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học ở trường tiểu học huyện Tiên
Lãng, thành phố Hải Phòng theo hướng phát triển năng lực người học.
Chương 3: Biện pháp quản lý dạy học ở trường tiểu học huyện Tiên
Lãng, thành phố Hải Phòng theo hướng phát triển năng lực người học.
6
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC THEO HƢỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƢỜI HỌC Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về dạy học theo phát triển năng lực
* Ở nƣớc ngoài, dạy học theo tiếp cận năng lực được hình thành và
phát triển rộng khắp tại Nga vào những năm 1970. Trong những năm 1990,
dạy học theo tiếp cận năng lực được triển khai, áp dụng mạnh mẽ vào chương
trình giáo dục các cấp ở các quốc gia như Mỹ, Anh, Úc, New Zealand, xứ
Wales, v.v... Nhiều quốc gia phát triển trên thế giới đã triển khai dạy học theo
xu hướng tiếp cận năng lực và đạt được nhiều thành tựu giáo dục, đặc biệt là
trong phát triển năng lực tự học, chủ động sáng tạo của học sinh. Ở Châu Á,
các nước có nền giáo dục phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore…
cũng đã áp dụng thành công tư duy dạy học tiếp cận năng lực người học, bắt
kịp xu hướng giáo dục quốc tế và đạt nhiều thành tích đáng kể.
Công trình rất nổi tiếng “Xây dựng chương trình học” (Peter F. Oliva
(2006), Nguyễn Thị Kim Dung dịch) đã nhấn mạnh đến yếu tố chương trình
đóng vai trò to lớn trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục và đào tạo .
Tác giả Hilda Taba (1962) trong “Xây dựng chương trình: Lý luận và
thực tiễn”, Kelly A.V (1977) trong “Chương trình: Những vấn đề về lý luận và
thực tiễn”. Tác giả Tanner, Daniel and Laurel (1995) trong “Xây dựng chương
trình: từ lý luận đến thực tiễn” và nhiều tác giả khác.
Theo Annesley, King, và Harte (1994), để đảm bảo rằng kết quả của
một hệ thống giáo dục đạt được chất lượng mong muốn, một hệ thống đảm
bảo chất lượng phải quan tâm đến các quá trình của hoạt động giảng dạy sau
đây: thiết kế và nội dung của các môn học; chuyển tải và đánh giá; đánh giá,
giám sát và xem xét, quản lý nói chung.
7
- Xem thêm -