www.kinhtehoc.net
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
DỊCH VỤ THẺ ATM
TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG
CHI NHÁNH CẦN THƠ
Giáo viên hướng dẫn:
Th.S TRƯƠNG HÒA BÌNH
Sinh viên thực hiện:
NGUYỄN HOÀNG MINH TUẤN
MSSV: 4053669
Lớp: Kế toán tổng hợp K31
Cần Thơ – 2009
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
LỜI CẢM TẠ
Sau bốn năm học tại trường Đại Học Cần Thơ và qua một thời gian thực
tập tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương chi nhánh Cần Thơ, em đã tích luỹ được
một số kiến thức và kinh nghiệm để có thể hoàn thành Luận Văn Tốt Nghiệp của
mình. Ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, em còn được sự giúp đỡ của nhiều
người, em xin gửi lời chân thành cảm ơn đến:
Quý thầy cô trường Đại Học Cần Thơ, thầy cô khoa Kinh Tế - Quản Trị
Kinh Doanh đã dành cho em tình cảm quý báu và truyền đạt cho em những kiến
thức, những kinh nghiệm trong thời gian còn học tập tại trường.
Đặc biệt là thầy Trương Hòa Bình đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo em trong
suốt quá trình viết bài để em có thể hoàn thành được luận văn này.
Ban lãnh đạo, các cô chú anh chị trong Ngân hàng TMCP Ngoại Thương
chi nhánh Cần Thơ đã chỉ dẫn và tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành
luận văn này.
Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến cô Võ Thị Cẩm Nhung
đã dành nhiều thời gian giúp đỡ em tìm hiểu về các hoạt động của Ngân hàng
cũng như thu thập các số liệu có liên quan.
Chân thành cảm ơn!
Sinh viên thực hiện
Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
i
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu và kết
quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất cứ đề tài
nghiên cứu khoa học nào.
Cần Thơ, ngày… tháng …năm 2009
Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
ii
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Ngày… tháng… năm 2009
Thủ trưởng đơn vị
(ký tên và đóng dấu)
iii
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Họ và tên người hướng dẫn: ....................................................................................
Học vị:......................................................................................................................
Chuyên ngành: .........................................................................................................
Cơ quan công tác: ....................................................................................................
Tên học viên: ...........................................................................................................
Mã số sinh viên: .......................................................................................................
Chuyên ngành: .........................................................................................................
Tên đề tài: ................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
2. Về hình thức
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
iv
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu, …)
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
6. Các nhận xét khác
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
7. Kết luận (Cần ghi rõ mức độ đồng ý hay không đồng ý nội dung đề tài và các yêu cầu chỉnh sửa)
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Cần thơ, ngày …. tháng …. năm 2009
Người nhận xét
v
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
MỤC LỤC
Trang
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI .................................................................. 1
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................................................... 1
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................ 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 2
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.............................................................................. 2
1.3.1. Không gian ..................................................................................................................2
1.3.2. Thời gian.................................................................................................. 2
1.3.3. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 3
1.4. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ............................................................................... 3
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 4
2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN ................................................................................ 4
2.1.1 Những vấn đề chung về thẻ ngân hàng ................................................... 4
2.1.1.1 Khái niệm về thẻ ngân hàng .............................................................. 4
2.1.1.2 Đặc điểm cấu tạo thẻ ......................................................................... 4
2.1.1.3 Phân loại thẻ ...................................................................................... 4
2.1.1.3.1 Theo đặc tính kỹ thuật ................................................................. 4
2.1.1.3.2 Phân loại theo tính chất thanh toán của thẻ ................................. 5
2.1.1.4 Các chủ thể tham gia vào hoạt động phát hành và thanh toán thẻ .... 6
2.1.1.4.1 Ngân hàng phát hành thẻ ............................................................. 6
2.1.1.4.2 Chủ thẻ ......................................................................................... 7
2.1.1.4.3 Ngân hàng thanh toán .................................................................. 8
2.1.1.4.4 Đơn vị chấp nhận thẻ ................................................................... 8
2.1.2 Quy trình phát hành và sử dụng thẻ thanh toán ...................................... 9
2.1.2.1 Quy trình phát hành thẻ ..................................................................... 9
2.1.2.1 Quy trình thanh toán thẻ .................................................................. 12
2.1.3 Khái quát về thẻ ATM ........................................................................... 15
2.1.3.1 Khái niệm ........................................................................................ 15
2.1.3.2 Một số loại thẻ thanh toán thông dụng ở Vietcombank Việt Nam.. 16
vi
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
2.1.3.2.1 Thẻ ghi nợ nội địa ......................................................................... 16
2.1.3.2.2 Thẻ ghi nợ quốc tế ........................................................................ 17
2.1.3.2.3 Thẻ tín dụng quốc tế ..................................................................... 18
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................ 20
2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................... 20
2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu ............................................................ 20
CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG
CHI NHÁNH CẦN THƠ ......................................................................... 23
3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN............................................... 23
3.1.1 Giới thiệu Vietcombank Việt Nam ....................................................... 23
3.1.1.1 Lịch sử hình thành ........................................................................... 23
3.1.1.2 Những thành tựu .............................................................................. 24
3.1.2 Giới thiệu Vietcombank chi nhánh Cần Thơ ........................................ 26
3.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC, QUẢN LÝ .................................................................. 27
3.2.1 Cơ cấu tổ chức, quản lý ......................................................................... 27
3.2.2 Chức năng nhiệm vụ của các phòng nghiệp vụ..................................... 30
3.3 KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA VCB
CẦN THƠ ..................................................................................................... 32
3.3.1 Nguồn vốn .............................................................................................. 33
3.3.2 Sử dụng vốn ............................................................................................ 33
3.3.3 Kinh doanh ngoại tệ ............................................................................... 34
3.3.4 Kinh doanh thẻ ....................................................................................... 34
3.4 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI VCB
CẦN THƠ ...................................................................................................... 35
3.4.1 Thu nhập ................................................................................................. 36
3.4.2 Chi phí .................................................................................................... 37
3.4.3 Lợi nhuận ................................................................................................ 37
3.5 QUY TRÌNH PHÁT HÀNH VÀ SỬ DỤNG THẺ THANH TOÁN
ATM TẠI VCB CẦN THƠ ........................................................................... 38
3.5.1 Quy trình phát hành thẻ .......................................................................... 38
3.5.2 Quy trình sử dụng và thanh toán thẻ ...................................................... 40
vii
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
3.6 THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA NGÂN HÀNG .......................... 41
3.6.1 Thuận lợi................................................................................................. 41
3.6.2 Khó khăn ................................................................................................ 42
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH KINH DOANH CỦA DỊCH VỤ
THẺ ATM TẠI VIETCOMBANK CẦN THƠ .......................................... 44
4.1 TÌNH HÌNH PHÁT HÀNH THẺ ATM TẠI VCB CẦN THƠ .................... 44
4.1.1 Công tác phát hành thẻ ........................................................................... 44
4.1.2 Tình hình phát hành thẻ theo địa bàn ..................................................... 46
4.1.3 Tình hình phát hành thẻ của các Ngân hàng trên địa bàn Cần Thơ ....... 47
4.2 PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SỬ DỤNG VÀ THANH TOÁN THẺ ATM
TẠI VCB CẦN THƠ ..................................................................................... 48
4.2.1 Tình hình thanh toán qua máy ATM ..................................................... 48
4.2.2 So sánh doanh số thanh toán thẻ Connect 24 và tín dụng quốc tế ........ 51
4.2.3 Số lượng giao dịch thực hiện qua hệ thống ........................................... 52
4.2.4 Số phí thu từ dịch vụ thẻ ....................................................................... 54
4.3 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
THẺ ATM TẠI VCB CẦN THƠ .................................................................... 55
4.3.1 Yếu tố môi trường vĩ mô ....................................................................... 55
4.3.1.1 Môi trường quốc tế .......................................................................... 55
4.3.1.2 Môi trường kinh tế .......................................................................... 56
4.3.1.3 Môi trường pháp lý .......................................................................... 56
4.3.1.4 Hạ tầng công nghệ - khoa học kỹ thuật ........................................... 57
4.3.2 Yếu tố môi trường vi mô ....................................................................... 57
4.3.2.1 Khách hàng ...................................................................................... 57
4.3.2.2 Ngân hàng ........................................................................................ 58
4.3.2.3 Đối thủ cạnh tranh ........................................................................... 61
4.4 PHÂN TÍCH SWOT VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA
NGÂN HÀNG TRONG TƯƠNG LAI ......................................................... 62
4.4.1 Phân tích SWOT.................................................................................... 62
4.4.1.1 Điểm mạnh ...................................................................................... 62
4.4.1.2 Điểm yếu ......................................................................................... 62
4.4.1.3 Cơ hội .............................................................................................. 63
viii
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
4.4.1.4 Thách thức ....................................................................................... 63
4.4.1.5 Ma trận SWOT ................................................................................ 64
4.4.2 Định hướng phát triển dịch vụ thẻ của Ngân hàng trong tương lai ...... 65
CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT
ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ THẺ ATM ................................................ 67
5.1 HẠN CHẾ - NGUYÊN NHÂN ..................................................................... 67
5.2 GIẢI PHÁP .................................................................................................... 69
5.2.1 Tăng số lượng máy ATM và các đơn vị chấp nhận thẻ ........................ 69
5.2.2 Tăng các dịch vụ tiện ích trên máy ATM ............................................ 69
5.2.3 Phát triển các liên minh thẻ và thành lập hệ thống chuyển mạch thẻ
thống nhất ........................................................................................................... 70
5.2.4 Tăng tính bảo mật và an toàn cho thẻ thanh toán ................................. 71
5.2.5 Thực hiện tốt công tác khách hàng ...................................................... 72
5.2.6 Nâng cao nghiệp vụ của nhân viên ...................................................... 73
5.2.7 Tăng cường công tác quảng cáo, tiếp thị .............................................. 74
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................... 76
6.1 KẾT LUẬN.................................................................................................... 76
6.2 KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 77
6.2.1 Kiến nghị với ngân hàng nhà nước ....................................................... 77
6.2.2 Kiến nghị với VCB cần thơ ................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 79
ix
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
DANH MỤC BIỂU BẢNG
Trang
Bảng 1: Tình hình hoạt động kinh doanh của VCB Cần Thơ (2006-2008) ........ 32
Bảng 2: Kết quả hoạt động kinh doanh của VCB Cần Thơ (2006-2008) ........... 36
Bảng 3: Tình hình phát hành thẻ tại VCB Cần Thơ (2006-2008) ....................... 44
Bảng 4: Tình hình phát hành thẻ Connect 24 theo địa điểm giao dịch
(2006-2008)............................................................................................ 47
Bảng 5: Tình hình phát hành thẻ của các Ngân hàng trên địa bàn Cần Thơ
năm 2008 ................................................................................................ 48
Bảng 6: Tình hình thanh toán thẻ tín dụng tại VCB Cần Thơ (2006-2008)........ 49
Bảng 7: Tình hình thanh toán thẻ Connect 24 tại VCB Cần Thơ
(2006-2008)............................................................................................ 49
Bảng 8: Chênh lệch doanh số thanh toán thẻ qua các năm (2006-2008)............. 49
Bảng 9: So sánh doanh số thanh toán thẻ tín dụng và thẻ Connect 24
(2006-2008) ............................................................................... 52
Bảng 10: Số lượng giao dịch thực hiện (2006-2008) .......................................... 53
Bảng 11: Phí thu từ hoạt động thanh toán thẻ tín dụng (2006-2008) .................. 54
x
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 1: Quy trình phát hành thẻ.......................................................................... 10
Hình 2: Quy trình thanh toán thẻ ........................................................................ 12
Hình 3: Cơ cấu bộ máy tổ chức và quản lý của VCB Cần Thơ năm 2009 ......... 29
Hình 4: Kết quả hoạt động kinh doanh của VCB Cần Thơ (2006-2008) ........... 36
Hình 5: Quy trình phát hành thẻ tại VCB Cần Thơ ............................................ 38
Hình 6: Quy trình sử dụng và thanh toán thẻ tại VCB Cần Thơ......................... 40
Hình 7: Tình hình phát hành thẻ tín dụng (2006-2008) ...................................... 44
Hình 8: Tình hình phát hành thẻ Connect 24 (2006-2008) ................................. 45
Hình 9: Số lượng giao dịch rút tiền mặt và chuyển khoản qua hệ thống
(2006-2008)............................................................................................ 53
xi
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
VCB:
Vietcombank
ĐVCNT:
Đơn vị chấp nhận thẻ
EDC:
Máy ứng tiền mặt
ATM:
Máy rút tiền tự động
NHNT:
Ngân hàng Ngoại thương
NHNN:
Ngân hàng Trung ương – Ngân hàng Nhà nước
PIN:
Mã số cá nhân
CIF:
Số hồ sơ khách hàng
Banknetvn: Công ty cổ phần chuyển mạch tài chính quốc gia Việt Nam
Smartkink: Công ty cổ phần dịch vụ thẻ
ĐVT:
Đơn vị tính
CL:
Chênh lệch
WTO:
Tổ chức thương mại thế giới
Tr:
Triệu
SL:
Số lượng
xii
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ, Việt Nam trở
thành thành viên thứ 150 của WTO. Sự kiện này đã đưa nước ta vào một sân chơi
chung mang tính toàn cầu và nước ta đang từng bước hòa mình vào dòng chảy
kinh tế thế giới đó, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại. Khi thương mại phát
triển cũng đồng nghĩa với các mối quan hệ mua bán, trao đổi giao dịch ng ày càng
nhiều. Các mối quan hệ này không chỉ gói gọn trong phạm vi quốc gia mà rộng
khắp thế giới, nó tạo nên sự giao thương, hội nhập kinh tế giữa các quốc gia, các
vùng, các khu vực và thế giới. Chính vì vậy, việc thanh toán sẽ ngày càng đa
dạng và phức tạp hơn, khi đó vai trò trung gian thanh toán của các Ngân hàng
Thương mại là hết sức quan trọng và cần thiết. Việc ra đời của các dịch vụ thanh
toán không dùng tiền mặt (điển hình là thẻ thanh toán) đã góp phần cải thiện khả
năng thanh toán giữa các doanh nghiệp nói riêng và cho cả nền kinh tế nói chung.
Trong nền kinh tế thị trường sôi động như hiện nay, việc sử dụng thẻ thanh toán
là một điều tất yếu, vì đây là một loại hình dịch vụ đa tiện ích giúp các chủ thể
tham gia có thể tiết kiệm được chi phí và thời gian. Mặc dù thẻ thanh toán là một
dịch vụ rất phổ biến trên thế giới nhưng nó chỉ mới được phát triển ở nước ta
trong khoảng hơn chục năm trở lại đây và bắt đầu phát triển mạnh trong thời gian
gần đây. Cùng với sự phát triển ốn định của nền kinh tế nước ta, thẻ thanh toán
dần được người dân chấp nhận và sử dụng ngày càng nhiều bởi những tiện ích
mà nó mang lại.
Ngân hàng ngoại thương Việt Nam đã không ngừng phát triển các dịch vụ
hiện có, đồng thời đưa vào sử dụng các dịch vụ thanh toán mới, hiện đại, tiện ích
nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu của khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán. Dịch
vụ thanh toán thẻ (ATM) là một trong những dịch vụ sẽ được Ngân hàng ưu tiên
phát triển trong những năm tới, bởi tiềm năng và xu hướng sử dụng thẻ ATM của
người tiêu dùng ngày càng nhiều. Việc phát hành thẻ ATM không những đem lại
nhiều lợi ích cho người sử dụng mà còn giúp ngân hàng huy động được nguồn
vốn nhàn rỗi dồi dào, làm tăng khả năng kinh doanh của chính ngân hàng. Do đó,
“Phân tích hiệu quả kinh doanh của dịch vụ thẻ ATM tại ngân h àng ngoại thương
1
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
chi nhánh Cần Thơ” là một việc cực kỳ quan trọng, nó giúp ta tìm ra những điểm
mạnh cũng như những mặt còn hạn chế của hoạt động kinh doanh thẻ ATM tại
ngân hàng. Bên cạnh đó, tìm ra những nhân tố ảnh hưởng, đồng thời đưa ra các
giải pháp hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của dịch vụ thẻ ATM nói
riêng và của cả ngân hàng nói chung trong thời kỳ hội nhập kinh tế như hiện nay.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
- Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh thẻ ATM tại Vietcombank chi
nhánh Cần Thơ trong 3 năm 2006-2008. Từ đó thấy được điểm mạnh, điểm yếu
của dịch vụ thẻ ATM và đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh
doanh của dịch vụ thẻ ATM tại Vietcombank chi nhánh Cần Thơ.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Khái quát hoạt động kinh doanh của ngân hàng Vietcombank chi nhánh Cần
Thơ
- Đánh giá thực trạng kinh doanh của dịch vụ thẻ ATM tại Vietcombank chi
nhánh Cần Thơ
- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng thẻ ATM.
- Đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện các dịch vụ hiện có, nâng cao
hiệu quả kinh doanh của dịch vụ thẻ ATM nói riêng và của cả ngân hàng nói
chung.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Không gian
- Đề tài được thực hiện tại Ngân hàng Vietcombank chi nhánh Cần Thơ.
1.3.2 Thời gian
- Thời gian thực tâp tại ngân hàng là khoảng 3 tháng, từ ngày 02/02/2009 đến
ngày 22/04/2009. Số liệu sử dụng phân tích trong đề tài là kết quả hoạt động kinh
doanh của dịch vụ thẻ ATM tại ngân hàng Vietcombank chi nhánh Cần Thơ
trong 3 năm từ 2006-2008.
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu
- Do giới hạn về không gian cũng như thời gian thực tập, tôi chỉ tiến hành
phân tích hiệu quả hoạt động của nghiệp vụ kinh doanh thẻ tại Ngân hàng
Vietcombank chi nhánh Cần Thơ.
2
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU
- Giáo trình Nghiệp vụ Ngân hàng thương mại (Thạc Sĩ Thái Văn Đại), trình
bày phần phương pháp luận về “Quy trình thanh toán thẻ ATM”.
- Bài giảng Kế toán Ngân hàng (Thạc Sĩ Trần Quốc Dũng), trình bày sơ lược
về thẻ Ngân hàng, quy trình phát hành thẻ ATM.
- Bài giảng môn quản trị học trình bày “Ảnh hưởng của môi trường đối với
Ngân hàng”, các yếu tố môi trường vi mô, vĩ mô. Từ đó, đưa ra những điểm
mạnh, điểm yếu, cơ hôi và thách thức nhằm hình thành ma trận SWOT.
- Luận văn tốt nghiệp với đề tài “ Nghiên cứu nâng cao hiệu quả hoạt động
kinh doanh thẻ ghi nợ tại Vietcombank Cần Thơ", sinh viên thực hiện: Nguyễn
Trung Việt lớp Ngân hàng 6A2. Tác giả đề ra những giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả kinh doanh thẻ tại VCB Cần Thơ.
3
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1 Những vấn đề chung về thẻ ngân hàng
2.1.1.1 Khái niệm về thẻ ngân hàng
Thẻ ngân hàng là một phương thức thanh toán không dùng tiền mặt do ngân
hàng phát hành cho khách hàng, theo đó người sử dụng thẻ có thể dùng để thanh
toán tiền hàng hóa, dịch vụ tại các đơn vị chấp nhận thẻ hay rút tiền mặt tại các
ngân hàng đại lý thanh toán thẻ hoặc tại các máy rút tiền tự động ATM.
2.1.1.2 Đặc điểm cấu tạo thẻ
* Mặt trước của thẻ gồm:
- Nhãn hiệu thương mại của thẻ
- Tên và logo của ngân hàng phát hành thẻ
- Số thẻ, tên chủ thẻ được in nổi
* Mặt sau thẻ gồm:
- Dải băng từ chứa các thông tin đã được mã hóa theo một chuẩn thống nhất
như: số thẻ, ngày hết hạn, các yếu tố kiểm tra an toàn khác
- Ô chữ ký dành cho chủ thẻ
2.1.1.3 Phân loại thẻ
2.1.1.3.1 Theo đặc tính kỹ thuật
Thẻ băng từ: được sản xuất dựa trên kỹ thuật từ tính với một dải băng từ chứa
2 rãnh thông tin ở mặt sau của thẻ.
Thẻ điện tử có bộ xử lý chíp (thẻ thông minh): là thế hệ mới nhất của thẻ
thanh toán, thẻ thông minh dựa trên kỹ thuật vi xử lý tin học nhờ gắn vào thẻ
“chip” điện tử có cấu trúc như một máy tính hoàn hảo. Thẻ thông minh có nhiều
nhóm với dung lượng nhớ của “chip” điện tử khác nhau.
Thông thường, một tấm thẻ thông minh được gắn chíp điện tử thay thế cho
dải băng từ sau thẻ. Cũng có trường hợp thẻ thông minh được gắn cả chíp điện tử
và băng từ. Thẻ thông minh gắn chip xử lý dữ liệu có khả năng vừa lưu trữ các
thông tin về chủ thẻ, điểm thưởng tích lũy đồng thời lưu giữ số liệu về những lần
giao dịch tại đơn vị chấp nhận thẻ. Tính năng vượt trội này của thẻ thông minh
giúp cắt giảm chi phí xử lý đối với ngân hàng và các trung gian thanh toán bởi
4
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
việc đối chiếu thông tin tài khoản và thông tin của chủ thẻ cũng như việc cập
nhật thông tin liên quan tới thẻ giờ đây được thực hiện ngay tại đơn vị chấp nhận
thẻ.
2.1.1.3.2 Phân loại theo tính chất thanh toán (nội dung kinh tế) của
thẻ
* Thẻ ghi nợ (Debit card) – thẻ loai A
Là loại thẻ có quan hệ trực tiếp và gắn với tài khoản tiền gửi thanh toán của
chủ thẻ. Để sử dụng loại thẻ này, chủ thẻ phải có tài khoản hoạt động thường
xuyên tại ngân hàng. Loại thẻ này khi rút tiền tại các máy rút tiền tự động (ATM)
hay mua hàng hóa dịch vụ tại các đơn vị chấp nhận thẻ, giá trị những giao dịch sẽ
được trừ ngay lập tức vào tài khoản của chủ thẻ. Như vậy người sử dụng thẻ này
không phải lưu ký tiền vào tài khoản đảm bảo thanh toán thẻ, căn cứ để thanh
toán là số dư tài khoản tiền gửi của chủ sở hữu thẻ tại ngân hàng và hạn mức
thanh toán tối đa của thẻ do ngân hàng quy định.
Trong số các loại thẻ ghi nợ, thẻ ATM là hình thức phát triển đầu tiên, nó cho
phép chủ thẻ tiếp cận trực tiếp với tài khoản của mình tại ngân hàng bằng máy rút
tiền tự động. Chủ thẻ có thể thực hiện nhiều giao dịch khác nhau tại máy rút tiền
tự động ATM, bao gồm: xem số dư tài khoản, chuyển khoản, rút tiền, in sao kê,
xem các thông tin quảng cáo… hệ thống máy ATM hiện đại còn cho phép chủ
thẻ gửi tiền vào tài khoản của mình từ những máy rút tiền tự động. Đây là một
hạn chế bởi tài khoản cá nhân chưa được tận dụng triệt để trong thanh toán hàng
hóa, dịch vụ tại các đơn vị chấp nhận thẻ.
Sự tiện lợi là đặc điểm quan trọng nhất của thẻ ATM. Bằng cách nhập mã số
cá nhân PIN, chủ thẻ có thể tiếp cận tài khoản cá nhân của mình tại các máy rút
tiền tự động 24/24h một ngày và 7 ngày trong tuần. Điều này có nghĩa là nhiều
giao dịch được thực hiện ngoài giờ làm việc của ngân hàng và các ngày nghỉ.
* Thẻ trả trước (Prepaid card) – thẻ loại B
Đây là loại thẻ mới được phát triển trên thế giới, khách hàng không cần phải
thực hiện các thủ tục phát hành thẻ theo yêu cầu của ngân hàng như điền vào yêu
cầu phát hành thẻ, chứng minh tài chính… họ chỉ cần trả cho ngân hàng một số
tiền sẽ được ngân hàng bán cho một tấm thẻ với mệnh giá tương đương. Đặc tính
của loại thẻ này giống như mọi thẻ bình thường khác, chỉ có điều thẻ này chỉ
5
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
được giới hạn trong số tiền có trong thẻ và chi tiêu trong một khoảng thời gian
nhất định tủy thuộc vào quy định của mỗi ngân hàng, tức là hạn mức thẻ không
có tính chất tuần hoàn.
* Thẻ tín dụng (Credit card) – thẻ loại C
Đây là loại thẻ được sử dụng phổ biến nhất, theo đó người chủ thẻ được sử
dụng một hạn mức tín dụng quy định không phải trả lãi (nếu chủ thẻ hoàn trả số
tiền đã sử dụng đúng kỳ hạn) để mua sắm hàng hóa, dịch vụ tại những cơ sở chấp
nhận loại thẻ này. Thẻ tín dụng là một phương thức thanh toán không dùng tiền
mặt cho phép người sử dụng khả năng chi tiêu trước trả tiền sau. Khoảng thời
gian từ khi thẻ được dùng để thanh toán hàng hóa, dịch vụ tới lúc chủ thẻ phải trả
tiền cho ngân hàng có độ dài phụ thuộc vào từng loại thẻ tín dụng của các tổ chức
khác nhau. Thời gian này chủ thẻ hoàn toàn được miễn lãi đối với số tiền phát
sinh. Nếu hết thời gian miễn lãi này mà toàn bộ số tiền phát sinh chưa được thanh
toán cho ngân hàng thì chủ thẻ sẽ chịu những khoản phí và lãi chậm trả. Khi toàn
bộ số tiền phát sinh được hoàn trả cho ngân hàng, hạn mức tín dụng của chủ thẻ
được khôi phục như ban đầu. Đây gọi là tính chất “tuần hoàn” (revolving) của
thẻ tín dụng.
Các tổ chức tài chính như ngân hàng hay các công ty tài chính phát hành thẻ
tín dụng cho khách hàng dựa trên uy tín và khả năng đảm bảo chi trả của từng
khách hàng. Khả năng đảm bảo chi trả được xác định dựa trên tổng hợp nhiều
thông tin khác nhau như: thu nhập, tình hình chi tiêu, mối quan hệ sẵn có đối với
các tổ chức tài chính, địa vị xã hội… của khách hàng. Do đó, mỗi khách hàng có
hạn mức tín dụng khác nhau.
2.1.1.4 Các chủ thể tham gia vào hoạt động phát hành và thanh toán thẻ
Hoạt động phát hành, sử dụng và thanh toán thẻ ngân hàng có sự tham gia
chặt chẽ của 4 chủ thể là: ngân hàng phát hành thẻ, ngân hàng thanh toán thẻ, chủ
thẻ và các đơn vị chấp nhận thẻ. Từng chủ thể đóng vai trò quan trọng khác nhau
trong việc phát huy tối đa vai trò làm phương tiện thanh toán hiện đại của thẻ
ngân hàng.
2.1.1.4.1 Ngân hàng phát hành thẻ: là ngân hàng thực hiện việc
- Thẩm định tính năng pháp lý và khả năng tài chính khách hàng.
- Phát hành thẻ cho các khách hàng có kết quả thẩm định đạt yêu cầu.
6
http://www.kinhtehoc.net
www.kinhtehoc.net
GVHD: Th.S Trương Hòa Bình
SVTH: Nguyễn Hoàng Minh Tuấn
- Tạo sao kê cho chủ thẻ và quyết toán với chủ thẻ.
Ngoài ra, ngân hàng phát hành còn có quyền ký kết hợp đồng đại lý với bên
thứ ba, là một ngân hàng hoặc một tổ chức tài chính tín dụng khác trong việc
phát hành thẻ tín dụng. Trong trường hợp này, ngân hàng phát hành tận dụng
được ưu thế của bên thứ ba về kinh nghiệm, khả năng thâm nhập thị trường và
những ưu việt về vị trí địa lý; tuy nhiên, cũng phải chỉ rủi ro về tài chính bởi bên
thứ ba lúc này hoạt động dưới danh nghĩa là ngân hàng phát hành. Bên thứ ba khi
ký kết hợp đồng đại lý với ngân hàng phát hành được gọi là ngân hàng phát hành
đại lý (ngân hàng đại lý). Các ngân hàng này không tham gia toàn bộ vào quá
trình phát hành thẻ mà chủ yếu có nhiệm vụ phân phát các tờ rơi tại hệ thống chi
nhánh của mình và nhận những đơn xin phát hành thẻ của khách hàng và trong
một số trường hợp tham gia vào quá trình thẩm định khả năng tài chính của
khách hàng dựa trên kinh nghiệm và mối quan hệ sẵn có. Ngân hàng phát hành là
tổ chức thực hiện các công việc còn lại như quyết định hạn mức tín dụng cho
khách hàng, ký kết hợp đồng và in thẻ.
Để phục vụ việc phát hành thẻ, các ngân hàng phải đầu tư lớn vào trang thiết
bị bởi công tác phát hành đòi hỏi cần phải có những công nghệ hiện đại. Trong
đó, ngân hàng phát hành phải trang bị hệ thống in thẻ, hệ thống quản lý và cập
nhật dữ liệu liên quan đến chủ thẻ và tình hình chi tiêu của chủ thẻ… Chính vì
vậy, thông thường, để trở thành ngân hàng phát hành thẻ, ngoài uy tín, những
ngân hàng và các tổ chức tài chính tín dụng nói chung phải đáp ứng được những
yêu cầu nhất định về khả năng tài chính, đầu tư công nghệ và chất xám.
2.1.1.4.2 Chủ thẻ
Là những cá nhân hoặc người được ủy quyền (nếu là thẻ do công ty ủy quyền
sử dụng) được ngân hàng phát hành thẻ, có tên in nổi trên thẻ và sử dụng thẻ theo
những điều khoản trong hợp đồng đã ký kết với ngân hàng phát hành.
Theo thông lệ, mỗi chủ thẻ chính thường có thể phát hành thêm một thẻ phụ.
Như vậy, phát sinh hai khái niệm chủ thẻ chính và chủ thẻ phụ. Tuy nhiên, chủ
thẻ chính và chủ thẻ phụ cùng chi tiêu chung một tài khoản. Chủ thẻ phụ cũng có
trách nhiệm thanh toán các khoản phát sinh trong kỳ nhưng chủ thẻ chính là
người có trách nhiệm thanh toán cuối cùng đối với ngân hàng.
7
http://www.kinhtehoc.net
- Xem thêm -