A. ®Æt vÊn ®Ò
i. Lý do
1. TiÕp tôc h-ëng øng cuéc vËn ®éng cña Bé tr-ëng Bé Gi¸o dôc & §µo t¹o
ph¸t ®éng: “Nãi kh«ng víi tiªu cùc trong thi cö vµ bÖnh thµnh tÝch trong gi¸o
dôc”. Trong nhiÒu néi dung ho¹t ®éng gi¸o dôc trong nhµ tr-êng th× viÖc tËp
trung xo¸ bá t×nh tr¹ng häc sinh ngåi nhÇm líp lµ mét träng t©m. Thùc tÕ nµy dï
Ýt hay nhiÒu vÉn cßn tån t¹i ë c¸c n¨m häc, cña c¸c khèi líp, trong c¸c nhµ
tr-êng vµ nÕu nh- kh«ng cã sù kiÓm tra chÆt chÏ, kÕ ho¹ch ®Ó kÌm cÆp s¸t sao th×
nã sÏ l¹i trë thµnh “bÖnh” phæ biÕn, trµn lan.
2. §æi míi Môc tiªu gi¸o dôc ë bËc TiÓu häc nãi chung vµ bé m«n To¸n nãi
riªng ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi:
- Néi dung ph¶i thiÕt thùc, tr¸nh khuynh h-íng hµn l©m, khuynh h-íng häc
sinh t¸ch rêi víi thùc tÕ cuéc sèng.
- Néi dung vµ ph-¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh liªn th«ng.
- ViÖc häc tËp gióp cho häc sinh hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng cña chÝnh c¸c em, gióp
c¸c em gi¶i quyÕt ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò gÆp ph¶i trong cuéc sèng vµ trong t- duy.
- ViÖc häc tËp kh«ng chØ nh»m tÝch luü kiÕn thøc vµ kü n¨ng m«n häc mµ cßn
häc ph-¬ng ph¸p häc tËp tÝch cùc nh»m ®Æt nÒn mãng cho tù häc suèt ®êi.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc ®ã nhÊt thiÕt ph¶i ®æi míi ph-¬ng ph¸p gi¸o
dôc. Ph-¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h-íng ®æi míi tËp trung nhiÒu vµo viÖc tæ
chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho häc sinh.
Ch-¬ng ch×nh m«n To¸n líp 3 lµ mét bé phËn cña ch-¬ng tr×nh m«n To¸n ë
tiÓu häc, nã tiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi vÒ gi¸o dôc to¸n häc c¸c líp 1,2, gãp phÇn
thùc hiÖn ®æi míi ch-¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng, ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu gi¸o
dôc vµ ®µo t¹o trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc.
3. Thùc tr¹ng nhµ tr-êng:
* Häc sinh toµn tr-êng: 850 em - Gåm 24 líp
Häc sinh khèi 3:
171 em - Gåm 5 líp
Tæng sè gi¸o viªn gi¶ng d¹y:
45 ®ång chÝ
Gi¸o viªn chñ nhiÖm vµ gi¶ng d¹y khèi 3: 5 ®ång chÝ
* Häc sinh yÕu m«n To¸n qua kh¶o s¸t ®Çu n¨m: 6 em
1
Víi lý do trªn, t«i tr¨n trë suy nghÜ, ®i s©u nghiªn cøu vµ t×m gi¶i ph¸p
trong c«ng t¸c chØ ®¹o gi¶ng d¹y nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a sè häc sinh yÕu ë c¸c
khèi líp. V× thêi gian cã h¹n, t«i tËp trung ®i s©u nghiªn cøu vµ chØ ®¹o ®Ó “ T×m
mét sè gi¶i ph¸p kÌm cÆp häc sinh yÕu m«n To¸n líp 3”. §Ò tµi ®· thu ®-îc kÕt
qu¶ vµ ®-îc Héi ®ång khoa häc Nghµnh cÊp tØnh ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i C n¨m häc
2009 – 2010. V× thÕ t«i muèn tiÕp tôc ¸p dông vµ rót kinh nghiÖm ®Ò tµi nµy
vµo thùc tÕ trong n¨m häc 2010 – 2011 ®Ó kÌm cÆp phô ®¹o, n©ng chÊt l-îng
häc sinh yÕu m«n To¸n líp 3.
To¸n 3 lµ sù kÕt thóc mét giai ®o¹n häc tËp – líp 1,2,3. Më ra mét giai ®o¹n
häc tËp tiÕp theo – líp 4,5. Trong to¸n líp 3, c¸c m¹ch kiÕn thøc ®-îc cñng cè,
më réng theo vßng trßn ®ång t©m.
KÕt thóc líp 2, To¸n líp 3 cã thªm c¸c phÐp tÝnh nh©n chia ngoµi b¶ng, c¸c
phÐp tÝnh ®-îc më réng vßng sè, møc ®é khã h¬n; PhÐp chia cßn d-; phÐp chia
cã th-¬ng chøa ch÷ sè 0…; Gi¶i to¸n cã lêi v¨n ®· thªm nhiÒu d¹ng míi, cã chøa
tõ 2,3 phÐp tÝnh…
Nh- vËy, víi sù khã vÒ ch-¬ng tr×nh, thªm ®èi t-îng häc sinh kh«ng thÓ
®ång nhÊt sÏ tÊt yÕu cã häc sinh yÕu míi trong n¨m häc nµy. Do vËy, tiÕp tôc ¸p
dông cã chän läc kinh nghiÖm thµnh c«ng cña n¨m häc tr-íc cho n¨m häc nµy
t«i thÊy lµ cÇn thiÕt. T«i m¹nh d¹n ¸p dông vµ chØ ®¹o thùc hiÖn.
II. §èi t-îng vµ giíi h¹n nghiªn cøu
Häc sinh líp 3, n¨m häc 2009 – 2010
Häc sinh líp 3, n¨m häc 2010 – 2011
III. C¸c ph-¬ng ph¸p sö dông
Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu.
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp.
Ph-¬ng ph¸p thùc nghiÖm.
b. PhÇn néi dung
Trong thùc tÕ ë c¸c líp häc lu«n tån t¹i ba d¹ng ®èi t-îng: D¹nh hiÓu bµi
nhanh, n¾m bµi mét c¸ch ch¾c ch¾n vµ vËn dông kh¸ linh ho¹t; D¹nh ghi nhí
m¸y mãc, rËp khu«n vµ lµm theo; D¹ng hay quªn, ghi nhí chËm. §èi víi nh÷ng
2
häc sinh yÕu th-êng kh«ng thÝch thó mÆn mµ g× víi viÖc ®Õn tr-êng, c¸c em rÊt
sî ®èi mÆt víi c¸c bµi to¸n khã, l¹i sî b¹n chª c-êi. VËy lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh
“mçi ngµy ®Õn tr-êng lµ mét ngµy vui”; ®Ó c¸c em tù gi¸c häc hµnh, ham muèn
®Õn tr-êng, tÝch cùc häc tËp; ®Ó n©ng chÊt l-îng v÷ng ch¾c c¸c m«n v¨n ho¸ nãi
chung, m«n to¸n nãi riªng, h¹n chÕ häc sinh yÕu, tiÕn ®Õn kh«ng cßn häc sinh
ngåi nhÇm líp. Mét nhiÖm vô cÊp thiÕt, ®ßi hái cÇn gi¶i quyÕt ®Ó cã ®-îc sù ph¸t
triÓn v÷ng ch¾c trong mçi nhµ tr-êng.
I. Thùc tÕ ch-¬ng tr×nh
Ch-¬ng tr×nh To¸n líp 3 cung cÊp c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng sau:
- BiÕt ®Õm, ®äc sè, viÕt sè trong ph¹m vi 100 000.
- BiÕt so s¸nh vµ s¾p xÕp c¸c sè theo thø tù tõ bÐ ®Õn lín hoÆc ng-îc l¹i.
- BiÕt thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh céng, trõ, nh©n, chia trong ph¹m vi 1000.
- BiÕt tÝnh gi¸ trÞ c¸c biÓu thøc sè cã ®Õn 2 dÊu phÐp tÝnh.
- BiÕt t×m thµnh phÇn ch-a biÕt cña phÐp tÝnh; mét trong c¸c phÇn b»ng nhau
cña mét sè.
- BiÕt ®o vµ -íc l-îng c¸c ®¹i l-îng th-êng gÆp. NhËn biÕt c¸c yÕu tè vµ tÝnh
chu vi, diÖn tÝch cña h×nh ch÷ nhËt, h×nh vu«ng.
- B-íc ®Çu vËn dông c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng cña m«n to¸n ®Ó gi¶i quÕt vÊn ®Ò
®¬n gi¶n th-êng gÆp trong cuéc sèng.
Néi dung to¸n líp 3 lµ sù kÕt thóc mét giai ®o¹n häc tËp ë tiÓu häc; nã
kh«ng nh÷ng hÖ thèng, còng cè c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng to¸n líp 1,2 mµ cßn cung
cÊp kh¸ nhiÒu d¹ng to¸n míi, më ®Çu cho mét sè d¹ng to¸n líp 4,5. Bëi vËy, häc
tèt to¸n líp 3, lµ khëi ®Çu thuËn lîi, lµ tiÒn ®Ò cho häc tèt to¸n líp 4,5. Ng-îc l¹i,
häc yÕu to¸n líp 3 sÏ lµ khã kh¨n cho häc häc to¸n líp 4,5, vµ nÕu kh«ng cã sù
cè g¾ng thËt cao, häc sinh sÏ kh«ng ®¹t yªu cÇu chuÈn kiÕn thøc cña ch-¬ng tr×nh
to¸n líp 4, 5 sau nµy.
II. Nh÷ng gi¶I ph¸p kÌm cÆp häc sinh yÕu
§Ó c«ng t¸c kÌm cÆp n©ng chÊt l-îng häc sinh yÕu m«n To¸n líp 3 ®i vµo
chiÒu s©u vµ cã t¸c dông thùc sù gãp phÇn n©ng cao chÊt l-îng d¹y häc cña nhµ
tr-êng phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. §ã lµ sù tËn t©m kiªn tr× vµ biÖn ph¸p thùc
hiÖn hiÖu qu¶ cña c¶ ®éi ngò c¸n bé gi¸o viªn; lµ sù cè g¾ng rÌn luyÖn cña tõng
3
c¸ nh©n häc sinh; lµ c¬ së vËt chÊt ®¶m b¶o cïng c¸c ph-¬ng tiÖn d¹y häc; lµ sù
nhËn thøc vµ hç trî cña cha mÑ häc sinh. Song quan träng h¬n c¶ lµ vai trß cña
®éi ngò c¸n bé gi¸o viªn vµ sù chØ ®¹o s¸t sao, quan t©m ®óng møc cña ban gi¸m
hiÖu nhµ tr-êng. Tõ nhËn thøc trªn cïng víi viÖc rót kinh nghiÖm qua c¸c n¨m
häc tr-íc, chóng t«i thÊy, ng-êi c¸n bé qu¶n lý chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong sù
ph¸t triÓn cña nhµ tr-êng, vËy nªn t«i ®· x¸c ®Þnh hai gi¶i ph¸p chÝnh cÇn tËp
trung trong c«ng t¸c phô ®¹o kÌm cÆp häc sinh yÕu, ®ã lµ:
Thø nhÊt: Sù ®Þnh h-íng chØ ®¹o cña CBQL.
Thø hai: BiÖn ph¸p kÌm cÆp häc sinh cña gi¸o viªn ®øng líp.
Nhóm giải pháp thứ nhất
C¸C BIÖN PH¸P CñA C¸N Bé QU¶N Lý
1. X¸c ®Þnh râ tÇm quan träng cña viÖc kÌm cÆp häc sinh yÕu m«n to¸n; tr¸ch
nhiÖm cña gi¸o viªn, cña ban gi¸m hiÖu trong c«ng t¸c nµy.
X¸c ®Þnh râ ®èi t-îng, nguyªn nh©n dÉn ®Õn häc sinh häc yÕu m«n to¸n.
Tæ chøc kÌm cÆp, phô ®¹o häc sinh häc yÕu m«n to¸n.
Phèi hîp gi¸o dôc víi c¸c ®oµn thÓ, víi gia ®×nh.
KiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶.
2. X©y dùng kÕ ho¹ch chØ ®¹o kÌm cÆp häc sinh yÕu:
Nội dung hoạt động
1. Tæ chøc th¶o luËn ®Ó
hiÓu râ môc tiªu vµ x¸c
®Þnh ®óng nhiÖm vô cña
c«ng t¸c kÌm cÆp phô ®¹o
häc sinh yÕu.
2. N¾m v÷ng ®èi t-îng
cßn yÕu m«n To¸n.
X©y dùng kÕ ho¹ch kÌm
cÆp.
Thời gian
thực hiện
Tõ 15 ®Õn
28 /8/2010
2 tuÇn ®Çu
th¸ng 9/2009
ChÞu tr¸nh nhiệm
ChÝnh Phối hợp
BGH
PHT
Tæ tr-ëng
Kết quả
Cã ®-îc kÕ ho¹ch
phï hîp
PHT
GV
LËp danh s¸ch HS
yÕu (kiÕn thøc yÕu).
Lªn kÕ ho¹ch kÌm
cÆp.
3. TriÔn khai, båi d-ìng TuÇn thø 2
nghiÖp vô chuyªn m«n vÒ th¸ng 9
kÌm HS yÕu.
PHT
GVCN
Mäi GV ®Òu x¸c
®Þnh, n¾m v÷ng.
4. Tæ chøc thùc hiÖn.
GVCN Gia ®×nh HS.
C¸c HS giái
trong líp.
Tõ tuÇn thø 3
th¸ng 9 trë ®i
HS tÝch cùc häc tËp.
4
5. KiÓm tra kÕt qu¶ thùc
hiÖn.
PHT
6. Tæng kÕt, ®¸nh gi¸
TuÇn thø 2
PHT
c«ng t¸c kÌm cÆp HS yÕu. th¸ng 5/ 2011
GVCN
KiÓm tra §K 4 lÇn.
Kh¶o s¸t khi dù giê
cña BGH.
Héi ®ång
gi¸o dôc
HS chuyÓn lo¹i.
GV cã ®-îc kinh
nghiÖm thùc tiÔn.
3. TriÓn khai kÕ ho¹ch, phèi hîp chÆt chÏ víi gi¸o viªn, th¸o gì nh÷ng v-íng
m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Mua s¾m trang thiÕt bÞ d¹y häc, ph¸t ®éng häc
sinh quyªn gãp v× b¹n nghÌo, ñng hé s¸ch gi¸o khoa ®· häc xong trong cuèi c¸c
n¨m häc, ®Ó bæ sung tñ s¸ch nhµ tr-êng cã ®ñ s¸ch gi¸o khoa, ngay tõ ®Çu c¸c
n¨m häc, cho häc sinh nghÌo m-în.
4. Quan t©m thÝch ®¸ng; kiÓm tra th-êng xuyªn theo kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra ®ét
suÊt qua dù giê kh¶o s¸t; nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, rót kinh nghiÖm cho c«ng t¸c chØ
®¹o cña gi¸m hiÖu vµ thùc hiÖn kÌm cÆp häc sinh cña gi¸o viªn.
5. Tæ chøc kiÓm tra c¸c ®ît ®Þnh k× mét c¸ch kh¸ch quan, c«ng b»ng vµ thËt
nghiªm tóc d-íi h×nh thøc gi¸o viªn gi¶ng d¹y khèi trªn coi thi vµ chÊm thi bµi
häc sinh khèi d-íi.
Nhóm giải pháp thứ hai
C¸C BIÖN PH¸P tæ chøc kÌm cÆp CñA gi¸o viªn
1. LËp kÕ ho¹ch kÌm cÆp, phô ®¹o häc sinh yÕu
Tõ kÕ ho¹ch chung cña nhµ tr-êng, dùa vµo chÊt l-îng häc sinh líp, gi¸o
viªn lËp kÕ ho¹ch kÌm cÆp phô ®¹o häc sinh yÕu. ThÓ hiÖn trong kÕ ho¹ch bao
gåm:
1, Môc tiªu
2, Thùc tr¹ng
3, Nguyªn nh©n (ghi râ nguyªn nh©n do søc khoÎ, hoµn c¶nh hay
ý thøc häc tËp …).
4, BiÖn ph¸p
5, KÕt qu¶ (ghi ®iÓm cô thÓ m«n yÕu sau tõng ®ît kiÓm tra ®Þnh k×).
Sau mçi lÇn kiÓm tra, gi¸o viªn cã thªm biÖn ph¸p kÌm cÆp bæ sung cho tõng
th¸ng tíi ®Ó chuyÓn ®-îc lo¹i cho häc sinh.
2. ChuÈn bÞ chu ®¸o bµi d¹y tr-íc khi ®Õn líp
Bµi so¹n lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi gi¸o viªn khi ®Õn líp, trong kÕ ho¹ch
bµi so¹n, chóng t«i yªu cÇu gi¸o viªn x¸c ®Þnh kiÕn thøc khã trong bµi, trong
tõng m¹ch kiÕn thøc, cïng biÖn ph¸p tæ chøc häc sinh n¾m hoÆc rÌn luyÖn, «n
5
tËp. Thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy trong mçi tiÕt häc sÏ kh«ng cã thªm häc sinh yÕu
®ång thêi kÕt hîp kÌm häc sinh cßn yÕu ®Ó dÇn n©ng chÊt häc sinh.
3. C¸c biÖn ph¸p kÌm cÆp häc sinh yÕu
Lùa chän ph-¬ng ph¸p kÌm cÆp phï hîp, tr-íc hÕt gi¸o viªn cÇn x¸c ®Þnh
®óng ®èi t-îng víi nguyªn nh©n dÉn ®Õn häc sinh yÕu m«n to¸n. Cã thÓ chia
theo tõng nhãm:
+ Nhãm häc sinh häc yÕu do hoµn c¶nh gia ®×nh nh-: Bè mÑ chia tay, bá
con ë víi «ng bµ; gia ®×nh khã kh¨n, kh«ng quan t©m nh¾c nhë con häc hµnh dÉn
®Õn con c¸i l-êi häc.
+ Nhãm häc sinh häc yÕu do tiÕp thu bµi chËm, do thiÕu hæng kiÕn thøc v×
lÝ do nµo ®ã…
Tõ ®ã, tuú thuéc ®èi t-îng, gi¸o viªn cã sù can thiÖp phï hîp: Gi¶ng l¹i bµi
cò hay kiÕn thøc häc sinh bÞ hôt hæng; LuyÖn tËp l¹i kiÕn thøc, kÜ n¨ng cßn non
yÕu; Giao thªm bµi tËp t-¬ng tù vÒ nhµ ®Ó häc sinh lµm thªm; Ph©n c«ng b¹n häc
giái gÇn nhµ cïng häc nhãm…
3.1. Nhãm häc sinh häc yÕu m«n to¸n do cha mÑ ly h«n, do gia ®×nh
kh«ng quan t©m, bá mÆc con c¸i.
Víi ®èi t-îng nµy, gi¸o viªn ph¶i lµ chç dùa tinh thÇn cho häc sinh. Lu«n
gÇn gòi c¸c em, ©n cÇn ch¨m sãc, ®éng viªn kÞp thêi ®Ó c¸c em thÊy m×nh kh«ng
bÞ lÎ loi, ®¬n ®éc. Trong líp, gi¸o viªn cÇn ph©n c¸c em vµo nh÷ng nhãm cã
nhãm tr-ëng, cã bµn tr-ëng lµ häc sinh giái, nhiÖt t×nh vµ ®-îc h-íng dÉn c¸ch
gióp b¹n. Th-êng th× nh÷ng häc sinh kh¸ giái tiÕp thu bµi nhanh, hoµn thµnh bµi
tËp luyÖn tËp tr-íc thêi gian, lóc ®ã c¸c em quay sang gióp b¹n, võa kÞp thêi, l¹i
rÊt phï hîp vµ nhiÒu em cïng lóc ®-îc gióp ®ì; võa t¹o kh«ng khÝ häc hµnh th©n
thiÖn, hîp t¸c, l¹i võa cã t¸c dông gi¸o dôc c¸c em tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, ph¸t
triÓn kü n¨ng giao tiÕp, ®em l¹i bÇu kh«ng khÝ ®oµn kÕt, tin t-ëng nhau trong häc
tËp.
Trong sè nh÷ng em cã hoµn c¶nh nµy, qu¸ nöa lµ thiÕu sù quan t©m nh¾c nhë
cña «ng bµ, cha mÑ vµ hÇu hÕt c¸c em còng kh«ng cã ®ñ s¸ch vë, dông cô häc
tËp. Gi¸o viªn cÇn n¾m b¾t, chñ ®éng m-în s¸ch th- viÖn cho c¸c em, ph¸t ®éng
phong trµo gióp b¹n trong líp. Cho m-în ®ñ s¸ch vë, ®å dïng häc tËp; T¹o t©m
lý vui vÎ trong häc tËp, lu«n ®éng viªn khÝch lÖ c¸c em chÝnh lµ yÕu tè quan
träng ®Ó n©ng chÊt l-îng häc sinh nãi chung, häc sinh häc yÕu m«n to¸n nãi
riªng.
3.2. Nhãm häc sinh häc yÕu to¸n do l-êi häc, do tiÕp thu bµi chËm, do
hæng kiÕn thøc tr-íc ®ã…
- Kh«ng ph¶i tÊt c¶ häc sinh häc yÕu to¸n lµ do tiÕp thu bµi chËm mµ do l-êi
häc. Cã mét sè häc sinh chóng ta thÊy chóng tiÕp thu bµi ®-îc, biÕt tÝnh to¸n
nh-ng kÕt qu¶ bµi kiÓm tra l¹i hay bÞ ®iÓm kÐm. Tr-íc hÕt ®ã lµ tÝnh chñ quan,
ham ch¬i, ch-a ch¨m häc, sau n÷a lµ thiÕu sù hái han, ®«n ®èc viÖc häc hµnh cña
6
gia ®×nh ®Õn con c¸i, dÉn ®Õn kiÕn thøc kh«ng ®-îc luyÖn tËp cñng cè, kh«ng cã
sù ch¾c ch¾n, trë thµnh chãng quªn, m¬ hå.
Víi nh÷ng ®èi t-îng nµy, gi¸o viªn ph©n c«ng mét häc sinh giái ngåi c¹nh ®Ó
kÞp thêi nh¾c nhë, kiÓm tra bµi vë b¹n. Gi¸o viªn dµnh sù chó ý ®Õn ®èi t-îng
nµy khi häc sinh luyÖn tËp cñng cè kiÕn thøc. Lu«n cã sù khÝch lÖ, ®éng viªn,
n©ng cao ý thøc häc tËp; khen ngîi tr-íc líp vÒ sù tiÕn bé cña häc sinh, ®ång
thêi gÆp gì gia ®×nh trao ®æi ®Ó cã sù ®«n ®èc nh¾c nhë viÖc häc hµnh cña con
c¸i.
- Nhãm häc sinh häc yÕu do tiÕp thu bµi chËm. Víi nhãm nµy, gi¸o viªn cÇn
ph¶i bá nhiÒu c«ng søc, thêi gian ®Ó kÌm cÆp h-íng dÉn thªm, nh÷ng c©u hái
dµnh cho c¸c em lµ nh÷ng c©u hái nhá, cô thÓ, ban ®Çu lµ sô nh¾c l¹i nh÷ng kiÕn
thøc võa ®-îc h×nh thµnh, dÇn sau lµ sù khai th¸c kiÕn thøc nhá, ®¬n lÎ. Nh÷ng
bµi tËp dµnh cho c¸c em lµ ®¬n gi¶n, mang tÝnh vËn dông, cã sù gi¶ng gi¶i thªm
nÕu c¸c em ch-a n¾m ®-îc yªu cÇu hay cßn lóng tóng c¸ch vËn dông.
Lu«n cã sù thay ®æi c¸ch d¹y, chó ý møc ®é tiÕp thu häc sinh ®Ó kh«ng giao
bµi khã hay cã nh÷ng c©u hái qu¸ søc. T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh cã dÞp ®-îc
thÓ hiÖn tr-íc líp ë nh÷ng bµi tËp dÔ, cã tÝnh vËn dông l¹i nh-: §äc sè, so s¸nh
c¸c sè, nh©n chia nhÈm, hay nªu lêi gi¶i c¸c bµi to¸n ®¬n… §iÒu nµy rÊt quan
träng v× nÕu kh«ng häc sinh dÔ ch¸n n¶n, kh«ng høng thó häc tËp, thËm chÝ bá
häc. Kiªn tr× gi¶ng l¹i nhiÒu lÇn, thËm trÝ c¶ khi häc sinh lµm bµi tËp luyÖn tËp
cñng cè.
Bè trÝ cho ngåi c¹nh häc sinh häc kh¸ giái ®Ó khi v-íng m¾c nhá c¸c em cã
thÓ nhê b¹n m¸ch b¶o ngay cho. KÕt hîp trao ®æi, h-íng dÉn phô huynh mét sè
kÜ n¨ng c¬ b¶n ®Ó kÌm cÆp häc sinh thªm ë nhµ.
KÞp thêi khen ngîi, khÝch lÖ sau mçi c©u tr¶ lêi ®óng hay bµi lµm ®óng cña
c¸c em; Kh«ng tiÕc lêi khen tr-íc mçi kÕt qu¶ ®¹t ®-îc, dï lµ nhá nhÊt cña c¸c
em, t¹o høng khëi ®Ó c¸c em lu«n cè g¾ng häc tËp.
- Trong thùc tÕ, vÉn cã mét sè häc sinh häc yÕu do hæng kiÕn thøc ë giai
®o¹n häc tËp tr-íc. Ta thÊy r»ng, c¸c m¹ch kiÕn thøc m«n to¸n ®-îc x©y dùng
theo vßng trßn ®ång t©m hîp lý vµ cã tÝnh kÕ thõa. V× bÞ èm ®au nghØ häc hay gia
®×nh x¶y ra sù bÊt th-êng nªn kiÕn thøc bµi tr-íc ®ã häc sinh kh«ng n¾m ®-îc,
dÉn ®Õn khã tiÕp thu, thËm trÝ kh«ng hiÓu ®-îc bµi häc míi.
Gióp häc sinh hiÓu l¹i bµi cò, kiÕn thøc cò cã liªn quan b»ng c¸ch ®i ng-îc
kiÓu x-¬ng c¸, cã kÕt hîp m« t¶ trùc quan, nh÷ng häc sinh nµy sÏ nhanh chãng
häc tËp b×nh th-êng trë l¹i. VËy nªn gi¸o viªn cÇn nghiªn cøu néi dung tõng
m¹ch kiÕn thøc, cã biÖn ph¸p kÌm cÆp phï hîp:
a, Häc sinh häc yÕu to¸n do ch-a thuéc b¶ng nh©n chia.
+ §èi víi m«n to¸n, viÖc häc thuéc b¶ng nh©n chia lµ hÕt søc cÇn thiÕt. C¸c
b¶ng nh©n chia cã ë hÇu hÕt c¸c bµi to¸n, c¸c d¹ng to¸n.
Víi c¸c em kh¸ giái, viÖc häc thuéc b¶ng nh©n chia lµ dÔ dµng nh-ng víi c¸c
em tiÕp thu chËm, kh¶ n¨ng ghi nhí kÐm th× viÖc häc thuéc c¸c b¶ng nh©n chia
7
l¹i lµ viÖc rÊt khã kh¨n. Nªn gi¸o viªn ph¶i h-íng dÉn, kiÓm tra th-êng xuyªn,
giao nhiÖm vô cho häc sinh h»ng ngµy tù kiÓm tra lÉn nhau (trong giê sinh ho¹t
®Çu giê, giê ch¬i …). Cho häc sinh vËn dông nh÷ng c«ng thøc ®¬n gi¶n nh÷ng
ghi nhí ®¬n gi¶n nh- t×m kÕt qu¶ phÐp nh©n b»ng trùc quan hay b»ng phÐp céng
cã c¸c sè h¹ng b»ng nhau t-¬ng øng.
VD: 5 x 9 = 9 x 5 = 9 + 9 + 9 =
Khi häc sinh kh«ng nhí sè bÞ chia, ta tËp cho häc sinh biÕt nhÈm tõ kÕt qu¶
phÐp nh©n víi c¸c thµnh phÇn t-¬ng øng (bëi phÐp chia lµ phÐp tÝnh ng-îc cña
phÐp nh©n).
+ Tæ chøc trß ch¬i cã lång ghÐp kÜ n¨ng tÝnh to¸n nh©n chia ®Ó g©y høng thó
häc tËp, cñng cè kiÕn thøc, gi¸o viªn ®éng viªn l«i cuèn c¶ häc sinh yÕu vµo
ch¬i.
VD: Trß ch¬i “ Nhãm 3 nhãm 7.” Bµi TÝnh chÊt giao ho¸n cña phÐp nh©n
Gi¸o viªn h«: KÕt nhãm 7 x 3 víi 3 x
hoÆc a x
víi b x a
häc sinh 2 nhãm thi nhau t×m ghÐp nhanh.
+ KiÓm tra bÊt chît vÒ mét phÐp nh©n hoÆc mét phÐp chia b»ng c¸ch thi ®iÒn
nhanh kÕt qu¶ (nªu miÖng hay g¾n sè cã kÕt qu¶ ®óng).
VD: Nh©n nhÈm:
20 x 2 =
2 000 x 2 =
200 x 2 =
4 000 x 2 =
Trong nh÷ng tiÕt ho¹t ®éng tËp thÓ, tæ chøc cho häc sinh c¸c trß ch¬i cã néi
dung to¸n: §iÒn nhanh ®iÒn ®óng, §è vui, H¸i hoa d©n chñ …cã lång néi dung
liªn quan ®Õn c¸c b¶ng nh©n, b¶ng chia. Tõ h×nh thøc nhÑ nhµng nµy ®· t¨ng
thªm sù høng khëi cho häc sinh, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh ®oµn kÕt, g¾n kÕt
nhau, cuèn hót vµo häc tËp. Tõ ®ã n©ng chÊt l-îng häc sinh.
b, Häc sinh häc yÕu do kh¶ n¨ng tÝnh to¸n.
Qua viÖc chÊm ch÷a bµi, chóng ta sÏ nhËn thÊy häc sinh sai kh¸ nhiÒu ë bµi
tÝnh céng, trõ, nh©n… gi¸o viªn cÇn luyÖn ®i luyÖn l¹i nhiÒu lÇn c¸c em nµy ®Õn
tÝnh ®óng míi th«i. Cã nh- vËy, trong phÐp chia ë tõng lÇn nhÈm t×m sè d-, häc
sinh míi lµm ®óng ®-îc.
D¹ng phÐp chia sè cã 3, 4 ch÷ sè cho sè cã mét ch÷ sè, phÇn trõ nhÈm ë
tõng lÇn chia häc sinh yÕu rÊt khã nhÈm hoÆc nhÈm dÔ sai, gi¸o viªn vÉn cho
phÐp c¸c em ®Æt phÐp trõ ra ngoµi giÊy nh¸p råi viÕt kÕt qu¶ tõng lÇn chia trong
phÐp tÝnh chia cña bµi.
c, Häc sinh häc yÕu vÒ gi¶i to¸n.
Th-êng nh÷ng häc sinh häc yÕu to¸n th× còng yÕu vÒ gi¶i to¸n. Víi d¹ng
to¸n cã lêi v¨n c¸c em rÊt lóng tóng, kh«ng t×m ra c¸ch gi¶i, kh«ng ®Æt ®-îc lêi
gi¶i hîp lý.
Gi¸o viªn h-íng dÉn häc sinh hiÓu ®óng c¸c thuËt ng÷ cã trong bµi to¸n: Cã;
thªm (t¨ng thªm mét sè ®¬n vÞ, gÊp lªn mét sè lÇn); gi¶m bít (gi¶m ®i mét sè
®¬n vÞ, gi¶m ®i mét sè lÇn); cã tÊt c¶…Gi¸o viªn cã thÓ gi¶ng gi¶i b»ng c¸ch m«
8
t¶ trùc quan b»ng ®o¹n th¼ng, b»ng m« h×nh cho häc sinh hiÓu néi dung bµi to¸n,
(c¸i ®· cho biÕt, c¸i yªu cÇu t×m). BiÕt ®Æt lêi gi¶i dùa vµo c©u hái (trong bµi to¸n
®¬n), Víi c¸c bµi to¸n cã tõ 2 phÐp tÝnh trë lªn, gi¸o viªn h-íng dÉn c¸c em biÕt
xuÊt ph¸t tõ c©u hái cña bµi to¸n, ®i ng-îc b»ng ph©n tÝch ®i lªn, h-íng dÉn häc
sinh biÕt c¸ch tÝnh cña tõng lêi gi¶i ®Ó ®Õn lêi gi¶i cuèi cïng phï hîp c©u hái cña
bµi to¸n (hay c¸i mµ bµi to¸n yªu cÇu t×m). TiÕp ®Õn, gi¸o viªn gióp häc sinh ghi
nhí d¹ng to¸n víi c¸ch tÝnh, lêi gi¶i nh- d¹ng to¸n rót vÒ ®¬n vÞ, T×m thµnh phÇn
ch-a biÕt… Tuy nhiªn, ë nh÷ng bµi to¸n hîp, møc ®é yªu cÇu víi häc sinh cßn
yÕu kh«ng cao vµ chØ cÇn häc sinh hiÓu ®Õn tÝnh thùc tÕ cã trong bµi to¸n vµ hiÓu
c¸c b-íc t×m cña d¹ng to¸n, ¸p dông c«ng thøc lµ ®ñ.
d, Häc sinh yÕu kÐm do kh¶ n¨ng vËn dông.
Nh÷ng häc sinh yÕu kÐm th× kh¶ n¨ng vËn dông còng chËm, yÕu. Cã thÓ mét
sè c«ng thøc häc sinh nµy thuéc ®-îc, nh-ng khi vËn dông vµo c¸c bµi cô thÓ th×
l¹i khã kh¨n. Nguyªn nh©n do häc sinh ch-a hiÓu thÊu ®¸o tõ thùc tÕ x©y dùng
c«ng thøc tÝnh (chu vi, diÖn tÝch vµ mét sè biÓu thøc to¸n).
Gi¸o viªn gióp häc sinh vÏ h×nh, ®iÒn sè liÖu cña d÷ kiÖn bµi to¸n råi h-íng
dÉn c¸ch tÝnh. LÇn l-ît tõng thao t¸c, gi¸o viªn ph¶i minh ho¹, ph¶i chØ dÉn,
thËm trÝ ph¶i tËp ®i tËp l¹i nhiÒu lÇn cho c¸c em häc yÕu nµy. ë nh÷ng d¹ng to¸n
cã ®¬n vÞ vµ ®æi vÒ ®¬n vÞ kh¸c, cÇn tËp cho häc sinh -íc l-îng víi vËt thËt nhgang tay, bót, th-íc… ®Ó häc sinh dÔ nhí, dÔ vËn dông mµ khã quªn.
4. KiÓm tra ®¸nh gi¸.
§©y lµ kh©u kh«ng kÐm phÇn quan träng trong d¹y häc, ®èi víi häc sinh häc
yÕu to¸n th× l¹i cµng cÇn thiÕt. §iÓm sè cao chÝnh lµ niªm vui, niÒm tù hµo cña
c¸c em. Gi¸o viªn cÇn dµnh thêi gian hîp lý ®Ó ch¸m ch÷a bµi nhiÒu h¬n cho häc
sinh.
Cã nhiÒu h×nh thøc kiÓm tra, kiÓm tra theo quy ®Þnh cña ch-¬ng tr×nh, kiÓm
tra miÖng hay thùc hµnh trªn b¶ng, trªn vë bµi tËp häc sinh trong mçi tiÕt häc.
KiÓm tra cña thµy ®Õn trß; kiÓm tra cña trß ®Õn trß.
Sau mçi giai ®o¹n häc tËp, kÕt qña kiÓm tra cßn gióp gi¸o viªn ®iÒu chØnh biÖn
ph¸p, c¸ch thøc kÌm cÆp ®Ó cã t¸c ®éng tèt nhÊt ®Õn häc sinh ®ang cßn yÕu vµ
còng ®Ó duy tr× chÊt l-îng häc sinh yÕu võa chuyÓn lo¹i.
KÞp thêi khen ngîi, tuyªn d-¬ng c¸c em cho dï sù tiÕn bé cßn lµ nhá nhÊt.
Kh«ng tiÕc lêi khen bëi lêi khen lµ sù khÝch lÖ ®Ó c¸c em bÒn bØ cè g¾ng v-¬n lªn
ngµy mét cao h¬n ®Ó ®¹t kiÕn thøc chuÈn råi phÊn ®Êu ®¹t kh¸ giái tiÕp theo.
5. KÕt hîp gi¸o dôc víi phô huynh häc sinh.
CÇn t¹o mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a gi¸o viªn víi phô huynh häc sinh, lu«n
t¹o Ên t-îng tèt víi phô huynh b»ng sù tËn t©m ch¨m sãc häc sinh. Víi häc sinh
yÕu cÇn cã sù trao ®æi riªng ngoµi cuéc häp phô huynh chø kh«ng nªu tr-íc cuéc
häp. §èi víi nh÷ng phô huynh v× lý do nµo ®ã kh«ng quan t©m ®Õn con c¸i, gi¸o
viªn cÇn dµnh thêi gian ®Õn tËn nhµ trao ®æi, gi¶i thÝch ®Ó hä chó ý, quan t©m ®Õn
con c¸i hä. Còng cÇn cã sù l¾ng nghe nguyÖn väng, ®Ò nghÞ cña phô huynh ®Ó cã
9
sù ®iÒu chØnh c¸ch gi¸o dôc, t¸c ®éng ®Õn häc sinh yÕu sao cho hiÖu qu¶.
III. KÕt qu¶
¸p dông c¸c biÖn ph¸p kÌm cÆp trªn trong n¨m häc 2009 – 2010 ®èi víi
häc sinh líp 3 vµ n¨m häc 2010 – 2011 ®èi víi häc sinh líp 3 míi ®· thu ®-îc
kÕt qu¶ kh¶ quan. Häc sinh ®iÓm yÕu cuèi n¨m Ýt h¬n, kÕt qu¶ lÇn kiÓm tra sau
cao h¬n lÇn kiÓm tra tr-íc.
Cô thÓ:
* Trong n¨m häc 2009 - 2010:
HS giái
Tæng sè
KÕt qu¶
häc sinh
SL
%
171
58
33,9
Kh¶o s¸t
KT§K GKI
172
120 69,7
KT§K CKI
172
121 70,3
KT§K GKII
172
144 83,7
HS kh¸
SL
%
54
31,6
34
19,7
33
19,2
24
14
HS TB
SL
%
44
25,7
9
5,3
14
8,2
4
2,3
HS yÕu
SL %
15
8,8
9
5,3
4
2,3
0
0
* Trong n¨m häc 2010 - 2011:
HS giái
Tæng sè
KÕt qu¶
häc sinh
SL
%
Kh¶o s¸t
171
118
69
KT§K GKI
171
144 84,2
KT§K CKI
171
132 77,3
KT§K GKII
172
147 85,5
HS kh¸
SL
%
39
22,8
15
8,8
23
13,5
21
12,2
HS TB
SL
%
8
4,7
12
7
14
8,2
4
2,3
HS yÕu
SL %
6
3,5
2
1
Cã ®-îc kÕt qu¶ trªn lµ nhê sù phèi hîp chÆt chÏ, s¸t sao trong kh©u chØ ®¹o
cña ban gi¸m hiÖu vµ thùc hiÖn nghiªm tóc, tËn t×nh, víi c¸c biÖn ph¸p hîp lý cña
c¸c gi¸o viªn. §ã lµ sù t¸c ®éng phï hîp ®Õn tõng nhãm ®èi t-îng; lµ sù linh
ho¹t trong tæ chøc, l«i cuèn häc sinh yÕu ®Ó dÇn th¸o gì nh÷ng v-íng m¾c vÒ
kiÕn thøc cho c¸c em. TËp cho c¸c em nh÷ng thao t¸c häc tËp tÝch cùc, ®oµn kÕt,
hîp t¸c trong mét m«i tr-êng th©n thiÖn.
¬
c. Bµi häc kinh nghiÖm rót ra
§æi míi ph-¬ng ph¸p d¹y häc, lu«n ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng trong
ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh ë tÊt c¶ mäi ®èi t-îng: giái, kh¸, trung b×nh, cßn
yÕu. Ph¶i coi mäi ®ßi hái chÝnh ®¸ng vÒ häc tËp cña häc sinh, lµ nhiÖm vô cña
gi¸o dôc trong nhµ tr-êng tiÓu häc. N©ng chÊt l-îng häc sinh yÕu m«n To¸n
hiÖu qu¶ trong n¨m häc (qua sè liÖu trong b¶ng) ®· cho t«i rót ra bµi häc:
10
1. Quan t©m ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn d¹y häc.
Víi gi¸o viªn: ChuÈn bÞ kÜ bµi so¹n, ®å dïng d¹y häc bëi t- duy häc sinh
líp 3 vÉn cßn mang tÝnh trùc quan cô thÓ. §å dïng trùc quan sÏ gióp gi¸o viªn dÔ
truyÒn t¶i kiÕn thøc, tiÕt kiÖm thêi gian; häc sinh dÔ tiÕp nhËn, dÔ thùc hiÖn vµ
hiÓu kÜ cµng néi dung kiÕn thøc.
Víi häc sinh: Gióp häc sinh cã ®ñ s¸ch vë, ®å dïng dông cô häc tËp lµ cÇn
thiÕt víi tÊt c¶ c¸c m«n häc th× ®èi víi m«n to¸n l¹i cµng quan träng h¬n, nã ®¶m
b¶o cung cÊp c¸c th«ng tin chñ yÕu vÒ c¸c hiÖn t-îng, sù vËt liªn quan ®Õn néi
dung bµi häc còng nh- cã mäi ph-¬ng tiÖn ®Ó thùc hµnh luyÖn tËp trong lÜnh héi
kiÕn thøc vµ luyÖn tËp cñng cè kiÕn thøc.
2. T¹o m«i tr-êng d¹y häc nãi chung, m«i tr-êng häc tËp cho häc sinh nãi
riªng mµ h¹t nh©n lµ c¸c nhãm b¹n häc tËp (gåm kh¸ giái, trung b×nh, cßn yÕu ),
t¹o mèi quan hÖ t-¬ng t¸c, th©n thiÖn ®Ó mäi häc sinh m¹nh d¹n, tù tin, tham gia
häc tËp mét c¸ch tù gi¸c, tÝch cùc; n¾m ®-îc kiÕn thøc vµ n©ng chÊt l-îng. X©y
dùng mèi quan hÖ hîp t¸c trong häc tËp gi÷a thµy víi trß vµ trß víi trß.
3. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc, phï hîp, liªn tôc. ThiÕt lËp ®-îc
mèi quan hÖ kiÕn thøc míi víi kiÕn thøc cò, n©ng dÇn møc ®é yªu cÇu tõ dÔ ®Õn
khã, tõ cô thÓ ®Õn kh¸i qu¸t ®Ó häc sinh yÕu kh«ng nh÷ng ®-îc m¹nh d¹n béc lé
mµ cßn ®-îc cuèn hót vµo nhiÖm vô häc tËp, kh¬i dËy niÒm tin. §ång thêi lu«n
cã sù ®éng viªn khÝch lÖ cÇn thiÕt, kÞp thêi sau mçi tiÕn bé cña häc sinh vµ sau
mçi ®ît kiÓm tra.
4. Phô ®¹o, kÌm cÆp häc sinh yÕu hiÖu qu¶, cÇn cã sù thèng nhÊt trong kh©u
chØ ®¹o cña c¸n bé qu¶n lý vµ thùc hiÖn nhiÖt t×nh, kiªn tr× cña GV.
Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm ®· ®-îc vËn dông vµ ®· cã kÕt qu¶ thiÕt
thùc trong c¶ hai n¨m häc. RÊt mong nhËn ®-îc gãp ý cña cña c¸c ®ång chÝ l·nh
®¹o trong ngµnh vµ cña c¸c ®ång nghiÖp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Thanh Ho¸, ngµy 15 th¸ng 4 n¨m 2011
Ng-êi viÕt
NguyÔn ThÞ Ph-îng
11
- Xem thêm -