Tài liệu ôn thi THPT Quốc gia môn Ngữ Văn Full
NGỮ VĂN ÔN THI ĐẠI HỌC FULL
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Toán 2017: https://goo.gl/ugRPcH
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Vâ êt lý 2017:https://goo.gl/nuhrQ4
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Hóa 2017: https://goo.gl/Ske5VP
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Sinh 2017: https://goo.gl/WDUUcX
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Văn 2017: https://goo.gl/VbUcTg
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Anh 2017: https://goo.gl/MkHW80
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Địa 2017: https://goo.gl/MXRmQU
- Kho tài liê êu ôn thi THPT Quốc gia môn Sử 2017: https://goo.gl/wGmkzO
- Kho tài liê uê ôn thi THPT Quốc gia môn GDCD 2017: https://goo.gl/lOjzjJ
A-Kinh nghiệm thi môn Ngữ Văn
Các giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm chia sẻ với thí sinh những lưu ý quan trọng về cách làm bài thI môn
Ngữ văn để đạt kết quả cao nhất.
Môn văn: phải biết tổng hợp vấn đề
Theo dõi các đề thi tuyển sinh ĐH môn văn nhiều năm gần đây, chúng ta
thấy nội dung đề thi thường nằm trong chương trình ngữ văn lớp 11, 12 gồm
chương trình cơ bản và nâng cao. Trong đó thí sinh cần chú ý một số nội
dung.
Câu 1 là phần kiểm tra kiến thức, thường xoay quanh năm tác giả: Nguyễn
Ái Quốc – Hồ Chí Minh, Tố Hữu, Nam Cao, Nguyễn Tuân, Xuân Diệu. Câu
hỏi thường yêu cầu làm rõ ý nghĩa nhan đề của tác phẩm, tình huống truyện,
phong cách sáng tác, nêu giá trị nhân đạo của tác phẩm, so sánh các giai
đoạn văn học… Đây là câu lý thuyết nên thí sinh cần làm chính xác, rõ ràng
những kiến thức trong sách giáo khoa. Tuy nhiên, không đơn giản chỉ có vậy
mà thí sinh cần trình bày cả cách hiểu, cảm nhận của mình về vấn đề đó.
Câu 2: luôn là câu nghị luận xã hội. Đề thường xoay quanh các chủ đề tư
tưởng – đạo lý và những hiện tượng trong đời sống. Lưu ý, trong khi làm
bài, tuy phần giải thích rất quan trọng, nhưng nếu cảm thấy từ ngữ đó có thể
nêu được khái niệm mà không thể nào giải thích được thì chỉ nên nêu nội
dung chung, để tránh trường hợp giải thích sai. Bởi vì khi đã giải thích sai,
mọi việc lập luận hoặc mô tả sau đó đều đi sai hướng. Hãy nhớ thêm rằng
tuy đề tài mênh mông, nhưng tất cả đều có một mục đích là giúp chúng ta
sống tốt hơn và có ích hơn.
Câu 3: đây là phần nghị luận văn học (câu 3a, 3b) và là nội dung có số điểm
nhiều nhất, nhưng rất nhiều học sinh thường chỉ tập trung vào chương trình
12 và bỏ hẳn chương trình 11, hoặc chỉ học văn xuôi và hoàn toàn bỏ phần
thơ. Thí sinh không nên học tủ như thế mà nên học tất cả những tác phẩm
chính có trong chương trình thi.
Các kiểu đề thường gặp như sau: phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm,
cảm nhận về hình tượng văn học, bình giảng một đoạn thơ, bài thơ; so sánh
các hình tượng văn học trong cùng một tác phẩm hoặc hai tác phẩm khác
nhau, phân tích tác phẩm hoặc một hình tượng để làm rõ một vấn đề nào
đó…
Ngoài ra, những tác phẩm về cảm hứng thế sự sau năm 1975 cần luyện tập
kỹ, vì phần lớn thí sinh rất lúng lúng khi tiếp cận đề tài này. Với những đề
liên quan đến hai tác phẩm của hai tác giả, thí sinh không chỉ cần có kỹ năng
phân tích thơ mà phải có khả năng tổng hợp khái quát được vấn đề. Những
bài làm được điểm cao ở câu này là những bài có vốn kiến thức văn học, có
kỹ năng làm bài tốt và có tư duy khái quát, tổng hợp vấn đề. Ngoài ra thí
sinh cũng cần có những cảm xúc về nét đẹp trong văn học. - GV NGUYỄN
ĐỨC HÙNG
* Bố trí thời gian hợp lý: Theo kinh nghiệm của nhiều thầy cô cho biết, các
thí sinh thậm chí là học sinh giỏi đều hay mắc phải lỗi về bố trí thời gian
không hợp lý nên khi hết giờ vẫn chưa làm xong hoặc cuống cuồng viết vội
vài dòng kết luận cụt ngủn. Và những bài làm như thế sẽ bị đánh giá thấp
dẫn đến kết quả không khả quan.
Để tránh được lỗi đó, các thí sinh cần đọc kỹ đề thi một lượt, xác định điểm
và thời gian làm cho từng câu. Đối với phần hỏi về tác giả, tác phẩm (2
điểm) các bạn nên làm trong khoảng 30 phút. Bởi vì đây là phần kiểm tra
kiến thức cơ bản nên thí sinh cần học thuộc và nắm chắc những ý chính mà
câu hỏi yêu cầu, tránh lan man, dài dòng.
Đối với câu nghị luận các bạn cũng chỉ dành từ 30 – 45 phút để triển khai ý
và viết, còn lại dành thời gian để làm câu tự luận vì đây là phần chiếm số
lượng điểm khá lớn. (Cần lưu ý phải lập dàn ý sơ giản hoặc chi tiết trước khi
viết bài để tránh thiếu ý, trình tự các ý lộn xộn và lạc đề.
Tiếp đến cần xác định đầy đủ yêu cầu của đề thi về các phương diện như
kiểu bài: xác định xem đề bài yêu cầu sử dụng kỹ năng nghị luận nào: trình
bày, giải thích, chứng minh, bình giảng, phân tích, so sánh hay kiểu bài tổng
hợp đòi hỏi kết hợp nhiều kĩ năng nghị luận).
* Đối tượng và nội dung nghị luận: Đề bài yêu cầu giải quyết vấn đề gì?
Phạm vi kiến thức và dẫn chứng: Để giải quyết vấn đề đó, cần huy động và
sử dụng những kiến thức và dẫn chứng nào cho phù hợp và có sức thuyết
phục cao nhất).Đồng thời, xác định nội dung và hình thức trình bày bài viết.
Điều này sẽ giúp bài văn không bị lạc đề, xa đề. Các bạn cũng cần vận dụng
nhuần nhuyễn các kiểu bài sau:
- Các kiểu bài phân tích văn học thường có trong đề thi là: Phân tích tác
phẩm hoặc một đoạn tác phẩm, phân tích hình tượng nhân vật, phân tích
diễn biến tâm trạng nhân vật, phân tích các vấn đề văn học, phân tích chi tiết
nghệ thuật và nhan đề tác phẩm.
- Còn bình giảng văn học chỉ khám phá những điểm nút, những từ ngữ chìa
khoá, những mạch ngầm để mở đường thưởng thức văn bản, chứ không che
lấp hay thay thế văn bản nghệ thuật. Khi bình giảng, cần chú ý tới những chỗ
trống, chỗ lạ hoá, khác thường trong văn bản, đặc biệt là cách cấu tạo hình
tượng, các chi tiết giàu ý nghĩa, các từ ngữ dùng đắt hoặc kết hợp đặc biệt.
Từ chỗ độc đáo đặc thù đó, tìm đến mạch lạc bên trong của bài thơ, bài văn,
khám phá mối liên hệ không gian, thời gian, cách cảm nhận riêng của tác giả
cũng như cấu tứ, bố cục của tác phẩm.
- Khi bình giảng thơ, để hệ thống ý của bài văn được chặt chẽ, điều quan
trọng nhất là phải hiện ra cấu trúc của đoạn thơ, bài thơ. Đối với các bài thơ,
đoạn thơ có sử dụng hình thức lặp cấu trúc, liệt kê, điệp từ như Tâm tư trong
tù, Việt Bắc, Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm thì khi bình giảng, để tránh
bài viết lặp lại một cách nhàm chán, tuyệt đối không được bình từng dòng,
mà phải nhóm các chi tiết, hình ảnh thành một hệ thống, rồi mới giảng và
bình về hệ thống ấy.
Chẳng hạn, 9 dòng đầu của đoạn thơ Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm), có sự
lặp đi, lặp lại của điệp khúc“Đất Nước đã có…”, “Đất Nước có trong…”,
“Đất Nước bắt đầu…”, “Đất Nước lớn lên…”, “Đất Nước có từ…” cho thấy
nhà thơ trầm tư suy ngẫm về thời điểm ra đời của Đất Nước (gồm các dòng
1,3,9), quá trình lớn lên (dòng 4) và phạm vi tồn tại của Đất Nước (dòng 2).
Vì vậy, khi bình giảng đoạn thơ này, cần chú ý nhóm các dòng thơ 1,3,9
thành một ý, dòng 4 là một ý và dòng 2 là một ý. Từ “ngày đó” là phép thế
đại từ có ý nghĩa thay thế cho các dòng 5,6,7,8, nên để hiểu được ý nghĩa
dòng thơ thứ 9, cần hiểu được các dòng thơ trước đó.
MỘT SỐ MỞ BÀI THAM KHẢO
1. Xây dựng một hình tượng nhân vật đã khó, nhưng để nhân vật đó có sức lay động và chiếm trọn
trái tim người đọc còn khó hơn. Ấy vậy mà nhà thơ/nhà văn … đã làm được điều đó. Nhân vật
“ABC/XYZ” của ông đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc về hình ảnh của một ( tùy đề bài
yêu
cầu
phân
tích
nhân
vật
nào
thì
khái
quát
nhân
vật
đó)
ví
dụ:
1. người nông dân chân chất hiền lành, bị những rào cản của xã hội thực dân-phong kiến tha hóa và
biến
chất
đẩy
đến
bước
đường
cùng
2. người phụ nữ ba nổi bẩy chìm lênh đênh số kiếp trên con đường đi tìm hạnh phúc và bứt mình
khỏi
những
rào
cản
tăm
tối.
3. số phận éo le, hoàn toàn mờ nhạt trong cái bộn bề, sóng gió bấp bênh của cuộc sống…
Note: Cái này
vân dụng cho tất
cả các
bài
văn yêu cầu
phân tích nhân
vật
2. Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất hiện một lần trong đời và
cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhưng những gì là thơ, là văn, là nghệ thuật đích
thực thì vẫn còn mãi mãi với thời gian. T ác phẩm “ABC/XYZ” của nhà văn/ nhà thơ….là một trong
số
Đặc
những
biệt
là
tác
trích
phẩm
đoạn….(
nếu
nghệ
người
ta
thuật
yêu
cầu
phân
như
tích
đoạn
thế.
trích)
3. Có một nhà văn đã nói rằng : "Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng chính cuộc sống viết
ra". Hiện thực cuộc sống được xem như là cái nền cho những cảm hứng nghệ thuật chắp cánh và
đâm chồi. Chính vì vậy mà bức tranh hiện thực cuộc sống và con người trong tác phẩm ABC/XYZ
của
nhà
văn/nhà
thơ
gây
ấn
tượng
đặc
biệt
sâu
đậm
trong
lòng
người
đọc…
Và nhân vật Y được phác họa như …( coi lại những nhân vật hay gặp phải đã liệt kê ở cái 1)
4.
Nếu
Thì
chim
Lẽ
nào
Sống
là
là
con
phải
hót,
vay
cho
chim
mà
đâu
chỉ
chiếc
lá
phải
lá
xanh
không
có
trả
nhận
riêng
mình"
Một nhà thơ đã từng viết như vậy song chỉ đến khi đọc tác phẩm ABC/XYZ của nhà văn/ nhà thơ…,
tiếp xúc với các nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là nhân vật… ta mới cảm nhận sâu sắc hơn về lẽ
Cho
và
Nhận
trong
đời.
5. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm những trang vàng vào lịch sử
dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có được cảm hứng sáng tác từ đề tài này. Chính vì vậy đây
cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành công góp phần làm rạng rỡ nền văn học nước nhà.
”…….” Của nhà văn/ nhà thơ ……… là một trong những đóng góp như vậy.
Hình ảnh của những người lính quả cảm, kiên cường, ngày đêm chiến đấu bảo vệ đất nước/ Nhân vật
chính trong tác phẩm ( tên) …đã thật sự để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc
(Note: Mở bài như thế này chỉ áp dụng với các bài văn viết về chiến tranh, người lính), ví dụ: Tây
Tiến,…
6. Từ ngàn đời nay văn chương đã dành bao nhiêu lời đẹp ý hay để nói về người mẹ, về tình mẫu tử,
nhưng đề tài quen thuộc ấy vẫn ko bao giờ là chuyện xưa cũ. Với tuổi ấu thơ, người mẹ, tình mẹ lại
luôn gắn liền với lời ru. Dòng sữa & lời hát ru ngọt ngào của mẹ đã nuôi đứa trẻ lớn lên “Sữa nuôi
phần xác, hát nuôi phần hồn”(Nguyễn Duy). Tình mẹ & ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con
ng đã được nhà thơ …….. gửi gắm trong những vần thơ nhẹ nhàng mà đậm chất triết lí: ( Tên bài
thơ)
Note:
Cái
7.
này
Quê
Mà
dành
đình,
dạy
gì
xa
cũng
(Đỗ
hương,
gì
là
đi
quê
là
giáo
hương
Ai
gia
hương
cô
Quê
cho
Mẹ,
hả
Cha…
mẹ
phải
yêu
hả
mẹ
nhớ
nhiều
Trung
Quân)
Trong trái tim mỗi con người luôn có một khoảng dành riêng cho quê hương, tình cảm ấy dạt dào
cháy bỏng & có sức sống mãnh liệt, bền bỉ. Đặc biệt trong hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm, tình cảm
ấy càng tỏa sáng rạng ngời. Với ngòi bút sắc sảo chân thực cùng tâm hồn đồng cảm sâu sắc, nhiều
nhà văn VN hiện đại đã khắc họa thành công hình ảnh con ng VN có tình yêu làng quê tha thiết.
Nhưng
có
lẽ
thành
công
hơn
cả
là
nhà
văn….
Với
nhân
vật……..
8. Chúng ta đã gặp không ít những số phận người phụ nữ bi thương trong các tác phẩm văn học Việt
Nam, đó là một nàng Vũ Nương oan khuất, một nàng Kiều bi kịch, một Chị Dậu tủi hờn... Nhưng khi
tiếp cận với dòng văn học cách mạng, vẫn những người phụ nữ ngày xưa ấy lại trỗi dậy mạnh mẽ
đứng dậy làm chủ đời mình. Một trong những nhân vật văn học nữ tiêu biêu biểu là nhân vật…. của
nhà
văn/
nhà
thơ…..
Note: Cái này áp dụng cho Truyện Kiều, Chiếc Thuyền Ngoài Xa, Vợ Chồng A-phủ….
9. Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết thảy các nhà văn nhân
đạo đều đau sót trân trọng và tập chung viết về họ đó là người phụ nữ. trong số những tác phẩm viết
về
đề
tài
này
nổi
bật
nhất
phảI
kể
đến
tác
phẩm….
10. Khi “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố và “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan ra đời, tôi chắc ít
ai nghĩ rằng, thân phận người nông dân dưới ách đế quốc phong kiến lại có thể có một nỗi khổ nào
hơn những nỗi khổ của chị Dậu, anh Pha. Nhưng khi ……..(tên nhân vật) bước ra từ những trang
sách của nhà văn…… , thì người ta mới nhận ra rằng đây là hiện thân đầy đủ những gì gọi là khốn
khổ,
tủi
nhục
nhất
của
người
dân
cùng
ở
một
nước
thuộc
địa
Note: Áp dụng cho Chí Phèo ( Nam Cao), hay những tác phẩm viết về thân phận con người bị áp
bức, bóc lột.
________________________________________________
MỘT SỐ TÁC GIẢ
Hội những người học khối D1
Nhà thơ Tố Hữu
AD:Lê
Nguyễn
1..
Tiểu
sử:
(1920-2002)
- Tên thâ ât là Nguyễn Kim Thành, quê ở làng Phù Lai, nay thuô âc xã Quảng Thọ, huyê ân Quảng Điền,
tỉnh
Thừa
Thiên
-
Huế.
- xuất thân trong 1 gia đình nhà nho nghèo. Song thân của TH rất say mê sưu tầm ca dao, tục ngữ.
- Quê hương xứ Huế thơ mô âng, nổi tiếng vùng văn hóa phong phú và gia đình đã góp phần quan
trọng
-
Mồ
-
và viê âc
côi
mẹ
từ
hình
năm
Năm
12t,
thành
1năm
1937,
sau
hồn
ông
vào
TH
thơ
học
của
trường
giác
Quốc
TH.
học
ngô â
Huế.
CM.
- 1938, TH được kết nạp vào Đảng Cô n
â g sản Đông Dương. Từ đó sự nghiê p
â thơ ca của ông gắn liền
với
sự
-4/1939,
TH
bị
nghiê âp
thực
dân
CM.
Pháp
bắt
giam.
-3/1942 ông vượt ngực Đắc Lay (kon tum) ra Thanh Hóa và tiếp tục hoạt đô n
â g CM.
-
CM
8/1945,TH
làm
Chủ
tịch
Ủy
ban
khởi
nghĩa
ở
Huế.
- Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, TH được điều đô âng làm Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa 1 thời gian rồi
lên Viê tâ Bắc công tác
ở cơ quan TƯ Đảng đă câ
trách về
văn hóa, văn nghê .â
- trong 2cuô âc kháng chiến và cho đến 1986, TH liên tục giữ những cương vị trọng yếu trong bô â máy
Đảng và Nhà nước: Ủy viên Bô â chính trị Đảng cô âng sản VN, Bí thu TƯ đảng, Phó Chủ tịch Hô âi
đồng
Bô â
-1994
được
-1996
tă âng
được
-1999
thưởng
tă âng
Huân
thưởng
được
trưởng.
chương
HCM
tă âng
về
giải
VH
thưởng
sao
vàng
nghê â
thuâ ât
VN
ASEAN.
=> Ở TH, con người chính trị và con người nhà thơ thống nhất chă ât chẽ với nhau làm 1, sự nghiê âp
thơ gắn liền với sự nghiê p
â CM, TH được coi là" con chim đầu đàn của thơ CM VN"
2.
Nét
chính
trong
phong
***
cách
NT
thơ
TH:
Nô âi
a/
Thơ
TH
là
dung:
thơ
trữ
tình
chính
trị:
- Con đường thơ của TH bắt đầu cùng lúc với quá trình giác ngô â CM của nhà thơ nên quá trình sáng
tác
-
Lí
gắn
bó
mâ ât
tưởng
cô n
â g
sản
thiết
là
với
ngọn
quá
nguồn
mọi
trình
cảm
hoạt
hứng
đô âng
NT
của
CM.
thơ
TH.
- TH làm thơ là hoạt đô âng CM nhằm tuyên truyền giáo dục đấu tranh cho thắng lợi của lí tưởng CM.
- Lí tưởng, thực tiễn đời sống CM và những mục tiêu, nhiê âm vụ CM đã chi phối quan niê âm NT(đề
tài,
chủ
đề,
nhân
vâ tâ
trữ
tình;...).
=> TH là nhà thơ của lẽ sống, của tình cảm, là niềm vui lớn của con người VN và cuô câ sống CM, do
vâ ây
TH
B/
là
Thơ
1
TH
thi
sĩ
mang
-
đâ âm
chiến
sĩ.
sử
thi:
tính
- cái tôi trữ tình trong thơ TH là cái tôi - chiến sĩ, cái tôi - công dân, cái tôi nhân danh dân tô âc, CM.
- nhân vâ ât trữ tình là những con người đại diê ân cho những phẩm chất của giai cấp, dân tô âc, thâ âm
chí mang tầm vóc lịch sử và thời đại( anh giải phóng quân, Nguyễn Văn Trỗi, em Lượm,...)
-Thơ TH thể hiê ân những vấn đề cốt yếu của đời sống CM và vâ ân mê ânh của dân tô âc. Cảm hứng chủ
yếu
là
C/
cảm
Thơ
TH
hứng
có
lịch
giọng
điê âu
sử
-
dân
tâm
tình
ngọt
tô âc.
ngào:
- Cách xưng hô với đối tượng trò chuyê ân rất gần gũi, thân mâ ât (bạn đời ơi,..) cho đến cả thiên nhiên
đất
nước
-
TH
-
giọng
***
tuyên
truyền,
tâm
NT
(đất
tình
biểu
vâ ân
ngọt
hiê ân
đô âng
ngào
trong
nước
CM,
còn
liên
thơ
nói
chuyê ân
quan
đến
TH
mang
ta
chính
trị
"chất
Huế"
tính
ơi..).
bằng
dân
giọng
tâm
tình.
hồn
thơ
TH.
cuả
tô âc
đâ âm
đà:
- Về thể loại: TH đã sử dụng thành công các thể thơ truyền thống của dân tô âc:
thơ
lục
thơ
-
bát:
7
Viê ât
chữ:
Về
Bắc,
Kính
Quê
gửi
mẹ,
ngôn
cụ
Nguyễn
Bác
Du,..
ơi...
ngữ:
TH đã sử dụng từ ngữ và lối nói quen thuô âc của dân tô âc, những ước lê â, những so sánh ví von.
TH có tài trong viê câ sử dụng từ láy, dùng vần, các thanh điê u
â , nhịp thơ tạo thành nhịp điê u
â phong
phú trong thơ.
Những nét chính phong cách nghệthuật Nam Cao
Vài nét vềNam Cao (0,5 điểm)
- Nam Cao (1917 – 1951) là một trong những nhà văn xuất sắc
của văn học hiện đại Việt Nam. Ông viết không nhiều, và thành
tựu chủyếu là ởtruyện ngắn.
- Trước cách mạng tháng Tám, sáng tác của Nam Cao tập trung
trên hai đề tài: người nông dân nghèo và người trí thức nghèo
trong xã hội cũ. Mỗi tác phẩm của ông đều thểhiện một dấu ấn tài
năng, một phong cách nghệthuật độc đáo.
Những nét chính phong cách nghệthuật Nam Cao (1,5 điểm)
- Nam Cao đặc biệt quan tâm đời sống tinh thần con người, luôn
có hứng thú khám phá “con người trong con người”. Trong sáng
tác, ông có khuynh hướng đi sâu vào thế giới nội tâm của con
người. Ông có biệt tài phân tích tâm lý nhân vật.
- Nam Cao sửdụng nhiều ngôn ngữ độc thoại, đối thoại và lối kết
cấu tâm lý phóng túng, linh hoạt, đảo lộn trật tựthời gian, không
gian trần thuật.
- Tác phẩm Nam Cao giàu tính triết lý và có giọng điệu riêng:
dửng dưng lạnh lùng mà đầy xót xa thương cảm, đằm thắm yêu
thương.
Tác
gia
Hồ
Chí
Minh
AD:KYO
I/Vài
-
nét
Quê
Thuở
quán
về
làng
nhỏ
tiểu
Kim
Người
Liên
sử
huyện
học
(1890
Nam
trường
Đàn,
quốc
–
tỉnh
1969)
Nghệ
học
An
Huế
-
1911
Người
ra
đi
tìm
đường
cứu
nước
- 1919 Gửi bản yêu sách của nhân dân An Nam đến hội nghị hòa bình ở Véc-xây
- 1920 dự đại hội Tua và trở thành một trong những thành viên sáng lập ra Đảng cộng sản Pháp.
- Từ 1923 – 1941 Người trở về trực tiếp lãnh đạo phong trào CM trong nước
- 13/08/1942 trên đường sang TQ Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam.
- 1943 Người trở về nước trực tiếp lãnh đạo CM =>> 1945 cuộc khởi nghĩa đã diễn ra thành công.
- 02/09/1945 tại quảng trường Ba Đình Người đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập
-
1946
Người
được
bầu
làm
chủ
tịch
nước
VNDCCH
=> Chủ tịch Hồ Chí Minh La nhà yêu nước, nhà CM vĩ đại đồng thời cũng là nhà văn hóa lớn.
II/Quan
1,
điểm
Văn
chương
sáng
là
vũ
khí
đấu
tác
tranh
cách
mạng
- Lúc sinh thời người không có ý định sẽ trở thành nhà văn, nhà thơ, nhưng trên con đường hoạt
động CM Người nhận ra rằng: Văn chương phục vụ rất đắt lực cho cuộc đấu tranh. Người khẳng
định rằng: “Văn học nghệ thuật là một mặt trận, anh, chị, em nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận đó.”
Nay
ở
trong
Nhà
thơ
cũng
2/Văn
chương
phải
thơ
nên
phải
mang
biết
tính
chân
có
thép
xung
phong
thật
và
dân
tộc
- Người yêu cầu người nghệ sĩ phải miêu tả cho hay, cho chân thật, hiện thực phong phú của đời
sống.
- Phải có ý thưc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, tránh những lối viết cầu kì, xa lạ.
3/
Đề
Hồ
cao
Chí
sự
Minh
-
đặc
sáng
biệt
tạo
chú
ý
Người
+
đến
của
mục
người
đích,
đối
đặt
Viết
nghệ
tượng,
hình
vấn
cho
ai?
sĩ.
thức
đề:
(Đối
tượng)
+
Viết
để
làm
gì?
(Mục
đích)
+
Viết
như
thế
nào?
(Hình
thức)
-
Người
luôn
III/
nhấn
mạnh
ý
thức
Sự
1,
và
vai
trò
của
nghiệp
người
cầm
văn
Văn
bút.
học
chính
luận
- Sáng tác với mục đích đấu tranh chính trị, thể hiện nhiệm vụ CM qua các trặng đường lịch sử,
mang
tính
chiến
đấu
hết
sức
mạnh
mẽ.
- Những áng văn chính luận viết bằng lí trí sáng suốt, trí tuệ, sắc sảo, lời văn ngắn gọi, súc tích.
- Tiêu biểu: “Bản án chế độ thức dân Pháp” lên án chính sách tàn bạo của TD Pháp, kêu gọi người
nô
-
lệ
“Tuyên
2/Truyện
ngôn
“Lời
đoàn
Độc
kêu
lập”
là
gọi
kết
áng
văn
toàn
và
chính
đâu
luận
quốc
mẫu
tranh.
mực,
kháng
tiêu
biểu.
chiến”
kí
- Được viết bằng lối văn sắc sảo, cô đọng, ý tưởng thâm thúy, kín đáo, trí tuệ, sâu sắc viết theo lối văn
vừa
-
truyền
Truyện
kí
của
thống
Người
có
tính
vừa
chiến
-
và
nghệ
thuật
trào
đại.
phúng
sắc
Tiêu
+
Lời
than
của
bà
Trưng
Trắc
Vi
+
Những
chò
lố
của
hành
Varen
3/
hay
Phan
Bội
Châu
Thơ
Đây
là
lĩnh
vực
quan
trọng
bén.
biểu:
vãn
+
-
đấu
hiện
ca
trong
sáng
tác
văn
chương
của
Người
- Tác phẩn “Nhật kí trong tù” (Ngục trung nhật kí) được sáng tác (1942 -1943) gồm 134 bài thơ tứ
tuyệt
viết
bằng
chữ
Hán
- Nội dung: Phơi bày bộ mặt xấu xa, tàn bạo của chế độ nhà tù Tưởng Giới Thạch và là bức chân
dung
tự
-
Là
-
Kết
họa
sự
về
con
kết
hợp
người
hợp
giữa
có
tâm
giữa
trong
bút
sáng
hồn,
dũng
khí
pháp
cổ
điển
giản
dị,
có
thâm
trí
tuệ
lớn.
và
hiện
đại
trầm
sâu
sắc
- Thơ HCM và thơ chữ Hán của HCM phản ánh tâm hồn và nhân cách của người chiến sĩ.
=> Sự nghiệp văn học khá phong phú và đa dạng, nhiều thể loại mang tầm vóc tư tưởng lớn.
IV/
Phong
cách
1/Văn
nghệ
thuật
chính
luận
- Bộc lộ 1 tư duy sắc sảo, giàu trí thức văn hóa, gắn liền với lí luận thực tiễn
- Lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, luận cứ tiêu biểu, văn phong sắc sảo =>> Giàu tính chiến đấu.
- Giọng văn đa dạng khi hì hùng hồn, đanh thép, khi thì ôn tồn lặng lẽ thấu tình đạt lí.
2/Truyện
và
kí
- Chất trí tuệ và tính hiện đại là nét đặc sắc trong thể loại truyện và kí, cách tạo ra mâu thuẫn là bật
cười,
châm
biếm,
sắc
sảo,
thâm
thúy
và
tinh
tế.
- Cách tạo ra tình huống độc đáo, trí tuệ còn thể hiện ở ngôn ngữ hóm hỉnh, hài hước.
3/
Thơ
-
Bút
pháp
-
Phong
cách
+
Thơ
-
Được
ca
viết
-
như
ca
uyển
chuyển,
thơ
chia
nhằm
một
Giàu
ca,
hoạt
2
đích
diễn
màu
+Thơ
làm
mục
bài
linh
loại:
tuyên
dễ
nhớ,
sắc
truyền
dễ
dân
thuộc
gian
nghệ
thuật:
- Thơ người nó ít hiều nhiều, là loại thơ có màu sắc thanh đạm, có âm thanh trầm lắng.
=>>
Ý
ở
ngoài
lời
- Phong cách thơ Bác là sự kết hợp hài hoài giữa bút pháp cổ điển và hiện đại được thể hiện qua
ngôn
ngữ
giản
dị,
hàm
xúc,
tú
thơ
độc
đáo.
-
Bút
pháp
chấm
phá,
như
ghi
lấy
linh
hồn
của
tạo
vật
=>> Phong cách nghệ thuật của HCM rất đa dạng, phong phú về nội dung, thể loại nhưng thống nhất
cách viết ngắn gọn, trong sáng, giản dị, sử dụng linh hoạt các thủ thuật nghệ thuật
Nguyễn Tuân
Nguyễn Tuân là cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam cả trước và sau Cách mạng. Trước Cách mạng,
Nguyễn Tuân nổi tiếng với các tác phẩm: Vang bóng một thời, Chiếc lư đồng mắt cua, Chùa Đàn… sau cách
mạng nhà văn để lại dấu ấn sâu sắc qua một số tùy bút: Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi, Sông Đà… Chữ người tử tù là
tác phẩm đặc sắc nhất của Nguyễn Tuân trích trong tập Vang bóng một thời. Nổi bật trong tác phẩm Chữ người
tử tù đó chính là hình tượng người anh hùng Huấn Cao mang vẻ đẹp tài hoa và khí phách anh hùng lẫm liệt
khiến
mỗi
lần
gấp
trang
sách
lại
ta
không
thể
nào
quên.
Là nhà văn “duy mỹ”, suốt đời đi tìm cái đẹp, Nguyễn Tuân đã thổi hồn vào những trang viết mang đến cho
người đọc bao hình tượng đẹp. Tập truyện Vang bóng một thời có lẽ là nơi hội tụ những nét đẹp cao quý: thú
uống trà đạo, thú chơi thư pháp, thả thơ, đánh thơ…Gắn liền với những thú chơi tao nhã ấy là những con người
tài hoa bất đắc chí. Chữ người tử tù là tác phẩm đặc sắc của Nguyễn Tuân trích trong tập truyện ấy và Huấn
Cao là nhân vật được ông miêu tả đặc sắc nhất. Đó là anh hùng thời loạn hội tụ những phẩm chất tài năng: khí
phách hiên ngang – thiên lương trong sáng – tài hoa uyên bác. Huấn Cao là một nguyên mẫu lịch sử có thật của
thế kỉ XIX, là hiện thân của võ tướng – người anh hùng của cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương, một nhà thơ, nhà thư
pháp Cao Bá Quát lững lẫy một thời. Qua ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân, nguyên mẫu lịch sử này đã tự
nhiên
Sinh
đi
vào
thời
trang
Cao
Thập
cổ
Nhất
sinh
(Mười
Chỉ
văn
Bá
năm
biết
và
hiện
Quát
có
lên
lung
hai
linh
câu
sáng
tỏa
thơ
sáng
trên
từng
ngời
con
nghĩa
chữ.
khí:
luân
giao
cầu
cổ
đê
thủ
bái
mai
hoa
lặn
lội
gươm
báu
cúi
đầu
tìm
trước
cành
kiếm
hoa
mai)
Ngay từ đầu tác phẩm, Huấn Cao đã hiện lên như ánh hào quang phủ kín cả bầu trời tỉnh Sơn. Qua lời trò
chuyện của quản ngục và thơ lại ta thấy tiếng tăm của Huấn Cao đã nổi như cồn. Điều làm cho bọn ngục quan
phải kiêng nể không chỉ là tài viết chữ đẹp mà còn là “tài bẻ khóa, vượt ngục” của ông Huấn. Tuy nhiên, đây
không phải là trò của bọn tiểu nhân vô lại đục tường khoét vách tầm thường mà là hình ảnh của một người anh
hùng ngang tàng, một nam tử Hán đại trượng phu “Đỉnh thiên lập địa” không cam chịu cảnh tù đày áp bức,
muốn bứt phá gông cùm xiềng xích để thoát khỏi vòng nô lệ. Huấn Cao mang cốt cách ngạo nghễ, phi thường
của một bậc trượng phu. Những kẻ theo học đạo Nho thường thể hiện lòng trung quân một cách mù quáng.
Nhưng trung quân để rồi “dân luống chịu lầm than muôn phần” thì hóa ra là tội đồ của đất nước. Ông Huấn đã
lựa chọn con đường khác: con đường đấu tranh giành quyền sống cho người dân vô tội. Bị triều đình phán xét là
kẻ tử tù phản nghịch, tội xử chém, là “giặc cỏ” nhưng trong lòng nhân dân lao động chân chính ông lại là một
anh hùng bất khuất, một kẻ ngang tàng “chọc trời khuấy nước” sống ngoài vòng cương tỏa, lững lẫy chẳng khác
gì 108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc ở Trung Hoa năm xưa. Tuy chí lớn của ông không thành nhưng ông vẫn hiên
ngang
bất
khuất,
lung
linh
sáng
tỏa
giữa
cuộc
đời.
Trước uy quyền của nhà lao, con người ấy càng sáng tỏa. Trò tiểu nhân thị oai, dọa dẫm của bọn tiểu lại giữ tù
càng làm cho ông thêm phần ngang ngạo. Ông vẫn giữ thái độ bình thản, xem thường, dỗ gông, phủi rệp, hóm
hỉnh đùa vui. Huấn Cao “cúi đầu thúc mạnh đầu thang gông xuống đất đánh thuỳnh một cái” làm vỡ tan đi
chốn trang nghiêm của chốn ngục tù. Đó là thái độ ngang tàng, bất chấp luật pháp của một xã hội dơ bẩn.
Người xưa thường nói “Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại” (Một ngày ở trong tù bằng nghìn thu ở ngoài). Thay
vì buồn rầu, chán nản “gậm một mối căm hờn trong cũi sắt” thì ông lại thản nhiên nhận rượu thịt và ăn uống no
say coi như một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình. Chứng tỏ ông nào xem nhà tù là chốn ngục tăm tối mà
chỉ xem nhà tù như một chốn dừng chân để nghỉ ngơi “Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù”.
Đối với quản ngục, Huấn Cao rất: lạnh lùng, khinh bạc xưng hô "ta - ngươi", miệt thị hạ nhục “Ngươi bảo ta
cần gì, ta chỉ cần ngươi đừng đặt chân vào đây nữa”. Cách trả lời ngang tàng, ngạo mạn đầy trịch thượng như
vậy là bởi vì Huấn Cao vốn hiên ngang, kiên cường; “đến cái chết chém cũng còn chẳng sợ nữa là...” Ông không
thèm đếm xỉa đến sự trả thù của kẻ đã bị mình xúc phạm. Huấn Cao rất có ý thức được vị trí của mình trong xã
hội, ông biết đặt vị trí của mình lên trên những loại dơ bẩn “cặn bã” của xã hội. “Bần tiện bất năng di, uy vũ bất
năng khuất”. Nhân cách của Huấn Cao quả là trong sáng như pha lê, không hề có một chút trầy xước nào. Theo
ông, chỉ có “thiên lương” , bản chất tốt đẹp của con người mới là đáng quý. Có lẽ chính vì vậy mà khi nghe tin
xử trảm: ông vẫn thản nhiên, không sợ hãi, chỉ khẽ mỉm cười, bất chấp cái chết, coi thường cái chết.
Bên cạnh dũng khí ngất trời của một bậc hảo hán, vẻ đẹp của Huấn Cao còn là vẻ đẹp của con người tài hoa.
Ông có tài viết chữ đẹp. Trong thị hiếu thẩm mĩ của người xưa, ở Việt Nam cũng như ở Trung Quốc, viết chữ
đẹp là cả một nghệ thuật cao quý (Thư pháp). Chơi chữ đẹp là một thú chơi thanh tao. Tài viết chữ đẹp của
Huấn Cao do đó là biểu hiện của nét đẹp của văn hoá một thời. "Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm". Đẹp
đến mức người ta khát khao, ngưỡng vọng "có được chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật trên đời". Tuy
nhiên, ông lại là người có ý thức giữ gìn cái đẹp, có lòng tự trọng: “ Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền
thế mà ép mình viết câu đối bao giờ”. Nỗi khổ của quản ngục là có Huấn Cao trong tay, dưới quyền mình nhưng
lại không thể nào có được chữ ông Huấn. Quản ngục và Huấn Cao là hai con người ở hai thế giới cách biệt, đối
lập nhau: Quản ngục đại diện cho thế lực nhà tù, nắm giữ pháp luật; Huấn Cao là kẻ tử tù . Huấn Cao là người
sáng tạo cái đẹp; quản ngục là người yêu quý cái đẹp lại là người bị ông trời “chơi ác, đem đày ải những cái
thuần khiết vào giữa một đống cặn bã”. Trên bình diện xã hội họ là hai kẻ đối lập nhưng trên bình diện nghệ
thuật họ lại là tri âm tri kỷ. Tình huống truyện là ở chỗ ấy, cả hai kẻ lại gặp nhau trong cảnh éo le này.
Lúc hiểu được tấm lòng viên quản ngục: Ông Huấn “lặng nghĩ”, “mỉm cười”, ngạc nhiên “ta cảm cái tấm lòng
biệt nhỡn liên tài... thiếu chút nữa ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”. Lời nói rất chân tình, xúc động.
Điều này cho thấy Huấn Cao là một người hiên ngang, khí phách nhưng cũng rất có nghĩa khí. Không thể phụ
một “thanh âm trong trẻo chen lẫn giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ”.
Hai con người đồng nhất tỏa sáng trong đêm cho chữ “Một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”. Nguyễn Tuân đã
dồn hết bút lực của mình vào cảnh này. Nhà văn đã huy động vốn ngôn ngữ, tâm huyết và tài năng của mình
dồn tụ lại trong một không khí cổ xưa hoành tráng của nghệ thuật thanh cao: VIẾT THƯ PHÁP.
Nhà văn dựng cảnh thật tài tình và đầy dụng ý nghệ thuật. Thủ pháp tương phản làm nên cảnh cho chữ bi tráng
chưa từng thấy. Đó là sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng; giữa sự dơ bẩn của xã hội nhà tù và thiên lương
trong sáng, khí phách rạng ngời. Tương phản giữa bó đuốc sáng rực trên vách nhà với đêm đen thăm thẳm;
tương phản giữa vuông lụa trắng, thoi mực thơm và tường nhà, đất đầy mạng nhện, đầy phân chuột, phân gián.
“Ở đây sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối cứ giằng co nhau quyết liệt. Bóng tối quánh đặc như muốn nuốt
tươi ánh sáng. Nhưng không, ánh sáng ở đây vẫn ngời chói vẫn ngời tỏ, sáng rực, chứ không như ánh sáng leo
lét, buồn rầu của ngọn đèn con chị Tý và ánh sáng rực tỏa, chói lọi như đoàn tàu rồi lại chìm vào hư không của
bóng đêm trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam. Song xét sâu xa hơn thì ánh sáng đó không chỉ đơn
thuần mang ý nghĩa sắc màu vật lý mà ánh sáng đó mang sắc màu ý nghĩa nhân sinh đậm nét: ánh sáng của sự
lương tri, của nhân tâm, của thiên lương trong sáng đã chiến thắng bóng tối của cường quyền, bạo lực. Sự chiến
thắng đó là điều tất yếu sẽ xảy ra, bởi vì mọi cái thiện, cái cao cả, chính nghĩa cuối cùng sẽ chiến thắng. Với ánh
sáng ấy đã cảm hóa con người một cách mạnh mẽ, nâng đỡ những con người có đức, mến mộ cái tài, nhưng yếu
ớt trở về cuộc sống lương thiện... Sự chiến thắng đó là bản hùng ca, ca ngợi chữ tâm của con người thiên lương”
(Lưu
Thế
Quyền)
Viết thư pháp là nơi thư phòng thư sảnh sạch sẽ thoáng mát, có hoa có nguyệt, có men rượu cay nồng. Nhưng
khung cảnh thường thấy ấy lại không hiện diện nơi đây. Ở đây, sự dơ bẩn, phàm tục được hiện hữu rất rõ: “một
buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”. Sự nhem nhuốc, phàm
tục lên đỉnh điểm. Nhưng sự xuất hiện của phiến lụa, của thoi mực thơm đã xua tan đi mùi ô uế. Nhưng sự ô uế
dần dần biến mất, bởi “Cái đẹp là địa hạt của sự sống, cái đẹp đã lên ngôi thay thế cho cái xấu xa, thấp hèn, cái
đẹp nâng đỡ con người”. Vì thế dù “Cổ đeo gông chân vướng xiềng” nhưng ông Huấn vẫn tung hoành ngang
dọc cái khát khao của đời mình lên từng vuông lụa trắng. Đó là thái độ uy nghi, đường hoàng, một thái độ của
“hùm thiêng” khi đã “sa cơ” mà chẳng hèn chút nào. Thái độ ấy, đúng là “Thân thể ở trong lao - Tinh thần ở
ngoài lao”. Người tù ấy đã ngự trị nơi bóng tối này với một dáng vóc uy nghi, lẫm liệt thật đường hoàng làm cho
bọn quản lý nhà ngục phải khiếp sợ, kính nể: “viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh
dấu ô chữ đặt trên phiến lụa” và “thầy thơ lại gầy gò run run bưng chậu mực”. Nét chữ của ông như rồng bay
phượng múa, thiên lương của ông tỏa sáng lồng lộng chốn ngục tù. Tài hoa và thiên lương và khí phách đã hợp
nhất thành Huấn Cao. Dũng và Mỹ hợp thể làm nên bức tranh cho chữ sáng ngời. Kỳ lạ thay, trong cảnh cho
chữ này, pháp luật và uy quyền của nhà tù đã bị sụp đổ. Uy quyền và bạo lực giờ đây đã tan biến, nó bị khuất
phục bởi cái đẹp, cái thiên lương. Ở đó không còn tử tù và quản ngục, thơ lại. Ở đó chỉ còn những con người yêu
quý và biết thưởng thức cái đẹp. Cái xấu xa, cái ác, cái chết chóc nhường chỗ cho cái đẹp, cái bất tử. “Điều đó
cho thấy rằng trong nhà tù tăm tối, hiện thân cho cái ác, cái tàn bạo đó, không phải cái ác, cái xấu đang thống
trị mà chính cái Đẹp, cái Dũng, cái Thiện, cái cao cả đang làm chủ. Với cảnh cho chữ này, cái nhà ngục tăm tối
đã đổ sụp, bởi vì không còn kẻ phạm tội tử tù, không có quản ngục và thư lại, chỉ có người nghệ sĩ tài hoa đang
sáng tạo cái đẹp trước đôi mắt ngưỡng mộ sùng kính của những kẻ liên tài, tất cả đều thấm đẫm ánh sáng thuần
khiết của cái đẹp, cái đẹp của thiên lương và khí phách. Cũng với cảnh này, người tử tù đang đi vào cõi bất tử”.
Lời khuyên của Huấn Cao đối với quản ngục lại một lần nữa khẳng định cái đẹp, cái thiên lương của con người:
“Ở đây lẫn lộn ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa với
những nét chữ vuông vắn, tươi tắn nó nói lên cái hoài bão tung hoành của một đời con người”. Lời khuyên của
Huấn Cao đã khẳng định rằng: cái đẹp, cái thiên lương không bao giờ và không khi nào lại có thể chung sống
với cái xấu, cái ác: “Ở đây khó giữ thiên lương cho lành vững được và rồi cũng nhen nhuốm mất cả cái đời
lương thiện đi”. Một lời khuyên thật thiện tâm, thiện ý của Huấn Cao đã làm cho viên quản ngục cảm động:
“vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào: - Kẻ mê
muội này xin bái lĩnh”. Câu nói : “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh” đã cho thấy rằng: cái đẹp, cái thiện, cái tài hoa
đã chiến thắng tuyệt đối. Cái đẹp của nghệ thuật đã xóa nhòa mọi khoảng cách và ranh giới đưa con người đến
với
nhau
trong
vẻ
đẹp
Chân
–
Thiện
–
Mỹ.
Thành công của Chữ người tử tù là ở cách tạo tình huống truyện độc đáo. Hai kẻ lúc đầu là đối lập, sau lại
thống nhất hài hòa, cùng tỏa sáng hào quang. Nghệ thuật kể chuyện, cấu trúc tình tiết, lời thoại và độc thoại,
khắc họa tính cách nhân vật đặc sắc. Nguyễn Tuân đã sử dụng một loạt từ Hán Việt rất đắt (pháp trường, tử tù,
tử hình, nhất sinh, bộ tứ bình, bức trung đường, lạc khoản, thiên hạ, thiên lương, lương thiện, v.v...) tạo nên màu
sắc lịch sử, cổ kính, bi tráng. Đúng Nguyễn Tuân là bậc thầy về ngôn ngữ, rất lịch lãm uyên bác về lịch sử, về xã
hội. Đúng như lời Vũ Ngọc Phan đã nói: "... văn Nguyễn Tuân không phải thứ văn để người nông nổi thưởng
thức".
KHÁI QUÁT VHVN TỪ 1945 ĐẾN HẾT TK XX
Câu 1. Nêu hoàn cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội có ảnh hưỏng tới nền văn
học Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám đến năm 1975.
- VH vận động và phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
- VH tồn tại và phát triển trong hoàn cảnh lịch sử đặc biệt: kháng chiến
chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ kéo dài 30 năm, xây dựng CNXH ở
miền Bắc.
- Đ/k giao lưu văn hoá chỉ giới hạn trong một số nước xã hội chủ nghĩa
(Liên Xô, Trung Quốc).
Câu 2. Nêu tóm tắt các chặng phát triển và thành tựu mỗi chặng của
văn học Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám đến năm 1975.
Chia ba giai đoạn. Mỗi giai đoạn có đặc điểm riêng và thành
tựu nhất định.
a. G/đoạn 1945 –1954 (kháng chiến chống Pháp)
- Tập trung phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ca ngợi Tổ
quốc và quần chúng ND, kêu gọi tinh thần đoàn kết toàn dân, biểu dương
những tấm gương quên mình vì nước.
- Thơ, truyện, kịch, kí, lí luận văn học đạt nhiều thành tựu.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Việt Bắc - Tố Hữu, Tây Tiến – Quang
Dũng, Đôi mắt - Nam Cao, Đất nước đứng lên - Nguyên Ngọc, Truyện Tây
Bắc - Tô Hoài,…
b. G/đoạn 1955–1964 (xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh
thống nhất đất nước)
- Ca ngợi cuộc sống mới, con người mới và sự đổi đời. Nỗi đau chia cắt
hai miền đ/ nước và khát vọng thống nhất đất nước.
- Truyện ngắn, tiểu thuyết, thơ có những thành tựu mới, kịch nói phát
triển.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Mùa lạc - Nguyễn Khải, Gió lộng - Tố
Hữu, Ánh sáng và phù sa - Chế Lan Viên, Người lái đò sông Đà - Nguyễn
Tuân,…
c. G/đoạn 1965–1975 (kháng chiến chống đế quốc Mĩ):
- Tập trung viết về cuộc chống Mĩ, ca ngợi tinh thần yêu nước và chủ
nghĩa anh hùng CM.
- Văn xuôi, thơ, kịch nói và nhiều công trình phê bình, lí luận có giá trị
xuất hiện.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Những đứa con trong gia đình - Nguyễn
Thi, Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành, Dấu chân người lính - Nguyễn
Minh Châu, Mặt đường khát vọng – NKĐ, Ra trận, Máu và hoa - Tố Hữu,…
Câu 3. Nêu và phân tích ngắn gọn những đặc điểm cơ bản của văn học
Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám đến năm 1975, trong đó đặc
điểm nào được xem là quan trọng nhất?
a) Nền VH v/động theo hướng CM hoá, gắn bó sâu sắc với vận mệnh
chung của đất nước.
b) Nền văn học hướng về đại chúng
c) Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng
mạn.
Đặc điểm thứ nhất là đặc điểm quan trọng nhất chi phối những đặc điểm
còn lại.
Câu 4. Tr/bày ngắn gọn về khuynh hướng sử thi và c/hứng lãng mạn
của nền VHVN 1945 – 1975.
- Khuynh hướng sử thi: được thể hiện trong vh ở các mặt sau:
+ Đề tài: Tập trung phản ánh những vấn đề có ý nghĩa sống còn của đất
nước: Tổ quốc còn hay mất, tự do hay nô lệ.
+ Nhân vật chính: là những con người đại diện cho phẩm chất và ý chí
của dân tộc; gắn bó số phận cá nhân với số phận đất nước; luôn đặt lẽ sống
của dân tộc lên hàng đầu.
+ Lời văn mang giọng điệu ngợi ca, trang trọng và đẹp tráng lệ, hào
hùng.
+ Người cầm bút có tầm nhìn bao quát về lịch sử, dân tộc và thời đại
- Cảm hứng lãng mạn: Tuy còn nhiều khó khăn gian khổ, nhiều mất mác,
hy sinh nhưng lòng vẫn tràn đầy mơ ước, vẫn tin tưởng vào tương lai tươi
sáng của đất nước. Cảm hứng lãng mạn đã nâng đỡ con người VN vượt lên
mọi thử thách hướng tới chiến thắng.
Câu 5. Nêu thành tựu cơ bản của VHVN 1975-2000.
- Từ 1975 nhất là từ năm 1986, VHVN vận động theo hướng dân chủ
hóa, mang tính nhân bản, nhân văn. Văn học phát triển đa dạng hơn về thủ
pháp nghệ thuật, đề cao cá tính sáng tạo của nhà văn, mang tính chất hướng
nội, quan tâm nhiều đến số phận cá nhân trong những hoàn cảnh phức tạp
đời thường.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Đàn ghita của Lor-ca – Thanh Thảo, Ai
đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường, Chiếc thuyền ngoài xa –
Nguyễn Minh Châu, Hồn Trương Ba, da hàng thịt – LQV,…
BÀI: TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP – HỒ CHÍ
MINH
Câu 6. Trình bày ngắn gọn quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh.
- HCM coi văn học là vũ khí chiến đấu lợi hại, phụng sự đắc lực cho sự
nghiệp CM. Nhà văn cũng phải có tinh thần xung phong như người chiến sĩ
ngoài mặt trận.
- HCM luôn chú trọng tính chân thật và tính dân tộc của vh. Nhà văn cần
tránh lối viết cầu kì xa lạ, chú phát huy cốt cách dân tộc, ngôn từ phải chọn
lọc.
- Người đặc biệt coi trọng mục đích, đối tượng thưởng thức rồi mới lựa
chọn nội dung và hình thức. Người luôn đặt ra những câu hỏi: Viết cho ai?
Viết để làm gì? Viết cái gì? Viết như thế nào?
Câu 7. Trình bày ngắn gọn sự nghiệp văn chương của Hồ Chí Minh.
HCM đã để lại một sự nghiệp vh lớn lao về tầm vóc, đa dạng về thể
loại
- Văn chính luận: nhằm mục đích đấu tranh chính trị. Điển hình như:
Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc
kháng chiến...
- Truyện và kí: Tố cáo tội ác của TDP và phong kiến tay sai, đề cao
những tấm gương yêu nước. Chủ yếu viết bằng tiếng. Điển hình như: Lời
than vãn của bà Trưng Trắc, Vi hành, Những trò lố hay Varen và Phan Bội
Châu...
- Thơ ca: Là lĩnh vực nổi bật, phản ánh khá phong phú tâm hồn và nhân
cách cao đẹp của người chiến sĩ CM trong nhiều hoàn cảnh khác nhau. Điển
hình như: Nhật kí trong tù, Thơ HCM, Thơ chữ Hán HCM....
Câu 8. Trình bày ngắn gọn phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh.
HCM có phong cách nghệ thuật độc đáo, đa dạng. Ở mỗi loại Người
lại có phong cách riêng:
- Văn chính luận: ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép,
bằng chứng đầy thuyết phục, giàu tính luận chiến và đa dạng về bút pháp.
- Truyện kí rất hiện đại, thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ và nghệ thuật
trào phúng sắc bén chủ động và sáng tạo. Tiếng cười tuy nhẹ nhàng, hóm
hỉnh nhưng thâm thuý, sâu cay.
- Thơ ca thể hiện sâu sắc vẻ đẹp tâm hồn của Bác. Chia làm 2 loại:
+ Thơ tuyên truyền CM: giản dị, dễ nhớ, dễ thuộc, mang màu sắc d/g
hiện đại.
+ Thơ nghệ thuật bằng chữ Hán: mang đặc điểm thơ cổ phương
Đông, có sự kết hợp hài hoà giữa màu sắc cổ điển với bút pháp hiện đại,
giữa chất trữ tình và tính chiến đấu
Câu 9. Hoàn cảnh ra đời và mục đích sáng tác của bản Tuyên ngôn Độc
lập.
- HCST: Ngày 19/ 8/ 1945 chính quyền thủ đô về tay nhân dân. Ngày 26.
8, chủ tịch HCM từ chiến khu Việt Bắc về tới HN. Tại căn nhà số 48, phố
Hàng Ngang, Người soạn thảo bản TNĐL. Ngày 2/9/1945 tại Quảng trường
Ba Đình - HN trong hoàn cảnh: thù trong giặc ngoài, vận mệnh Tổ quốc
ngàn cân treo sợi tóc Người đã thay mặt Chính phủ lâm thời nước VNDCCH
đọc bản TNĐL, trước 50 vạn đồng bào.
- MĐST: Tuyên bố nền độc lập, tự do của dân tộc, khai sinh ra nước VN
dân chủ cộng hòa. Bác bỏ dứt khoát luận điệu xảo trá và ngăn chặn âm mưu
xâm lược nước ta của TDP, đ/quốc Mỹ. Tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của
ND thế giới đối với sự nghiệp chính nghĩa của dt
Câu 10. Cho biết đối tượng và giá trị (ý nghĩa văn bản) của bản Tuyên
ngôn Độc lập?
- Giá trị lịch sử: TNĐL là một văn kiện có giá trị lịch sử to lớn: tuyên bố
chấm dứt chế độ thực dân phong kiến ở nước ta và mở ra kỉ nguyên độc lập
tự do của dân tộc và khẳng định quyết tâm bảo vệ nền độc lập, tự do ấy.
- Giá trị văn học: Bản tuyên ngôn là một bài văn chính luận ngắn gọn,
súc tích, lập luận chặt chẽ, đanh thép, lời lẽ hùng hồn và đầy sức thuyết phục
- áng văn bất hủ.
- Giá trị tư tưởng: kết tinh l/tưởng đấu tranh g/phóng d/tộc và t/thần yêu
chuộng độc lập, tự do.
(Nếu câu hỏi là ý nghĩa vb thì bỏ những chữ “giá trị ls, giá trị vh, giá
trị tư tuởng. Còn lại viết hết).
- Đối tượng hướng đến: TNĐL không chỉ hướng tới đồng bào cả nước
mà còn hướng tới nhân dân toàn thế giới và đặc biệt là: thực dân Pháp, đế
quốc Mỹ cùng các nước Đồng minh.
Câu 11. Giải thích vì sao bản Tuyên ngôn Độc lập của Việt Nam lại mở
đầu bằng việc trích dẫn hai bản Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ và Tuyên
ngôn Nhân quyền và Dân quyền của cách mạng Pháp ?
- Trong bản Tuyên ngôn Độc lập, Hồ Chí Minh trích dẫn hai bản Tuyên
ngôn của Mỹ và của Pháp để làm căn cứ pháp lý cho bản Tuyên ngôn của
Việt Nam.
- Đó là những Tuyên ngôn tiến bộ, có tính chân lý được cả thế giới thừa
nhận.
- Mặt khác Người tranh thủ sự ủng hộ của Mỹ và phe Đồng minh. Người
trích Tuyên ngôn của Pháp để
sau đó buộc tội Pháp lợi dụng lá cờ, tự do, bình đẳng, bác ái đến cướp nước
ta, làm trái với tinh thần tiến bộ của chính bản Tuyên ngôn Nhân quyền và
Dân quyền của Cách mạng Pháp
- Xem thêm -