Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Y dược Bài giảng tiếp cận bệnh nhân xét nghiệm sinh hoá gan mật...

Tài liệu Bài giảng tiếp cận bệnh nhân xét nghiệm sinh hoá gan mật

.PDF
43
1678
51

Mô tả:

TIẾP CẬN BỆNH NHÂN XÉT NGHIỆM SINH HOÁ GAN MẬT TS. BS. Võ Duy Thông Bộ môn Nội – Đại học Y Dược TP. HCM Nội dung •  Tổng quan •  Các nhóm xét nghiệm trong sinh hoá gan mật !  Khảo sát chức năng bài tiết và khử độc !  Khảo sát chức năng tổng hợp !  Đánh giá tình trạng hoại tử tế bào gan !  Các xét nghiệm chỉ điểm nguyên nhân •  Tiếp cận Tổng quan • Bệnh lý gây ứ mật (cholestasis) • Bệnh lý gây tổn thương tế bào gan (hepatocellular injury) • Bệnh lý thâm nhiễm (infiltrative diseases) Tình traïng öù maät (Cholestasis) HEÄ THOÁNG ÑÖÔØNG MAÄT Tieåu quaûn maät (bile canaliculus) : taïo thaønh bôûi khoaûng gian baøo cuûa TB gan OÁng maät trong gan (bile duct) oáng gan chung OÁng gan T, P oáng maät chuû ÖÙ MAÄT: baát cöù vò trí naøo töø tieåu quaûn maät ñeán oáng maät chuû coù theå do taéc (obstruction) hay khoâng taéc (non-obstruction) Tổng quan Bệnh lý gây ứ mật Trong gan: •  Xơ gan ứ mật nguyên phát •  NT huyết •  Do thuốc •  Vàng da có tính chất gia đình (chứng tắc mật trong gan tái phát lành tính, vàng da do thai kỳ) •  Vàng da bẩm sinh (hội chứng Rotor, Dubin–Johnson …) Tổng quan Bệnh lý gây ứ mật Ngoài gan: •  Trong lòng OMC: Sỏi OMC, giun chui •  Trên thành ống mật: Viêm đường mật xơ hóa, ung thư đường mật •  Chèn ép từ ngoài: U đầu tụy, viêm tụy mạn, hạch vùng rốn gan (do nguyên nhân lành / ác tính) Tổng quan Bệnh lý gây tổn thương tế bào gan •  Viêm gan siêu vi •  Viêm gan do thuốc •  Viêm gan tự miễn •  Bệnh ứ đồng (bệnh Wilson) •  Bệnh ứ sắt •  Bệnh thiếu hụt α1 - Antitrypsin Tổng quan Bệnh lý gây thâm nhiễm gan — Ác tính: •  — K gan nguyên phát •  — K gan do di căn •  — Lymphoma •  — Leukemia — Lành tính: •  — U hạt ( do lao, nấm histoplasmosis) •  — Sarcodiosis •  — Một số thuốc Các nhóm xét nghiệm sinh hoá gan mật 1. Khảo sát chức năng bài tiết và khử độc 2. Khảo sát chức năng tổng hợp 3. Đánh giá tình trạng hoại tử tế bào gan 4. Các xét nghiệm chỉ điểm nguyên nhân A. Xét nghiệm bài tiết & khử độc •  — Bilirubin •  — Phosphatase kiềm •  — GGT •  — Amoniac / máu Bilirubin Cơ chế tăng Bilirubin •  Taêng saûn xuaát Bilirubin GT : nhö taùn huyeát. •  Giaûm khaû naêng thu nhaän Bilirubin GT : nhö do baåm sinh hay moät soá thuoác như rifamycin… •  Giaûm khaû naêng keát hôïp vôùi acid Glucoronic do giaûm hoaït ñoäng cuûa men Glucoronyl transferase do baåm sinh, nhieãm truøng huyeát hay thuoác như chloramphenicol, pregnanediol. •  Giaûm baøi tieát Bilirubin TT ra tieåu quaûn maät nhö toån thöông teá baøo gan. •  Taéc ngheõn ñöôøng maät gaây taêng chuû yeáu Bilirubin TT nhö soûi oáng maät chuû… Bilirubin "  Bilirubin toaøn phaàn (Total)bình thöôøng 0,8-1,2 mg/dl "  Bilirubin tröïc tieáp (Direct) 0,2-0,4 mg/dl "  Bilirubin giaùn tieáp (Indirect) 0,6-0,8 mg/dl "  Bilirubin T >2,5mg/dl : phaùt hieän vaøng da "  Bilirubin T : 2-2,5mg/dl chöa thaáy roõ daáu hieäu vaøng da goïi laø vaøng da döôùi laâm saøng. Các nguyên nhân gây vàng da Vaøng da tröôùc gan: taêng Bilirubin GT öu theá •  Taùn huyeát •  Moät soá thuoác caûn trôû quaù trình thu nhaän Bilirubin GT vaøo gan nhö :Rifampin, Probenecid, Ribavirin Các nguyên nhân gây vàng da 2. Vaøng da taïi gan : ! Taêng Bilirubin GT öu theá : Moät soá thuoác laøm giaûm khaû naêng keát hôïp acid Glucoronic nhö chloramphenicol, prenanediol ! Taêng Bilirubin hoãn hôïp hay TT öu theá : •  Vieâm gan sieâu vi caáp, maïn •  Vieâm gan röôïu •  Vieâm gan töï mieãn •  Vieâm gan do thieáu maùu cuïc boä (ischemic hepatitis) •  Toån thöông gan do ñoäc toá •  Ung thö teá baøo gan •  Xô gan •  Vaøng da lieân quan ñeán thai kyø Các nguyên nhân gây vàng da 3. Vaøng da do taéc maät sau gan !  Taéc oáng maät chuû do soûi, u xaâm laán, nhieãm saùn laù gan !  Ung thö ñöôøng maät !  Cheøn eùp ñöôøng maät (ung thö ñaàu tuïy, vieâm tuïy) !  Vieâm ñöôøng maät 4. Taêng bilirubin maùu baåm sinh !  Thieáu men Glucoronyl transferase (HC Gilbert, Crigler-Najjar) taêng chuû yeáu Bili GT. !  HC Dubin-Johnson do roái loaïn baøi tieát maät taêng chuû yeáu Bili TT. Bilirubin 1.  Bilirubin TP (Total) coù taêng ? 2.  Bilirubin taêng kieåu gì ? - Giaùn tieáp ( Indirect ) öu theá - Tröïc tieáp ( Direct ) öu theá - Hoãn hôïp Bilirubin Tyû soá Bilirubin TT (D) / Bili TP (Total) #  < 20% taêng bili GT öu theá #  20-50% taêng Bili hoãn hôïp thöôøng vaøng da taïi gan #  >50% taêng Bili TT öu theá coù theå taïi gan hay sau gan #  Vaøng da sau gan thöôøng > 50% Bilirubin !  Chuû yeáu giuùp phaân bieät VD tröôùc gan vôùi taïi vaø sau gan, khoâng giuùp phaân bieät VD taïi gan vaø sau gan. !  Bilirubin taêng trong caû 2 toåàn thöông TB gan vaø toån thöông öù maät. !  Coù yù nghóa tieân löôïïng Phosphatase kiềm (ALP) •  Nguồn gốc từ màng vi quản mật •  Tăng nổi bật trong các bệnh lý thuộc nhóm bệnh - Tắc mật - Có thâm nhiễm ở gan •  Không chuyên biệt do có thể có nguồn gốc từ cơ quan khác: - Xương, thận, ruột, nhau thai - Một số bệnh lý ác tính của cơ quan khác Bình thường: 25 – 85 IU/L, thời gian bán huỷ: 17 ngày
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng