Tài liệu Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở tp. hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍMINH --------------------------------------------- NGUYỄN THỊ LIÊM CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍMINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍMINH - NĂM 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍMINH ---------------------------------- NGUYỄN THỊ LIÊM CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍMINH Chuyên ngành: kế toán Mãsố: 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM CHÂU THÀNH TP. HỒ CHÍMINH - NĂM 2018 LỜI CAM ĐOAN  Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ Chí Minh” làcông trì nh nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu vàkết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là hoàn toàn trung thực. Luận văn này chưa từng được ai công bố dưới bất kỳ hì nh thức nào trước đây. Tất cả các nguồn tài liệu tham khảo đã được trí ch dẫn và công bố đầy đủ. TP. Hồ Chí Minh, ngày 19 tháng 09 năm 2018 (Đã chỉnh sửa: ngày 04 tháng 11 năm 2018) Tác giả luận văn Nguyễn Thị Liêm MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ HÌNH VẼ DANH MỤC BẢNG BIỂU PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 2 3. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................. 2 4. Đối tượng nghiên cứu: ......................................................................................... 2 5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 3 6. Ý nghĩa nghiên cứu .............................................................................................. 3 7. Bố cục của luận văn ............................................................................................. 4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ............................ 5 1.1 Các nghiên cứu nước ngoài ............................................................................... 5 1.1 Các nghiên cứu trong nước .............................................................................. 7 1.3 Nhận xét vàkhe hổng nghiên cứu ................................................................... 11 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................... 12 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ................................................................... 13 2.1 Cơ sở lýthuyết về dự toán ngân sách .............................................................. 13 2.1.1 Khái niệm dự toán ngân sách........................................................................ 13 2.1.2.1 Phân loại theo chức năng ........................................................................... 14 2.1.2.2 Phân loại theo thời gian ............................................................................. 14 2.1.2.3 Phân loại theo phuơng pháp lập ................................................................. 15 2.1.3 Vai trò, chức năng dự toán ngân sách ........................................................... 15 2.1.3.1 Vai tròdự toán ngân sách .......................................................................... 15 2.1.3.2 Chức năng dự toán ngân sách .................................................................... 16 2.1.4 Quy trình lập dự toán ngân sách ................................................................... 17 2.1.5 Các môhình dự toán ngân sách .................................................................... 19 2.1.5.1 Môhình ấn định thông tin từ trên xuống ................................................... 19 2.1.5.2 Môhình thông tin phản hồi ....................................................................... 20 2.1.5.3 Môhình thông tin từ dưới lên .................................................................... 21 2.2 Lýthuyết nền ................................................................................................... 23 2.2.1 Lýthuyết phong cách lãnh đạo ..................................................................... 23 2.2.2 Lýthuyết đại diện ......................................................................................... 25 2.2.3 Lýthuyết tâm lý............................................................................................ 27 2.2.4 Lýthuyết công bằng trong tổ chức ............................................................... 29 2.3 Đặc điểm của doanh nghiệp thương mại tác động đến công tác dự toán ngân sách ........................................................................................................................ 30 2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác lập dự toán ngân sách ở các doanh nghiệp ............................................................................................................................... 31 2.4.1 Phong cách lãnh đạo ..................................................................................... 31 2.4.2 Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán ................................. 33 2.4.3 Cơ cấu sở hữu ............................................................................................... 33 2.4.4 Mức độ tham gia dự toán ngân sách của người lao động ............................. 34 2.4.5 Quy môcông ty ............................................................................................ 35 2.5 Môhình nghiên cứu đề xuất ............................................................................ 36 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................... 37 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................... 39 3.1 Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................... 39 3.1.1 Quy trình nghiên cứu .................................................................................... 39 3.1.2 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 40 3.1.2.1 Nghiên cứu định tính ................................................................................. 40 3.1.2.2 Nghiên cứu định lượng .............................................................................. 41 3.1.3 Phương pháp chọn mẫu ................................................................................ 42 3.1.4 Thiết kế bảng câu hỏi .................................................................................... 43 3.2 Xây dựng thang đo ........................................................................................... 43 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................... 45 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .......................................................... 47 4.1 Kết quả thống kêmẫu khảo sát........................................................................ 47 4.2. Phân tích và đánh giá độ tin cậy của thang đo: .............................................. 48 4.2.1. Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach's alpha: ....................... 49 4.2.1.1. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Phong cách lãnh đạo” ................................................................................................................ 49 4.2.1.2. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán” ......................................................... 50 4.2.1.3. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Cơ cấu sở hữu”........................................................................................................................ 51 4.2.1.4. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Mức độ tham gia dự toán ngân sách của người lao động” ........................................................... 51 4.2.1.5. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Quy mô công ty”........................................................................................................................... 52 4.2.1.6. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại TP.HCM” ................................ 52 4.3 Phân tích nhân tố khám pháEFA .................................................................... 53 4.3.1. Phân tích khám pháEFA cho biến độc lập .................................................. 53 4.3.2. Phân tích khám pháEFA cho biến phụ thuộc “Công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại TP.HCM” ......................................................... 56 4.4. Phân tích hồi quy ............................................................................................ 57 4.4.1. Kiểm định hệ số hồi quy .............................................................................. 57 4.4.2. Kiểm định mức độ phùhợp của môhì nh. ................................................... 58 4.4.3. Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến........................................................... 59 4.4.4. Kiểm định về tính độc lập của phần dư ....................................................... 60 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .................................................................................... 60 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................... 62 5.1 Kết luận ............................................................................................................ 62 5.2 Kiến nghị.......................................................................................................... 63 5.2.1 Cơ cấu sở hữu ............................................................................................... 63 5.2.2 Phong cách lãnh đạo ..................................................................................... 63 5.2.3 Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán ................................. 64 5.2.4 Quy môcông ty ............................................................................................ 65 5.2.5 Tham gia dự toán ngân sách của người lao động ......................................... 65 5.3 Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài .......................................... 66 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 .................................................................................... 67 BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI Ở TP. HỒ CHÍMINH PHỤ LỤC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU DANH SÁCH CHUYÊN GIA THAM VẤN DANH SÁCH CÁ NHÂN KHẢO SÁT DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CCSH: Cơ cấu sở hữu. DNNVV: Doanh nghiệp nhỏ vàvừa. KTQT: Kế toán quản trị. PCLD: Phong cách lãnh đạo. QMCT: Quy môcông ty. TGDT: Mức độ tham gia dự toán ngân sách của người lao động. UDCN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán. DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ HÌNH VẼ Hì nh 1.1: Kết quả nghiên cứu của Beatrice Njeru Warue vàThuo Vivian Wanjira (2013) ..........................................................................................................................7 Hì nh 1.2: Kết quả nghiên cứu của nhóm tác giả sinh viên – Nhàkinh tế trẻ UEH 2014 .....................................................................................................................................9 Hì nh 1.3: Kết quả nghiên cứu của Trần Quang Hoàng (2016) .................................10 Sơ đồ 2.1: Môhình thông tin từ trên xuống .............................................................. 19 Sơ đồ 2.2: Môhình thông tin phản hồi ..................................................................... 21 Sơ đồ 2.3: Môhình thông tin từ dưới lên .................................................................. 22 Hì nh 2.1: Môhình nghiên cứu đề xuất ..................................................................... 37 Hì nh 3.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................39 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Thang đo nghiên cứu chí nh thức ..............................................................44 Bảng 4.1: Tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu định lượng ................................... 47 Bảng 4.2: Thống kêmẫu về giới tí nh ........................................................................47 Bảng 4.3: Thống kêmẫu về thời gian công tác.........................................................47 Bảng 4.4: Thống kêmẫu về chức vụ.........................................................................48 Bảng 4.5: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Phong cách lãnh đạo” ........................50 Bảng 4.6: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán” .......................................................................................................50 Bảng 4.7: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Cơ cấu sở hữu” ..................................51 Bảng 4.8: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Mức độ tham gia dự toán ngân sách của người lao động” .........................................................................................................52 Bảng 4.9: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Quy mô công ty” ...............................52 Bảng 4.10: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại TP.HCM” ........................................................................53 Bảng 4.11: Hệ số KMO vàkiểm định Bartlett các thành phần .................................54 Bảng 4.12: Bảng phương sai trích .............................................................................55 Bảng 4.13: Ma trận xoay ...........................................................................................56 Bảng 4.14: Phương sai trích ......................................................................................57 Bảng 4.15: Bảng kết quả hồi quy ..............................................................................57 Bảng 4.17: Kiểm tra độ phùhợp của môhì nh ..........................................................58 Bảng 4.18: Bảng phân tích ANOVA ........................................................................59 Bảng 4.19: Kết quả chạy Durbin-Watson .................................................................60 Bảng 5.1: Mức độ tác động của các nhân tố đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại Tp.HCM .......................................................................... 62 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đặc thù của doanh nghiệp thương mại là hoạt động trong lĩnh vực phân phối lưu thông, thực hiện lưu chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng. Hoạt động của các doanh nghiệp thương mại góp phần tạo ra các điều kiện vật chất cần thiết để phát triển sản xuất, nâng cao đời sống của nhân dân; điều chỉnh tỷ lệ cân đối trong sự phát triển của các ngành, các lĩnh vực trong nền kinh tế, phát huy vai trò chỉ đạo, điều tiết thị trường, xứng đáng là công cụ chủ yếu của Nhà nước trong việc điều tiết và quản lý vĩ mô. Kết quả tổng điều tra kinh tế năm 2017 mặc dù số lượng DN phát triển nhanh nhưng quy mô DN thì chủ yếu là DN nhỏ và vừa, và hơn một nữa trong số đó là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại. Trong suốt quá trình phát triển kinh tế, Việt Nam đã ký kết rất nhiều Hiệp định Thương mại, trở thành hội viên các hiệp hội kinh tế trong khu vực và toàn cầu, với dòng chảy hội nhập, các doanh nghiệp thương mại thành phố Hồ Chí Minh ngày càng có nhiều cơ hội phát triển kinh doanh, tuy nhiên cũng gặp không ít những khó khăn, thách thức, mức độ cạnh tranh yếu kém xuất phát từ những hạn chế khác nhau liên quan đến nhân lực, vật lực, hiệu quả quản lý của các doanh nghiệp này… Từ đó yêu cầu các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn lực của đơn vị. Để cóthể làm được như vậy, cần phải cócác công cụ quản lýkhoa học nhằm giúp các nhàquản trị phát huy mặt tích cực, hạn chế hoặc giảm thiểu mặt tiêu cực vàtận dụng các nguồn lực sẵn có một cách cóhiệu quả. Trong đó, dự toán ngân sách làmột công cụ quản lýkhoa học hữu í ch. Horngren (2002) cho rằng ngân sách là một tập hợp các kế hoạch liên kết với nhau để mô tả định lượng các hoạt động dự kiến trong tương lai của một đơn vị. Theo Hansen và Mowen (2004), cả tổ chức lợi nhuận và phi lợi nhuận đều có thể thu được lợi ích từ việc lập kế hoạch và kiểm soát được việc thực hiện dự toán ngân sách đã lập.Blocher và cộng sự (2010) cho rằng thì mục đích cơ bản của dự toán ngân sách là phục vụ cho việc hoạch định và kiểm tra hoạt động kinh doanh, thông qua đó mà 2 người quản lý đạt được mục tiêu của các doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, các doanh nghiệp thương mại thành phố Hồ Chí Minh vẫn chưa thực sự quan tâm, nhận thức đầy đủ tầm quan trọng, vai trò và lợi ích của công tác lập dự toán ngân sách trong quản lý doanh nghiệp, thậm chí có những doanh nghiệp không có ý định thực hiện công tác lập dự toán ngân sách trong quá trình hoạt động, từ đó dẫn đến tình trạng nguồn lực của doanh nghiệp bị sử dụng lãng phí, mục tiêu hoạt động đặt ra không phù hợp, chất lượng quản lý kém,… từ đó không chịu nổi sức ép của thị trường, thậm chí phải rơi vào tình trạng phá sản. Với ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác lập dự toán ngân sách trong các doanh nghiệp thương mại như vừa nêu, tác giả đã lựa chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ Chí Minh” để thực hiện luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Mục tiêu tổng quát: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ ChíMinh. - Mục tiêu cụ thể: nghiên cứu này được thực hiện nhằm đáp ứng các mục tiêu cụ thể như sau: + Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ ChíMinh. + Đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ ChíMinh. 3. Câu hỏi nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện nhằm trả lời các câu hỏi nghiên cứu chí nh: + Câu hỏi 1: Các nhân tố nào ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ ChíMinh? + Câu hỏi 2: Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ ChíMinh như thế nào? 4. Đối tượng nghiên cứu: 3 - Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn này là các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ ChíMinh. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ ChíMinh. + Về thời giannghiên cứu: nghiên cứu được thực hiện năm 2018. 5. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu này chủ yếu sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp: phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với phương pháp nghiên cứu định lượng. Quy trình nghiên cứu gồm hai bước chính: nghiên cứu sơ bộ để xây dựng mô hình các nhân tố ảnh hưởng của các nhân tố đó đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ Chí Minh, xây dựng thang đo và đánh giá sơ bộ thang đo của các biến nghiên cứu (áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính); sau đó là nghiên cứu chính thức (áp dụng phương pháp nghiên cứu định lượng) để kiểm định lại thang đo, mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu. Công cụ sử dụng là Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA với sự hỗ trợ của phần mềm SPSS. 6. Ý nghĩa nghiên cứu Nghiên cứu góp phần cung cấp hệ thống cơ sở lý thuyết liên quan đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần tìm ra các nhân tố ảnh hưởng, xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ Chí Minh như thế nào. Kết quả nghiên cứu góp phần cung cấp bằng chứng thực nghiệm chỉ ra sự tồn tại của các tác động đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ Chí Minh, để từ đó có căn cứ đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp thương mại ở TP. Hồ Chí Minh, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả quản lý doanh nghiệp. Nghiên cứu cũng là nguồn tài liệu tham khảo bổ ích cho các tác giả, nhà nghiên cứu khi thực hiện các nghiên cứu tiếp theo liên quan đến mảng đề tài này. 4 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, tài liệu tham khảo vàphụ lục nghiên cứu, luận văn bao gồm 5 chương như sau: Chương 1: Tổng quan về các nghiên cứu trước Chương 2: Cơ sở lýthuyết về công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu vàbàn luận Chương 5: Kết luận vàkiến nghị 5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC 1.1 Các nghiên cứu nước ngoài Kenneth A. Merchant (1981) “The Design of the Corporate Budgeting System: Influences on Managerial Behavior and Performance”. The Accounting Review. Vol. 56, No. 4 (Oct., 1981), pp. 813-829. Nghiên cứu này điều tra sự khác biệt trong hệ thống ngân sách ở cấp doanh nghiệp có liên quan đến quy mô, đa dạng vàmức độ phân cấp của doanh nghiệp như thế nào, từ những đặc điểm đó mà đưa ra các lựa chọn khác nhau trong thiết kế vàsử dụng hệ thống ngân sách, từ đó tác động đến hành vi vàhiệu suất quản lýcủa nhàquản lý. Dữ liệu nghiên cứu được thu thập được từ 19 công ty trong ngành công nghiệp điện tử. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng ngân sách được xem như một phần của chiến lược kiểm soát công ty, vàngân sách có liên quan đến những đặc điểm đặc thùcủa doanh nghiệp. Các công ty lớn hơn có khuynh hướng sử dụng ngân sách để kiểm soát doanh nghiệp, đồng thời các công ty lớn cũng xây dựng quy trình lập ngân sách phức tạp hơn và nhà quản lýcónhận thức tốt về vai tròcủa công tác lập dự toán ngân sách. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối quan hệ tích cực giữa dự toán ngân sách vàhiệu suất quản lýdoanh nghiệp. Nik Nazli Nik Ahmad, Maliah Sulaiman, Norhayati Mohd. Alwi, (2003) “Are budgets useful? A survey of Malaysian companies”, Managerial Auditing Journal, Vol. 18 Issue: 9, pp.717-724. Nghiên cứu được thực hiện nhằm kiểm tra các công ty Malaysia cósử dụng ngân sách hay không. Có hai quan điểm khác nhau về tí nh hữu í ch của ngân sách gồm: ngân sáchvẫn được sử dụng vàcóhữu ích, và quan điểm khác cho rằng ngân sách đã lỗi thời và không còn được sử dụng nữa. Nghiên cứu được thực hiện dựa trên việc sử dụng công cụ được phát triển bởi Drury vàcộng sự (nghiên cứu các công ty ở Anh vàNew Zealand), kết quả cho thấy thực hành ngân sách ở Malaysia tương tự như với Anh vàNew Zealand vàvẫn cóhữu í ch. Các đối tượng được khảo sát đa số đồng ýrằng quản lýcấp cao nên đánh giá hiệu suất thông qua khả năng đạt được các mục tiêu ngân sách, vàsự tham gia của của các cấp quản trị cóảnh hưởng đến quyết định dự toán cuối cùng. Theo nghiên cứu này thìcác kỹ thuật được sử dụng chủ yếu cho lập dự toán ngân sách bao gồm: dự toán thống kê, dự toán 6 dựa vào nghiên cứu thị trường vàdựa toán dựa vào kinh nghiệm (được sử dụng nhiều nhất). P. L. Joshi, Jawahar Al‐Mudhaki, Wayne G. Bremser, (2003) “Corporate budget planning, control and performance evaluation in Bahrain”. Managerial Auditing Journal, Vol. 18 Issue: 9, pp.737-750. Nghiên cứu được thực hiện nhằm xem xét kế hoạch ngân sách; thực hiện vàthực hành đánh giá hiệu suất ngân sách bằng cách thực hiện khảo sát thông qua việc gửi bảng câu hỏi khảo sát đến 54 công ty cóquy môvừa vàlớn ở Bahrain. Kết quả nghiên cứu cho thấy đa số các công ty đều chuẩn bị kế hoạch dài hạn vàxây dựng ngân sách hoạt động theo một quy trì nh lập dự toán ngân sách nhất định. Kết quả nghiên cứu cũng trình bày một số nhân tố tác động đến dự toán ngân sách tại đơn vị như: vai trò, khả năng, thái độ của người quản lý trong dự toán ngân sách cụ thể làđể nhận dạng kịp thời các vấn đề vàcải thiện ngân sách của kỳ tiếp theo; mức độ tham gia ngân sách, quy môdoanh nghiệp. Nghiên cứu làtài liệu hữu ích về sử dụng ngân sách như một công cụ lập kế hoạch vàkiểm soát ở các nước đang phát triển, trong khi các nghiên cứu trước chủ yếu chỉ nghiên cứu tại các quốc gia tiên tiến. Beatrice Njeru Warue và Thuo Vivian Wanjira (2013) “Assessing budgeting process in small and medium enterprises in Nairobi’s central business district: A case of Hospitality industry”. International Journal of Information Technology and Business Management. 29 th September 2013. Vol.17 No.1. Nghiên cứu này đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quátrì nh lập ngân sách giữa các doanh nghiệp nhỏ vàvừa (SMEs) trong ngành khách sạn ở khu trung tâm thương mại của Nairobi (CBD). Nghiên cứu sử dụng phương pháp lấy mẫu ngẫu nhiên phân tầng, để thu thập dữ liệu, các tác giả đã gửi phiếu khảo sát với các câu hỏi liên quan đến các biến nghiên cứu theo dạng thang đo Likert 5 mức độ, dữ liệu được phân tí ch bằng cách sử dụng phân tích dữ liệu bảng, đồng thời xác định kích thước mẫu chính xác của nghiên cứu gồm 526 doanh nghiệp nhỏ vàvừa trong ngành Khách sạn ở khu vực trung tâm. Kết quả của nghiên cứu này góp phần đóng đáng kể vào quátrì nh lập ngân sách vàhiệu suất quản lýchung của các DNNVV. Nghiên cứu cũng đưa ra một số kiến nghị nhằm 7 nâng cao hiệu quả quátrình lập dự toán ngân sách liên quan đến sự tham gia của người lao động ở tất cả các cấp ngân sách, phân chia quyền hạn, trách nhiệm về các vấn đề quản lý, cải thiện liên tục các kỹ năng của người quản lý, ưu tiên công nghệ thông tin vìchức năng của nó đối với các DNNVV đóng góp đáng kể vào quy trì nh ngân sách. Kết quả nghiên cứu về các nhân tố vàmức độ tác động của các nhân tố đến quy trình lập dự toán ngân sách thể hiện theo mô hình dưới đây: Hệ thống kế toán vi tí nh hóa (β = -0.444) Quy môcông ty (β = - 0.2937) Quátrì nh lập Sự tham gia của người lao động (β = - 0.2674) ngân sách giữa các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) Kỹ năng và quyền hạn của người quản lý (β = 0,268) Cơ cấu sở hữu (β = 0,188) Hì nh 1.1: Kết quả nghiên cứu của Beatrice Njeru Warue vàThuo Vivian Wanjira (2013) (Nguồn: Tác giả tổng hợp) 1.2 Các nghiên cứu trong nước Nguyễn Thị Minh Đức (2010) “Dự toán ngân sách tại công ty Pepsico Việt Nam - Ngành Foods thực trạng vàmột số giải pháp hoàn thiện”. Luận văn thạc 8 sĩ, Trường đại học kinh tế TP. Hồ ChíMinh. Nghiên cứu này góp phần trì nh bày các cơ sở lýthuyết về dự toán ngân sách; đánh giá thực trạng về công tác dự toán ngân sách tại công ty Pepsico Việt Nam - Ngành Foods, qua đó phân tích những ưu điểm, hạn chế vànguyên nhân của những hạn chế trong công tác dự toán ở đơn vị này (như việc lập dự toán còn mang tính thủ công, thiếu sự hỗ trợ của các phương tiện, máy móc, kỹ thuật hiện đại, các chỉ tiêu dự toán áp đặt từ trên xuống, không phản ánh được tình hình cụ thể của đơn vị từ đó gây tâm lý bất bì nh cho nhân viên, quy trì nh dự toán chưa hoàn thiện,…), căn cứ vào đó đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại đơn vị. Nghiên cứu “Các nhân tố tác động đến xu hướng tạo ra khe hổng dự toán ngân sách – Kiểm định vàgiải pháp cho các doanh nghiệp tại Việt Nam”. Công trì nh dự thi giải thưởng nghiên cứu khoa học sinh viên – Nhàkinh tế trẻ UEH 2014. Trường đại học kinh tế TP. Hồ ChíMinh. Theo nghiên cứu này, khe hổng dự toán là việc dự toán được lập ra chưa tận dụng tối ưu nguồn lực sẵn códo doanh nghiệp sở hữu, dẫn đến sự kém hiệu quả trong quátrì nh hoạt động. Nghiên cứu giới hạn khảo sát tại các doanh nghiệp trong địa bàn Thành phố Hồ ChíMinh, khu công nghiệp Đồng Nai, Bình Dương, các doanh nghiệp ở tỉnh BàRịa Vũng Tàu và tỉnh Đà Nẵng. Nghiên cứu này cũng còn tồn tại một số hạn chế như: kích thước mẫu tương đối nhỏ, thông tin thu thập được từ các doanh nghiệp cóthể còn những sai sót ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu, môhình nghiên cứu vẫn chưa đầy đủ (chưa nghiên cứu thêm các nhân tố như đặc điểm về văn hóa, thương hiệu của nhàquản lý, giátrị đạo đức của tổ chức,..). Kết quả nghiên cứu này được thể hiện theo mô hình dưới đây: 9 Thông tin KTQT phi tài chí nh  = 0.844 ( = -0.232) Nhận thức rủi ro kinh doanh  = 0.222 Sự quan tâm của nhàquản trị đến kết quả thực hiện DTNS ( =0.304) Xu hướng tạo ra khe hổng DTNS Mức độ tham gia quátrình lập dự toán ngân sách ( = 0.137) Sự hiểu biết cánhân ( = -0.009) Hì nh 1.2: Kết quả nghiên cứu của nhóm tác giả sinh viên – Nhàkinh tế trẻ UEH 2014 (Nguồn: Tác giả tổng hợp) Trần Quang Hoàng (2016) “Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ ChíMinh”. Luận văn thạc sĩ, trường đại học công nghệ thành phố Hồ ChíMinh. Nghiên cứu được thực hiện nhằm giải quyết các mục tiêu như: xác định nhân tố các tác động đến công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ ChíMinh vàmức độ tác động của các nhân tố đến công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Để đạt được mục tiêu này, nghiên cứu lựa chọn phạm vi nghiên cứu bao gồm các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn thành phố Hồ ChíMinh, sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp trong đó nghiên cứu định tính nhằm nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ ChíMinh vànghiên cứu định lượng đánh giá mức độ tác động của các nhân tố đến công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ ChíMinh. Kết quả nghiên cứu được thể hiện theo mô hình bên dưới: