Tài liệu đánh giá hiệu quả kinh tế rừng trồng keo lai trên địa bàn xã lâm trạch bố trạch quảng bình

Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Rừng là một hệ sinh thái mà quần xã cây rừng giữ vai trò chủ đạo trong mối quan hệ tương tác giữa sinh vật với môi trường. Rừng có vai trò rất quan trọng đối với cuộc sống của con người cũng như môi trường: cung cấp nguồn gỗ, củi, điều hòa, tạo ra ôxy, điều hòa nước, là nơi cư trú động thực vật và tàng trữ các nguồn gen quý hiếm, bảo vệ và ngăn chặn gió bão, chống xói mòn đất, đảm bảo cho sự sống, bảo vệ sức khỏe của con người… trong những năm trở lại đây cùng với sự phát triển kinh tế thì nhu cầu về nguyên liệu gỗ ngày càng tăng lên. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan mà diện tích rừng nước ta ngày càng cạn kiệt, tài nguyên rừng ngày càng suy giảm. Tình trạng du canh du cư của đồng bào dân tộc thiểu số, đốt rừng làm nương rẫy, việc khai thác rừng trái phép vẫn diển ra trên diện rộng cùng với đó là hiện tượng biến đổi khí hậu, hạn hán kéo dài dẫn đến cháy rừng. Đứng trước nguy cơ đó, việc khuyến khích trồng rừng, chế biến và sử dụng gỗ rừng trồng được xem là một giải pháp hữu hiệu làm giảm áp lực về lâm sản gỗ lên rừng tự nhiên. Vì vậy, việc phát triển trồng rừng sản xuất là một yêu cầu tất yếu khách quan của sự vận động và phát triển kinh tế mang tính xã hội hóa cao. Xác định tầm quan trọng của việc phát triển trồng rừng sản xuất, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã rất quan tâm và có nhiều chủ trương, chính sách khuyến khích phát triển. Sản lượng và chất lượng gỗ rừng trồng phục vụ công nghiệp dăm giấy, chế biến mộc, mỹ nghệ phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu ngày càng đưa lại nguồn thu ngoại tệ lớn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế. Lâm Trạch là xã miền núi thuộc huyện Bố Trạch, là một trong những xã có diện tích đất tự nhiên lớn, có những điều kiện thuận lợi để phát triển trồng rừng sản xuất. Trong những năm qua, ý thức được tầm quan trọng của việc trồng rừng, rừng sản xuất đưa lại hiệu quả kinh tế cao, giải quyết vấn đề việc làm cho lao động trong xã nhà nên bà con nông dân đã không ngừng tăng diện tích cây lâm nghiệp, trong đó diện tích cây Keo lai chiếm tỉ trọng lớn nhất… Tuy nhiên vấn đề phát triển rừng trồng, khai thác SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn hiệu quả kinh tế từ rừng trong những năm qua ở xã Lâm Trạch vẫn còn một số hạn chế. Diện tích rừng trồng phát triển chưa đồng đều, một số diện tích rừng trồng có năng suất và độ bền vững chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của vùng. Xuất phát từ tình hình đó, tôi chọn và tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá hiệu quả kinh tế rừng trồng Keo lai trên địa bàn xã Lâm Trạch - Bố Trạch - Quảng Bình” để làm đề tài khóa luận. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu cụ thể Đánh giá hiệu quả kinh tế và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu qủa kinh tế sản xuất Keo của các hộ gia đình trồng Keo lai ở xã Lâm Trạch. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế rừng trồng cây Keo lai trên địa bàn xã. 2.2. Mục tiêu chung - Đánh giá hiệu quả của rừng trồng Keo lai trên địa bàn xã Lâm Trạch. - Phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến sản lượng Keo lai trên địa bàn xã Lâm Trạch - Phân tích những thuận lợi và khó khăn của việc phát triển rừng trồng Keo lai ở xã Lâm Trạch. - Đưa ra giải pháp cho việc phát triển rừng trồng. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các hộ trồng Keo lai trên địa bàn xã Lâm Trạch - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu các vấn đề liên quan đến phát triển rừng trồng Keo lai của các hộ gia đình ở xã Lâm Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.  Phạm vi thời gian: Đánh giá hiệu quả kinh tế của các hộ gia đình trồng Keo lai trong năm 2014.  Phạm vi không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu các hộ gia đình ở 3 thôn: thôn 4, thôn 5, thôn 6 của xã Lâm Trạch nơi có diện tích rừng trồng lớn nhất. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập số liệu 4.1.1. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp Dữ liệu sơ cấp là nguồn quan trọng nhất, nghiên cứu này sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp bằng bảng hỏi đây là phương pháp chủ chốt cho việc thu thập dữ SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 2 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn liệu. Việc lựa chọn các hộ điều tra, phỏng vấn mang tính chất ngẫu nhiên, không giới hạn về diện tích trồng, tuổi tác, trình độ học vấn và thu nhập của các hộ điều tra. 4.1.2. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp Thu thập và phân tích số liệu thứ cấp: xem xét các văn bản báo cáo về tình hình kinh tế, xã hội, tình hình phát triển các lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp tại UBND xã Lâm Trạch năm 2014. 4.2. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu Từ việc thu thập số liệu thông qua bảng hỏi, tiến hành xử lí số liệu bằng Excel và lập bảng tổng hợp và phân tích số liệu. 4.3. Phương pháp thống kê mô tả Keo lai là cây trồng có chu kỳ thu hoạch dài ngày vì vậy tôi sử dụng các chỉ tiêu NPV, IRR, BCR để đánh giá hiệu quả kinh tế. 4.4. Phương pháp so sánh Thông qua các kết quả đã phân tích tiến hành so sánh, đối chiếu giữa chi phí, thu nhập, lợi nhuận sau một chu kỳ sản xuất kinh doanh để đánh giá hiệu quả kinh tế của việc trồng Keo lai. 4.5. Sử dụng phương pháp hồi quy Xây dựng hàm hồi quy các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất cây Keo lai tiến hành chạy hàm hồi quy trên Excel và phân tích kết quả đạt được. 4.6. Phương pháp chi phí thay thế Là phương pháp dựa trên cơ sở nguyên lí đo lường phục hồi lại môi trường mà trong thực tế yếu tố bị ảnh hưởng khó xác định và khó lượng hóa bằng phương pháp trực tiếp. Tức là phương pháp này xem xét các chi phí để thay thế hoặc phục hồi những tài sản môi trường đã bị thiệt hại và dùng các chi phí này để đo lường lợi ích của việc phục hồi. F(TT) = F(MT) F(TT): Chi phí thay thế (lợi ích từ việc phục hồi môi trường). F(MT): Chi phí khắc phục môi trường. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 3 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Lý luận chung về hiệu quả kinh tế 1.1.1.1. Khái niệm về hiệu quả kinh tế Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về hiệu quả kinh tế (HQKT) nhưng có 3 quan điểm chính như sau: - Quan điểm thứ nhất cho rằng HQKT được xác định bởi tỷ số giữa kết quả đạt được và các chi phí bỏ ra (các nguồn nhân lực, vật lực, vốn) để đạt được kết quả đó. - Quan điểm thứ hai cho rằng HQKT được đo bằng hiệu số giữa giá trị sản xuất đạt được và lượng chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó. HQKT = Kết quả sản xuất - Chi phí. - Quan điểm thứ ba xem xét HQKT trong phần biến động giữa chi phí và kết quả sản xuất. Theo quan điểm này, HQKT biểu hiện ở quan hệ tỷ lệ giữa phần tăng thêm của kết quả và phần tăng thêm của chi phí, hay quan hệ tỷ lệ giữa kết quả bổ sung và chi phí bổ sung. Trong điều kiện hiện nay khi mà môi trường sinh thái đang bị tác động một cách thô bạo, nhiều thiên tai nghiêm trọng đang xảy ra trên toàn thế giới thì hiệu quả không đơn thuần là HQKT mà nó phải thõa mãn các vấn đề về tiết kiệm thời gian, tài nguyên trong sản xuất, mang lại lợi ích cho xã hội và bão vệ môi trường sinh thái, đảm bảo tính hài hòa giữa phát triển kinh tế với đảm bảo môi trường, lợi ích xã hội và phát triển bền vững. Như vậy HQKT có thể được hiểu như sau: HQKT là một phạm trù kinh tế thể hiện mối tương quan giữa kết quả và chi phí. Mối tương quan ấy có thể là phép trừ, phép chia của các yếu tố đại diện cho kết quả và chi phí. HQKT phản ánh trình độ khai thác các yếu tố đầu tư, các nguồn lực tự nhiên và phương thức quản lý. 1.1.1.2. Các quan điểm trong đánh giá hiệu quả kinh tế Khi nghiên cứu về hiệu quả kinh tế đã có rất nhiều các quan điểm khác nhau về vấn đề này chúng ta có thể phân thành hai nhóm quan điểm là: SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 4 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn - Quan điểm truyền thống về hiệu quả kinh tế Quan điểm truyền thống cho rằng, nói đến hiệu quả kinh tế là nói đến phần còn lại của kết quả sản xuất kinh doanh sau khi đã trừ chi phí. Nó được đo bằng các chi phí và lời lãi. Nhiều tác giả cho rằng, hiệu quả kinh tế được xem như là tỷ lệ giữa kết quả thu được với chi phí bỏ ra, hay ngược lại là chi phí trên một đơn vị sản phẩm hay giá trị sản phẩm. Những chỉ tiêu hiệu quả này thường là giá thành sản phẩm hay mức sinh lời của đồng vốn. Nó chỉ được tính toán khi kết thúc một quá trình sản xuất kinh doanh. Các quan điểm truyền thống trên chưa thật toàn diện khi xem xét đến hiệu quả kinh tế. Thứ nhất, nó coi quá trình sản xuất kinh doanh trong trạng thái tĩnh, chỉ xem xét hiệu quả sau khi đã đầu tư. Trong khi đó hiệu quả là chỉ tiêu rất quan trọng không những cho phép chúng ta biết được kết quả đầu tư mà còn giúp chúng ta xem xét trước khi ra quyết định đầu tư tiếp và nên đầu tư bao nhiêu, đến mức độ nào. Trên phương diện này, quan điểm truyền thống chưa đáp ứng được đầy đủ. Thứ hai, nó không tính yếu tố thời gian khi tính toán thu và chi cho một hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, thu và chi trong tính toán hiệu quả kinh tế là chưa đầy đủ và chính xác. Thứ ba, hiệu quả kinh tế chỉ bao gồm hai phạm trù cơ bản là thu và chi. Hai phạm trù này chủ yếu liên quan đến yếu tố tài chính đơn thuần như chi phí về vốn, lao động, thu về sản phẩm và giá cả. Trong khi đó, các hoạt động đầu từ và phát triển lại có những tác động không chỉ đơn thuần về mặt kinh tế mà còn cả các yếu tố khác nữa. Và có những phần thu lợi hoặc những khoản chi phí lúc đầu không hoặc khó lượng hoá được nhưng nó là những con số không phải là nhỏ thì lại không được phản ánh ở cách tính này. - Quan điểm mới về hiệu quả kinh tế Gần đây các nhà kinh tế đã đưa ra quan niệm mới về hiệu quả kinh tế, nhằm khắc phục những điểm thiếu của quan điểm truyền thống. Theo quan điểm mới khi tính hiệu quả kinh tế phải căn cứ vào tổ hợp các yếu tố. + Trạng thái động của mối quan hệ giữa đầu vào và đầu ra. Về mối quan hệ này, cần phân biệt rõ ba phạm trù: hiệu quả kỹ thuật; hiệu quả phân bổ các nguồn lực và hiệu quả kinh tế. Hiệu quả kỹ thuật là số sản phẩm (O) thu thêm trên một đơn vị đầu vào (I) đầu tư thêm. Tỷ số DO/DI được gọi là sản phẩm biên. Hiệu quả phân bổ nguồn lực là giá trị sản phẩm thu thêm trên một đơn vị chi phí đầu tư thêm. Thực chất SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 5 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn nó là hiệu quả kỹ thuật có tính đến các yếu tố giá sản phẩm và giá đầu vào. Nó đạt tối đa khi doanh thu biên bằng chi phí biên. Hiệu quả kinh tế là phần thu thêm trên một đơn vị đầu tư thêm. Nó chỉ đạt được hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả sử dụng nguồn lực là tối đa. + Yếu tố thời gian, các nhà kinh tế hiện nay đã coi thời gian là yếu tố trong tính toán hiệu quả. Cùng đầu tư một lượng vốn như nhau và cùng có tổng doanh thu bằng nhau nhưng có thể có hiệu quả khác nhau. + Hiệu quả tài chính, xã hội và môi trường. Các quan điểm mới về hiệu quả phù hợp với xu thế thời đại và chiến lược tăng trưởng và phát triển kinh tế bền vững của các quốc gia hiện nay. 1.1.1.3. Nội dung và bản chất của hiệu quả kinh tế HQKT là một phạm trù kinh tế chung nhất có liên quan trực tiếp đến nền sản xuất, hiệu quả kinh tế hàng hóa và tất cả các phạm trù và các quy luật kinh tế khác. HQKT được hiểu là một mối tương quan so sánh giữa lượng kết quả đạt được và lượng chi phí bỏ ra. Một phương án hay, một giải pháp kỹ thuật quản lý có hiệu quả cao là một phương án đạt được tối ưu giữa kết quả đem lại và chi phí sẽ đầu tư. 1.1.1.3.1. Nội dung của hiệu quả kinh tế Theo các quan điểm trên về hiệu quả kinh tế, thì hiệu quả kinh tế luôn liên quan đến các yếu tố tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh. Vậy nội dung xác định hiệu quả kinh doanh bao gồm: - Xác định các yếu tố đầu ra (mục tiêu đạt được): trước hết hiệu quả kinh tế là các mục tiêu đạt được của từng doanh nghiệp, từng cơ sở sản xuất phải phù hợp với m ục tiêu chung của nền kinh tế quốc dân, hàng hóa sản xuất ra phải trao đổi được trên thị trường, các kết quả đạt được là: khối lượng sản phẩm, giá trị sản xuất, giá trị gia tăng, lợi nhuận v.v... - Xác định các yếu tố đầu vào: đó là chi phí trung gian, chi phí sản xuất, chi phí lao động và dịch vụ, chi phí vốn đầu tư và đất đai v.v... 1.1.1.3.2. Bản chất của hiệu quả kinh tế Bản chất của hiệu quả kinh tế là sản xuất ra một lượng của cải, vật chất nhiều nhất với một lượng chi phí lao động xã hội nhỏ nhất nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 6 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn tăng của xã hội. Bản chất của hiệu quả kinh tế xuất phát từ mục đích của sản xuất và phát triển kinh tế xã hội là đáp ứng ngày càng cao nhu cầu về vật chất và tinh thần của mọi thành viên trong xã hội. Đánh giá kết quả sản xuất là đánh giá về cả mặt số lượng sản phẩm sản xuất ra đã thỏa mãn được nhu cầu của xã hội hay không, còn đánh giá hiệu quả sản xuất tức là xem xét tới mặt chất lượng của quá trình sản xuất đó. Trong quá trình sản xuất của con người không đơn thuần chỉ chú ý tới HQKT mà còn phải xem xét đánh giá hiệu quả xã hội, hiệu quả môi trường sinh thái. HQKT không phải là mục đích cuối cùng là tối đa hóa lợi nhuận thì phải quan tâm tới HQKT, phải tìm mọi cách nâng cao HQKT. Đây cũng chính là ý nghĩa thực tiễn quan trọng của phạm trù HQKT. Từ quan niệm trên chúng ta có thể hiểu bản chất của hiệu quả kinh tế như sau: - HQKT là một phạm trù phản ánh mặt chất lượng của các hoạt động kinh tế. Nâng cao chất lượng hoạt động kinh tế nghĩa là tăng cường trình độ lợi dụng các nguồn lực sẵn có trong hoạt động kinh tế. Đây là một đòi hỏi khách quan của mọi nền sản xuất xã hội. Như vậy, do yêu cầu của công tác quản lý kinh tế cần thiết phải đánh giá nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động kinh tế đã làm xuất hiện phạm trù HQKT. - HQKT là mối tương quan so sánh cả về tuyệt đối và tương đối giữa lượng kết quả đạt được và chi phí bỏ ra. Mục tiêu của các nhà sản xuất và quản lý là một lượng dự trữ tài nguyên nhất định muốn tạo ra khối lượng sản phẩm lớn nhất. Điều đó cho thấy quá trình sản xuất là sự liên hệ mật thiết giữa các yếu tố đầu vào và đầu ra, là sự biểu hiện kết quả của các mối quan hệ thể hiện tính hiệu quả của sản xuất. - HQKT là vấn đề trung tâm nhất của mọi quá trình kinh tế, có liên quan đến tất cả các phạm trù và các quy luật kinh tế khác. - HQKT đi liền với nội dung tiết kiệm chi phí tài nguyên cho sản xuất, tức là giảm đến mức tối đa chi phí sản xuất trên một đơn vị sản phẩm tạo ra. - Bản chất của HQKT xuất phát từ mục đích của sản xuất và phát triển kinh tế xã hội, nhằm đáp ứng ngày càng cao nhu cầu về vật chất và tinh thần của mọi thành viên trong xã hội. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 7 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn 1.1.1.4. Phân loại hiệu quả kinh tế Để làm rõ phạm trù hiệu quả kinh tế ta có thể phân loại chúng theo các tiêu thức nhất định, từ đó làm rõ nội dung của các loại hiệu quả kinh tế.  Căn cứ vào nội dung và bản chất có thể phân biệt thành ba phạm trù: hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội, hiệu quả môi trường chúng có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau. - Hiệu quả kinh tế: Được thể hiện ở mức độ đặc trưng quan hệ giữa lượng kết quả đạt được và lượng chi phí bỏ ra. Khi xác định HQKT phải xem xét đầy đủ mối quan hệ, kết hợp chặt chẽ giữa các đại lượng tương đối và đại lượng tuyệt đối. HQKT ở đây được biểu hiện bằng tổng giá trị sản phẩm, tổng thu nhập, lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận, mối quan hệ giữa đầu vào và đầu ra. - Hiệu quả xã hội: Là mối tương quan so sánh giữa kết quả xã hội (kết quả về mặt xã hội) và tổng chi phí bỏ ra. Hiệu quả xã hội có mối quan hệ mật thiết với các loại hiệu quả khác và thể hiện bằng mục tiêu hoạt động kinh tế của con người. - Hiệu quả môi trường: Là hiệu quả vừa mang tính lâu dài vừa đảm bảo lợi ích trước mắt. Gắn chặt với quá trình khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sinh thái.  Căn cứ vào các yếu tố cơ bản của sản xuất và hướng tác động vào sản xuất thì có thể phân chia hiệu quả kinh tế thành các loại: hiệu quả sử dụng đất đai, hiệu quả sử dụng lao động, hiệu quả sử dụng các nguồn tài nguyên khác nhau, hiệu quả của việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật.  Căn cứ theo yếu tố hợp thành HQKT bao gồm: - Hiệu quả kỹ thuật: Là số lượng sản phẩm có thể đạt được trên một đơn vị chi phí đầu vào hay nguồn lực sử dụng vào sản xuất trong những điều kiện cụ thể về kỹ thuật hay công nghệ áp dụng và sản xuất. Hiệu quả kỹ thuật liên quan đến phương diện vật chất của sản xuất. Nó chỉ ra rằng một đơn vị nguồn lực dùng vào sản xuất đem lại thêm bao nhiêu đơn vị sản phẩm. Hay nói cách khác, hiệu quả kỹ thuật phụ thuộc nhiều vào bản chất kỹ thuật và công nghệ áp dụng vào sản xuất, kỹ năng của người sản xuất cũng như môi trường kinh tế - xã hội mà trong đó kỹ thuật được áp dụng. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 8 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn - Hiệu quả phân bổ: Là chỉ tiêu hiệu quả, trong đó các yếu tố giá sản phẩm và giá đầu vào được tính để phản ánh giá trị sản phẩm thu thêm trên một đồng chi thêm về đầu vào hay nguồn lực. Thực chất của hiệu quả phân bổ là hiệu quả kỹ thuật có tính đến các yếu tố về giá của đầu ra. Hay nói cách khác, hiêu quả phân bổ là việc sử dụng các yếu tố đầu vào theo những tỷ lệ nhằm đạt lợi nhuận tối đa khi biết cụ thể các giá trị đầu vào.  Căn cứ theo phạm vi và đối tượng nghiên cứu gồm: hiệu quả kinh tế quốc dân, hiệu quả kinh tế ngành, hiệu quả kinh tế vùng, hiệu quả kinh tế theo quy mô tổ chức sản xuất. - HQKT quốc dân: Là xem xét HQKT chung cho toàn bộ nền kinh tế. Dựa vào chỉ tiêu này chúng ta đánh giá một cách toàn diện tình hình sản xuất và phát triển sản xuất của nền kinh tế, hệ thống luật pháp, chính sách của nhà nước tác động đến nền kinh tế xã hội nói chung. - HQKT ngành: Nền kinh tế quốc dân bao gồm nhiều ngành, nhiều lĩnh vực sản xuất. Mỗi ngành lại được phân chia thành nhiều ngành nhỏ (VD: ngành nông nghiệp, công nghiệp được chia thành các ngành nhỏ như trồng trọt, chăn nuôi, công nghiệp nhẹ và công nghiệp nặng…). Trong HQKT người ta tính toán hiệu quả riêng cho mỗi ngành sản xuất. - HQKT vùng: Phản ánh hiệu quả của một vùng (vùng kinh tế, vùng lãnh thổ). - HQKT theo quy mô tổ chức sản xuất: Đánh giá hiệu quả của các quy mô khác nhau như: quy mô lớn, quy mô vừa và quy mô nhỏ. 1.1.1.5. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế  Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế Hiện nay có nhiều ý kiến khác nhau về tiêu chuẩn đánh giá HQKT, tuy nhiên đa số các nhà kinh tế đều cho rằng tiêu chuẩn cơ bản và tổng quát để đánh giá HQKT là mức đáp ứng nhu cầu của xã hội, sự tiết kiệm lớn nhất về chi phí và tiêu hao các tài nguyên. Tiêu chuẩn HQKT là các quan điểm, nguyên tắc đánh giá HQKT trong những điều kiện cụ thể ở một giai đoạn nhất định. Việc nâng cao HQKT là mục tiêu chung và chủ yếu, xuyên suốt mọi thời kỳ, còn tiêu chuẩn là sự lựa chọn ở từng giai đoạn. Mỗi thời kỳ phát triển kinh tế - xã hội khác nhau thì tiêu chuẩn đánh giá HQKT cũng SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 9 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn khác nhau. Mặt khác, tùy theo nội dung của hiệu quả mà có tiêu chuẩn đánh giá HQKT quốc dân, HQKT doanh nghiệp. Có thể coi thu nhập tối đa trên một đơn vị chi phí là tiêu chuẩn để đánh giá HQKT hiện nay. Trong các biện pháp phát triển sản xuất thì biện pháp áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới có nội dung hết sức quan trọng và được áp dụng rộng rãi trong phạm vi cả không gian và thời gian. Mục tiêu của các biện pháp áp dụng tiến bộ kỹ thuật nhằm tăng năng suất lao động xã hội để đáp ứng ngày càng cao nhu cầu về mọi mặt của con người trên cơ sở tiết kiệm lớn nhất các loại chi phí. Như vậy, có thể coi tiêu chuẩn đánh giá HQKT của các tiến bộ kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất lâm nghiệp là mức tăng thêm các kết quả sản xuất và mức tiết kiệm về chi phí lao động xã hội. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế nói chung phải đáp ứng những yêu cầu sau: - Đảm bảo tính thống nhất về nội dung với hệ thống chỉ tiêu kinh tế của nền kinh tế quốc dân và ngành nông nghiệp. - Đảm bảo tính toàn diện và hệ thống, tức là có cả chỉ tiêu tổng quát, chỉ tiêu chủ yếu, chỉ tiêu phục vụ… - Đảm bảo tính khoa học đơn giản và tính khả thi. - Phải phù hợp với đặc điểm và trình độ phát triển nông nghiệp nước ta, đồng thời có khả năng so sánh quốc tế trong quan hệ kinh tế đối ngoại, nhất là những sản phẩm có khả năng xuất khẩu. - Kích thích được sản xuất phát triển và tăng cường ứng dụng kỹ thuật tiến bộ vào sản xuất  Các chỉ tiêu về kết quả và hiệu quả - Giá trị sản xuất (GO): là toàn bộ giá trị và dịch vụ do các cơ sở sản xuất tạo ra trong một thời kì nhất định. GO = Qi x Pi Trong đó: Qi: là khối lượng sản phẩm thứ i. Pi: là giá của sản phẩm thứ i. - Giá trị trung gian (IC): là toàn bộ chi phí vật chất được sử dụng trong quá trình tạo ra sản phẩm. Bao gồm: cây giống, phân bón, nhiên liệu, sửa chửa tài sản cố định, bảo hiểm cây trồng, gia súc… nhưng không tính công lao động gia đình. Nói SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 10 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn cách khác, IC là toàn bộ chi phí vật chất và dịch vụ mua thuê ngoài của các hộ trong hoạt động sản xuất. - Tổng chi phí (TC): là toàn bộ các khoản chi phí để tạo ra khối lượng hàng hóa cuối cùng. - Giá trị gia tăng (VA): chính giá trị sản phẩm vật chất dịch vụ mà các ngành sản xuất dịch vụ tạo ra trong một chu kỳ. VA = GO - IC - Thu nhập hỗn hợp (MI): là khoản thu nhập thuần túy bao gồm cả công lao động tham gia sản xuất. MI = VA – (A + T) Trong đó: T : Thuế A: KHTSCĐ được phân bổ trong chu kỳ sản xuất. - Lợi nhuận (LN) : là phần thu nhập ròng trong sản xuất kinh doanh. Lợi nhuận là một chỉ tiêu chất lượng tổng hợp phản ánh kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. LN = GO – TC  Các chỉ tiêu phân tích kinh tế : NPV, BCR, IRR - Giá trị hiện tại ròng (NPV) Là hiệu số giữa giá trị thu nhập và chi phí thực hiện hàng năm của các hoạt động sản xuất trong các mô hình trồng cây Keo lai, sau khi đã chiết khấu để quy về thời gian hiện tại. NPV = Hay NPV = Trong đó : NPV: giá trị hiện tại của lợi nhuận ròng (đồng) Bt: giá trị thu nhập ở năm t (đồng) C: giá trị chi phí ở năm t (đồng) r: tỷ lệ lãi suất (%) t: thời gian thực hiện các hoạt động sản xuất (năm) : tổng giá trị hiện tại của lợi nhuận ròng từ năm 0 đến năm t SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 11 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn NPV dùng để đánh giá hiệu quả các mô hình trồng rừng sản xuất có quy mô đầu tư, kết cấu giống nhau, mô hình trồng rừng nào có NPV lớn thì hiệu quả lớn. Chỉ tiêu này nói lên được quy mô lợi nhuận về mặt số lượng, nếu NPV > 0 thì mô hình có hiệu quả và ngược lại. - Tỷ suất thu nhập và chi phí (BCR) BCR là tỷ số sinh lãi thực tế, nó phản ánh mức độ đầu tư và cho biết mức thu nhập trên một đơn vị chi phí sản xuất, tức là bỏ ra một đồng chi phí thu được bao nhiêu đồng giá trị sau mỗi chu kỳ đầu tư khi đã chuyển giá trị của đồng tiền về thời điểm hiện tại. BCR = Trong đó : BCR : tỷ suất lợi nhuận và chi phí : NPV : giá trị hiện tại của thu nhập : CPV : giá trị hiện tại của chi phí Dùng BCR để đánh giá hiệu quả đầu tư cho các mô hình trồng rừng sản xuất, mô hình nào có BCR > 1 thì có hiệu quả kinh tế. BCR càng lớn thì có hiệu quả kinh tế càng cao và ngược lại. - Tỷ suất thu hồi vốn nội bộ (IRR) IRR là chỉ tiêu phản ánh khả năng thu hồi vốn hay nó phản ánh mức độ quay vòng vốn. IRR là tỷ lệ chiết khấu khi tỷ lệ này làm cho NPV = 0, tức là: IRR = r1 + (r2 – r1) Trong đó: IRR : Hệ số hoàn vốn nội bộ cần nội suy (%) r1: Tỷ suất chiết khấu thấp hơn tại đó NPV1 > 0 gần sát 0 nhất r2: Tỷ suất chiết khấu cao hơn tại đó NPV2 < 0 gần sát 0 nhất NPV : Giá trị hiện tại thực SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 12 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn IRR được dùng để đánh giá hiệu quả kinh tế, mô hình nào có IRR càng lớn thì hiệu quả kinh tế càng cao. Từ IRR cho phép ta xác định thời điểm hoàn trả vốn đầu tư và lựa chọn phương án đầu tư phù hợp. 1.1.1.6. Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả kinh tế Bất kỳ một quốc gia nào, một ngành kinh tế nào hay một đơn vị sản xuất kinh doanh đều mong muốn rằng với nguồn lực có hạn làm thế nào để tạo ra lượng sản phẩm lớn nhất và chất lượng cao nhất nhưng có chi phí thấp nhất. Vì thế, tất cả các hoạt động sản xuất đều được tính toán kỹ lưỡng sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Nâng cao hiệu quả kinh tế là cơ hội để tăng lợi nhuận, từ đó các nhà sản xuất tích luỹ vốn và tiếp tục đầu tư tái sản xuất mở rộng, đổi mới công nghệ tạo ra lợi thế cạnh tranh, mở rộng thị trường...đồng thời không ngừng nâng cao thu nhập cho người lao động. Đây chính là cái gốc để giải quyết mọi vấn đề. Đối với sản xuất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả kinh tế các nguồn lực trong đó hiệu quả sử dụng đất có ý nghĩa hết sức quan trọng. Muốn nâng cao hiệu quả kinh tế các hình thức sử dụng đất nông nghiệp thì một trong những vấn đề cốt lõi là phải tiết kiệm nguồn lực. Cụ thể, với nguồn lực đất đai có hạn, yêu cầu đặt ra đối với người sử dụng đất là làm sao tạo ra được số lượng nông sản nhiều và chất lượng cao nhất. Mặt khác, phải không ngừng bồi đắp độ phì của đất. Từ đó sản xuất mới có cơ hội để tích luỹ vốn tập trung vào tái sản xuất mở rộng. Nâng cao hiệu quả kinh tế là tất yếu của sự phát triển xã hội. Tuy nhiên, ở các địa vị khác nhau thì có sự quan tâm khác nhau. Đối với người sản xuất, tăng hiệu quả chính là giúp họ tăng lợi nhuận. Ngược lại, người tiêu dùng muốn tăng hiệu quả chính là họ được sử dụng hàng hoá với giá thành ngày càng hạ và chất lượng hàng hoá ngày càng tốt hơn. Khi xã hội càng phát triển, công nghệ ngày càng cao, việc nâng cao hiệu quả sẽ gặp nhiều thuận lợi. Nâng cao hiệu quả sẽ làm cho cả xã hội có lợi hơn, lợi ích của người sản xuất và người tiêu dùng ngày càng được nâng lên. Tuy nhiên, việc nâng cao hiệu quả kinh tế phải đặt trong mối quan hệ bền vững giữa hiệu quả kinh tế với hiệu quả xã hội và hiệu quả môi trường trước mắt và lâu dài. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 13 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn 1.1.2. Rừng trồng và một số vấn đề về rừng 1.1.2.1. Khái niệm sản xuất lâm nghiệp Xét về lịch sử phát triển, lâm nghiệp là ngành sản xuất vât chất đã hình thành từ lâu đời. Tuy nhiên vẫn có những quan điểm khác nhau về khái niệm lâm nghiệp. Sự khác nhau đó là do xuất phát từ hoàn cảnh lich sử, địa lý, thực trạng nền kinh tế...và còn do cách nhìn nhận lâm nghiệp dưới những gốc độ khác nhau. Nhìn chung có một số quan điểm như sau: - Quan điểm thứ nhất cho rằng: Cho rằng lâm nghiệp là một ngành sản xuất vật chất trong nền kinh tế quốc dân có nhiệm vụ trồng cây gây rừng, nuôi dưỡng, bão vệ rừng nhằm cung cấp lâm đặc sản, phòng hộ và bảo vệ môi trường. - Quan điểm thứ hai cho rằng: Lâm nghiệp là ngành sản xuất vật chất trong nền kinh tế quốc dân có nhiệm vụ trồng cây gây rừng, chăm sóc, nuôi dưỡng, bảo vệ rừng, khai thác và vận chuyển lâm sản. - Quan điểm thứ ba cho rằng: Lâm nghiệp là ngành sản xuất vật chất trong nền kinh tế quốc dân có nhiệm vụ trồng cây gây rừng, chăm sóc, nuôi dưỡng, bảo vệ rừng, khai thác, vận chuyển và chế biến lâm sản. Theo quan niệm của Tổ chức nông lương liên hiệp quốc (FAO) và phân loại của liên hiệp quốc về ngành lâm nghiệp đã được nhiều quốc gia thừa nhận và căn cứ vào tình hình thực tiễn của Việt Nam hiện nay, có một định nghĩa đầy đủ về ngành lâm nghiệp như sau: Lâm nghiệp là ngành sản xuất vật chất độc lập của nền kinh tế quốc dân có chức năng xây dựng rừng, quản lý bảo vệ rừng, khai thác lợi dụng rừng, chế biến lâm sản và phát huy các chức năng phòng hộ văn hóa, xã hội,... của rừng. 1.1.2.2. Phân loại các loại rừng và vai trò của rừng 1.1.2.2.1. Phân loại rừng Tại Việt nam, để thuận tiện cho công tác quản lý và quy hoạch cho công tác lâm nghiệp, chính phủ đã sử dụng hệ thống phân loại rừng và đất sản xuất trong lâm nghiệp theo các chức năng: - Rừng đặc dụng: Là loại rừng được thành lập với mục đích chủ yếu để bảo tồn thiên nhiên, mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng của quốc gia, nguồn gen sinh vật rừng, nghiên cứu khoa học, bảo vệ di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh phục vụ nghỉ ngơi du lịch kết hợp với phòng hộ bảo vệ môi trường sinh thái. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 14 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn - Rừng phòng hộ: Là rừng được sử dụng chủ yếu để bảo vệ nguồn nước, bảo vệ đất, chống xói mòn, chống sa mạc hóa, hạn chế thiên tai, điều hòa khí hậu, bảo vệ môi trường. - Rừng sản xuất: Là rừng được dùng chủ yếu trong sản xuất gỗ, lâm sản, đặc sản.  Phân loại rừng theo trữ lượng - Rừng giàu: Trữ lượng rừng trên 150 m³/ha. - Rừng trung bình: Trữ lượng rừng nằm trong khoảng (100 - 150) m³/ha. - Rừng nghèo: Trữ lượng rừng nằm trong khoảng (80 - 100) m³/ha. - Rừng kiệt: Trữ lượng rừng thấp hơn 50 m³/ha.  Phân loại rừng dựa vào tác động của con người - Rừng tự nhiên - Rừng nhân tạo  Phân loại dựa vào nguồn gốc - Rừng chồi - Rừng hạt  Phân loại rừng theo tuổi - Rừng non - Rừng sào - Rừng trung niên - Rừng già 1.1.2.2.2. Vai trò của rừng Sự quan hệ của rừng và cuộc sống đã trở thành một mối quan hệ hữu cơ. Không có một dân tộc, một quốc gia nào không biết rõ vai trò quan trọng của rừng trong cuộc sống. Tuy nhiên ngày nay, nhiều nơi con người đã không bảo vệ được rừng, còn chặt phá bừa bãi làm cho tài nguyên rừng khó được phục hồi và ngày càng bị cạn kiệt, nhiều nơi rừng không còn có thể tái sinh, đất trở thành đồi trọc, sa mạc hóa, nước mưa tạo thành những dòng lũ rửa trôi chất dinh dưỡng, gây lũ lụt, sạt lở đất, gây thiệt hại nhiều về tài sản, tính mạng người dân.  Vai trò kinh tế Trong các sản phẩm do tài nguyên rừng mang lại phải kể đến gỗ. Sản phẩm gỗ cung cấp cho ngành công nghiệp, nông nghiệp, công nghiệp xây dựng cơ bản, giao SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 15 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn thông vận tải và trong mỗi gia đình. Ngày nay không có một ngành nào không dùng tới gỗ vì nó là nguyên liệu phổ biến, dể gia công, chế biến và nhiều tính năng ưu việt khác nên được nhiều người sủ dụng. Trong quá trình phát triển của xã hội, dưới tác động của tiến bộ khoa học và công nghệ, người ta đã sản xuất ra nhiều sản phẩm thay thế gỗ. Tuy nhiên, nhu cầu về gỗ và các sản phẩm về gỗ không ngừng tăng lên cả về số lượng lẫn chất lượng . Ngoài sản phẩm gỗ rừng còn cung cấp các sản phẩm ngoài gỗ như: tre, nứa, song mây, các loại đặc sản rừng, động vật, thực vật rừng có giá trị cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Các động vật từ rừng là các sản phẩm quý hiếm và có giá trị kinh tế cao. Đối với thực vật rừng, có rất nhiều loại được dùng làm thực phẩm như nấm, mộc nhĩ, măng, các loại rau rừng... Rừng còn là nguồn cung cấp các dược liệu quý hiếm phục vụ cho nhu cầu chữa bệnh và nâng cao sức khẻo cho con người. Mặt khác, rừng còn cung cấp gỗ và các đặc sản cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu cho nên đã tạo ra nguồn thu nhập về tài chính cho ngân sách Trung ương và địa phương, góp phần vào quá trình tích lũy cho nền kinh tế quốc dân. Rừng cũng là nguồn thu nhập chính của cư dân sống gần rừng. Nhà nước thực hiện chính sách giao đất, giao rừng đến hộ gia đình và cộng đồng địa phương, đã thu hút dân địa phương tham gia vào các hoạt động trồng, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ rừng, khai thác và chế biến lâm sản, góp phần vào việc tạo công ăn việc làm cho người lao động, giải quyết một vấn đề bức xúc hiện nay vùng trung du và miền núi.  Vai trò phòng hộ và bảo vệ môi trường sống Về tác dụng phòng hộ Rừng có khả năng cải tạo khí hậu, ngăn cản gió nóng, gió lạnh, hạn chế tác hại của gió bảo, bảo vệ mùa màng nông nghiệp và nâng cao năng suất hoa màu. Trên những vùng đất bị úng nước, chua phèn, rừng tràm có tác dụng cải tạo đất từ hoang hóa thành vùng sản xuất thuận lợi. Ở những vùng núi cao rừng có tác dụng phòng hộ đầu nguồn, nuôi dưỡng nguồn nước, điều tiết nước và cung cấp nước cho các dòng sông chóng lại mọi biến động nguy hại khác cho dòng chảy như làm giảm chất lắng đọng trong các dòng sông góp phần ngăn chặn hiện tượng bồi đắp của các hò chứa nước, các hệ thống tưới tiêu của sông, công trình thủy điện. Ở những vùng ven biển SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 16 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn rừng ngập mặn không chỉ ngăn chặn gió bão mà còn ngăn chặn sự di động của các cồn cát phủ ven biển, cố định phù sa tạo điều kiện cho đất bồi tụ, chắn sóng và bảo vệ đê ven biển. Chính vì tác dụng phòng hộ nói trên người ta đã ví “ Rừng là người vệ sĩ của nhà nông”. Về tác dụng cân bằng sinh thái, bão vệ môi trường sống Rừng là thảm thực vật có tác dụng lớn nhất trong việc chống ô nhiễm môi trường . Rừng là “ lá phổi xanh” của trái đất thải ra O2 hấp thụ của khí quyển trong quá trình đồng hóa của cây xanh với môi trường. Rừng tạo ra sự trong sạch bầu khí quyển, giữ cân bằng lượng O2 và CO2 trong khí quyển, duy trì sự sóng trên hành tinh của chúng ta. Rừng làm sạch các nguồn nước, giúp cho hành tinh chúng ta có nguồn nước sạch phục vụ đời sống con người. Xã hội càng phát triển, vai trò của rừng ngày càng quan trọng. Có thể nói rằng khi thảm thực vật bị mất đi thì sự sống cũng không tồn tại. Ngoài các vai trò quan trọng trên thì rừng còn có tác dụng an ninh quốc phòng, ở nước ta rừng chính là căn cứ địa để chúng ta đánh bại giặc xâm lược. Rừng còn tạo ra nhiều danh lam thắng cảnh, tạo ra nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng phục vu nhu cầu của con người. 1.1.2.3. Đặc điểm sinh học của cây Keo lai Keo lai là sự kết hợp giữa hai loài: Keo lá tràm (Acacia Auriculiormis) và Keo tai tượng (Acacia Mangium) và được tuyển chọn từ những cây đầu dòng có năng suất cao. Cây có nguồn gốc ở Australia, được trồng phổ biến ở Đông Nam Á, ở Việt Nam cây được trồng rộng rãi trên toàn quốc trong những năm gần đây. Cây mọc tốt ở hầu hết các dạng đất, thích nghi nhất là ở các tỉnh từ Quảng Bình trở vào. Cho đến nay, Keo lai đã được khẳng đinh là loài cây có khả năng chịu đựng được khô hạn, tăng trưởng nhanh và ưu việt hơn Keo lá tràm kể cả trên đất cát nghèo dinh dưỡng. Cây Keo lai có sức sinh trưởng nhanh hơn cây bố mẹ. Nhằm hạn chế tình trạng phân ly của giống lai, Keo lai thường được tạo cây con bằng phương pháp vô tính (giâm hom). Cây có thể cao đến 25 - 30m, đường kính lên đến 60 - 80cm. Cây ưa sáng, mọc nhanh, có khả năng cải tạo đất, chống xói mòn, chống cháy rừng. Gỗ thẳng, màu vàng trắng có vân, có giác lõi phân biệt, gỗ có tác dụng nhiều mặt: kích thước nhỏ làm nguyên liệu giấy, kích thước lớn sử dụng trong xây dựng, đóng đồ mộc mỹ nghệ, hàng hóa xuất khẩu. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 17 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn Điều kiện gây trồng: - Yêu cầu lượng mưa từ 1.500 - 2.500 mm/năm. Mọc tốt trên đất có độ pH từ 3 - 7. - Nhiệt độ bình quân: 22oC, tối thích từ 24 - 28C, giới hạn 40oC. Đất đai: chủ yếu trồng trên các loại đất ferali, tầng dày tối thiểu 75cm, tối ưu: 40 - 50cm. Đất phù sa cổ, đất xám bạc màu, đất phèn lên luống không bị ngập nước đều có thể trồng được. - Do Keo lai giâm hom chủ yếu là rễ bàng nên độ dầy tầng đất đối với rừng trồng nguyên liệu trong 5 - 7 năm tiến hành khai thác không nhất thiết phải có độ dày tầng đất tối ưu 40 - 50cm. Nhưng trong điều kiện cụ thể, Keo giâm hom không được trồng trên các loại đất sau đây: + Đất trơ sỏi đá, tầng đất mỏng, độ sâu < 20 cm. + Đất cát trắng, đất cát di động. + Đất nhiễm mặn, thường xuyên ngập úng. + Đất bị đá ong hóa hay glây hóa. 1.1.2.4. Kỹ thuật trồng cây Keo lai Cây con giống - Nguồn gốc xuất xứ, cơ sở pháp lý: Các dòng Keo lai BV10; BV16; BV32 và BV33 đã được Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng (Viện khoa học lâm nghiệp) tuyển chọn trồng khảo nghiệm và được Bộ NN&PTNT quyết định công nhận là giống mới và giống quốc gia: + Quyết định số: 132-QĐ/BNN-KHCN ngày 17/01/2000 của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT về việc công nhận 3 dòng vô tính Keo lai BV10; BV16; BV32. + Quyết định số: 1998-QĐ/BNN-KHCN ngày11/07/2006 về việc công nhận giống cây lâm nghiệp mới trong đó có dòng BV33 được công nhận là giống quốc gia. - Vườn vật liệu giống gốc: Các dòng Keo lai BV10; BV16; BV32 và BV33 này được Công ty cổ phần giống lâm nghiệp vùng Nam Bộ nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô. Sau đó đem trồng thành vườn vật liệu giống gốc hay còn gọi là vườn cây đầu dòng. Vườn vật liệu giống gốc chỉ được lấy cành hom từ 2 - 3 năm sau đó phải trồng thay thế bằng cây giống mới. - Tiêu chuẩn bầu và cây con: SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 18 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn + Cành hom được cắt từ vườn vật liệu và giâm trong túi bầu PE (polyetylen), có đường kính thông thường là 7cm, chiều cao: 12cm, được cắt hai bên góc để thoát nước. + Hỗn hợp ruột bầu gồm các chất: Đất mùn, phân chuồng, phân lân, tro trộn đều. + Tuổi cây con: 3 - 4 tháng. + Đường kính cổ rễ: 2 - 3mm. + Chiều cao: 25 - 30cm. + Cây sinh trưởng tốt, thân thẳng, cân đối, không sâu bệnh. Chú ý: + Cây con trước khi xuất nên tưới đủ ẩm. Khi bốc xếp vận chuyển phải nhẹ nhàng, tránh làm vỡ bầu, gãy ngọn làm tổn thương đến cây con, cần loại bỏ những cây không đạt tiêu chuẩn ngay tại vườn (ốm yếu, kém phẩm chất, cây sâu bệnh). + Khi chuyển đến nơi trồng rừng nếu không trồng hết trong ngày phải được đưa xuống đất, xếp thành luống ngay ngắn, tưới nước chăm sóc. Thiết kế và trồng rừng - Đất thiết kế trồng rừng: Là đất lâm nghiệp dùng để trồng rừng sản xuất hoặc rừng phòng hộ phù hợp với cây Keo lai. - Chuẩn bị đất trồng rừng: + Đất có khả năng cơ giới hoá: Sử dụng máy cày để cày phá lâm bằng chảo 3 làm ải đất, cày chảo 7 để phay đất (đạt độ tơi của đất). + Đất đồi núi nơi có độ dốc cao không thể làm cơ giới được thì phát dọn toàn bộ thực bì bằng biện pháp thủ công và gom đống đốt có kiểm soát. - Thiết kế hệ thống đường băng cản lửa: Dùng để ngăn cách lửa giữa các lô của rừng trồng kết hợp làm đường vận chuyển, vận xuất phục vụ cho công tác trồng, chăm sóc và khai thác… + Đường băng rộng khoảng 8 - 10m được san ủi trắng hoặc phát dọn sạch thực bì. + Tận dụng triệt để hệ thống sông, suối, đường giao thông làm đường ranh cản lửa. + Tùy theo địa hình bằng phẳng hay đồi núi, điều kiện chăm sóc cơ giới hay thủ công, lực lượng quản lý bảo vệ rừng mà thiết kế cự ly giữa các băng cản lửa: từ 100 - 300m. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 19 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: Th.S Nguyễn Thanh Tuấn + Nơi có độ dốc dưới 150 băng đặt vuông góc với hướng gió hại trong mùa khô. Nơi địa hình phức tạp, độ dốc từ 150 - 250 bố trí băng theo đường đồng mức. - Mật độ thiết kế: + Trồng rừng trên đất tương đối bằng phẳng cơ giới hóa được: Để thuận lợi cho quá trình cày chăm sóc và phòng chống cháy rừng bằng cơ giới (máy cày) chúng ta nên thiết kế trồng rừng với cự ly hàng cách hàng 3m; cây cách cây có thể là 2m hoặc 1,5m. Tương ứng với các mật độ trồng là: Mật độ: 1.667 cây/ha (cự ly hàng 3m, cự ly cây 2m) Mật độ: 2.222 cây/ha (cự ly hàng 3m, cự ly cây 1,5m) + Trồng rừng trên đất đồi núi không thể cơ giới được: Tiến hành thiết kế và trồng theo đường đồng mức (dễ thi công và hạn chế được xói mòn). Có thể trồng theo nhiều loại mật độ như sau : Mật độ: 2.500 cây/ha (cự ly hàng 2m, cự ly cây 2m) Mật độ: 2.222 cây/ha (cự ly hàng 3m, cự ly cây1,5m) Mật độ: 2.000 cây/ha (cự ly hàng 2,5m, cự ly cây 2m) Mật độ: 1.667 cây/ha (cự ly hàng 3m, cự ly cây 2m) - Đào hố trồng: Hố phải được đào trước khi trồng rừng, cự ly đúng theo thiết kế (những nơi dốc trên 150 phải bố trí theo nanh sấu để hạn chế xói mòn), kích thước hố 30cm x 30cm x 30cm. Phân bón: có thể bón lót bằng phân chuồng hoai khoảng 500gram/1hố; phân vi sinh từ 200-300gram/1hố hoặc phân NPK (15-15-15 hoặc 16-16-8) khoảng 50gram/1hố; phân được trộn đều dưới đáy hố với lớp đất mặt, sau đó phủ thêm một lớp để khi trồng rễ cây không tiếp xúc trực tiếp với phân. - Thời vụ trồng rừng: + Trồng vào đầu mùa mưa: từ tháng 6 đến tháng 7 hoặc từ tháng 9 đến tháng 10 hàng năm (tùy thuộc vào đặc điểm của từng vùng khí hậu). + Phải kết thúc trước mùa mưa chính 1,5 - 2 tháng, không được trồng vào cuối mùa mưa chính. - Kỹ thuật trồng: + Trước khi bỏ cây xuống hố cần phải xé túi bầu. Chú ý: cẩn thận không được làm vỡ bầu sẽ làm ảnh hưởng đến bộ rễ của cây con. SVTH: Đoàn Anh Năm - K45 KTNN 20