Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ở huyện thạch thấ...

Tài liệu đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ở huyện thạch thất, thành phố hà nội hiện nay

.PDF
84
1460
110

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LÊ THỊ HẢI YẾN ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CẤP XÃ Ở HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC HÀ NỘI, 2017 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LÊ THỊ HẢI YẾN ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CẤP XÃ Ở HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY Chuyên ngành: Chính trị học Mã số: 60 31 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN THỊ HOÀI HÀ NỘI, 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam kết luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các tài liệu, tư liệu được sử dụng trong luận văn có nguồn dẫn rõ ràng, các kết quả nghiên cứu là quá trình lao động trung thực của tôi. Tác giả luận văn Lê Thị Hải Yến LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới TS. Nguyễn Thị Hoài - người hướng dẫn khoa học đã tận tâm, nhiệt tình, chỉ bảo hướng dẫn tác giả trong suốt quá trình xây dựng và hoàn thành luận văn! Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới Quý thầy cô trong Khoa triết học Học Viện khoa học xã hội các đồng chí đang công tác tại Ban Tuyên giáo huyện Thạch Thất, Văn phòng Đảng bộ huyện Thạch Thất, đã cung cấp tư liệu và góp phần hướng dẫn tác giả tìm hiểu về lịch sử địa phương của huyện! Đồng thời, Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đến những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, ủng hộ, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài! Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 05 tháng 11 năm 2017 Tác giả luận văn Lê Thị Hải Yến MỤC LỤC MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CẤP XÃ .......................8 1.1. Khái niệm lý luận chính trị và đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị ....... 8 1.2. Vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ cấp xã ............................................... 16 1.3. Sự cần thiết và những yêu cầu đối với việc đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ............................................................. 22 Chương 2: ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CẤP XÃ Ở HUYỆN THẠCH THẤT HIỆN NAY – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ......................................................................29 2.1. Khái quát về huyện Thạch Thất và đội ngũ cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất hiện nay ..................................................................................... 29 2.2. Thực trạng đào tạo bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất từ năm 2010 đến nay .............................................. 36 2.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ở Huyện Thạch Thất ............... 60 KẾT LUẬN ............................................................................................................70 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................72 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BDCT Bồi dưỡng chính trị CNTT Công nghệ thông tin CCHC Cải cách hành chính CNH Công nghiệp hóa ĐTCB Đào tạo cán bộ HĐND Hội đồng nhân dân HĐH Hiện đại hóa KT –XH Kinh tế-xã hội TTHC Thủ tục hành chính UBND Ủy ban nhân dân MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng mang tính chiến lược, góp phần quyết định đến chất lượng đội ngũ cán bộ của Đảng nói chung, đến phẩm chất chính trị, tư tưởng của cán bộ, đảng viên nói riêng. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, đặc biệt là trong công cuộc đổi mới đất nước, Đảng ta luôn chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; trong đó có bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ các cấp, các ngành. Cùng với quá trình đổi mới toàn diện công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên cũng có nhiều đổi mới cả về nội dung, hình thức, phương pháp. Số lượng cán bộ được bồi dưỡng lý luận chính trị trong những năm qua tăng lên đáng kể. Nhờ đó, nhận thức chính trị, ý thức chính trị của đội ngũ cán bộ ngày càng được nâng cao. Cấp xã có vị trí, vai trò quan trọng trong tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước và sự phát triển mọi mặt của các địa phương. Thực tế cho thấy, cấp xã chỉ có thể đảm bảo được chức năng, nhiệm vụ của mình khi có đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực tổ chức thực tiễn… bởi đây là những người dành phần lớn làm việc công để thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, giữ vai trò lãnh đạo, quản lý trực tiếp ở cơ sở, có mối liên hệ mật thiết với nhân dân, giải quyết các công việc liên quan đến nhân dân. Để có đội ngũ cán bộ cấp xã đáp ứng vai trò đó, phải thực hiện tốt tất cả các khâu của công tác cán bộ, trong đó đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị là một nội dung và cũng là một nhiệm vụ quan trọng được các cấp ủy đảng, địa phương đặc biệt quan tâm, nhất là trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Thạch Thất là một huyện phía tây của Hà Nội, có vị trí, vai trò quan trọng đối với sự phát triển của Thủ đô Hà Nội; bao gồm 1 thị trấn Liên Quan và 22 xã: Bình Phú, Bình Yên, Cẩm Yên, Cần Kiệm, Canh Nậu, Chàng Sơn, Đại Đồng, Dị Nậu, Đồng Trúc, Hạ Bằng, Hương Ngải, Hữu Bằng, Kim Quan, Lại Thượng, Phú 1 Kim, Phùng Xá, Tân Xã, Thạch Hòa, Thạch Xá, Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung. Trong thời gian qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nói chung và đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã nói riêng tại Thạch Thất đã thu được nhiều kết quả đáng ghi nhận, góp phần quan trọng trong việc nâng cao mặt bằng chung về trình độ và năng lực cho đội ngũ cán bộ cấp xã. Đội ngũ cán bộ sau khi được đào tạo, bồi dưỡng có nhận thức chính trị vững vàng hơn, hiệu quả công tác được nâng lên. Bộ phận cán bộ được đề bạt, bổ nhiệm hầu hết phát huy tốt chức trách, nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã tại huyện Thạch Thất vẫn còn một số hạn chế về cơ chế, chính sách, nội dung, chương trình và phương pháp giảng dạy… Mặt khác, một bộ phận cán bộ được cử đi đào tạo, bồi dưỡng chưa xác định được động cơ, thái độ học tập đúng đắn, còn có tư tưởng học đối phó nhằm đạt chuẩn chức danh cán bộ, công chức nên chưa phát huy tốt kiến thức được đào tạo, bồi dưỡng vào thực tiễn công tác. Vì thế, không ít cán bộ cấp xã trên địa bàn Huyện còn hạn chế về tư duy lý luận và năng lực thực tiễn, bản lĩnh chính trị vẫn có những tồn tại nhất định. Xuất phát từ thực tế trên, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội hiện nay” làm đề tài luận văn tốt nghiệp với mong muốn góp phần làm sáng tỏ thêm một số nội dung nhằm nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất trong giai đoạn hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Do tầm quan trọng đặc biệt của vấn đề đào tạo, bồi dưỡng trình độ lý luận chính trị trong công tác tư tưởng của Đảng mà cho đến nay đã có rất nhiều tài liệu, văn kiện, sách báo, bài nghiên cứu của Đảng, nhà nước, các cơ quan khoa học và nhiều nhà nghiên cứu đã đề cập đến vấn đề ở những mức độ khác nhau. Những công trình đó có thể chia thành các nhóm như sau: * Nhóm các công trình nghiên cứu về đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã: 2 - Đề tài cấp bộ năm 2004: “Nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã hiện nay (qua khảo sát ở một số tỉnh, thành phố phía Bắc nước ta)” do tiến sĩ Trần Hậu Thành [52] (Phân viện Hà Nội, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) làm chủ nhiệm đề tài. Đề tài KX 10-08 năm (2002) “Đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin ở Việt Nam – những vấn đề chung” [85]do GS.TS Nguyễn Hữu Vui làm chủ nhiệm. - Tô Huy Rứa, “Một số vấn đề về công tác lý luận, tư tưởng và tổ chức của Đảng trong thời kỳ đổi mới"[54]. Công trình này là tập hợp hơn 70 bài viết và nói của tác giả khái quát về những thành tựu mà đất nước ta đã đạt được dưới sự lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam sau hơn 25 năm đổi mới. Trong đó, nổi bật là thành tựu về mặt lý luận, đó là đã hình thành và phát triển những nhận thức lý luận mới về CNXH và con đường đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. - Luận án tiến sĩ Triết học của tác giả Nguyễn Đình Trãi (2001): Nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cán bộ, giảng viên lý luận Mác – Lênin ở các trường chính trị tỉnh. Trong luận án này, tác giả đã chỉ ra đặc thù của công tác giảng dạy các môn lý luận chính trị, các môn khoa học Mác – Lênin, đồng thời tác giả tiến hành khảo sát năng lực tư duy lý luận của đội ngũ cán bộ giảng dạy các môn lý luận Mác – Lênin ở các trường chính trị tỉnh. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý và đội ngũ giảng viên giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đề tài luận án tiến sĩ Chính trị học của tác giả Cầm Thị Lai (2012): “Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, hành chính cho đội ngũ cán bộ chuyên trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc giai đoạn hiện nay”. Trong công trình này, tác giả đã phân tích và làm rõ thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, hành chính cho đội ngũ cán bộ chuyên trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc, đồng thời chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong công tác này. Từ đó, đề xuất những giải pháp chủ yếu đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị hành chính cho đội ngũ cán bộ cán bộ chuyên trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc đến năm 2020. 3 Những công trình này đã khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng và cũng như nhu cầu đào tạo bồi dưỡng lực lượng chính trị của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, chỉ ra được những động lực của việc đào tạo bồi dưỡng lý luận chính trị. Đồng thời, những công trình này cũng đã trình bày một cách tổng quát về đội ngũ giảng viên và phương pháp giảng dạy trong việc đào tạo, bồi dưỡng những môn khoa học này. Trên cơ sở đó, xây dựng phương hướng và đề xuất những giải pháp cơ bản để đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, ứng với nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng cho các học viên nói chung và đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt xã ở nước ta hiện nay nói riêng. Ngoài ra, còn rất nhiều công trình và bài viết đăng trên các báo, tạp chí có liên quan đến đề tài như: “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý cấp xã trong thời kỳ mới” của tác giả Ngô Kim Ngân, Tạp chí Giáo dục Lý luận, Số 7/2001. Tác giả Nguyễn Thái Sơn với “Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ chốt” xuất bản năm 2001; Tác giả Trần Thành với “Tư duy lý luận đối với người cán bộ lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn” [56]. Tạp chí lý luận chính trị, số 2/2001; Vũ Ngọc Am (2003) “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở”; tác giả Ngô Ngọc Thắng với công trình “Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở trong thời kỳ đổi mới” xuất bản năm 2004; Đào Duy Quát, (2006): Đổi mới toàn diện, nâng cao chất lượng hiệu quả công tác giáo dục Lý luận chính trị trong tình hình mới, Tạp chí tư tưởng - văn hóa số 6; Vũ Hữu Ngoạn (2008) "Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng trong giai đoạn hiện nay”, tạp chí lý luận chính trị (số 12); Tác giả Mạch Quang Thắng với “Phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lý luận chính trị theo quan điểm Hồ Chí Minh”[58]. Tạp chí Tuyên giáo số 11/2008. Những công trình này đã làm rõ công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo trong tình hình mới. Từ đó đưa ra các phương pháp cụ thể, định hướng cho việc nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị trong thời gian tới. * Nhóm các công trình nghiên cứu về địa bàn huyện Thạch Thất (Hà Nội). 4 Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào cụ thể và toàn diện về đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã. Tuy nhiên, đã có một số công trình, đề cập đến một số mặt khác nhau của công tác này. Một số những công trình nghiên cứu về Đảng bộ thành phố Hà Nội: PGS.TS Lê Mậu Hãn (chủ biên), (1995), Lịch sử Đảng bộ thành phố Hà Nội 1954 –1975, (nxb Hà Nội, Hà Nội). GS.TS Phùng Hữu Phú (chủ biên), (2004), Lịch sử Đảng bộ thành phố Hà Nội (1930 –2000) (nxb Hà Nội, Hà Nội); GS.TS Phùng Hữu Phú, (2004) HĐND Thành phố Hà Nội những chặng đường lịch sử(1945 –2004) (nxb Hà Nội, Hà Nội),... Lịch sử cách mạng của Đảng bộ và nhân dân huyện Thạch Thất (tập I (1938 –1954),tập II (1954 –1975), tập III (1975 –2008)) (in tại công ty Mỹ thuật Hoàng Gia, Hà Nội) viết về quá trình hình thành và phát triển của huyện Thạch Thất qua các thời kỳ cách mạng và công cuộc xây dựng kinh tế-xã hội của huyện Thạch Thất. Các công trình trên đều đã khái quát lịch sử của Hà Nội; của Đảng bộ thành phố Hà Nội, một vài nét về Đảng bộ Thạch Thất trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và củng cố chính quyền trên tất cả các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa-xã hội... trong đó có công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng trình độ lý luận chính trị cho các bộ cấp xã. Như vậy, mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu, đặt ra những vấn đề rất cơ bản cả về lý luận lẫn thực tiễn, đề ra những phương hướng và giải pháp để nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các cấp. Tuy nhiên, do giới hạn về mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, nên cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách chi tiết đầy đủ có hệ thống và chuyên sâu về thực trạng cũng như nêu ra những giải pháp để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã huyện Thạch Thất. Điều đó càng thôi thúc chúng tôi thực hiện đề tài “Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội hiện nay”. Chúng tôi tin rằng, việc nghiên cứu đề tài này sẽ góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, đáp ứng yêu cầu của quá trình đổi 5 mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững ở huyện Thạch Thất hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã, từ đó đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất giai đoạn hiện nay. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất. - Đánh giá đúng thực trạng công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất từ năm 2010 đến nay. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất giai đoạn hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất giai đoạn hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Luận văn tập trung nghiên cứu công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã của trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Thạch Thất từ năm 2010 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Luận văn chủ yếu sử dụng phương pháp luận biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác - Lênin và các phương pháp nghiên cứu của các khoa học liên ngành và chuyên ngành, trong đó đặc biệt chú trọng sử dụng các phương pháp phân tích – tổng hợp, logic - lịch sử, phương pháp so sánh, thống kê, tổng kết thực tiễn. 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm rõ thêm cơ sở lý luận về công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất trong bối cảnh và điều kiện mới. Chỉ ra nét đặc thù riêng của công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cán bộ cấp xã ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham khảo để xây dựng chương trình, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở ở Trường Đảng Lê Hồng Phong, trung tâm bồi dưỡng chính trị các huyện và thành phố Hà Nội. 7. Cơ cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 2 chương, 6 tiết. 7 Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CẤP XÃ 1.1. Khái niệm lý luận chính trị và đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị 1.1.1. Khái niệm lý luận chính trị Để tồn tại và phát triển, con người luôn có xu hướng tìm hiểu mọi sự vật, hiện tượng tồn tại trong thế giới tự nhiên. Muốn vậy thì con người phải có vốn tri thức nhất định về nó. Nhưng những tri thức không thể có sẵn trong con người mà qua hoạt động thực tiễn của con người với những hình thức như hoạt động sản xuất vật chất, hoạt động đấu tranh giai cấp, hoạt động chính trị xã hội,… Trong đó sản xuất vật chất đóng vai trò quyết định. Bời vì, chính thông qua hoạt động thực tiễn con người trực tiếp tác động vào sự vật, hiện tượng, vào giới tự nhiên buộc nó bộc lộ ra những đặc điểm, những quy luật, những thuộc tính, qua đó con người nhận biết, hiểu biết về chúng. Trên cơ sở những kinh nghiệm được tích lũy dần dần trong quá trình hoạt động thực tiễn, từ đó con người khái quát hóa, trừu tượng hóa thành lý luận. Lý luận là cấp độ phát triển cao của quá trình nhận thức, là sự phản ánh hiện thực khách quan ở trình độ cao. Với các cách tiếp cận khác nhau, người ta có thể đưa ra nhiều cách định nghĩa khác nhau về lý luận, nhưng tựu chung thì các cách định nghĩa đều có sự thống nhất với nhau về cách hiểu: Lý luận là sự khái quát những kinh nghiệm thực tiễn, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên, xã hội đã được tích lũy trong quá trình hoạt động lịch sử của con người; phản ánh mối liên hệ bản chất, mang tính quy luật của các sự vật, hiện tượng trong một lĩnh vực nào đó của hiện thực khách quan và có vai trò hướng dẫn hoạt động thực tiễn. Trong thời đại ngày nay, lý luận lại càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của xã hội. Bởi lẽ, thế giới mà chúng ta đang sống có vô vàn các sự vật, hiện tượng mới nảy sinh. Trong xã hội cũng vậy, có rất nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau mà mỗi ngành nghề, mỗi lĩnh vực cụ thể đều có một loại lý luận riêng biệt nhất định. Do đó, muốn tránh được sự mò mẫm hoặc sai lầm trong quá trình phát triển thì tất cả đều phải bắt đầu từ việc phát triển lý luận và lý luận đó ngày 8 càng được bổ sung, phát triển hoàn thiện. Chính vì vậy, cho đến nay nhân loại có rất nhiều loại lý luận khác nhau trong mỗi ngành, mỗi lĩnh vực khác nhau. Trong phạm vi luận văn, người viết (tác giả) cũng muốn xoay quanh làm rõ hơn vấn đề lý luận chính trị trong việc đào tạo cán bộ cấp xã. Khi đề cập đến chính trị thì cũng có rất nhiều quan điểm khác nhau, tùy theo cách tiếp cận cũng như việc bảo vệ lợi ích cho giai cấp mình mà họ đưa ra các quan điểm khác nhau. Nhưng theo quan điểm của các nhà kinh điển thì chính trị là mối quan hệ giữa các giai cấp, dân tộc, quốc gia đối với quyền lực nhà nước. Tư tưởng chính trị của C.Mác, Ph.Ăngghen được hình thành từ cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản chống giai cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản đầu thế kỷ XIX. Với tinh thần phê phán và cách mạng, C.Mác, Ph.Ăngghen đã xây dựng nên cơ sở thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng cho việc hình thành quan niệm khoa học mới về chính trị. Chính trị là vấn đề giai cấp, quan hệ giai cấp, đấu tranh giai cấp và đỉnh cao của cuộc đấu tranh này là đấu tranh giành quyền lực của một giai cấp nhất định. Bước ngoặt của cuộc đấu tranh chính trị là đi đến cách mạng xã hội, giành lấy chính quyền nhà nước, lật đổ chế độ cũ và thiết lập nên chế độ mới. Chính trị là vấn đề quyền lực, biểu hiện trực tiếp là quyền lực nhà nước và tính hiện thực của quyền lực là lợi ích, mà trước hết là lợi ích kinh tế. “Quyền lực chính trị theo đúng nghĩa của nó là bạo lực có tổ chức của một giai cấp để trấn áp giai cấp khác [14, tr. 569]. Bằng con đường khoa học, Mác - Ăngghen đã vạch ra tính tất yếu của vận động lịch sử mà trước hết là tính tất yếu về kinh tế. Từ đó dẫn đến đấu tranh xã hội và cuối cũng là đấu tranh chính trị, chống lại sự thống trị của chủ nghĩa tư bản giành lấy quyền lực nhà nước về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động, từ đó xây dựng xã hội mới – xã hội cộng sản chủ nghĩa, giai đoạn đầu là xã hội xã hội chủ nghĩa. Trong “Tuyên Ngôn của Đảng Cộng sản” C.Mác và Ph.Ăngghen viết “mục đích trước mắt của những người cộng sản cũng là mục đích trước mắt của Đảng vô sản khác: tổ chức những người vô sản thành giai cấp, lật đổ sự thống trị của giai cấp tư sản, giai cấp vô sản giành lấy chính quyền” [14, tr. 569]. 9 Kế thừa những tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăngghen, V.I. Lênin đã nêu ra những quan niệm rất cụ thể về chính trị. Chính trị trước hết là lĩnh vực quan hệ giữa người với người, không phải tính từng cá nhân mà tính hàng triệu người. Chính trị là biểu hiện tập trung của kinh tế, là tham gia vào việc nhà nước, định hướng cho sự phát triển của đất nước, xác định hình thức, nhiệm vụ và nội dung hoạt động của nhà nước. Chính trị theo V.I.Lênin là mối quan hệ giữa các giai cấp và tầng lớp người trong xã hội và là cuộc đấu tranh giữa họ để giành, giữ và thực thi quyền lực. Hay nói cách khác, Chính trị là cuộc đấu tranh giữa các giai cấp và tầng lớp người có lợi ích mâu thuẫn với nhau – những mâu thuẫn không thể điều hòa được trong xã hội có giai cấp và giai cấp đối kháng. Tóm lại chính trị là vấn đề quyền lực thuộc về giai cấp nào; là việc giai cấp mới nào thay thế giai cấp thống trị cũ nắm lấy quyền thống trị xã hội, nắm lấy nhà nước. Hồ Chí Minh đã mở rộng và phát triển những luận điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về chính trị với việc đưa nội dung đạo đức mới vào quan niệm về chính trị. Người quan niệm chính trị với đúng ý nghĩa của nó, phải xuất phát từ mục tiêu của hành động vì con người, vì nước, vì nhân loại tiến bộ. Trong quan niệm của Hồ Chí Minh, đạo đức là cơ sở của chính trị, đạo đức cách mạng là gốc của người cách mạng. Chính trị là đạo đức, là thanh khiết là to đến nhỏ. Mọi hoạt động chính trị phải dựa trên cơ sở đạo đức, hướng tới những hành vi có đạo đức mà cụ thể xây dựng và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. Theo Từ điển tiếng Việt: “Chính trị là những vấn đề về tổ chức và điều khiển bộ máy nhà nước trong nội bộ một nước và về quan hệ chính thức giữa các nước với nhau” [77, tr.158]. Từ những quan niệm về chính trị như trên, chúng ta có thể hiểu theo một quan niệm tổng quát về chính trị như sau: Chính trị là những vấn đề về điều hành bộ máy nhà nước hoặc những hoạt động của giai cấp, chính đảng nhằm duy trì quyền điều hành nhà nước. Trên cơ sở của sự hiểu biết về lý luận và chính trị như đã trình bày ở trên, có thể khẳng định lý luận chính trị là lý luận trong lĩnh vực chính trị. Lý luận chính trị ra đời trong xã hội có giai cấp và đấu tranh giai cấp để đại diện cho lợi ích của một 10 đảng, một giai cấp nhất định trong xã hội. Trên góc độ tiếp cận khái niệm lý luận và khái niệm chính trị có thể đưa ra một khái niệm lý luận chính trị như sau: Lý luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối chính sách của một đảng, một giai cấp để giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước. Đảng Cộng Sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng. Đồng thời Đảng ta căn cứ vào những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của đất nước trong từng giai đoạn cách mạng để xây dựng, bổ sung, phát triển và vận dụng lý luận cho phù hợp đối với thực tiễn nước ta hiện nay. Việc học tập bồi dưỡng, giáo dục lý luận chính trị chính là nhằm: “Xây dựng, phát triển, truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, đường lối của Đảng, hình thành hệ chính trị cách mạng và khoa học trong cán bộ, đảng viên và toàn xã hội”[8, tr.2] 18] Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX cũng đã khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”[13, tr.83]. Như vậy, lý luận chính trị ở nước ta hiện nay là chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Do đó, việc nâng cao trình độ lý luận chính trị là nâng cao trình độ hiểu biết về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước cho đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt cấp xã nói riêng là điều cần thiết mang tính cấp bách cũng như chiến lược phát triển lâu dài của Đảng ta 1.1.2. Khái niệm đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị  Khái niệm đào tạo cán bộ Theo Từ điển Tiếng Việt của Trung tâm Từ điển ngôn ngữ Hà Nội thì “đào tạo” được hiểu là “dạy dỗ, rèn luyện để trở nên người có hiểu biết, có nghề nghiệp” [71. tr.255]. Điều 5 Nghị định số 18/2010/NĐ-CP ngày 05/03/2010 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng công chức định nghĩa: “Đào tạo là quá trình truyền thụ, tiếp 11 nhận có hệ thống những tri thức, kỹ năng theo quy định của từng cấp học, bậc học” [39]. Dưới góc độ giáo dục học, đào tạo cán bộ là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch, có phương pháp đến tâm lý, nhân cách con người, nhằm giáo dục, rèn luyện những phẩm chất nhân cách đảm bảo cho con người có khả năng thực hiện hiệu quả những hoạt động nghề nghiệp nhất định. Đào tạo là trang bị những kiến thức, kỹ năng mới và có tính hệ thống cho đối tượng đào tạo. Đào tạo cán bộ là một loại hình đào tạo con người chuyên biệt: Đó là quá trình tác động đến những người đang làm việc cho một cơ quan, tổ chức nhằm làm cho họ lĩnh hội và nắm vững những tri thức, kỹ năng cần thiết một cách có hệ thống, chú trọng về phương pháp luận đảm bảo cho người đó có thể đảm nhận và hoàn thành tốt những nhiệm vụ, công vụ được cơ quan, tổ chức giao phó. Ở Việt Nam, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được xác định là một khâu trong công tác cán bộ của Đảng.  Khái niệm bồi dưỡng cán bộ Theo Từ điển Tiếng Việt của Trung tâm Từ điển ngôn ngữ Hà Nội thì “bồi dưỡng” là “làm cho tốt hơn, giỏi hơn” [77, tr.285]. Theo Điều 5 Nghị định số 18/2010/NĐ-CP ngày 05/03/2010 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng công chức đã nêu rõ: “Bồi dưỡng là hoạt động trang bị, cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng làm việc” [39]. Như vậy, giống như đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cũng là quá trình tác động đến tâm lý, nhân cách của người cán bộ, làm cho họ tốt hơn về đạo đức và giỏi hơn về năng lực chuyên môn nghiệp vụ. Xét một cách tổng quát thì khái niệm “đào tạo cán bộ” bao hàm cả ý nghĩa “bồi dưỡng cán bộ”, vì vậy cụm từ “đào tạo, bồi dưỡng cán bộ” thường được sử dụng trong thực tế. Tuy nhiên, bồi dưỡng cán bộ có những đặc điểm cơ bản khác với đào tạo là: Bồi dưỡng cán bộ chủ yếu là bổ sung, cập nhật kiến thức, thông tin vào những tri thức mà cán bộ đã có. Thời gian bồi dưỡng cán bộ trong thực tế thường trong khoảng một vài tuần đến một vài tháng. Hình thức bồi dưỡng cán bộ có thể được tổ chức một cách mềm 12 dẻo hơn, thậm chí trong một số hoàn cảnh không nhất thiết phải tập trung (ví dụ như thông qua việc cung cấp tài liệu, sách vở hoặc những lời chỉ dẫn...cho người được bồi dưỡng).  Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị là hoạt động trang bị, cập nhật, nâng cao kiến thức về các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, bồi dưỡng kĩ năng làm việc cho cán bộ, nâng cao nhận thức, năng lực, khả năng vận dụng có hiệu quả kiến thức đã học vào thực tiễn công tác, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền, vận động, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, xây dựng hệ thống chính trị ngày càng vững mạnh tại địa phương. Hướng vào những quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước, cập nhật những kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ quản lý hành chính. Hình thức của đào tạo, bồi dưỡng rất đa dạng và linh hoạt: hình thức tự đào tạo bồi dưỡng, hình thức đào tạo, bồi dưỡng theo trường lớp có hệ thống như: bồi dưỡng nâng cao, cập nhật, chuyên sâu theo chức danh; đào tạo, bồi dưỡng nhiều lần, hàng năm và được ghi nhận hoàn thành bằng văn bằng, chứng nhận, chứng chỉ. Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị góp phần trang bị nâng cao cho cán bộ những hiểu biết về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nắm được bản chất quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Giúp cho cán bộ cấp xã vận dụng một cách sáng tạo chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước vào thực tiễn địa phương, cơ sở; có khả năng tiếp nhận, xử lý thông tin một cách có hiệu quả và đề ra những quyết sách chính xác, khoa học, kịp thời; nâng cao được năng lực tổ chức và tổng kết thực tiễn một cách khoa học, khắc phục bệnh kinh nghiệm, giáo điều, máy móc trong hoạt động lãnh đạo quản lý. Từ những luận giải trên có thể hiểu: đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ là quá trình trang bị kiến thức cơ bản và cập nhật, bổ sung những kiến thức mới về lý luận chính trị cho cán bộ nhằm nâng cao trình độ, năng lực lãnh đạo, quản 13 lý điều hành và thực thi công vụ, hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao, đáp ứng tốt yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.  Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã Chủ thể tiến hành bồi dưỡng lý luận cho cán bộ cấp xã bao gồm: Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ quận, huyện, thành phố trực thuộc tỉnh, Ban thường vụ các huyện uỷ. Lực lượng tham gia công tác bồi dưỡng bao gồm: trường Chính trị tỉnh, các trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện. Đối tượng được đào tạo bồi dưỡng lý luận chính trị trong đề tài là cán bộ cấp xã, phường, thị trấn. Đây là đối tượng bồi dưỡng đặc biệt có vai trò “kép”: khi theo học họ là đối tượng bồi dưỡng, khi ra trường họ đóng vai trò chủ thể trong việc giải thích, hướng dẫn nhân dân thực hiện chính sách pháp luật của Nhà nước. Việc đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã phải đảm bảo các tiêu chuẩn cán bộ xã, phường, thị trấn theo quy định hiện hành.  Nội dung đào tạo, bồi dưỡng Nội dung đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị dành cho đội ngũ cán bộ cơ sở nói chung rất rộng, đó là những khối kiến thức cơ bản, có hệ thống về lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về Đảng và xây dựng Đảng cầm quyền; những kiến thức cơ bản về nghiệp vụ công tác đảng, chính quyền, đoàn thể; các kĩ năng vận dụng, hoạt động xử lý tình huống cụ thể trong thực tiễn hoạt động lãnh đạo quản lý của cán bộ. Tùy theo đối tượng, nhu cầu thực tế, đòi hỏi của cơ sở mà nội dung đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị sẽ được cụ thể đối với từng loại cán bộ, với chương trình cụ thể, nhằm trang bị những kiến thức phù hợp với vị trí, chức năng, nhiệm vụ và phương thức công tác của cán bộ; đảm bảo tính thiết thực, đồng thời chú trọng cả bồi dưỡng, rèn luyện về phẩm chất đạo đức cán bộ; tạo thành mối liên hệ mật thiết giữa cả lý luận và thực tiễn, bồi dưỡng kiến thức cơ bản và kỹ năng thực hành. Cán bộ xã, phường, thị trấn rất cần được đào tạo, bồi dưỡng các kiến thức chung, cơ bản về lý luận chính trị giúp cho họ củng cố niềm tin vào lý tưởng cộng sản, kiên định, trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan