Tài liệu Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng tại sở xây dựng tỉnh quảng trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TẠ CAO CƯỜNG HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI SỞ XÂY DỰNG TỈNH QUẢNG TRỊ Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 83 40 410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VĂN PHÁT Huế, năm 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng dùng bảo vệ để lấy bất kỳ học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Huế, tháng 4 năm 2018 i LỜI CÁM ƠN Được dự phân công của Trường Đại học Kinh tế Huế và sự đồng ý của thầy giáo hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Văn Phát, tôi đã thực hiện đề tài “Hoàn thiện công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng tại Sở xây dựng tỉnh Quảng Trị”. Để hoàn thành luận văn này tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và rèn luyện ở trường Đại học Kinh tế Huế. Xin chân thành cảm ơn Thầy giáo hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Văn Phát đã tận tình, chu đáo hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện. Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất. Song do buổi đầu làm quen với nghiên cứu khoa học, tiếp cận với thực tế cũng như hạn chế về kiến thức cũng như kinh nghiệm nên không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định mà bản thân chưa thấy được. Tôi rất mong được sự góp ý của Quý Thầy, Cô giáo và các bạn đồng nghiệp để bài luận văn này được hoàn chỉnh hơn. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, cơ quan và bạn bè đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, khích lệ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu học tập và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 4 năm 2018 Học viên Tạ Cao Cường ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Họ và tên học viên: TẠ CAO CƯỜNG Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 83 40 410 Niên khóa: 2016 - 2018 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN VĂN PHÁT Tên đề tài: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI SỞ XÂY DỰNG TỈNH QUẢNG TRỊ 1. Tính cấp thiết của đề tài Sở xây dựng tỉnh Quảng Trị là một cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị, có chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị thực hiện Quản lý nhà nước về các lĩnh vực: xây dựng, kiến trúc, quy hoạch xây dựng, hạ tầng kỹ thuật đô thị, khu công nghiệp, phát triển đô thị, nhà ở và công sở, kinh doanh bất động sản, vật liệu xây dựng, về các dịch vụ công trong lĩnh vực Quản lý nhà nước của sở. Như vậy Sở xây dựng Quảng Trị chịu trách nhiệm Quản lý nhà nước về lĩnh vực xây dựng. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh thực tế, công tác Quản lý nhà nước tại Sở Xây dựng Quảng Trị vẫn còn bộc lộ những khuyết điểm trong việc tổ chức lực lượng quản lý và còn thiếu sót trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý của mình trong lĩnh vực xây dựng. Chính vì thế tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng tại Sở Xây dựng tỉnh Quảng Trị” 2. Phương pháp nghiên cứu - Thống kê mô tả - Phương pháp so sánh 3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn Trên cơ sở những vấn đề lý luận và thực tiễn được trình bày trong luận văn, tôi xin rút ra một số kết luận: - Đề hoàn thiện công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng phải đươc thực hiện đồng bộ từ công tác quy hoạch, đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực. Cần có những giải pháp hữu hiệu để đảm bảo chất lương một cách bền vững, chính sách sử dụng đãi ngộ, trọng dụng nhân lực còn chưa phù hợp với thực tế. - Phải đặc biệt là phát huy đươc tài năng, trí tuệ của đội ngũ cán bộ, công nhân viên để họ góp phần xây dựng và phát triển Sở Xây dựng mạnh mẽ hơn, Sở Xây dựng cần đổi mới công tác quy hoạch cán bộ, phân công lao động hợp lý, đổi mới công tác đào tạo, phương pháp quản lý để xây dựng một cơ quan văn minh hiện đại. - Tập trung nghiên cứu các tài liệu về hoàn thiện công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng để tìm ra các phương pháp Quản lý và trên cơ sở đó rút ra một số kinh nghiệm áp dụng trong thực tiễn của Sở Xây dựng. - Xem xét và phân tích các chính sách phát triển và nâng cao chất lượng Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng đang áp dụng kết hợp với việc thu thập, phân tích các số liệu cần thiết để có cái nhìn tổng quát về nâng cao chất lượng Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng của Sở Xây dựng tỉnh Quảng Trị. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU BC KT-KT Báo cáo Kinh tế - Kỹ thuật CN Công nghiệp CLCT Chất lượng công trình DAĐT Dự án Đầu tư ĐTXD Đầu tư Xây dựng QH Quy hoạch QHXD Quy hoạch Xây dựng QLNN Quản lý nhà nước UBND Ủy ban nhân dân TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam VLXKN Vật liệu xanh không nung XDCB Xây dựng cơ bản iv MỤC LỤC Lời cam đoan............................................................................................................... i Lời cám ơn ................................................................................................................. ii Tóm lược luận văn .................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt và ký hiệu ....................................................................... iv Mục lục........................................................................................................................v Danh mục bảng biểu................................................................................................ viii Danh mục hình .......................................................................................................... ix LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................4 CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG..............................................5 1.1. Khái quát về Quản lý nhà nước trong đầu tư Xây dựng ......................................5 1.1.1. Một số khái niệm...............................................................................................5 1.1.2. Đặc điểm của Quản lý nhà nước .......................................................................7 1.1.3. Vai trò và mục đích của Quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng cơ bản......7 1.1.4. Phương pháp Quản lý nhà nước........................................................................8 1.2. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả của công tác QLNN trong lĩnh vực Đầu tư Xây dựng.............................................................................................................................9 1.2.1. Đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế của địa phương ..............................10 1.2.2. Tính chủ động sáng tạo và thống nhất trong hoạt động Quản lý nhà nước ....11 1.2.3. Đảm bảo tính kinh tế của hoạt động quản lý...................................................11 1.2.4. Chống thất thoát, lãng phí ...............................................................................11 1.2.5. Hiệu quả thực thi các quy định của Nhà nước ................................................12 1.3. Nội dung Quản lý nhà nước về xây dựng phân cấp cho cấp Sở ........................13 v 1.3.1. Đối tượng quản lý ...........................................................................................14 1.3.2. Phạm vi quản lý...............................................................................................15 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI SỞ XÂY DỰNG QUẢNG TRỊ.........................................20 2.1. Giới thiệu về Sở Xây dựng Quảng Trị ...............................................................20 2.1.1. Giới thiệu chung..............................................................................................20 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển......................................................................20 2.1.3. Cơ cấu tổ chức.................................................................................................21 2.2. Thực trạng công tác Quàn lý nhà nước về đầu tư Xây dựng tại sở xây dựng Quảng Trị ..................................................................................................................24 2.2.1. Công tác rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành các quy định về Quàn lý nhà nước trong lĩnh vực Đầu tư xây dựng .......................................................................24 2.2.2. Công tác Quản lý xây dựng kế hoạch, quy hoạch xây dựng...........................29 2.2.3 Công tác Quản lý chất lượng công trình ..........................................................37 2.2.4. Công tác Quản lý thanh tra giám sát ...............................................................43 2.2.5. Công tác Quản lý cấp phép xây dựng .............................................................48 2.2.6. Công tác Quản lý, phát triển vật liệu xây dựng ..............................................50 2.2.7. Công tác Quản lý thẩm định các dự án Đầu tư xây dựng ...............................52 2.2.8. Công tác Quản lý cán bộ quản lý ....................................................................55 2.3. Đánh giá chung về Quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng tại Sở xây dựng Quảng Trị ..................................................................................................................57 2.3.1. Công tác cải cách thủ tục QLNN trong lĩnh vực Đầu tư xây dựng.................57 2.3.2. Công tác Quản lý xây dựng kế hoạch, quy hoạch xây dựng...........................58 2.3.3. Công tác Quản lý thanh tra giám sát ...............................................................59 2.3.4. Công tác Quản lý chất lượng công trình .........................................................60 2.3.5. Công tác Quản lý cấp phép xây dựng .............................................................60 2.3.6. Công tác Quản lý, phát triển vật liệu xây dựng ..............................................60 2.3.7. Công tác Quản lý thẩm định các dự án Đầu tư xây dựng ...............................62 2.3.8. Công tác Quản lý cán bộ quản lý ....................................................................62 vi CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI SỞ XÂY DỰNG QUẢNG TRỊ...............................................................................................63 3.1. Mục tiêu, định hướng một số giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý Nhà ước về Đầu tư Xây dựng .......................................................................................................63 3.1.1. Mục tiêu ..........................................................................................................63 3.1.2. Định hướng......................................................................................................63 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác Quàn lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng .65 3.2.1. Giải pháp tiếp tục hoàn thiện các công tác rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành các quy định về Quàn lý nhà nước trong lĩnh vực Đầu tư xây dựng ...............65 3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu lực công tác Quản lý Xây dựng kế hoạch, quy hoạch ...................................................................................................................................66 3.2.3. Giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý chất lượng công trình........................68 3.2.4. Giải pháp đẩy mạnh công tác Quản lý thanh tra giám sát ..............................71 3.2.5. Giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý cấp phép............................................76 3.2.6. Công tác Quản lý, phát triển vật liệu xây dựng ..............................................80 3.2.7. Công tác Quản lý thẩm định các dự án Đầu tư xây dựng ...............................81 3.2.8. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý .....................................................84 KẾT LUẬN ..............................................................................................................87 1. Kết luận .................................................................................................................87 2. Kiến nghị ...............................................................................................................89 2.2 Kiến nghị đối với UBND Tỉnh Quảng Trị ..........................................................89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................90 QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VẮN THẠC SĨ KINH TẾ NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1 NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2 BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Kết quả rà soát thủ tục hành chính đến năm 2016.................................25 Bảng 2.2: Các thủ tục hành chính kiến nghị sửa đổi, bổ sung...............................25 Bảng 2.3: Kết quả công tác về quy hoạch vùng tại Quảng Trị tính đến cuối năm 2016 .......................................................................................................33 Bảng 2.4: Kết quả công tác về quy hoạch xây dựng khu chức năng tại Quảng Trị tính đến cuối năm 2016 .........................................................................33 Bảng 2.5: Kết quả công tác về quy hoạch chi tiết 1/2000, quy hoạch chi tiết 1/500 tại Quảng Trị tính đến cuối năm 2016...................................................34 Bảng 2.6: Kết quả phân bổ vốn cho công tác quy hoạch.......................................36 Bảng 2.7: Kết quả hướng dẫn công tác QLCLCT năm 2014-2016 .......................40 Bảng 2.8: Thống kê các dự án ĐTXD công trình trong kỳ báo cáo trong phạm vi địa giới hành chính do UBND tỉnh Quảng Trị quản lý qua các năm ....41 Bảng 2.9: Báo cáo kiểm tra công tác QLCLCT năm 2014-2016 ..........................41 Bảng 2.10: Kết quả của công tác kiểm tra chất lượng .............................................42 Bảng 2.11: Kết quả công tác thanh tra, kiểm tra, qua các năm................................45 Bảng 2.12: Kết quả thực hiện báo cáo thanh tra, khắc phục hậu quả. .....................46 Bảng 2.13: Kết quả thực hiện Quản lý cấp phép xây dựng .....................................49 Bảng 2.14: Kết quả thực hiện Quản lý, phát triển vật liệu xây dựng.......................50 Bảng 2.15: Bảng tổng hợp công trình thẩm định qua các năm................................54 Bảng 2.16: Bảng tổng hợp giá trị được hoàn lại cho Ngân sách nhà nước qua công tác thẩm định .........................................................................................54 Bảng 2.17: Bảng tổng hợp năng lực cán bộ .............................................................56 Bảng 2.18: Bảng tổng hợp số lượng các cuộc tập huấn nghiệp vụ..........................56 viii DANH MỤC HÌNH Hình 1: Sơ đồ quy trình lập và phê duyệt quy hoạch xây dựng................................32 Hình 2: Quy trình QLNN về chất lượng công trình xây dưng..................................38 Hình 3: Mô hình tổ chức thanh tra Sở Xây dựng Quảng Trị ....................................44 Hình 4: Quy trình Quản lý thẩm định các dự án Đầu tư xây dựng ...........................53 ix LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đầu tư Xây dựng là hoạt động có vai trò quyết định trong việc tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế, là nhân tố quan trọng làm thay đổi chuyển dịch cơ cấu kinh tế của một quốc gia, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế đất nước theo hướng CNH - HĐH. Hiện nay ở Việt Nam, đầu tư cho xây dựng đặc biệt trong những lĩnh vực khó có khả năng sinh lời như hạ tầng giao thông, hệ thống kênh mương, đê điều, tưới tiêu, trường học, bệnh viện… chủ yếu lấy từ nguồn ngân sách của nhà nước. Đối với một nước đang phát triển như Việt Nam, đầu tư Xây dựng là một vấn đề hệ trọng bởi vì, mức đầu tư cao được kỳ vọng đem lại mức tăng trưởng cao. Hiện nay, tỷ lệ đầu tư cho Xây dựng ở Việt Nam trong thời gian qua lên tới 12% GDP – cao hơn hẳn các quốc gia Đông Á khác trong giai đoạn phát triển tương tự như Việt Nam – nhưng cho đến thời điểm này, cơ sở hạ tầng của Việt Nam vẫn bị coi là yếu kém và là một trong ba nút thắt tăng trưởng chính của nền kinh tế. Rõ ràng, đầu tư chỉ dẫn đến tăng trưởng nếu nó thực sự hiệu quả. Vì vậy, nâng cao hiệu quả QLNN về đầu tư Xây dựng phải luôn là một ưu tiên hàng đầu – mà hiện nay điều đó phụ thuộc phần lớn vào hiệu lực và hiệu quả của quá trình QLNN đối với lĩnh vực này. Có thể khẳng định rằng, hiệu quả QLNN về đầu tư Xây dựng ở Việt Nam hiện nay rất thấp và nguyên nhân chủ yếu nhất là do công tác QLNN còn yếu kém. Sự yếu kém này tồn tại trong tất cả các khâu của quá trình quản lý; từ việc lập quy hoạch, kế hoạch đầu tư xây dựng; cơ chế phối hợp, phân công, phân cấp trong bộ máy QLNN; đến cơ chế phân bổ ngân sách và thanh kiểm tra, giám sát. Tình trạng yếu kém trong quản lý đã dẫn đến nhiều hệ lụy là sai phạm về đầu tư xảy ra một cách rất phổ biến trong hầu hết các dự án được thanh tra và kiểm toán; hàng loạt các dự án ngàn tỉ bỏ hoang, lãng phí… Trong khi đó, thu ngân sách của cả nước năm những năm gần đây chỉ đủ để đáp ứng chi thường xuyên, còn toàn bộ vốn cho đầu tư phát triển phải đi vay nợ. Tình hình nợ công đã ở mức rất nghiêm trọng và dự báo trong năm nay sẽ cham ngưỡng an toàn (65%) theo Chiến lược quản lý nợ công đến 2020. 1 Trong thực tế, sự chưa hoàn chỉnh và chặt chẽ của hệ thống luật pháp trong lĩnh vực xây dựng đã tạo lỗ hổng không nhỏ trong lĩnh vực này. Bài học về chất lượng các công trình xây dựng những năm qua, bất cập trong cơ chế quản lý, giám sát đã đặt ra yêu cầu cần phải nâng cao hiệu quả QLNN trong đầu tư Xây dựng. Ngành xây dựng nói chung và ngành xây dựng của tỉnh Quảng Trị nói riêng đóng vai trò không nhỏ cho sự phát triển kinh tế. Cùng với sự thay đổi của cơ chế kinh tế hiện nay, hoạt động đầu tư Xây dựng cũng có só sự phát triển mới phù hợp với những biến đổi chung. Sở xây dựng tỉnh Quảng Trị là một cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị, có chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị thực hiện QLNN về các lĩnh vực: xây dựng, kiến trúc, quy hoạch xây dựng, hạ tầng kỹ thuật đô thị, khu công nghiệp, phát triển đô thị, nhà ở và công sở, kinh doanh bất động sản, vật liệu xây dựng, về các dịch vụ công trong lĩnh vực QLNN của sở. Như vậy Sở xây dựng Quảng Trị chịu trách nhiệm QLNN về lĩnh vực xây dựng. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh thực tế, công tác QLNN tại Sở Xây dựng Quảng Trị vẫn còn bộc lộ những khuyết điểm trong việc tổ chức lực lượng quản lý và còn thiếu sót trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý của mình trong lĩnh vực xây dựng. Chính vì thế tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng tại Sở Xây dựng tỉnh Quảng Trị” 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề cơ bản về QLNN và thực trạng QLNN về ĐTXD tại tỉnh Quảng Trị, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác QLNN về ĐTXD tại Sở xây dựng tỉnh Quảng Trị 2.1. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác QLNN về ĐTXD; - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác QLNN về ĐTXD; - Đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác QLNN về ĐTXD. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác QLNN về ĐTXD tại Sở xây dựng tỉnh Quảng Trị. 3.2. Phạm vi nghiêm cứu - Không gian: Tại địa bàn Quảng Trị và giới hạn dưới góc độ chủ yếu về QLNN về ĐTXD đối với các công trình, dự án được đầu từ tại Quảng Trị. Số liệu thu thập lấy từ các báo cáo của các phòng ban, đơn vị sự nghiệp trực thuộc trong thời gian 3 năm gần nhất để đảm bảo tính chính xác, đầy đủ cho việc phân tích đánh giá. - Thời gian: Nghiên cứu đánh giá thực trạng QLNN về ĐTXD tại Quảng Trị trong giai đoạn 2014-2016; Đưa ra các giải pháp áp dụng cho giai đoạn từ nay đến năm 2022. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập thông tin dữ liệu - Dữ liệu thứ cấp: Các thông tin của dự án, thủ tục hành chính về ĐTXD từ các phòng ban, đơn vị sự nghiệp trong thời gian ba năm gần nhất. - Nội dung thông tin cần thu thập: Tình hình thực hiện những nội dung của công tác QLNN những dự án đã hoàn thành, thủ tục hành chính về công tác về ĐTXD. 4.2. Phương pháp phân tích 4.2.1. Thống kê mô tả Phương pháp này được sử dụng để mô tả những đặc tính cơ bản của dữ liệu thu thập được từ các báo cáo khác nhau. Thống kê mô tả cung cấp những tóm tắt đơn giản về các thước đo. Cùng với phân tích đồ họa đơn giản nó giúp chúng tạo phân tích định lượng về số liệu. 4.2.2. Phương pháp so sánh Phương pháp này cần có sự thống nhất về không gian, nội dung, tính chất. Tùy theo mục đích ta có thể xác định gốc so sánh. Gốc so sánh cụ thể là về thời gian, không gian, kỳ phân tích được chọn là kỳ báo cáo hoặc kỳ kế hoạch. Giá trị so sánh là số tuyệt đối, số tương đối. Quá trình phân tích theo phương pháp so sánh cụ thể thực hiện bằng 3 - So sánh theo chiều ngang: So sánh theo chiều ngang trên các báo cáo tình hình thực hiện công tác QLNN, chính là việc so sánh, đối chiếu tình hình biến động cả về số tuyệt đối và số tương đối trên từng chỉ tiêu, trên từng báo cáo tình hình thực hiện công tác QLNN. Thực chất của việc phân tích này là phân tích sự biến động về quy mô của từng khoản mục, trên từng báo cáo tình hình thực hiện công tác QLNN của đơn vị. Qua đó xác định được mức biến động (tăng hay giảm) về quy mô của chỉ tiêu phân tích và mức độ ảnh hưởng của từng chỉ tiêu nhân tố đến các chỉ tiêu phân tích. 5. Kết cấu của luận văn Luận văn gồm 3 chương: Chương 1. Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng. Chương 2. Thực trạng công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng tại Sở Xây dựng Quảng Trị. Chương 3. Định hướng và một số giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý nhà nước về Đầu tư Xây dựng tại Sở Xây dựng Quảng Trị. 4 CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG 1.1. Khái quát về Quản lý nhà nước trong đầu tư Xây dựng 1.1.1. Một số khái niệm 1.1.1.1. Quản lý Theo giáo trình Một số vấn đề Quản lý nhà nước, NXB Chính trị Quốc gia [tr 26], có thể hiểu Quản lý là sự tác động, chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người, phát triển phù hợp với quy luật, đạt tới mục đích đã đề ra và đúng ý chí của người quản lý. Cũng theo giáo Giáo trình này, QLNN chứa đựng nhiều nội dung phong phú, đa dạng. Nhưng nhìn chung là có các yếu tố cơ bản là: Yếu tố xã hội; Yếu tố chính trị; Yếu tố tổ chức; Yếu tố quyền uy; Yếu tố thông tin. Trong đó, hai yếu tố đầu là yếu tố xuất phát, yếu tố mục đích chính trị của quản lý; còn ba yếu tố sau là yếu tố biện pháp, kĩ thuật và nghệ thuật quản lý. 1.1.1.2. Quản lý nhà nước QLNN trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là một vấn đề lớn cả trong lý luận và thực tiễn. Trong lý luận, có thể hiểu: Khái niệm QLNN theo nghĩa rộng: Là hoạt động tổ chức, điều hành của cả bộ máy nhà nước, nghĩa là bao hàm cả sự tác động, tổ chức của quyền lực Nhà nước trên các phương diện lập pháp, hành pháp và tư pháp. Theo cách hiểu này, QLNN được đặt trong cơ chế "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân lao động làm chủ" Theo nghĩa hẹp, QLNN chủ yếu là quá trình tổ chức, điều hành của hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người theo pháp luật nhằm đạt được những mục tiêu yêu cầu nhiệm vụ QLNN. Đồng thời, các cơ quan nhà nước nói chung còn thực hiện các hoạt động có tính chất chấp hành, điều hành, tính chất hành chính Nhà nước nhằm xây dựng tổ chức bộ máy và củng cố chế độ công tác nội bộ của mình. Chẳng hạn như ra quyết định 5 thành lập, chia tách, sát nhập các đơn vị tổ chức thuộc bộ máy của mình; đề bạt ,khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức, ban hành quy chế làm việc nội bộ ... QLNN theo nghĩa hẹp này còn đồng nghĩa với khái niệm quản lý hành chính Nhà nước là hoạt động tổ chức và điều hành để thực hiện quyền lực của Nhà nước. 1.1.1.3. Khái niệm về Đầu tư Xây dựng ĐTXD cơ bản trong nền kinh tế quốc dân là một bộ phận của đầu tư phát triển. Đây chính là quá trình bỏ vốn để tiến hành các hoạt động xây dựng cơ bản nhằm tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng ra các tài sản cố định trong nền kinh tế. Do vậy ĐTXD cơ bản là tiền đề quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của nền kinh tế nói chung và của các cơ sở sản xuất kinh doanh nói riêng. ĐTXD cơ bản là hoạt động chủ yếu tạo ra tài sản cố định đưa vào hoạt động trong lĩnh vực kinh tế - xã hội, nhằm thu được lợi ích với nhiều hình thức khác nhau. ĐTXD cơ bản trong nền kinh tế quốc dân được thông qua nhiều hình thức xây dựng mới, cải tạo, mở rộng, hiện đại hóa hay khôi phục tài sản cố định cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, ĐTXD XDCB còn là việc bỏ vốn để tiến hành hoạt động xây dựng bao gồm lập quy hoạch xây dựng, lập dự án ĐTXD công trình, khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng, thi công xây dựng công trình, giám sát thi công xây dựng công trình, quản lý dự án ĐTXD công trình, lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng và các hoạt động khác có liên quan đến xây dựng công trình. Dự án ĐTXD công trình được hiểu là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc bỏ vốn để xây dựng mới, mở rộng hoặc cải tạo những công trình xây dựng nhằm mục đích phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong một thời hạn nhất định. Đầu tư XDCB thường được thực hiện bởi một chủ đầu tư nhất định. Chủ ĐTXD công trình là người sở hữu vốn hoặc người được giao quản lý và sử dụng vốn để ĐTXD công trình. Xác định rõ chủ đầu tư có ý nghĩa quan trọng trong quá trình quản lý đầu tư nói chung và vốn đầu tư nói riêng. Chủ đầu tư chịu trách nhiệm kiểm tra giám sát đầu tư, chịu trách nhiệm toàn diện về những sai phạm và hậu quả do ảnh hưởng của đầu tư đến môi trường môi sinh và do đó, có ảnh hưởng quan trọng đến việc nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư. 6 1.1.2. Đặc điểm của Quản lý nhà nước QLNN hay cũng có thể gọi là quản lý hành chính Nhà nước là hoạt động tổ chức và điều hành để thực hiện quyền lực Nhà nước. Theo giáo trình Một số vấn đề QLNN, NXB Chính trị Quốc gia, QLNN mang những đặc điểm sau: 1.1.2.1. Mang tính quyền lực đặc biệt, tính tổ chức cao và tính mệnh lệnh đơn phương của Nhà nước Trong quản lý, khách thể quản lý phải phục tùng chủ thể quản lý một cách nghiêm minh. Nếu khách thể làm trái, phải bị truy cứu trách nhiệm và bị xử lý theo quy định của pháp luật. 1.1.2.2. Quản lý nhà nước theo mục tiêu, chiến lược, chương trình và kế hoạch đã định Mục tiêu, chiến lược, chương trình và kế hoạch là những công cụ để hoạch định phát triển. Nghĩa là đặt ra những mục tiêu kinh tế - xã hội cần đạt được trong khoảng thời gian đã định sẵn và cả cách thức thực hiện để đạt được mục tiêu đề ra. Đặc điểm này đòi hỏi công tác QLNN phải có chương trình, kế hoạch dài hạn, trung hạn và ngắn hạn. Có chỉ tiêu khả thi và có biện pháp tổ chức hữu hiệu để thực hiện chỉ tiêu. Đồng thời, có cả các chỉ tiêu chủ yếu vừa mang tính định hướng vừa mang tính pháp lệnh. 1.1.2.3. Có tính chủ động, sáng tạo và linh hoạt Trong việc điều hành, phối hợp, huy động mọi lực lượng, phát huy sức mạnh tổng hợp để tổ chức lại nền sản xuất và cuộc sống xã hội trên địa bàn của mình theo sự phân công, phân cấp đúng thẩm quyền theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Có như vậy trong quản lý hành chính mới luôn có tính chủ động sáng tạo và linh hoạt. 1.1.3. Vai trò và mục đích của Quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng cơ bản 1.1.3.1. Đối với dự án dân lập Sản phẩm đầu ra của dự án gồm cả các công trình xây dựng và các loại chất thải. Đối với chất thải rắn, thì chắc chắn là ảnh hưởng tới cộng đồng. Do vậy Nhà nước không thể bỏ qua. Ngay cả những dự án đem lại lợi ích rõ ràng cho cộng đồng nhưng nó vẫn có thể tiềm ẩn những tác hại nhất định. Điều này buộc Nhà nước phải luôn theo sát, quản lý các hoạt động này. 7 Đầu vào của mỗi dự án là tài nguyên của quốc gia, là máy móc, thiết bị công nghiệp…Việc sử dụng đầu vào của chủ đầu tư sẽ ảnh hưởng đến cộng đồng về nhiều mặt. Nó liên quan đến nguồn lợi con người, công sản, chất lượng sản phẩm và sức khỏe của người dân. Nhà nước cần Quản lý để cân đối nguồn lực trong nền kinh tế và để kiểm tra độ an toàn của các yếu tố đầu vào. Việc QLNN đảm bảo việc xây dựng đúng quy hoạch, đảm bảo an toàn trong xây dựng, tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng xây dựng và kiến trúc chung, hạn chế việc tác động xấu đến môi trường…Đây là vai trò quan trọng nhất trong công tác QLNN trong lĩnh vực xây dựng cơ bản. Do đặc tính mỗi công trình xây dựng như: đặc điểm phân bố công trình, các chỉ tiêu kết cấu, cấu trúc công trình … sẽ có ý nghĩa về mặt kinh tế chính trị, quốc phòng an ninh, xã hội… một cách sâu sắc. Do vậy Nhà nước cần tiền hành quản lý. 1.1.3.2. Đối với dự án sử dụng nguồn vốn Nhà nước Tất cả các dự án đều có một ban quản lý đi kèm, có thể ban quản lý tồn tại tạm thời, có thể tồn tại lâu dài nhưng luôn cần có sự quản lý của nhà nước: Ban quản lý dự án do Nhà nước thành lập chỉ chuyên quản với tư cách chủ đầu tư. Họ đại diện cho Nhà nước về mặt vốn đầu tư. Và có sứ mạng biến vốn đó sớm thành mục tiêu đầu tư nên những ảnh hưởng khác của dự án được quan tâm ít hơn so với việc hoàn thành mục tiêu đầu tư. Nếu như không có sự quản lý của nhà nước đối với các ban này thì các dự án quốc gia trong khi theo đuổi các mục tiêu chuyên ngành thì lại làm tổn hại đến quốc gia ở mặt khác mà họ không lường được hoặc không quan tâm. Việc Nhà nước quản lý đối với các dự án này để ngăn ngừa hiện tượng tiêu cực như hiện tượng tham nhũng, bòn rút công trình… 1.1.4. Phương pháp Quản lý nhà nước Phương pháp quản lý của Nhà nước về kinh tế là tổng thể những cách thức tác động có chủ đích và có thể có của Nhà nước lên nền kinh tế quốc dân và các bộ phận hợp thành của nó để thực hiện các mục tiêu quản lý kinh tế quốc dân (tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế và công bằng kinh tế ...). Phương pháp quản lý của Nhà nước về kinh tế bao gồm các phương pháp chủ yếu sau: 8 1.1.4.1. Phương pháp hành chính Phương pháp hành chính là cách thức tác động trực tiếp của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý bằng những văn bản, chỉ thị, những quy định về tổ chức. Đây là một phương pháp sử dụng cả trong kinh tế và xã hội 1.1.4.2. Phương pháp kinh tế Phương pháp kinh tế là phương pháp tác động của chủ thể vào đối tượng quản lý bằng chính sách và đòn bẩy kinh tế như: tiền lương, tiền thưởng, phạt, giá cả, lợi nhuận, tín dụng,…Thông qua các chính sách và đòn bấy kinh tế để hướng dẫn, kích thích, điều chỉnh hành vi của đối tượng tham gia trong quá trình thực hiện đầu tư theo một mục tiêu nhất định của kinh tế xã hội. 1.1.4.3. Phương pháp giáo dục Phương pháp giáo dục là phương pháp tác động vào nhận thức, tình cảm của con người nhằm nâng cao tính tự giác và nhiệt tình lao động của họ. Phương pháp này mang tính thuyết phục, giúp người lao động phân biệt phải trái đúng sai như thế nào để họ quyết định việc mình làm. 1.2. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả của công tác QLNN trong lĩnh vực Đầu tư Xây dựng Đối với hoạt động QLNN, việc đánh giá hiệu quả hoạt động là một hoạt động phức tạp vì hoạt động QLNN là một hoạt động mang tính đặc thù. Hoạt động này không trực tiếp sáng tạo ra giá trị vật chất nhưng bản thân nó lại có ảnh hưởng nhất định đến quá trình tạo ra các sản phẩm vật chất. Hoạt động QLNN tác động đến quá trình sáng tạo sản phẩm vật chất, làm cho quá trình này diễn ra một cách nhanh chóng, thuận lợi hay kìm hãm nó khiến nó diễn ra một cách chậm chạp. Chính vì vậy, kết quả hoạt động quản lý được đánh giá mang tính chất định tính chứ nhiều hơn định lượng. Bên cạnh đó còn có nhiều yếu tố không thể định lượng một cách cụ thể, chính xác chẳng hạn như năng lực, uy tín, trình độ, kỹ năng khinh nghiệm và sự am hiểu các lĩnh vực xã hội cơ bản của chủ thể tiến hành trong hoạt động QLNN. Những yếu tố này có vai trò, tác dụng rất lớn đối với hoạt động QLNN nhưng không thể lượng hóa như các chỉ số khác. Cũng như đánh giá một sự vật, hiện tượng nào đó, việc đánh giá hiệu quả hoạt động QLNN về ĐTXD cũng cần có những tiêu chuẩn nhất định. Việc xác định 9 hệ thống tiêu chí là luận cứ khoa học đảm bảo cho việc đánh giá được khách quan và đúng đắn. Một dự án ĐTXD được xem là có hiệu quả nếu như nó phù hợp với chủ trương đầu tư, đảm bảo các yếu tố về mặt chất lượng, kỹ thuật, thời gian thi công với chi phí thấp nhất và thỏa mãn được yêu cầu của bên hưởng thụ. Bên cạnh đó, có thể hiểu, QLNN trong lĩnh vực ĐTXD chính là việc quản lý trên góc độ vĩ mô của lĩnh vực này. Mục tiêu là thực hiện đúng những quy định của pháp luật về yêu cầu kinh tế - kỹ thuật trong lĩnh vực ĐTXD. Quản lý vĩ mô nhằm đảm bảo quy trình thực hiện ĐTXD công trình được thực hiện đúng theo quy định, đúng với quy hoạch và thiết kế được duyệt, đảm bảo sự bền vững mỹ quan, đảm bảo chất lượng và thời hạn xây dựng với chi phí hợp lý. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả của công tác QLNN trong lĩnh vực ĐTXD bao gồm Một số tiêu chí là: 1.2.1. Đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế của địa phương QLNN các dự án ĐTXD công trình hợp lý có tác động đến hiệu quả của dự án. * Sản phẩm đầu ra của các dự án ĐTXD công trình là các công trình vật chất phục vụ đời sống của người dân, là công trình phục vụ cho sản xuất, hay là các công trình thuộc kết cấu hạ tầng. Mục tiêu của các công trình xây dựng này thỏa mãn nhu cầu bức thiết nhất trong mở rộng sản xuất, phục vụ nhân dân hay nói cách khác đó là những công trình có mức độ phục vụ cao cho các mục tiêu kinh tế xã hội. Sản phẩm của dự án ĐTXD tạo ra động lực cho phát triển kinh tế. Đồng thời, nó cũng phải đảm bảo rằng chất lượng xây dựng tốt, được thi công đúng tiến độ, đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật, nằm ở vị trí phù hợp với quy hoạch chung và các yêu cầu về bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, là hạn chế những tham ô lãng phí trong quá trình thi công. Như việc hoàn thành đúng tiến độ các quy hoạch xây dựng: quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết các khu công nghiệp, cụm công nghiệp sẽ thu hút các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước vào đâu tư. Một lượng vốn lớn sẽ được đưa vào mỗi địa phương, theo đó giải quyết được nhiều vấn đề cả về mặt xã hội. * Nền kinh tế hiện nay ngày càng phát triển. Quá trình công nghiệp hóa được đẩy mạnh, kéo theo quá trình đô thị hóa càng nhanh. Các công trình đô thị phải được xây dựng đúng ranh giới, chỉ giới, lối kiến trúc của công trình phải hài hòa 10