MỞ BÀI CÁC TÁC PH ẨM NG Ữ VĂN 9
1.Đồồng chí
Mấấy chục năm thời gian đã phai màu
Chiếấn tranh đi qua nồỗi đau ở lại
Tình đồồng đội trong ta còn sồấng mãi
Khồng biếất bạn mình hiện tại năồm đấu(Tình đồồng chí-Nguyếỗn Đình Huấn)
Văn học là một cấy bút đa màu, nó vẽỗ lến bức tranh cuộc
sồấng băồng những gam màu hiện thực. Trong những năm
kháng chiếấn ác liệt thì hình ảnh hiện thực luồn là nút
chạm đặc biệt tạo dấấu ấấn riếng đặc biệt là tnh cảm đồồng
chí đồồng đội cao cả.Ta càng cảm nhận được bức tranh
hiện thực đó qua những tác phẩm của nghệ sĩ Chính
Hữu.Ông là nhà thơ quấn đội và trưởng thành trong
kháng chiếấn chồấng Pháp. Thơ ồng khồng nhiếồu nhưng vấỗn
có những đứa con nghệ thuật đặc săấc với chủ đếồ xuyến
suồất vếồ người lính và chiếấn tranh. Nổi bật trong kho tàng
đó là bài thơ ‘’Đồồng chí’’ -được viếất năm 1948 ,sau khi thi
nhấn cùng đồồng đội tham gia chiếấn dịch Việt Băấc Thu
Đồng năm 1947, in trong tập ‘’Đấồu súng Trăng Trẽo’’ thể
hiện ấấn tượng hình ảnh người lính với tnh cảm đồồng chí
đồồng đội thiếng liếng và qua đó ca ngợi thứ tnh cảm ấấy.
2.Bài Thơ vếồ tểu đội xẽ khồng kính
“Xe ta quý ta yêu
Ôi chiếc xe đồng chí
Cùng ta lăn sớm chiều
Cùng ta đi đánh Mĩ.”
(Bài ca lái xe đêm – Tố Hữu)
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, để giải
phóng quê hương, để giành lấy độc lập, để
dành lại tự do cho dân tộc, người chiến sĩ giải
phóng quân đã trở thành nhân vật tiêu biểu,
hội tụ những gì cao đẹp nhất. Những chàng
trai đó đã được nhân dân và thế giới khâm
phục, ngưỡng mộ. Hình ảnh anh chiến sĩ hào
hùng, sôi nổi, trẻ trung đã trở thành nguồn
cảm hứng dạt dào, là đề tài bất tận, bất tận
cho các nhà thơ, nhà văn sáng tác. Là một
nhà thơ chiến sĩ trẻ, phục vụ trong binh đòan
lái xe vận tải, trên con đường máu lửa Trường
Sơn, Phạm Tiến Duật đã cảm nhận sâu sắc
cuộc sống người chiến sĩ lái xe trên con đường
lịch sử này. Ông đã sáng tác một bài thơ hay,
một bài thơ độc đáo. Đó là “Bài thơ về tiểu đội
xe không kính”. Với phong cách thơ tinh
nghịch,vui tươi,ngang tàn cùng thể thơ ngữ
ngôn, ta cảm nhận, hiểu biết về người lính lái
xe cùng sự dũng cảm,gang thép,trẻ trung và
tràn đầy tinh thàn lạc quan khi lái xe ra trận.
3.Mùa xuân nho nhỏ
‘’Mưa lất phất bay
xua tan mây xám tan dần
Nắng kịp về
thấp thoáng những vòm xuân.’’ (Huy Hùng)
Cuộc sống là món quà quý giá nhất tạo hóa
dành tặng cho con người. Với bao hương sắc
tươi đẹp của cuộc sống thì xuân như một dấu
nhấn ấn tượng. Xuân về đánh thức ngàn cây
cỏ đâm chồi nảy lộc .Xuân đến còn đánh thức
nguồn cảm xúc vô tận của thi nhân đó chính
là nguồn cảm hứng mãnh liệt thôi thúc Thanh
Hải-một nhà thơ tiêu biểu cho văn chương
cách mạng miền Nam,cầm bút viết nên một
bài thơ qua đỗi nhân văn đó là ‘’MXNN’’-được
ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt ,tháng 11
năm 1980, khi tác giả đang nằm trên giường
bệnh, chỉ ít lâu sau là qua đời. Với phong cách
thơ chân thành nhẹ nhàng thiết tha cùng thể
thơ ngũ ngôn, nhạc điệu trong sáng, thi nhân
đã vẽ nên một bức tranh cảnh mùa xuân đất
trời, đất nước tuyệt đẹp cùng với suy nghĩ và
khát vọng được sống có ích, cống hiến cho
đời.
4.Viếng lăng Bác
‘’Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông, mọi kiếp người.’’ ( Tố Hữu)
‘’Bác ơi’’ tiếng gọi sao mà thân thương đến
thế. Người là nguồn cảm hứng mãnh liệt trong
thơ ca Việt Nam ,thơ về Người rất nhiều
nhưng mỗi bài thơ lại dẫn ta đến những vùng
đất khác nhau trong đó ‘’Viếng lăng bác’’ là
bài ca chân thành ,cảm động của Viễn
Phương- một trong những cây bút có mặt sớm
nhất của lực lượng giải phóng miền Nam trong
thời kì kháng chiến chống Mỹ, đối với bác Hồ.
Thi phẩm được sáng tác năm 1976, in trong
tập ‘’Như mây mùa xuân ‘’ra đời khi cuộc
kháng chiến chống Mỹ thắng lợi và lăng chủ
tịch cũng vừa được khánh thành. Với giọng thơ
nhỏ nhẹ tâm tình, sâu lắng, giàu cảm xúc
cùng thể thơ 8 chữ ,nhịp chậm, giọng thơ
nghiêm trang, bài thơ như một trang nhật ký
ghi lại cuộc hành hương của người con xa
cách lâu ngày về thăm cha. Qua đó, bày tỏ
lòng kính yêu ,biết ơn ,nỗi tiếc thu cùng nỗi
đau của nhà thơ ,đồng bào Miền Nam nói
riêng và dân tộc VN nói chung đối với người
cha già kính yêu.
5.Sang thu
‘’Nõn nà sương ngọc quanh thèm đậu
Năấng nhỏ bấng khuấng chiếồu lỡ thì
...Gió thu hoa cúc vàng lưng giậu..’’
(Thu-Xuấn Diệu)
Hạ đi ,thu đếấn mang thẽo những cảm xúc bấất chợt để rồồi
rẽo răấc trong lòng Xuấn Diệu cùng những thi nhấn nói
riếng và con người nói chung một cảm xúc khó tả. Hữu
thỉnh cũng vậy ,ồng đã chạm khăấc Tiếấng Thơ của mình
vào thếấ giới Thi ca bồấn mùa nhiếồu dự bị. Năm 1977
,người Chiếấn Sĩ ấấy khi đứng trước điểm cuồấi của tuổi trẻ
đã khồng ngấồn ngại sử dụng trau chuồất giọng thơ có đặc
điểm riếng biệt ,chấn thực, tnh tếấ trong cảm xúc cùng tài
hoa gấy cảm tnh lớn lao cho bạn đọc, để nhào nặn cho
ra bài thơ ‘’sang thu’’. Thi phẩm thể hiện rõ nét vếồ cảm
nhận tnh tếấ của Hữu thỉnh vếồ những biển chuyếấn biếấn
chuyển của thiến nhiến ở giấy phút giao mùa từ hạ sang
thu.
6.Bếấp Lửa
Quê hương, gia đình, làng xóm là những kỉ
niệm đẹp đẽ, bình dị và thân thuộc với những
ai xa quê. Đối với nhà thơ Tế Hanh, quê hương
là làng chài ven biển “nước bao vây cách biển
nửa ngày sông”; với nhà thơ Đỗ Trung Quân
thì “Quê hương là chùm khế ngọt”, “là con
diều biếc”… Nhưng riêng với Bằng Việt-thế hệ
nhà thơ trưởng thành trong thời chống Mỹ,
quê hương của ông gợi về bằng một hình ảnh
rất quen thuộc, bình dị, mộc mạc –bếp lửa. Thi
phẩm ra đời năm 1963. Với phong cách thơ
trong trẻo,tâm tinh,sâu lắng,thi nhân cho ta
cảm nhaahn bài thờ nói về những dòng cảm
xúc nói lên lòng kính yêu với bà và niềm nhớ
mong về bà của ông.Qua đó thứ tình cảm bà
cháu được hiện lên tỏa sáng theo đúng nghĩa
đen.
7.Nói với con
“Quế hương là chùm khếấ ngọt
Cho con trèo hái mồỗi ngày”( Đồỗ Trung Quấn)
Quế hương trong tm mồỗi người đếồu có một vị trí quan
trọng như thếấ để rồồi cho đếấn hồm nay, ta vấỗn khồng khỏi
bồồi hồồi, xúc động trước tnh yếu sấu đậm dành cho quế
hương của nhà thơ Y Phương-một nhà thơ dấn tộc Tày.
Khồng ồồn ào, khồng vồồn vã, quế hương trong ồng cũng
giản dị và mộc mạc đếấn đẹp đẽỗ vồ ngấồn. Nhà thơ đã gửi
găấm tấấm lòng son săất của mình trong những dòng tấm sự
với con. Với phong cách thơ chấn thật,mạnh mẽỗ,phóng
khoang,bình dị,bài thơ “Nói với con”-được sáng tác năm
1980,in trong tập’’Thơ Việt Nam 1945-1985’’ , đã thay
mặt cho trái tm đang thổn thức ồng thể hiện tnh cảm
thăấm thiếất cùng niếồm tự hào vếồ sức sồấng mạnh mẽỗ của
người đồồng mình .
Còn Ngô Hữu Đoàn thì cho rằằng:
“Quê hương ơi! Riêng gì “chùm khêế ngọt”
Đâu riêng gì những “nón lá nghiêng che...”
8.Đoàn Thuyền Đánh Cá
Biển cả mênh mông luôn mang lại nguồn cảm
hứng vô tận cho các thi nhân. Nếu Xuân
Quỳnh cảm nhận những cơn sóng biển dạt
dào luôn khao khát yêu thương thì Huy Cậnmột trong những gương mặt tiêu biểu nhất
của phong cách Thơ Mới, lại nhìn về biển với
sức sống mãnh liệt, là một bức tranh kì vĩ, mĩ
lệ của thiên nhiên.Nhắc đến đó ta nhớ ngay
đến bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”-sáng tác
1958 khi ông tham gia chuyến đi Quảng
Ninhvaf in trong tập ‘’Trời Mỗi Ngày Lại
Sáng’’, thi nhân mang hồn thơ của một sức
sống mới, sự hồi sinh của một tâm hồn và một
đất nước đã khắc họa nhiều hình ảnh đẹp
tráng lệ, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên
và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm
tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc
sống trong công cuộc xây dựng CNXH ở Miền
Bắc.
9.Những Ngôi Sao Xa Xôi
Giữa lúc cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân
tộc đang ở vào giai đoạn ác liệt nhất thì đã có
những áng thơ,áng văn hiện lên giống như
bông hoa ngát hương nở rực rỡ để rồi vượt
qua,băng ngoại thời gian mờ vẫn lưu luyến.Và
‘’Những ngôi sao xa xôi’’-sáng tác năm 1971
của Lê Minh Khuê-cây bút nữ chuyên viết về
truyện ngắn cũng vây. bên tuyến trường
Trường Sơn trong mưa bom bão đạn kẻ thù.
Trong đó, ba bông hoa đẹp nhất bên tuyến
trường Trường Sơn trong mưa bom bão đạn kẻ
thù chính là ba cô gái thanh niên xung phong
Nho, Thao và Phương Định trong tác phẩm
.Nhà văn Lê Minh Khuê đã xây dựng chân
dung ba cô gái đại diện cho cả thế hệ thanh
niêm xung phong cống hiến cả thanh xuân và
cuộc đời cho Tổ quốc cùng bao vẻ đẹp.
10.Lặng lẽ Sa Pa.
“Trong cái im lặng của Sapa, dưới những dinh
thự cũ kĩ của Sapa, Sapa mà chỉ nghe tên
người ta đã nghĩ đến việc nghỉ ngơi, có những
con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất
nước.”Thật vậy ,ta càng hiểu sâu sắc hơn qua
tác phẩm ‘’Lặng lẽ Sa Pa’’-viết năm 1970,sau
chuyến đi thực tế đến Sapa, của Nguyễn
Thành Long-cây bút đặc sắc chuyên viết
truyện ngắn. Tính cách ông đằm thắm, nhẹ
nhàng như những gì ông viết, đưa cả cuộc
sống vào những trang văn. Tô Hoài từng
nói:“Mỗi truyện ngắn của Nguyễn Thành Long
tương tự như một trang đời, một mảng, một
nét của cuộc sống chắt ra. Ta thường gặp ở
Nguyễn Thành Long những nhận xét nho nhỏ,
như nhắc khẽ người đọc”.Chỉ bằng vài nét vẽ,
Nguyễn Thành Long đã mang đến cho người
đọc một tác phẩm nhẹ nhàng, giàu chất thơ,
khắc họa chân thực cuộc sống của con người
ở chốn Sa Pa lặng lẽ.Qua đó ngợi ca những
con người nhỏ bé nhưng sức mạnh phi thường,
hy sinh tuổi xuân của mình để cống hiến cho
mùa xuân lớn của đất nước, của dân tộc.
11. Làng
Nếu như trước Cách mạng Tháng Tám, Ngô
Tất Tố mang tới một chị Dậu với sức sống
mãnh liệt của người nông dân, Nam Cao
mang tới một Lão Hạc đầy lòng tự trọng và
tình yêu thương con vô bờ bến thì sau Cách
mạng Tháng Tám, với tấất cả sự thăng hoa của văn
chương,Kim Lân – nhà văn nông dân có sở trường
vếồ truyện ngăấn , vẽỗ nến bức tranh mang tến ‘’Làng’’viếất vào thời kì đấồu k/c chồấng Pháp sau đó được đăng
lến báo Văn Nghệ năm 1948, và từ dưới từng ngòi
bút,con chữ hiện lến hình ảnh người nông dân
thời kì đổi mới-ồng Hai với tình yêu làng quê và
lòng yêu nước sâu đậm, tha thiết cùng tnh thấồn
kháng chiếấn,trung kiến CM.
12.Chị ẽm Thúy Kiếồu.
“Nửa đếm qua huyện Nghi Xuấn
Bấng khuấng nhớ cụ, thương thấn nàng Kiếồu...’’
(Tồấ Hữu)
Trong dòng chảy thơ ca văn học trung đại VN đã có rấất
nhiếồu thi nhấn nổi tếấng với những áng thiến cổ kì
bút.Trong đó,nổi bật là thi phẩm ‘’Đoạn trường tấn
thanh’’ của nhà thơ Nguyếỗn Du-một đại thi hào,danh
nhấn văn hóa thếấ giới.Có thể nói,’’Truyện Kiếồu’’ với
những dòng lục bát tuyệt diệu là niếồm tự hào cho nếồn
văn chương Việt Nam bởi giá trị hiện thực,nhấn đạo to
lớn của nó.Khi khẳng định vếồ giá trị ấấy,CLV từng nhận
định răồng:’’Nguyếỗn Du viếất Kiếồu đấất nước hóa thành
văn’’.Đặc biệt băồng tấấm lòng trấn trọng,yếu mếấn và sự
nấng niu nhấn vật của tác giả đã để lại cho đời những
rung cảm vếồ vẻ đẹp hoàn hảo của hai c/ẽ TK trong đoạn
trích ‘’CETK’’-năồm ở phấồn đấồu của t/p.(Tồấ Như đã thành
cồng khăấc họa vẻ đẹp tuyệt hảo,ấấn tượng là nhấn vật
TK-một cồ gái với những nét đẹp và tài năng hơn người
được vẽỗ lến trong 12 cấu thơ tếấp.)
“Chạnh thương cồ Kiếồu như đời dấn tộc
Săấc tài sao mà lại lăấm truấn chuyến…”
(Chếấ Lan Viến)
“Tiếấng thơ ai động đấất trời
Nghẽ như non nước vọng lời ngàn thu
Ngàn năm sau nhớ Nguyếỗn Du
Tiếấng thương như tếấng mẹ ru những ngày”
(Tồấ Hữu)
- Xem thêm -