Tài liệu Huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở việt nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI PHẠM THỊ XUÂN HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ CHO PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2017 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI PHẠM THỊ XUÂN HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ CHO PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở VIỆT NAM Chuyên ngành : Kinh tế chính trị Mã số : 62.31.01.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS.TS. Hoàng Thị Bích Loan 2. TS. Lý Huy Tuấn HÀ NỘI - 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu nêu trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận án Phạm Thị Xuân ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i MỤC LỤC ...................................................................................................................ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................... v DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................vii DANH MỤC HÌNH VẼ .......................................................................................... viii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ................................. 11 1.1 Một số công trình nghiên cứu liên quan đến luận án ....................................... 11 1.1.1 Các công trình nghiên cứu trong nước ..................................................... 11 1.1.2 Các công trình nghiên cứu quốc tế ........................................................... 19 1.2. Những khoảng trống đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu ....................................... 25 1.3. Giả thuyết nghiên cứu và kết quả nghiên cứu dự kiến của luận án ................ 26 1.3.1 Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................... 26 1.3.2 Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................... 26 1.3.3 Khung phân tích luận án ........................................................................... 27 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ CHO PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ ............................. 29 2.1. Những vấn đề lý luận chung về vốn đầu tư và hạ tầng giao thông đường bộ ........................................................................................................................... 29 2.1.1. Khái niệm và phân loại vốn đầu tư .......................................................... 29 2.1.2 Khái niệm, phân loại, đặc điểm và vai trò của hạ tầng giao thông đường bộ ............................................................................................................ 33 2.1.3 Khái niệm và đặc điểm của vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ............................................................................................................ 40 2.2 Khái niệm, vai trò, nội dung và các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ............................................................ 42 2.2.1 Khái niệm huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ...... 42 2.2.2 Nội dung huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ........ 43 iii 2.2.3 Đánh giá huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ........ 53 2.2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ .................................................................................................. 55 2.3. Kinh nghiệm huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ và bài học cho Việt Nam ............................................................................................ 57 2.3.1 Kinh nghiệm huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ....................................................................................................................... 57 2.3.2 Bài học kinh nghiệm về huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam .............................................................................. 66 CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ CHO PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2001 2016 ........................................................................................................................... 69 3.1.Thực trạng phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam ................................. 69 3.2 Thực trạng huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam ................................................................................................................ 74 3.2.1 Cơ chế chính sách huy động vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ .......................................................................................... 74 3.2.2 Thực trạng phân bổ vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước (NSNN) ............. 78 3.2.3 Huy động từ nguồn vốn tư nhân ............................................................... 82 3.2.4 Huy động từ nguồn vốn nước ngoài ......................................................... 92 3.3 Đánh giá những thành công và hạn chế trong việc huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam ................................................... 94 3.3.1 Một số thành công đạt được trong việc huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam .............................................................. 94 3.3.2 Một số hạn chế và nguyên nhân trong huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam .............................................................. 97 Kết luận chương 3 ................................................................................................ 104 iv CHƯƠNG 4. GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ CHO PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2025, ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN NĂM 2030 ......................................................................... 106 4.1 Phương hướng huy động vốn đầu tư cho phát triển hệ thống giao thông đường bộ ở Việt Nam .......................................................................................... 106 4.1.1 Chiến lược đầu tư phát triển giao thông đường bộ Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030 ........................................................................................ 106 4.1.2 Bối cảnh trong nước và quốc tế tác động đến huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam ............................................. 110 4.1.3Nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam ..... 114 4.1.4 Phương hướng cơ bản huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam ...................................................................................... 118 4.1.5. Cơ hội, thách thức, điểm mạnh, điểm yếu của quá trình huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam hiện nay (Phân tích SWOT) ...................................................................................................... 120 4.2 Giải pháp tăng cường huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam .......................................................................................... 126 4.2.1 Giải pháp tổng thể ................................................................................... 126 4.2.2 Giải pháp cụ thể ...................................................................................... 133 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 150 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ.................................................... 151 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 152 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 161 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa ADB Ngân hàng Phát triển Châu Á (Asian Development Bank) AEC Cộng đồng kinh tế ASEAN (ASEAN Economic Community) BOT Xây dựng – Khai thác – Chuyển giao (Build – Operate – Transfer) CNH-HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CSHT Cơ sở hạ tầng DNNN Doanh nghiệp nhà nước ĐDH Đa dạng hoá ĐSVN Đường sắt Việt Nam ĐT Đường tỉnh EC Cộng đồng Châu Âu (European Community) FDI Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Investment) GDP Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) GTĐB Giao thông đường bộ GTĐT Giao thông đô thị GTNT Giao thông nông thôn GTVT Giao thông vận tải HĐ Hợp đồng HĐND Hội đồng nhân dân HTGT Hệ thống giao thông IMF Quỹ Tiền tệ quốc tế (International Monetary Fund) ISG Nhóm hỗ trợ quốc tế (International Support Group) KTXH Kinh tế xã hội NĐT Nhà đầu tư NGO Tổ chức phi chính phủ (Non Governmetn Organization) NHNN Ngân hàng nhà nước vi Chữ viết tắt Nguyên nghĩa NHTM Ngân hàng thương mại ODA Hỗ trợ phát triển chính thức (Official Development Assistance) OECD Ủy ban hỗ trợ phát triển của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic Co-operation and Development) PPP Hợp tác công – tư (Public – Private Partnership) QPAN Quốc phòng an ninh TTCK Thị trường chứng khoán UBND Ủy ban nhân dân UNDP Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (United Nations Development Programme) USD Đồng đô la Mỹ VDPF Diễn đàn Đối tác phát triển Việt Nam (VietNam Development Partners Forum) VĐT Vốn đầu tư VN Việt Nam WB Ngân hàng Thế giới (World Bank) XDCB Xây dựng cơ bản XDĐB Xây dựng đường bộ vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Sự khác nhau giữa BOT, BTO, và BT .....................................................46 Bảng 2.2: Ma trận SWOT về huy động VĐT ...........................................................53 Bảng 3.1. Cấp quốc lộ kỹ thuật phân theo địa hình ( Cấp kỹ thuật của quốc lộ)......73 Bảng 3.2. Vốn đầu tư hạ tầng giao thông đường bộ từ nguồn vốn NSNN ...............81 Bảng 3.3. Vốn đầu tư từ nguồn vốn ngoài NSNN ....................................................83 Bảng 3.4. Tổng hợp các dự án đầu tư theo hình thức BOT, BT giai đoạn 20112015..........................................................................................................85 Bảng 3.5. Các dự án đường bộ do đầu tư khu vực tư nhân trong giai đoạn 2001 – 2016.......................................................................................................88 Bảng 3.6. Số lượng và vốn đầu tư theo hình thức hợp đồng dự án GTĐB ...............89 Bảng 4.1. Chuyển hướng trọng tâm trong chiến lược, quy hoạch phát triển GTVT, GTĐB ........................................................................................108 Bảng 4.2. Quy hoạch phát triển giao thông đường bộ đến năm 2020, định hướng 2030 ............................................................................................110 Bảng 4.3. Ước tính nhu cầu vốn đầu tư và cơ cấu đầu tư .......................................116 Bảng 4.4. Dự báo nhu cầu nâng cấp và xây dựng mới đường bộ đến năm 2020 ...116 Bảng 4.5. Dự báo nhu cầu vốn phát triển GTĐB đến 2020 ....................................117 Bảng 4.6. Nhu cầu nguồn vốn xã hội hóa đầu tư CSHT 2016-2020 ......................117 viii DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 3.1: Hệ thống mạng lưới đường bộ Việt Nam .................................................71 Hình 3.2. Tỷ lệ số dự án giao thông đường bộ theo hình thức hợp đồng PPP..........90 Hình 3.3. Tỷ trọng vốn đầu tư của các dự án GTĐB theo hình thức hợp đồng PPP ...........................................................................................................90 1 MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Trong sự phát triển của nền kinh tế quốc gia, kết cấu hạ tầng (KCHT) giao thông có một vị trí đặc biệt quan trọng, nó được ví như mạch máu trong cơ thể con người, nó là cầu nối giữa sản xuất và tiêu thụ, góp phần gián tiếp tạo ra sản phẩm thông qua khâu lưu thông, giao lưu văn hóa, nâng cao dân trí, thực hiện các mục tiêu xã hội, cải thiện đời sống nhân dân ở các vùng miền, nhất là vùng sâu vùng xa. Trong những năm qua, đời sống kinh tế- xã hội của Việt Nam đã có sự cải thiện đáng kể được cộng đồng quốc tế thừa nhận, trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp. Hơn thế việc thực hiện chủ trương của Đảng là tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện và sâu sắc, khai thác, phát huy tối đa nội lực, đẩy nhanh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, thúc đẩy quá trình hội nhập vào kinh tế khu vực và thế giới. Trong nhiều năm gần đây, lĩnh vực đầu tư phát triển của nước ta đã được đẩy mạnh, trong đó vốn đầu tư phát triển đã đạt được những kết quả rất quan trọng, đặc biệt là vốn đầu tư phát triển giao thông. Một trong những yếu tố quan trọng có phần quyết định tới quá trình phát triển kinh tế, xã hội của một quốc gia, vùng lãnh thổ và mỗi địa phương là hệ thống giao thông nói chung, cũng như hệ thống KCHT giao thông đường bộ nói riêng. Nhận rõ tầm quan trọng của hệ thống KCHT giao thông đường bộ đối với quá trình phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, tập trung mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển KCHT giao thông đường bộ. Trong số các nguồn lực đó thì nguồn vốn có vai trò đặc biệt quan trọng cho phát triển giao thông đường bộ. Hạ tầng giao thông đường bộ không ngừng được mở rộng, nâng cấp đã kéo các đô thị xích lại gần nhau hơn, giảm dần chênh lệch về kinh tế giữa các đô thị trong vùng. Bên cạnh đó, việc phát triển hạ tầng giao thông đường bộ đã góp phần nhanh chóng hình thành nên các điểm dân cư mới quanh các đô thị, đẩy nhanh quá trình đô thị hóa theo chiều rộng. Qua đó dần dần thay đổi cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa; cơ cấu dân cư cũng dần thay 2 đổi, tỷ lệ dân cư thành thị tăng nhanh, tạo ra nguồn nhân lực quan trọng cho phát triển công nghiệp; nâng cao mức thu nhập trung bình của dân cư. Như vậy, sự phát triển của hạ tầng giao thông đường bộ không chỉ tác động tới quá trình đô thị hóa theo chiều rộng mà nó còn tác động tới những thay đổi theo chiều sâu của quá trình đô thị hóa. Tuy vậy, hiện nay việc huy động vốn đầu tư phát triển giao thông đường bộ gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân khác nhau như: Đầu tư phát triển giao thông đường bộ cần khối lượng vốn lớn, thời gian thu hồi kéo dài. Hiện nay, các nước đều trông chờ vào nguồn vốn nhà nước nhưng nguồn vốn này luôn hạn chế, hiện chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu. Công tác xây dựng kế hoạch vốn đầu tư dài hạn cho đầu tư phát triển đường bộ chưa được chú ý một cách thoả đáng, từ đó hạn chế tính chủ động trong việc xây dựng kế hoạch huy động vốn và sử dụng vốn cho từng năm; sự phối hợp giữa các Bộ, ngành liên quan ở Trung ương mà ở đây là Bộ tài chính, Bộ giao thông vận tải, Bộ kế hoạch và đầu tư cũng như từ trung ương tới các địa phương trong việc xây dựng kế hoạch đầu tư và lập kế hoạch vốn đầu tư vẫn chưa được thống nhất chặt chẽ. Hơn thế công tác kiểm soát, thanh tra và thanh quyết toán vốn đầu tư cho đầu tư phát triển hạ tầng giao thông đường bộ còn nhiều hạn chế, tình trạng lãng phí, thất thoát vẫn còn xảy ra ở nhiều công trình và tương đối phổ biến,… Với tình hình chung là nền kinh tế nước ta còn gặp nhiều khó khăn do thiếu vốn, các nguồn lực còn hạn chế thì việc phát huy nội lực, thực hiện các giải pháp để tạo nguồn vốn đầu tư trong nước phù hợp với điều kiện thực tế, đồng thời tranh thủ tối đa nguồn vốn đầu tư của nước ngoài dưới mọi hình thức được xem là một quan điểm mang tính chiến lược. Do vậy việc nghiên cứu giải quyết vấn đề vốn đầu tư cho xây dựng giao thông đường bộ trở thành vấn đề cấp bách có ý nghĩa thiết thực cả về lý luận và thực tiễn. Xuất phát từ lý do trên, nghiên cứu sinh đã lựa chọn đề tài “Huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam” làm luận án Tiến sĩ kinh tế chuyên ngành Kinh tế chính trị của mình. 3 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1 Mục đích nghiên cứu Đề xuất các giải pháp huy động vốn cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam trong giai đoạn tới (2020 – 2025), tầm nhìn 2030. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án - Nghiên cứu tổng quan cơ sở lý luận về huy động vốn đầu tư cho phát triển GTĐB. - Đánh giá thực trạng huy động vốn đầu tư phát triển GTĐB ở Việt Nam giai đoạn 2001-2016. Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến thực trạng huy động vốn đầu tư phát triển GTĐB ở Việt Nam thời gian qua chưa đạt yêu cầu về số lượng, chất lượng và hiệu quả. - Đề xuất các giải pháp huy động vốn đầu tư cho phát triển GTĐB ở Việt Nam thời gian tới nhằm đạt yêu cầu về số lượng và bảo đảm chất lượng hiệu quả trong thời gian tới, tập trung vào vốn ngoài NSNN. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là việc huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ trên lãnh thổ Việt Nam. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Luận án chủ yếu tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về huy động vốn đầu tư cho phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam. - Phạm vi thời gian: Luận án nghiên cứu việc huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam giai đoạn 2001 – 2016 và cho tương lai đến 2025, định hướng 2030. - Phạm vi nội dung: Giao thông đường bộ có nội dung rất rộng, gồm nhiều hệ thống đường khác nhau, tuy nhiên trong luận án này chỉ tập trung chủ yếu vào phát triển hệ thống quốc lộ và đường tỉnh. 4 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý thuyết nghiên cứu Luận án sẽ áp dụng lý thuyết về kinh tế chính trị nhằm phân tích việc huy động vốn đầu tư cho phát triển hạ tầng giao thông đường bộ cụ thể là: - Lý thuyết Keynes về các công cụ và chính sách kinh tế mà nhà nước có thể sử dụng để tác động tới nền kinh tế nhằm tăng hiệu quả lượng cung cầu hàng hóa. học thuyết Keynes chủ trương sử dụng ngân sách để kích thích đầu tư trong nền kinh tế (bao gồm cả đầu tư tư nhân và đầu tư nhà nước), qua đó để kích thích kinh tế tăng trưởng. Nhà nước nên thực hiện các chương trình đầu tư quy mô lớn để kích thích thị trường thông qua các đơn đặt hàng của Chính phủ, thông qua các dự án đầu tư, thông qua hệ thống thu mua - nhờ đó để kích thích đầu tư tư nhân. Đồng thời, qua đó theo cơ chế số nhân (một khái niệm hết sức nổi tiếng của Keynes), nó sẽ có tác dụng làm khuyếch đại thu nhập quốc dân. Khái niệm về số nhân đầu tư của Keynes là mối quan hệ tỷ lệ giữa sự gia tăng thu nhập so với gia tăng đầu tư, nó cho chúng ta biết khi có một sự gia tăng về đầu tư thêm một đơn vị thì thu nhập sẽ gia tăng lên bao nhiêu lần, ta có: k = R/I (k: là số nhân đầu tư, R: là gia tăng thu nhập, I: là gia tăng đầu tư). Lý thuyết về gia tốc đầu tư: Số nhân đầu tư giải thích mối quan hệ giữa gia tăng đầu tư và gia tăng sản lượng hay việc gia tăng đầu tư có ảnh hưởng như thế nào đến sản lượng. Như vậy, đầu tư xuất hiện như một yếu tố của tổng cầu. Theo Keynes (nhà kinh tể học trong thập niên 30 thế kỉ trước), đầu tư cũng được xem xét từ góc độ tổng cung, nghĩa là, mỗi sự thay đổi của sản lượng làm thay đổi đầu tư như thế nào. Theo lí thuyết này, để sản xuất ra 1 đơn vị đầu ra cho trước cần phải có một lượng vốn đầu tư nhất định. Tương quan giữa sản lượng và vốn đầu tư có thể được biểu diễn như sau: x= K Y (4) 5 Trong đó: K: Vốn đầu tư tại thời kì nghiên cứu Y: Sản lượng tại thời kì nghiên cứu x: Hệ số gia tốc đầu tư Từ công thức (4) suy ra: K=x*Y (5) Như vậy, nếu x không đổi thì khi quy mô sản lượng sản xuất tăng dẫn đến nhu cầu vốn đầu tư tăng theo và ngược lại. Nói cách khác, chi tiêu đầu tư tăng hay giảm phụ thuộc nhu cầu về tư liệu sản xuất và nhân công. Nhu cầu các yếu tố sản xuất lại phụ thuộc vào quy mô sản phẩm cần sản xuất. Theo công thức (5), có thể kết luận: sản lượng phải tăng liên tục mới là cho đầu tư tăng cùng tốc độ, hay không đổi so với thời kì trước. Lí thuyết gia tốc đầu tư và số nhân đầu tư giải thích mối quan hệ qua lại giữa đầu tư và sản lượng. Mỗi sự gia tăng của đầu tư đều kéo theo việc gia tăng bổ sung lao động, nguyên vật liệu sản xuất… dẫn đến gia tăng sản phẩm (giải thích qua số nhân đầu tư). Sản lượng gia tăng, dẫn đến gia tăng tiêu dùng (do thu nhập người tiêu dùng tăng), tăng cầu hàng hóa và dịch vụ nên lại đòi hỏi gia tăng đầu tư mới (giải thích qua mô hình gia tốc đầu tư). Gia tăng đầu tư mới dẫn đến gia tăng sản lượng, gia tăng sản lượng lại là nhân tố thúc đẩy gia tăng đầu tư. Quá trình này diễn ra liên tục, dây chuyền - Lí thuyết tân cổ điển Các nhà kinh tế tân cổ điển đã cố gắng giải thích nguồn gốc của sự tăng trưởng thông qua hàm sản xuất. Hàm số này nêu lên mối quan hệ giữa sự tăng lên của đầu ra với sự tăng lên của các yếu tố đầu vào: vốn, lao động, tài nguyên và khoa học – công nghệ. Y=f (K, L, R, T) Trong đó: Y: Đầu ra (ví dụ GDP) 6 K : Vốn sản xuất L : Số lượng lao động R : Nguồn tài nguyên thiên nhiên T : Khoa học – công nghệ Một dạng của kiểu phân tích này là hàm Cobb-Douglas, hàm này có dạng: Y = T. Kα.. Lβ. Rγ Ở đây α, β, γ là các số luỹ thừa, phản ánh tỷ lệ cận biên của các yếu tố đầu vào. (α + β + γ = 1) Sau khi biến đổi Cobb-Douglas thiết lập được mối quan hệ theo tốc độ tăng trưởng của các biến số. g = t + αk + βl + γr Trong đó: g: Tốc độ tăng trưởng của GDP K, l, r: Tốc độ tăng trưởng của các yếu tố đầu vào. T: Phần dư còn lại, phản ánh tác động của khoa học công nghệ. Như vậy hàm sản xuất Cobb – Douglas cho biết có 4 yếu tố cơ bản tác động đến tăng trưởng kinh tế và cách thức tác động của 4 yếu tố này là khác nhau giữa các yếu tố K, L, R với yếu tố T. Họ cũng cho rằng khoa học – công nghệ có vai trò quan trọng nhất với sự phát triển kinh tế. - Lý thuyết Harror – Domar Mô hình Harrod - Domar giải thích mối quan hệ giữa tốc độ tăng trưởng kinh tế với yếu tố tiết kiệm và đầu tư. Để xây dựng mô hình, các tác giả đưa ra 2 giả định: - Lao động đầy đủ việc làm, không có hạn chế với cung lao động. - Sản xuất tỷ lệ với khối lượng máy móc. Nếu gọi : Y : Là sản lượng năm t 7 g= Y : Tốc độ tăng trưởng kinh tế Yt Y : Sản lượng gia tăng trong kì S: Tổng tiết kiệm trong năm s= S : Tỷ lệ tiết kiệm/GDP Yt ICOR: Tỷ lệ gia tăng của vốn so với sản lượng Từ công thức: ICOR = K Y Nếu K  I , ta có: ICOR = I Y Ta lại có: I = S =s *Y. Thay vào công thức tính ICOR, ta có: K s * Y s *Y  Y  Y Từ đây suy ra: ICO R ICOR = Y Phương trình phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế: g Cuối cùng ta có: g  Y s *Y  :Y Y ICOR s ICOR Như vậy, theo Harrod - Domar, tiết kiệm là nguồn gốc của tăng trưởng kinh tế. Muốn gia tăng sản lượng với tốc độ g thì cần duy trì tỷ lệ tích luỹ để đầu tư trong GDP là s với hệ số ICOR không đổi. Mô hình thể hiện S là nguồn vốn của I, đầu tư làm gia tăng vốn sản xuất (  K), gia tăng vốn sản xuất sẽ trực tiếp gia tăng  Y. 4.2 Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vậy lịch sử làm phương pháp luận. Các phương pháp nghiên cứu của kinh tế được sử dụng trong luận án gồm phương pháp trừu tượng hóa khoa học, khái quát hóa, thống kê, phương pháp phân tích, tổng hợp, trong đó coi trọng phân tích thực tiễn đối chiếu với lý luận để thực hiện nhiệm vụ của đề tài, cụ thể: 8 - Phương pháp phân tích thống kê được sử dụng để sắp xếp phân loại và xử lý số liệu thu thập được, xây dựng bảng biểu, biểu đồ qua đó có những thông tin hữu ích phục vụ việc đánh giá thực trạng vốn đầu tư cho xây dựng giao thông đường bộ thời gian qua. - Phương pháp so sánh: được sử dụng trong quá trình đánh giá thực trạng thu hút, sử dụng vốn đầu tư cho xây dựng giao thông đường bộ Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới. - Phương pháp ngoại suy xu thế: dùng để ước lượng các mục tiêu dự báo về nhu cầu vốn cho xây dựng giao thông. - Phương pháp phân tích hệ thống: được sử dụng để nghiên cứu tính thống nhất và đồng bộ về vốn đầu tư xây dựng giao thông đường bộ. - Phương pháp chuyên gia: trong quá trình nghiên cứu tác giả sử dụng phương pháp chuyên gia bằng cách tham khảo ý kiến của một số nhà khoa học, nhà quản lý vốn trong lĩnh vực xây dựng giao thông và tham dự một số hội thảo liên quan để bổ sung thông tin và kiểm định các đánh giá, kết luận trong luận án. Nhiệm vụ cần giải quyết Để đạt được mục đích trên, luận án sẽ trả lời những câu hỏi nghiên cứu cụ thể sau: Thực trạng huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam giai đoạn 2001-2016 diễn ra như thế nào? Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến thực trạng huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam thời gian qua chưa đạt yêu cầu về số lượng, chất lượng và nhất là chưa đạt hiệu quả? Các giải pháp huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam thời gian tới nhằm đạt yêu cầu về số lượng và bảo đảm chất lượng, đạt hiệu quả trong thời gian tới là gì? Tập trung vào vốn ngoài NSNN. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án Đề tài sẽ đóng góp một số kết quả mới sau đây: 9 Thứ nhất: Hệ thống hóa, hoàn thiện thêm cơ sở lý luận về huy động vốn cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam. Thứ hai: Ứng dụng phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu cùng với lý luận cơ bản về vấn đề huy động vốn đầu tư để phân tích, đánh giá tình hình phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam thời gian qua. Thứ ba: Nghiên cứu và đề xuất có tính logic về việc hoạch định các quan điểm và giải pháp nhằm huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa lý luận của luận án - Đề tài thể hiện ở việc hệ thống hóa, hoàn thiện, đa dạng hóa các vấn đề lý luận về huy động vốn đầu tư phát triển giao thông đường bộ. Bên cạnh đó, luận án cũng tổng kết giới thiệu một số kinh nghiệm quốc tế hữu ích trong huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận án - Đề tài đánh giá khách quan thực trạng huy động vốn đầu tư phát triển GTĐB ở Việt Nam. Đánh giá những thành công và hạn chế, đề xuất các giải pháp huy động vốn đầu tư phát triển GTĐB phù hợp với điều kiện của Việt Nam trong bối cảnh mới. - Đề tài làm mô hình tiêu biểu cho việc huy động vốn đầu tư cho các loại phương tiện giao thông khác như: Đường hàng không, Đường sắt, Đường thủy… - Nghiên cứu này giúp Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải đổi mới cơ chế huy động hiệu quả vốn đầu tư để các nhà đầu tư trong và ngoài nước yên tâm đầu tư vào các công trình GTĐB ở Việt Nam. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục nội dung luận án gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu. Chương 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn về huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ. 10 Chương 3: Thực trạng huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam giai đoạn 2001 – 2016. Chương 4: Phương hướng và giải pháp huy động vốn đầu tư cho phát triển giao thông đường bộ ở Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.