Tài liệu Khóa luận thực trạng và giải pháp phát triển du lịch tại căn cứ địa k20 – quận ngũ hành sơn – thành phố đà nẵng

LỜI CẢM ƠN Đề tài này được hoàn thành nhờ vào sự nỗ lực của bản thân, sự động viên của gia đình, sự giúp đỡ của bạn bè và đặc biệt là sự giúp đỡ của quý Thầy Cô Khoa Lịch Sử. Vì vậy, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến. Đầu tiên tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý Thầy Cô Khoa Lịch Sử - Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng đã tận tâm giảng dạy và truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi trong thời gian học tập tại trường. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn đến Thầy Tăng Chánh Tín đã tận tình hướng dẫn, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm cho tôi trong suốt quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp này. Xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, người thân và bạn bè đã luôn động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện khóa luận. Cảm ơn đến tất cả các du khách, người dân đang sinh sống tại Khu di tích Căn cứ địa cách mạng K20 đã dành khoảng thời gian quý báu của mình để trả lời câu hỏi điều tra của đề tài khóa luận. Cuối cùng cho tôi gửi lời cảm ơn đến Phòng Văn hóa – Thông tin quận Ngũ Hành Sơn, Ban Quản lý Khu du lịch thắng cảnh Ngũ Hành Sơn, Ban Quản lý Khu di tích Căn cứ địa cách mạng K20 đã giúp đỡ tôi trong việc cung cấp tài liệu, số liệu, đóng góp ý kiến cho đề tài khóa luận này. Mặc dù bản thân đã rất cố gắng, nỗ lực trong quá trình thực hiện nhưng do còn nhiều lý do hạn chế chủ quan và khách quan nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tôi kính mong nhận được sự góp ý chân thành của quý Thầy Cô, bạn bè để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn! Đà Nẵng, ngày 24 tháng 04 năm 2018 Sinh viên Đỗ Lê Tuấn Thanh MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................ 1 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................................. 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 4 5. Nguồn tư liệu và phương pháp nghiên cứu.................................................................. 4 6. Đóng góp của Khóa luận ............................................................................................... 6 7. Bố cục Khóa luận ........................................................................................................... 6 PHẦN NỘI DUNG.................................................................................................................. 7 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CĂN CỨ ĐỊA CÁCH MẠNG K20 – THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ...................................................................................................................... 7 1.1. Khái quát về căn cứ địa cách mạng .............................................................................. 7 1.1.1. Khái niệm của căn cứ địa cách mạng, căn cứ “lõm” .................................................. 7 1.1.2. Phân loại căn cứ địa cách mạng .................................................................................... 7 1.1.3. Vai trò của căn cứ địa cách mạng ................................................................................. 7 1.1.4. Một số căn cứ địa cách mạng tại Việt Nam ................................................................. 8 1.2. Căn cứ địa cách mạng K20 – thành phố Đà Nẵng ...................................................... 9 1.2.1. Điều kiện tự nhiên, dân cư và truyền thống cách mạng ............................................. 9 1.2.2. Vai trò của Căn cứ địa K20 trong công cuộc kháng chiến, giải phóng dân tộc ..... 12 1.2.2.1. Trong kháng chiến chống Pháp ............................................................................ 12 1.2.2.2. Trong kháng chiến chống Mỹ ................................................................................ 15 1.2.3. Các giá trị của Căn cứ địa K20.................................................................................... 17 1.2.3.1. Giá trị lịch sử........................................................................................................... 17 1.2.3.2. Giá trị văn hóa ........................................................................................................ 19 1.2.3.3. Giá trị cảnh quan, sinh thái ................................................................................... 19 1.2.3.4. Giá trị giáo dục truyền thống ................................................................................ 21 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TẠI KHU DI TÍCH CĂN CỨ ĐỊA CÁCH MẠNG K20 – THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG .......................................... 22 2.1. Thực trạng phát triển du lịch ở một số căn cứ địa tại Việt Nam ............................... 22 2.2. Thực trạng phát triển du lịch tại Căn cứ địa K20 hiện nay ........................................ 25 2.2.1. Một số tài nguyên được đưa vào phát triển du lịch .................................................. 26 2.2.1.1. Nhà truyền thống K20 ............................................................................................... 26 2.2.1.2. Nhà ông Huỳnh Phiên (Huỳnh Vấn)........................................................................ 26 2.2.1.3. Nhà thờ Bà Nhiêu ...................................................................................................... 28 2.2.1.4. Nhà thờ tộc Huỳnh..................................................................................................... 31 2.2.1.5. Nhà ông Huỳnh Trưng .............................................................................................. 32 2.2.2. Hệ thống cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật ................................................................. 34 2.2.3. Chính sách đầu tư cho phát triển du lịch.................................................................... 35 2.2.4. Một số tour, tuyến du lịch ............................................................................................ 36 2.2.5. Số lượng, thành phần khách du lịch............................................................................ 37 2.2.6. Các hoạt động của du khách ........................................................................................ 39 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÁT TRIỂN DU LỊCH TẠI KHU DI TÍCH CĂN CỨ ĐỊA CÁCH MẠNG K20 - THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ... 41 3.1. Cơ sở đưa ra giải pháp ..................................................................................................... 41 3.1.1. Chính sách quy hoạch, phát triển du lịch của địa phương ........................................ 41 3.1.2. Ý kiến phản hồi của du khách .................................................................................. 43 3.1.3. Ý kiến, nguyện vọng của người dân K20 ................................................................. 45 3.2. Một số đề xuất, giải pháp nâng cao hiệu quả phát triển du lịch tại căn cứ địa K20 Đà Nẵng 46 3.2.1. Giải pháp nghiên cứu quy hoạch tổng thể Khu căn cứ địa K20............................. 46 3.2.2. Giải pháp nghiên cứu, tôn vinh giá trị của căn cứ địa K20..................................... 47 3.2.3. Giải pháp đầu tư phục hồi, tôn tạo các di tích ......................................................... 47 3.2.4. Giải pháp phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật ................................ 48 3.2.5. Giải pháp xây dựng tour tuyến du lịch...................................................................... 49 3.2.6. Giải pháp đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ du lịch ............................................ 52 3.2.7. Giải pháp để quảng bá, tuyên truyền......................................................................... 53 3.2.8. Giải pháp khai thác và phát huy hiệu quả lao động địa phương phục vụ tại Khu Căn cứ cách mạng K20 ........................................................................................................... 54 KẾT LUẬN ............................................................................................................................ 55 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................... 56 PHỤ LỤC HÌNH ẢNH PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong lịch sử nhân loại, du lịch đã được ghi nhận như là một sở thích, một hoạt động nghỉ ngơi tích cực của con người. Ngày nay, du lịch đã trở thành một nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống văn hóa, xã hội ở các nước. Về mặt kinh tế, du lịch đã trở thành một trong những ngành kinh tế quan trọng của nhiều nước. Các lợi ích kinh tế mang lại từ du lịch là điều không thể phủ nhận, thông qua việc tiêu dùng của du khách đối với các sản phẩm của du lịch. Nhu cầu của du khách bên cạnh việc tiêu dùng các hàng hoá thông thường còn có những nhu cầu tiêu dùng đặc biệt: nhu cầu nâng cao kiến thức, học hỏi, vãn cảnh, chữa bệnh, nghỉ ngơi, thư giãn… Mạng lưới du lịch đã được thiết lập ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Trong những năm qua, du lịch Việt Nam đang trên đà phát triển, lượng khách quốc tế đến cũng như khách du lịch nội địa. Du lịch Việt Nam ngày càng được biết đến nhiều hơn trên thế giới, nhiều điểm đến trong nước được bình chọn là địa chỉ yêu thích của du khách quốc tế. Du lịch đang ngày càng nhận được sự quan tâm của toàn xã hội. Hiện nay các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành ở Việt Nam đã và đang đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn để đầu tư trong định hướng phát triển của đất nước. Trong đó, Đà Nẵng được các ban ngành đoàn thể và cơ quan chức năng đưa vào thành phố trọng điểm phát triển kinh tế du lịch. Đà Nẵng là một thành phố nằm ở miền Trung Việt Nam, có vị trí gần như là trung tâm khoảng cách giữa thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Sở hữu rất nhiều cảnh quan thiên nhiên đa dạng, các khu du lịch đẳng cấp, di tích lịch sử, bảo tàng,… tạo nên sự phong phú cho du lịch Đà Nẵng. Ngoài ra, Đà Nẵng còn là điểm trung chuyển của 3 di sản văn hóa nổi tiếng thế giới là Cố đô Huế, phố cổ Hội An và thánh địa Mỹ Sơn. Với những lợi thế như vậy, Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm du lịch thu hút khách du lịch trong nước và nước ngoài. Theo đó, loại hình du lịch cũng được phong phú hơn để thỏa mãn nhu cầu du lịch ngày càng tăng của xã hội. Bên cạnh những hình thức Teambuilding, du lịch 1 khám phá, du lịch mạo hiểm,… đang được ưa chuộng trên thị trường, thì loại hình trở về chiến trường xưa hay tham quan, học tập tại các di tích lịch sử cũng đang được thành phố tập trung đưa vào khai thác và phát triển. Điển hình là tại Khu căn cứ địa cách mạng K20. K20 là tên gọi do Quận ủy Quận 3 (Đà Nẵng) đặt để làm mật hiệu liên lạc thời chống Mỹ. Khu căn cứ cách mạng K20 nằm trên địa bàn Khu dân cư Đa Mặn 5, phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn. Nơi đây còn lưu giữ những di vật, hiện vật và hệ thống hầm bí mật trong kháng chiến chống Mỹ, có giá trị minh chứng lịch sử về một thời đấu tranh ngoan cường, bất khuất ngay trong lòng địch của cán bộ và nhân dân K20 thành phố Đà Nẵng. Khu căn cứ cách mạng K20 được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 2010. Hiện nay, Khu di tích căn cứ địa cách mạng K20 được thành phố Đà Nẵng đầu tư chỉnh trang, nâng cấp khang trang nhưng nơi vẫn giữ được nét đẹp hiền hòa, yên ả của một vùng quê ngay giữa lòng đô thị để du khách trong thành phố, trong nước và quốc tế đến tham quan, tìm hiểu về những giá trị lịch sử được lưu lại. Đó chính là lý do tôi lựa chọn đề tài “Thực trạng và giải pháp phát triển du lịch tại căn cứ địa K20 – quận Ngũ Hành Sơn – thành phố Đà Nẵng” để làm đề tài Khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Liên quan đến nội dung đề tài đã có một số công trình trong nước phản ánh, đề cập với các cấp độ và từ những cách tiếp cận khác nhau, cụ thể là: Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong cuốn “Mấy vấn đề về đường lối quân sự Việt Nam và Đường lối quân sự của Đảng ta là ngọn cờ trăm trận trăm thắng của chiến tranh nhân dân ở nước ta” đã khái quát ở góc độ lý luận về căn cứ địa cách mạng, cụ thể là các khái niệm về căn cứ địa, các hình thức phát triển, cơ sở xây dựng và vai trò của căn cứ địa trong chiến tranh nhân dân. Các bài viết “Vài suy nghĩ về hậu phương chiến tranh nhân dân Việt Nam”; “Căn cứ địa cách mạng truyền thống và hiện tại” của tác giả Trần Bạch Đằng và tác giả Văn Tạo được đăng trên Tạp chí Lịch sử quân sự đã tập trung làm rõ những vấn đề về căn cứ địa nói chung như: Khái niệm, tính chất, nguồn gốc, đặc điểm,… trên cơ sở đó các tác giả đã nêu lên những nét đặc trưng của căn cứ địa ở Việt Nam và căn cứ địa trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. 2 Lịch sử Đảng bộ thành phố Đà Nẵng, tập III (1954 – 1975) của Đảng bộ tỉnh Quảng Nam Đà Nẵng; Lịch sử Đảng bộ Quận Sơn Trà (1930 – 1975) của Ban Chấp hành Đảng bộ Quận Sơn Trà; Lịch sử Đảng bộ Quận Ngũ Hành Sơn (1930 – 2000) là công trình mô tả một cách khái lược về sự ra đời của Căn cứ lõm K20, nơi có trú được từ 50 – 100 chiến sĩ biệt động. Tuy nhiên, vai trò cụ thể của Căn cứ K20 về quân sự, chính trị,… chưa được đề cập đến. Trong công trình “Vành đai diệt Mỹ trên chiến trường Khu 5 – một sáng tạo của chiến tranh nhân dân Việt Nam” của Bộ Tư lệnh Quân khu V – Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam có bài “Căn cứ lõm” trong hoạt động của vành đai diệt Mỹ của Nguyễn Quang Tuấn đã luận giải từ thực tiễn vai trò, vị trí, tính chất hoạt động của một số “Căn cứ lõm” ở Đà Nẵng như K20, Thạc Gián, Thanh Khê, Hồng Phước,… Trong đó, Căn cứ K20 được tác giả nhìn nhận như là “Căn cứ lõm điển hình” ở Đà Nẵng trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Mặc dù vậy, quá trình xây dựng, vai trò về quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa và đặc điểm của Căn cứ K20 vẫn chưa được làm rõ. Công trình Lịch sử đấu tranh cách mạng và xây dựng Đảng bộ phường Bắc Mĩ An (1930 – 2005) do Đảng bộ hai phường Mỹ An và Khuê Mĩ ấn hành năm 2010 đã trình bày một cách khái lược về sự ra đời, tổ chức và hoạt động của Căn cứ K20 trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Một số bài báo về khai thác du lịch tại K20, điển hình như bài viết trên báo Đà Nẵng: “Di tích K20 – điểm đến còn bỏ ngõ” số ra ngày 20/10/2015 của tác giả Nhật Hạ đã trình bày được các sản phẩm độc đáo để khai thác các giá trị của Căn cứ K20, những nguyên nhân tại đây chưa được khai thác hiệu quả để đáp ứng nhu cầu giáo dục truyền thống cũng như chưa đẩy mạnh phát triển du lịch tại địa phương. Ngoài ra còn một số bài nghiên cứu về Căn cứ K20 được đăng trên các Tạp chí khoa học và các trang báo điện tử như www.vietnamtourism.com, tourism.danang.gov.vn, toptendulichdanang.com,… đã trình bày một cách khái quát về vai trò của Căn cứ K20 trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước cũng như K20 ngày nay. Tuy nhiên, đây chỉ mới dừng lại ở 3 một bài báo mà chưa thật sự đi sâu vào thành công trình nghiên cứu khoa học đưa ra các giải pháp cũng như định hướng phát triển du lịch tại Khu Căn cứ K20. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu nêu trên đã cung cấp những thông tin quan trọng về Căn cứ K20 trong kháng chiến chống Mỹ. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có một công trình chuyên khảo nào đi sâu nghiên cứu về quá trình xây dựng, đặc điểm và những đóng góp của Căn cứ K20 đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ. Cũng như nghiên cứu về phát triển du lịch tại Căn cứ địa K20 – thành phố Đà Nẵng. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Tìm hiểu quá trình hình thành, vai trò, các giá trị và đóng góp của căn cứ địa cách mạng K20. Nghiên cứu thực trạng phát triển du lịch hiện nay tại căn cứ địa cách mạng K20 đối với địa phương. Qua đó, nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phát triển du lịch nhằm phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy, giáo dục truyền thống của người dân địa phương, đáp ứng nhu cầu tham quan, thăm lại chiến trường xưa DMZ của các cựu chiến binh và để du khách trong nước và quốc tế hiểu hơn về cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của nhân dân Ngũ Hành Sơn nói riêng và Đà Nẵng nói chung. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng phát triển du lịch và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phát triển du lịch tại Căn cứ K20 hiện nay. - Phạm vi nghiên cứu: + Về thời gian: Tìm hiểu vai trò lịch sử của Căn cứ địa K20 từ năm 1954 đến nay. Những giá trị và thực trạng khai thác du lịch từ khoảng năm 2010 đến nay. Tuy nhiên, để việc trình bày nội dung chính được logic, đề tài được đề cập khái quát truyền thống và cách mạng của nhân dân K20 trước năm 1954. + Về không gian: khu Căn cứ K20 thuộc địa bàn thuộc địa bàn phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn. 5. Nguồn tƣ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu - Nguồn tư liệu: 4 + Các văn kiện: Hệ thống các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và Quân đội Nhân dân Việt Nam về cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước. + Tác phẩm của các vị lãnh tụ và lãnh đạo: Tác phẩm của Hồ Chí Minh, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Quân đội về cách mạng giải phóng dân tộc, về cuộc kháng chiến chống Mỹ, về căn cứ địa cách mạng trong chiến tranh giải phóng dân tộc. + Tài liệu lưu trữ: Các tài liệu liên quan đến cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước hiện được lưu trữ ở Bộ tư lệnh Quân khu V; Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam; Viện Lịch sử Đảng; Ban Tuyên giáo thành phố Đà Nẵng. Ban Quản lý Khu di tích Ngũ Hành Sơn và Ban Quản lý Khu di tích K20 – thành phố Đà Nẵng. + Các công trình nghiên cứu đã công bố: Các công trình nghiên cứu về việc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước của Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Viện Lịch sử Đảng,…; Các chuyên khảo, bài viết, báo cáo khoa học đã được công bố trên các tạp chí chuyên ngành trong những năm gần đây. Các công trình Lịch sử Đảng bộ, Lịch sử kháng chiến và Lịch sử lực lượng vũ trang nhân dân địa phương của thành phố Đà Nẵng và quận Ngũ Hành Sơn; Các luận án, luận văn về đề tài căn cứ địa cách mạng đã được bảo vệ và xuất bản. + Tài liệu khảo sát thực tế: Tài liệu khảo sát thực địa tại di tích căn cứ địa cách mạng K20 và xung quanh địa bàn nghiên cứu. + Các hồi ký cách mạng: Hồi ký và lời kể của các cán bộ lão thành cách mạng, nhân chứng lịch sử còn sống đã và đang hoạt động, sinh sống trên địa bàn nghiên cứu. + Báo cáo hoạt động của Ban Quản lý Khu di tích K20 và Ban Quản lý Khu di tích Ngũ Hành Sơn qua các năm. - Phương pháp nghiên cứu: Kết hợp phương pháp lịch sử và phương pháp logic là chủ yếu. Ngoài ra trong quá trình nghiên cứu còn sử dụng một số phương pháp: So sánh, thống kê, phân tích, tổng hợp , khái quát trên cơ sở nguồn tư liệu văn bản, thực địa và tiếp 5 xúc với chính quyền địa phương, Ban Quản lý Khu di tích Ngũ Hành Sơn, Ban Quản lý Khu di tích Căn cứ địa cách mạng K20, các nhân chứng lịch sử. 6. Đóng góp của Khóa luận Nghiên cứu, tìm hiểu một cách căn bản và tương đối đầy đủ về Căn cứ K20 nhằm phục vụ công tác giáo dục truyền thống và bổ sung tư liệu về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước của quân và dân thành phố Đà Nẵng. Bên cạnh đó, đề tài cũng tìm hiểu thực trạng phát triển du lịch tại Căn cứ K20 và nghiên cứu để tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả phát triển du lịch tại đây. Nhằm góp phần bổ sung thêm loại hình du lịch tại Đà Nẵng thêm đa dạng, cũng như đóng góp vào nền kinh tế của người dân xung quanh khu vực Căn cứ K20 địa phương nói riêng cũng như thành phố Đà Nẵng nói chung. 7. Bố cục Khóa luận Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo. Khóa luận có phần nội dung chia làm ba chương: - Chương 1: Tổng quan về Căn cứ địa cách mạng K20 – Thành phố Đà Nẵng. - Chương 2: Thực trạng phát triển du lịch tại Khu di tích Căn cứ địa cách mạng K20 – thành phố Đà Nẵng. - Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả phát triển du lịch tại Khu di tích Căn cứ địa cách mạng K20 – thành phố Đà Nẵng. 6 PHẦN NỘI DUNG CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CĂN CỨ ĐỊA CÁCH MẠNG K20 – THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 1.1. Khái quát về căn cứ địa cách mạng 1.1.1. Khái niệm của căn cứ địa cách mạng, căn cứ “lõm” Theo Từ điển thuật ngữ quân sự Việt Nam: “Căn cứ địa cách mạng là vùng lãnh thổ và dân cư do lực lượng cách mạng làm chủ, tương đối an toàn (có thể là vùng tự do hoặc căn cứ du kích đã được xây dựng, củng cố vững chắc).” [5, tr.127] Cuốn Từ điển thuật ngữ lịch sử phổ thông do Phan Ngọc Liên chủ biên định nghĩa: “Căn cứ địa cách mạng là khu vực lãnh thổ có đầy đủ các yếu tố”địa lợi, nhân hòa”, “Tiến khả dĩ công, thoái khả dĩ thủ”, có cơ sở vững chắc về chính trị và quân sự, được dùng làm nơi xây dựng lực lượng cách mạng để từ đó phát triển rộng ra nơi khác”. [27, tr.77] Trên cơ sở nghiên cứu tài liệu ta thấy rằng, căn cứ “lõm” là thuật ngữ dùng để chỉ căn cứ địa cách mạng của ta song điểm khác cơ bản giữa căn cứ địa bình thường và căn cứ “lõm” là ở địa bàn, phạm vi hoạt động, trong khi căn cứ địa là khu vực lãnh thổ và dân cư do ta làm chủ, tương đối an toàn thì căn cứ lõm là “Căn cứ của lực lượng kháng chiến nằm sâu trong vùng địch tạm chiếm trong kháng chiến chống Pháp và kháng chiến chống Mỹ; xuất hiện trong chiến tranh nhân dân Việt Nam để đấu tranh chống địch có hiệu quả. Căn cứ lõm thường có quy mô không lớn nhưng chiếm vị trí xung yếu mà lực lượng kháng chiến dựa vào đó để xây dựng và phát triển lực lượng phục vụ cho đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang trong vùng địch hậu.” [5, tr.96] 1.1.2. Phân loại căn cứ địa cách mạng Theo Từ điển thuật ngữ quân sự Việt Nam: “Theo đơn vị hành chính, có căn cứ địa cách mạng: Trung ương, địa phương, cơ sở. Theo địa hình và vùng lãnh thổ, có căn cứ địa cách mạng: ở đồng bằng, vùng núi, đô thị”. [5, tr.127] 1.1.3. Vai trò của căn cứ địa cách mạng 7 Cuốn Từ điển thuật ngữ lịch sử phổ thông: “Căn cứ địa là nơi cung cấp sức mạnh vật chất, quân sự, nguồn cổ vũ về tinh thần, chính trị trong cách mạng và kháng chiến.” [27, tr.77] Cũng theo các nguồn tư liệu khác được nghiên cứu cũng cho thấy được vai trò của các căn cứ địa cách mạng. Cụ thể: “Căn cứ địa ở Việt Nam là chỗ dựa, nơi bày thế trận tiêu diệt đối phương tại chỗ, đồng thời làm nơi xuất phát, bàn đạp cho các lực lượng kháng chiến tiến công địch ở bên ngoài căn cứ, tạo điều kiện cho phong trào du kích chiến tranh phát triển ở vùng tạm bị chiếm, góp phần tạo ra cục diện chiến trường ngày càng có lợi cho cách mạng và kháng chiến.” 1.1.4. Một số căn cứ địa cách mạng tại Việt Nam Trên phạm vi cả nước, ngay trong kháng chiến chống Pháp, hàng loạt căn cứ địa ra đời và từng bước phát triển, như: Việt Bắc, các chiến khu Thanh - Nghệ - Tĩnh, Nam - Ngãi - Bình - Phú, Chiến khu Đ, Đồng Tháp Mười, U Minh, Dương Minh Châu… Bước sang cuộc kháng chiến chống Mỹ, miền Bắc trở thành hậu phương lớn của tiền tuyến miền Nam. Trên cơ sở các chiến khu cũ, hàng loạt căn cứ địa cách mạng được xây dựng và phát triển trong thế xen kẽ và thông nối toàn bộ chiến trường miền Nam. Trong kháng chiến chống Pháp, Căn cứ địa Việt Bắc trở thành Thủ đô kháng chiến của cả nước. Trong kháng chiến chống Mỹ, Vĩnh Linh, rồi Tây Ninh trở thành “Thủ đô kháng chiến” của miền Nam. Các khu, tỉnh, huyện, xã đều có căn cứ địa, “Thủ đô kháng chiến” của riêng mình. Việt Bắc là một vùng phía Bắc Hà Nội trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp bao trùm nhiều tỉnh ở Bắc Bộ. Ngày nay nó thường được hiểu là khu vực gồm 6 tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên hay còn được gọi tắt là Cao - Bắc - Lạng - Hà - Tuyên - Thái. Việt Bắc là căn cứ địa cách mạng ra đời sớm nhất và lớn nhất, được gọi một cách văn hoa là “Thủ đô kháng chiến”, bởi đây là nơi trú đóng của đầu não Đảng Cộng sản Việt Nam thời trước khi khởi nghĩa năm 1945, và là nơi trú đóng của đầu não chính phủ Việt Minh trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954). Nó 8 cũng được gọi là “Thủ đô gió ngàn”, tên gọi này được bắt nguồn từ bài thơ “Sáng tháng năm” của nhà thơ Tố Hữu. Quá trình củng cố, phát triển của căn cứ địa Việt Bắc gắn liền với hoạt động lãnh đạo cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Chính phủ. Chiến khu Đ là một căn cứ quân sự ở miền Đông Nam bộ của Mặt trận Việt Minh và Quân đội Nhân dân Việt Nam trong Chiến tranh Đông Dương và của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Quân Giải phóng Miền Nam Việt Nam trong Chiến tranh Việt Nam. Chiến khu được thành lập vào tháng 2 năm 1946, bao gồm 5 xã: Tân Hòa, Mỹ Lộc, Tân Tịch, Thường Lang, Lạc An (nay thuộc thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương). Căn cứ địa U Minh là căn cứ cách mạng trong các thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ và có lúc là căn cứ của nghĩa quân Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực. Trong 9 năm kháng chiến chống Pháp, nơi đây là căn cứ của Quân khu IX, Xứ uỷ, Trung ương Cục Miền Nam, Ủy ban Kháng chiến hành chánh Nam Bộ. U Minh Thượng có kinh xáng Chắc Băng là trung tâm khu tập kết 200 ngày thi hành Hiệp định Giơnevơ của miền Nam. Sau cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ, đồng chí Võ Văn Kiệt và một số đồng chí lão thành Cách mạng xây dựng lại cơ sở, gây dựng lại phong trào. Và từ đó, U Minh Thượng là căn cứ Cách mạng của Liên Tỉnh ủy miền Tây (sau được đổi tên là Khu Tây Nam Bộ, tức Khu IX), Liên Tỉnh ủy Hậu Giang, là nơi thành lập Tỉnh ủy lâm thời Rạch Giá,… 1.2. Căn cứ địa cách mạng K20 – thành phố Đà Nẵng 1.2.1. Điều kiện tự nhiên, dân cư và truyền thống cách mạng Về vị trí địa lý, Căn cứ K20 nằm trên địa bàn khu dân cư Đa Mặn 5 (thuộc phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn) cách phố cổ Hội An khoảng 20km và danh thắng Ngũ Hành Sơn khoảng 1,5km về phía Tây; cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 10km về phía Đông Nam; phía Đông, phía Bắc giáp đường quy hoạch khu số 4 mở rộng – Nam cầu Tuyên Sơn; phía Tây giáp đường Trần Hưng Đạo; phía Nam giáp đường cách ly đường dây 110KV. Có diện tích gần 9ha, dân cư ở đây thưa thớt, sống trong khu căn cứ chỉ vài trăm hộ, co cụm thành từng xóm nhỏ về phía Nam, giữa vùng đất thấp để tiện cho việc sản xuất nông nghiệp trồng lúa và hoa màu. 9 Theo các nhân chứng lịch sử, trong thời kỳ chống Mỹ địa bàn Căn cứ K20 bao gồm các xóm Đa Phước (xóm Cát), Nước Mặn (xóm Đồng) và một phần của làng Mĩ Thị, Bà Đa thuộc quận III – Đà Nẵng, trung tâm căn cứ chính là xóm Đồng với lũy tre bao bọc xung quanh, cây cối rậm rạp; phía Đông tiếp giáp với song và đồng ruộng , phía Tây giáp sông Cổ Cò, Hòa Quý, Hòa Xuân; phía Nam giáp cánh đồng trũng vào tới đập Bờ Quan, phía Bắc giáp cánh đồng rộng lớn kéo dài xuống đập Mĩ Thị. Mỹ - Ngụy muốn vào xóm Đồng thì phải qua một chiếc cầu độc đạo. Vì bốn phía đều trống nên việc cảnh giới, bảo vệ cho căn cứ rất thuận lợi, có thể phát hiện địch hoặc người lạ vào xóm từ xa để báo động cho cán bộ cách mạng xuống hầm bí mật trú ẩn. Tại xóm Đồng thời bấy giờ có tổng cộng 32 hộ dân sinh sống và ở đây lúc cao điểm có thể che giấu được gần 100 cán bộ, du kích, chiến sĩ biệt động của ta. Với địa thế thuận lợi, được che chở, bao bọc giữa ranh giới tự nhiên nên nơi đây đã trở thành điểm khởi đầu cho việc thông tin liên lạc từ vùng giải phóng vào căn cứ và từ căn cứ vào trung tâm thành phố bằng hệ thống giao thông thủy, bộ. Do đặc điểm vị trí, địa hình nói trên nên K20 luôn được cả ta và địch xác định là một địa điểm trọng yếu ở phía Đông Nam thành phố Đà Nẵng. Địch sử dụng nơi này làm chốt chặn, kiểm soát lực lượng cách mạng, tạo ra hành lang quân, dân sự bảo vệ trung tâm thành phố ở phía Đông Nam, trong khi đó ta xác định đây là địa bàn chiến lược để xây dựng và phát triển lực lượng cách mạng, cầu nối giữa cách mạng địa phương với vùng giải phóng, là bàn đạp để lực lượng vũ trang của ta từ hậu cứ phục kích vào vùng địch hậu. Về khí hậu, Căn cứ K20 nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa với nhiệt độ trung bình hàng năm là 25 – 26oC; lượng mưa trung bình ở mức 2066mm, mưa tập trung nhiều vào các tháng 9,10,11,12 và chiếm khoảng 70% tổng lượng mưa hàng năm; độ ẩm trung bình là 82%. Về chế độ gió, ở đây có hai hướng gió chủ đạo là gió Đông và gió Bắc. Gió Đông thịnh hành từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm và gió Bắc thịnh hành từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau. Vì gần biển nên hàng năm nơi đây cũng thường phải đón nhận các đợt gió bão từ biển Đông thổi vào, với cấp bão thường gặp là cấp 9 đến cấp 10, rơi vào khoảng thời gian từ tháng 9 dến tháng 12. 10 Về chế độ thủy văn, vùng Căn cứ K20 trong chống Mỹ tiếp giáp với biển và các con sông nên vào mùa mưa, nhiều khu vực ở đây bị ngập nước và xâm thực mặn ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, hoạt động sản xuất nông nghiệp của nhân dân. Theo sử cũ, quá trình “Nam tiến” vùng đất Đa Mặn, Mĩ Thị, Bà Đa đã được những cư dân Việt ở phía Bắc đèo Ngang vào khai phá và sinh sống từ những thập niên cuối thế kỷ XV, đầu thế kỷ XVI. Tại đây, trên các cánh đồng trũng, các bãi bồi ven sông cư dân đã quầy tụ sinh sống chủ yếu dựa trên sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước và các loại hoa màu khác như khoai, sắn, ngô,… bên cạnh phát triển nghề chài lưới, đánh bắt thủy sản trên các dòng sông lân cận. Cũng bắt đầu từ đó, trên mảnh đất này cũng đã dần hình thành nên các làng như Khuê Bắc, Mĩ Thị, xóm An Thượng, xóm Vạn Du,… Vùng Căn cứ K20 trước đây là một khu vực khá hoang vu, đất đai khô cằn, khí hậu khắc nghiệt rất khó để làm ăn sinh sống, nhưng bằng sự cần cù, chịu thương, chịu khó những cư dân đầu tiên đi khai hoang lập ấp đã kiên trì bám đất, đấu tranh với thiên nhiên để lập nên các xóm làng. Chính từ trong gian khổ đã tôi rèn cho người dân nơi đây ý chí kiên cường và tinh thần cố kết cộng đồng rất cao mà không phải nơi đâu cũng có được. Nhân dân Căn cứ K20 luôn có ý thức giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc. Vì vậy, dù vất vả mưu sinh song những phong tục cổ truyền, những sinh hoạt giải trí tinh thần, những lễ hội dân gian địa phương vẫn được người dân gìn giữ, phát huy với nội dung hết sức phong phú, đa dạng phản ánh bức tranh lao động đa màu sắc, thể hiện ước mơ về một cuộc sống tươi đẹp, hạnh phúc. Hiện nay, trước tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh, diện tích đất sản xuất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, một bộ phận cư dân nơi đây đã nhanh chóng chuyển đổi nền kinh tế sang các lĩnh vực khác như buôn bán, sản xuất đồ thủ công bên cạnh bộ phận cư dân tiếp tục bán đất, bám ruộng để trồng lúa nước, hoa màu làm cho bức tranh kinh tế nơi đây cũng có những chuyển biến tích cực. 11 1.2.2. Vai trò của Căn cứ địa K20 trong công cuộc kháng chiến, giải phóng dân tộc 1.2.2.1. Trong kháng chiến chống Pháp Cư dân Căn cứ K20 luôn mang trong mình tinh thần yêu nước nồng nàn sẵn sang vùng lên quật khởi chống lại cường quyền áp bức, đạp đổ các thế lực ngoại xâm. Trong lực sử chống ngoại xâm, vào trung đại nơi đây đã xuất hiện nhiều nhân vật tiêu biểu như “danh tướng Trần Quang Diệu, đô úy tướng quân Trần Viết Hậy và nhiều tấm gương tiêu biểu khác” [10, tr.19]. Bước sang thời cận đại khi thực dân Pháp chính thức nổ súng xâm lược nước ta ngày 1/9/1858, bằng lòng yêu nước nồng nàn nhân dân vùng Căn cứ K20 đã cùng với nhân dân cả nước đứng lên chống Pháp. Dưới ngọn cờ Cần Vương, tại Quảng Nam, tiến sĩ Trần Văn Dư đã thành lập Nghĩa hội Quảng Nam đem quân chống Pháp ở nhiều nơi, làm chủ tỉnh lỵ Quảng Nam trong vòng 3 năm từ 1885 đến 1887, trong thắng lợi chung đó, nhân dân vùng Căn cứ K20 đã góp phần không nhỏ “Nhân dân các làng Khuê Bắc, Mĩ Thị, xóm An Thượng đã tích cực tham gia Nghĩa hội Quảng Nam, theo Huỳnh Bá Chánh và Nguyễn Văn Diêu tham gia đánh Pháp, đốt chợ Hà Thân để chặn nguồn tiếp tế của quân Pháp” [11, tr.22]. Bước sang đầu thế kỷ thứ XX, trong phong trào yêu nước của các văn thân sĩ phu như Phan Châu Trinh, Trần Quý Cáp, Huỳnh Thúc Kháng, Thái Phiên, Trần Cao Vân,… nhân dân nơi đây tiếp tục hưởng ứng tích cực, có những thời điểm vùng Bắc Mĩ An, Khuê Bắc đã trở thành một trong những địa bàn hoạt động của phong trào Duy Tân, phong trào chống sưu cao, thuế nặng của nông dân Quảng Nam và các tỉnh Trung Kỳ. Có thể nói rằng trước khi trở thành một căn cứ nổi tiếng, một vùng đất “thánh” của cách mạng Đà Nẵng dưới thời chống Mỹ thì ngay thời trung đại và cận đại, K20 đã là một vùng đất anh hùng. Đặc biệt, từ khi có Đảng ra đời, dưới ngọn cờ cách mạng nhân dân K20 tiếp tục phát huy truyền thống đấu tranh bất khuất cho đến ngày Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã đánh dấu một mốc vàng son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Nước 12 Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Cùng với cả nước, nhân dân Đa Mặn, Mĩ Thị, Bà Đa tích cực, hồ hởi hưởng ứng, tham gia xây dựng, bảo vệ thành quả cách mạng vừa giành được, trong đó tập trung thực hiện 3 nhiệm vụ lớn, cấp bách là diệt giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm, theo chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ cách mạng. Đầu năm 1946, huyện Hòa Vang tiến hành sắp xếp, thay đổi đơn vị hành chính trực thuộc. Lúc này, Đa Mặn, Mĩ Thị và Bà Đa thuộc xã An Bắc, huyện Hòa Vang. Trên cơ sở đó ngày 16 tháng 01 năm 1946, tại nhà bà Xã Dậu xóm Nước Mặn, dưới sự chủ trì của Ủy viên Thường vụ Huyện ủy Hòa Vang Nguyễn Xuân Diệp, Chi bộ xã An Bắc được thành lập, lấy mật danh là Chi bộ Đặng Tuyến. Khi mới thành lập Chi bộ có 3 đảng viên, đến tháng 9 năm 1946 tăng lên 9 đảng viên, gồm: Trần Viết Thăng, Nguyễn Luận (Bà Đa), Huỳnh Kim Bảng (Mĩ Thị), Nguyễn Đẩu, Nguyễn Đấu, Nguyễn Thi, Đặng Sự (Đa Mặn) và Trần Văn Hoa, Trần Văn Huyền (Sơn Thủy) do Trần Văn Hoa làm Bí thư. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Chi bộ và chính quyền cơ sở, nhân dân Đa Mặn, Mĩ Thị, Bà Đa càng tích cực tham gia vào các tổ chức cách mạng ở địa phương như lực lượng tự vệ chiến đấu xã, các tổ chức đoàn thể quần chúng và đặc biệt, nhiều thanh niên hăng hái xung phong tham đoàn quân Nam tiến vào chiến trường miền Nam. Tất cả đã sẵn sàng cùng nhân dân Đà Nẵng và cả nước bước vào một cuộc chiến không tránh khỏi với thực dân Pháp. Cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ ngày 19 tháng 12 năm 1946. Tại Đà Nẵng, sau hơn một tháng bị quân ta kháng cự quyết liệt, địch đã chiếm được vùng nội thành. Từ đó chúng tung quân liên tục tổ chức những cuộc tiến công lớn ra các vùng xung quanh để mở rộng phạm vi chiếm đóng. Cùng với đó, chúng xây dựng hệ thống đồn bốt dày đặc, tổ chức bộ máy tề ngụy khắp các thôn ấp, và tăng cường thực hiện các cuộc càn quét nhằm bình định, kiểm soát và kìm kẹp vùng tạm chiếm, tiêu diệt lực lượng cách mạng hòng tạo thành vành đai vững chắc bảo vệ trung tâm Đà Nẵng. Từ tháng 3 năm 1947, Đa Mặn, Mĩ Thị, Bà Đa đã nằm trong vùng địch tạm chiếm và bị kẹp giữa các đồn địch. Một đồn ngay tại Mĩ Thị, ngoài ra, ngoại trừ phía Đông Bắc giáp biển, còn phía Nam là đồn Canh, phía Tây – Tây Nam bên 13 kia ngã ba sông là đồn Cồn Dầu, phía Bắc là đồn Mĩ Khê và đồn An Hải. Nhân dân K20 bước vào giai đoạn đấu tranh ngay trong lòng địch. Để đảm bảo công tác bảo mật phòng gian, tránh các tổn thất cho cách mạng do những đợt lung sục, cản quét của kẻ thù, cùng với các tổ chức dân quân tự vệ, công an xung phong đã được hình thành trước đó, đầu năm 1948, Chi bộ Đặng Tuyến chỉ đạo thành lập tổ quân báo Nước Mặn. Tổ được trang bị các loại vũ khí tự chế, đặc biệt có cả lựu đạn, súng ngắn (cướp được của địch) có nhiệm vụ theo dõi, bám sát địch để kịp thời báo cáo, tham mưu cho lãnh đạo về tình hình địch. Trong trường hợp cần thiết hoặc nguy cấp thì sẵn sàng chiến đấu tiêu diệt địch. Không chỉ có các đội vũ trang mà quần chúng nhân dân cũng tham gia tích cực, thậm chí còn là lực lượng quan trọng trong công tác cảnh giới, truyền tin cho cách mạng. Tất cả những người dân dù lớn hay nhỏ, trong mọi lúc, mọi nơi, bằng nhiều hình thức đã thống nhất, kịp thời báo hiệu cho cán bộ, cơ sở cách mạng về hoạt động lùng sục, càn quét của địch. Cũng từ năm 1948, do yêu cầu của cuộc kháng chiến, Liên Khu ủy khu V chỉ đạo Thành ủy Đà Nẵng và Liên Tỉnh ủy Quảng Nam – Đà Nẵng tăng cường cán bộ lãnh đạo vào thành phố nắm tình hình, hoạt động và chỉ đạo trực tiếp phong trào cách mạng. Vì thế, từ đây các hầm hào, công sự mật ở K20 còn đảm thêm vai trò nuôi giấu các cán bộ lãnh đạo của Thành ủy Đà Nẵng và Liên Tỉnh ủy Quảng Nam – Đà Nẵng. Trong phong trào đào hầm bí mật nuôi giấu cán bộ đã nổi lên những tấm gương điển hình, kiên định với cách mạng, sẵn sàng chấp nhận cực hình và hy sinh cả bản thân mình để bảo vệ cán bộ. Các ông Nguyễn Phúng, Hồ Ngô, Hồ Cường khi bị địch bắt, chúng tra tấn cực kỳ dã man, buộc chỉ hầm bí mật, nhưng các ông vẫn không lung lay ý chí, ông Nguyễn Phúng và Hồ Ngô hy sinh anh dũng. Sẵn tinh thần yêu nước, cách mạng, lòng căm thù giặc sâu sắc, được sự chỉ đạo hướng dẫn trực tiếp của cán bộ cơ sở, phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân K20 phát triển liên tục, rộng khắp và thu được nhiều thắng lợi quan trọng như đấu tranh chống bắt lính, đòi các quyền dân sinh, dân chủ, bảo vệ môi trường, chấm dứt càn quét, cướp bóc, khủng bố nhân dân… Tiêu biểu như cuộc đấu tranh không cho địch đổ chất thải rắn xuống sông Hàn năm 1949; phong trào 14 chống nộp thuế ghe, thuế đất và nộp vật liệu cho địch xây đồn bốt từ năm 1951 đến 1953. Cuối năm 1953, địch tổ chức một cuộc bủa vây lớn ở khu Đông – Đà Nẵng. Chúng bắt nhiều thanh niên về tập trung tại Ngã ba Non Nước. Ngay lập tức Đảng bộ khu Đông phát động phong trào đấu tranh chống bắt lính. Nhân dân khu Đông, trong đó có nhân dân K20 rầm rập kéo đến bao vây đoàn xe địch. Trước khí thế đấu tranh hừng hực, cương quyết của quần chúng, địch buộc phải thả hết số người bị lính bắt. Cuối năm 1953 đầu năm 1954,cùng với chiến trường cả nước, quân và dân Đà Nẵng đã đẩy mạnh tấn công địch và giành được những thắng lợi giòn giã. Ngày 7 tháng 5 năm 1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ thắng lợi đã giáng một đòn quyết định vào ý chí xâm lược của thực dân Pháp và làm xoay chuyển cục diện chiến tranh Đông Dương. Ngày 21 tháng 7 năm 1954, Hiệp định Gionevo về lập lại hòa bình ở Đông Dương đã được ký kết. Từ đây nhân dân K20 chuyển sang giai đoạn đấu tranh cách mạng mới với muôn vàn cam go và thử thách. 1.2.2.2. Trong kháng chiến chống Mỹ Căn cứ K20 là mảnh đất đầu não của cách mạng quận III và là bàn đạp quan trọng của cách mạng Đà Nẵng. Ngay sau khi có quyết định chính thức xây dựng Căn cứ K20, đầu năm 1965, tất cả các bộ phận lãnh đạo cách mạng quận III đều tập trung về đây, và từ đó không ngừng được củng cố, kiện toàn và phát triển cho đến ngày giải phóng Đà Nẵng. Đó là những cơ quan, bộ phận gồm: Quận ủy, Ban An ninh, Quân đội, các bộ phận phụ trách kinh tế, chính trị - binh vận, xây dựng cơ sở quận, Đoàn thanh niên nhân dân cách mạng. Bởi vậy, các cán bộ Quận ủy, từ Bí thư, phó Bí thư đến Quận ủy viên qua các thời kỳ đều đã thường xuyên ăn ở, hoạt động trên mảnh đất kiên cường K20. Nhà ông Huỳnh Trưng, nhà ông Huỳnh Vấn, nhà thờ tộc Huỳnh, nhà thờ Bà Nhiêu, nhà bà Phạm Thị Mua là những địa chỉ trú đóng quen thuộc, an toàn của các đồng chí lãnh đạo. Là căn cứ cách mạng của quận, K20 trở thành trung tâm huấn luyện, bồi dưỡng phương pháp, hình thức hoạt động đấu tranh cách mạng cho lực lượng cơ sở trên toàn địa bàn. Quận III là một địa bàn hoàn toàn nằm trong vùng địch hậu, bị khống chế và kiểm soát cực kỳ nghiêm ngặt. Để cho lực lượng hoạt động 15 mạnh, có hiệu quả, hạn chế tối đa sự tổn thất trước thủ đoạn ngày càng xảo quyệt của kẻ thù thì việc huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức cách mạng cho lực lượng này đòi hỏi cần phải được đáp ứng không chỉ một lần, một thời điểm mà phải thường xuyên, liên tục cho đến ngày cách mạng thắng lợi. Và K20 được vinh dự mang trong mình sứ mệnh là “ngôi trường” của cách mạng quận III. Nhiều cán bộ, đảng viên, du kích, cơ sở cách mạng ở trong quận được rút về K20 để được hướng dẫn cách thức xây dựng cơ sở, hoạt động nội tuyến, công tác tuyên truyền, địch vận, hình thức che dấu và chuyển phát tài liệu, truyền đơn; phương pháp và hình thức đấu tranh cách mạng theo phương châm “hai chân, ba mũi” ngay trong lòng địch; hướng dẫn cách sử dụng vũ khí, chiến thuật chiến đấu,… K20 là nơi tiếp nhận, phổ biến và truyền đạt mọi chỉ đạo, chỉ thị, nghị quyết của các đồng chí lãnh đạo và tập thể Thành ủy Đà Nẵng, Đặc Khu ủy Quảng Đà về xây dựng và phát triển phong trào cách mạng của quận. Như chỉ đạo của đồng chí Hồ Nghinh về đẩy mạnh công tác củng cố và phát triển Căn cứ K20, trong các năm 1971 – 1972. Đặc biệt nhất, vào những ngày tháng 3 năm 1975, trong không khí sôi sục của cách mạng miền Nam, thành phố Đà Nẵng, tại K20, Quận ủy quận III liên tục nhận được các mật điện của Đặc Khu ủy Quảng Đà chỉ đạo phải nắm chắc tình hình, kịp thời hình thành các ban khởi nghĩa trên địa bàn toàn quận, huy động đến mức tối đa lực lượng tại chỗ cùng nhân dân toàn thành phố nổi dậy giải phóng quê hương. Đồng thời, đây cũng là nơi diễn ra nhiều hội nghị, nhiều buổi họp, trao đổi của Quận ủy quận III, trong đó có những hội nghị có tính chất quyết định đến sự chuyển biến của công cuộc kháng chiến ở địa phương. Đó là: Hội nghị giữa năm 1965, khi Mỹ đã trực tiếp đổ bộ vào Đà Nẵng. Quận ủy đã phát động phong trào thi đua đánh Mỹ; Hội nghị cuối năm 1967 về xây dựng kế hoạch, chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968; Hội nghị ngày 29 tháng 1 năm 1968 kiểm tra về công tác chuẩn bị vật lực cho Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968; tiếp sau đó là Hội nghị chuẩn bị kế hoạch thực hiện chiến dịch Hè năm 1968. K20 là nơi triển khai kế hoạch, tổ chức xuất quân tấn công địch của lực lượng vũ trang quận III. Hầu hết, các trận đánh lớn, nhỏ của lực lượng vũ trang 16