Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp hoàn thiện nghiệp vụ kế toán hàng tồn kho ở công ty tnhh xuất nhập khẩu việt gia

1 VƢƠNG KHÁNH NGÂN HOÀN THIỆN NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO Ở CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT GIA KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN MÃ SỐ: 7340301 GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN TS. ĐOÀN QUỲNH PHƢƠNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022 2 VƢƠNG KHÁNH NGÂN HOÀN THIỆN NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO Ở CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT GIA KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN MÃ SỐ: 7340301 GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN TS. ĐOÀN QUỲNH PHƢƠNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022 3 Tóm tắt Khóa luận đƣợc thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu thực trạng của kế toán hàng tồn kho tại Công ty TNHH XNK Việt Gia thông qua cách tiếp cận thực tập tại đơn vị. Kết quả nghiên cứu đã trả lời cho các câu hỏi: "Kế toán hàng tồn kho trong các doanh nghiệp đƣợc thực hiện dựa trên cơ sở lí luận nào?" và "Thực trạng kế toán hàng tồn kho tại Công ty TNHH XNK Việt Gia ?". Đồng thời cho thấy, kế toán hàng tồn kho tại công ty đƣợc ghi nhận một các chính xác và đầy đủ. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công ty vẫn còn tồn tại một số hạn chế và những điểm cần phải khắc phục trong quá trình hoạt động làm ảnh hƣớng đến lợi ích công ty. Từ kết quả bài nghiên cứu, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán hàng tồn kho tại đơn vị. Từ đó nâng cao công tác kiểm tra, kiểm soát hàng hóa tại đơn vị nhằm giúp công ty giảm thiểu rủi ro thất thoát hàng tồn kho trong quá trình hoạt động, giúp công ty kiểm soát tốt hơn về hàng tồn kho của doanh nghiệp, tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên nền kinh tế thị trƣờng hiện nay. Summary The thesis is conducted with the aim of studying the current situation of inventory accounting at Viet Gia Import-Export Co., Ltd through an internship approach at the unit. The research results have answered the questions: "On what theoretical basis is inventory accounting in enterprises?" and "The current status of inventory accounting at Viet Gia Import-Export Co., Ltd?". At the same time, it shows that the inventory accounting at the company is recorded accurately and completely. However, in the process of implementation, the company still has some limitations and points that need to be overcome in the process of operation, affecting the interests of the company. From the research results, the author proposes some solutions to improve inventory accounting at the unit. Thereby improving the inspection and control of goods at the unit to help the company reduce the risk of inventory loss during operation, helping the company better control the enterprise's inventory, increase the competitiveness of enterprises in the current market economy. 4 Lời cam đoan Em xin cam đoan nội dung bài dƣới đây do chính em thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của giảng viên TS. Đoàn Quỳnh Phƣơng. Các số liệu, kết quả nêu trong khóa luận tốt nghiệp là trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế của đơn vị thực tập. Các thông tin tham khảo trong khóa luận đều đƣợc trích dẫn một cách đầy đủ và cẩn thận. Em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này. TP.Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2022 Sinh viên thực hiện Vƣơng Khánh Ngân 5 Lời cảm ơn Trong suốt quảng thời gian đại học, em vô cùng biết ơn sâu sắc tới quý Thầy/ Cô Trƣờng đại học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh đã luôn tận tâm, truyền đạt những vốn kiến thức cho em. Em cũng xin chân thành cảm ơn các Anh/ Chị trong Công ty TNHH XNK Việt Gia đã tạo điều kiện tốt nhất giúp em hoàn thành tốt trong suốt thời gian thực tập tại đơn vị. Và đặc biệt em xin chân thành và cảm ơn Giảng viên Đoàn Quỳnh Ph ƣơng đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp. Trong suốt ba tháng thực tập tại Công ty TNHH XNK Việt Gia là khoảng thời gian quý báu giúp em có một cái nhìn thực tế hơn về kế toán hàng tồn kho. Tuy nhiên, với vốn kiến thức còn hạn hẹp, cùng với việc ch ƣa có nhiều kinh nghiệm thực tiễn nên nội dung bài có thể vẫn còn sai sót, em mong nhận đƣợc sự góp ý, nhận xét của quý Thầy/ Cô, quý Anh/ Chị. Cuối cùng, em xin kính chúc Thầy/ Cô đang công tác tại Tr ƣờng đại học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh cùng tất cả các Anh/ Chị đang làm việc tại Công ty TNHH XNK Việt Gia nhiều sức khỏe và thành công hơn nữa trong hoạt động công tác tại đơn vị của mình. Em xin chân thành cảm ơn! Tác giả Vƣơng Ngân Khánh 6 MỤC LỤC Tóm tắt..................................................................................................................... 3 Summary.................................................................................................................. 3 Lời cam đoan........................................................................................................... 4 Lời cảm ơn............................................................................................................... 5 MỤC LỤC................................................................................................................ 6 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................ 10 Từ viết tắt............................................................................................................... 10 Nguyên nghĩa......................................................................................................... 10 LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................................ 13 1. Giới thiệu......................................................................................................... 13 2. Một số nghiên cứu đi trƣớc:.......................................................................... 13 3. Mục tiêu của đề tài:........................................................................................ 14 3.1. Mục tiêu tổng quát:.................................................................................... 14 3.2. Mục tiêu cụ thể:.......................................................................................... 14 4. Câu hỏi nghiên cứu:........................................................................................ 15 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu:................................................................ 15 5.1. Đối tương nghiên cứu:............................................................................... 15 5.2. Phạm vi nghiên cứu:.................................................................................. 15 6. Phƣơng pháp nghiên cứu:............................................................................. 15 7. Đóng góp và kỳ vọng của đề tài:.................................................................... 16 8. Kết cấu đề tài:................................................................................................. 16 7 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HÀNG TỒN KHO VÀ KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TẠI DOANH NGHIỆP THEO THÔNG TƢ 200/2014/TT- BTC ........................................................................................................................... 17 1.1. Hàng tồn kho .............................................................................................. 17 1.1.1. Khái niệm: ............................................................................................. 17 1.1.2. Đặc điểm của hàng tồn kho: ................................................................. 17 1.2. Kế toán hàng tồn kho ................................................................................ 17 1.2.1. Nhiệm vụ kế toán hàng tồn kho ............................................................. 17 1.2.2. Xác định giá trị hàng tồn kho theo Thông tư 200 ................................. 18 1.2.3. Chứng từ kế toán ................................................................................... 22 1.2.4. Tài khoản kế toán .................................................................................. 22 1.2.5. Phân bổ chi phí thu mua ....................................................................... 22 1.2.6. Kế toán chi tiết hàng tồn kho trong doanh nghiệp ............................... 24 1.2.7. Kế toán tổng hợp hàng tồn kho trong doanh nghiệp theo Thông tư 200 29 1.2.8. Kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho theo Thông tư 200 .............. 37 1.2.9. Các hình thức ghi sổ kế toán hàng tồn kho trong doanh nghiệp thương mại theo Thông tư 200 ........................................................................................ 39 1.3. Trình bày thông tin trên Báo cáo tài chính ............................................. 42 1.4. Tóm tắt Chƣơng 1: .................................................................................... 43 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TẠI CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT GIA .......................................... 45 2.1. Giới thiệu về công ty TNHH XNK Việt Gia ............................................... 45 2.1.1. Giới thiệu chung về công ty ...................................................................... 45 2.1.2. Đặc điểm bộ máy quản lý tại công ty TNHH XNK Việt Gia .................... 46 8 2.1.3. Đặc điểm tổ chức công tác bộ máy kế toán tại công ty TNHH XNK Việt Gia.................................................................................................................... 47 2.1.4. Chế độ và chính sách kế toán tại công ty TNHH XNK Việt Gia.............48 2.2. Thực trạng nghiệp vụ kế toán hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia....................................................................................................................... 49 2.2.1. Đặc điểm hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia.......................49 2.2.2. Quy trình thực hiện kế toán hàng tồn kho............................................... 50 2.2.3. Kế toán chi tiết hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia..............51 2.2.4. Kế toán hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia..........................59 2.2.5. Phần mềm kế toán sử dụng..................................................................... 61 2.3. Tóm tắt Chƣơng 2:..................................................................................... 66 CHƢƠNG 3: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CÔNG TÁC KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TẠI CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT GIA .67 3.1. Đánh giá chung về công tác kế toán hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia..................................................................................................... 67 3.1.1. Ưu điểm trong công tác quản lý hàng tồn kho tại công ty......................67 3.1.2. Nhược điểm trong công tác quản lý hàng tồn kho tại công ty.................69 3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia...................................................................... 70 3.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện................................................................... 70 3.2.2. Mục đích, yêu cầu, phạm vi hoàn thiện................................................... 71 3.2.3. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia....................................................................... 72 Ý kiến 1: Công ty nên xây dựng danh điểm cho toàn bộ hàng hóa................72 Ý kiến 2: Công ty nên trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.................73 9 Ý kiến 3: Công ty cần hoàn thiện hơn trong việc sử dụng phần mềm kế toán 75 3.3. Tóm tắt Chƣơng 3:..................................................................................... 79 KẾT LUẬN............................................................................................................ 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................... 81 10 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nguyên nghĩa TT Thông tƣ BTC Bộ Tài Chính TNHH Trách Nhiệm Hữu Hạn XNK Xuất nhập khẩu XK Xuất kho NK Nhập kho Thuế VAT Thuế giá trị gia tăng TK Tài khoản LIFO Phƣơng pháp nhập sau xuất trƣớc FIFO Phƣơng pháp nhập trƣớc xuất trƣớc HĐ Hóa đơn ĐMH Đơn mua hàng GTGT Giá trị gia tăng 11 DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Hình 1.So sánh các phƣơng pháp tính giá xuất kho đƣợc lập theo Thông tƣ 200. .22 Hình 2. Sơ đồ quá tình luân chuyển chứng từ theo phƣơng pháp thẻ song song.....26 Hình 3. Sơ đồ quá trình luân chuyển chứng từ theo phƣơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển..................................................................................................................... 27 Hình 4. Sơ đồ quá trình luân chuyển chứng từ theo phƣơng pháp số dƣ................29 Hình 5. . Sơ đồ hoạch toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp kê khai th ƣờng xuyên 33 Hình 6. Sơ đồ hoạch toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp kê khai th ƣờng xuyên .. 34 Hình 7.Sơ đồ hoạch toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp kiểm kê định kỳ...........37 Hình 8.Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán hàng tồn kho trong doanh nghiệp theo hình thức Nhật ký chung................................................................................................. 40 Hình 9.Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Chứng từ ghi sổ......................41 Hình 10.Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký-Sổ cái.....................42 Hình 11. Logo của Công ty TNHH XNK Việt Gia................................................. 45 Hình 12.Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý Công ty TNHH XNK Việt Gia..................46 Hình 13.Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty TNHH XNK Việt Gia.............47 Hình 14.Sơ đồ quy trình nghiệp vụ kế toán hàng tồn kho tại công ty......................51 Hình 15.Hóa đơn mua hàng..................................................................................... 53 Hình 16. Phiếu nhập kho......................................................................................... 54 Hình 17.Sổ chi tiết hàng hóa................................................................................... 55 Hình 18.Trích bảng tổng hợp nhập xuất tồn của Công ty TNHH XNK Việt Gia....55 Hình 19. Hóa đơn GTGT bán hàng......................................................................... 57 Hình 20. Phiếu xuất kho của công ty TNHH XNK Việt Gia...................................58 Hình 21.Thẻ kho của Công ty TNHH XNK Việt Gia.............................................. 58 Hình 22.Trích sổ nhật ký chung của Công ty TNHH XNK Việt Gia......................60 Hình 23.Trích sổ cái theo hình thức Nhật ký chung của Công ty TNHH XNK Việt Gia........................................................................................................................... 61 12 13 LỜI MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu Trong các nghiệp vụ của doanh nghiệp, kế toán hàng tồn kho đ ƣợc xem là một trong những nghiệp vụ quan trọng và có giá trị chiếm tỷ trọng lớn trong quá trình sản xuất, kinh doanh của công ty. Hầu hết các nghiệp vụ phát sinh trong ngày đều liên quan đến hàng tồn kho và những thông tin chính xác, kịp thời về hàng tồn kho sẽ giúp ích rất nhiều đối với quá trình kinh doanh của công ty. Hàng tồn kho là khoản mục lớn và quan trọng đặc biệt đối với Công ty TNHH XNK Việt Gia. Đó cũng chính là lý do em chọn đề tài “Hoàn thiện kế toán hàng tồn kho ở Công ty TNHH XNK Việt Gia” làm khóa luận tốt nghiệp. Thông qua việc nghiên cứu về đề tài em muốn tìm hiểu sâu hơn về các nghiệp vụ kế toán hàng tồn kho tại doanh nghiệp. Từ đó có thể đƣa ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện hơn tổ chức kế toán hàng tồn kho tại công ty TNHH XNK Việt Gia. 2. Một số nghiên cứu đi trƣớc: Bài nghiên cứu của tác giá Chu Thanh Hà (2019) với đề tài “Hoàn thiện công tác tổ chức kế toán hàng tồn kho tại Công ty cổ phần Đầu tư Hồng Bàng”. Nội dung bài nghiên cứu chủ yếu xoay quanh việc thực hiện kế toàn hàng tồn kho ở Công ty Cổ phần Đầu tƣ Hồng Bàng theo Thông tƣ 133/2016/TT của Bộ Tài Chính. Theo nh ƣ bài nghiên cứu, công ty áp dụng hệ thống sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung, phƣơng pháp hoạch toán hàng tồn kho mà công ty sử dụng là ph ƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên và giá trị đƣợc ghi nhận theo giá gốc. Hàng hóa kinh doanh chủ yếu của công ty là các loại sắc thép xây dựng và việc tính giá hàng tồn kho cuối kỳ đƣợc áp dụng theo phƣơng pháp tính giá bình quân gia quyền cho mỗi lần nhập và kế toán chi tiết hàng tồn kho theo phƣơng pháp thẻ song song. Trong quá trình hoạt động của công ty, việc theo dõi quá trình nhập xuất kho của hàng hóa một cách rất chặt chẽ và công tác quản lý hàng hóa đƣợc thực hiện rất nghiêm ngặt từ khâu thu mua hàng, tiêu thụ hàng hóa và dự trữ. Ngoài ra, trong bài viết, tác giả cũng đã nêu lên những nhận xét chung về việc kế toán hàng tồn kho ở Công ty cổ phần Đầu tƣ Hồng Bàng. Bài viết nêu lên những ƣu nhƣợc điểm của doanh nghiệp về công tác 14 quản lý và kế toán hàng tồn kho từ đó nêu lên một số ý kiến nhằm hoàn thiện việc kế toán hàng tồn kho tại công ty nhƣ xây dựng danh điểm cho toàn bộ hàng hóa, hiện đại hóa công tác kế toán bằng cách sử dụng những phần mềm kế toán. Trong một nghiên cứu khác của tác giả Trần Thị Làn (2021) với đề tài “Hoàn thiện công tác kế toán hàng hóa tại công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Toàn Tâm”. Nội dung bài viết xoay quanh vấn đề thực hiện kế toán hàng hóa của công ty TNHH Thƣơng mại và dịch vụ Toàn Tâm theo Thông tƣ 133/2016/TT-BTC ngày 26/8/2016 của Bộ tài chính và hoạch toán hàng tồn kho theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên. Hàng hóa kinh doanh chủ yếu của công ty là các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu đã có thƣơng hiện nhƣ dầu ăn Neptune, các sản phẩm của Vinamilk,... Bên cạnh đó, công ty thực hiện công tác quản lý hàng tồn kho rất nghiêm ngặt từ khâu thu mua, dự trữ, bảo quản và tiêu thụ hàng hóa. Khi hàng hóa nhập kho đ ƣợc yêu cầu phải có hóa đơn giá trị gia tăng và giấy báo nhập hàng, khi xuất kho, hàng hóa muốn xuất kho phải đƣợc kế toán kiểm tra đầy đủ thông tin rồi mới tiến hành lập phiếu xuất kho. Kế toán chi tiết hàng tồn kho tại công ty TNHH Th ƣơng mại và dịch vụ Toàn Tâm đƣợc hoạch toán theo phƣơng pháp thẻ song song. Ngoài việc nêu lên phƣơng thức hoạch hóa hàng tồn kho tại công ty, bài viết còn nêu lên những nhận xét chung về công ty, những ƣu nhƣợc điểm trong kế toán hàng tồn kho, những ý kiến nhằm hoàn thiện việc kế toán hàng hóa tại công ty. 3. Mục tiêu của đề tài: 3.1. - Mục tiêu tổng quát: Tìm hiểu về công tác kế toán hàng tồn kho tại Công ty TNHH XNK Việt Gia. 3.2. - Mục tiêu cụ thể: Tìm hiểu nghiệp vụ thực tế phát sinh liên quan đến hàng tồn kho của Công ty TNHH XNK Việt Gia. - Đúc kết đƣợc ƣu và nhƣợc điểm trong công tác kế toán hàng tồn kho tại đơn vị thực tập. 15 - Đƣa ra ý kiến đánh giá, góp ý nhằm hoàn thiện hơn công tác kế toán tại doanh nghiệp. 4. Câu hỏi nghiên cứu: - Kế toàn hàng tồn kho là gì? - Các nghiệp vụ kế toán hàng tồn kho của doanh nghiệp? - Thực trạng kế toán hàng tồn kho tại Công ty TNHH XNK Việt Gia (chính sách kế toán công ty áp dụng, phƣơng pháp tính giá xuất nhập kho,...) nh ƣ thế nào? - Ƣu, nhƣợc điểm của công tác kế toán hàng tồn kho tại Công ty TNHH XNK Việt Gia nhƣ thế nào? - Làm gì để hoàn thiện công tác kế toán hàng tồn kho tại Công ty TNHH XNK Việt Gia? 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: 5.1. 5.2. - Đối tương nghiên cứu: Kế toán hàng tồn kho ở Công ty TNHH XNK Việt Gia. Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: nghiên cứu đƣợc thực hiện tại công ty TNHH XNK Việt Gia. - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu đƣợc thực hiện trong quý 1 năm 2022 6. Phƣơng pháp nghiên cứu: - Phƣơng pháp kế toán: sử dụng các chứng từ, tài khoản liên quan. - Phƣơng pháp so sánh: so sánh, phân tích, đối chiếu các chỉ tiêu giữa các kỳ kinh doanh của doanh nghiệp mục tiêu từ đó đánh giá tình hình kinh doanh, tình hình tài chính của công ty để tìm đƣợc điểm mạnh và điểm yếu của công ty mục tiêu. - Phƣơng pháp phân tích: dựa vào những số liệu đã thu thập từ công ty, em tiến hành phân tích, đánh giá các số liệu qua các kỳ kế toán để tăng thêm sự hiểu biết về các nghiệp vụ kế toán thực tế của công ty từ đó phục vụ cho công tác nghiên cứu của mình. 16 7. Đóng góp và kỳ vọng của đề tài: Bài nghiên cứu này là bài nghiên cứu đầu tiên về Công ty TNHH XNK Việt Gia. Học hỏi, tham khảo và phát triển từ những bài nghiên cứu tr ƣớc đây về đề tài kế toán hàng tồn kho để tìm hiểu chuyên sâu và rõ hơn về kế toán hàng tồn kho tại doanh nghiệp thực tập. Từ đó, mong muốn đóng góp vào danh sách những bài nghiên cứu về lĩnh vực này để học hỏi, tìm hiểu nhằm nâng cao kiến thức, nêu lên quan điểm các nhân cũng nhƣ bổ sung phần nào các thiếu xót từ những bài nghiên cứu trƣớc. Qua bài nghiên cứu em cũng mong doanh nghiệp sẽ nhận thức khách quan về những vấn đề trong công tác kế toán của đơn vị để nhằm đƣa ra những biện pháp khắc phục và ngày càng hoàn thiện hơn công tác kế toán để phục vụ cho hoạch động kinh doanh của công ty. 8. Kết cấu đề tài: Trong đề tài “Hoàn thiện nghiệp vụ kế toán hàng tồn kho ở Công ty TNHH XNK Việt Gia”, nội dung đƣợc chia bố cục thành 3 chƣơng: CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HÀNG TỒN KHO VÀ KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TẠI DOANH NGHIỆP THEO THÔNG TƢ 200/2014/TT-BTC CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TẠI CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT GIA CHƢƠNG 3: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CÔNG TÁC KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TẠI CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT GIA 17 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HÀNG TỒN KHO VÀ KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TẠI DOANH NGHIỆP THEO THÔNG TƢ 200/2014/TTBTC 1.1. Hàng tồn kho 1.1.1. Khái niệm: Theo Thông tƣ 200/2014/TT-BTC, hàng tồn kho của doanh nghiệp là hàng hóa, nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ đƣợc mua về để sản xuất hoặc dùng để bán trong quá trình sản xuất kinh doanh bình thƣờng của doanh nghiệp bao gồm: hàng mua đang đi trên đƣờng, nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ, sản phẩm dở dang, thành phẩm, hàng hóa, hàng gửi bán đại lý, hàng hóa đ ƣợc l ƣu giữ tại kho bãi của doanh nghiệp 1.1.2. Đặc điểm của hàng tồn kho: Theo Thông tƣ 200/2014/TT-BTC, hàng tồn kho là một trong những khoản mục quan trọng và gây ảnh hƣởng lớn đối với báo cáo tài chính của một công ty. Nó phản ánh đƣợc quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả hay không và cũng là thƣớc đo đánh giá của nhà đầu tƣ, ngân hàng đối với một báo cáo tài chính. Do đó, công việc kế toán hàng tồn kho ch ƣa bao giờ là đơn giản, nó đòi hỏi kế toán viên phải cẩn thận theo dõi biến động của từng hàng, tính giá cả xuất kho để cho doanh nghiệp kinh doanh có lãi, theo dõi tình trạng tồn kho của từng mặt hàng để từ đó quản lý có thể đƣa ra những quyết định về việc mua bán hàng hóa, các chi phí của hàng tồn để quyết định giá cả bán ra một cách hợp lý giúp doanh nghiệp nâng cao đƣợc hiệu quả kinh doanh. 1.2. Kế toán hàng tồn kho 1.2.1. Nhiệm vụ kế toán hàng tồn kho Nhân viên kế toán cần theo dõi, ghi chép, phản ánh đầy đủ số liệu xuất nhập kho, phản ánh đúng tình trạng xuất nhập kho và giá trị của hiện vật trong kho, tính đúng giá trị hàng tồn kho để doanh nghiệp tạo cơ sở tính toán giá trị tài sản và xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong kì kế toán. 18 Kiểm tra đầy đủ các hóa đơn, chứng từ xuất nhập kho, thực hiện kiểm kê và đánh giá lại hàng tồn kho thƣờng xuyên để tránh việc số lƣợng hàng tồn kho không đúng với sổ sách, hoặc giá trị hàng tồn kho giảm do ảnh hƣởng của giá trị thị trƣờng. Cung cấp kịp thời nhƣng thông tin về hàng tồn kho cho lãnh đạo để phục vụ cho công tác quản trị hàng tồn kho của doanh nghiệp. 1.2.2. Xác định giá trị hàng tồn kho theo Thông tư 200 1.2.2.1. Nguyên tắc xác định giá trị hàng tồn kho Hàng tồn kho phải đƣợc tính theo nguyên tắc giá gốc, trƣờng hợp tính theo giá trị thuần có thể thực hiện đƣợc thì giá trị đó phải thấp hơn giá gốc. Các giá trị hàng tồn kho phải đƣợc đảm bảo theo nguyên tắc nhất quán: doanh nghiệp phải thống nhất một phƣơng pháp tính giá hàng tồn kho trong suốt kì kế toán năm. Việc lựa chọn phƣơng pháp tính giá hàng tồn kho ảnh h ƣởng rất lớn đến giá trị hàng tồn kho từ đó gây ảnh hƣởng đối với báo cáo tài chính và gây ảnh hƣởng đến quyết định đầu tƣ của nhà đầu tƣ. Việc tính giá hàng tồn kho phải đƣợc thiết lập theo nguyên tắc thận trọng: các khoản dự phòng đƣợc lập ra phải phù hợp không đƣợc quá cao hoặc quá thấp. Các chi phí có liên quan đến giá hàng tồn kho phải có chứng từ đi kèm theo. 1.2.2.2. Xác định giá trị hàng nhập kho Giá cả của hàng hóa nhập kho đƣợc ghi nhận theo nguyên tắc giá gốc, tuy nhiên, giá nhập kho nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ mua vào có nhiều tr ƣờng hợp khác nhau: - Giá nhập kho hàng hóa, nguyên vật liệu mua ngoài Giá gốc = Giá mua Chi + khác quan phí Thuế không liên + đƣợc hoàn lại (nếu có) Các khoản giảm trừ Công thức 1.1: Giá nhập kho hàng hóa, nguyên vật liệu mua ngoài Trong đó: 19 Đối với doanh nghiệp nộp thuế giá trị gia tăng theo phƣơng pháp khấu trừ: giá ghi trên hóa đơn là giá chƣa gồm thuế giá trị gia tăng. Đối với doanh nghiệp nộp thuế giá trị gia tăng theo phƣơng pháp trực tiếp: giá ghi trên hóa đơn là giá đã gồm thuế giá trị gia tăng. Chi phí thực tế phát sinh bao gồm: chi phí vận chuyển, chi phí bốc xếp và dở hàng từ nơi mua hàng đến kho bãi của doanh nghiệp; chi phí thuê kho bãi trong quá trình mua hàng. - Giá nhập kho đối với hàng hóa thuê gia công chế biến hoặc tự gia công chế biến: Giá nhập kho đối với hàng hóa tự gia công chế biến  Giá thực tế nhập = kho  Giá xuất kho để gia công, biên chế Chi phí + công, gia chế biến Công thức 1.2: Giá nhập kho đối với hàng hóa tự gia công chế biến Giá nhập kho đối với hàng hóa thuê gia công chế biến Giá xuất kho Giá thực tế nhập kho = để gia công, + chế biên Chi phí chuyển xếp đem vận bốc Chi phí thuê đi + ngoài gia công, chế chế biến biến Công thức 1.3: Giá nhập kho đối với hàng hóa thuê gia công chế biến 1.2.2.3. Xác định giá trị hàng xuất kho Hằng ngày, có rất nhiều hàng hóa nhập kho đƣợc kế toán ghi nhận trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp và chúng đƣợc ghi nhận theo giá thực tế nhập kho, do 20 đó chúng có rất nhiều đơn giá nhập kho khác nhau từ những nhà cung cấp khác nhau. Vì vậy, kế toán có nhiệm vụ phải xác định giá xuất kho đối với hàng hóa, vật tƣ, nguyên vật liệu, thành phẩm trong mỗi lần xuất kho. Theo chế độ kế toán Việt Nam hiện hành doanh nghiệp đƣợc phép sử dụng một trong số những phƣơng pháp sau đây để tình giá xuất kho cho tất cả các hàng tồn kho hoặc cho từng loại riêng lẻ: - Phƣơng pháp tính giá thực tế đích danh - Phƣơng pháp bình quân gia quyền - Phƣơng pháp nhập trƣớc xuất trƣớc (FIFO) Mỗi phƣơng pháp trên đều có những ƣu và nhƣợc điểm nhất định. Mức độ chính xác và đáng tin cậy của từng phƣơng pháp phụ thuộc rất nhiều vào năng lực quản lý và xử lý các nghiệp vụ phát sinh của doanh nghiệp cũng nhƣ các trang thiết bị xử lý của doanh nghiệp. BẢNG SO SÁNH CÁC PHƢƠNG PHÁP TÍNH GIÁ XUẤT KHO Phương pháp Chỉ tiêu đích danh thực tế Phương pháp bình Phương pháp nhập trước xuất trước quân gia quyền (FIFO) Bình quân quyền cuối Thuận lợi cho kế toán trong việc tính giá hàng Ƣu điểm tồn kho, cho kết quả chính xác so với các phƣơng pháp khác, chi phí phù hợp với doanh thu thực tế. gia kỳ: Đơn giản, dễ thực hiện. Bình quân quyền liên hoàn: Giá trị chính xác, kịp gia thời; không đồn việc tính giá đến cuối kì; không ảnh hƣởng đến khâu khác. các Các hàng hóa mua trƣớc sẽ đƣợc sử dụng trƣớc khi chúng quá hạn; theo dõi đƣợc đơn giá thực tế và số lƣợng hàng hóa nhập theo từng lô