LỜI MỞ ĐẦU
Sau khi giàh thằg lơi tròg cuô ̣c đâu tràh giai phòg dầ tô ̣c,
thố̀g ̀hât đât ̀ước, Viế ̣t Naḿ bước sàg ḿô ̣t ky ̀guêế̀ ḿới - ky
̀guêế̀ đô ̣c lâ ̣p, tư chu va xâê dừg, phat triề đât ̀ước theo cò đườg
XHCN. Dưới sư soi sàg cua đườg lối đôi ḿới do Đai hô ̣i Đàg toà
quốc lầ thư VI đê ra ̀ăḿ 1986c với ḿuc tiếu cơ bà la đưa đât ̀ước ra
khỏi tìh tràg ̀gh̀o va keḿ phat triề, xoa bỏ cơ chế tâ ̣p trùg quà
liếu bao câp, xâê dừg va phat triề ̀ề kìh tế thi trườg đìh hướ̀g
XHCN co sư quà ly cua Nha ̀ước. Trai qua 20 ̀ăḿ đôi ḿới, kìh tếxã hô ̣i Viế ̣t Naḿ đã co ̀h̃̀g bước chuêề biế̀ ḿới, đat đươc ̀h̃̀g
thàh tưu to lớ̀ tròg sư ̀ghiế ̣p phat triề: kìh tế phat triề tườg đối
̀hàh va bề ṽ̀g, ̀ề chìh tri ồ đìh, đơi số̀g vâ ̣t chât va tìh thầ
cua ̀gươi dầ ̀gaê càg đươc cai thiế ̣̀, cac vầ đê vê vằ hoa, giao
duc, ê tế đêu co bước phat triề lớ̀ so với trước đâê.
Nồg thồ Viế ̣t Naḿ la ḿô ̣t bô ̣ phâ ̣̀ câu thàh tròg êếu cua đât
̀ước. Tròg xu thế phat triề chùg, ̀ồg thồ Viế ̣t Naḿ cùg co
̀h̃̀g bước phat triề đàg kê so với trước đâê. Nhì lai 20 ̀ăḿ sau
đôi ḿới co thê ̀hâ ̣̀ thâê diế ̣̀ ḿao cua ̀ồg thồ đàg thaê da đôi thit,
̀h̃̀g ̀gôi ̀ha tràh vach đât, ̀h̃̀g dâu ầ vê ḿô ̣t ̀ồg thồ Viế ̣t
Naḿ ̀gh̀o ̀à, lac hâ ̣u đàg dầ biế̀ ḿât. Thaê vao đo la sư xuât hiế ̣̀
̀gaê càg ̀hiêu cac khu cồg ̀ghiế ̣p, ̀h̃̀g toa ̀ha đươc xâê dừg
kiế̀ cố, ̀h̃̀g làg ̀ghê thu cồg truêề thố̀g đươc khôi phuc va phat
triề, đơi số̀g cua dầ cư ̀ồg thồ tg̀g bước đươc ̀ầg lế̀.
Sư kh̉i săc, ̀h̃̀g đôi thaê cua ca ̀ước ̀oi chùg va ̀ồg thồ
Viế ̣t Naḿ ̀oi riế̀g la kết qua cua ̀h̃̀g đườg lối, chu trườg đùg
đằ do Đàg ta đê ra, la hiế ̣u qua cua sư quà ly cua Nha ̀ước va cùg
la kết qua cua sư ̀ỗ lưc, quêết tâḿ phầ đâu cua toà dầ ta.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
1
Tuê ̀hiế̀ tât ca ̀h̃̀g ve bê ̀goai đo khồg thê che lâp đươc tât
ca ̀h̃̀g hà chế, ̀h̃̀g vầ đê cò tồ̀ tai đã va đàg gâê àh hử̀g
đối với sư phat triề kìh tế- xã hô ̣i ca ̀ước ̀oi chùg va đối với khu
vưc ̀ồg thồ ̀oi riế̀g. Tròg số ̀h̃̀g vầ đê cò tồ̀ tai âê thi vầ
đê ̀ước sach hiế ̣̀ ̀aê đàg la ḿô ̣t vầ đê bưc xuc, la ḿô ̣t ḿuc tiếu
thiế̀ ̀iế̀ ky ḿa Viế ̣t Naḿ cùg ̀hư rât ̀hiêu cac quốc gia khac trế̀
thế giới đêu quà tâḿ va hướ̀g tới giai quêết. Tròg điêu kiế ̣̀ phat
triề cò thâp ̉ ̀ồg thồ Viế ̣t Naḿ hiế ̣̀ ̀aê thi ̀ước sach đã va đàg
tr̉ thàh ḿô ̣t ̀hu câu thiết êếu, àh hử̀g trưc tiếp tới sưc khỏe va đơi
số̀g cua ̀hầ dầ. Vâ ̣ê, thưc tế hiế ̣̀ ̀aê liế ̣u ̀gươi dầ đã co ̀h̃̀g
̀hâ ̣̀ thưc đâê đu vê tâḿ quà tròg cua ̀ước sach haê chưa, ̀hu câu vê
̀ước sach cua ̀gươi dầ đã đươc đap ừg ̉ ḿưc đô ̣ ̀ao va ̀h̃̀g giai
phap ̀ao la thưc sư cầ thiết cho vầ đê ̀ước sach ̉ ̀ồg thồ Viế ̣t
Naḿ hiế ̣̀ ̀aê…? Tròg phaḿ vi đê tai ̀ghiế̀ cưu se trìh baê dưới
đâê se gop phầ giai quêết lầ lươt ̀h̃̀g vầ đê âê. Qua trìh tiḿ hiêu
va viết bai se kho tràh khỏi ̀h̃̀g thiếu sot va hà chế, rât ḿòg ̀hâ ̣̀
đươc ̀h̃̀g y kiế̀ ̀hâ ̣̀ xet, đòg gop cua cô, thâê.
Xin chân thành cảm ơn!
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
2
CHƯƠNG I
KHÁI QUÁT CHUNG Ề T̀I NGUÊNN NỨC HIṆN NAYÊ
I. ỀAYI TRO CUAY T̀I NGUÊNN NỨC ĐÔI Ề́I CUỘC
SÔNG CON NGƯỜI
1. Nước la vâ ̣t phâḿ quy gia ̀hât ḿa tao hoa đã bà tă ̣̀g cho loai
̀gươi, ̀o la kh̉i ̀guồ̀ cua sư số̀g: và vâ ̣t khồg co ̀ước khồg thê
tồ̀ tai va cò ̀gươi cùg khồg la ̀goai lế ̣ . Cac ̀ghiế̀ cưu khoa hoc
đã cho thâê cò ̀gươi co thê ̀hì đoi đươc 3 tuầ ̀hừg se chết khat
̀ếu 3 ̀gaê khồg đươc uố̀g ̀ước. Nước chiếḿ 99% tròg lườg sìh
vâ ̣t số̀g tròg ḿôi trườg ̀ước va 70% tròg lườg cơ thê ̀gươi, cò
̀gươi ḿỗi ̀gaê cầ 250 lit ̀ước cho sìh hoat…
2. Nước cùg la tai ̀guêế̀ co y ̀ghia đa ̀gàh, la ̀guồ̀ ̀guêế̀
liế ̣u khồg thê thiếu cho hoat đô ̣̀g cua cac ̀gàh kìh tế. Hiế ̣̀ ̀aê,
̀ồg ̀ghiế ̣p vầ la ̀gàh sư dùg ̀ước ̀hiêu ̀hât, chiếḿ 75-860% tồg
lườg ̀ước sư dùg hàg ̀ăḿ, kế theo la ̀ước dùg cho cồg ̀ghiế ̣p,
dich vu va sìh hoat. . Theo tìh toà, tồg ̀hu câu sư dùg ̀ước cua
̀ước ta vao ̀ăḿ 2010 la 122 ty ḿ 3, tròg đo co ̀gàh ̀ồg ̀ghiế ̣p
dùg 92 ty ḿ3, cồg ̀ghiế ̣p dùg 17 ty ḿ 3, dich vu dùg 11 ty ḿ 3. Đế̀
̀ăḿ 2040, tồg lườg ̀ước cầ dùg tằg lế̀ 2c0 ty ḿ 3. Ty tròg cua
cac ̀gàh cùg co ̀h̃̀g thaê đôi đàg kê: ̀ồ0g ̀ghiế ̣p va dich vu
dùg 134 ty ḿ3, cồg ̀ghiế ̣p 40 ty ḿ3.
3. Ngoai ̀h̃̀g chưc ̀ằg trế̀, ̀ước cò la chât ̀ằg lườg (hai
triêu, thuê ̀ằg,, chât ḿàg vâ ̣t liế ̣u va tac ̀hầ điêu hoa khi hâ ̣u, thưc
hiế ̣̀ cac chu trìh tuầ hoà vâ ̣t chât tròg tư ̀hiế̀. Nước cùg la ̀hầ
tố àh hử̀g trưc tiếp tới sưc khỏe cua cò ̀gươi, số lườg cùg với
chât lườg ̀guồ̀ ̀ước ḿa cò ̀gươi co va sư dùg la ḿô ̣t tròg ̀h̃̀g
tiếu chi quà tròg tròg viế ̣c đàh gia trìh đô ̣ vằ ḿìh, tiế̀ bô ̣ cua
cò ̀gươi hiế ̣̀ ̀aê.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
3
II. TI MƠ NĂNG Ề̀ HIṆN TRANG T̀I NGUÊNN NỨC ̉
ỀIṆT NAYMƠ HIṆN NAYÊ
1. Tiêm nnnn vê tài nnguyên nươc
Theo tìh toà hiế ̣̀ ̀aê, tai ̀guêế̀ ̀ước trế̀ thế giới la 1.39 ti
kḿ3, tâ ̣p trùg tròg thuê quêề 97,2% (1.35 ty kḿ 3,, cò lai tròg khi
quêề va thach quêề; 94% lườg ̀ước la ̀ước ḿă ̣t, 2% la ̀ước ̀got
tâ ̣p trùg tròg bằg ̉ hai cưc; 0,c% la ̀ước ̀gâḿ, cò lai la ̀ước
sồg, hồ. Lườg ̀ước tròg khi quêề khoàg 0.001%, tròg sìh
quêề 0,002%, tròg sồg suối 0,00007% tồg lườg ̀ước trế̀ trai đât.
Ngoai ra lườg ̀ước ḿưa trế̀ trai đât la 105.000 kḿ3/̀ăḿ.
Đối với Viế ̣t Naḿ, ̀hì chùg tai ̀guêế̀ ̀ước la kha phòg phu.
Viế ̣t Naḿ la ̀ước co lườg ḿưa trùg bìh vao loai cao, khoàg
2000ḿḿ/̀ăḿ, gâp 2,c lườg ḿưa trùg bìh cua vùg luc đia trế̀ thế
giới. Tồg lườg ḿưa trế̀ toà bô ̣ lã̀h thô la c50 kḿ 3/ ̀ăḿ, tao ra
dòg chaê ḿă ̣t tròg vùg ̀ô ̣i đia la 324 kḿ 3/̀ăḿ, vùg co lườg ḿưa
cao la Băc Quàg 4000-5000 ḿḿ/̀ăḿ, tiếp đo la vùg ̀ui cao Hoàg
Liế̀ Sờ, Tiế̀ Yế̀, Mòg Cai khoàg 3000-4000 ḿḿ/̀ăḿ …,vùg
ḿưa it ̀hât la Nìh Thuâ ̣̀, Bìh Thuâ ̣̀ vao khoàg c00-700 ḿḿ/̀ăḿ.
Đối với ̀ước dưới đât, hìh thưc sư dùg phô biế̀ hiế ̣̀ ̀aê la câp
̀ước sìh hoat va tưới tiếu. Hiế ̣̀ ̀aê khoàg 70-860% ̀guồ̀ ̀ước sìh
hoat câp cho ̀ồg thồ la ̀ước tg dưới đât bằg cac loai cồg trìh
giế̀g đao, giế̀g khoà va ḿach lô ̣. Kha ̀ằg khai thac ̀ước dưới đât
đê phuc vu cho tưới tiếu la kha lớ̀, chu êếu tâ ̣p trùg cho ḿô ̣t số câê
trồ̀g co gia tri kìh tế ̀hư: ca phế ̉ Tâê Nguêế̀, vai ̉ Băc Giàg…
theo thố̀g kế sơ bô ̣, lườg ̀ước dưới đât sư dùg cho tưới khoàg 425
triế ̣u ḿ3/̀ăḿ.
Ngoai dòg chaê phat sìh tròg ̀ô ̣i đia, hàg ̀ăḿ lã̀h thô Viế ̣t
Naḿ ̀hâ ̣̀ thếḿ lưu lườg tg Naḿ Trùg Quốc va Lao với số lườg
khoàg 550kḿ3. Do vâ ̣ê, tai ̀guêế̀ ̀ước ḿă ̣t va ̀ước ̀gâḿ co thê khai
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
4
thac va sư dùg ̉ Viế ̣t Naḿ rât phòg phu, khoàg 150 kḿ 3 ̀ước ḿă ̣t
ḿô ̣t ̀ăḿ va 10 triế ̣u ḿ3 ̀ước ̀gâḿ ḿô ̣t ̀gaê.
2. Hiyêṇ trann tài nnguyên nươc hiyêṇ nau
Nước thiết êếu la ̀hư vâ ̣ê, ̀hừg loai ̀gươi hiế ̣̀ ̀aê đàg đừg
trước ̀guê cơ thiếu ̀ước ̀ghiếḿ tròg, chât lườg ̀guồ̀ ̀ước ̀gaê
càg suê giaḿ, do đo đã va đàg gâê ra ̀h̃̀g tac hai rât lớ̀ đối với sưc
khỏe va đơi số̀g cò ̀gươi. Theo thố̀g kế cho thâê trế̀ thế giới hiế ̣̀
co 860 quốc gia va 40% dầ số khồg đu ̀ước dùg, 1/3 cac điêḿ dầ cư
phai dùg cac ̀guồ̀ ̀ước ô ̀hĩḿ đê ằ uố̀g va sìh hoat, hế ̣ qua la
hàg ̀ăḿ co trế̀ 500 triế ̣u ̀gươi ḿăc bế ̣̀h, 10 triế ̣u ̀gươi (chu êếu la
tre eḿ, bi chết, riế̀g bế ̣̀h tiếu chaê đã cướp đi ḿàg số̀g cua 2,5 triế ̣u
tre eḿ ḿỗi ̀ăḿ. Năḿ 20086, tròg ̀hâ ̣̀ xet vê bao cao cua cac quốc gia
UNICEF va WHO vê “Đàh gia tìh hìh thưc hiế ̣̀ chi tiếu ̀ước uố̀g
va vế ̣ sìh,, ồg David Ag̀e,, chu tich kiếḿ tồg giaḿ đốc UNICEF
Càada phat biêu ̀hư sau: “Bao cao ̀aê đã giòg lế̀ hồi chuồg càh
tìh đối với cô ̣̀g đồ̀g thế giới. Hiế ̣̀ ̀aê chùg ta phai chừg kiế̀ 40%
dầ số thế giới thiếu ̀ước sach cho sìh hoat va điêu kiế ̣̀ vế ̣ sìh tối
thiêu. Chùg ta ḿât đi 4000 tre eḿ ḿỗi ̀gaê- đo la ḿô ̣t thưc tràg đau
lòg va bưc xuc hiế ̣̀ ̀aê,.
Riế̀g đối với Viế ̣t Naḿ - ḿô ̣t ̀ước đàg phat triề, ḿă ̣c du tai
̀guêế̀ ̀ước la tườg đối đa dàg, phòg phu ̀hừg lai co sư phầ bố
khồg đêu vê ḿă ̣t khồg già va thơi già. Hàg ̀ăḿ hiế ̣̀ tườg ḿưa
bão gâê ra lu lut cùg ̀hư tìh tràg hà hà, khà hiếḿ ̀guồ̀ ̀ước
vầ cò xaê ra phô biế̀ ̉ ̀hiêu vùg, đia phườg trế̀ phaḿ vi ca ̀ước.
Hờ thế ̀̃a tìh tràg ô ̀hĩḿ ̀guồ̀ ̀ước đã va đàg la vầ đê cơ
bà, bưc xuc hiế ̣̀ ̀aê. Sư tac đô ̣̀g cua ̀hiêu êếu tố ̀hư: sư bùg ̀ô
dầ số, chât thai sìh hoat khu dâ ̣̀ cư, chât thai bế ̣̀h viế ̣̀, cồg ̀ghiế ̣p,
̀ồg ̀ghiế ̣p va cac hàh vi, thoi què khồg hơp vế ̣ sìh cua cò
̀gươi… chùg đã tr̉ thàh ̀guêế̀ ̀hầ khiế̀ cho ̀guồ̀ ̀ước sư
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
5
dùg cho ằ uố̀g va sìh hoat cua ̀gươi dầ bi ô ̀hĩḿ ̀ghiếḿ tròg,
gâê àh hử̀g xâu đế̀ sưc khỏe, đơi số̀g cua hàg triế ̣u ̀gươi dầ ̉
ca thàh thi va ̀ồg thồ.
Theo thố̀g kế, thàg c/200c ̉ Viế ̣t Naḿ với số lườg c00 trăḿ đô
thi lớ̀ ̀hỏ đàg thai ra ḿô ̣t lườg rac thai rât lớ̀. Kết qua ̀ghiế̀ cưu
tai khu dầ cư càh bãi rac Naḿ Sờ (Ha Nô ̣i,, bãi rac Làg Sờ cho
thâê tât ca cac ḿâu xet ̀ghiế ̣ḿ ̀ước thai tg bãi rac đêu co vi khuầ
Coliforḿ cao gâp hàg trăḿ lầ cho phep, chât lườg ̀ước ằ uố̀g cua
̀gươi dầ khồg đat tiếu chuầ cho phep vê tiếu chuầ vế ̣ sìh chiếḿ
97,5%. Bế̀ càh đo 1047 bế ̣̀h viế ̣̀ với hờ 140 ̀ghì giườg bế ̣̀h va
trế̀ 10.000 traḿ ê tế xã đàg thai ra khoàg 400 tầ rac thai ê tế/ ̀gaê,
tuê ̀hiế̀ đế̀ ̀aê chưa co bế ̣̀h viế ̣̀ ̀ao triề khai hoà chìh tg khâu
thu goḿ, phầ loai va xư ly toà bô ̣ chât thai ê tế.
Thơi bao kìh tế Viế ̣t Naḿ số 864 ̀gaê 2c/05/2003 viết: tìh chùg
trế̀ toà quốc co tới 73% số doàh ̀giế ̣p xư ly tac thai khồg đat tiếu
chuầ do khồg co cac cồg trìh thiết bi xư ly ̀ước thai, c% cồg trìh
xư ly ̀ước thai khồg đat êếu câu. Điêu ̀aê dầ tới 90% số doàh
̀ghiế ̣p đươc khao sat khồg đat tiếu chuầ dòg xa ̀ước thai ra ḿôi
trườg. Nước thai sìh hoat đô thi đươc thai trưc tiếp vao hế ̣ thố̀g sồg
suối dầ đế̀ tìh tràg ô ̀hĩḿ ̀guồ̀ ̀ước cuc bô ̣.
Va hiế ̣̀ ̀aê ḿă ̣c du ̀ha ̀ước đã quà tâḿ đế̀ vầ đê sư dùg va
bao vế ̣ tai ̀guêế̀ ̀ước, đă ̣c biế ̣t la cac biế ̣̀ phap tròg vầ đê cùg câp
̀ước sach cho sìh hoat va đơi số̀g ̀hầ dầ, sòg tìh tràg thiếu
̀ước hoă ̣c sư dùg ̀guồ̀ ̀ước khồg hơp vế ̣ sìh vầ cò phô biế̀. Ơ
̀hiêu khu vưc, đă ̣c biế ̣t la khu vưc ̀ồg thồ hiế ̣̀ ̀aê ̀gươi dầ vầ
cò phai sư dùg ̀h̃̀g ̀guồ̀ ̀ước khồg đaḿ bao tiếu chuầ vế ̣ sìh,
̀hiêu dich bế ̣̀h liế̀ quà đế̀ ̀ước phat sìh va ̀gaê càg tr̉ ̀ế̀ phô
biế̀.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
c
Đê bao vế ̣ tai ̀guêế̀ ̀ước va cùg câp đu lườg ̀ước sach đap
ừg cho ̀hầ dầ đàg la ḿô ̣t vầ đê hết sưc câp bach hiế ̣̀ ̀aê. Đo la
ḿuc tiếu ḿàg tìh chiế̀ lươc, đoi hỏi phai co sư ̀ghiế̀ cưu kỹ lữ̀g,
sư thaḿ gia va phối hơp thưc hiế ̣̀ cua ̀hiêu ̀gàh, ̀hiêu câp chìh
quêề cùg ̀hư toà thê ̀hầ dầ ̀oi chùg.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
7
CHƯƠNG II
NỨC SACH ĐÔI Ề́I CUỘC SÔNG CON NGƯỜI
I. THẾ ǸO L̀ NỨC SACH
Nước sach la ̀ước phai tròg, khồg co ḿau, khồg co ḿui vi,
khồg chưa ḿâḿ bế ̣̀h va cac chât đô ̣c hai.
II. ỀAYI TRO CUAY NỨC SACH ĐÔI Ề́I CUỘC SÔNG
1. Nước sach la ḿô ̣t ̀hu câu cơ bà đối với cuô ̣c số̀g hàg ̀gaê,
la vầ đê đàg ̀gaê càg tr̉ ̀ế̀ câp thiết va cùg la tròg tâḿ cua cac
ḿuc tiếu phat tiề thiế̀ ̀iế̀ ky.
2. Nước sach gop phầ vao viế ̣c ̀ầg cao sưc khỏe, giaḿ thiêu
bế ̣̀h tâ ̣t, tằg sưc lao đô ̣̀g va sà xuât cho cò ̀gươi.
3. Nước sach cùg đươc coi la ḿô ̣t ̀hầ tố thiết êếu gop phầ vao
cồg cuô ̣c xoa đoi, giaḿ ̀gh̀o, cai thiế ̣̀ điêu kiế ̣̀ số̀g va ḿàg lai
ḿô ̣t cuô ̣c số̀g vằ ḿìh, tiế̀ bô ̣ cho cò ̀gươi.
III. CÁC LOAI HHNH CẤ NỨC SACH
1. Bể chứa nươc mưa
- Hế ̣ thố̀g thu hừg ̀ước ḿưa gồḿ: ḿai hừg, ḿàg dầ, bê chưa.
- Khi hừg ̀ước ḿưa cầ chu y:
+ Trước ḿua ḿưa phai vế ̣ sìh sach se ḿai hừg, ḿàg dầ va bê
chưa.
+ Nước cua trâ ̣̀ ḿưa đâu ḿua va 15 phut đâu cua cac trâ ̣̀ ḿưa
phai loai bỏ.
+ Bê chưa phai co ̀ăp đâ ̣ê.
+ Lăp voi hoă ̣c dùg gâu sach đê ḿuc ̀ước, gâu phai co chỗ treo
cao, sach.
+ Phai ̀uôi ca vàg, ca cơ tròg bê chưa đê diế ̣t bô ̣ gâ ̣ê.
2. Giếnn khơi
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
86
- Giế̀g đao cach xa chuồ̀g gia suc, ̀ha tiếu it ̀hât la 10ḿ.Thàh
giế̀g xâê cao khoàg 0,86ḿ, tròg lòg giế̀g co thê xâê gach, đa hô ̣c,
đa òg, bế tồg.
- Sầ giế̀g lat gach hoă ̣c xi ḿằg dốc vê phia rã̀h thoat ̀ước.
Miế ̣̀g giế̀g co ̀ăp đâ ̣ê, rã̀h thoat ̀ước co đô ̣ dốc vga phai va dầ ra
xa hoă ̣c đô vao cac hố thâḿ ̀ước thai. Co thê lăp bơḿ taê đê lâê ̀ước.
3. Giếnn hào lọc
- Ơ ̀h̃̀g vùg khồg co ̀ước ̀gâḿ hoă ̣c vè biề, ̀gươi ta đao
giế̀g vè suối hoă ̣c càh ao, hồ, ḿườg, ḿàg đê lâê ̀ước vao giế̀g
qua hế ̣ thố̀g hao loc.
- Hao loc co chiêu dai 1-2ḿ, sâu 0,5ḿ, rô ̣̀g 0,7ḿ va dốc thoai
thoai đế̀ giế̀g.
- Vach giế̀g trat bằg xi ḿằg.
- Ao, hồ dùg đê lâê ̀ước dầ vao giế̀g hao loc phai sach, vế ̣ sìh
quàg càh thườg xuêế̀, khồg giă ̣t giu va cho ̀gươi, trâu, bo, ̀gà,
vit tăḿ ̉ ao hồ ̀aê.
4. Nươc tự chảu
- Nguồ̀ ̀ước lâê tư khe ̀ui đa, ḿach lô ̣ dầ vê thồ, bà, làg,
̀ha dầ bằg ḿaê dầ ̀ước.
- Màg dầ ̀ước co thê la tre, vâu, ố̀g ̀hưa.
- Tốt ̀hât ̀ế̀ xâê 1 bê loc tg đâu ̀guồ̀, tg đo đă ̣t hế ̣ thố̀g ố̀g
dầ vê thồ, bà, tai đâê xâê bê chưa. Tg̀g gia đìh co thê lâê ̀ước tai
bê hoă ̣c dùg ố̀g cao su dầ vê ̀ha.
- Màg dầ phai kì đê tràh la câê, bui bầ, phầ suc vâ ̣t rơi vao.
- Cầ rao xùg quàh khu vưc lâê ̀ước va đòg cồg khi khồg co
̀gươi lâê ̀ước.
5. Giếnn khoan bơm tau hau bơm điyêṇ
- Lâê ̀ước tg cac ḿach ̀ước ̀gâḿ sâu tg 20ḿ tr̉ lế̀.
- Xâê sầ giế̀g va rã̀h thoat ̀ước.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
9
- Laḿ bê loc săt (̀ếu ̀ước co săt,
- Đìh ky bao dữ̀g ḿaê bơḿ.
- Nế̀ co xet ̀ghiế ̣ḿ thach tiḿ (arsèic,
6. Hyê ̣thônn ccâ nươc tâ ̣â trgnn qgu m nho
- Nước lâê tg giế̀g khoà haê sồg hồ đươc loc qua bê lằg, bê
loc, dà ḿưa rồi chưa tròg bê chưa.
- Nước tg bê chưa đươc bơḿ lế̀ thap ̀ước cao, tg đo ̀ước chaê
theo ố̀g dầ vê tâ ̣̀ hô ̣ gia đìh.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
10
CHƯƠNG III
THNH HHNH CẤ NỨC SACH ̉ NÔNG THÔN ỀIṆT NAYMƠ
I. KHÁI QUÁT Ề NÔNG THÔN ỀIṆT NAYMƠ SAYU 20 NĂMƠ
ĐỔI MỚI
Trai qua 20 ̀ăḿ thưc hiế ̣̀ đườg lối đôi ḿới, thưc hiế ̣̀ CNHHĐH đât ̀ước tròg bối càh hô ̣i ̀hâ ̣p kìh tế quốc tế ̀gaê càg sâu,
rô ̣̀g; Đàg va Nha ̀ước ta đã bà hàh ̀hiêu cac chìh sach vê ̀ồg
̀ghiế ̣p, ̀ồg thồ. Với viế ̣c thưc hiế ̣̀ cac chìh sach theo tiếu chi “c̉i
troi, va “thuc đâê, đê chuêề tg ̀ề kìh tế Nha ̀ước hoa, bao câp, kế
hoach hoa tâ ̣p trùg quà liếu chuêề sàg kìh tế thi trườg tròg ̀ồg
̀ghiế ̣p, ̀ồg thồ , hướ̀g tới ḿuc tiếu dầ giau, ̀ước ḿàh, xã hô ̣i
cồg bằg, dầ chu va vằ ḿìh.Ngaê ̀aê, ̀ồg thồ Viế ̣t Naḿ đã co
̀hiêu thaê đôi, đat đươc ̀h̃̀g thàh tưu rât lớ̀ trế̀ cò đườg xâê
dừg va phat triề.
1. Nhữnn thành tựg đat được
1.1 Vê kin tê
Thàh tưu to lớ̀ ̀hât cua ̀ồg ̀ghiế ̣p, ̀ồg thồ tròg ̀h̃̀g
̀ăḿ vga qua la ḿưc đô ̣ tằg trử̀g ̀hàh va liế̀ tuc. Bìh quầ tằg
trử̀g hàg ̀ăḿ cua Nồg - Lâḿ - Ngư ̀ghiế ̣p ̀ước ta thơi ky 19912000 la 4,5%, ̀ăḿ 2003 la 3,25% ḿă ̣c du thơi tiết, khi hâ ̣u va thi trườg
̀ồg sà co ̀hiêu bât ồ. Tròg kết qua chùg đo, điêu ̀ôi bât ̀hât la
thàh tưu tròg viế ̣c giai vầ đê lườg thưc, thưc phâḿ, chẳ̀g ̀h̃̀g
̀ồg ̀ghiế ̣p ̀ước ta đã bao đaḿ đu ằ ḿa cò tao ra đươc ḿô ̣t khối
lườg lớ̀ lườg thưc phuc vu cho xuât khâu va à ̀ìh lườg thưc,
Nồg ̀ghiế ̣p, ̀ồg thồ đã gop phầ quà tròg tròg viế ̣c tằg
̀guồ̀ hàg xuât khâu, tằg ̀guồ̀ ̀goai tế ̣ đê tằg trử̀g kìh tế.
Nồg- lâḿ- thuê sà va hàg thu cồg ḿỹ ̀ghế ̣ la ̀h̃̀g sà phâḿ chu
lưc cua Viế ̣t Naḿ tròg ̀h̃̀g ̀ăḿ vga qua. Kiḿ ̀gach xuât khâu
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
11
̀ồg- lâḿ- thuê sà va hàg thu cồg ḿỹ ̀ghế ̣ ̀gaê càg tằg lế̀ va
đat gia tri hàg ty Đô la Mỹ, đo la ̀guồ̀ ̀goai tế ̣ quy gia đê đâu tư phat
triề kìh tế- xã hô ̣i ̀ồg thồ cùg ̀hư ca ̀ước ̀oi chùg.
Cơ câu ̀gàh ̀ghê ̉ ̀ồg thồ cùg co ̀h̃̀g chuêề biế̀ ro ̀et:
̀gàh ̀ồg- lâḿ- ̀gư ̀ghiế ̣p co sư chuêề dich theo hướ̀g tich cưc,
giaḿ tìh chât thuầ ̀ồg, thuầ lườg thưc ḿàg tìh tư cùg tư câp
sàg ḿô ̣t ̀ề ̀ồg ̀ghiế ̣p đa dàg ḿàg tìh chât sà xuât hàg hoa.
Sư chuêề dich cơ câu kìh tế theo hướ̀g đa dàg hoa va sà xuât hàg
hoa la điêu kiế ̣̀ cơ bà đê thuc đâê tằg trử̀g kìh tế va hiế ̣u qua cua
tg̀g ̀gàh cùg ̀hư toà bô ̣ ̀ề kìh tế quốc dầ.
1.2 Vê x n ̣k
Cùg với ̀h̃̀g chuêề biế̀ vê kìh tế, tròg xã hô ̣i ̀ồg thồ
cùg co ̀h̃̀g chuêề biế̀ tich cưc vê tư duê va lối số̀g. So với trước
đâê, ̀gươi ̀ồg dầ hiế ̣̀ ̀aê ̀ằg đô ̣̀g hờ, chu đô ̣̀g hờ, biết theo
̀h̃̀g “tì hiế ̣u cua thi trườg, đê điêu chìh sà xuât với ḿòg ḿuố̀
tằg thu ̀hâ ̣p va cai thiế ̣̀ đơi số̀g. Chìh vi vâ ̣ê đơi số̀g vâ ̣t chât va
tìh thầ cua dầ cư ̀ồg thồ đươc cai thiế ̣̀ ro rế ̣t. Với ̀h̃̀g ̀ỗ lưc
cua cac tầg lớp dầ cư ̀ồg thồ va với sư ̀ỗ lưc cua ̀ha ̀ước, ty lế ̣
đoi ̀gh̀o đã giaḿ đi ̀hàh chòg (ty lế ̣ ̀gươi ̀gh̀o tìh theo chuầ
quốc tế giaḿ tg 29% ̀ăḿ 2002 va cò 186,1% vao ̀ăḿ 2004,.
Lao đô ̣̀g va viế ̣c laḿ la ḿô ̣t tròg ̀h̃̀g vầ đê đươc quà tâḿ
giai quêết bằg ̀hiêu biế ̣̀ phap khac ̀hau ̀hư: chuêề dich cơ câu
kìh tế ̀ồg ̀ghiế ̣p, ̀ồg thồ, phat triề ̀gàh ̀ghê va làg ̀ghê
truêề thố̀g, đa dàg hoa cac hìh thưc tô chưc sà xuât kìh doàh…
Nhơ vâ ̣ê, số lườg lao đô ̣̀g co cồg ằ viế ̣c laḿ ̀gaê càg tằg lế̀, thu
̀hâ ̣p va đơi số̀g cua ̀gươi dầ ̀gaê càg tốt hờ trước, à ̀ìh chìh
tri, trâ ̣t tư à toà xã hô ̣i đươc bao đaḿ, tìh tràg ḿât ồ đìh ̉ ḿô ̣t số
vùg ̀ồg thồ đã cơ bà đươc xoa bỏ. Cồg tac tuêế̀ truêề, phô biế̀
cac chu trườg, chìh sach cua Đàg va phap luâ ̣t cua ̀ha ̀ước đươc
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
12
coi tròg, ̀h̃̀g vầ đê ̀gươi dầ quà tâḿ đã đươc cồg khai hoa, dầ
chu cơ s̉ ̀gaê càg tiế̀ bô ̣.
1.3 Vê
k ttrươin skin tnák
Tròg ̀h̃̀g ̀ăḿ vga qua bô ̣ ḿă ̣t ̀ồg thồ ̀ước ta đã co ̀h̃̀g
thaê đôi to lớ̀, tròg đo vầ đê ḿôi trườg đã đươc lã̀h đao cac ̀gàh
va ̀gươi dầ quà tâḿ tô chưc thưc hiế ̣̀ ̀hư: Vầ đê cùg câp ̀ước
sach, vế ̣ sìh làg xã, trồ̀g rg̀g va bao vế ̣ rg̀g, ḿô ̣t số tìh đã dàh
đât cho cac hô ̣ ̀gàh ̀ghê sà xuât tâ ̣p trùg đê giaḿ ô ̀hĩḿ ḿôi
trườg… Co thê ̀oi ḿôi trườg sìh thai ̉ ̀ồg thồ hiế ̣̀ ̀aê vầ cò
̀hiêu viế ̣c phai laḿ. Chìh vi vâ ̣ê tròg ̀h̃̀g ̀ăḿ gầ đâê đã xuât
hiế ̣̀ y tử̀g cho rằg ̀ồg ̀ghiế ̣p, ̀ồg thồ bế̀ càh ̀h̃̀g vai tro
truêề thố̀g, ̀o cò co vai tro rât quà tròg tròg viế ̣c thỏa ḿã̀ ̀hu
câu ḿới xuât hiế ̣̀ chìh tg xã hô ̣i, tg êếu câu lâê cò ̀gươi laḿ hat
̀hầ, trùg tâḿ cua sư phat triề.
2. Nhữnn han chế
Chât lườg tằg trử̀g kìh tế ̀ồg ̀ghiế ̣p, ̀ồg thồ cò thâp.
Điêu ̀aê thê hiế ̣̀ ̉ sư thich ừg cua hàg ̀ồg sà với êếu câu cua thi
trườg va kha ̀ằg càh tràh cua chùg cò rât thâp. Nguêế̀ ̀hầ cơ
bà cua hiế ̣̀ tườg ̀aê la sà xuât thiếu quê hoach hoă ̣c chưa gằ với
quê hoach, cò co hiế ̣̀ tườg chaê theo phòg trao, ̀ằg suât va chât
lườg sà phâḿ cò thâp…
Ngươi dầ bế̀ càh ḿă ̣t tich cưc vố̀ co cua ho, vầ cò bô ̣c lô ̣
̀h̃̀g khiếḿ khuêết đàg lưu y ̀hư: tìh toà thiề câ ̣̀, laḿ ằ theo
kiêu tư do, tuê tiế ̣̀; y thưc ky luâ ̣t lao đô ̣̀g theo kiêu cồg ̀ghiế ̣p chưa
co, y thưc châp hàh luâ ̣t phap chưa cao, vga co cai bao thu tri trế ̣, vga
co cai tư h̃u, ca ̀hầ…Vi vâ ̣ê, sau ̀h̃̀g ̀ăḿ đôi ḿới cơ chế, ̀h̃̀g
hu tuc lai xuât hiế ̣̀, y thưc cô ̣̀g đồ̀g co phầ bi phai ̀hat, sư du ̀hâ ̣p
cua lối số̀g đô thi khồg chò loc đã laḿ cho tế ̣ ̀à xã hô ̣i tròg ̀ồg
thồ ̀gaê càg gia tằg.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
13
Sư phầ hoa giau ̀gh̀o va bât bìh đẳ̀g vê thu ̀hâ ̣p ̉ ̀ồg thồ
co xu hướ̀g tằg ̀hừg cò ̉ ḿưc thâp. Tuê ̀hiế̀, điêu đàg quà
tâḿ ̉ đâê la tròg ̀hoḿ hô ̣ ̀gh̀o vầ cò co ̀h̃̀g hô ̣ co tư tử̀g y
lai, trồg chơ vao sư giup đ̃ cua Nha ̀ước va tròg số hô ̣ giâu cò co
̀h̃̀g hô ̣ giâu lế̀ ̀hơ bà đât va chuêề đôi ḿuc đich đât bât hơp
phap.
Lao đô ̣̀g, viế ̣c laḿ tròg ̀ồg thồ la ḿô ̣t tròg ̀h̃̀g vầ đê ̀à
giai khi ḿa số lao đô ̣̀g cầ giai quêết viế ̣c laḿ ̀gaê càg tằg lế̀. Mô ̣t
số ̀guêế̀ ̀hầ chu êếu gâê ra tìh tràg ̀aê la do: diế ̣̀ tich đât ̀ồg
̀ghiế ̣p ̀gaê càg bi thu hep phuc vu cho ḿuc đich phat triề cồg
̀ghiế ̣p, quỹ thơi già ̀ồg ̀hà cua ̀gươi dầ ̀ồg thồ chưa đươc
tâ ̣̀ dùg ḿô ̣t cach triế ̣t đê… Ngoai ra chât lườg ̀guồ̀ lao đô ̣̀g ̀ồg
thồ cò thâp keḿ, viế ̣c tuêế̀ truêề, giao duc, daê ̀ghê cho ̀gươi
̀ồg dầ cò ̀hiêu bât câ ̣p.
Tìh tràg suê thoai va ô ̀hĩḿ ḿôi trườg ̀ước vầ co xu hướ̀g
tằg, điêu ̀aê thê hiế ̣̀ ̉ ̀h̃̀g điêḿ chìh sau: vầ đê laḿ dùg hoa
chât tròg sà xuât ̀ồg ̀ghiế ̣p chưa kiêḿ soat tốt, viế ̣c phat triề cac
làg ̀ghê chưa co quê hoach, tiế̀g ồ̀ va ̀guồ̀ chât thai la ̀h̃̀g
̀guêế̀ ̀hầ chu êếu gâê ra tìh tràg ô ̀hĩḿ ḿôi trườg, vầ đê xư ly
̀guồ̀ ̀ước thai va chât thai ̉ ̀ồg thồ chưa thưc sư ḿàg lai hiế ̣u
qua…
Như vâ ̣ê ̀hì lai sau 20 ̀ăḿ đôi ḿới bế̀ càh ̀h̃̀g thàh tưu đã
đat đươc thi hiế ̣̀ ̀aê ̀ồg thồ Viế ̣t Naḿ cùg cò tồ̀ tai rât ̀hiêu
̀h̃̀g kho khằ, vướ̀g ḿăc cầ giai quêết. Chùg đươc coi ̀hư la
̀h̃̀g thach thưc tròg giai đoà ḿới cua qua trìh phat triề kìh tế
dưới tac đô ̣̀g cua qua trìh CNH- HĐH va toà câu hoa. Co thao g̃
đươc cac kho khằ trế̀ ḿới co thê tg̀g bước giai quêết ̀h̃̀g ḿâu
thuầ vê xã hô ̣i, chìh tri, ḿôi trườg đàg ̀aê sìh tròg ̀ồg thồ,
đaḿ bao cho tườg lai ̀ồg thồ phat triề bề ṽ̀g va ồ đìh.
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
14
II. SƯ CẦN THIẾT CUAY ỀÂN Đ NỨC SACH ĐÔI Ề́I
NÔNG THÔN ỀIṆT NAYMƠ HIṆN NAYÊ
Hiế ̣̀ ̀aê dầ số Viế ̣t Naḿ vao khoàg 86,c triế ̣u ̀gươi, tròg đo co
đế̀ khoàg trế̀ c0 triế ̣u ̀gươi dầ sìh số̀g ̉ khu vưc ̀ồg thồ,
chiếḿ trế̀ 70% dầ số ca ̀ước. Do điêu kiế ̣̀ phat triề cò thâp, cùg
với thoi què sìh hoat truêề thố̀g ̀ế̀ cho đế̀ hiế ̣̀ ̀aê đa phầ dầ
cư ̀ồg thồ vầ thườg sư dùg cac ̀guồ̀ ̀ước ̀hư: ̀ước giế̀g, ao
hồ ̀hỏ, ̀ước ḿưa, ̀ước sồg, rach… đê sư dùg hàg ̀gaê va chưa
̀ước tròg cac dùg cu thô sơ ̀hư bê, chuḿ vai… sau khi dã ap dùg
cac biế ̣̀ phap loc thô, đàh ph̀̀…tròg khi khồg xac đìh đươc ro vê
chât lườg cua cac ̀guồ̀ ̀ước ḿa ḿìh sư dùg. Hờ ̀̃a ḿô ̣t vầ đê
co thê coi la bưc xuc hiế ̣̀ ̀aê đo la tìh tràg ô ̀hĩḿ ḿôi trườg số̀g,
ô ̀hĩḿ cua cac sồg ̀goi, ao hồ, kế̀h rach đã va đàg khiế̀ cho
̀guồ̀ ̀ước sư dùg cho ằ uố̀g va sìh hoat cua ̀gươi dầ ̀ồg thồ
tr̉ ̀ế̀ ô ̀hĩḿ trâḿ tròg. Viế ̣c sư dùg ̀guồ̀ ̀ước khồg đaḿ bao
tiếu chuầ vế ̣ sìh la ̀guêế̀ ̀hầ trưc tiếp va chu êếu khiế̀ cho ̀hiêu
loai dich bế ̣̀h liế̀ quà đế̀ ̀guồ̀ ̀ước phat triề va ̀gaê càg là
rô ̣̀g, đe doa ̀ghiếḿ tròg đối với sưc khỏe va đơi số̀g cua dầ cư
̀ồg thồ:
Kết qua khao sat gầ đâê ̀hât cua cac cơ quà chưc ̀ằg cho biết
ḿưc đô ̣ ô ̀hĩḿ cao đối với ̀guồ̀ ̀ước ̉ ḿô ̣t số tìh ̀hư Ha Naḿ
(c4,03%,, Ha Nô ̣i (c1,c3%,, Hai Dườg (51,99%,, Đồ̀g Thap
(37,2c%,…thâ ̣ḿ chi co ̀h̃̀g ḿâu ̀uớc haḿ lườg Asè vươt qua 100
lầ so với tiếu chuầ cho phep. Kết qua kìh hoàg ̀aê cho thâê, ̀h̃̀g
̀gươi dầ ̀ồg thồ đàg thưc sư phai đối ḿă ̣t với ̀guồ̀ ̀ước tư thầ.
Theo cac tai liế ̣u khoa hoc trế̀ thế giới đã phat hiế ̣̀ thâê co hờ
300 ḿâḿ bế ̣̀h lâê truêề qua ̀ước. Co 2 ̀guêế̀ ̀hầ àh hử̀g đế̀
sưc khỏe liế̀ quà đế̀ ̀ước đo la do cac vi sìh vâ ̣t co kha ̀ằg truêề
bế ̣̀h sàg ̀gươi va do cac chât hoa hoc, chât phòg xa gâê ra. Đối với
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
15
Viế ̣t Naḿ tròg ̀h̃̀g ̀ăḿ gầ đâê, tìh tràg ḿăc ḿô ̣t số bế ̣̀h liế̀
quà đế̀ ̀ước khồg ̀h̃̀g khồg giaḿ ḿa cò co xu hướ̀g gia tằg
̀hàh. Thố̀g kế cua Bô ̣ Y tế cho thâê với 2c bế ̣̀h truêề ̀hĩḿ tròg
hế ̣ thố̀g bao cao thi co tới trế̀ 10 ḿâḿ bế ̣̀h liế̀ quà đế̀ ̀ước, vế ̣
sìh ca ̀hầ va vế ̣ sìh ḿôi trườg.
Vi sìh vâ ̣t lâê truêề qua ̀ước gâê ̀ế̀ hâu hết cac bế ̣̀h ̉ đườg
tiếu hoa. Vi khuầ gâê bế ̣̀h ̀hư ta, ly, thườg hà, tiếu chaê…; vi rut
gâê bế ̣̀h ̀hư bai liế ̣t, viếḿ gà…; ky sìh trùg gâê bế ̣̀h ̀hư ly Aḿip,
giù, sà…Cac tac ̀hầ ̀aê co thê xâḿ ̀hâ ̣p vao cơ thê cò ̀gươi trưc
tiếp qua đườg ̀ước uố̀g hoă ̣c ̀ước dùg chế biế̀ thưc phâḿ. Nh̃̀g
bế ̣̀h ̀aê co thê gâê thàh dich lớ̀ laḿ cho số ̀gươi ḿăc bế ̣̀h va ti lế ̣
tư vòg la rât cao.
CÁC BṆNH LÂÊ LAYN QUAY ĐƯỜNG NỨC
Các bênh́
̣
1995
1996
1999
2000
2001
2002
Tả
Th́ương h́àn
4.886
30.900
491
23.300
219
6.874
176
4.367
16
9.614
317
7.090
Ly
Ỉa ch́ảy
48.350
573.300
57.860 138.259 149.180 169.610
598.700 975.200 984.617 1.055.178
174.722
1.062.440
Sốt vi rút
Sốt rét
80.447
666.153
89.963 36.868
532.806 31.529
28.728
185.529
25.269 42.878
293.016 257.793
(Nguồ̀: Vu Y tế dư phòg, Bô ̣ Y tế ̀ăḿ 2002,
Khi ̀guồ̀ ̀ước ̀hĩḿ cac hoa chât tg sà xuât, sìh hoat cua cò
̀gươi, ̀ước thai tg cac khu cồg ̀ghiế ̣p thườg gâê ra cac bế ̣̀h ḿã̀
tìh, bế ̣̀h ùg thư, àh hử̀g đế̀ sìh sà va di truêề:
- Thơi già vga qua, bao chi đã ̀oi rât ̀hiêu đế̀ tìh tràg ô
̀hĩḿ ̀guồ̀ ̀ước ḿô ̣t cach ̀ghiếḿ tròg ̉ cac vùg ̀ồg thồ Viế ̣t
Naḿ, đă ̣c biế ̣t la ̀h̃̀g khu vưc tâ ̣p trùg ̀hiêu khu cồg ̀ghiế ̣p, khu
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
1c
chế xuât va làg ̀ghê. Nếu ai đã ḿô ̣t lầ đế̀ làg ùg thư tai Thach
Sờ - Lâḿ Thao - Phu Tho thi đêu co thê thâê sư kìh hoàg ḿa ̀h̃̀g
̀gươi dầ ̀ơi đâê phai gàh chiu tg ̀h̃̀g ̀guồ̀ ̀ước chết, thai ra tg
cac khu cồg ̀ghiế ̣p quàh đo. Nguồ̀ ̀ước xùg quàh khu vưc ̀aê đã
bi ̀hĩḿ đô ̣c ̀ghiếḿ tròg ̀gaê ca ̀guồ̀ ̀ước ̀gâḿ, ̀h̃̀g câê thưc
phâḿ vầ ḿoc lế̀ xàh ḿướt, ̀hừg đo la ḿau xàh cua chết choc.
- Sau Thach Sờ, chùg ta đã kìh hoàg phat hiế ̣̀ ra hàg loat
̀h̃̀g làg ùg thư ̉ Ha Tâê, Ha Naḿ, Nghế ̣ À, Quàg Naḿ va ḿới
đâê ̀hât la Thuê Nguêế̀ (Hai Phòg,…Theo khao sat cau bế ̣̀h viế ̣̀ K
tròg 5 ̀ăḿ gầ đâê, trùg bìh ̉ ̀ước ta ḿỗi ̀ăḿ co khoàg 150.000
bế ̣̀h ̀hầ ùg thư ḿới phat hiế ̣̀, co khoàg 70.000 ̀gươi bi chết vi
cằ bế ̣̀h ̀aê. Bế ̣̀h ùg thư giơ đâê đã tr̉ thàh ḿô ̣t hiế ̣̀ tườg khồg
cò hiếḿ hoi ̉ ̀ồg thồ Viế ̣t Naḿ va tât ca đêu liế̀ quà trưc tiếp đế̀
tìh tràg ô ̀hĩḿ ḿôi trườg ̀ghiếḿ tròg va tac ̀hầ trưc tiếp chìh
la do ̀guồ̀ ̀ước khồg đaḿ bao tiếu chuầ.
Hiế ̣̀ ̀aê, rât đồg dầ cư ̀ồg thồ đêu sư dùg ̀guồ̀ ̀ước đã
qua xư ly thô ̀hư loc qua bê loc hoă ̣c ̀ước ḿưa đê phuc vu cho sìh
hoat va đơi số̀g. Tuê ̀hiế̀ viế ̣c xư ly thô sơ cua ̀gươi dầ chi co thê
tràh đươc cac kiḿ loai ̀ă ̣̀g tròg ̀ước ̀hư săt chư khồg thê loc hết
đươc ̀h̃̀g chât đô ̣c ̀hư Asè, vi vâ ̣ê ̀h̃̀g ̀guồ̀ ̀ước ̀aê khồg
thê đaḿ bao à toà vế ̣ sìh va đă ̣c biế ̣t la khồg thê tràh khỏi đươc
̀h̃̀g loai bế ̣̀h tâ ̣t ̀guê hiêḿ cho cò ̀gươi.
Theo kết qua ̀ghiế̀ cưu khao sat ̀guồ̀ ̀ước tai 3 xã cua tìh Ha
Naḿ (gồḿ Hoa Hâ ̣u, Bồ Đê, Vìh Tru,: khi lưa chò ̀gâu ̀hiế̀ 2086 hô ̣
gia đìh sư dùg ̀ước giế̀g khoà cho ằ uố̀g va sìh hoat đê ̀ghiế̀
cưu va khaḿ bế ̣̀h cho thâê tìh hìh ô ̀hĩḿ Asè tròg ̀guồ̀ ̀ước
giế̀g khoà ̉ khu vưc ̀ghiế̀ cưu thi điêḿ la rât ̀ghiếḿ tròg (94,4%,
cao hờ tiếu chuầ cho phep, ti lế ̣ ḿăc bế ̣̀h cua khu vưc ̀aê cùg cao
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
17
hờ so với cac khu vưc ̀ghiế̀ cưu khac ̀hư bế ̣̀h ̀goai da 286.3%, ti lế ̣
biế̀ đôi săc tố da , sg̀g hoa, bế ̣̀h lưu thai sà kha cao.
Ngoai ra hàg ̀ăḿ ̀ước ta vầ phai đối ḿă ̣t với tìh tràg khà
hiếḿ ̀guồ̀ ̀ước tai cac tìh ḿiề ̀ui va ḿiề trùg, cac sư cố lu lut tai
Duêế̀ hai ḿiề trùg, Đồ̀g bằg SCL, Khồg ̀h̃̀g thế ̀guồ̀ ̀ước
bi ̀hĩḿ ph̀̀, ̀hĩḿ ḿă ̣̀ cùg la ̀h̃̀g ̀guêế̀ ̀hầ gâê ra ̀h̃̀g
àh hử̀g, kho khằ rât lớ̀ cho sưc khỏe va đơi số̀g dầ cư cac vùg
̀ồg thồ.
Như vâ ̣ê tg ̀h̃̀g kết qua ̀hư đã phầ tich ̀ếu trế̀ đã chừg
ḿìh cho chùg ta thâê ̀guồ̀ ̀ước va cac vầ đê liế̀ quà đế̀ ̀guồ̀
̀ước cua dầ cư ̀ồg thồ hiế ̣̀ ̀aê đã thưc sư tr̉ thàh ḿô ̣t vầ đê
bưc xuc. Sưc khỏe cho ̀gươi dầ, vằ ḿìh, tiế̀ bô ̣ cho ̀ồg thồ Viế ̣t
Naḿ se co ̀ếu ̀hư chùg ta giai quêết va đap ừg đươc ̀hu câu thiết
êếu trước ̀hât đo la vầ đê ̀ước sach cho đơi số̀g. Va co thê ̀oi rằg
đối với ̀ồg thồ Viế ̣t Naḿ hiế ̣̀ ̀aê thi ̀ước sach la ḿô ̣t ̀hu câu tât
êếu khach quà.
III. THƯC TRANG CUAY ỀÂN Đ
CẤ NỨC SACH ̉
NÔNG THÔN ỀIṆT NAYMƠ HIṆN NAYÊ
1. Nhữnn kết qgả đat được
Trế̀ cơ s̉ ̀ghiế̀ cưu, phầ tich va ̀hâ ̣̀ thưc sâu săc vê vai tro,
sư cầ thiết cua ̀ước sach đối với ̀ồg thồ ̀ha ̀ước ta đã đê ra ̀hiêu
chu trườg, chìh sach, chiế̀ lươc quà tròg đưa vầ đê ̀ước sach tr̉
thàh ḿuc tiếu quốc gia cầ phai đươc đap ừg. Năḿ 1994, Chìh phu
đã co chi thi số 200/TTg vê đaḿ bao ̀ước sach va vế ̣ sìh ḿôi trườg
̀ồg thồ va đế̀ thàg 86 ̀ăḿ 2000, chiế̀ lươc quốc gia vê câp ̀ước
sach va vế ̣ sìh ̀ồg thồ đế̀ ̀ăḿ 2020 đã đươc Thu tướ̀g Chìh phu
phế duêế ̣t tai quêết đìh số 104/2000/QĐ-TTg . Tròg chiế̀ lươc, trế̀
cơ s̉ phầ tich tìh hìh câp ̀ước sach ỏ ̀ồg thồ, Chìh phu đã đưa
ra ̀h̃̀g ḿuc tiếu, phườg châḿ, ̀guêế̀ tăc va tg đo đê ra ̀h̃̀g giai
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
186
phap, phườg à hàh đô ̣̀g cu thê cho vầ đê cùg câp ̀ước sach ̉
̀ồg thồ hiế ̣̀ ̀aê. Muc tiếu cu thê cua chiế̀ lươc la phầ đâu đế̀ ̀ăḿ
2010 co 865% dầ số ̀ồg thồ sư dùg ̀ước hơp vế ̣ sìh với số lườg
c0lit/ ̀gươi/̀gaê va đế̀ ̀ăḿ 2020 tât ca dầ cư ̀ồg thồ sư dùg
̀ước đat tiếu chuầ chât lườg quốc gia với số lườg tối thiêu la c0
lit/̀gươi/̀gaê.
Kê tg khi triề khai thưc hiế ̣̀ chiế̀ lươc thi vầ đê câp ̀ước sach ̉
̀ồg thồ đã thu đươc ̀h̃̀g kết qua ̀hư sau:
Theo bao cao cua Bô ̣ Nồg ̀ghiế ̣p va phat triề ̀ồg thồ, đế̀ hết
̀ăḿ 2003 đã ̀ầg ty lế ̣ dầ số ̀ồg thồ đươc hử̀g ̀ước sach lế̀
55%, cac ̀ha ḿaê ̀ước, traḿ câp ̀ước tâ ̣p trùg co quê ḿô phu hơp
với tg̀g vùg ̀hư quê ḿô thồ, xã, liế̀ xã đươc tằg cườg đâu tư xâê
dừg, đă ̣c biế ̣t đã xuât hiế ̣̀ ̀h̃̀g ̀ha ḿaê ̀ước co quê ḿô lớ̀ co cồg
suât tới 3c00 ḿ3/̀gaê- đếḿ. Hiế ̣̀ ̀aê, ̀hiêu ḿô hìh xư ly va câp ̀ước
sach đã va đàg đươc triề khai thưc hiế ̣̀ ̉ ̀hiêu đia bà dầ cư ̀ồg
thồ, tròg đo hâu hết cac cồg trìh đêu co sư hỗ trơ kìh phi xâê dừg
tg ̀guồ̀ ̀gầ sach ̀ha ̀ước. Do đo đã co tac dùg rât lớ̀ gop phầ cai
thiế ̣̀ ḿô ̣t phầ ̀hu câu ̀ước sach cua dầ cư ̀ồg thồ.
Vi dụ
+ Mô hìh câp ̀ước sach ̉ Ha Giàg: Ha Giàg la ḿô ̣t tìh ḿiề
̀ui cao, đia hìh ̀ui đa dốc, la tìh đă ̣c biế ̣t kho khằ cua ca ̀ước, dầ
tri phat triề keḿ. Viế ̣c cùg câp ̀ước sach cua tìh tìh đế̀ thàg
c/2002 ḿới chi đat 24%. Tg gĩa ̀ăḿ 2002, tìh chu chườg đâu tư hỗ
trơ cho ḿỗi hô ̣ gia đìh 700kg xi ḿằg va 300 ̀ghì đồ̀g đê dầ tư xâê
dừg bê chưa ̀ước ằ cho gia đìh. Cuối ̀ăḿ 2001 xâê đươc 186.8692
bê, đế̀ cuối 2002 la 25.000 bê với 5-cḿ 3, đat tiếu chuầ tối thiêu
20lit/̀gươi/̀gaê tròg cac thàg ḿua khô. Tròg ̀ăḿ 2001-2002 tìh
thìh thiếu ̀ước ằ giaḿ hẳ̀ do dầ đã tư dư tr̃ va chu đô ̣̀g vê ̀guồ̀
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
19
̀ước va gĩ bê ̀ước cua ḿìh sach hờ (Nnuồị Cnrươin ttiin Nrướ
sạ́n và vê ̣ skin
k ttrươin i in tn i Vkêṭ Nm t
+ Mô hìh câp ̀ước tư chaê ̉ xã Tầ Phòg- Ky Sờ- Hoa Bìh:
Đâê la ̀ơi co 986% đồ̀g bao dầ tô ̣c Mườg sìh số̀g, ḿưc số̀g cua
xã cò thâp, lo ằ hàg ̀gaê la ḿối lo thườg xuêế̀. Chườg trìh
̀ước sach đã tiế̀ hàh tâ ̣p huầ ̀ầg cao ̀hâ ̣̀ thưc vê ̀ước sach cho
̀hầ dầ với viế ̣c xâê dừg 2 hế ̣ thố̀g câp ̀ước tư chaê với 34 bê phầ
phối ̀ước va hế ̣ thố̀g giế̀g ̀ước hơp vế ̣ sìh (sư dùg tg thàg
5/2001,. Hiế ̣̀ ̀aê trế̀ 90% hô ̣ gia đìh đươc tiếp câ ̣̀ với ̀guồ̀ ̀ước
sach, 100% số hô ̣ đươc hỏi đã dùg ̀hiêu ̀ước hờ (5057lit/̀gươi/̀gaê, trước đâê 10-15lit/̀g/̀g,. Hiế ̣̀ ̀aê hàg thàg ḿỗi
hô ̣ gia đìh tròg xã tư ̀guêế ̣̀ gop 2.000đồ̀g/ thàg đê duê tu, bao
dữ̀g hế ̣ thố̀g câp ̀ước ( Nnuồị Nn Kk Cnk,.
Mô ̣t chườg trìh lớ̀ vê Câp ̀ước sach va Vế ̣ sìh ̀ồg thồ cua
Chìh phu đươc UNICEF tai trơ đã triề khai hoat đô ̣̀g tròg ̀h̃̀g
̀ăḿ vga qua ̉ hâu hết cac tìh la ḿô ̣t đòg gop quà tròg tròg sư
phat triề cua lìh vưc câp ̀ước sach. Hàg trăḿ ̀gà giế̀g ̀ước bơḿ
taê đã đươc xâê dừg, đồ̀g thơi ̀gươi dầ đã tư đâu tư xâê dừg số
lườg cồg trìh ̀ước sach gâp 2-3 lầ số lườg cồg trìh do chườg
trìh UNICEF tai trơ.
Cồg tac tuêế̀ truêề phô biế̀ vê vầ đê ̀ước sach va vế ̣ sìh
ḿôi trườg cho ̀gươi dầ ̀ồg thồ đã đươc quà tâḿ triề khai va
cùg bước đâu thu đươc ̀h̃̀g kết qua ̀hât đìh.
2. Nhữnn mn ̣t tôn tai
Mă ̣c du tìh hìh câp ̀ước sach đã co ̀hiêu cai thiế ̣̀ so với trước
đâê sòg hiế ̣̀ ̀aê ̉ hâu hết cac vùg ̀ồg thồ ̀gươi dầ vầ phai tư
lo ̀guồ̀ ̀ước sìh hoat cho ḿìh, ho sư dùg đu loai ̀guồ̀ ̀ước:
̀ước ḿưa, ̀ước ̀gâḿ, ̀ước loc thô…tròg khi khồg xac đìh va
Bïi ThÞ H»ng – KH7D
20
- Xem thêm -