Tài liệu Luận văn giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi nhánh ngân hàng tmcp đầu tư và phát triển đông đồng nai đến năm 2020​

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM --------------- VÕ KHẮC SAO GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN ĐÔNG ĐỒNG NAI ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã ngành: 60340102 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN THỊ MINH CHÂU TP.HỒ CHÍ MINH , năm 2017 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học: Tiến sĩ PHAN THỊ MINH CHÂU (Họ, tên và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 26 tháng 01 năm 2018 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 PGS.TS. Nguyễn Đình Luận Chủ tịch 2 TS. Lê Quang Hùng Phản biện 1 3 TS. Lại Tiến Dĩnh Phản biện 2 4 TS. Nguyễn Ngọc Dương Ủy viên 5 TS. Nguyễn Hải Quang Ủy viên, Thư ký Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV PGS.TS. Nguyễn Đình Luận TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày 29 tháng 12 năm 2017 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: VÕ KHẮC SAO Giới tính:Nam Ngày, tháng, năm sinh: 23/01/1989 Nơi sinh: Nghệ An Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh MSHV: 1541820106 I- Tên đề tài: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN ĐÔNG ĐỒNG NAI ĐẾN NĂM 2020. II- Nhiệm vụ và nội dung: Luận văn nghiên cứu cơ sở lý thuyết về tín dụng doanh nghiệp như thế nào. Những chỉ tiêu nào dùng để đánh giá sự phát triển của tín dụng đối với DNNVV. Phân tích đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam - Chi nhánh Đông Đồng Nai giai đoạn 2014-2016. Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm khắc phục hạn chế và phát triển tín dụng DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam - Chi nhánh Đông Đồng Nai trong thời gian tới. III- Ngày giao nhiệm vụ: tháng 08 năm 2016 IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: tháng 12 năm 2017 V- Cán bộ hướng dẫn: TS. PHAN THỊ MINH CHÂU CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH i LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. TP.HCM, ngày 29 tháng 12 năm 2017 Người cam đoan Võ Khắc Sao ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS. Phan Thị Minh Châu, người đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Cô đã bổ sung, đóng góp nhiều kiến thức bổ ích để giúp tôi hoàn thành tốt đề tài nghiên cứu này. Đồng thời, tôi cũng chân thành cám ơn Quý thầy cô và các cán bộ của Viện đào tạo sau đại học, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giảng dạy và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành khóa học. Cuối cùng, tôi xin cám ơn Ban lãnh đạo, cán bộ nhân viên Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đông Đồng Nai đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp tài liệu, số liệu và đóng góp ý kiến quý giá để tác giả hoàn thành luận văn này. TP.HCM, ngày 29 tháng 12 năm 2017 Võ Khắc Sao iii TÓM TẮT LUẬN VĂN - Họ và tên: Võ Khắc Sao - Lớp: Quản Trị Kinh Doanh - MSHV : 1541820106 - Cán bộ hướng dẫn: Tiến sĩ PHAN THỊ MINH CHÂU - Tên đề tài: Giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Đông Đồng Nai đến năm 2020. Trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, thì doanh nghiệp nhỏ và vừa là loại hình doanh nghiệp chiếm đa số và chủ yếu trong nền kinh tế. Theo đó, loại hình doanh nghiệp này đóng vai trò quan trọng, nhất là tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, giúp huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển, xóa đói giảm nghèo…Tuy nhiên trong quá trình phát triển, hầu như doanh nghiệp nhỏ và vừa nào cũng gặp khó khăn về vốn trong đó có các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai là nơi chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Đông Đồng Nai đang trú đóng. Nội dung nghiên cứu của đề tài nhằm mục đích đánh giá thực trạng tín dụng dành cho đối tượng khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Đông Đồng Nai, từ đó chỉ ra các khó khăn vướng mắc và đề xuất các phương án giải quyết cho Ngân hàng và cả doanh nghiệp. Ở phần chương 1 tác giả đã trình bày khái quát các nội dung về tín dụng, chức năng, vai trò của tín dụng đối với nền kinh tế, phân loại tín dụng cũng như một số sản phẩm tín dụng cung cấp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa và đưa ra một số tiêu chí đánh giá sự phát triển của tín dụng đối với nhóm khách hàng này. Nội dung chương 2 đã trình bày tình hình phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa, chỉ ra những khó khăn đặc biệt là những khó khăn về vốn và khả năng tiếp cận iv vốn tín dụng ngân hàng. Qua đó, đi sâu phân tích thực trạng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Đông Đồng Nai, những hạn chế và nguyên nhân hạn chế sự phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng này để làm cơ sở cho việc đưa ra các giải pháp khắc phục trong chương 3. Nội dung chương 3 sẽ đưa ra các nhóm giải pháp gồm nhóm giải pháp từ phía BIDV Đông Đồng Nai, nhóm giải pháp dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa và nhóm kiến nghị đối với các tổ chức, cơ quan, đoàn thể như: Ngân hàng nhà nước, Chính phủ, các bộ ngành, các hiệp hội ngành nghề,... trong đó tập trung vào nhóm giải pháp dành cho ngân hàng nhằm phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, khai thác tối đa lợi ích mà nhóm khách hàng tiềm năng này mang lại nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh cho ngân hàng. v ABSTRACT In the Vietnamese economic system, small and medium-sized enterprises (SMEs) are the dominant and most primary types of enterprises in the economy. Accordingly, SMEs play an important role such as creating employment, increasing income for working class, mobilizing social resources for development investment, reducing poverty ... However, SMEs almost have difficulties in finding funds. In Dong Nai province in which Joint stock commercial Bank for Investment and Development of Vietnam East Đông Nai branch is located, there are no exception for any SMEs businesses. The research's content aims to assess the credit situation for SMEs at BIDV East Dong Nai branch, then it will help to identify difficulties and problems. Based on these, the research will propose solutions for the Bank as well as the enterprises. In Chapter 1, the research states an overview of credit, its functions, the role that it plays in the economy, how to classify credit as well as some products that could be provided to SMEs and presents some standards to examine the development of credit for this group. Chapter 2 discusses about the development process of SMEs. Besides, it identifies the difficulties and limits for SMEs, especially in finding fund matters and the ability to be supplied bank credit. Thereby, the research analyzes the current status of making loan from BIDV East Dong Nai branch to SMEs, the limitations and causes that is restraining credit growth, so that the bank can find measures to overcome the situation and make adjustment in Chapter 3. Chapter 3 proposes some solutions in groups for BIDV East Dong Nai, for SMEs and recommendations for other organizations and authorities such as the State bank of Vietnam, the Government, Ministries, associations, ... The solution mainly focus on banks in order to develop credit services and products for SMEs, maximizing the benefits that this business group may bring up, which will help to improve and increase business efficiency for the bank. vi MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii TÓM TẮT LUẬN VĂN .......................................................................................... iii ABSTRACT ...............................................................................................................v MỤC LỤC ................................................................................................................ vi DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... ix DANH MỤC HÌNH ẢNH VÀ BIỂU ĐỒ ................................................................x DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ xi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Đặt vấn đề ...............................................................................................................1 2. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 3. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................2 4. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................2 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3 5.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................3 5.2. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................3 6. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................3 7. Những đóng góp của đề tài .....................................................................................3 8. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .................................................................................3 9. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ..........................................................................6 1.1. Cơ sở lý luận chung về tín dụng ngân hàng .........................................................6 1.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng........................................................................6 1.1.2. Chức năng của tín dụng ..................................................................................7 1.1.3. Vai trò của tín dụng ........................................................................................9 1.1.4. Phân loại tín dụng .........................................................................................10 1.1.5. Các sản phẩm tín dụng ngân hàng đối với DNNVV ....................................12 1.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của DNNVV ....................................................12 1.2.1. Khái niệm về DNNVV .................................................................................12 1.2.2. Đặc điểm và vai trò của DNNVV.................................................................16 1.2.2.1. Đặc điểm của DNNVV........................................................................16 1.2.2.2. Ưu nhược điểm ....................................................................................17 1.2.2.3. Vai trò của DNNVV ............................................................................17 1.3. Ý nghĩa của việc đẩy mạnh hoạt động cho vay đối với DNNVV ......................19 vii 1.3.1. Đối với DNNVV. .........................................................................................19 1.3.2. Đối với tổ chức tín dụng ...............................................................................20 1.3.3. Đối với nền kinh tế .......................................................................................20 1.4. Một số chỉ tiêu đánh giá và nhân tố tác động đến sự phát triển tín dụng đối với DNNVV ....................................................................................................................21 1.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển tín dụng đối với DNNVV .....................21 1.4.2. Các nhân tố tác động đến sự phát triển tín dụng đối với DNNVV ..............22 Tóm tắt chương 1 ......................................................................................................22 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI BIDV ĐÔNG ĐỒNG NAI .............................................................24 2.1. Khái quát về BIDV Đông Đồng Nai ..................................................................24 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ................................................................24 2.1.2. Cơ cấu tổ chức, mạng lưới hoạt động...........................................................24 2.1.3. Hoạt động kinh doanh của BIDV Đông Đồng Nai giai đoạn 2014-2016 ....27 2.1.3.1. Hoạt động huy động vốn .....................................................................27 2.1.3.2. Hoạt động cho vay ...............................................................................28 2.1.3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh .............................................................28 2.2. Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai.................................................................................................................29 2.2.1. Một số chỉ tiêu đánh giá phát triển tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai. ......................................................................................................29 2.2.1.1. Quy mô dư nợ cho vay DNNVV .........................................................29 2.2.1.2. Cơ cấu dư nợ cho vay đối với DNNVV .......................................................32 2.2.1.3. Chất lượng tín dụng .............................................................................35 2.2.2. Công tác quản trị điều hành trong tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai.................................................................................................................41 2.2.3. Khảo sát ý kiến đánh giá của các DNNVV về quan hệ tín dụng với BIDV Đông Đồng Nai .........................................................................................................46 2.3. Đánh giá chung về thực trạng phát triển tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai .........................................................................................................51 2.3.1. Những mặt đã đạt được. ...............................................................................51 2.3.2. Những mặt hạn chế và nguyên nhân. ...........................................................52 2.3.2.1 Hạn chế từ phía BIDV Đông Đồng Nai ...............................................52 2.3.2.2 Hạn chế và nguyên nhân từ phía DNNVV ...........................................53 2.3.2.3. Hạn chế và nguyên nhân từ các cơ quan chức năng ....................................57 viii Tóm tắt chương 2 ......................................................................................................60 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI BIDV ĐÔNG ĐỒNG NAI...................................61 3.1. Định hướng phát triển tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai đến 2020 ...........................................................................................................................61 3.2 Nhóm giải pháp phát triển tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai đến 2020 ....................................................................................................................62 3.2.1. Xây dựng chính sách khách hàng riêng đối với DNNVV ............................62 3.2.2. Đơn giản hóa thủ tục vay vốn và rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ. .........64 3.2.3. Đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng dành cho DNNVV. .............................66 3.2.4. Tăng cường công tác tiếp thị, quảng bá sản phẩm, thương hiệu và chăm sóc khách hàng ..............................................................................................................67 3.2.5. Thành lập bộ phận thu thập xử lý thông tin và bộ phận chuyên phục vụ DNNVV. .................................................................................................................69 3.2.6. Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng theo hướng phù hợp với DNNVV tại Việt Nam.................................................................................................................70 3.2.7. Về nguồn vốn cho vay ..................................................................................71 3.3. Nhóm kiến nghị đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................72 3.3.1 Thay đổi quan điểm trong việc tiếp cận các nguồn vốn ................................72 3.3.2 Tăng cường giao dịch thanh toán qua ngân hàng nhằm tăng tính minh bạch trong hoạt động tài chính của DNNVV. .................................................................72 3.3.3 Chú trọng công tác đào tạo, thu hút nguồn nhân lực có chuyên môn cao. ....73 3.3.4 Khai thác triệt để lợi ích của các kênh thông tin đặc biệt là Internet. ...........73 3.4 Nhóm các kiến nghị đối với cơ quan quản lý nhà nước......................................73 3.4.1 Ngân hàng Nhà nước .....................................................................................73 3.4.2 Kiến nghị đối với các cơ quan, ban ngành, tổ chức đoàn thể khác ...............74 Tóm tắt chương 3 ......................................................................................................77 KẾT LUẬN ..............................................................................................................78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................79 PHỤ LỤC .................................................................................................................81 ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Chỉ tiêu phân loại DNNVV theo World Bank..........................................13 Bảng 1.2: Chỉ tiêu phân loại DNNVV theo EU ........................................................13 Bảng 1.3: Chỉ tiêu phân loại DNNVV ở Nhật Bản ...................................................13 Bảng 1.4: Phân loại DNNVV tại Việt Nam ..............................................................14 Bảng 2.1 Kết quả huy động vốn giai đoạn 2014-2016..............................................27 Bảng 2.2: Tổng hợp dư nợ cho vay, giai đoạn 2014 – 2016 .....................................28 Bảng 2.3: Kết quả kinh doanh giai đoạn 2014-2016.................................................28 Bảng 2.4: Tỷ lệ DNNVV đang vay vốn so với số DNNVV đang quan hệ với BIDV Đông Đồng Nai .........................................................................................................32 Bảng 2.5: Cơ cấu dư nợ DNNVV giai đoạn 2014-2016 ...........................................32 Bảng 2.6 : Cơ cấu dư nợ cho vay DNNVV theo ngành nghề giai đoạn 2014-2016 .35 Bảng 2.7: Cơ cấu dư nợ theo nhóm giai đoạn 2014-2016 ........................................36 Bảng 2.8: Cơ cấu dư nợ cho vay DNNVV theo nhóm nợ giai đoạn 2014-2016 ......37 Bảng 2.9: Tỷ lệ nợ quá hạn tại BIDV Đông Đồng Nai giai đoạn 2014-2016...........39 Bảng 2.10: Cơ cấu dư nợ cho vay DNNVV có TSĐB giai đoạn 2014-2016 ...........40 Bảng 2.11: Phân cấp hạn mức phê duyệt đối với nhóm khách hàng DNNVV tại chi nhánh Đông Đồng Nai ..............................................................................................42 Bảng 2.12: Dư nợ bình quân của đội ngũ cán bộ QLKH BIDV Đông Đồng Nai giai đoạn 2014-2016 .........................................................................................................45 Bảng 2.13: Kết quả thăm dò ý kiến các DNNVV vay vốn tại BIDV Đông Đồng Nai. ...................................................................................................................................46 Bảng 2.14: Hạn mức phê duyệt tín dụng một số chi nhánh Ngân hàng quanh địa bàn chi nhánh Đông Đồng Nai.........................................................................................50 Bảng 2.15: Các nguyên nhân BIDV Đông Đồng Nai từ chối cho vay DNNVV giai đoạn 2014-2016 ..................................................................................................54 x DANH MỤC HÌNH ẢNH VÀ BIỂU ĐỒ Hình 1.1: Cách xác định DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai ..................................15 Hình 2.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của BIDV Đông Đồng Nai .....................................25 Biểu đồ 2.1: Dư nợ cho vay DNNVV và tổng dư nợ cho vay ..................................30 Biểu đồ 2.2: Số lượng DNNVV và DNNVV có dư nợ tại chi nhánh .......................31 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu dư nợ DNNVV giai đoạn 2014-2016 .......................................33 Biểu đồ 2.4: Tỷ lệ dư nợ DNNVV có TSĐB giai đoạn 2014-2016 ..........................40 Biểu đồ 2.5: Ý kiến đánh giá của khách hàng về hồ Sơ vay vốn ..............................48 Biểu đồ 2.6: Đánh giá của khách hàng về lãi suất vay tại BIDV Đông Đồng Nai ...49 Biểu đồ 2.7: Đánh giá thời gian xử lý hồ sơ .............................................................49 Biểu đồ 2.8: Đánh giá của DNNVV về mức độ hài lòng khi quan hệ vay vốn tại BIDV Đông Đồng Nai ..............................................................................................51 xi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam BIDV Đông Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đồng Nai Đông Đồng Nai CBNV Cán bộ nhân viên CBTD Cán bộ tín dụng CIC Trung tâm Thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa KBNN Kho bạc nhà nước KHDN Khách hàng doanh nghiệp NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng Thương Mại NQD Nợ quá hạn NSNN Ngân sách Nhà nước MMTB Máy móc thiết bị MHB Ngân hàng TMCP Phát triển Nhà đồng bằng Sông Cửu Long QHKH Quan hệ khách hàng QHKHDN Quan hệ khách hàng doanh nghiệp SXKD Sản xuất kinh doanh TSĐB Tài sản đảm bảo TCTD Tổ chức tín dụng UBND Ủy ban Nhân dân VINASME Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam 1 MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Ngày nay, doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đóng vai trò quan trọng và trở thành động lực trong tăng trưởng kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường và hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới, DNNVV ngày càng được khẳng định là một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, huy động tối đa các nguồn lực cho đầu tư phát triển, đáp ứng một cách linh hoạt nhu cầu của nền kinh tế, cải thiện thu nhập và giải quyết việc làm cho đông đảo tầng lớp dân cư, góp phần xóa đói giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng của đất nước. Tuy vậy, DNNVV vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, vướng mắc cần giải quyết, mà một vấn đề nổi cộm là nguồn vốn để các DNNVV phát triển sản xuất kinh doanh. Nhu cầu vốn để đầu tư phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh cũng như đổi mới công nghệ của DNNVV tăng cao cùng với nhu cầu vốn của một lượng lớn DNNVV thành lập mới hàng năm đã trở thành mục tiêu tiếp cận để phát triển tín dụng cũng như dịch vụ của nhiều ngân hàng thương mại (NHTM), song mối quan hệ giữa NHTM và DNNVV vẫn chưa thực sự được thuận lợi và gắn bó nhau. Theo khảo sát của Viện Quản trị doanh nghiệp nhỏ và vừa (SISME), 32,28% doanh nghiệp được khảo sát cho biết có khả năng tiếp cận vốn và được vay vốn thường xuyên; 35,24% doanh nghiệp khó tiếp cận; còn lại doanh nghiệp cho biết không thể tiếp cận được vốn vay ngân hàng. Các kênh khác như phát hành cổ phiếu, trái phiếu thì phần lớn các DNNVV không đủ điều kiện vay hoặc không có đủ uy tín. Thực tế, các DNNVV khó tiếp cận được vốn vay ngoài nợ xấu tăng và hết tài sản đảm bảo, một phần do tăng trưởng tín dụng bị hạn chế trong những năm gần đây. 2. Tính cấp thiết của đề tài Theo Sở Công Thương tỉnh Đồng Nai, trong giai đoạn 2011 – 2015, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có 9.500 doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập mới, với tổng vốn đăng ký khoảng 20.000 tỷ đồng. Tính chung đến thời điểm hiện nay trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có gần 19.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa với số vốn đăng ký là gần 2 50.000 tỷ đồng. Trong bối cảnh Việt Nam đang tham gia hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới như hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã có tư duy về đổi mới máy móc, công nghệ để tăng sức cạnh tranh. Tuy nhiên, điều kiện về vốn vẫn là rào cản lớn nhất, đặc biệt với các DNNVV. Trước thực trạng đó, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) nói chung và BIDV Chi nhánh Đông Đồng Nai nói riêng cũng đã có định hướng và các chính sách để phát triển tín dụng đối với loại hình doanh nghiệp này. Tuy nhiên, việc phát triển tín dụng còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế cũng như chưa có sự quan tâm đúng mức cho nhóm khách hàng tiềm năng này trên địa bàn, vì vậy cần phải có một nghiên cứu để đưa ra những giải pháp thích hợp để phát triển tín dụng đối với DNNVV. Xuất phát từ thực tiễn nói trên, Tác giả đã chọn đề tài: “Giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Đông Đồng Nai đến năm 2020” để làm đề tài nghiên cứu của luận văn này. 3. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài hướng tới các mục tiêu sau: (1) Phân tích đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam - Chi nhánh Đông Đồng Nai giai đoạn 2014-2016. (2) Làm rõ nguyên nhân làm cho DNNVV khó tiếp cận tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam - Chi nhánh Đông Đồng Nai giai đoạn 2014-2016. (3) Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm khắc phục hạn chế và phát triển tín dụng DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam - Chi nhánh Đông Đồng Nai đến năm 2020 4. Câu hỏi nghiên cứu Đề tài nhằm để trả lời các câu hỏi sau: (1) Thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam – Chi nhánh Đông Đồng Nai như thế nào trong giai đoạn 2014 -2016? Những hạn chế và nguyên nhân của nó. 3 (2) Giải pháp nào cần áp dụng để phát triển tín dụng DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam – Chi nhánh Đông Đồng Nai trong thời gian tới? 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động tín dụng DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai. 5.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu là thực trạng phát triển tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Đông Đồng Nai trong giai đoạn 2014-2016. 6. Phương pháp nghiên cứu Tác giả sử dụng phương pháp thống kê mô tả tổng hợp và phân tích các số liệu thứ cấp về tín dụng DNNVV tại chi BIDV Đông Đồng Nai và kết hợp khảo sát ý kiến một số khách hàng về quá trình vay vốn của họ tại đây. 7. Những đóng góp của đề tài Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm căn cứ cho các bên liên quan (BIDV Đông Đồng Nai, DNNVV tại Đồng Nai,…) để tham khảo, đề ra các chủ trương, chính sách, giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động tín dụng nói chung và hoạt động cho vay đối với DNNVV nói riêng, và các bạn đọc quan tâm, nghiên cứu đến lĩnh vực tài chính - ngân hàng. 8. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Từ trước tới nay đã có rất nhiều tác giả với rất nhiều những công trình đã đi sâu nghiên cứu, phân tích thực trạng tín dụng đối với loại hình DNNVV của các NHTM tại Việt Nam, qua đó đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng tín dụng song hành với việc mở rộng tín dụng đối với DNNVV. Tuy nhiên, ở mỗi ngân hàng khác nhau thì tình hình tín dụng cũng khác nhau. Trên thực tế, ở mỗi thời điểm khác nhau về sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, tùy vào địa bàn hoạt động, điều kiện môi trường kinh doanh, các yếu tố văn hóa xã hội nên ở mỗi ngân hàng sẽ có nhiều điểm khác nhau. Do đó đặt ra cho bản thân mỗi ngân hàng cần có những biện pháp và chiến lược hoạt động riêng. Chính vì lẽ đó, mặc dù đã có nhiều tác giả đã từng làm về đề tài này, nhưng tác giả vẫn lựa chọn thực hiện đề tài nhằm tìm 4 kiếm thêm những sự thay đổi mới để có thể áp dụng vào thực tế giúp góp phần nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại BIDV Chi nhánh Đông Đồng Nai. Trong quá trình thực hiện đề tài này, tác giả tham khảo nhiều tài liệu, công trình nghiên cứu có liên quan như sau: Võ Đức Toàn (2012) với đề tài nghiên cứu “Tín dụng đối với DNNVV của các NHTM cổ phần trên địa bàn TP.HCM”, đề tài đã nghiên cứu về thực trạng và đề ra các giải pháp mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng của các NHTM cổ phần đối với DNNVV trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, trong đó đề tài đã khảo sát về DNNVV, khảo sát các NHTM cổ phần liên quan đến tín dụng ngân hàng đối với DNNVV, tuy nhiên nghiên cứu tập trung nhiều vào phân tích, đánh giá về DNNVV, chưa đi sâu vào phân tích, đánh giá về hoạt động của ngân hàng đối với DNNVV. Đồng thời phạm vi của nghiên cứu chỉ là các doanh nghiệp trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Nguyễn Minh Tuấn (2008) với đề tài nghiên cứu “ Phát triển dịch vụ ngân hàng hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam” tác giả đã đánh giá và đưa ra những giải pháp hoàn thiện và đa dạng hóa các dịch vụ ngân hàng thương mại tạo điều kiện giúp phát triển các DNNVV. Bên cạnh đó tác giả cũng nghiên cứu thêm nhiều tài liệu chuyên ngành về tín dụng ngân hàng, tham khảo trên sách báo, các thông tư quy định của nhà nước có liên quan lĩnh vực tín dụng đối với doanh nghiệp. Đến thời điểm hiện nay, chưa thấy một nghiên cứu toàn diện về phát triển tín dụng đối với DNNVV trong hệ thống Ngân hàng BIDV trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Do đó tác giả tiếp tục nghiên cứu những giải pháp để phát triển tín dụng đối với DNNVV để từ đó giúp các doanh nghiệp này dễ tiếp cận được nguồn vốn Ngân hàng đồng thời giúp BIDV Đông Đồng Nai cũng phát triển hơn trong lĩnh vực tín dụng cho nhóm khách hàng này. 9. Kết cấu của đề tài Luận văn này được nghiên cứu và trình bày theo ba chương như sau: CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 5 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN ĐÔNG ĐỒNG NAI. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI BIDV ĐÔNG ĐỒNG NAI 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Trong chương này, tác giả hệ thống lý thuyết cơ bản về doanh nghiệp nhỏ và vừa; hoạt động cho vay DNNVVV của NHTM; những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động cho vay DNNVV của NHTM; bài học kinh nghiệm của các NHTM và bài học kinh nghiệm cho BIDV Đông Đồng Nai. 1.1. Cơ sở lý luận chung về tín dụng ngân hàng 1.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng là một giao dịch về tài sản giữa bên cho vay và bên đi vay, trong đó các các ngân hàng, các tổ chức tín dụng vừa là bên đi vay vừa là bên cho vay. Bên cho vay chuyển giao tạm thời quyền sử dụng tài sản cho bên đi vay trong thời gian thỏa thuận, bên đi vay có nghĩa vụ hoàn trả lại vô điều kiện đầy đủ vốn và lãi cho bên cho vay khi đến thời hạn thanh toán. Theo khoản 14 và 16 điều 4 Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12: Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. Nói cách khác, nếu xem xét tín dụng ngân hàng như một quá trình, có thể phát biểu tín dụng ngân hàng là sự vận động của giá trị vốn lần lượt qua ba giai đoạn: Giai đoạn cho vay: chuyển giao cho bên đi vay một lượng giá trị nhất định biểu hiện dưới hình thái tiền tệ hoặc hiện vật. Giai đoạn sử dụng vốn: Bên đi vay sử dụng tạm thời tài sản trên trong một thời gian nhất định, hết thời gian thoả thuận, bên đi vay phải hoàn trả lại cho bên cho vay.