Tài liệu Luận văn một số giải pháp nhằm tăng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng trên địa bàn huyện bến lức, tỉnh long an​

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- NGUYỄN THỊ XUÂN THẢO MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG KHẢ NĂNG TRẢ NỢ CỦA NÔNG HỘ VAY VỐN TÍN DỤNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Quản trị Kinh doanh Mã số ngành: 60340102 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 02 năm 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- NGUYỄN THỊ XUÂN THẢO MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG KHẢ NĂNG TRẢ NỢ CỦA NÔNG HỘ VAY VỐN TÍN DỤNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh Mã số ngành: 60340102 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Trương Quang Dũng TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 02 năm 2017 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Trương Quang Dũng Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 25 tháng 4 năm 2016 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) TT 1 2 3 4 5 Họ và tên PGS.TS. Nguyễn Đình Luận PGS.TS. Lê Thị Mận TS. Nguyễn Ngọc Dương TS. Võ Tấn Phong TS. Phạm Thị Hà Chức danh Hội đồng Chủ tịch Phản biện 1 Phản biện 2 Ủy viên Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày tháng năm 2017 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Nguyễn Thị Xuân Thảo Giới tính: Nữ Ngày 08 tháng 06 năm sinh 1977 Nơi sinh: Long An Chuyên ngành: Quản Trị kinh doanh MSHV: 1541820118 I- Tên đề tài: Một số giải pháp nhằm tăng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An. II- Nhiệm vụ và nội dung: - Mục tiêu cụ thể: để đạt được mục tiêu chung, tác giả tập trung vào các mục tiêu cụ thể sau: - Một là phân tích thực trạng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An, chỉ ra những kết quả và những hạn chế trong khả năng trả nợ của các nông hộ này. - Hai là tìm hiểu các nguyên nhân bên trong và bên ngoài ngân hàng dẫn đến những hạn chế trong khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An. - Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm tăng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An. III- Ngày giao nhiệm vụ: 24/9/2016 IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 25/02/2017 V- Cán bộ hướng dẫn: TS. Trương Quang Dũng CÁN BỘ HƯỚNG DẪN (Họ tên và chữ ký) KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn Nguyễn Thị Xuân Thảo LỜI CÁM ƠN Trong quá trình học chương trình cao học ngành Quản Trị kinh doanh tại trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh và nghiên cứu viết luận văn tốt nghiệp, tôi đã nhân được sự hỗ trợ, động viên từ trường học, cơ quan, gia đình và bạn bè. Tôi xin chân thành gửi lời cám ơn tới: Quý Thầy, Cô trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt những kiến thức trong suốt thời gian mà tôi được học tại trường, đặc biệt là sự tận tâm, tận tình của TS. Trương Quang Dũng đã dành nhiều thời gian hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Ngoài ra, tôi xin chân thành cám ơn tới Lãnh đạo đơn vị, các anh chị em đồng nghiệp đã quan tâm và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Gia đình, bạn bè và những người đã động viên, hỗ trợ và là chỗ dựa tinh thần, chia sẽ khó khăn trong quá trình tôi thực hiện luận văn này. Trong quá trình hoàn tất đề tài, mặc dù đã có tham khảo nhiều tài liệu, tham khảo nhiều ý kiến đóng góp, tích lũy kinh nghiệm thực tiễn, song thiếu sót là điều không thể tránh khỏi. Rất mong nhân được sự đóng góp quý báu của Thầy, Cô, đồng nghiệp và các bạn. Xin chân thành cám ơn. Tác giả: Nguyễn Thị Xuân Thảo TÓM TẮT Long An là một tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long với diện tích 4491 km2, chiếm 1,3% diện tích Việt Nam và chiếm 8,74% diện tích khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh lỵ của Long An hiện nay là thành phố Tân An. Long An nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và được đánh giá là tỉnh có môi trường đầu tư hấp dẫn bởi vị trí của Long An rất thuận lợi cho các đầu tư tiếp cận thị trường trong khu vực nhất là thành phố Hồ Chí Minh. Tỉnh Long An nằm giáp ranh với Thành phố Hồ Chí Minh theo hướng Tây, Tây Nam, là cửa ngỏ nối liền Đông Nam Bộ với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Cho vay tín dụng chính thức đối với nông hộ là lĩnh vực hoạt động quan trọng của các TDTD tại khu vực nông thôn, tuy nhiên hoạt động tín dụng này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khi rủi ro tín dụng xẩy ra, ngân hàng có thể bị tốn thất nặng nề. Vì vây, tất cả các ngân hàng đều quan tâm nhiều cho việc nâng cao khả năng trả nợ của khách hàng vay vốn tín dụng chính thức của nông hộ. Đề tài nghiên cứu đã tập trung phân tích những nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng trả nợ trong vay vốn tín dụng chính thức của nông hộ huyện Bến Lức, Tỉnh Long An. Trong đó, đặc điểm của sản xuất nông nghiệp gắn liền với rủi ro thiên tai, dịch bệnh, chất lượng cán bộ tín dụng, chính sách tín dụng và danh mục cơ cấu tín dụng là những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng tín dụng của các TCTD. Trên cơ sở kết quả phân tích, luận văn đã đưa ra các giải pháp chính nhằm nâng cao khả năng trả nợ trong vay vốn tín dụng chính thức của nông hộ huyện Bến Lức. Luận văn cũng đưa ra một số kiến nghị đối với cấp trên nhằm hỗ trợ TCTD giải quyết những vấn đề nằm ngoài tầm kiểm soát của mình. ABSTRACT Long An is a province in the Mekong Delta region of southern Vietnam with total area is 4491 km2, equal 1,3% of the national area and by 8,74% of the area of the Mekong Delta. The provincial capital is Tan An. Long An is situated in an advantageous position in the Southern Key Economic Region of Vietnam and considered the province has attractive investment climate by the location of Long An extremely convenient for investors to access markets, especially in Ho Chi Minh City. Long An province border with Ho Chi Minh City to the west, southwest, main gateway connecting Mekong Delta to Ho Chi Minh City. For official credit for farmers is an important field of activity of the Credit Institutions in rural areas, however this activity latent credit risks. When credit risk occurs, the bank may be at heavy cost. Thus, all the banks are interested in improving the ability of borrowers to repay credits official household. Research projects have focused on analyzing the causes affecting the ability to repay the credit in official borrowing by households in Ben Luc District, Long An Province. In particular, the characteristics of agricultural production risks associated with natural disasters, epidemics, quality credit officers, credit policy and credit portfolio structure are the biggest factors affecting the quality credit from banks. Based on the analysis results, dissertation made solutions to enhance the ability to repay the credit in official borrowing by households in Ben Luc district. Dissertation also gives a number of recommendations to support the Credit Institutions superior to solve problems beyond control. . MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CÁM ƠN TÓM TẮT DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu. ........................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu:...............................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu:........................................................................................3 5. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu. ................................................................................4 6. Kết cấu luận văn. .....................................................................................................4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KHẢ NĂNG TRẢ NỢ TRONG VAY VỐN TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP CHÍNH THỨC ..................................................5 1.1. Khái quát về tín dụng nông nghiệp ......................................................................5 1.1.1. Tín dụng và tín dụng chính thức .......................................................................5 1.1.1.1. Tín dụng .........................................................................................................5 1.1.1.2. Tín dụng chính thức .......................................................................................6 1.1.2. Tín dụng nông nghiệp nông thôn ......................................................................6 1.1.2.1. Khái niệm tín dụng nông nghiệp ....................................................................6 1.1.2.2. Phân loại tín dụng nông nghiệp......................................................................7 1.2. Khái quát về nông hộ và kinh tế nông hộ ............................................................8 1.2.1. Khái niệm về nông hộ .......................................................................................8 1.2.2. Kinh tế nông hộ .................................................................................................9 1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế nông hộ ....................................10 1.2.3.1. Nhóm các yếu tố khách quan .......................................................................10 1.2.3.2. Nhóm các yếu tố chủ quan ...........................................................................11 1.2.4. Các đặc trưng chủ yếu của tín dụng nông hộ ..................................................12 1.2.5. Vai trò của cấp vốn tín dụng chính thức đối với nông hộ ...............................13 1.2.5.1. Tín dụng chính thức đáp ứng nhu cầu vốn cho hộ sản xuất để duy trì quá trình sản xuất liên tục, góp phần phát triển kinh tế ...................................................13 1.2.5.2. Tín dụng chính thức góp phần thúc đẩy quá trình tập trung vốn và tập trung sản xuất ......................................................................................................................14 1.2.5.3. Tín dụng chính thức tạo điều kiện phát huy các ngành nghề truyền thống, ngành nghề mới, giải quyết việc làm cho người lao động ........................................14 1.2.5.4. Vai trò của tín dụng chính thức về mặt chính trị, xã hội..............................15 1.3. Khái quát về khả năng trả nợ trong vay vốn tín dụng nông nghiệp ...................16 1.3.1. Khả năng trả nợ trong vay vốn tín dụng nông nghiệp ....................................16 1.3.2 Các nghiên cứu về khả năng trả nợ trong vay vốn tín dụng nông nghiệp .......17 1.3.2.1. Các nghiên cứu nước ngoài ..........................................................................17 1.3.2.2. Các nghiên cứu trong nước ..........................................................................18 1.3.3. Các yếu tổ ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của nông hộ trong vay vốn tín dụng nông nghiệp ......................................................................................................20 1.3.3.1. Nhóm nguyên nhân từ phía ngân hàng ........................................................20 1.3.3.2. Nhóm nguyên nhân từ phía nông hộ ............................................................22 1.3.3.3. Nhóm nguyên nhân từ môi trường bên ngoài ..............................................23 Kết luận chương 1 .....................................................................................................26 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG TRẢ NỢ CỦA NÔNG HỘ VAY VỐN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN .............................................................................................................................28 2.1. Khái quát về đặc điểm kinh tế xã hội và các định chế tài chính chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An ......................................................................28 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình dân cư trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An ..............................................................................................................................28 2.1.1.1. Vị trí địa lý và tình hình dân cư ...................................................................28 2.1.1.2. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................28 2.1.2. Kinh tế nông nghiệp nông thôn trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An giai đoạn 2014-2016 ..................................................................................................28 2.1.2.1. Tổng quan tình hình kinh tế nông nghiệp nông thôn trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An giai đoạn 2014-2016 ...................................................................28 2.1.2.2. Nhu cầu vốn trong hoạt động nông nghiệp nông thôn trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An giai đoạn 2014-2016 ...........................................................31 2.2. Tình hình hoạt động tín dụng tại các định chế tài chính chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An giai đoạn 2014-2016 ................................................34 2.2.1. Giới thiệu về các NHTM trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An giai đoạn 2014-2016..................................................................................................................34 2.2.2. Tình hình huy động vốn ..................................................................................35 2.2.3. Tình hình cho vay............................................................................................37 2.3. Tình hình tín dụng và khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An giai đoạn 2014-2016 ............................38 2.3.1. Chính sách tín dụng .........................................................................................38 2.3.2. Hoạt động tín dụng đối với nông hộ ...............................................................39 2.3.3. Khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng ..............................................41 2.3.4. Nguyên nhân ...................................................................................................43 Kết luận chương 2 .....................................................................................................45 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG TRẢ NỢ CỦA NÔNG HỘ VAY VỐN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN ......................................................................................................47 3.1. Nhóm giải pháp đối với các TCTD chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức Tỉnh Long An nhằm nâng cao khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn ...............................47 3.1.1. Cải tiến chính sách tín dụng và xây dựng cư cấu tín dụng thích hợp .............47 3.1.2. Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình cho vay ........................................................47 3.1.3. Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình cho vay ........................................................49 3.1.4. Thực hiện công tác thu nợ có hiệu quả, ngăn ngừa nợ quá hạn tiềm ẩn và nợ quá hạn mới phát sinh ...............................................................................................51 3.1.5. Tăng cường công tác thu thập thông tin phục vụ cho công tác thẩm định .....52 3.1.6. Tăng cường hoạt động quản lý rủi ro tín dụng................................................52 3.1.7. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý rủi ro tín dụng ......................................53 3.1.8. Tư vấn hỗ trợ thông tin khuyến khích nông hộ trả nợ ....................................53 3.1.9. Nâng cao tỷ trọng và quản lý tài sản đảm bảo ................................................54 3.1.10. Tiến hành triển khai cho vay nông hộ qua tổ nhóm tương trợ ......................55 3.1.11. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ tín dụng ..............................................56 3.1.12. Xây dựng kho dữ liệu của các TDTD ...........................................................57 3.1.13. Tăng cường hoạt động Marketing .................................................................57 3.2. Nhóm giải pháp đối với nông hộ nhằm nâng cao khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn ......................................................................................................................58 3.2.1. Phát triển nguồn nhân lực của nông hộ ...........................................................58 3.2.2. Phát triển khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nuôi trồng ....................................59 3.3. Những giải pháp kiến nghị về môi trường hoạt động kinh doanh của nông hộ.61 3.3.1. Kiến nghị với nhà nước ...................................................................................62 3.3.2. Kiến nghị với chính quyền địa phương ...........................................................63 Kết luận chương 3 .....................................................................................................65 KẾT LUẬN ...............................................................................................................66 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................67 PHỤ LỤC 1 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 TCTD Tổ chức tín dụng 2 NHTM Ngân hàng thương mại 3 TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh 4 NHNN Ngân hàng Nhà nước 5 IMF Qũy tiền tệ quốc tế 6 OECD 7 Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam 8 DN Doanh nghiệp Từ gốc tiếng Anh International Monetary Fund Organization for Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế Economic Cooperation and Development DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình dân cư Huyện Bến Lức- Tỉnh Long An . Error! Bookmark not defined. Bảng 2.2: Tình hình dân số, lao động năm 2016 ......................................................28 Bảng 2.3: Tình hình Trình độ học vấn của các nhóm hộ: .........................................29 Bảng 2.4: Giá trị sản xuất nông lâm thủy sản giai đoạn 2014-2016: ........................30 Bảng 2.5: Giá trị sản xuất nông lâm thủy sản giai đoạn 2014-2016: ........................32 Bảng 2.6: Tình hình huy động vốn của các tổ chức tín dụng trên địa bàn Huyện Bến Lức từ năm 2014-2016 ..............................................................................................35 Bảng 2.7: Tình hình dư nợ tín dụng theo kỳ hạn nợ của các tổ chức tín dụng trên địa bàn Huyện Bến Lức từ năm 2014-2016 ....................................................................37 Bảng 2.8: Tình hình dư nợ tín dụng theo thành phần kinh tế của các tổ chức tín dụng trên địa bàn Huyện Bến Lức từ năm 2014-2016 ..............................................37 Bảng 2.9: Dư nợ đối với nông hộ Huyện Bến Lức từ năm 2014-2016 ....................39 Bảng 2.10: Dư nợ đối với nông hộ của từng TCTD chính thức: ..............................40 Bảng 2.11: Dư nợ đối với nông hộ tại các TCTD chính thức: ..................................41 Bảng 2.12: Nợ quá hạn của nông hộ tại TCTD chính thức: .....................................42 Bảng 2.13: Nợ xấu của nông hộ tại TCTD chính thức: ............................................43 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu. Trong nông nghiệp, vốn là yếu tố đầu vào không thể thiếu do người sản xuất luôn rất cần vốn để mua máy móc thiết bị, vật tư nông nghiệp, giống, thuê lao động… nhằm đảm bảo tính thời vụ và phòng tránh rủi ro, qua đó làm tăng thu nhập. Vốn dành cho sản xuất nông nghiệp xuất phát từ nhiều nguồn: vốn tích lũy từ ngay khu vực nông thôn, vốn ngân sách, vốn đầu tư nước ngoài và vốn tín dụng chính thức hay phi chính thức… Trong bối cảnh nước ta hiện nay, thu nhập của nông hộ còn thấp nên thường không đủ tích lũy để tái đầu tư, vốn đầu tư từ ngân sách bị hạn chế vì san sẻ cho khu vực khác của nền kinh tế, vốn đầu tư từ nước ngoài trong lĩnh vực nông nghiệp không đáng kể vì thiếu hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và nguồn vốn phi chính thức thường nhỏ lẻ, chi phí sử dụng vốn cao nên ít được sử dụng cho sản xuất. Do đó, nguồn vốn tín dụng chính thức đóng vai trò hết sức quan trọng đối với các nông hộ. Tuy nhiên trong những năm qua, nợ xấu tại các ngân hàng trong cho vay nông hộ có xu hướng ngày càng tăng do tính chất đặc trưng của ngành nông nghiệp, sự biến động lớn về giá cả, thị trường tiêu thụ, thiên tai, dịch bệnh,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng trả nợ của nông dân. Bên cạnh đó, tình hình sản xuất kinh doanh một số mặt hàng nông nghiệp cũng chưa tốt, sức cạnh tranh kém, nên khả năng sử dụng và quản lý vốn của hộ kinh doanh thấp. Trong khi đó, chính sách bảo hiểm nông nghiệp chưa tạo nền tảng an toàn để mở rộng tín dụng cho hộ sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn một cách có hiệu quả và đáp ứng nhu cầu vốn của hộ sản xuất. Những điều này ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống cũng như khả năng trả nợ của nông dân cũng như hiệu quả hoạt động tín dụng của các tổ chức tín dụng. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và các ngân hàng thương mại cổ phần khác cấp tín dụng nhỏ giọt và cầm chừng, chưa mở rộng mạng lưới cũng như các dịch vụ tiện ích đến kinh tế hộ gia đình. Là một huyện thuộc tỉnh Long An, Bến Lức có tổng diện tích đất tự nhiên là 28.570 ha, trong đó đất nông nghiệp chiếm 76,8% trong đó chiếm nhiều nhất là diện tích đất phù sa. Điều kiện tài nguyên thiên nhiên của huyện có nhiều thuận lợi trong phát triển nông nghiệp, tốc độ tăng trưởng GDP trung bình hàng năm của khu vực 2 nông lâm nghiệp là 2% trong những năm qua. Tuy nhiên, yếu tố thời tiết, ngập lụt, ngập mặn, dịch bệnh, cơ sở thu mua và chế biến không ổn định gây bất lợi cho các nông hộ trong hoạt động sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống kinh tế của nông hộ gặp nhiều khó khăn. Điều này làm khả năng trả nợ trong những năm qua không ổn định, nông hộ trả nợ sớm trước hạn trong những năm điều kện thuận lợi và gặp nhiều khó khăn trong những năm mất mùa, thiên tai. Xuất phát từ thực trạng trên, việc thực hiện nghiên cứu nhằm nhận biết các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của nông hộ mang tính chất khoa học, định lượng là yêu cầu cấp bách trong việc phát triển tín dụng nông nghiệp Việt Nam nói chung và địa bàn tỉnh Long An nói riêng. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cho các tổ chức tín dụng những cơ sở để đánh giá khả năng trả nợ của nông hộ, từ đó có thể mở rộng cho vay nông nghiệp trong an toàn hiệu quả, hạn chế được rủi ro tín dụng, góp phần từng bước nâng cao đời sống người nông dân và hỗ trợ giúp nông nghiệp nông thôn ngày càng phát triển, giúp nông hộ có thể vay đủ vốn để sản xuất kinh doanh, đảm bảo uy tín với ngân hàng, tạo niềm tin cho những lần giao dịch tiếp theo. Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm tăng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng trên địa bàn huyện Bến Lức, Tỉnh Long An” là đề tài luận văn thạc sĩ. 2. Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu tổng quát của đề tài là nghiên cứu đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm tăng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, Tỉnh Long An. Để thực hiện mục tiêu tổng quát của đề tài, luận án thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể sau: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn khả năng trả nợ và những yếu tố tác động đến khả năng trả nợ trong lĩnh vực nông nghiệp. - Một là phân tích thực trạng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An, chỉ ra những kết quả và những hạn chế trong khả năng trả nợ của các nông hộ này. - Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An. 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: huyện Bến Lức, tỉnh Long An hiện tại có hơn 30 NHTM đang hoạt động, tuy nhiên luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu 10 NHTM có dư nợ tín dụng đối với nông hộ chiếm tỷ trọng cao là: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương tín, Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu, Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Quốc tế Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn và 2 quỹ tín dụng nhân dân là: Quỹ tín dụng nhân dân Tân Bửu và quỹ tín dụng nhân dân Gò Đen. + Phạm vi thời gian: từ năm 2014 đến năm 2016. 4. Phương pháp nghiên cứu: Nhằm đạt được ba mục tiêu nghiên cứu trên, tác giả sử dụng các phương pháp: - Phương pháp so sánh: phương pháp này được sử dụng để phân tích thực trạng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An. - Phương pháp thống kê mô tả: được sử dụng để phân tích dữ liệu thu thập, tóm tắt, trình bày, tính toán và mô tả các đặc trưng khác nhau để phản ánh một cách tổng quát khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An. - Phương pháp phân tích chỉ số: phương pháp này được sử dụng để phân tích thựa trạng, hạn chế và các nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu thứ hai. 4 5. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu. Thứ nhất, kết quả nghiên cứu tổng kết các lý thuyết về tín dụng nông nghiệp chính thức và các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức một cách hệ thống về khái niệm, mục đích, nội dung, tiêu chí đo lường… Thứ hai, bằng các phương pháp tổng hợp, so sánh, phân tích bài nghiên cứu đã cung cấp một cái nhìn chung về thực trạng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An trong giai đoạn từ năm 2014 tới 2016. Trên cơ sở đó, luận văn chỉ ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế. Thứ ba, thông qua kết quả phân tích thực nghiệm, tác giả đã đề ra những giải pháp nhằm nâng cao khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An đối với các nhà quản lý ngân hàng. Thứ tư, nghiên cứu cũng mở ra định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo. Nghiên cứu của tác giả chỉ đánh giá khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tiếp tục mở rộng nghiên cứu này cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Về chiều rộng, các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng nghiên cứu các hình thức tín dụng hoặc trên các địa bàn khác. Về chiều sâu, các nghiên cứu khác có thể mở rộng nghiên cứu với các phương pháp định lượng đo lường khác. 6. Kết cấu luận văn. Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý thuyết về khả năng trả nợ trong vay vốn tín dụng nông nghiệp Chương 2: Thực trạng khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An Chương 3: Giải pháp nâng cao khả năng trả nợ của nông hộ vay vốn tín dụng trên địa bàn huyện Bến Lức, tỉnh Long An 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KHẢ NĂNG TRẢ NỢ TRONG VAY VỐN TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP 1.1. Khái quát về tín dụng nông nghiệp 1.1.1. Tín dụng và tín dụng chính thức 1.1.1.1. Tín dụng Tín dụng ra đời cùng với sự phát triển và trao đổi hàng hoá, tín dụng xuất phát từ ngôn ngữ Latinh: Creditum là tin tưởng, tín nhiệm. Dần dần thuật ngữ tín dụng được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau. Theo tiếng Anh và tiếng Pháp tín dụng là "Credit", khái niệm của Tooke được Mác thừa nhận: “Tín dụng dưới các hình thức biểu hiện đơn giản nhất của nó là sự tín nhiệm ít nhiều có căn cứ, đã khiến cho một người này giao cho một người khác một số tư bản nào đó dưới hình thái tiền hoặc dưới hình thái hàng hóa đánh giá một số tiền nhất định nào đó, số tiền này bao giờ cũng phải được trả lại trong một thời hạn nhất định. Khi nào tư bản được cho vay... thì người ta tăng số tiền phải hoàn trả lại lên, thêm một tỉ lệ phần trăm nhất định, coi là tiền để trả về quyền sử dụng tư bản”. Theo tác giả Nguyễn Minh Kiều (2009) tín dụng là hoạt động cho vay và đi vay, quan hệ giữa hai bên được ràng buộc trên cơ sở pháp luật hiện hành được biểu hiện dưới hình thái kinh tế hay hiện vật, trong đó người đi vay phải trả cho ng ười cho vay cả gốc và lãi sau một thời gian nhất định.: “Tín dụng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn giữa bên cho vay (Ngân hàng và các định chế tài chính khác) cho bên đi vay trong một khoảng thời gian nhất định với một khoảng chi phí nhất định”. Theo quan điểm của ngân hàng phát triển Châu Á (ADB): “tín dụng vi mô là việc cung cấp một phạm vi rộng các dịch vụ tài chính cho người nghèo hoặc hộ gia đình có thu nhập thấp, những hoạt động kinh doanh cá thể hoặc doanh nghiệp nhỏ”. Như vậy, đây là quan hệ chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng vốn hai bên cùng có lợi. Tóm lại, tín dụng là một giao dịch về tài sản (tiền hoặc hàng hoá) giữa bên cho vay (Ngân hàng và các định chế tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân doanh 6 nghiệp và các chủ thể khác), trong đó bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời hạn nhất định theo thoả thuận. Bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện vốn và lãi cho bên cho vay khi đến thời hạn thanh toán. Trong nền kinh tế có nhiều loại hình tín dụng như: Tín dụng thương mại, tín dụng ngân hàng, tín dụng nhà nước, tín dụng tiêu dùng...Tín dụng ngân hàng cũng mang bản chất của quan hệ tín dụng nói chung: đó là quan hệ tin cậy lẫn nhau và cùng có lợi giữa các ngân hàng, tổ chức tín dụng với các tổ chức, cá nhân được thực hiện dưới hình thái tiền tệ và theo nguyên tắc có hoàn trả. Do đặc điểm riêng của mình, tín dụng ngân hàng đạt được ưu thế hơn các hình thức tín dụng khác về khối lượng, thời gian và phạm vi đầu tư. Với đặc điểm tín dụng bằng tiền, vốn tín dụng ngân hàng có khả năng chuyển đổi vào bất cứ lãnh vực nào của sản xuất và lưu thông hàng hóa. Vì vậy mà tín dụng ngân hàng ngày càng trở thành một hình thức tín dụng quan trọng trong các hình thức tín dụng hiện có.t 1.1.1.2. Tín dụng chính thức Tín dụng chính thức là khoản tín dụng được cung cấp bới các định chế tài chính chính thức. Theo Đinh Phi Hổ (2008) định chế tài chính chính thức là những tổ chức kinh doanh tiền tệ đăng ký hoạt động theo pháp luật của nhà nước, chịu trách nhiệm nộp các khoản thuế theo quy định của nhà nước. Như vậy có thể thấy tín dụng chính thức là hình thức tín dụng hợp pháp, được sự cho phép của nhà nước. Các tổ chức tín dụng chính thức hoạt động dưới sự giám sát và chi phối của Ngân hàng Nhà nước. Các nghiệp vụ hoạt động phải chịu sự quy định của luật ngân hàng như quy định khung lãi suất, huy động vốn, quy định cho vay...và những dịch vụ mà chỉ có tổ chức tài chính chính thức thức mới cung cấp được. Các tổ chức tài chính chính thức bao gồm các ngân hàng thương mại, quỹ tín dụng nhân dân, các chương trình trợ giúp của chính phủ. 1.1.2. Tín dụng nông nghiệp nông thôn 1.1.2.1. Khái niệm tín dụng nông nghiệp Tín dụng nông nghiệp được định nghĩa như là một loại hình tài chính được sử dụng để cung cấp vốn cho sản xuất nông nghiệp. Các hình thức cấp tín dụng thường là các hợp đồng tín dụng của ngân hàng. Vốn để cung cấp cho tín dụng nông