Tài liệu Luận văn quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại cổ phần quân đội chi nhánh sở giao dịch 2​

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐỘI CHI NHÁNH SỞ GIAO DỊCH 2 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số ngành: 60340102 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 03 năm 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐỘI CHI NHÁNH SỞ GIAO DỊCH 2 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số ngành:60340102 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ THỊ MẬN TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 03 năm 2017 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : PGS.TS. LÊ THỊ MẬN Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày … tháng … năm … Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 Chủ tịch 2 Phản biện 1 3 Phản biện 2 4 Ủy viên 5 Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày..… tháng….. năm 2017 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 15/10/1991 Nơi sinh: An Giang Chuyên ngành: .Quản Trị Kinh Doanh MSHV: 1541820117 I- Tên đề tài: Quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2. II- Nhiệm vụ và nội dung: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng thương mại. - Phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng, rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2, tìm ra các nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng tại Chi nhánh. - Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thện công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2. III- Ngày giao nhiệm vụ:……../……./2016 IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: ……../……./2017 V- Cán bộ hướng dẫn:PGS.TS LÊ THỊ MẬN CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH PGS.TS LÊ THỊ MẬN i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. HỌC VIÊN THỰC HIỆN NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO ii LỜI CÁM ƠN Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản trị kinh doanh với đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2 ” là kết quả của quá trình cố gắng không ngừng của bản thân và được sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy cô, bạn bè đồng nghiệp và người thân. Qua trang viết này tôi xin gửi lời cám ơn tới những người đã giúp đỡ tôi trong thời gian học tập - nghiên cứu vừa qua. Tôi xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với cô giáo PGS.TS Lê Thị Mận đã trực tiếp tận tình hướng dẫn cũng như cung cấp tài liệu thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này. Xin chân thành cám ơn Lãnh trường Đại học Công nghệ TP.HCM, Viện Đào tạo sau đại học đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt công việc nghiên cứu khoa học của mình. Cuối cùng tôi xin chân thành cám ơn đồng nghiệp, đơn vị công tác đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện Luận văn. HỌC VIÊN THỰC HIỆN NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO iii TÓM TẮT Đề tài nghiên cứu “ Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2” được thực hiện trong bối cảnh cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng ngày càng tăng cao. Đề tài được thực hiện tại MB Sở Giao Dịch 2. Luận văn bao gồm ba vấn đề cốt lõi. Thứ nhất, hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng thương mại. Thứ hai, qua phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng, rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2, có thể thấy các nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng tại Chi nhánh như : việc tuân thủ chính sách tín dụng chưa triệt để, chất lượng thông tin không chính xác khi sử dụng phân tích, đánh giá rủi ro, trình độ chuyên môn và năng lực của cán bộ tín dụng chưa cao, và đặc biệt là công tác giám sát sau cho vay chưa hiệu quả. Thứ ba, từ thực trạng của MB Chi nhánh Sở Giao Dịch 2 đã được phân tích ở trên, đề tài đã đưa ra kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng tín dụng và phòng ngừa rủi ro tín dụng như sau: Một là, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ tín dụng . Hai là, nâng cao hoạt động thu thập, lưu trữ và phân tích dữ liệu. Ba là, hoàn thiện hơn nữa công tác xếp hạng tín dụng nội bộ. Bốn là, nâng cao chất lượng thẩm định và phân tích tín dụng . Năm là, thực hiện nguyên tắc phân tán rủi ro trong quản lý danh mục. Sáu là, hoàn thiện công tác quản trị, kiểm soát nội bộ để tăng cường giám sát cho vay doanh nghiệp. iv ABSTRACT The research topic "Credit Risk Management for Corporate Customers in Military Commercial Bank - Branch of Transaction 2" was implemented in the context of increasing competition in the banking sector. high. The topic is done at MB Head Office Transaction 2. The thesis consists of three core issues. First, systematize the basic theoretical issues of credit risk and credit risk management in commercial banks. Second, by analyzing and assessing the current status of credit activity, credit risk and credit risk management for corporate customers at Military Commercial Joint Stock Bank Transaction Office 2, It can be seen that the major factors affecting the quality of credit at the Branch such as insufficient credit policy compliance, inaccurate information quality when using analysis, risk assessment, The level of expertise and capacity of credit officers is not high, and especially the post-lender supervision is not effective. Thirdly, from the current status of MB Branch 2 as analyzed above, the topic has made recommendations to improve credit quality and credit risk prevention as follows: Firstly, Quality credit officers. Secondly, improve data collection, storage and analysis. Third, further improve the work of internal credit rating. Fourth, improve the quality of credit appraisal and analysis. Fifthly, implement the principle of risk dispersion in portfolio management. Sixth, improve the management, internal control to strengthen corporate lending supervision. v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CÁM ƠN ............................................................................................................. ii TÓM TẮT.................................................................................................................. iii ABSTRACT .............................................................................................................. iv MỤC LỤC ...................................................................................................................v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... viii DANH MỤC BẢNG.................................................................................................. ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ .................................................................................x MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài .....................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...........................................................................................1 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................2 5. Kết cấu luận văn .................................................................................................2 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. ..........................................................................................................3 1.1.HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. ..........................................................................................3 1.1.1 Hoạt động tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng thương mại. ...........................................................................................................3 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại .......6 1.2.QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .............................9 1.2.1 Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ...............................................................9 1.2.2 Nhiệm vụ của hoạt động quản trị rủi ro tín dụng doanh nghiệp. .............11 1.2.3 Nguyên tắc tổ chức quản trị rủi ro tín dụng doanh nghiệp. .......................11 1.2.4 Nội dung quản trị rủi ro tín dụng doanh nghiệp ........................................11 1.2.4.1 Quản lý khách hàng vay vốn................................................................11 1.2.4.2 Quản lý danh mục cho vay ..................................................................15 vi 1.2.4.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ....................................................................16 1.2.4.4 Phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro ............................................18 1.2.4.5 Tài trợ rủi ro tín dụng doanh nghiệp ...................................................19 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI – CHI NHÁNH SỞ GIAO DỊCH 2 ..................................................................20 2.1 KHÁI QUÁT HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI – CHI NHÁNH SỞ GIAO DỊCH 2 ...................................................20 2.1.1 Giới thiệu chung về Ngân hàng TMCP Quân Đội – CN Sở Giao Dịch 2 .20 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của MB Sở Giao Dịch 2 ...........21 2.1.3 Kết quả các hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Quân Đội .......22 2.1.3.1. Tình hình huy động vốn .....................................................................22 2.1.3.2 Hoạt động tín dụng ..............................................................................24 2.1.3.3 Các hoạt động khác ..............................................................................26 2.1.3.4 Kết quả kinh doanh ..............................................................................27 2.2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI – CHI NHÁNH SỞ GIAO DỊCH 2..............29 2.2.1 Các chính sách quản trị rủi ro tín dụng......................................................29 2.2.2 Tổ chức thực hiện ......................................................................................31 2.2.3 Quản lý khách hàng vay vốn .....................................................................33 2.2.4 Quản lý danh mục cho vay ........................................................................34 2.2.4.1 Danh mục cho vay theo kỳ hạn: ..........................................................35 2.2.4.2 Danh mục cho vay theo ngành nghề kinh tế ........................................35 2.2.4.3Danh mục cho vay theo tài sản đảm bảo ..............................................36 2.2.5 Kiểm tra, giám sát hoạt động tín dụng ......................................................36 2.2.6 Phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro ..................................................39 2.2.6.1 Phân loại nợ .........................................................................................40 2.2.6.2 Tình hình trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng: ....................41 2.2.7 Đánh giá về quản trị rủi ro tín dụng doanh nghiệp tại MB Sở Giao Dịch 2 . .................................................................................................................41 2.2.7.1 Những thành công đạt được .................................................................41 vii 2.2.7.2 Hạn chế và nguyên nhân ......................................................................42 CHƯƠNG 3:GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI – CHI NHÁNH SỞ GIAO DỊCH 2 ......................................................47 3.1 ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỤC TIÊU QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP ......................................................................47 3.1.1 Định hướng hoạt động kinh doanh của MB Sở Giao Dịch 2 ....................47 3.1.2 Dự báo các yếu tố tác động đến mức độ rủi ro tín dụng doanh nghiệp của MB Sở Giao Dịch 2 ............................................................................................48 3.1.3. Mục tiêu kiểm soát rủi ro tín dụng doanh nghiệp tại MB Sở Giao Dịch 2 .................................................................................................................49 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN H O Ạ T Đ Ộ N G Q U Ả N T R Ị RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI MB SỞ GIAO DỊCH 2 . ..........................................................................................................................50 3.2.1. Định dạng rủi ro trong hoạt động tín dụng ...................................................50 3.2.2. Hoàn thiện hệ thống chấm điểm và xếp hạng tín dụng ............................52 3.2.3. Hiện đại hóa hệ thống thông tin trong hoạt động cho vay .......................53 3.2.4. Nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động thu hồi và xử lý nợ ......55 3.2.5. Không ngừng cải tiến, hoàn thiện hệ thống chính sách quy trình cho vay .................................................................................................................57 3.2.6. Chú trọng và đầu tư hơn nữa vào chính sách cán bộ................................58 3.2.7. Tiếp cận phương thức quản lý danh mục khoản vay hiện đại ..................60 3.2.8. Áp dụng hình thức bảo hiểm cho vay để đảm bảo an toàn vốn cho các khoản vay có rủi ro cao ................................................................................60 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ....................................................................................60 3.3.1. Kiến nghị với MB .....................................................................................60 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước. .........................................................61 3.3.3. Kiến nghị đối với Chính Phủ ....................................................................63 KẾT LUẬN ..............................................................................................................65 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................66 PHỤ LỤC ...................................................................................................................... viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT NHTM : Ngân hàng thương mại TMCP : Thương mại cổ phần NH : Ngân hàng MBBank : Ngân hàng thương mại cổ phần Quân Đội QTRR : Quản trị rủi ro NHNN : Ngân hàng nhà nước QLRR : Quản lý rủi ro KHDN : Khách hàng doanh nghiệp KHCN : Khách hàng cá nhân TCTD : Tổ chức tín dụng ix DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Tình hình huy động vốn ............................................................................23 Bảng 2.2 Tình hình cho vay ......................................................................................25 Bảng 2.3 Tốc độ tăng trưởng cho vay theo quy mô tại chi nhánh ...........................26 Bảng 2.4 Kết quả kinh doanh tại MB Sở Giao Dịch 2 ...........................................28 Bảng 2.5 Danh mục cho vay theo kỳ hạn .................................................................35 Bảng 2.6 Danh mục cho vay theo ngành nghề ..........................................................36 Bảng 2.7 Danh mục cho vay theo tài sản đảm bảo ..................................................36 Bảng 2.8 Bảng phân loại nợ MB Sở Giao Dịch 2 .....................................................40 Bảng 2.9 Trích lập, sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng .............................................41 x DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu 2.1 Tình hình huy động vốn .............................................................................24 Bảng 2.2 Tình hình cho vay ......................................................................................25 Biểu 2.2 Tình hình cho vay.......................................................................................25 Biểu 2.3 Tốc độ tăng trưởng cho vay theo quy mô tại chi nhánh ...........................26 Biểu 2.4 Kết quả kinh doanh tại MB Sở Giao Dịch 2 (Năm 2014-2016) .................27 Sơ đồ 2.1- Mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ với khách hàng (doanh nghiệp) .......34 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trước bối cảnh hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại thời gian qua gặp nhiều khó khăn, mức độ cạnh tranh ngày càng khốc liệt, buộc các ngân hàng nới lỏng các chính sách cho vay, bỏ qua các bước kiểm tra, rà soát, thẩm định… Và trong giai đoạn tình hình kinh tế khó khăn đã ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Vì mục tiêu lợi nhuận các doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn vay một cách kém hiệu quả, sai mục đích, thiếu quản lý nguồn vốn vay dẫn đến thiệt hại không chỉ cho bản thân doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Điều này đã làm cho tín chất rủi ro tín dụng trở nên phức tạp tác động đến sự an toàn của hệ thống ngân hàng. Tại ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2 cho vay doanh nghiệp chiếm tỷ trọng trên 70% tổng dư nợ, nợ xấu có xu hướng tăng mà phần lớn tập trung mảng doanh nghiệp, tỷ lệ nợ quá hạn hiện tại dưới 5%, trong tổng nợ quá hạn có đến 75% là dư nợ của doanh nghiệp. Chính vì những lí do đó mà hoạt động quản trị rủi ro tín dụng là một yêu cầu bức thiết được đặt ra nhằm quản lý, kiểm tra và giám sát mức độ rủi ro trong tầm kiểm soát để bảo đảm, hạn chế rủi ro ở mức có thể chấp nhận được với mức lợi nhuận cao nhất. Xuất phát từ những yêu cầu bức thiết và cùng với những mong muốn sử dụng những kiến thức đã học cũng như các kết quả quan sát học hỏi từ thực tiễn hoạt động của ngân hàng , tôi quyết định thực hiện đề tài: “ Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chính của nghiên cứu là tìm ra các giải pháp khả thi nhằm quản trị tốt rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2. Để đạt được mục tiêu này phải thực hiện các nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng thương mại. - Phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng, rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại 2 cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2, tìm ra các nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng tại Chi nhánh. - Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thện công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Đề tài tập trung nghiên cứu những lý luận và thực tiễn về quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sơ Giao Dịch 2. - Phạm vi nghiên cứu: Về nội dung nghiên cứu: Cách tiếp cận của đề tài là nghiên cứu vấn đề Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cho vay. Về thời gian: Đề tài nghiên cứu thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của chi nhánh từ năm 2014-2016. 4. Phương pháp nghiên cứu Sử dụng các phương pháp tổng hợp và phân tích, phương pháp phân tích thống kê, phương pháp so sánh sự biến động của các dãy số qua các năm, phương pháp lịch sử và phương pháp logic. 5. Kết cấu luận văn Luận văn được chia thành 3 chương cụ thể: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động của ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối vơi khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tạ ngân hàng Thương mại cổ phần Quân Đội – Chi nhánh Sở Giao Dịch 2. 3 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. 1.1. HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. 1.1.1 Hoạt động tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng thương mại.  Khái niệm về doanh nghiệp: Doanh nghiệp (DN) là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luât nhằm thực hiện các hoạt động kinh doanh. ( Theo Luật Doanh nghiệp 2005 định nghĩa)  Tín dụng Ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp. Khái niệm: Tín dụng là quan hệ vay mượn dựa trên nguyên tắc hoàn trả. Tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị dưới hình thức hiện vật hay tiền tệ từ người sở hữu sang người sử dụng, sau một thời gian nhất định trả lại với một lượng lớn hơn. Tín dụng có 3 đặc điểm cơ bản và nếu thiếu một trong 3 đặc điểm sau thì sẽ không còn phạm trù tín dụng nữa: - Có sự chuyển giao quyền sử dụng một lượng giá trị từ người này sang người khác. - Sự chuyển giao này mang tính chất tạm thời. - Khi hoàn trả lượng giá trị đã chuyển giao cho người sở hữu phải kèm theo một lượng giá trị dôi thêm gọi là lợi tức. Tín dụng ngân hàng là một hình thức phát triển cao của tín dụng, tuy nhiên nó vẫn giữ nguyên được những bản chất ban đầu của quan hệ tín dụng. Tín dụng ngân hàng được hiểu là quan hệ vay mượn lẫn nhau theo nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi theo một thời gian nhất định, giữa một bên là NHTM và một bên là các cá 4 nhân, các tổ chức kinh tế, tổ chức chính trị xã hội, tổ chức tín dụng, các NHTM khác. Hoạt động tín dụng của NHTM dựa trên một số nguyên tắc nhất định nhằm đảm bảo tính an toàn và khả năng sinh lời. Các nguyên tắc này được cụ thể hóa trong các quy đinh: - Khách hàng phải cam kết hoàn trả nợ gốc và lãi vay đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. - Khách hàng phải cam kết sử dụng vốn vay theo đúng mục đích đã thoả thuận trong hợp đồng tín dụng. Mục tiêu của NHTM luôn đặt ra khi cấp tín dụng là thu hồi được gốc, lãi vay và phí (nếu có) theo thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. Quan hệ tín dụng sẽ kết thúc khi ngân hàng thu hồi hết nợ gốc, lãi vay và các khoản phí (nếu có). Một số trường hợp khách hàng đã không hoàn trả hoặc hoàn trả không đầy đủ hoặc đúng hạn thì ngân hàng xem xét tìm ra nguyên nhân là rất quan trọng để giúp ngân hàng kịp thời đưa ra các quyết định mới liên quan đến tính an toàn của khoản tín dụng.  Phân loại tín dụng  Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn: - Cho vay bất động sản: là hình thức cho vay liên quan đến việc mua sắm và xây dựng bất động sản nhà ở, đất đai, bất động sản trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại và dịch vụ. - Cho vay sản xuất kinh doanh là hình thức cho vay để bổ sung vốn lưu động cho các doanh nghiệp sản xuất - Cho vay tiêu dùng là hình thức cấp tín dụng để đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng như mua sắm vật dụng, tài sản… của các cá nhân  Căn cứ vào thời hạn: - Cho vay ngắn hạn: là hình thức cho vay có thời hạn dưới 12 tháng và được sủ dụng để bù đắp thiếu hụt vốn lưu động của các doanh nghiệp và nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của cá nhân. 5 - Cho vay trung hạn: là hình thức cho vay có thời hạn từ 1 đến 5 năm. Tín dụng trung hạn chủ yếu được đầu tư để mua sắm tài sản cố đinh, cải tiến, đổi mới thiết bị công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh… - Cho vay dài hạn: là hình thưc cho vay có thời hạn trên 5 năm. Tín dụng dài hạn là hình thức tín dụng cung cấp để đáp ứng nhu cầu dài hạn như xây dựng nhà ở, các thiết bị, phương tiện vận tải có quy mô lớn, xây dựng các xí nghiệp mới…  Căn cứ vào mức độ tín nhiệm: - Cho vay không có tài sản đảm bảo: là hình thức cho vay không cần tài sản thế chấp, cầm cố hoặc sự bảo lãnh của người thứ ba, mà việc cho vay chỉ dựa vào uy tín của bản thân khách hàng. Đối với những khách hàng tốt, có khả năng tài chính mạnh, có quan hệ lâu dài với ngân hàng… thì ngân hàng có thể cấp tín dụng theo hình thức này. - Cho vay có tài sản đảm bảo: là hình thức cho vay mà để được vay thì người đi vay phải có tài sản thế chấp, cầm cố hoặc có sự bảo lãnh của người thứ ba. Đối với khách hàng không có uy tín cao với ngân hàng, khi vay vốn đòi hỏi phải có sự bảo đảm. Sự bảo đảm này là căn cứ pháp lý để ngân hàng có một nguồn thu thứ hai bổ sung khi nguồn thu nợ thứ nhất không đầy đủ. Đồng thời tài sản thế chấp này bảo đảm cho khách hàng sử dụng vốn đúng mục đích cam kết.  Căn cứ vào hình thái giá trị của tín dụng: - Tín dụng bằng tiền là loại cho vay mà hình thái giá trị của tín dụng được cung cấp bằng tiền. Đây là loại tín dụng chủ yếu của các ngân hàng. - Tín dụng bằng tài sản là hình thức cho vay bằng tài sản như tài trợ thuê mua…  Căn cứ vào xuất xứ tín dụng: - Cho vay trực tiếp: ngân hàng cấp vốn trực tiếp cho những người có nhu cầu, đồng thời người đi vay trực tiếp hoàn trả nợ vay cho ngân hàng. - Cho vay gián tiếp: là khoản vay được thực hiện thông qua việc mua lại các khế ước hoặc chứng từ nợ đã phát sinh và còn trong thời hạn thanh toán như chiết khấu thương mại, mua nợ… Ngoài ra, ngân hàng còn cho vay dưới hình thức bảo lãnh… 6 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại  Khái niệm rủi ro tín dụng Rủi ro là những biến cố không mong đợi khi xảy ra dẫn đến tổn thất về tài sản của ngân hàng, giảm sút lợi nhuận thực tế so với dự kiến hoặc phải bỏ ra thêm một khoản chi phí để có thể hoàn thành được một nghiệp vụ tài chính nhất định. Trong họat động kinh doanh ngân hàng, tín dụng là hoạt động kinh doanh đem lại lợi nhuận chủ yếu của ngân hàng nhưng cũng là nghiệp vụ tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Các thống kê và nghiên cứu cho thấy rủi ro tín dụng chiếm đến 70% trong tổng rủi ro hoạt động ngân hàng. Mặc dù hiện nay đã có sự dịch chuyển trong cơ cấu lợi nhuận của ngân hàng, theo đó, thu nhập từ họat động tín dụng có xu hướng giảm xuống và thu nhập dịch vụ có xu hướng tăng lên nhưng thu nhập từ tín dụng vẫn chiếm từ 1/3 đến 2/3 thu nhập ngân hàng. Rủi ro tín dụng là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây tổn thất và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng kinh doanh ngân hàng. Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về rủi ro tín dụng. Theo Timothy W.Koch: Một khi ngân hàng nắm giữ tài sản sinh lợi, rủi ro xảy ra khi khách hàng sai hẹn, có nghĩa là khách hàng không thanh toán vốn gốc và lãi theo thỏa thuận. Rủi ro tín dụng là sự thay đổi tiềm ẩn của thu nhập thuần và thị giá của vốn xuất phát từ việc khách hàng không thanh toán hay thanh toán trễ hạn (Bank Management, University of South Caro1ina, The Dryden Press, 1995, page 107). Trong tài liệu “ Financial Institutions Management – A Modern Perpective ” A.Saunder và H.Lange định nghĩa rủi ro tín dụng là khoản lỗ tiềm tàng khi ngân hàng cấp tín dụng cho một khách hàng, nghĩa là khả năng các luồng thu nhập dự tính mang lại từ khoản cho vay của ngân hàng không thể được thực hiện đầy đủ về cả số lượng và thời hạn. Theo khoản 1 Điều 2 Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng ban hành kèm theo Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước thì:“Rủi ro tín dụng trong hoạt động nhân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ