Tài liệu Mối quan hệ giữa thực tiễn quản trị nguồn nhân lực, trách nhiệm xã hội và kết quả hoạt động kinh doanh trường hợp các doanh nghiệp chế biến thực phẩm tại đồng bằng sông cửu long

TR B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O NG Đ I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH ----------------- Nguy n Thanh Hùng M I QUAN H GI A TH C TI N QU N TR NGU N NHÂN L C, TRÁCH NHI M XÃ H I VÀ K T QU HO T Đ NG KINH DOANH: TR NG H P CÁC DOANH NGHI P CH BI N TH C PH M T I Đ NG B NG SÔNG C U LONG LU N ÁN TI N Sƾ KINH T Tp.H Chí Minh - Năm 2018 ii TR B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O NG Đ I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH ----------------- Nguy n Thanh Hùng M I QUAN H GI A TH C TI N QU N TR NGU N NHÂN L C, TRÁCH NHI M XÃ H I VÀ K T QU HO T Đ NG KINH DOANH: TR NG H P CÁC DOANH NGHI P CH BI N TH C PH M T I Đ NG B NG SÔNG C U LONG Chuyên ngành: QU N TR KINH DOANH Mã s : 934.01.01 LU N ÁN TI N Sƾ KINH T NG PGS.TS H IH NG D N KHOA H C: TI N DŨNG Tp.H Chí Minh - Năm 2018 L I CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan lu n án ti n sƿ kinh t v i tên đ tài “M i quan h gi a th c ti n qu n tr ngu n nhân l c, trách nhi m xã h i và k t qu ho t đ ng kinh doanh: tr ng h p các doanh nghi p Ch bi n th c ph m t i Đ ng b ng sông C u Long” là công trình nghiên c u khoa h c c a riêng tôi. Các thông tin, k t qu nghiên c u trong lu n án là trung th c, có ngu n g c rõ ràng và ch a đ c công b trên b t kỳ công trình nghiên c u nào khác. i M CL C M C L C ................................................................................................................i DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH VI T T T ..........................................v DANH M C B NG ..............................................................................................vi DANH M C HÌNH ............................................................................................. viii CH NG 1 - GI I THI U ........................................................................................1 1.1 LÝ DO CH N Đ TÀI .....................................................................................1 1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U ..............................................................................7 1.2.1 M c tiêu chung ............................................................................................7 1.2.2 M c tiêu nghiên c u c th .........................................................................7 1.2.3 Câu h i nghiên c u......................................................................................8 1.3 Đ I T NG NGHIÊN C U ...........................................................................8 1.3.1 Đ i t ng nghiên c u ..................................................................................8 1.3.2 Đ i t ng kh o sát: .....................................................................................8 1.4 PH M VI NGHIÊN C U.................................................................................8 1.5 PH NG PHÁP NGHIÊN C U .....................................................................9 1.6 C U TRÚC C A LU N ÁN .........................................................................10 CH NG 2 - C S LÝ THUY T VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN C U .....................11 2.1 C S LÝ THUY T V TH C TI N QU N TR NGU N NHÂN L C 11 2.1.1 Khái ni m v qu n tr ngu n nhân l c ......................................................11 2.1.2 Khái ni m v th c ti n qu n tr ngu n nhân l c .......................................12 2.1.3 Các thành ph n c a th c ti n qu n tr ngu n nhân l c .............................13 2.1.4 Lý thuy t v qu n tr ngu n nhân l c xanh ...............................................22 ii 2.2 C S LÝ THUY T V TRÁCH NHI M XÃ H I C A DOANH NGHI P ............................................................................................................................... 23 2.3 C S LÝ THUY T V CAM K T T CH C ......................................... 35 2.4 C S LÝ THUY T V K T QU HO T Đ NG KINH DOANH ......... 38 2.5 M I QUAN H GI A CÁC KHÁI NI M NGHIÊN C U ......................... 42 2.5.1 M i quan h gi a qu n tr ngu n nhân l c và trách nhi m xã h i ........... 42 2.5.2 M i quan h gi a th c ti n QTNNL và cam k t t ch c ......................... 48 2.5.3 M i quan h gi a TNXH và cam k t t ch c .......................................... 50 2.5.4. M i quan h gi a trách nhi m xã h i và k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p ............................................................................................... 54 2.5.5 M i quan h gi a cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p...................................................................................................... 57 2.5.6 nh h ng c a th c ti n QTNNL đ n k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p (mô hình c nh tranh).............................................................................. 59 2.6 Đ C ĐI M NGÀNH CH BI N TH C PH M ......................................... 60 2.7 Đ C ĐI M NGU N NHÂN L C VÀ TRÁCH NHI M XÃ H I C A CÁC DOANH NGHI P CH BI N TH C PH M ĐBSCL ............................. 62 2.7.1. Đ c đi m ngu n nhân l c ........................................................................ 62 2.7.2 Đ c đi m v th c hi n trách nhi m xã h i c a các doanh nghi p ch bi n th c ph m .......................................................................................................... 62 2.7.3 Đ c đi m đ a bàn nghiên c u ................................................................... 65 2.8 MÔ HÌNH NGHIÊN C U ............................................................................. 66 CH NG 3 - THI T K NGHIÊN C U .............................................................. 70 3.1 PH NG PHÁP NGHIÊN C U .................................................................. 72 3.1.1 Nghiên c u đ nh tính ................................................................................ 72 3.1.2 Nghiên c u đ nh l 3.2 PH NG PHÁP X ng s b ................................................................... 73 LÝ S LI U ............................................................... 74 iii 3.2.1 Đánh giá h s tin c y Cronbach’s Alpha .................................................74 3.2.2 Phân tích nhân t khám phá (EFA) ...........................................................75 3.2.3 Phân tích nhân t kh ng đ nh (CFA) .........................................................75 3.2.4 Phân tích mô hình c u trúc tuy n tính .......................................................76 3.2.5 Ki m đ nh Bootstrap .................................................................................77 3.3 THI T K NGHIÊN C U S B .................................................................78 3.3.1 Các b c nghiên c u s b .......................................................................78 3.3.2 K t qu xây d ng thang đo nháp ...............................................................79 3.3.3 K t qu xây d ng thang đo s b ..............................................................92 CH NG 4 - PHÂN TÍCH K T QU NGHIÊN C U .......................................108 4.1 NGHIÊN C U CHÍNH TH C V M I QUAN H GI A TH C TI N QTNNL, TNXH VÀ K T QU HO T Đ NG KINH DOANH C A CÁC DOANH NGHI P CH BI N TH C PH M ...................................................108 4.1.1 Thi t k các b c nghiên c u chính th c................................................108 4.1.2 Mô hình nghiên c u chính th c ..............................................................109 4.1.3 Thang đo và m u nghiên c u chính th c ................................................112 4.2 PHÂN TÍCH NHÂN T KH NG Đ NH CFA ............................................115 4.2.1 Phân tích CFA thang đo th c ti n QTNNL.............................................115 4.2.2 Phân tích CFA đ i v i thang đo trách nhi m xã h i ...............................120 4.2.3 Phân tích CFA đ i v i thang đo cam k t t ch c ...................................123 4.2.4 Phân tích CFA đ i v i thang đo k t qu ho t đ ng kinh doanh .............124 4.2.5 Phân tích CFA mô hình t i h n ...............................................................126 4.3.KI M Đ NH MÔ HÌNH LÝ THUY T ........................................................128 4.3.1 Ki m đ nh gi thuy t b ng mô hình c u trúc tuy n tính (SEM) .............128 4.3.2. Ki m đ nh cl ng mô hình c nh tranh .............................................131 iv 4.3.3. Phân tích Bootstrap................................................................................ 134 CH NG 5 - K T LU N, Ý NGHƾA VÀ HÀM Ý ............................................ 143 5.1 K T LU N ................................................................................................... 143 5.2 Ý NGHƾA VÀ NH NG ĐÓNG GÓP C A NGHIÊN C U ...................... 145 5.2.1 K t qu nghiên c u và nh ng đóng góp đ i v i mô hình lý thuy t ....... 145 5.2.2 Ý nghƿa và đóng góp m i c a lu n án đ i v i mô hình đo l ng .......... 148 5.3 HÀM Ý QU N TR ..................................................................................... 149 5.4 H N CH C A NGHIÊN C U VÀ H NG NGHIÊN C U TI P THEO ............................................................................................................................. 155 TÀI LI U THAM KH O ........................................................................................... i PH L C ................................................................................................................... 1 PH L C 1A .......................................................................................................... 1 PH L C 1B .......................................................................................................... 5 PH L C 1C .......................................................................................................... 9 PH L C 1D ........................................................................................................ 13 PH L C 2........................................................................................................... 16 PH L C 3........................................................................................................... 18 PH L C 4........................................................................................................... 26 PH L C 5........................................................................................................... 88 PH L C 6........................................................................................................... 97 v DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH VI T T T Ký hi u APP Ti ng Anh Performance appraisal Ti ng Vi t Đánh giá công vi c COM DNNVV Compensation and Benefits Corporate social responsibility to Customers Corporate social responsibility to Environment Corporate social responsibility to Government Corporate social responsibility to Staffs Small and Medium Entersprises Th ng, đãi ng Trách nhi m xã h khách hàng Trách nhi m xã h môi tr ng Trách nhi m xã h pháp lý Trách nhi m xã h nhân viên Doanh nghi p nh ĐBSCL Mekong Delta Đ ng b ng sông C u Long EIU Economist Intelligence Unit GMP Good Manufacturing Practices Hazard Analysis and Critical Control Points Human resource management practices CSRC CSRE CSRG CSRS HACCP HRMP INN Innovation and participation OC PEM Organizational commitment Perceived market performance Perceived organizational performance Organizational performance Human resource management Salary Recruitment and Selection Selection and Training Job stability Corporate social responsibility Training Vietnam Chamber of Commerce and Industry PEP PER QTNNL SAL SEL SET STA TNXH TRA VCCI i khía c nh i khía c nh i khía c nh i khía c nh và v a T ch c nghiên c u kinh t thu c T p đoàn Economist Th c hành s n xu t t t Phân tích m i nguy và đi m ki m soát t i h n Th c ti n qu n tr ngu n nhân l c Khuy n khích tham gia, đ i m i Cam k t t ch c Nh n th c k t qu th tr ng Nh n th c hi u su t ho t đ ng K t qu ho t đ ng kinh doanh Qu n tr ngu n nhân l c L ng Tuy n d ng Tuy n d ng và đào t o Tính n đ nh công vi c Trách nhi m xã h i Đào t o Phòng Th ng m i và Công nghi p Vi t Nam vi DANH M C B NG B ng 2.1. T ng h p các thành ph n c a th c ti n QTNNL..................................... 21 B ng 2.2. T ng h p các thành ph n c a trách nhi m xã h i ................................... 32 B ng 2.3. Danh m c các ngành s n xu t ch bi n th c ph m ................................. 60 B ng 2.4. Tăng tr ng tiêu dùng Th c ph m – Đ u ng – Thu c lá ...................... 61 B ng 3.1. Nhân t tuy n d ng .................................................................................. 79 B ng 3.2. Nhân t Đào t o ....................................................................................... 80 B ng 3.3. Nhân t Đánh giá công vi c ..................................................................... 81 B ng 3.4. Nhân t L ng, th ng............................................................................ 82 B ng 3.5. Nhân t Tính n đ nh công vi c............................................................... 83 B ng 3.6. Khuy n khích s tham gia, đ i m i ......................................................... 84 B ng 3.7. Trách nhi m đ i v i nhân viên ................................................................ 85 B ng 3.8. Trách nhi m đ i v i khách hàng ............................................................. 86 B ng 3.9. Trách nhi m đ i v i môi tr ng .............................................................. 87 B ng 3.10. Trách nhi m xã h i đ i v i pháp lý ....................................................... 88 B ng 3.11. Thang đo cam k t t ch c ...................................................................... 90 B ng 3.12. Thang đo K t qu ho t đ ng kinh doanh ............................................... 91 B ng 3.13. Th ng kê mô t c m u ......................................................................... 92 B ng 3.14. K t qu Cronbach’s alpha thang đo th c ti n QTNNL ......................... 93 B ng 3.15. K t qu Cronbach’s alpha thang đo trách nhi m xã h i ........................ 94 B ng 3.16. K t qu Cronbach’s alpha thang đo cam k t t ch c ............................ 96 B ng 3.17. K t qu Cronbach’s alpha thang đo k t qu ho t đ ng ......................... 97 B ng 3.18. H s t i các nhân t thu c thang đo th c ti n QTNNL ....................... 99 B ng 3.19. H s t i nhân t thang đo TNXH ....................................................... 100 B ng 3.20. H s t i nhân t thang đo cam k t t ch c ......................................... 101 B ng 3.21. B ng h s t i nhân t thang đo k t qu ho t đ ng kinh doanh .......... 102 B ng 3.22. T ng h p thang đo đ c đi u ch nh cho nghiên c u chính th c ........ 103 B ng 4.1. T ng h p s bi n quan sát và c m u.................................................... 112 B ng 4.2. K t qu th ng kê m u nghiên c u ......................................................... 115 B ng 4.3. K t qu ki m đ nh giá tr phân bi t các bi n trong mô hình đo l ng .. 117 B ng 4.4. Đ tin c y thang đo th c ti n Qu n tr ngu n nhân l c......................... 118 B ng 4.5. Tóm t t k t qu ki m đ nh đ tin c y c a thang đo ............................... 119 B ng 4.6. K t qu ki m đ nh giá tr phân bi t gi a các bi n trong mô hình đo l ng trách nhi m xã h i .................................................................................................. 121 B ng 4.7. Ki m đ nh đ tin c y c a thang đo trách nhi m xã h i ......................... 122 B ng 4.8. Tóm t t k t qu ki m đ nh đ tin c y c a thang đo ............................... 123 B ng 4.9. Ki m đ nh đ tin c y c a thang đo cam k t t ch c .............................. 123 B ng 4.10. K t qu ki m đ nh đ tin c y c a thang đo cam k t t ch c ............... 124 vii B ng 4.11. K t qu ki m đ nh giá tr phân bi t gi a các bi n trong mô hình đo l ng k t qu ho t đ ng kinh doanh .......................................................................124 B ng 4.12. K t qu ki m tra đ tin c y thang đo k t qu ho t đ ng kinh doanh ...125 B ng 4.13. Tóm t t đ tin c y t ng h p và ph ng sai trích ..................................125 B ng 4.14. K t qu ki m đ nh giá tr phân bi t các khái ni m trong mô hình t i h n .................................................................................................................................128 B ng 4.15. K t qu c l ng mô hình lý thuy t (chu n hóa) ...............................130 B ng 4.16. K t qu c l ng mô hình c nh tranh (chu n hóa) ............................133 B ng 4.17. So sánh các ch tiêu gi a mô hình lý thuy t và mô hình c nh tranh ....134 B ng 4.18. c l ng Bootstrap v i m u N = 600 ................................................135 B ng 4.19. T ng h p k t qu ki m đ nh gi thuy t ................................................136 B ng 4.20. K t qu tác đ ng tr c ti p, gián ti p và t ng h p gi a các khái ni m trong mô hình nghiên c u .......................................................................................137 viii DANH M C HÌNH Hình 2.1. Mô hình m i quan h QTNNL v i k t qu ho t đ ng ............................. 19 Hình 2.2. Mô hình ngu n nhân l c và k t qu ho t đ ng ........................................ 19 Hình 2.3. Mô hình kim t tháp TNXH ..................................................................... 24 Hình 2.4. Mô hình nghiên c u đ xu t ..................................................................... 67 Hình 3.1. S đ th hi n quy trình nghiên c u ........................................................ 71 Hình 4.1. Mô hình nghiên c u chính th c ............................................................. 110 Hình 4.2. K t qu phân tích CFA thang đo th c ti n QTNNL .............................. 116 Hình 4.3. K t qu phân tích CFA thang đo trách nhi m xã h i ............................. 120 Hình 4.4. K t qu CFA thang đo cam k t t ch c ................................................. 123 Hình 4.5. K t qu CFA thang đo k t qu ho t đ ng kinh doanh ........................... 124 Hình 4.6. K t qu CFA mô hình đo l ng t i h n ................................................. 127 Hình 4.7. Mô hình SEM chu n hóa ........................................................................ 129 Hình 4.8. K t qu SEM mô hình c nh tranh .......................................................... 132 1 CH NG 1 - GI I THI U 1.1 LÝ DO CH N Đ TÀI Tr c s phát tri n c a kinh t toàn c u, quá trình h i nh p qu c t di n ra sâu r ng, đi u này d n đ n s c nh tranh gi a các doanh nghi p ngày càng gay g t và quy t li t h n. Các doanh nghi p tìm cách t o ra nhi u l i th c nh tranh nh gi m chi phí, nâng cao năng su t, ch t l ng s n ph m, c i ti n s n ph m… nh m m c tiêu nâng cao hi u qu kinh doanh, duy trì và phát tri n b n v ng. Tuy nhiên, vi c th c hi n m c tiêu này có hi u qu hay không còn tùy thu c vào vi c QTNNL trong m i công ty khác nhau. Có th nói, ngu n nhân l c đ c xem nh là m t trong nh ng y u t quan tr ng nh t c a các doanh nghi p hi n nay. c p đ vƿ mô, theo lý thuy t tăng tr sinh đã cho th y s tích lũy v n con ng ng n i i c u thành y u t chính cho tăng tr kinh t vƿ mô (Mankiw và c ng s , 1990). c p đ vi mô, ngu n nhân l c đ ng c xem nh là ngu n cung ng l n cho s duy trì l i th c nh tranh cho các doanh nghi p t nhân (Wright và c ng s , 1994). S gia tăng t m quan tr ng c a ngu n nhân l c đ th hi n rõ c 2 y u t : Cung và c u c a th tr ng lao đ ng. Tr c c s phát tri n c a kinh t tri th c, các công ty đang g p nhi u thách th c trong vi c đào t o nhân viên cho m t th tr ng lao đ ng đ c tr ng b i tình tr ng lao đ ng thi u trình đ , thêm vào đó n n kinh t tri th c cũng đ c đ c tr ng b i s phát tri n và c nh tranh ngày càng tăng c a các doanh nghi p (Audretsch and Thurik, 2001). Do đó, vi c tăng c ng công tác QTNNL là m t trong nh ng yêu c u c n thi t và c p bách trong các doanh nghi p hi n nay, b i vì: Thứ nhất, Qu n tr ngu n nhân l c là quan tr ng h n so v i qu n tr các ngu n c nh tranh khác vì con ng i s d ng các tài s n c a công ty, t o ra kh năng c nh tranh và giúp công ty đ t đ c m c tiêu mong mu n. Do đó, các doanh nghi p c n ph i hi u đ c nh ng mong đ i t l c l ng lao đ ng c a mình, ch ng h n nh nh ng mong mu n v th m quy n, h p tác c a ng i nhân viên v i nhà qu n tr , h p tác gi a nhân viên v i nhân viên, s th hi n kỹ năng c a ng i lao đ ng, s hài lòng và s cam k t, thái đ và s hi n di n, hành vi c a nhân viên. S qu n tr hi u qu c n t o ra m t n n văn hóa v i năng su t cao trong đó cá nhân và t p th có trách nhi m c i ti n liên t c quá trình kinh doanh và kỹ năng c a h đ góp ph n đ t đ c 2 các m c tiêu đ t ra b i các nhà qu n lý. Đ c bi t, ho t đ ng qu n tr có th th c hi n đ c các m c tiêu c a nhân viên g n v i m c tiêu c a t ch c, cung c p v nh ng kỳ v ng đ c xác đ nh th ng nh t v nh ng gì d ki n s làm, nh ng kỹ năng d ki n s có, hành vi d ki n th c hi n (Armstrong, 2014). Thứ hai, Theriou & Chatzoglou (2009) nghiên c u khám phá v m i quan h th c ti n QTNNL v i k t qu kinh doanh. K t qu nghiên c u cho th y ngu n l c là m t tài s n vô hình không th b t ch c, không đ c s n xu t tr c ti p b i các th c ti n ngu n nhân l c. Nh ng th c hành ngu n nhân l c t o thành m t l c l ng lao đ ng có tay ngh cao, t n tình, năng đ ng th hi n hành vi s n xu t và s n sàng th c hi n công vi c. Đây là lo i l c l ng lao đ ng có th thúc đ y s sáng t o ki n th c c b n. T t nhiên, ki n th c c b n c a t ch c không th t n t i ho c đ t hi u qu riêng mà đ c duy trì thông qua vi c qu n lý ki n th c - ph ng ti n c a s tích lũy, chia sẻ và s d ng nh ng tài s n tri th c c a t ch c. Quá trình qu n lý và b sung nh ng ki n th c c a t ch c hi u qu s t o ra năng l c quý, hi m, không th b t ch c. Nh ng y u t đó có th giúp th c hi n công vi c đ t đ c m t l i th c nh tranh b n v ng và nâng cao hi u su t. Thứ ba, nhân viên trong doanh nghi p là nh ng thành viên ti m năng, m t tài s n quan tr ng c n đ c đào t o và phát tri n, vi c phát tri n ngu n nhân l c có m i quan h tích c c đ n hi u su t công ty. Ho t đ ng phát tri n ngu n nhân l c đ c ph n ánh thông qua vi c gia tăng kỹ năng, thái đ và đ ng l c c a nhân viên. S gia tăng các nhân t này làm gia tăng năng su t. Năng su t cao h n s góp ph n t o s tăng tr ng doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p, đi u này đ c xem nh là s c kh e v tài chính c a doanh nghi p (Gamage, 2007). T nh ng l p lu n trên có th th y ngu n nhân l c đ c coi là tài s n quan tr ng nh t c a m t t ch c, nh ng r t ít các t ch c có th khai thác đ y đ ti m năng v ngu n tài s n này. Lado & Wilson (1994) xác đ nh QTNNL là m t h th ng “... nh m t t p h p riêng bi t nh ng có liên quan đ n các ho t đ ng, ch c năng, quy trình h Đ ng tr ng vào vi c thu hút, phát tri n và duy trì ngu n nhân l c c a m t công ty”. c b i c nh toàn c u hóa, n u c i ti n m t chi u lƿnh v c công ngh thì khó có th nâng cao hi u qu ho t đ ng qu n tr trong doanh nghi p, tr khi k t h p nâng cao vi c th c hành qu n tr ngu n nhân l c v i ng d ng công ngh đ t o thành 3 m t h th ng ph c h p. V i lý do này, các t ch c luôn th n tr ng trong vi c đánh giá th c ti n QTNNL hi n có và ti n hành c i ti n liên t c đ nhân viên có th góp ph n c i thi n hi u su t ho t đ ng. Thêm vào đó, đ duy trì l i th c nh tranh và phát tri n b n v ng thì bên c nh vi c quan tâm đ n y u t ngu n nhân l c, các t ch c c n ph i chú ý đ n các khía c nh khác liên quan đ n trách nhi m xã h i (TNXH) nh các bên có liên quan, khách hàng, c ng đ ng, xã h i, môi tr ng..v.v. B i l , s c nh tranh gi a các doanh nghi p hi n nay không ch v ch t l ng, giá c , kênh phân ph i, hay qu ng cáo mà còn th hi n thông qua k t qu th c hi n TNXH c a t ch c. Theo quan đi m c a Carroll (1991), TNXH liên quan đ n vi c ho t đ ng c a m t doanh nghi p đ có l i ích kinh t , ch p hành pháp lu t, đ o đ c và h tr xã h i. Ch u TNXH có nghƿa là đ t đ c l i nhu n và tuân theo pháp lu t là đi u ki n u tiên hàng đ u khi nói v đ o đ c c a doanh nghi p và m c đ doanh nghi p h tr cho xã h i. Đ ng th i cũng theo Carroll (2008) cho r ng nhân viên là nhân t chính giúp liên k t QTNNL và TNXH, chính h là ng i th c hi n đ đ a trách nhi m xã h i cho các bên có liên quan. Wilcox (2006) đ c p đ n TNXH khía c nh bên trong và bên ngoài t ch c. V c b n, khía c nh bên trong c a TNXH gi i quy t các v n đ đ o đ c và tinh th n c a ng i lao đ ng. M t t ch c thi t l p cách th c làm vi c mang tính đ o đ c, có trách nhi m xã h i c n quan tâm đ n ch t l ng công vi c, bình đ ng, cân b ng công vi c - cu c s ng, đ m b o an toàn công vi c và công b ng trong tr l ng, phúc l i đ i v i nhân viên (Shen và c ng s , 2009). TNXH có tác đ ng tích c c đ n k t qu ho t đ ng thông qua thúc đ y vi c th c hi n TNXH gi a các nhân viên, nh m c i thi n các thái đ và hành vi c a nhân viên theo đ nh h ng c a t ch c. Lúc này, QTNNL nh là ph ng ti n c n thi t đ nâng cao s ng h và cam k t c a nhân viên cho vi c th c hi n các chính sách và th c hành TNXH (Baptiste, 2008 trích t Buciuniene and Kazlauskaite, 2012). Th c t cho th y, th c hi n TNXH là m t đòi h i c p bách c a các doanh nghi p hi n nay. Vì đ xâm nh p thành công các th tr ng l n và khó tính nh Nh t B n, Hoa Kỳ và Châu Âu thì các doanh nghi p c n ph i tăng c ng nghiên c u kh năng áp d ng các tiêu chu n qu c t v TNXH nh tiêu chu n ISO14000, SA8000 hay g n đây nh t là ISO26000 đ th hi n trách nhi m c a mình v i xã h i. Thêm vào đó, m t trong nh ng thách th c đ i v i doanh nghi p là b quy t c ng x c a Liên Hi p 4 Qu c (Code of Conduct - COC) đã đ a ra nh ng quy t c c th v an toàn th c ph m, b o v môi tr ng ng, bình đ ng gi i, an toàn lao đ ng, b o v môi tr ng, quy n c a i lao đ ng và phát tri n c ng đ ng …. Song, nh n th c v TNXH c a các doanh nghi p Vi t Nam nói chung và m t s doanh nghi p ch bi n nói riêng v n còn h n ch , m t s doanh nghi p còn nghƿ r ng TNXH ch đ n thu n là vi c làm t thi n mà ch a hi u rõ b n ch t và l i ích mang l i t TNXH, ch ng h n nh nh ng l i ích v c i thi n quan h trong công vi c, gi m chi phí, tăng năng su t lao đ ng, gi m tỷ l nhân viên ngh , b vi c, gi m chi phí tuy n d ng và đào t o nhân viên m i, tăng doanh thu, t o uy tín và nâng cao danh ti ng cho doanh nghi p thì ch a đ c nh n th c đ y đ . M t s nghiên c u có liên quan nh : Buciuniene and Kazlauskaite (2012) nghiên c u v m i quan h gi a QTNNL, TNXH và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p. Tác gi kh o sát 119 doanh nghi p nh và l n t i Lithuania, k t qu nghiên c u thông qua phân tích th ng kê cho th y có m t m i liên h tích c c gi a QTNNL, TNXH và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p – Doanh nghi p có ch c năng qu n tr ngu n nhân l c càng phát tri n, s có nh ng chính sách th c hi n TNXH càng t t h n, đi u này có nh h ng tích c c v k t qu ho t đ ng và k t qu tài chính doanh nghi p. Tuy nhiên, bài vi t ch a đ c p c th đ n các nh h ng c a nh ng ch c năng QTNNL đ n m c đ th c hi n TNXH ra sao. Thêm vào đó, nghiên c u khám phá vai trò c a QTNNL trong th c hi n TNXH thông qua mô hình t ng quan QTNNL và TNXH c a Jamali và c ng s (2015) đ c p đ n QTNNL đóng vai trò tích c c trong vi c xây d ng ch ng trình th c thi TNXH c a t ch c, giúp c ng c n n t ng n i b bên trong góp ph n nâng cao l i th c nh tranh c a doanh nghi p, h ng ho t đ ng t ch c đ t đ c m c tiêu và giá tr mong đ i thông qua vi c th c hi n TNXH n i b . Ambagahawella và c ng s (2010) nghiên c u trách nhi m xã h i thông qua vi c th c hi n QTNNL các ngân hàng t i Sri Lan Kan d a trên kh o sát nh n th c c a 104 nhân viên t i các ngân hàng qu c doanh và ngoài qu c doanh, k t qu phân tích h i quy cho th y có m i quan h tích c c gi a th c hi n TNXH thông qua QTNNL và vi c duy trì nhân viên trong ngân hàng. Thêm vào đó, Mathis and Jackson (2011) đã ch ra r ng có m t m i quan h tích c c gi a đ ng l c làm vi c và gi chân 5 nhân viên, trong đó trách nhi m xã h i c a doanh nghi p đ qu n lý nhân s là m t y u t t o đ ng l c cho ng c th c hi n thông qua i lao đ ng. Cooke and He (2010) nghiên c u v trách nhi m xã h i và qu n tr ngu n nhân l c t i các doanh nghi p d t và may m c t i Trung Qu c thông qua kh o sát 31 doanh nghi p, k t qu nghiên c u cho th y có m i quan h hai chi u gi a TNXH và QTNNL, khi đó QTNNL giúp hoàn thành các ho t đ ng c a TNXH. H n n a, nghiên c u cũng ch ra lý do chính cho th c hi n TNXH t i các doanh nghi p là dùng đ nâng cao danh ti ng, s hài lòng khách hàng và ti t ki m chi phí. Tuy nhiên, các doanh nghi p có xu h ng xem tr ng TNXH khía c nh môi tr ng và lu t pháp h n TNXH khía c nh t thi n. Vazifeh và c ng s (2016) khám phá v tác đ ng c a th c ti n QTNNL đ i v i TNXH, nghiên c u t i tr ng Đ i h c Y khoa Zabol thông qua kh o sát 102 nhân viên. Trong đó, QTNNL t p trung vào các chính sách, ph ng pháp, h th ng qu n lý nh h ng đ n hành vi và k t qu ho t đ ng c a nhân viên, theo đó k t qu ho t đ ng đ c đ c p nh là cách c x và k t qu th c hi n công vi c c a nhân viên. Nghiên c u cho th y th c ti n QTNNL có nh h ng đáng k đ n k t qu ho t đ ng c a t ch c thông qua bi n trung gian là th c hi n TNXH. Voegtlin and Greenwood (2016) t ng k t các nghiên c u v m i quan h QTNNL và TNXH c a các tác gi (Becker, 2011); (Cooke and He,2010); (Davies and Crane, 2010); (Pless và c ng s , 2012) nghiên c u cho th y các ho t đ ng c a th c ti n QTNNL nh : tuy n d ng và đào t o, đánh giá và thúc đ y, l ng và đãi ng , đào t o và phát tri n góp ph n nâng cao th c ti n TNXH trong doanh nghi p và đóng góp vào hoàn thành m c tiêu c a TNXH. Huselid (1995), Sels và c ng s (2006) thông qua nghiên c u m i quan h QTNNL và k t qu ho t đ ng c a các doanh nghi p, k t qu cho th y tác đ ng c a QTNNL có nh h viên và nh h ng tích c c đ n năng su t lao đ ng, gi m tỷ l ngh vi c c a nhân ng tích c c l i nhu n c a doanh nghi p. T i Vi t Nam, Tr n Kim Dung và c ng s (2010) nghiên c u m i quan h gi a th c ti n QTNNL, k t qu QTNNL và k t qu kinh doanh c a các doanh nghi p thông qua kh o sát 366 nhân viên, k t qu nghiên c u thông qua mô hình c u trúc tuy n tính cho th y khi doanh nghi p hoàn thi n th c ti n QTNNL s làm tăng kh 6 năng thu hút, duy trì nhân viên có năng l c, tăng m c đ th a mãn công vi c, gi m tỷ l ngh vi c và làm tăng k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. Thang (2016) nghiên c u nh h ng c a TNXH bên trong đ n cam k t t ch c: B ng ch ng t các doanh nghi p d ch v t i Vi t Nam, k t qu cho th y h u h t các nhân t thu c thành ph n TNXH nh : Quan h lao đ ng, đ i tho i xã h i, s c kh e và an toàn, hu n luy n và đào t o đ u nh h ng tích c c đ n cam k t tình c m, cam k t ti p t c và cam k t quy ph m, tuy nhiên cân b ng cu c s ng – công vi c có nh h ng tiêu c c đ n cam k t tình c m. Qua l c kh o m t s nghiên c u trong và ngoài n c, có th cho th y có khá nhi u nghiên c u v QTNNL, TNXH trong các doanh nghi p. Tuy nhiên, nghiên c u v m i quan h gi a QTNNL, TNXH đ t trong s cam k t t ch c và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p còn r t h n ch . H n n a, ch a th y nghiên c u nào v m i quan h gi a th c ti n QTNNL và TNXH đ c th c hi n trong lƿnh v c ch bi n th c ph m t i Vi t Nam. Thêm vào đó, Vi t Nam có ngu n nguyên li u phong phú và có s n l ng l n nh th y s n, trái cây nhi t đ i…, trong khi ho t đ ng s n xu t và ch bi n th c ph m n c ta ch y u do kho ng 10 tri u h nông dân và 500.000 c s ch bi n th c hi n, trong đó 85% có quy mô v a và nh , s n xu t theo mùa v nên trang thi t b , nhà x ng không b o đ m đi u ki n an toàn th c ph m (H ng Minh, 2015), đây v a là ti m năng to l n cho ngành công nghi p ch bi n th c ph m m r ng và phát tri n trong th i gian t i đ đáp ng nhu c u th tr ng v a là thách th c khi mà ho t đ ng ngành ch bi n th c ph m đòi h i ph i có nh ng tiêu chu n cao v trách nhi m ho t đ ng xã h i liên quan đ n an toàn, lao đ ng và môi tr ng..…tr c ng ng c a h i nh p sâu r ng. V y ho t đ ng QTNNL và TNXH c a các doanh nghi p ch bi n th c ph m t i khu v c này ra sao và có nh h ng nh th nào đ n s g n k t c a nhân viên và k t qu ho t đ ng c a các doanh nghi p, đây là m t v n đ đang nh n đ c s quan tâm c a các nhà qu n tr và các nhà nghiên c u. Vì th , vi c nghiên c u “Mối quan hệ giữa thực tiễn qu n trị nguồn nhân lực, trách nhiệm xã hội và kết qu ho t động của doanh nghiệp: Trường hợp các doanh nghiệp chế biến thực phẩm ” là c p thi t và có c s khoa h c v lý lu n, có tính th i s và ý nghƿa th c ti n. 7 Khe h ng nghiên c u: M c dù, có nhi u nghiên c u đ c p đ n m i quan h gi a th c ti n QTNNL và TNXH nh nghiên c u c a Buciuniene and Kazlauskaite (2012), Ambagahawella và c ng s (2010), Jamali và c ng s (2015), tuy nhiên ph n l n các nghiên c u t p trung vào TNXH khía c nh nhân viên bên trong doanh nghi p. H n n a, v khía c nh TNXH nh h ng đ n cam k t đ c m t s tác gi nghiên c u nh Turker (2009a), Mory và c ng s (2015), Farooq và c ng s (2013), Thang (2016). Tuy nhiên, th c ti n QTNNL đ t trong m i quan h v i TNXH khía c nh nhân viên và các khía c nh bên ngoài tác đ ng đ n cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p thì h u nh ít th y nghiên c u nào khám phá v m i quan h này trong cùng m t mô hình nghiên c u, đ c bi t là trong ngành ch bi n th c ph m t i Vi t Nam. Do đó, lu n án t p trung vào nghiên c u khám phá m i quan h tác đ ng gi a th c ti n QTNNL đ n các thành ph n c a TNXH khía c nh nhân viên và các khía c nh khác có liên quan bên ngoài doanh nghi p. Qua đó, đánh giá nh h ng c a khía c nh TNXH đ n s cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p, tr ng h p ngành ch bi n th c ph m t i ĐBSCL. 1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U 1.2.1 M c tiêu chung Nghiên c u m i quan h c a th c ti n qu n tr ngu n nhân l c, trách nhi m xã h i, cam k t t ch c v i k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p - tr ng h p các doanh nghi p ch bi n th c ph m, qua đó đ xu t các hàm ý qu n tr nh m hoàn thi n th c ti n qu n tr ngu n nhân l c g n trách nhi m xã h i, góp ph n nâng cao cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng c a các doanh nghi p. 1.2.2 M c tiêu nghiên c u c th Xác đ nh các thành ph n c a th c ti n qu n tr ngu n nhân l c, trách nhi m xã h i, cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p ch bi n th c ph m Đánh giá và phát tri n thang đo th c ti n qu n tr ngu n nhân l c; trách nhi m xã h i và k t qu ho t đ ng c a các doanh nghi p ch bi n th c ph m. Ki m đ nh thang đo, mô hình lý thuy t v m i quan h gi a th c ti n qu n tr ngu n nhân l c, trách nhi m xã h i, cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng c a các doanh nghi p ch bi n th c ph m. 8 Đ xu t các hàm ý qu n tr nh m hoàn thi n th c ti n qu n tr ngu n nhân l c g n trách nhi m xã h i, góp ph n nâng cao s cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng c a các doanh nghi p ch bi n th c ph m. 1.2.3 Câu h i nghiên c u Các thành ph n nào đo l ng th c ti n QTNNL, TNXH, cam k t t ch c và k t qu kinh doanh c a các doanh nghi p ch bi n th c ph m? Có s khác bi t nh th nào v thang đo th c ti n QTNNL, TNXH c a các nghiên c u tr c và th c t t i các doanh nghi p ch bi n th c ph m? Làm th nào đ đ nh l ng m i quan h gi a các khái ni m th c ti n QTNNL, TNXH, cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng doanh nghi p ra sao? C n làm gì đ hoàn thi n các ho t đ ng th c ti n QTNNL, TNXH nh m nâng cao s cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng kinh doanh c a các doanh nghi p ch bi n th c ph m? 1.3 Đ I T NG NGHIÊN C U 1.3.1 Đ i t ng nghiên c u Lu n án nghiên c u v th c ti n qu n tr ngu n nhân l c, m c đ th c hi n trách nhi m xã h i, cam k t t ch c và tình hình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p ch bi n th c ph m. 1.3.2 Đ i t ng kh o sát: Các doanh nghi p và h s n xu t kinh doanh ch bi n th c ph m đang ho t đ ng t i khu v c ĐBSCL. 1.4 PH M VI NGHIÊN C U Gi i h n n i dung nghiên c u: Th c ti n QTNNL và TNXH là m t khái ni m t ng đ i r ng. Vì v y, lu n án ch gi i h n nghiên c u trong ph m vi các ho t đ ng chính c a QTNNL và nh ng đánh giá c a ng i nhân viên v ho t đ ng QTNNL và m c đ th c hi n TNXH c a doanh nghi p, phân tích m i quan h gi a th c ti n QTNNL, TNXH đ n cam k t t ch c và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p trong các doanh nghi p thu c lƿnh v c ch bi n th c ph m. Gi i h n không gian: Lu n án nghiên c u ti p c n t góc đ nhân viên có gi ch c v và nhân viên có th i gian làm vi c kho ng 5 năm tr lên trong doanh nghi p ch bi n th c ph m. Kh o sát ki m ch ng v n đ nghiên c u t i m t s t nh ĐBSCL.