Tài liệu Phân tích tình hình hoạt động tín dụng tại chi nhánh nhnn& ptnt tp hà tĩnh qua 3 năm 2009 2011

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ PHÁT TRIỂN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC PHÁN TÊCH TÇNH HÇNH HOAÛT ÂÄÜNG TÊN DUÛNG TAÛI CHI NHAÏNH NGÁN HAÌNG NÄNG NGHIÃÛP VAÌ PHAÏT TRIÃØN NÄNG THÄN THAÌNH PHÄÚ HAÌ TÉNH Sinh viên thực hiện: TRẦN THỊ LAM Lớp: K42A KTNN Niên khóa: 2008 - 2012 Giáo viên hướng dẫn TS. BÙI ĐỨC TÍNH Huế, tháng 05 năm 2012 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính Khóa luận tốt nghiệp là một phần kết học tập của tôi sau những năm ở giảng đường đại học. Để hoàn thành bài khóa luận này ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi còn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của quý thầy cô giáo, gia đình và bạn bè. Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến giảng viênTS Bùi Đức Tính, người đã trực tiếp hướng dẫn, quan tâm, chỉ bảo tận tình cho tôi hoàn thành bài khóa luận này. Qua đây, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến cán bộ giảng viên khoa Kinh tế phát triển trường Đại học kinh tế Huế cùng ban lãnh đạo và các anh chị chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Mặc dù đã cố gắng, nỗ lực hết mình nhưng đề tài khóa SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính luận mà tôi thực hiện không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý chân thành từ phía thầy cô để đề tài khóa luận của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 5 năm 2012 Sinh viên Trần Thị Lam SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính MỤC LỤC Trang PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỂ ................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................3 3. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 4. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................................3 5. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................4 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................5 CHƯƠNG I TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.........................................5 1.1. Cơ sở khoa học của vấn đề cần nghiên cứu .........................................................5 1.1.1. Cơ sở lý luận .................................................................................................5 1.1.1.1. Lý luận chung về ngân hàng thương mại (NHTM)...............................5 1.1.1.2. Hoạt động tín dụng ................................................................................9 1.1.1.2.1. Khái niệm tín dụng.........................................................................9 1.1.1.2.2. Chức năng tín dụng ........................................................................9 1.1.1.2.3. Sự ra đời của tín dụng ..................................................................10 1.1.1.2.4. Phân loại tín dụng.........................................................................10 1.1.1.3. Những quy định chung về hoạt động tín dụng của Ngân hàng ...........11 1.1.1.3.1. Đối tượng cho vay........................................................................11 1.1.1.3.2. Điều kiện vay vốn ........................................................................12 1.1.1.3.3. Nguyên tắc cho vay .....................................................................12 1.1.1.3.4. Lãi suất cho vay............................................................................12 1.1.1.3.5. Thẩm định và quyết định cho vay ................................................13 1.1.1.3.6. Phương thức cho vay....................................................................13 1.1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng ..................................14 1.1.1.5. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của hoạt động tín dụng NH ...........19 1.1.2. Cơ sở thực tiễn ............................................................................................20 1.1.2.1. Kết quả đạt được trong hoạt động tín dụng của NHNN& PTNT Việt Nam và tỉnh Hà Tĩnh ...........................................................................20 1.1.2.2. Kết quả đạt được trong hoạt động tín dụng của chi nhánh NHNN& SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính PTNT TP Hà Tĩnh ...............................................................................22 CHƯƠNG II. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA CHI NHÁNH NHNN& PTNT TP HÀ TĨNH QUA 3 NĂM (2009-2011) .............23 2.1. Tình hình cơ bản của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh...........................23 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển .................................................................23 2.1.2. Chức năng - nhiệm vụ.................................................................................25 2.1.2.1. Chức năng............................................................................................25 2.1.2.2. Nhiệm vụ .............................................................................................25 2.1.3. Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý của NH ....................................................26 2.1.4. Tình hình sử dụng lao động của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh ..28 2.1.5. Tình hình cơ sở vật chất của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh........30 2.1.6. Những thuận lợi và khó khăn đối với hoạt động của NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh..................................................................................................31 2.1.6.1. Thuận lợi..............................................................................................31 2.1.6.2. Khó khăn..............................................................................................32 2.2. Quy mô và cơ cấu nguồn vốn của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011)................................................................................................32 2.3. Đánh giá chung về hoạt động huy động vốn......................................................37 2.4. Phân tích tình hình hoạt động cho vay ...............................................................41 2.4.1. Phân tích tình hình chung về hoạt động cho vay của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh.......................................................................................41 2.4.2. Phân tích tình hình cho vay theo kỳ hạn.....................................................44 2.4.3. Phân tích tình hình cho vay theo đối tượng kinh tế ....................................50 2.4.4. Phân tích tình hình cho vay theo ngành kinh tế..........................................56 2.4.5. Đánh giá tình hình cho vay vốn của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009 - 2011).............................................................................69 2.4.5.1. Ưu điểm ...............................................................................................69 2.4.5.2. Nhược điểm .........................................................................................70 2.4.6. Kết quả tài chính hoạt động kinh doanh của chi nhánh NHNN& PTNT Thạch Hà qua 3 năm (2008 - 2010) ............................................................70 SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính 3.1. Định hướng.........................................................................................................73 3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động tín dụng tại NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh...............................................................................................................74 3.2.1. Giải pháp về huy động vốn .........................................................................74 3.2.2. Giải pháp về hoạt động tín dụng .................................................................76 3.2.3. Giải pháp đối với hoạt động thu nợ ............................................................77 3.2.4. Giải pháp hạn chế rủi ro..............................................................................78 3.2.5. Nâng cao trình độ cho cán bộ công nhân viên............................................79 3.2.6. Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng .............................................................79 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................81 1. Kết luận .................................................................................................................81 2. Kiến nghị ...............................................................................................................82 TÀI LIỆU THAM KHẢO SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT NH Ngân hàng NHNN& PTNT NHNN& PTNT TP Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố NHNN Ngân hàng Nhà nuớc NHTM Ngân hàng thương mại NHCV Ngân hàng cho vay CNH- HĐH Công nghiệp hóa- hiện đại hóa CBCNV Cán bộ công nhân viên SXKD Sản xuất kinh doanh CBTD Cán bộ tín dụng KH Khách hàng HĐTD Hoạt động tín dụng HMTĐP Hạn mức tín dụng dự phòng NLNN Nông lâm ngư nghiệp HMTD Hạn mức tín dụng KT-XH VH – XH Kinh tế- xã hội Văn hóa- xã hội PGD Phòng giao dịch DSCV Doanh số cho vay DSTN Doanh số thu nợ DN Dư nợ NQH Nợ quá hạn XKLĐ CSH Xuất khẩu lao động Chủ sở hữu Trđ Triệu đồng DNTN Doanh nghiệp tư nhân TTCN Tiểu thủ công nghiệp TD TCTD Tín dụng Tổ chức tín dụng TSCĐ Tài sản cố định HĐV Huy động vốn SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Biến động lao động của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ............................................................................................29 Bảng 2: Tình hình cơ sở vật chất của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) .........................................................................................31 Bảng 3: Quy mô và cơ cấu nguồn vốn của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ..................................................................................35 Bảng 4: Tình hình huy động vốn tại chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ............................................................................................39 Bảng 5: Kết quả cho vay tại chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011)....................................................................................................43 Bảng 6: Tình hình cho vay theo kỳ hạn tại chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ..................................................................................46 Bảng 7: Doanh số cho vay và doanh số thu nợ theo đối tượng của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ...................................52 Bảng 8: Dư nợ và nợ quá hạn theo đối tượng cuả chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ....................................................................55 Bảng 9: Doanh số cho vay theo ngành kinh tế của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ....................................................................59 Bảng 10: Doanh số thu nợ theo ngành kinh tế của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ....................................................................61 Bảng 11: Dư nợ theo ngành kinh tế của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ..................................................................................64 Bảng 12: Nợ quá hạn theo ngành kinh tế của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011)..........................................................................68 Bảng 13: Kết quả tài chính hoạt động kinh doanh của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm (2009-2011) ..............................................................72 SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính TÓM TẮT NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Tên đề tài: Phân tích tình hình hoạt động tín dụng tại chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh 1. Mục đích nghiên cứu Mục tiêu chung Phân tích, đánh giá hoạt động tín dụng của ngân hàng qua các năm từ năm 2009 đến năm 2011. Từ đó, đưa ra các giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng tín dụng ở Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố Hà Tĩnh. Mục tiêu cụ thể - Phân tích tình hình huy động vốn của NH qua các năm từ năm 2009 đến năm 2011. - Phân tích tình hình cho vay vốn của NH qua các năm từ năm 2009 đến năm 2011. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng của NH. 2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập số liệu - Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu - Các phương pháp phân tích - Phương pháp chuyên gia chuyên khảo 3. Thời gian nghiên cứu Qua 3 năm 2009- 2011 và đề xuất năm 2012 4. Tài liệu tham khảo - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, đề án kinh doanh của NH - Nguồn số liệu thứ cấp từ NH - Từ một số sách chuyên ngành về NHTM - Thông tin thu thập từ internet và từ thực tế trong quá trình học tập 5. Kết quả đạt được Đề tài đã khái quát được những lý luận cơ bản về NHTM nói chung và các hoạt động tín dụng nói riêng cùng những chỉ tiêu đánh giá các hoạt động đó. SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính Thông qua các thông tin, số liệu thứ cấp, đề tài đã phân tích rõ tình hình hoạt động tín dụng của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm 2009 - 2011. Và dựa trên thực tế tình hình hiện tại của chi nhánh tôi đã đưa ra một số kiến nghị và giải pháp nhằm nâng hiệu quả hoạt động tín dụng, giúp chi nhánh ngày càng hoàn thiện vai trò và khẳng định được vị trí của mình trên địa bàn tỉnh nhà. Do kiến thức còn hạn chế, thời gian nghiên cứu, thu thập tài liệu có hạn nên không tránh khỏi những thiếu sót trong quá trình hoàn thành bài khóa luận. Kính mong sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô, các cô chú trong ban lãnh đạo chi nhánh NH cùng các bạn đọc. SVTH: Trần Thị Lam Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỂ 1. Lý do chọn đề tài Nền kinh tế thế giới đang trong xu hướng toàn cầu hóa để hòa nhập vào sự phát triển chung của kinh tế thế giới đòi hỏi các quốc gia phải không ngừng phấn đấu đưa đất nước mình phát triển. Tuy nhiên mỗi quốc gia có những cách thực hiện khác nhau do có xuất phát điểm khác nhau. Việt Nam với xuất phát điểm là một nước nông nghiệp nghèo có hơn 80% dân số là nông dân nhiệm vụ quan trọng được đặt ra là CNH - HĐH đất nước để đạt tới tốc độ phát triển nhanh, bền vững hơn. Để thực hiện nhiệm vụ này Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định: “ Sự phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa có vai trò cực kỳ quan trọng cả trước mắt và lâu dài, làm cơ sở để ổn định và phát triển kinh tế xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Nhưng việc phát triển nông nghiệp, nông thôn hiện nay gặp không ít khó khăn nhất là vấn đề vốn để sản xuất kinh doanh. Muốn phát triển sản xuất được đòi hỏi các tổ chức, các hộ sản xuất phải có ốn để mua con giống, cây trồng...trong khi năng lực của họ là có hạn thì đòi hỏi phải có các chính sách đúng đắn của Đảng, Nhà nước và nhất là sự hỗ trợ về vốn từ phía các ngân hàng (NH). Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn (NHNN& PTNT) là một trong những NH quốc doanh hàng đầu với nhiệm vụ cơ bản và lâu dài là phục vụ nông nghiệp, nông thôn và nông dân, với tư cách là người bạn đồng hành của nông nghiệp nông thôn Việt nam. NH đã và đang là kênh chuyển tải vốn chủ yếu đến các tổ chức kinh tế, các hộ sản xuất góp phần tạo công ăn việc làm giúp nông dân làm giàu bằng chính sức lao động của mình. Nhu cầu vốn luôn là một nhu cầu hết sức quan trọng và cần thiết đối với bất kỳ ngành nghề, lĩnh vực kinh tế. Bởi lẽ vốn là yều tố quan trọng đối với sự hình thành, tồn tại và phát triển của NH – một doanh nghiệp (DN) đặc biệt nói riêng và các DN nói chung. Một cơ cấu tài chính an toàn và hợp lý sẽ giúp NH giảm thiểu được rủi SVTH: Trần Thị Lam 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính ro thanh khoản và sử dụng vốn một cách hiệu quả hơn. Nhu cầu vốn cần thiết của nền kinh tế sẽ được NH đáp ứng dưới hình thức cấp tín dụng (TD). Chính vì thế, có thể nói nghiệp vụ huy động vốn (HĐV) và cấp TD là hai hoạt động kinh doanh chủ yếu của ngân hàng thương mại (NHTM), luôn đồng hành với sự tồn tại và phát triển của NH. Thành phố Hà Tĩnh là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa, xã hội, khoa học, kĩ thuật của tỉnh Hà Tĩnh. Thành phố có 10 phường và 6 xã nằm trong vùng kinh tế Bắc Trung Bộ. Mặc dù là đô thị loại III nhưng đời sống của người dân thành phố còn gặp nhiều khó khăn đặc biệt là các xã ở ngoại thành thì kinh tế nông nghiệp là chủ yếu. Theo chủ trương của Đảng, Chính phủ, thành phố Hà Tĩnh đang thực hiện quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế (CDCCKT) nông nghiệp nông thôn theo hướng đa dạng hóa các hình thức sản xuất nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Để làm được điều này cần phải có một lượng vốn, một kênh cung ứng vốn hiệu quả để từ đó mới tập trung cho sản xuất nâng cao hiệu quả kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân đồng thời hoàn thành CDCCKT nông nghiệp nông thôn xây dựng nông thôn mới. Nhận thức được tầm quan trọng của mình đối với sự phát triển nông nghiệp nông thôn của tỉnh nhà, chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố (NHNN&PTNT TP) Hà Tĩnh đã không ngừng mở rộng quan hệ với các thành phần kinh tế, góp phần tạo nên sự tăng trưởng kinh tế toàn thành phố. Chi nhánh NH đã kịp thời huy động và đáp ứng tối đa nguồn vốn cho SXKD, tiêu dùng trong cuộc sống, giúp người dân cải thiện và nâng cao chất lượng đời sống. Tuy nhiên, trong hoạt động kinh doanh các NHTM nói chung cũng như NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh nói riêng cũng gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình HĐV và sử dụng vốn. Làm thế nào để hoạt động tín dụng (HĐTD) thật hiệu quả, tạo nguồn vốn dồi dào, chất lượng cao đáp ứng cho sự nghiệp CNH – HĐH đất nước là vấn đề đáng được quan tâm. Sau một thời gian thực tập tại chi nhánh NH, với mong muốn góp một phần nhỏ vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động của NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh, tôi chọn đề tài “PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh QUA 3 NĂM 2009- 2011” làm khóa luận nghiên cứu của mình. SVTH: Trần Thị Lam 2 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính 2. Mục đích nghiên cứu Mục tiêu chung Phân tích, đánh giá hoạt động tín dụng của ngân hàng qua các năm từ năm 2009 đến năm 2011. Từ đó, đưa ra các giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng tín dụng ở Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố Hà Tĩnh. Mục tiêu cụ thể - Phân tích tình hình huy động vốn của NH qua các năm từ năm 2009 đến năm 2011. - Phân tích tình hình cho vay vốn của NH qua các năm từ năm 2009 đến năm 2011. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng của NH. 3. Phương pháp nghiên cứu - Vận dụng phương pháp phân tích kinh doanh để đánh giá thực trạng và các nhân tố tác động đến hoạt động tín dụng của địa bàn nghiên cứu. 3.1. Phương pháp thu thập số liệu a. Số liệu thứ cấp b. số liệu sơ cấp 3.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu - Dùng phương pháp phân tổ để hệ thống hóa và tổng hợp hợp số liệu. Việc tính toán và xử lý số liệu được tiến hành trên máy tính với các phần mềm thống kê thông dụng. 3.3. Các phương pháp phân tích - Phương pháp thống kê mô tả vận dụng nghiên cứu các đặc trưng về mặt lượng hoạt động tín dụng để tiếp cận bản chất vấn đề nghiên cứu. 3.4. Phương pháp chuyên gia chuyên khảo Vận dụng phương pháp chuyên gia chuyên khảo được sử dụng làm căn cứ giúp cho việc đề xuất các giải pháp phát triển. Tất cả các phương pháp toàn diện được sử dụng trên cơ sở phương pháp luận, duy vật biện chứng; khép kín vấn đề theo quan điểm khách quan, phát triển, toàn diện và hệ thống 4. Đối tượng nghiên cứu - HĐTD của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh trong thời gian từ 2009-2011. SVTH: Trần Thị Lam 3 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính 5. Phạm vi nghiên cứu - Không gian nghiên cứu: tình hình HĐTD của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh. - Thời gian nghiên cứu: tình hình HĐTD của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh qua 3 năm 2009- 2011. - Nội dung nghiên cứu: tình hình HĐTD theo kỳ hạn, theo đối tượng, ngành kinh tế của chi nhánh NHNN& PTNT TP Hà Tĩnh. SVTH: Trần Thị Lam 4 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở khoa học của vấn đề cần nghiên cứu 1.1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1.1. Lý luận chung về ngân hàng thương mại (NHTM) Khái niệm NHTM Căn cứ vào pháp lệnh Ngân hàng ngày 23/05/1990 của Hội đồng Nhà nước Việt Nam, “NHTM là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi từ khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền vay đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương thức thanh toán”. Căn cứ vào điều 20, luật các tổ chức tín dụng ban hành năm 1997, “NHTM là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ các hoạt động ngân hàng và hoạt động kinh doanh khác có liên quan. Trong đó, hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịchvụ thanh toán”. Chức năng của NHTM - Chức năng trung gian tài chính: NHTM là cầu nối giữa cung vốn và cầu vốn. Nó tập trung những nguồn tiền nhàn rỗi trong nền kinh tế để tài trợ lại cho nền kinh tế. NHTM với vai trò là trung gian tài chính đứng ra tập trung và phân phối lại vốn tiền tệ, điều hoà cung và cầu vốn trong các DN của nền kinh tế, đã góp phần điều tiết các nguồn vốn, tạo điều kiện cho quá trình SXKD của các DN không bị gián đoạn. Trung gian tài chính đã làm tăng thu nhập cho người tiết kiệm, từ đó mà khuyến khích tiết kiệm, đồng thời giảm TD cho người đầu tư, từ đó để khuyến khích đầu tư. - Trung gian thanh toán: NH trở thành trung gian thanh toán lớn nhất hiện nay ở hầu hết các quốc gia. Thay mặt khách hàng, NH thực hiện thanh toán giá trị hàng hoá dịch vụ, thu hộ tiền, thanh toán hộ KH. Quá trình lưu thông chuyển vốn từ tài khoản người mua sang tài khoản người bán có một đặc điểm phi vật chất, vì không SVTH: Trần Thị Lam 5 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính giống như tiền giấy được chuyển từ tay người này thực sự sang tay người khác mà chính là đồng tiền ghi sổ, góp phần thích ứng với các nhu cầu giao dịch. Hiện nay, các loại phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt: séc, uỷ nhiệm thu, uỷ nhiệm chi, thẻ thanh toán, cung cấp mạng lưới thanh toán điện tử. Các trung tâm thanh toán không chỉ trong phạm vi quốc gia mà vươn ra tầm quốc tế đã làm tăng tính hiệu quả của thanh toán qua NH, biến NH trở thành trung tâm thanh toán quan trọng và có hiệu quả, phục vụ đắc lực cho nền kinh tế. - Chức năng tạo tiền (tạo phương tiện thanh toán): Khi NH thực hiện chức năng thứ nhất và thứ hai cũng là đang thực hiện chức năng tạo tiền. Quá trình tạo tiền của NHTM được thực hiện thông qua HĐTD và thanh toán trong hệ thống NH, trong mối liên hệ chặt chẽ với hệ thống ngân hàng trung ương (NHTW) của mỗi nước. Đó là khả năng biến tiền gửi ban đầu tại một NH đầu tiên nhận tiền gửi thành một khoản tiền lớn hơn gấp nhiều lần khi thực hiện các nghiệp vụ TD thanh toán qua nhiều NH. Khi NH cho vay, số dư trên tài khoản tiền gửi thanh toán của KH tăng lên, KH có thể dùng để mua hàng và dịch vụ. Hơn nữa, toàn bộ hệ thống NH cũng tạo phương tiện thanh toán khi các khoản tiền gửi được mở rộng từ NH này đến NH khác trên cơ sở cho vay. Các nghiệp vụ của NHTM Các nghiệp vụ của NH bao gồm tất cả các hoạt động mà NH thực hiện trong khuôn khổ nghề nghiệp của mình. Hoạt động NHTM bao thường bao gồm: a, Nghiệp vụ nợ (Tạo lập vốn)  Nghiệp vụ huy động vốn Đây là nghiệp vụ cơ bản thu hút nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư và các thành phần kinh tế. Công tác huy động vốn góp phần quan trọng để bổ sung cho nguồn vốn hoạt động của NH một cách liên tục và thường xuyên. Nguồn vốn huy động của NH bao gồm: - Nguồn huy động từ tiền gửi không kỳ hạn như: tiền gửi thanh toán, tài khoản vãng lai, tiền gửi có kỳ hạn. - Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn, có kỳ hạn, tiết kiệm đảm bảo bằng vàng, tiết kiệm xây dựng nhà ở. SVTH: Trần Thị Lam 6 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính - Nguồn vốn tiền gửi khác của các TCKT, tổ chức xã hội, các đoàn thể, TCTD, kho bạc Nhà nước, ngân sách địa phương mang tính chuyên dùng. - Nguồn huy động dưới hình thức phát hành trái phiếu, kỳ phiếu của NH.  Nghiệp vụ đi vay Nghiệp vụ đi vay bảo đảm cho hoạt động của NH diễn ra bình thường. Nếu ở một thời điểm nào đó NH cần vốn để đáp ứng nhu cầu của KH thì NH có thể tiến hành vay NHTW, vay trên thị trường tiền tệ, vay từ các NHTM và các TCTD khác, vay từ các tổ chức quốc tế…  Vốn điều lệ Là mức vốn khi thành lập NH ghi rõ trong điều lệ hoạt động của NHTM, vốn điều lệ lớn hơn hoặc bằng mức vốn pháp định. Do tính chất sở hữu mà vốn pháp định của mỗi NH là khác nhau. b, Nghiệp vụ có (Sử dụng vốn)  Nghiệp vụ ngân quỹ (Dự trữ tiền mặt) Là việc NH để lại một số tiền nhất định mà không cho vay ra nhằm duy trì khả năng thanh toán của NH. Ngân quỹ của NHTM gồm: tiền mặt quỹ, tiền mặt gửi tại NHTW, tiền mặt đang trên đường hồi thu, các khoản dự trữ.  Nghiệp vụ cho vay Cho vay là khoản mục sinh lời chủ yếu của NH. Lãi suất thu được từ hoạt động cho vay để bù đắp chi phí tiền gửi, chi phí dự trữ, chi phí kinh doanh và quản lý, chi phí thuế và các khoản chi phí rủi ro đầu tư. - Theo tính chất pháp lý, nghiệp vụ cho vay của NHTM gồm cho vay trực tiếp, cho vay dựa trên chuyển nhượng trái quyền, cho vay qua chữ ký. - Theo thời hạn cho vay, gồm cho vay ngắn hạn, trung và dài hạn. - Theo phương thức tạo lập thị trường, gồm thị trường hóa giấy tờ thương mại, tiền cho vay đơn thuần trực tiếp. Nhìn chung các khoản cho vay của NHTM bao gồm: tín dụng ngân quỹ, tín dụng thuê mua hay tài trợ cho thuê, tài trợ ngoại thương, tài trợ tiêu dùng, cho vay kinh doanh bất động sản, cho vay cầm cố, hùn vốn kinh doanh và các nghiệp vụ liên kết tín dụng. SVTH: Trần Thị Lam 7 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính  Đầu tư chứng khoán Đầu tư chứng khoán là loại hình phổ biến trong tài sản Có của NHTM. NHTM thực hiện đầu tư chứng khoán nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận, nâng cao khả năng thanh khoản, đa dạng hóa các dịch vụ kinh doanh nhằm phân tán rủi ro. c, Nghiệp vụ trung gian Thường bao gồm nhiều loại nghiệp vụ NH khác nhau, cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế, các dịch vụ này ngày càng đa dạng giúp cho NH phát triển toàn diện làm phong phú thêm hoạt động kinh doanh, đem lại cho NH khoản thu nhập khá quan trọng. Có hai loại chủ yếu là nghiệp vụ mở tài khoản và thanh toán không dùng tiền mặt nhằm thực hiện các dịch vụ chuyển khoản chi trả hộ, thu hộ, chi lương, chuyển tiền. Đặc trưng của Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam Với phương châm hoạt động “AGRIBANK mang phồn thịnh đến khách hàng”. Agribank là ngân hàng hàng đầu tại Việt Nam tiếp nhận và triển khai các dự án nước ngoài, đặc biệt là các dự án của Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Cơ quan phát triển Pháp (AFD), Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB)… Agribank đảm nhận vai trò Chủ tịch Hiệp hội Tín dụng Nông nghiệp Nông thôn châu Á- Thái Bình Dương (APRACA) nhiệm kỳ 2008 – 2010. Trong những năm gần đây, Agribank còn được biết đến với hình ảnh của một ngân hàng hàng đầu cung cấp các sản phẩm dịch vụ tiện ích, hiện đại. Bước vào giai đoạn mới hội nhập sâu hơn, toàn diện hơn, nhưng đồng thời cũng phải đối mặt nhiều hơn với cạnh tranh, thách thức sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) ngày 07/11/2006, cam kết mở cửa hoàn toàn thị trường tài chính - ngân hàng vào năm 2011, Agribank xác định kiên trì mục tiêu và định hướng phát triển theo hướng Tập đoàn tài chính - ngân hàng mạnh, hiện đại có uy tín trong nước, vươn tầm ảnh hưởng ra thị trường tài chính khu vực và thế giới. Năm 2010 và những năm tiếp theo, Agribank xác định mục tiêu chung là tiếp tục giữ vững, phát huy vai trò ngân hàng thương mại hàng đầu, trụ cột trong đầu tư vốn cho nền kinh tế đất nước, chủ đạo, chủ lực trên thị trường tài chính, tiền tệ ở nông thôn, kiên trì bám trụ mục tiêu hoạt động cho “Tam nông”. Tập trung toàn hệ thống và SVTH: Trần Thị Lam 8 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính bằng mọi giải pháp để huy động tối đa nguồn vốn trong và ngoài nước. Duy trì tăng trưởng tín dụng ở mức hợp lý. Ưu tiên đầu tư cho “tam nông”, trước tiên là các hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư, diêm nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ và vừa nhằm đáp ứng được yêu cầu chuyển dịch cơ cấu đầu tư cho sản xuất nông nghiệp, nông thôn, tăng tỷ lệ dư nợ cho lĩnh vực này đạt 70%/tổng dư nợ. 1.1.1.2. Hoạt động tín dụng 1.1.1.2.1. Khái niệm tín dụng “Tín dụng” xuất phát từ chữ Latin là Creditium có nghĩa là tin tưởng, tín nhiệm. Tiếng anh là Credit. Theo ngôn ngữ dân gian Việt Nam, “tín dụng” có nghĩa là sự vay mượn. Tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng một lượng giá trị dưới hình thức hiện vật hay tiền tệ, từ người sở hữu sang người sử dụng sau đó hoàn trả lại với một lượng giá trị lớn hơn. Quan hệ này được thể hiện qua nội dung sau: - Người cho vay chuyển giao cho người đi vay một lượng giá trị nhất định, giá trị này có thể dưới hình thái tiền tệ hay hiện vật. - Người đi vay chỉ được sử dụng tạm thời lượng giá trị chuyển giao trong một thời gian nhất định. Sau khi hết thời gian sử dụng người đi vay có nghĩa vụ phải hoàn trả cho người cho vay một lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầu, khoản dôi ra gọi là lợi tức TD. Quan hệ TD còn hiểu theo nghĩa rộng hơn là việc HĐV và cho vay vốn tại các NH, theo đó NH đóng vai trò trung gian trong việc “đi vay để cho vay”. 1.1.1.2.2. Chức năng tín dụng - Chức năng thúc đẩy lưu thông hàng hoá và phát triển sản xuất: + Tín dụng tạo điều kiện đẩy nhanh tốc độ thanh toán góp phần thúc đẩy lưu thông hàng hóa bằng việc tạo ra tín tệ và bút tệ. + Tín dụng tạo ra nguồn vốn hỗ trợ cho quá trình sản xuất kinh doanh được thực hiện bình thường, liên tục và phát triển. + Tín dụng tạo nguồn vốn để đầu tư mở rộng phạm vi và quy mô sản xuất. - Chức năng phân phối lại tài nguyên: + Tín dụng là sự chuyển nhượng vốn từ chủ thể này sang chủ thể khác. Thông qua sự chuyển nhượng này TD góp phần phân phối lại tài nguyên, thể hiện ở chỗ: SVTH: Trần Thị Lam 9 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Bùi Đức Tính Người cho vay có một số tài nguyên tạm thời chưa dùng đến, thông qua TD, số tài nguyên đó được phân phối lại cho người đi vay. Ngược lại, người đi vay cũng thông qua quan hệ TD nhận được phần tài nguyên được phân phối lại. 1.1.1.2.3. Sự ra đời của tín dụng Tín dụng ra đời rất sớm gắn liền cùng với sự ra đời và phát triển của sản xuất hàng hoá. Cơ sở ra đời của TD xuất phát từ: - Có sự tồn tại và phát triển hàng hoá. - Có nhu cầu bù đắp thiếu hụt khi gặp biến cố nhằm đảm bảo sản xuất, đảm bảo cuộc sống bình thường. 1.1.1.2.4. Phân loại tín dụng Vì HĐTD là rất đa dạng nên để thuận lợi trong việc quản lý và sử dụng, người ta thường phân loại tín dụng. Việc phân loại TD dựa trên các tiêu thức sau: Căn cứ vào thời hạn tín dụng - Tín dụng ngắn hạn: Là loại TD có thời hạn dưới một năm, được xác định phù hợp với chu kỳ sản xuất kinh doanh và khả năng trả nợ của KH, loại TD này chiếm chủ yếu trong các NHTM. TD ngắn hạn thường được dùng để cho vay bổ sung thiếu hụt tạm thời vốn lưu động và cho vay phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân. - Tín dụng trung hạn: Là loại TD có thời hạn từ 1 đến 5 năm dùng để cho vay vốn mua sắm TSCĐ, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ… có thời hạn thu hồi vốn nhanh. - Tind dụng dài hạn: Là loại TD có thời hạn trên 5 năm được sử dụng để cấp vốn cho xây dựng cơ bản, cải tiến và mở rộng sản xuất có quy mô lớn… có thời gian hoàn vốn dài. Căn cứ vào đối tượng tín dụng - Tín dụng vốn lưu động là loại tín dụng được cấp phát để hình thành vốn lưu động của các tổ chức kinh tế, TD vốn lưu động thường được sử dụng để cho vay bù đắp mức vốn lưu động thiếu hụt tạm thời. Loại TD này thường được chia ra làm các loại như sau: cho vay dự trữ hàng hóa, cho vay chi phí sản xuất và cho vay để thanh toán dưới hình thức chiết khấu chứng từ có giá. SVTH: Trần Thị Lam 10