Tài liệu Phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn hà nội hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN BÙI VĂN HUẤN PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM SAI TRÁI THÔNG QUA GIẢNG DẠY KINH TẾ CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI HIỆN NAY Ngành : Chính trị học Chuyên ngành : Công tác tư tưởng Mã số : 9 31 02 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS,TS. Lương Khắc Hiếu HÀ NỘI - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. TÁC GIẢ Bùi Văn Huấn DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNXH : Chủ nghĩa xã hội DBHB : Diễn biến hòa bình TBCN : Tư bản chủ nghĩa XHCN : Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1: Đánh giá của giảng viên, sinh viên về việc phát huy vai trò, trách nhiệm của giảng viên trong đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy môn Kinh tế chính trị cho sinh viên ở các trường đại học hiện nay.................................92 Biểu đồ 2. Đánh giá của giảng viên, sinh viên về một số loại phương tiện thường sử dụng để khai thác thông tin của giảng viên, sinh viên trong giảng dạy, học tập môn Kinh tế chính trị.....................101 MỤC LỤC MỞ ĐẦU...........................................................................................................1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN HOẠT ĐỘNG PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM SAI TRÁI THÔNG QUA GIẢNG DẠY KINH TẾ CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI HIỆN NAY..............9 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM SAI TRÁI THÔNG QUA GIẢNG DẠY KINH TẾ CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC...............................32 1.1. Quan điểm sai trái và phê phán quan điểm sai trái......................................32 1.2. Nhận dạng và phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị Mác - Lênin trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội..........41 Chương 2: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI VIỆC PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM SAI TRÁI THÔNG QUA GIẢNG DẠY KINH TẾ CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI HIỆN NAY.......................................77 2.1. Khái quát về các trường đại học trên địa bàn Hà Nội và việc giảng dạy Kinh tế chính trị tại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội hiện nay.......77 2.2. Thực trạng phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội....................................89 2.3. Những vấn đề đặt ra trong phê phán các quan điểm sai trái đối với học thuyết Mác - Lênin về Kinh tế chính trị hiện nay....................................118 Chương 3: YÊU CẦU, GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM SAI TRÁI THÔNG QUA GIẢNG DẠY KINH TẾ CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI THỜI GIAN TỚI.........................................................126 3.1. Dự báo hoạt động chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực lý luận Kinh tế chính trị và những yêu cầu đặt ra khi phê phán quan điểm sai trái thông qua hoạt động giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội trong thời gian tới............................126 3.2. Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội thời gian tới.........................................................................135 KẾT LUẬN...................................................................................................162 DANH MỤC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ...............................................................................................................164 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................165 PHỤ LỤC 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thứ nhất, đấu tranh với những quan điểm đối lập là quy luật tồn tại và phát triển của học thuyết Mác - Lênin nói chung và kinh tế chính trị Mác - Lênin nói riêng. Học thuyết Mác - Lênin mang bản chất khoa học và cách mạng triệt để, nó giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra theo quy luật khách quan, toàn diện, lịch sử, cụ thể nhằm cải tạo thế giới theo chiều hướng tiến bộ và mang tính nhân văn sâu sắc. Thực tế lịch sử cho thấy, từ khi chủ nghĩa Mác hình thành, phát triển vào giữa thế kỷ XIX, hệ thống các tư tưởng, quan điểm và những nguyên lý, quy luật kinh tế - xã hội mà hệ thống khoa học đó phát hiện ngày càng được thừa nhận rộng rãi và trở thành nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam và là vũ khí lý luận sắc bén cho hành động cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các đảng tiên phong, chân chính của giai cấp công nhân. Trong quá trình ra đời và phát triển, chủ nghĩa Mác - Lênin luôn phải đương đầu với mọi sự vu khống, xuyên tạc của nhiều loại kẻ thù. Tuy có bước thăng trầm, nhưng nó đều vượt qua các thử thách khắc nghiệt của lịch sử, thể hiện tư tưởng, lập trường và trí tuệ của giai cấp công nhân. Do vậy, sức sống của chủ nghĩa Mác - Lênin không chỉ thể hiện ở sự cảm phục, ngưỡng mộ, sự vận dụng sáng tạo vào quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của các Đảng Cộng sản, công nhân, lực lượng yêu chuộng hòa bình, tiến bộ trên thế giới, mà còn gắn liền với quá trình đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch. Nói một cách khác, đấu tranh với quan điểm đối lập học thuyết Mác - Lênin là quy luật tồn tại và phát triển của học thuyết này, trong đó Kinh tế chính trị là một bộ phận. Thứ hai, Phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị là hoạt động có vai trò quan trọng việc phát triển tư duy lý luận, tư duy chính trị, tư duy phản biện và bản lĩnh chính trị cho sinh viên. Phê phán quan 2 điểm sai trái trong quá trình học môn Kinh tế chính trị Mác - Lênin là môi trường tốt để bồi dưỡng, phát triển năng lực tư duy lý luận và năng lực tư duy chính trị cho sinh viên. Để bác bỏ các quan điểm sai trái về vấn đề này một cách thuyết phục, sinh viên phải không ngừng tìm hiểu nhằm nắm được đầy đủ tinh thần của học thuyết Kinh tế chính trị Mác - Lênin, dùng cái nhìn chỉnh thể, hệ thống để bác bỏ những quan điểm phiến diện, lệch lạc; biết thu thập, xử lý các thông tin từ thực tiễn, lấy kết quả phát triển trong cả tiến trình lâu dài để bác bỏ những quan điểm thiển cận, cố tình thổi phồng một vài khuyết điểm trước mắt… Chính trong quá trình đấu tranh ấy, năng lực tư duy lý luận, năng lực tư duy chính trị của sinh viên sẽ không ngừng được củng cố, nâng cao. Mặt khác, phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy kinh tế chính trị trong các trường đại học góp phần hình thành, củng cố năng lực đấu tranh tư tưởng, lý luận và sự miễn dịch cho sinh viên trước quan điểm sai trái. Chính nhờ sự cọ sát, rèn luyện trong quá trình phê phán quan điểm sai trái đối với học thuyết Kinh tế chính trị Mác - Lênin mà năng lực đấu tranh tư tưởng và khả năng miễn dịch của sinh viên trước quan điểm sai trái được hình thành, củng cố. Cụ thể là, tri thức khoa học được bổ sung; trình độ và phương pháp tư duy được nâng cao; các phẩm chất chính trị, đạo đức, nghề nghiệp được củng cố; khả năng nhận dạng đúng, kịp thời và chính xác các quan điểm sai trái; sự nhạy bén trong sử dụng ngôn từ và luận chứng; sự vận dụng linh hoạt các biện pháp đấu tranh… Thứ ba, xuất phát từ tính chất phức tạp và quyết liệt của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận giai đoạn hiện nay và từ tác động tiêu cực của các quan điểm sai trái đối với xã hội, đặc biệt là đối với sinh viên. Hiện nay, các thế lực thù địch lập tức tập trung mũi nhọn chống phá vào lĩnh vực kinh tế. Họ cho rằng Kinh tế trị trường định hướng XHCN là một sự gán ghép áp đặt và không hề tồn tại trên thực tế, thừa nhận Kinh tế trị trường tức là Việt Nam đã “quay lại” theo đúng quỹ đạo phát triển của chủ nghĩa tư bản. Họ lợi 3 dụng triệt để và khuếch đại những hạn chế, yếu kém trong hoạt động quản lý kinh tế của Nhà nước, nhất là việc quản lý vốn, tài sản thuộc sở hữu toàn dân trong các doanh nghiệp nhà nước để phủ nhận vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước, phủ nhận vai trò quản lý, điều tiết kinh tế của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Họ khuyến nghị, muốn cho kinh tế Việt Nam thực sự khởi sắc, cần thiết phải bỏ “cái đuôi định hướng xã hội chủ nghĩa” như một gánh nặng. Trên cơ sở bác bỏ mô hình kinh tế hiện thực ở Việt Nam, các thế lực thù địch tiếp tục tấn công, bác bỏ những nguyên lý cơ bản trong học thuyết Kinh tế chính trị Mác - Lênin, họ cho rằng những sai lầm, thất bại của chủ nghĩa xã hội hiện thực đều xuất phát từ lý luận gốc. Mặt khác, trong điều kiện Kinh tế trị trường, sự phân hoá giàu nghèo ở nước ta được thừa nhận và có xu hướng phát triển. Mức độ chênh lệch giàu nghèo ở nước ta tăng lên là tất yếu do sự chuyển đổi từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung sang cơ chế thị trường. Điều này đã tác động mạnh mẽ vào tâm lý, ý thức của đại đa số nhân dân trong đó có học sinh, sinh viên làm cho họ nghi ngờ về học thuyết Kinh tế chính trị Mác - Lênin, dẫn đến tâm lý ngại học hoặc không quan tâm đến các quan điểm, tư tưởng của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển kinh tế. Trong điều kiện Kinh tế trị trường, không ít sinh viên ở các trường đại học đã, đang và sẽ bị lôi cuốn theo trào lưu thực dụng chủ nghĩa, tự do, chạy theo cám dỗ vật chất, có những hành động sai trái, đi ngược lại những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, thiếu tu dưỡng, rèn luyện về phẩm chất, đạo đức, lối sống. Lợi dụng tình hình đó, các thế lực thù địch không ngừng đẩy mạnh hoạt động chống phá trên lĩnh vực lý luận kinh tế chính trị, chĩa mũi nhọn tuyên truyền vào đối tượng học sinh, sinh viên hòng chuyển hóa về nhận thức chính trị của thế hệ tương lai. Hà Nội, với vị thế là thủ đô của đất nước, là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, là một trong những 4 địa phương tập trung rất nhiều các trường đại học lớn, nơi diễn ra hoạt động giáo dục - đào tạo sôi động vào bậc nhất của cả nước, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch cũng vì thế mà diễn ra quyết liệt hơn bất cứ nơi nào khác. Đẩy mạnh hoạt động phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học nói chung và trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội nói riêng là việc làm có ý nghĩa thiết thực và cấp bách. Với ý nghĩa đó, nghiên cứu sinh chọn đề tài “Phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội hiện nay” làm luận án tiến sĩ của mình. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị và đề xuất yêu cầu, giải pháp tăng cường phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ những vấn đề lý luận về phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các Trường đại học trên địa bàn Hà Nội. - Phân tích thực trạng phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các Trường đại học trên địa bàn Hà Nội hiện nay. - Xác định yêu cầu và đề xuất các giải pháp tăng cường phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy kinh tế chính trị trong các trường Đại học ở Hà Nội. 5 3.2. Phạm vi nghiên cứu Về mặt nội dung, luận án tập trung nghiên cứu hoạt động phê phán các quan điểm sai trái trên lĩnh vực kinh tế chính trị. Về không gian, phạm vi nghiên cứu của luận án giới hạn trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Phạm vi khảo sát tập trung vào một số trường giảng dạy kinh tế chính trị cho sinh viên không thuộc chuyên ngành Kinh tế chính trị: Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Ngoại thương, Trường Đại học Xây dựng, Trường Đại học Giao thông vận tải, Trường Đại học Thủy Lợi, Trường Đại học Công đoàn, Viện Đại học Mở Hà Nội. Về thời gian, các số liệu sử dụng trong luận án được khảo sát từ năm 2010 đến nay, các giải pháp có ý nghĩa đến năm 2025. 4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Cơ sở lý luận của luận án là những quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Kinh tế chính trị và đấu tranh tư tưởng; Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng về phê phán các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng - lý luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Các tác phẩm và bài viết của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, quân đội cùng những kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài. 4.2. Cơ sở thực tiễn Là tình hình phê phán các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy Kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội hiện nay thông qua số liệu của các trường đại học, số liệu điều tra xã hội học của tác giả; cùng với các chỉ thị, nghị quyết, chương trình và đề án của Đảng Cộng sản Việt Nam, 6 Bộ Giáo dục và Đào tạo về đấu tranh tư tưởng, về phê phán các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy Kinh tế chính trị; các báo cáo tổng kết hoạt động giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học, đấu tranh tư tưởng ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội hiện nay. 4.3. Phương pháp nghiên cứu Luận án vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng tổng hợp các phương pháp như phương pháp tiếp cận hệ thống, phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn, phương pháp thống kê, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp lịch sử - logic, phương pháp điều tra xã hội học, phương pháp phỏng vấn và phương pháp chuyên gia. Cụ thể: Sử dụng phương pháp tiếp cận hệ thống xuyên suốt Luận án nhằm tiếp cận đối tượng nghiên cứu của Luận án (hoạt động phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy kinh tế chính trị) với tư cách một bộ phận cấu thành hoạt động đấu tranh tư tưởng lý luận của Đảng, đồng thời là một bộ phận nằm trong hoạt động giáo dục - đào tạo. Phương pháp này cũng được sử dụng để trình bày các vấn đề, các nội dung trong luận án theo một trình tự, một bố cục hợp lý, chặt chẽ, có sự gắn kết, kế thừa, phát triển các vấn đề, các nội dung để hoàn thành các nhiệm vụ đã xác định cho Luận án. Sử dụng phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn trong tất cả các chương của luận án để xem xét từng vấn đề nghiên cứu trong mối liên hệ giữa lịch sử, lý luận, pháp lý với thực tiễn tổ chức thực hiện. Phương pháp này cũng được sử dụng để xem xét, đề xuất các quan điểm và giải pháp đẩy mạnh phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội ở chương 4. Phương pháp thống kê được sử dụng khi tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan tới đề tài luận án. Đặc biệt được sử dụng trong chương 2 của luận án kết hợp với phương pháp điều tra xã hội học và phương 7 pháp phỏng vấn, nhằm thu thập các số liệu phản ánh thực trạng phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Phương pháp phân tích và tổng hợp được sử dụng chủ yếu trong chương 1 và chương 2 của Luận án. Cụ thể là được sử dụng để đi sâu vào tìm tòi, đánh giá và trình bày các lý thuyết, các hoạt động phê phán quan điểm sai trái nói chung, hoạt động phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội nói riêng. Phương pháp lịch sử - logic được sử dụng trong suốt quá trình nghiên cứu Luận án nhằm hệ thống những vấn đề lý luận và đánh giá thực trạng hoạt động phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội trong hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Phương pháp này cũng được sử dụng khi dự báo hoạt động chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực lý luận Kinh tế chính trị và xác định những yêu cầu đặt ra khi phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Quá trình đề xuất giải pháp đẩy mạnh hoạt động phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội, phương pháp này cũng được sử dụng để các quan điểm và giải pháp đề xuất phù hợp với bối cảnh lịch sử (được dự báo) trong thời gian tới. Phương pháp chuyên gia sử dụng trong tất cả các chương của luận án, qua đó tác giả tham khảo được ý kiến của các nhà quản lý, các nhà khoa học giàu kinh nghiệm về lĩnh vực nghiên cứu. 5. Những đóng góp mới của luận án Một là, bổ sung và làm rõ hơn cơ sở lý luận về phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy kinh tế chính trị trong các trường đại học, cụ thể là: - Làm rõ khái niệm “quan điểm sai trái”, phân biệt quan điểm sai trái với những ý kiến khác biệt của cán bộ, đảng viên và một bộ phận quần chúng 8 muốn đóng góp nhằm xây dựng, bổ sung hoàn thiện đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; - Đề xuất các căn cứ nhận diện quan điểm sai trái đối với học thuyết kinh tế chính trị Mác - Lênin; - Xác định rõ chủ thể, mục đích, phương thức, đối tượng tác động của hoạt động phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Hai là, thông qua điều tra, khảo sát tại 8 trường đại học tiêu biểu, đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân của thành tựu, hạn chế và xác định 5 nhóm những vấn đề đặt ra trong phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Ba là, xác định 4 yêu cầu, đề xuất và luận giải cơ sở khoa học, tính khả thi của 5 giải pháp có tính khả thi nhằm đẩy mạnh phê phán quan điểm sai trái thông qua giảng dạy kinh tế chính trị trong các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. 6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp cơ sở khoa học trong hoạt động phê phán các quan điểm sai trái thông qua giảng dạy Kinh tế chính trị ở các trường đại học trên địa bàn Hà Nội và trong cả nước ta hiện nay. Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy ở các học viện, trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam. 7. Kết cấu của luận án Luận án gồm: Tổng quan, 3 chương (7 tiết), kết luận, danh mục các công trình nghiên cứu của tác giả, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 9 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN HOẠT ĐỘNG PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM SAI TRÁI THÔNG QUA GIẢNG DẠY KINH TẾ CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI HIỆN NAY A) Các công trình nghiên cứu về quan điểm sai trái và phê phán quan điểm sai trái Nhà xuất bản Sự thật, “Chủ nghĩa chống cộng ngày nay”, sách tham khảo, 1983 [59]. Cuốn sách cho rằng, đấu tranh tư tưởng là để chống lại thế giới quan và hệ tư tưởng tư sản, bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản; cuộc đấu tranh này là một tất yếu, một nhiệm vụ của Đảng Cộng sản và Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Cuộc đấu tranh này có ảnh hưởng rất lớn đến thành bại của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhà xuất bản Đại học Công an nhân dân Trung Quốc, Bàn về vấn đề chống “Diễn biến hòa bình”, sách tham khảo, 1993 [62]. Cuốn sách trình bày một cách hệ thống những vấn đề căn bản về chiến lược “Diễn biến hòa bình” của chủ nghĩa đế quốc chống chủ nghĩa xã hội, từ khái niệm, nguồn gốc, bản chất, âm mưu, thủ đoạn, phương thức tiến hành. Cuốn sách nêu rõ những âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù chống lại học thuyết Mác - Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc ở Trung Quốc. Tác giả cuốn sách cũng đề xuất một số biện pháp giúp phòng và chống lại chiến lược này. Tác giả Lưu Đình Á, “Hãy cảnh giác cuộc đại chiến thế giới không có khói súng - Nghiên cứu về vấn đề chống diễn biến hoà bình”, sách tham khảo, 1994 [1]. Cuốn sách đã phân tích rõ bản chất và quá trình hình thành chiến lược “diễn biến hoà bình” chống chủ nghĩa xã hội của các nước đế quốc; các phương thức, thủ đoạn trong chiến lược “diễn biến hoà bình”: lấy việc làm xói 10 mòn và tan rã đảng cầm quyền làm mục tiêu chính trị, dùng các phương tiện truyền thông đại chúng để công kích, xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin nhằm phủ định hệ tư tưởng Mác -xít. Trên cơ sở đó, cuốn sách đã đề xuất một số biện pháp nhằm chống lại chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Tác giả Nguyễn Viết Thông, “Nâng cao chất lượng và hiệu quả cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận”, Tham luận khoa học, 2005 [6, 95109]. Tham luận khái quát thực trạng cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận trong 20 năm đổi mới (1986-2006) và trình bày nhiệm vụ, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả cuộc đấu tranh này. Trong các giải pháp đề xuất, có giải pháp đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục lý luận chính trị, giáo dục đạo đức trong Đảng, trong hệ thống chính trị, trong hệ thống nhà trường và trong toàn xã hội. Tác giả Nguyễn Đình Hương, Thực trạng và giải pháp chống âm mưu “tự diễn biến” đối với nội bộ ta, Tham luận khoa học, 2005 [6, 110-116]. Tham luận trình bày thực trạng, đưa ra dự báo và đề xuất các giải pháp đấu tranh chống âm mưu “tự diễn biến”. Trong các giải pháp đề xuất, tác giả tham luận đặt vấn đề cần thiết phân biệt các quan điểm thù địch và các quan điểm trái chiều (do nhận thức khác nhau của những đối tượng có động cơ mang tính xây dựng) để áp dụng các biện pháp đấu tranh phù hợp; đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận bám sát yêu cầu thực tiễn để kịp thời giải quyết những khúc mắc đang diễn ra trong cuộc sống. Tác giả Nguyễn Chí Mỳ, “Một số giải pháp đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch trên địa bàn Hà Nội”, Tham luận khoa học, 2005 [6, 228-240]. Tham luận trình bày những yếu tố cơ bản tác động, ảnh hưởng, nảy sinh các quan điểm sai trái, thù địch trên địa bàn Hà Nội, trong đó có đề cập tới đặc điểm Hà Nội là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của cả nước, đồng thời cũng là tiêu điểm chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước. Tác giả tham luận cũng bước đầu nhận diện các hoạt động và một số 11 quan điểm sai trái, thù địch trên địa bàn thủ đô, trên cơ sở đó đề xuất nhiều giải pháp đấu tranh bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch này. Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, “Phê phán, bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam”, sách tham khảo, 2007 [5]. Cuốn sách cung cấp căn cứ khoa học giúp nhận dạng các quan điểm sai trái, thù địch; khái quát cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận của các nước XHCN và phong trào cộng sản, công nhân quốc tế từ năm 1991 đến năm 2007; phê phán các quan điểm sai trái, thù địch trên mặt trận tư tưởng, lý luận; phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; khái quát cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận trong 20 năm đổi mới (1986 - 2006); khái quát cuộc đấu tranh chống chiến tranh tâm lý gây chia rẽ, nghi ngờ trong nội bộ Đảng và nhân dân; dự báo tình hình, xác định phương hướng, đề xuất các nhóm giải pháp nâng cao chất lượng nghiên cứu, phê phán các quan điểm sai trái, cơ hội, thù địch. Trong nhóm giải pháp về kinh tế, các tác giả nhấn mạnh việc tổng kết các mô hình kinh tế có hiệu quả, luận giải mối quan hệ giữa việc đổi mới tư duy quản lý kinh tế của Đảng với những thành tựu nổi bật về kinh tế - xã hội của đất nước; đề nghị cần thận trọng thí điểm trước khi triển khai nhân rộng các chính sách kinh tế vĩ mô; yêu cầu làm rõ hơn bản chất nền Kinh tế trị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, làm rõ vai trò quản lý của Nhà nước trong nền Kinh tế trị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; yêu cầu làm rõ mối quan hệ giữa mở cửa, hội nhập và xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ; giải quyết vấn đề bình đẳng, công bằng trong phân phối các yếu tố đầu vào của sản xuất và phân phối kết quả làm ra trong xã hội; coi trọng việc xây dựng, phát triển cơ sở kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể trong nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường để giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa. Tác giả Trần Doãn Tiến, “Phê phán các quan điểm sai trái về tư tưởng chính trị trên mạng internet góp phần bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa ở 12 nước ta hiện nay”, LATS triết học, 2010 [71]. Luận án góp phần làm rõ một số khái niệm như “tư tưởng chính trị”, “quan điểm sai trái về tư tưởng chính trị”, “phê phán các quan điểm sai trái về tư tưởng chính trị”; phân biệt “quan điểm sai trái” và “quan điểm thù địch”; nhận diện quan điểm sai trái về tư tưởng chính trị trên mạng internet. Trên cơ sở dẫn giải thực trạng và chỉ rõ những vấn đề đặt ra, tác giả Luận án đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phê phán các quan điểm sai trái về tư tưởng chính trị trên mạng internet, trong đó đáng chú ý có giải pháp: Thông qua các hình thức tuyên truyền, giáo dục lý luận để nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng. Tác giả Nguyễn Hồng Vinh, “Đấu tranh chống quan điểm sai trái, thù địch - một nhiệm vụ quan trọng trong công tác tư tưởng hiện nay”, Bài báo khoa học, 2010 [82]. Bài báo đề cập tới tính chất phức tạp của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, khẳng định tầm quan trọng của nhiệm vụ đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tác giả bài báo chỉ ra 5 vấn đề trọng tâm của cuộc đấu tranh đã được triển khai, trong đó có vấn đề phản bác luận điểm “chủ nghĩa Mác - Lênin là lỗi thời, là tội lỗi, đã và đang cáo chung” và “Đã công nhận Kinh tế trị trường tức là thừa nhận chủ nghĩa tư bản, do vậy phải cắt “cái đuôi” định hướng xã hội chủ nghĩa”. Tác giả Ngô Hoàng Anh, Phê phán quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, LATS Triết học, 2013 [2]. Luận án góp phần nhận diện những quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; khẳng định tính đúng đắn trong quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về chủ nghĩa xã hội và con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Tác giả luận án đề xuất nhiều giải pháp phê phán quan điểm phủ nhận con đường đi lên chủ 13 nghĩa xã hội ở Việt Nam, trong đó đáng chú ý có các giải pháp như: Tiếp tục nâng cao nhận thức của cả xã hội về chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam để chủ động xây dựng “hệ miễn dịch” về tư tưởng; hoàn thiện thể chế Kinh tế trị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; nâng cao trình độ mọi mặt của đội ngũ cán bộ công tác trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Tác giả Lê Hữu Nghĩa, “Phân biệt quan điểm sai trái và ý kiến khác với quan điểm của Đảng”, Bài báo khoa học, 2013 [86]. Bài viết khái quát hoạt động chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận thời gian qua; đánh giá những thành tựu, hạn chế trong cuộc phê phán những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch. Tác giả bài báo cho rằng, trong phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, cần phân biệt chúng với ý kiến của cán bộ, đảng viên và nhân dân khác với quan điểm, đường lối của Đảng, có như vậy mới xác định được thái độ và phương pháp đấu tranh phù hợp. Tác giả đưa ra 5 điểm khác nhau, làm căn cứ phân biệt hai loại quan điểm trên, đó là: động cơ, mục đích; nội dung quan điểm; phương pháp, cách thức; nhân thân và cách thức đăng tải ý kiến. Tác giả Vũ Văn Hiền, “Nhận diện, đấu tranh với các loại quan điểm sai trái, thù địch”, bài báo khoa học, 2013 [48]. Bài báo nêu ra những dạng quan điểm sai trái, thù địch khác nhau làm cơ sở cho việc xác định các giải pháp đấu tranh cụ thể, thích hợp. Một là, những quan điểm sai trái do các thế lực thù địch tác động tuyên truyền; hai là, những quan điểm sai trái do các phần tử phản động, thoái hóa, cơ hội chính trị, bất mãn gây ra; ba là, những quan điểm sai trái hình thành do trình độ nhận thức chính trị kém. Tác giả Nguyễn Bá Dương, “Phòng, chống “Diễn biến hòa bình” ở Việt Nam - Mệnh lệnh của cuộc sống”, sách chuyên khảo, 2015 [16]. Cuốn sách được kết cấu gồm ba phần, bàn một cách có hệ thống về đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” ở Việt Nam. Phần thứ nhất trình bày về bản chất “cuộc cách mạng lý luận” và âm mưu “diễn biến hòa bình” chống 14 phá Việt Nam. Phần thứ hai trình bày nội dung: thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” - chiêu trò mới của “diễn biến hòa bình” chống phá Việt Nam. Phần thứ ba trình bày trách nhiệm của chúng ta trong đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trong tình hình mới. Từ trang 300 đến 330, tác giả tập trung trình bày về căn cứ nhận diện phương thức, nội dung các quan điểm sai trái, thù địch và giải pháp phê phán. Tác giả Phạm Văn Sơn, “Chủ động, tích cực, nhạy bén trong đấu tranh tư tưởng, lý luận hiện nay”, bài báo khoa học, 2015 [66, tr.19-21]. Bài báo đề cập tính chất phức tạp của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận ở nước ta hiện nay bằng cách phân tích rõ âm mưu, thủ đoạn, hình thức và tính chất nguy hiểm trong hành động chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch. Trong đó nhấn mạnh thủ đoạn triệt để khai thác những vấn đề còn bất cập giữa lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin với thực tiễn cách mạng Việt Nam hòng phủ nhận tính cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin. Học viện Chính trị Công an nhân dân, Tài liệu bồi dưỡng Lý luận chính trị hè cho giảng viên, giáo viên giảng dạy lý luận chính trị trong các học viện, trường Công an nhân dân”, 2015. Cuốn tài liệu kết cấu thành 9 chuyên đề, trong đó chuyên đề 5 bàn về “Nhận diện, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch” [51, tr.138-160]. Trong chuyên đề này, các tác giả trình bày các khái niệm về quan điểm sai trái, quan điểm thù địch, quan điểm sai trái, thù địch; phân biệt quan điểm sai trái, thù địch với các ý kiến khác với quan điểm, đường lối của Đảng; nhận diện đối tượng, nội dung, phương thức tuyên truyền các quan điểm sai trái, thù địch. Tác giả Nguyễn Đức Bình, “Mấy ý kiến về công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình hiện nay”, bài báo khoa học, 2016 [10, tr.3- 4; 12]. Trong lĩnh vực Kinh tế chính trị, tác giả bài báo khái quát những biến đổi phức tạp trong các quan hệ kinh tế, quan hệ lợi ích, quan hệ xã hội giai cấp đòi hỏi công tác tư tưởng, lý luận phải có những nghiên cứu cụ thể, tránh việc “khái quát”