Tài liệu Quản lý đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường tiểu học khu vực đồng bằng sông cửu long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------- ĐẶNG TRƯỜNG KHẮC TÂM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI CÁC HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC THEO QUAN ĐIỂM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ (TQM) LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------- ĐẶNG TRƯỜNG KHẮC TÂM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI CÁC HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC THEO QUAN ĐIỂM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ (TQM) Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 9 14 01 14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS, TS. NGUYỄN XUÂN TẾ 2.TS. HOÀNG THỊ NHỊ HÀ Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu điều tra, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực, được nghiên cứu và thu thập từ thực tiễn tại Học viện chính trị khu vực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Các tài liệu được sử dụng đều được trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN ÁN ĐẶNG TRƯỜNG KHẮC TÂM ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành tôi xin bảy tỏ lòng tri ân sâu sắc nhất tới Ban Giám hiệu, Quí Thầy, Quí Cô của Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh, Quý Thầy, Cô Phòng Quản lý Đào tạo Sau đại học, Quí Thầy, Quí Cô khoa Tâm lý học, khoa Khoa học Giáo dục đã tạo điều kiện, tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận án này. iệt với tấm lòng thnh, tác giả xin. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới tập thể lãnh đạo, giảng viên, học viên của các Học viện Chính trị khu vực đã tạo điều kiện về thời gian, vật chất, tinh thần và đóng góp nhiều ý kiến cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu, thu thập số liệu, thử nghiệm và hoàn thành luận án. Cuối cùng tác giả muốn nói lời cảm ơn tới gia đình, những người thân và bạn bè, đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ, khích lệ, động viên tác giả trong suốt quá trình tác giả công tác, học tập và nghiên cứu khoa học. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng Tác giả luận án Đặng Trường Khắc Tâm năm 2018 iii BẢNG CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt BĐCL CC LL CT CSVC CBQL ĐH ĐBCL ĐT ĐTB GV HV HVCTKV ISO KĐCL KT-XH NCKH QLCL TQM XHCN Cụm từ đầy đủ Bảo đảm chất lượng Cao cấp lý luận chính trị Cơ sở vật chất Cán bộ quản lý Đại học Đảm bảo chất lượng Đào tạo Điểm trung bình Giảng viên Học viên Học viện Chính trị khu vực Tiêu chuẩn quốc tế về bảo đảm chất lượng Kiểm định chất lượng Kinh tế -Xã hội Nghiên cứu khoa học Quản lý chất lượng Total Quality Management (Quản lý chất lượng tổng thể) Xã hội Chủ nghĩa iv MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................... 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 4 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................. 4 6. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu ................................................................................. 5 7. Phương pháp luận nghiên cứu .................................................................................... 5 8. Các phương pháp nghiên cứu..................................................................................... 6 9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn .................................................................................... 7 10. Cấu trúc của luận án ................................................................................................. 8 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ THEO QUAN ĐIỂM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ 9 1.1.TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ CHẤT LƯỢNG VÀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO ............................................................................. 9 1.1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ở nước ngoài ..........................................................9 1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ......................................................................... 22 1.1.3. Đánh giá chung ....................................................................................................... 30 1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN ......................................................................... 30 1.2.1. Chất lượng đào tạo ................................................................................................. 30 1.2.2. Quản lý chất lượng đào tạo.................................................................................... 34 1.3. Quản lý chất lượng tổng thể .......................................................................... 48 1.3.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của TQM ......................................... 48 1.3.2. Triết lý của quản lý chất lượng tổng thể............................................................... 52 1.3.3. Đặc điểm của quản lý chất lượng tổng thể........................................................... 53 1.3.4. Nội dung của quản lý chất lượng tổng thể ......................................................... 54 v 1.3.5. Tầm quan trọng của việc áp dụng quản lý chất lượng tổng thể vào việc quản lý chất lượng đào tạo tại các hoc viện chính trị khu vực ................................................................ 58 1.4. Quản lý chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị theo quan điểm TQM 58 1.4.1. Khả năng vận dụng quản lý chất lượng tổng thể vào các Học viện chính trị khu vực ........................................................................................................................................... 58 1.4.2. Mô hình quản lý chất lượng đào tạo tại các học viện chính trị khu vực theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể.................................................................................... 59 1.5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chất lượng đào tạo ở các HVCTKV theo quan điểm TQM ...................................................................................................................................... 66 1.5.1. Những yếu tố khách quan ........................................................................................ 66 1.5.2. Những yếu tố chủ quan bên trong các học viện chính trị khu vực....................... 67 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................................... 70 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI CÁC HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC THEO QUAN ĐIỂM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ ...................................................................................................... 72 2.1. Khái quát về các học viện Chính trị khu vực................................................. 72 2.1.1. Mục tiêu đào tạo ........................................................................................................ 72 2.1.2. Đối tượng đào tạo...................................................................................................... 72 2.1.3. Chương trình đào tạo ................................................................................................ 73 2.1.4. Nội dung đào tạo, bồi dưỡng ................................................................................... 74 2.1.5. Phương thức đào tạo ................................................................................................. 74 2.1.6. Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy và học .................................................. 75 2.2.Tổ chức điều tra khảo sát ................................................................................ 77 2.2.1. Mục đích và nội dung khảo sát ................................................................................ 77 2.2.2. Đối tượng khảo sát .................................................................................................... 77 2.2.3. Phương pháp khảo sát............................................................................................... 79 2.2.4. Cách thức xử lý số liệu ............................................................................................. 82 vi 2.3. Kết quả khảo sát về thực trạng quản lý chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị khu vực theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể ................................ 83 2.3.1. Thực trạng quản lý chất lượng đầu vào tại các Học viện Chính trị khu vực....... 83 2.3.2. Thực trạng quản lý quá trình đào tạo, bồi dưỡng................................................... 96 2.3.3. Thực trạng quản lý chất lượng đầu ra tại các Học viện Chính trị khu vực........ 106 2.4. Đánh giá thực trạng công tác quản lý chất lượng đào tạo theo quan điểm TQM tại các HVCTKV ..................................................................................................... 116 2.4.1. Những điểm mạnh .................................................................................................. 116 2.4.2. Những điểm hạn chế............................................................................................... 118 2.4.3. Các nguyên nhân..................................................................................................... 120 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................................. 121 Chương 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI CÁC HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC THEO QUAN ĐIỂM TQM ................................. 123 3.1.Cơ sở và nguyên tắc đề xuất giải pháp ......................................................... 123 3.1.1.Cơ sở đề xuất giải pháp ........................................................................................... 123 3.1.2.Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................................... 125 3.2.Hệ thống các giải pháp.................................................................................. 127 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giảng viên, học viên về tầm quan trọng của quản lý chất lượng đào tạo ................................................................................................... 127 3.2.2. Hoàn thiện chính sách, cơ chế quản lý chất lượng .............................................. 130 3.2.3. Đổi mới, hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo............................................ 133 3.2.4. Tăng cường, hoàn thiện các điều kiện đảm bảo phục vụ công tác dạy và học . 137 3.2.5. Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên .............................................................. 139 3.2.6. Chỉ đạo đổi mới phương pháp giảng dạy ............................................................. 145 3.2.7. Quản lý hoạt động học và tự học của học viên .................................................... 150 3.2.8. Chỉ đạo và tổ chức đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá người học................... 153 3.2.9. Xây dựng văn hóa chất lượng................................................................................ 156 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp ..................... 157 vii 3.3.1. Khảo nghiệm sự cần thiết triển khai hệ thống QLCL đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM .................................................................................................................. 157 3.3.2. Khảo nghiệm tính khả thi khi triển khai hệ thống QLCL đào tạo, bồi dưỡng tại các HVCTKV theo quan điểm TQM ........................................................................................ 159 3.4. Thực nghiệm và đánh giá tác động của các giải pháp ................................. 160 3.4.1. Mục đích và nội dung ............................................................................................. 160 3.4.2. Đối tượng và hình thức thực nghiệm .................................................................... 160 3.4.3. Chuẩn bị thực nghiệm ............................................................................................ 161 3.4.4. Tổ chức thực nghiệm .............................................................................................. 164 3.4.5. Phân tích, đánh giá kết quả thực nghiệm .............................................................. 165 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................................. 169 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................. 170 1. Kết luận ......................................................................................................................... 170 2. Khuyến nghị.................................................................................................................. 172 2.1. Đối với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh .................................... 172 2.2. Đối với các học viện Chính trị khu vực ....................................................... 172 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................... 174 viii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Chu trình Deming,W.Edwards. (1993).......................................... 11 Sơ đồ 1.2: Bộ ISO 9000 : 2000 ....................................................................... 19 Sơ đồ 1.3: Mô hình CIPO (UNESCO – 2000)............................................... 20 Sơ đồ 1.4: Hệ thống quản lý chất lượng EFQM ............................................ 22 Sơ đồ 1.5. Mô tả khái niệm quản lý ................................................................ 36 Sơ đồ 1.6. Các cấp độ quản lý chất lượng (Salis) ........................................... 38 Sơ đồ 1.7. Vòng quản lý (theo E.W.Deming) ................................................. 50 Sơ đồ 1.8: QLCL đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM ............... 60 Sơ đồ 1.9: Các yếu tố QLCL đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM . 61 ix DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Đối tượng khảo sát....................................................................................79 Bảng 2.2: Cách thức xử lý số liệu .............................................................................82 Bảng 2.3: Thực trạng quản lý hoạt động xét tuyển, tuyển sinh ................................83 Bảng 2.4: Thực trạng quản lý hoạt động chiêu sinh, nhập học .................................85 Bảng 2.5: Thực trạng quản lý đội ngũ cán bộ quản lý ..............................................87 Bảng 2.6: Thực trạng quản lý chất lượng đội ngũ giảng viên...................................89 Bảng 2.7: Thực trạng quản lý chương trình đào tạo, bồi dưỡng ...............................91 Bảng 2.8: Thực trạng việc quản lý cơ sở vật chất .....................................................94 Bảng 2.9: Thực trạng quản lý kế hoạch giảng dạy....................................................97 Bảng 2.10: Thực trạng quản lý thực hiện nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng ...98 Bảng 2.11: Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên ......................100 Bảng 2.12: Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học viên .............................102 Bảng 2.13: Thực trạng quản lý việc thực hiện nội qui, qui chế của người học ......104 Bảng 2.14: Thực trạng quản lý các điều kiện đảm bảo cho hoạt động đào tạo, bồi dưỡng.......................................................................................................................105 Bảng 2.15 : Thực trạng quản lý công tác tổ chức đánh giá kết quả học tập ...........107 Bảng 2.16: Thực trạng quản lý việc thực hiện đề án, khóa luận tốt nghiệp............109 Bảng 2.17: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá người dạy ...............................111 Bảng 2.18: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá người học ...............................113 Bảng 2.19: Thực trạng công tác tổ chức công nhận tốt nghiệp...............................114 Bảng 2.20: Thực trạng quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ tốt nghiệp...............116 Bảng 3.1: Sự cần thiết triển khai hệ thống QLCL đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM ...............................................................................................................158 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi khi triển khai hệ thống QLCL đào tạo, bồi dưỡng tại các HVCTKV theo quan điểm TQM ................................................159 Bảng 3.3: Quản lý kế hoạch học tập của học viên ..................................................161 Bảng 3.4: Tiêu chí quản lý hoạt động học tập trên lớp ...........................................162 Bảng 3.5. Tiêu chí quản lý hoạt động tự học ngoài giờ lên lớp ..............................163 x Bảng 3.6: Tiêu chí quản lý hoạt động hỗ trợ việc tự học của viên .........................163 Bảng 3.7: Kết quả trước và sau thực nghiệm giữa hai nhóm đối chứng .................165 Bảng 3.8: Tổng hợp kết quả học tập và rèn luyện ở các lớp cao cấp lý luận chính trị từ A40 đến A42 hệ tập trung (nhóm 1- không chịu tác động của giải pháp thử nghiệm) .................................................................................................................................166 Bảng 3.9: Tổng hợp kết quả học tập và rèn luyện ở các lớp cao cấp lý luận chính trị từ A_43 đến A_45 hệ tập trung (nhóm 2- chịu tác động của giải pháp thực nghiệm) .................................................................................................................................166 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Các học viện chính trị khu vực trực thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước trong suốt chặng đường xây dựng, bảo vệ tổ quốc Việt Nam. Sau gần 70 năm thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị đã đạt được một số kết quả quan trọng như: số lượng cán bộ được đào tạo lý luận chính trị tăng nhanh, nội dung, chương trình bước đầu đổi mới, đội ngũ giảng viên tăng cả về số lượng và chất lượng, điều kiện vật chất, kỹ thuật của các cơ sở đào tạo được cải thiện, số lượng cán bộ được đào tạo về lý luận chính trị và bồi dưỡng về kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng, nội dung, chương trình ngày càng phong phú, đa dạng, gắn với thực tiễn và sát với yêu cầu nâng cao trình độ, kỹ năng công tác của các đối tượng, đội ngũ GV tăng cả về số lượng và chất lượng, người học có trình độ tri thức ngày càng cao, điều kiện vật chất, kỹ thuật được cải thiện đáng kể góp phần xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được công tác đào tạo, bồi dưỡng tại các HVCTKV nói chung và công tác QLCL đào tạo nói riêng còn một số hạn chế, yếu kém cần được khắc phục như trong kết luận nghị quyết số 32-NQ/TW ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý đã nêu: “Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị còn một số hạn chế, yếu kém. Việc mở rộng quy mô đào tạo, bồi dưỡng chưa gắn liền với nâng cao chất lượng. Nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng chậm được đổi mới, bổ sung, cập nhật, còn trùng lặp, chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn, rèn luyện tư tưởng chính trị, đạo đức, phong cách lãnh đạo, quản lý. Phương pháp giảng dạy, học tập chậm được đổi mới, nặng về truyền đạt kiến thức, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học viên.”[6]. Quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết trung ương 29 Ban chấp hành Trung ương 2 Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế là “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục - đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”. Báo cáo tổng kết năm học của Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cũng ghi nhận: “Công tác quản lý đào tạo còn những bất cập; khả năng phối kết hợp ngành trung ương và địa phương có lúc chưa nhịp nhàng, hiệu quả nên việc tổ chức đội ngũ cán bộ quản lý đào tạo, công tác quản lý học viên, sinh viên chủ yếu trong thời gian lên lớp; thời gian tự học, tự nghiên cứu chưa có phương thức hữu hiệu để kiểm tra, giám sát học viên”[34]. “Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học của cả giảng viên và học viên còn nhiều khó khăn, bất cập. Số giảng đường, thư viện, khu ký túc xá, các phương tiện phục vụ phương pháp dạy học tích cực còn thiếu thốn, hư hỏng, xuống cấp. Một số hạng mục công trình mới xây dựng phục vụ cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ bị chậm tiến độ, khiến cho khả năng tiếp nhận học viên nội trú hạn hẹp trong khi yêu cầu mở rộng quy mô đào tạo tập trung, mở rộng các lớp bồi dưỡng…”[35]. Bên cạnh đó các báo cáo cũng cho thấy “chất lượng đào tạo và quản lý chất lượng đào tạo chưa chú trọng quá trình mà tập trung vào khâu kiểm tra và kết quả thi cử tốt nghiệp của học viên và dĩ nhiên các quan điểm QLCL đào tạo hiện đại như đảm bảo chất lượng và quản lý chất lượng tổng thể (TQM) chưa được các HVCTKV quan tâm nghiên cứu vận dụng trước yêu cầu đổi mới căn bản quản lý giáo dục” [34]. Ngoài ra cùng với việc tăng qui mô, hình thức đào tạo, bồi dưỡng, tăng số lượng người học hằng năm, các HVCTKV cần đặc biệt quan tâm đến công tác quản lý chất lượng đào tạo, tiếp cận các hệ thống QLCL đào tạo tiên tiến trong và ngoài nước như mô hình TQM. Hiện nay, quan điểm QLCL cũng như mô hình TQM đang được áp dụng trong nhiều trường đại học ở Nhật Bản. Chính nhờ áp dụng thành công TQM 3 trong QLCL đào tạo ở các trường đại học, Nhật Bản đã đào tạo được những thế hệ người lao động có chất lượng cao, đã biến chất lượng sản phẩm của quốc gia này từ chỗ yếu kém đến mức hoàn hảo, có uy tín trên thế giới. Do đó, nhiều quốc gia đã học tập và áp dụng TQM trong đó có Việt Nam. Tại Việt Nam, những định hướng cải cách và nâng cao chất lượng giáo dục đại học đã và đang thực hiện đều ít nhiều áp dụng triết lý TQM. Nhiều nhà cải cách giáo dục đại học đã phát động phong trào đổi mới phương pháp giảng dạy – người học làm trung tâm, mạnh dạn trao quyền tự chủ cho các trường đại học, đào tạo năng lực giáo viên và rèn luyện kỹ năng làm việc theo nhóm, cải tiến liên tục chất lượng giáo dục và hình thành ý thức trong cả cộng đồng – giáo dục toàn dân. Hơn thế, một số phương diện văn hóa, kinh tế xã hội khác của Việt Nam cũng là điều kiện thuận lợi để áp dụng mô hình này. Trong lĩnh vực giáo dục, TQM là một hệ thống quản lý được áp dụng rộng rãi ở các nước có nền giáo dục phát triển với các đặc trưng cơ bản là: Luôn hướng đến thỏa mãn nhu cầu của khách hàng với việc thực hiện cải tiến liên tục; xây dựng văn hóa chất lượng của tổ chức; đảm bảo việc giao tiếp, thông tin một cách rộng rãi; thay đổi văn hóa chất lượng thông qua phương thức làm việc nhóm. Những lợi ích các cơ sở giáo dục có được khi áp dụng TQM vào quản lý nhà trường là điều đã được kiểm chứng trong đó chất lượng sản phẩm đào tạo của nhà trường luôn được đảm bảo và nâng cao. Đối với các cơ sở giáo dục ở Việt Nam hiện nay, nghiên cứu áp dụng TQM vào quản lý là một trong những giải pháp toàn diện nhằm đảm bảo và nâng cao sản phẩm chất lượng đào tạo của nhà trường đồng thời hướng đến thỏa mãn nhu cầu của người học và nhu cầu công việc mà xã hội đang thật sự cần đến. TQM là thuyết Quản lý chất lượng tổng thể có xuất xứ từ nền sản xuất và kinh doanh nhưng lại khá phù hợp với giáo dục. Từ khi ra đời TQM luôn được các nhà nghiên cứu khoa học quản lý giáo dục bàn đến và từ những năm 90 của thế kỷ XX trở lại đây, TQM đã trở thành tâm điểm chú ý của các cơ sở giáo dục. Các nhà nghiên cứu cho rằng mô hình quản lý chất lượng tổng thể TQM sẽ có thể cải thiện và nâng cao chất lượng giáo dục ở nước ta hiện nay. 4 Trong thời gian qua, tuy đã có nhiều công trình nghiên cứu về QLCL đào tạo ĐH song chưa có nghiên cứu nào về QLCL đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM. Trên cơ sở kế thừa các nghiên cứu lý luận về QLCL đào tạo và nhu cầu thực tiễn, tác giả chọn đề tài: “Quản lý chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị khu vực theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể (TQM)” làm đề tài nghiên cứu trong khuôn khổ luận án tiến sĩ về quản lý giáo dục. 2. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, khảo sát và đánh giá thực tiễn QLCL đào tạo tại các HVCTKV, luận án đề xuất hệ thống giải pháp QLCL đào tạo theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể (TQM) nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác QLCL đào tạo ở các Học viện Chính trị. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý chất lượng đào tạo tại Học viện Chính trị khu vực theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể (TQM) 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị khu vực trong những năm vừa qua đạt được một số thành quả nhất định, đáp ứng các yêu cầu đặt ra trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong hệ thống trường Đảng…Tuy nhiên trên thực tế vẫn tồn tại những bất cập, hạn chế cần được khắc phục. Nếu đề xuất và triển khai từng bước, đồng bộ các giải pháp QLCL đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể (TQM) thì sẽ góp phần đảm bảo và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng trong hiện tại cũng như những năm tiếp theo. Hơn nữa với mô hình quản lý chất lượng tổng thể được áp dụng tại Học viện chính trị khu vực sẽ làm thay đổi cách tiếp cận, cách thức tổ chức,..từ đó hiệu quả và chất lượng đào tạo sẽ được nâng lên ở tầm cao mới. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý chất lượng đào tạo ở Học viện chính trị khu 5 vực theo quan điểm TQM. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý chất lượng đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM. 5.3. Đề xuất hệ thống giải pháp quản lý chất lượng đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM. 5.4. Thực nghiệm một số hai giải pháp quản lý chất lượng đào tạo tại các HVCTKV theo quan điểm TQM. 6. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu 6.1. Phạm vi nghiên cứu Về đối tượng khảo sát: CBQL, GV, HV hệ đào tạo lý luận chính trị cao cấp tại 04 HVCTKV là HVCTKV I; HVCTKV II; HVCTKV III; HVCTKV IV và phạm vi thực nghiệm các giải pháp quản lý đào tạo theo điểm TQM tại HVCTKV II. Thời gian nghiên cứu: 2012 - 2018. 6.2. Giới hạn đề tài Luận án nghiên cứu thực trạng QLCL đào tạo theo quan điểm TQM tại các Học viện Chính trị khu vực và đề xuất giải pháp QLCL đào tạo tại Học viện Chính trị theo quan điểm TQM. 7. Phương pháp luận nghiên cứu 7.1. Tiếp cận hệ thống Theo quan điểm hệ thống thì mọi sự vật đều tồn tại dưới dạng một hệ thống với các yếu tố, thành tố hợp thành có các mối quan hệ, liên quan hữu cơ, tác động qua lại với nhau và tạo thành một chỉnh thể thống nhất có những cấu trúc, đặc tính, thuộc tính vượt trội mà mỗi thành tố đứng riêng lẻ không có. Hệ thống không tồn tại độc lập mà có liên quan đến các hệ thống khác. Với cách tiếp cận này, luận án xem xét hệ thống các yếu tố, thành tố trong cấu trúc hoạt động quản lý đào tạo và các mối quan hệ, cùng các nguyên nhân khách quan, chủ quan tác động đến quá trình QLCL đào tạo tại các HVCTKV. 7.2. Tiếp cận lịch sử - lôgic Tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của công tác QLCL đào tạo theo các giai đoạn phát triển lịch sử và tiến trình logic của quá trình QLCL đào tạo ở các 6 HVCTKV. Bảo đảm tính kế thừa và phát triển phù hợp với bối cảnh lịch sử hiện nay và tính lôgic của các nội dung nghiên cứu trong khuôn khổ của luận án. 7.3. Tiếp cận thực tiễn Phân tích đánh giá thực tiễn công tác QLCL đào tạo ở các HVCTKV nhằm xây dựng cơ sở thực tiễn để đề xuất các giải pháp QLCL đào tạo phù hợp các đặc điểm, điều kiện, khả năng và nhu cầu từ thực tiễn QLCL đào tạo ở các HVCTKV, bảo đảm tính cần thiết và khả thi của các giải pháp đề xuất. 7.4. Tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể Xem xét hoạt động QLCL đào tạo như một quá trình quản lý tổng thể, toàn diện bao gồm tất cả các khâu, các giai đoạn của quá trình đào tạo với sự tham gia có trách nhiệm của mọi thành viên trong và ngoài các HVCTKV; hướng tới khách hàng (học viên) và các đơn vị sử dụng nhân lực; thường xuyên liên tục cải tiến chất lượng đào tạo và xây dựng môi trường văn hóa chất lượng… 8. Các phương pháp nghiên cứu 8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Mục đích: Xây dựng cơ sở lý luận của luận án làm cơ sở để khảo sát đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp QLCL đào tạo ở các HVCTKV. Nội dung: Nghiên cứu phân tích, tổng hợp những công trình khoa học giáo dục và quản lý giáo dục; về quản lý đào tạo và QLCL đào tạo đại học ở Việt Nam và trên thế giới; khai thác, phân tích, tổng hợp và đánh giá các nguồn tài liệu, thông tin khoa học có liên quan đến đề tài nghiên cứu; chọn lọc và vận dụng các luận điểm khoa học từ các tài liệu, các công trình khoa học, các kết quả nghiên cứu của các công trình, sách, tạp chí khoa học, luận án trong và ngoài nước có liên quan đến luận án.., trên cơ sở đó làm sáng tỏ những vấn đề về lý luận quản lý chất lượng đào tạo ở các HVCTKV theo tiếp cận QLCL tổng thể (TQM). 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 8.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Mục đích: Khảo sát, đánh giá thực trạng QLCL đào tạo Nội dung: Sử dụng bảng hỏi từ phụ lục 2.1 phụ lục 2.20 để khảo sát thực trạng QLCL đào tạo theo TQM tại 4 HVCTKV. Trong đó bao gồm các nội dung quản lý chất lượng đầu vào, quản lý chất lượng quá trình đào tạo và quản lý chất lượng đầu 7 ra. Công cụ: Bộ phiếu hỏi dành cho CBQL, GV, HV trong hệ thống Học viện Chính trị. 8.2.2. Phương pháp phỏng vấn Mục đích: Phương pháp này sử dụng hệ thống câu hỏi phỏng vấn CBQL, GV, HV để thu thập thông tin về thực trạng QLCL đào tạo tại các HVCTKV và xác định tính cần thiết, khả thi của các biện pháp. Nội dung: Khảo sát thực trạng QLCL đào tạo trong thời gian từ 10/2013 đến 11/2014 tại HVCTKV I; HVCTKV II; HVCTKV III; HVCTKV IV; Công cụ: Bộ phiếu hỏi dành cho CBQL, GV, HV trong hệ thống Học viện Chính trị. 8.2.3. Phương pháp xử lý bảng hỏi Mục đích Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lý các kết quả điều tra, khảo sát các dữ liệu thu thập về đánh giá thực trạng QLCL đào tạo cũng như về các giải pháp đã được thống kê và xử lý theo chương trình SPSS (Statistical Package For Social Sciences – gói thống kê trong lĩnh vực khoa học xã hội) trong môi trường Window, phiên bản 16.0 dùng trong nghiên cứu khoa học giáo dục. Phân tích dữ liệu thống kê theo trị số phần trăm và trị số bình quân. Nội dung Thống kê mô tả với các chỉ báo: tỉ lệ phần trăm, điểm trung bình, độ lệch chuẩn. Thống kê phân tích: sử dụng phép kiểm chứng T-Test để kiểm định sự khác biệt có ý nghĩa giữa hai giá trị điểm trung bình; sử dụng phép kiểm chứng Chi-Square để kiểm định sự khác biệt có ý nghĩa giữa hai giá tỷ lệ phần trăm. Sử dụng các phương pháp kiểm nghiệm thống kê để bảo đảm tính khoa học và độ tin cậy của các kết quả nghiên cứu điều tra, khảo sát. 9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn - Ý nghĩa lý luận: Luận án góp phần xây dựng và phát triển cơ sở lý luận về QLCL đào tạo ở trường ĐH nói chung và ở các HVCTKV nói riêng theo quan điểm QLCL tổng thể (TQM). - Xây dựng được mô hình QLCL đào tạo theo quan điểm TQM tại các 8 HVCTKV. - Ý nghĩa thực tiễn: o Luận án đánh giá được thực trạng QLCL đào tạo theo TQM tại các HVCTKV; xác định được điểm mạnh điểm yếu trong QLCL đào tạo ở các HVCTKV. o Đề xuất các biện pháp QLCL đào tạo cần thiết và khả thi đối với các HVCTKV; thực nghiệm một số biện pháp tại HVCTKV II nhằm QLCL đào tạo theo quan điểm QLCL tổng thể 10. Cấu trúc của luận án MỞ ĐẦU NỘI DUNG Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể. Chương 2: Thực trạng quản lý chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị khu vực. Chương 3: Giải pháp quản lý chất lượng đào tạo tại các Học viện Chính trị khu vực theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ PHỤ LỤC