Tài liệu Quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh hà nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ----------------- NGUYỄN THỊ KHÁNH THIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ----------------- NGUYỄN THỊ KHÁNH THIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ NAM Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ THỊ ANH VÂN XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN PGS.TS. Lê Thị Anh Vân PGS.TS. Nguyễn Hồng Sơn Hà Nội - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, các kết quả nghiên cứu trong luận văn là xác thực và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào khác trƣớc đó. LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập tại Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, dƣới sự hƣớng dẫn tận tình của các thầy cô, em đã nghiên cứu và tiếp thu đƣợc nhiều kiến thức bổ ích để vận dụng vào công việc hiện tại, nâng cao trình độ năng lực của bản thân. Luận văn thạc sĩ “Quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam” là kết quả của quá trình nghiên cứu trong những năm học vừa qua. Em xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới PGS.TS. Lê Thị Anh Vân ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ em về mọi mặt trong quá trình thực hiện luận văn. Em cũng xin cảm ơn các thầy cô đã tham gia giảng dạy, giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập. Xin cảm ơn các chuyên viên phòng Công thƣơng – Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam, phòng quản lý khoáng sản – nƣớc và khí tƣợng thủy văn, Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Hà Nam, bạn bè và gia đình đã giúp đỡ, động viên, tạo điều kiện cho em trong quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn này. Dù đã có nhiều cố gắng nhƣng do giới hạn về trình độ nghiên cứu, giới hạn về tài liệu nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc sự góp ý, chỉ bảo của các thầy cô giáo và những ngƣời quan tâm. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... i DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... ii DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................... iv Phần mở đầu: GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.............................. 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN ................................................................................................................... 5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn.............. 5 1.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản 10 1.2.1. Khai thác khoáng sản ..................................................................... 10 1.2.2. Quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản ................................... 16 1.2.3. Kinh nghiệm thực tiễn quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản của một số địa phương ............................................................................. 29 Chƣơng 2: THIẾT KẾ VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................... 33 2.1. Thiết kế nghiên cứu .............................................................................. 33 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 33 2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu........................................................ 33 2.2.2. Phương pháp xử lý dữ liệu ............................................................. 35 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ NAM ..................................... 38 3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam .......................................... 38 3.1.1. Vị trí địa lý...................................................................................... 38 3.1.2. Đặc điểm địa lý tự nhiên ................................................................ 38 3.1.3. Các yếu tố kinh tế - xã hội .............................................................. 40 3.2. Thực trạng khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam ................ 41 3.2.1. Thực trạng khai thác khoáng sản VLXD thông thường ................. 41 3.2.2. Thực trạng khai thác khoáng sản sét, đá vôi xi măng.................... 45 3.3. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam thời gian qua .................................................................................. 46 3.3.1. Thực hiện pháp luật, chính sách, quy định của Nhà nước về khai thác khoáng sản ........................................................................................ 46 3.3.2. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch khai thác khoáng sản ................... 52 3.3.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản ......... 54 3.3.4. Ban hành chính sách, quy định thực hiện quy hoạch, kế hoạch khai thác khoáng sản ........................................................................................ 57 3.3.5. Thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản ................................................................................................. 65 3.4. Đánh giá quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam ........................................................................................................ 68 3.4.1. Những kết quả đạt được ................................................................. 68 3.4.2. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân ......................................... 74 Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ NAM .......................... 78 4.1. Định hƣớng hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam .................................................................................... 78 4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam trong thời gian tới ............................................................ 79 4.2.1. Hoàn thiện pháp luật, chính sách, quy định của Nhà nước về khai thác khoáng sản và việc thực hiện trên địa bàn tỉnh Hà Nam ................. 79 4.2.2. Hoàn thiện quy hoạch, kế hoạch khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh ............................................................................................................ 84 4.2.3. Hoàn thiện cơ cấu bộ máy quản lý khai thác khoáng sản ............. 86 4.2.4. Hoàn thiện chính sách, quy định thực hiện quy hoạch, kế hoạch khai thác khoáng sản ................................................................................ 87 4.2.5. Hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản ................................................................................................ 89 4.3. Một số kiến nghị ................................................................................... 91 4.3.1. Kiến nghị với Quốc hội .................................................................. 91 4.3.2. Kiến nghị với Bộ Tài nguyên và Môi trường ................................. 91 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 94 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 2 UBND Ủy ban nhân dân 3 VLXD Vật liệu xây dựng STT i DANH MỤC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang Lƣợng khí thải trung bình do khai thác 300.000 m3 1 Bảng 1.1 13 đá xây dựng Lƣợng khí thải trung bình do vận tải 300.000 m3 2 Bảng 1.2 3 Bảng 1.3 4 Bảng 3.1 Số lƣợng mỏ và công suất khai thác 40 5 Bảng 3.2 Sản lƣợng đá khai thác so với kế hoạch 42 6 Bảng 3.3 đá xây dựng Lƣợng bụi thải trung bình do khai thác 300.000 m3 đá xây dựng Danh sách mỏ đá vôi xi măng, sét xi măng đƣợc cấp phép khai thác 13 13 44 Sản lƣợng đá vôi xi măng và sản lƣợng sét xi 7 Bảng 3.4 8 Bảng 3.5 9 Bảng 3.6 Số lƣợng giấy phép khai thác theo loại khoáng sản 46 10 Bảng 3.7 Số lƣợng giấy phép khai thác theo năm cấp phép 46 11 Bảng 3.8 12 Bảng 3.9 măng khai thác (2011-2014) Sản lƣợng và tốc độ tăng trƣởng ngành xi măng trên địa bàn tỉnh (2011-2014) Sản lƣợng và số tiền phải nộp đối với sản lƣợng chênh lệch qua đo mỏ Thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (2014-6/2015) 45 45 48 49 Nợ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản phân theo 13 Bảng 3.10 50 đơn vị thu ii 14 Bảng 3.11 Quy hoạch khai thác khoáng sản tỉnh Hà Nam 15 Bảng 3.12 16 Bảng 3.13 17 Bảng 3.14 18 Bảng 3.15 19 Bảng 3.16. 20 Bảng 3.17. Quy định về giá tính thuế tài nguyên 21 Bảng 3.18 22 Bảng 3.19. 23 Bảng 3.20. 24 Bảng 3.21. 25 Bảng 3.22 Quy hoạch các khu vực không đấu giá hoạt động khoáng sản 51 52 Kế hoạch khai thác đá VLXD, sản xuất xi măng và sản xuất gạch nung (2011-2015) Đội ngũ cán bộ công chức trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản 53 56 Các văn bản của UBND tỉnh Hà Nam về khai thác khoáng sản (2011-6/2015) 57 Điều kiện của chủ thể khai thác và chuyển nhƣợng quyền khai thác khoáng sản Danh sách khu vực cấm hoạt động khoáng sản để đảm bảo cảnh quan môi trƣờng Kết quả xử lý doanh nghiệp, cá nhân vi phạm trong khai thác khoáng sản 59 61 62 65 Số lƣợt đơn vị bị xử phạt theo nguyên nhân vi phạm (2011-6/2015) Chỉ số phát triển tổng sản phẩm và chỉ số phát triển ngành khai khoáng (2011-2014) Thu ngân sách trong hoạt động khoáng sản tỉnh Hà Nam (2011-2014) iii 66 68 71 DANH MỤC HÌNH VẼ STT Hình 1 Hình 3.1 2 Hình 3.2 3 Hình 3.3 4 Hình 3.4 5 Hình 3.5 Nội dung Giá trị sản xuất ngành khai khoáng (2010-2014) Sản lƣợng đá vôi làm VLXD thông thƣờng, sản lƣợng đá xây dựng (2011-2014) Sản lƣợng sét gạch ngói khai thác (2012-2014) Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam Tỷ trọng ngành khai khoáng trong tổng GDP (20112014) Trang 41 42 43 55 69 Giá trị sản xuất ngành công nghiệp khai khoáng và 6 Hình 3.6 sản xuất sản phẩm từ khoáng sản phi kim loại (2011- 70 2014) 7 Hình 3.7 8 Hình 3.8 Tổng lao động trong các doanh nghiệp ngành khai khoáng (2011-2014) Tổng thu nhập của lao động trong các doanh nghiệp ngành khai khoáng (2011-2014) iv 70 70 Phần mở đầu GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tài nguyên thiên nhiên là những vật phẩm của tự nhiên mà con ngƣời có thể khai thác, chế biến, sử dụng cho mục đích tồn tại, phát triển của mình. Tài nguyên thiên nhiên phân bố không đồng đều về mặt địa lý và đại bộ phận nguồn tài nguyên thiên nhiên có giá trị kinh tế cao hiện nay đều đƣợc hình thành qua quá trình phát triển, tiến hóa lâu dài của lịch sử. Các đặc điểm trên cho thấy tài nguyên thiên nhiên là rất quý hiếm, cần đƣợc bảo vệ, sử dụng một cách hiệu quả, tiết kiệm. Khoáng sản là một bộ phận trong nguồn tài nguyên thiên nhiên quý hiếm đó. Khai thác khoáng sản là hoạt động nhằm thu hồi khoáng sản. Với chủ trƣơng kinh tế hóa ngành tài nguyên và môi trƣờng, khai thác khoáng sản thực sự đƣợc coi là một hoạt động kinh tế với thƣớc đo là tiết kiệm, hiệu quả và mục tiêu là lợi ích. Hà Nam nằm ở vị trí cửa ngõ phía Nam của thủ đô Hà Nội. Theo Báo cáo Quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thƣờng đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030, tỉnh có cấu trúc địa chất trầm lục nguyên và trầm tích hóa học gần bờ (đá vôi), nguồn tài nguyên khoáng sản chủ yếu là đá vôi xi măng, đá xây dựng, sét xi măng và sét gạch ngói, đất đá san lấp với trữ lƣợng phong phú và chất lƣợng tốt. Trên địa bàn tỉnh có gần 4.200 triệu tấn đá vôi sử dụng cho công nghiệp sản xuất xi măng, trên 537 triệu tấn sét xi măng, khoảng 13-15 triệu m3 sét làm gạch ngói, 1.089 triệu m3 đá xây dựng thông thƣờng, gần 300 triệu m3 đất, đá san lấp...; đây là nguồn tài nguyên có vai trò quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là ngành công nghiệp VLXD. Với hơn 100 điểm mỏ đƣợc cấp 1 phép khai thác dài hạn và ngắn hạn, hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh khá sôi động. Thực hiện quan điểm chỉ đạo: Khoáng sản là tài nguyên không tái tạo, thuộc tài sản quan trọng quốc gia, phải đƣợc quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, có hiệu quả nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, phát triển bền vững kinh tế - xã hội trƣớc mắt, lâu dài; những năm gần đây, hoạt động quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh đã đƣợc tăng cƣờng, dần đi vào nề nếp, đạt một số kết quả tích cực, tuy nhiên vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhƣ để xảy ra hiện tƣợng khai thác khoáng sản trái phép (khai thác không phép, khai thác vƣợt mốc giới, khai thác quá thời gian quy định), khai thác không đúng thiết kế cơ sở đƣợc duyệt, không thực hiện đúng cam kết bảo vệ môi trƣờng trong khai thác, chƣa quản lý hiệu quả khối lƣợng cát, sét gạch ngói khai thác ..., do vậy cần nghiên cứu để đƣa ra đƣợc giải pháp khắc phục, nâng cao hiệu quả quản lý. Xuất phát từ thực tiễn trên, việc nghiên cứu đề tài: “Quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam” là cần thiết. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu đề tài là tìm các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phƣơng phát triển. Để đạt mục tiêu nêu trên, nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra là: - Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản. - Đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam. - Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam. 2 3. Câu hỏi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu nhằm tìm ra luận cứ để trả lời câu hỏi: Quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản nhƣ thế nào để việc khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam. - Phạm vi nghiên cứu + Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu những nội dung cơ bản của quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam, tiếp cận theo quá trình quản lý (thực hiện pháp luật, chính sách, quy định của nhà nước về khai thác khoáng sản; xây dựng quy hoạch, kế hoạch khai thác khoáng sản; tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản; ban hành chính sách, quy định thực hiện quy hoạch, kế hoạch khai thác khoáng sản; thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản). + Về không gian: Địa bàn tỉnh Hà Nam. + Về thời gian: Số liệu thu thập, xử lý, phân tích trong giai đoạn 2011 – 2014 và 6 tháng đầu năm 2015, những giải pháp đƣợc đề xuất đến năm 2020. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra, luận văn sử dụng một số phƣơng pháp nhƣ phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu, phƣơng pháp phân tích – tổng hợp, phƣơng pháp thống kê – so sánh... 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 4 chƣơng nhƣ sau: Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản 3 Chương 2. Thiết kế và phương pháp nghiên cứu Chương 3. Thực trạng quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam Chương 4. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam 4 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Ở Việt Nam cũng nhƣ nhiều nƣớc trên thế giới, khoáng sản là một nguồn lực quan trọng để phát triển, do vậy quản lý nhà nƣớc về khoáng sản luôn đƣợc Chính phủ xác định là một nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội hàng năm. Hiện nay ở nƣớc ta, khai thác khoáng sản và quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản đang đƣợc quan tâm và chú trọng nghiên cứu bởi nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều tác giả, dƣới nhiều góc độ khác nhau. Cụ thể một số công trình và tài liệu chủ yếu sau: - Tổng cục địa chất Việt Nam, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Viện Tƣ vấn Phát triển, 2010, Báo cáo nghiên cứu đánh giá Thực trạng về quản lý khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản Việt Nam. Nghiên cứu đã nêu đƣợc tiềm năng tài nguyên khoáng sản Việt Nam, thực trạng, kết quả quản lý và sử dụng tài nguyên khoáng sản, bất cập và nguyên nhân, từ đó đề xuất các kiến nghị. - Phạm Chung Thủy, 2012, Pháp luật về hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản ở Việt Nam, luận văn thạc sỹ ngành Luật kinh tế, Đại học Quốc Gia Hà Nội. Luận văn đã nghiên cứu làm rõ khái niệm, phân loại khoáng sản, một vài nét về vai trò, ảnh hƣởng của hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản và điều chỉnh pháp luật về hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản ở Việt Nam; phân tích thực trạng pháp luật Việt Nam về hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản, từ đó đánh giá những ƣu điểm và nhƣợc điểm,đƣa ra một số kiến nghị để hoàn thiện pháp luật Việt Nam hiện hành về hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản. 5 - Nguyễn Đình Dũng, 2012, Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản tại mỏ sắt Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, Luận văn thạc sỹ ngành khoa học môi trƣờng, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên. Luận văn đã nghiên cứu một số nội dung về khai thác quặng sắt, hoạt động khai thác khoáng sản tại mỏ sắt Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, đánh giá hiện trạng môi trƣờng khu vực mỏ và dự báo các tác động đến môi trƣờng do hoạt động của mỏ, đề xuất các giải pháp kỹ thuật và giải pháp quản lý nhằm cải thiện môi trƣờng khu vực mỏ. - Nguyễn Thị Hƣơng, 2013, Hoạt động khai thác khoáng sản Núi Pháo huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên và tác động của nó đến môi trường, Luận văn thạc sĩ khoa học địa lý, Trƣờng Đại học Sƣ phạm – Đại học Thái Nguyên. Luận văn đã nêu đƣợc một số nội dung liên quan đến khoáng sản, hiện trạng khai thác khoáng sản Việt Nam và tỉnh Thái Nguyên, hiện trạng khai thác và tác động của hoạt động khai thác khoáng sản Núi Pháo đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trƣờng của địa phƣơng, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm bảo vệ môi trƣờng trong quá trình khai thác. - Nguyễn Thị Bích Ngọc, 2013, Nghiên cứu đề xuất giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng sản rắn vùng biển nông ven bờ (0 – 30m nước) tỉnh Sóc Trăng, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý tài nguyên môi trƣờng, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên. Luận văn đã đánh giá nguồn tài nguyên khoáng sản rắn khu vực biển nông ven bờ của tỉnh Sóc Trăng và đề xuất đƣợc các giải pháp khai thác, sử dụng hợp lý phục vụ phát triển kinh tế biển bền vững. - Phạm Thị Khánh Ly, 2013, Quyền sở hữu đối với tài nguyên khoáng sản từ thực tiễn áp dụng tại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Luận văn thạc sĩ ngành Luật dân sự, Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã nghiên cứu, làm sáng tỏ các vấn đề lý luận cơ bản về quyền sở hữu của 6 Nhà nƣớc đối với tài nguyên khoáng sản; phân tích các quy định pháp luật hiện hành trong lĩnh vực quyền sở hữu tài nguyên khoáng sản; tìm hiểu và đánh giá việc áp dụng các quy định của pháp luật về quyền sở hữu đối với tài nguyên khoáng sản trong thực tế hoạt động của Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam; đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về quyền sở hữu đối với tài nguyên khoáng sản ở Việt Nam và các biện pháp tăng cƣờng hiệu quả áp dụng pháp luật trong quá trình hoạt động khoáng sản của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam. - Bùi Thị Thùy Linh, 2013, Thực tiễn áp dụng pháp luật về quản lý thuế đối với hoạt động khai thác tài nguyên đá trên địa bàn tỉnh Hà Nam, Luận văn thạc sĩ ngành Luật kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã nghiên cứu tình hình triển khai các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản và thu thuế đối với hoạt động trên tại tỉnh Hà Nam; thực trạng khai thác tài nguyên đá của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, kê khai và nộp thuế của các doanh nghiệp, đánh giá, tìm ra nguyên nhân dẫn đến hiện tƣợng thất thu thuế, đề xuất các giải pháp để tăng nguồn thu ngân sách và đƣa các doanh nghiệp khai thác đá hoạt động theo quy định của pháp luật, tự giác thực hiện trách nhiệm của mình với cơ quan chức năng. - Trung tâm con ngƣời và thiên nhiên đã tiến hành nghiên cứu và có các công trình nghiên cứu về khai thác khoáng sản nhƣ: Trần Thanh Thủy và cộng sự, 2012, Khoáng sản – Phát triển – Môi trường: Đối chiếu giữa lý thuyết và thực tiễn, Nhà xuất bản Mỹ thuật. Báo cáo cho thấy, bên cạnh những tác động tích cực lên phát triển kinh tế – xã hội của đất nƣớc, hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản còn có những mặt trái, ảnh hƣởng tiêu cực lên con ngƣời, môi trƣờng, các hệ sinh thái tự nhiên. Báo cáo cũng đƣa ra các khuyến nghị chính sách cho ngành khai thác khoáng sản. Nguyễn Đức Anh và cộng sự, 2015, Bộ tiêu chuẩn EITI (Extractive 7 Industries Transparency Initiative) 2013 và khả năng đáp ứng chính sách của Việt Nam, Nhà xuất bản Hà Nội. Báo cáo đã làm rõ khả năng Việt Nam thực thi Bộ tiêu chuẩn EITI 2013 theo chuỗi giá trị, bao gồm: Cấp phép, Dẫn liệu sản xuất, Các doanh nghiệp nhà nƣớc, Nguồn thu và Quản lý nguồn thu từ hoạt động khai khoáng; đồng thời tìm hiểu những thuận lợi, thách thức và lợi ích cho Việt Nam khi thực thi EITI 2013. Lê Quang Thuận và cộng sự, 2015, Thực trạng và cơ hội nâng cao hiệu quả quản lý nguồn thu từ khai thác khoáng sản tại Việt Nam, Nhà xuất bản Hà Nội. Nghiên cứu rà soát các chính sách thu hiện hành, đánh giá công tác quản lý thu liên quan đến lĩnh vực tài nguyên tại Việt Nam và nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế nhằm làm rõ những mặt tích cực và hạn chế trong việc quản lý thu ở Việt Nam. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đề xuất, kiến nghị hoàn thiện chính sách thu và công tác quản lý thu. - Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Giang phối hợp cùng tổ chức Trung tâm Con ngƣời và Thiên nhiên, 2015, Tham vấn địa phương về ảnh hưởng của hoạt động khai thác khoáng sản đến rừng và đa dạng sinh học tại địa bàn xã Minh Sơn, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang, Nhà xuất bản Hồng Đức. Báo cáo tập trung vào các nội dung sau: Các tác động của hoạt động khai thác khoáng sản đến tài nguyên rừng và đa dạng sinh học ở xã Minh Sơn; Sự chia sẻ lợi ích giữa doanh nghiệp khai thác khoáng sản và cộng đồng địa phƣơng; Nhận thức của các bên liên quan về tài nguyên rừng, đa dạng sinh học và khai thác khoáng sản. - Liên minh khoáng sản và các tổ chức thành viên đã tổ chức hoặc phối hợp với các cơ quan (Ủy ban Tài chính, Ngân sách Quốc hội, Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng, Sở Công thƣơng tỉnh Bình Định) tổ chức một số hội thảo khoa học về quản lý khoáng sản, khai thác khoáng sản nhƣ: “Tăng hiệu quả thu ngân sách từ khai thác khoáng sản - Giải pháp nào cho Việt Nam?”, Hà Nội, 8 tháng 10 năm 2014; “Phân cấp và các sáng kiến quản trị tốt tài nguyên khoáng sản ở cấp địa phƣơng”, Bình Định, tháng 11 năm 2014; “Quản trị ngành công nghiệp khai thác ở Việt Nam: Thách thức và nhu cầu cải cách”, Hà Nội, tháng 12 năm 2015. Tại Hội thảo, các nhà khoa học, các nhà quản lý, các chuyên gia đã có các báo cáo về thực trạng quản trị ngành công nghiệp khai thác, thu ngân sách từ khai thác khoáng sản ở Việt Nam, quy định về phân cấp quản lý nhà nƣớc về khoáng sản, những bất cập, các sáng kiến, kinh nghiệm về quản trị tài nguyên khoáng sản ở cấp địa phƣơng, kinh nghiệm quốc tế trong tăng cƣờng hiệu quả thu ngân sách và quản lý nguồn thu từ khai thác tài nguyên, giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị, tăng thu ngân sách từ khai thác khoáng sản cho Việt Nam, trong đó EITI đƣợc khẳng định nhƣ một giải pháp tổng thể thúc đẩy cải cách lĩnh vực khoáng sản và nâng cao hiệu quả thu, nhằm góp phần giải quyết khó khăn về thu ngân sách và quản lý hiệu quả hơn nguồn tài nguyên không tái tạo của quốc gia. Bên cạnh luận văn, các công trình nghiên cứu, các báo cáo trong các hội thảo khoa học nêu trên còn có nhiều bài báo viết về lĩnh vực khai thác khoáng sản và quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản, chủ yếu phản ánh những bất cập trong thực tiễn. Các công trình nghiên cứu, các bài báo đã đề cập đến quản lý nhà nƣớc về khoáng sản nói chung, quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản nói riêng trên cả góc độ lý luận và thực tiễn, tuy nhiên chỉ ở một hoặc một vài khía cạnh khác nhau. Trong giới hạn tài liệu tác giả luận văn tìm đƣợc, chƣa có một luận văn, công trình nào nghiên cứu và xây dựng một cách đầy đủ khung lý thuyết quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản, cũng chƣa có đề tài nào nghiên cứu một cách toàn diện quản lý nhà nƣớc về khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam. Đây chính là khoảng trống để tác giả luận văn nghiên cứu và có đóng góp ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn. 9