Tài liệu Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguốn vốn ngân sách nhà nước tại ban quản lý các dự án huyện bố trạch, tỉnh quảng bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TRẦN NGỌC THÀNH QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ HUẾ, 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TRẦN NGỌC THÀNH QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 8 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHAN VĂN HÒA HUẾ, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các tài liệu được sử dụng trong công trình đều có nguồn gốc rõ ràng. Những đánh giá, nhận định trong công trình đều do cá nhân tôi nghiên cứu và tư duy dựa trên những tư liệu xác thực. Ngày 12 tháng 8 năm 2018 Tác giả luận văn Trần Ngọc Thành i LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ và động viên. Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới thầy PGS.TS Phan Văn Hòa đã tận tâm hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu cùng toàn thể Thầy Cô giáo Trường Đại học Kinh tế-Đại học Huế đã truyền đạt, trang bị cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý giá trong suốt hai năm học vừa qua. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo huyện Bố Trạch, các sở, ban ngành của tỉnh Quảng Bình đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thu thập số liệu để thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đồng nghiệp những người đã luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ, cổ vũ và động viên tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn! Ngày 12 tháng 8 năm 2018 Tác giả luận văn Trần Ngọc Thành ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên: Trần Ngọc Thành Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410 Niên khóa: 2016 - 2018 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phan Văn Hòa Tên đề tài: QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH 1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch trong thời gian tới. Đối tượng nghiên cứu của đề tài nghiên cứu là những vấn đề liên quan đến công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch. 2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng Quá trình nghiên cứu tác giả đã sử dụng các phương pháp. - Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp, sơ sấp; chọn mẫu. - Phương pháp thống kê mô tả: Phương pháp so sánh; Phương pháp chuyên gia. 3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận - Về mặt lý luận: Luận văn đã hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước - Về mặt thực tiễn: Luận văn đã chỉ ra được những tồn tại và nguyên nhân dẫn đến sự bất hợp lý trong việc quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch. Từ đó, tác giả đề ra định hướng, giải pháp thực hiện nhằm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 DA Dự án 2 LDTB&XH Lao động Thương binh và Xã hội 3 KBNN Kho bạc nhà nước 4 KTXH Kinh tế xã hội 5 NXB Nhà xuất bản 6 QLDA Quản lý dự án 7 QLNN Quản lý nhà nước 8 UBND Uỷ ban nhân dân 9 XDCB Xây dựng cơ bản iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ ................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... iv MỤC LỤC...................................................................................................................v DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH .................................................................................. viii MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1 1.Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ...............................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ..........................................................2 5. Kết cấu Luận văn ....................................................................................................5 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC...............................6 1.1. Lý luận về vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước ..........6 1.1.1. Khái niệm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước .......................6 1.1.2. Đặc điểm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ........................8 1.1.3. Phân loại vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước .........................9 1.1.4. Sự cần thiết phải quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước .....13 1.2. Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ............................14 1.2.1. Khái niệm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản .............................................14 1.2.2. Nội dung quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ..........17 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ...................................................................................................30 1.3.1. Các nhân tố chủ quan ......................................................................................30 1.3.2. Nhân tố khách quan.........................................................................................30 1.4. Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản của một số địa phương và bài học kinh nghiệm cho huyện Bố Trạch ......................................................................31 v 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản một số địa phương trong tỉnh ..................................................................................................................31 1.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước cho huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình..........................34 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN HUYỆN BỐ TRẠCH .................................................................36 2.1 Khái quát về Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch.........................................36 2.1.1. Quá trình hình thành và pháp triển..................................................................36 2.1.2. Tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ ...........................................................36 2.2. Thực trạng công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước của Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch..............................................................38 2.2.1. Cơ sở pháp lý cho quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản của Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch ...............................................................................................39 2.2.2. Lập kế hoạch và phân bổ vốn đầu tư theo quy định .......................................40 2.2.3. Thiết kế, thẩm định và phê duyệt dự án ..........................................................47 2.2.4. Tổ chức đấu thầu, thi công ..............................................................................53 2.2.5. Công tác kiểm tra, giám sát.............................................................................56 2.2.6. Công tác quyết toán vốn và nghiệm thu công trình ........................................58 2.3. Đánh giá của các đối tượng điều tra...................................................................61 2.3.1. Đặc điểm cơ bản của đối tượng điều tra .........................................................61 2.3.2. Đánh giá về việc sử dụng công cụ pháp luât trong quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn NSNN của Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch .............62 2.3.3. Ðánh giá về hiệu quả của nội dung quản lý NSNN cho đầu tư xây dựng cơ bản của Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch .......................................................63 2.3.4. Đánh giá về mức độ ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước của Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch ...................................................................................................................................64 vi 2.4. Đánh giá công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch ................................................................66 2.4.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................66 2.4.2. Những hạn chế trong công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch............................................................................67 2.4.3. Nguyên nhân ...................................................................................................68 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG NGUỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI BAN QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN HUYỆN BỐ TRẠCH ........................73 3.1. Định hướng, quan điểm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước của huyện Bố Trạch ..........................................................................73 3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình..74 3.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng công tác kế hoạch hóa đầu tư..............75 3.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư................................................................................................................................79 3.2.3. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng công trình sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ...................................................................................83 3.2.4. Nhóm giải pháp tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản ....................................................................................92 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................94 1. Kết luận .................................................................................................................94 2. Kiến nghị ...............................................................................................................95 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................100 PHỤ LỤC................................................................................................................102 vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 1.1: Phân loại dự án đầu tư xây dựng cơ bản ...............................................11 Bảng 2.1: Danh mục quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội huyện......... Bố Trạch đến năm 2020 ..............................................................................41 Bảng 2.2: Tình hình thực hiện đầu tư XDCB trên địa bàn Huyện Bố Trạch giai đoạn 2015 - 2017 ...................................................................................43 Bảng 2.3: Chi đầu tư từ ngân sách nhà nước cho xây dựng cơ bản của huyện Bố Trạch so với dự toán giai đoạn 2015 - 2017..........................................44 Bảng 2.4: Bảng tổng hợp thẩm định dự án XDCB 2015– 2017 ............................49 Bảng 2.5. Tình hình các dự án xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Bố Trạch giai đoạn 2015-2017 .....................................................................................51 Bảng 2.6: Tình hình tổ chức đoàn thanh tra, kiểm tra về đánh giá dự án đầu tư huyện Bố Trạch giai đoạn 2015 - 2017 .................................................57 Bảng 2.7. Kết quả thực hiện công tác giám sát, đánh giá đầu tư 2015-2017 ........58 Bảng 2.8: Quyết toán chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách huyện Bố Trạch giai đoạn 2015-2017 ..............................................................................60 Bảng 2.9: Đặc điểm cơ bản của các đối tượng được điều tra, khảo sát .................61 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát đánh giá về hiệu quả từ việc sử dụng công cụ pháp luât trong quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn NSNN của Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch.................................................62 Bảng 2.11: Kết quản khảo sát về hiệu quả của nội dung quản lý NSNN cho đầu tư xây dựng cơ bản từ Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch.................63 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát đánh giá mức độ ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước của Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch 2015-2017......................................65 viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH Số hiệu hình Tên hình Trang Hình 1.1: Sơ đồ bộ máy quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN .............................15 Hình 2.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình............................................................................................37 Hình 2.2: Sơ đồ quy trình thực hiện quản lý đầu tư dự án xây dựng cơ bản.........39 ix MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Trong hệ thống tài chính quốc gia, ngân sách nhà nước (NSNN) là khâu chủ đạo, là điều kiện vật chất quan trọng để thực hiện các chức năng nhiệm vụ của nhà nước. Đồng thời ngân sách nhà nước là công cụ quan trọng của nhà nước để điều tiết vĩ mô đối với đời sống kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh quốc gia. Ngân sách nhà nước được quản lý thống nhất theo nguyên tắc tập trung nhằm huy động cao nhất mọi nguồn lực của nền kinh tế để phục vụ vốnến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Xây dựng cơ bản (XDCB) giữ một vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Vai trò vào ý nghĩa của xây dựng cơ bản có thể nhìn thấy từ sự đóng góp của cả lĩnh vực này trong quá trình tái sản xuất tài sản cố định cho nền kinh tế quốc dân thông qua các hính thức xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa hoặc khôi phục các công trình hư hỏng hoàn toàn. Vì vậy việc tăng cường đầu tư xây dựng cơ bản để xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, công nghệ tiên tiến cho sản xuất xã hội nhằm thúc đẩy kết cấu hạ tầng ngày càng phát triển, làm thay đổi diện mạo của đất nước. Tốc độ và quy mô đầu tư xây dựng cơ bản góp phần quan trọng tăng trưởng, phát triển kinh tế hàng năm, cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước là một khoản vốn chiếm tỉ trọng lớn trong tổng vốn ngân sách. Trong những năm qua, cùng với quá trình đổi mới kinh tế, quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN đã có những đổi mới và mang lại những kết quả bước đầu rất quan trọng. Tuy nhiên trước thực trạng của nền kinh tế đang trong giai đoạn phát triển, đổi mới và hội nhập kinh tế Quốc tế nên khó tránh khỏi những hạn chế trong đó có lĩnh vực đầu tư XDCB, đặc biệt là công tác quản lý vốn đầu tư XDCB bằng ngồn NSNN đang tồn tại khá nhiều hạn chế gây nên tình trạng thất thoát, lãng phí và tiêu cực. Huyện Bố Trạch là một trong những huyện nghèo của tỉnh Quảng Bình nói riêng và của cả nước nói chung. Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, 1 nâng cao đời sống của nhân dân và đảm bảo an ninh quốc phòng thì đầu tư XDCB nói chung và đầu tư XDCB từ NSNN nói riêng đóng vai trò rất quan trọng. Trong thời gian qua, công tác quản lý đầu tư XDCB trên địa bàn huyện Bố Trạch vẫn còn một số hạn chế, bất cập dẫn đến đầu tư dàn trải gây thất thoát, lãng phí. Trước thực trạng đó, UBND huyện Bố Trạch đã thực hiện quyết liệt một số giải pháp nhưng chỉ giải quyết được một phần, chưa có tính hệ thống, chưa đưa ra được các giải pháp có tính lâu dài và hiệu quả. Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN trên cả nước nói chung và huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình nói riêng là một yêu cầu cấp thiết. Đó là lý do tác giả chọn đề tài “Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình” được đặt ra là cấp thiết cả về lý luận lẫn thực tiễn 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1 Mục tiêu chung Trên cơ sở phân tích đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch giai đoạn 2015 2017, đề xuất hệ thống giải pháp hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch trong thời gian tới. 2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước; - Phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch giai đoạn 2015 – 2017; - Đề xuất hệ thống giải pháp hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch đến năm 2025; 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài - Đối tượng nghiên cứu: Là những vấn đề liên quan đến công tác quản vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước. 2 - Phạm vi không gian: Huyện Bố Trạch, cụ thể là Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch. - Phạm vi thời gian: Số liệu phân tích lấy từ năm 2015 - 2017, điều tra số liệu 2017, đề xuất giải pháp đến năm 2025. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu thứ cấp: Thu thập từ các cơ quan ban ngành từ Trung ương đến địa phương, đặ biệt thông tin số liệu từ Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch, HĐND – UBND huyện Bố Trạch, Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Bố Trạch. - Số liệu sơ cấp: Điều tra thu thập thông tin vốn tiết từ các cán bộ quản lý vốn (HĐND, UBND, Kho bạc nhà nước, Phòng Tài chính – Kế hoạch,…), cán bộ nhân viên Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch với 50 mẫu phiếu phát ra và thu về 48 mẫu. 4.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Phương pháp nghiên cứu tài liệu là phương pháp thường sử dụng trong nghiên cứu tổng quan về cơ sở lý luận, các lý thuyết nói chung. Phương pháp này được học viên sử dụng khi nghiên cứu các vấn đề lý luận hay lý thuyết tổng quản về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Chương 1. Học viên đã tìm đọc và thu thập các lý thuyết về quản lý và quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước qua các giáo trình về quản lý nhà nước, các bài viết về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên các tạp chí, các trang web, từ đó học viên rút ra những vấn đề cơ bản như khái niệm về quản lý, đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước... nội dung công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại cấp huyện để làm cơ sở thực hiện chương 2 và chương 3. - Phương pháp thống kê mô tả: Trong luận văn, phương pháp này được dùng để xử lý và phân tích các con số của các hiện tượng số lớn để tìm hiểu bản chất và tính quy luật của chúng trong điều kiện thời gian và không gian cụ thể. Các số liệu thu thập được sẽ được liệt kê 3 theo thời gian theo từng chỉ tiêu cụ thể. Phương pháp này kết hợp với phân tích đồ họa đơn giản như các đồ thị mô tả dữ liệu, biểu diễn các dữ liệu thông qua đồ thị, bảng biểu diễn số liệu tóm tắt. Trong luận văn đó là các bảng biểu thể hiện số lượng, cơ cấu của chỉ tiêu nghiên cứu. Từ các bảng số liệu, tác giả sẽ sử dụng các biểu đồ để thấy rõ hơn cũng như có cái nhìn sinh động hơn về cơ cấu của các yếu tố đang phân tích. Chúng tạo ra được nền tảng để phân tích định lượng về số liệu. Để từ đó hiểu được hiện tượng và đưa ra quyết định đúng đắn. - Phương pháp tổng hợp và phân tích: Trong luận văn, phương pháp này dùng để phân tích và tổng hợp các tài liệu liên quan đến đề tài. Từ đó xác định những vấn đề chung và vấn đề riêng nhằm giải quyết nhiệm vụ của đề tài đặt ra. Qua phương pháp này phân tích thực trạng quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch. Sau đó, tổng hợp và phân tích những điều đã đạt được và chưa đạt được để đưa các giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới. - Phương pháp so sánh, đối chiếu: Trong luận văn phương pháp này được sử dụng phổ biến trong phân tích, tính toán để xác định mức độ, xu hướng biến động của các chỉ tiêu phân tích, xem xét mức độ biến động của các năm theo thời gian, không gian nghiên cứu khác nhau. Cùng một chỉ tiêu nhưng nó sẽ có ý nghĩa khác nhau ở các thời gian và không gian khác nhau. Do đó các số liệu tác giả thu thập được sẽ được sắp xếp một cách logic theo trình tự thời gian và đưa về cùng một thời điểm khi so sánh. Áp dụng phương pháp này, tác giả sẽ sử dụng các hàm cơ bản trong phần mềm Excel để tính toán các mức độ biến động như xác định tỷ trọng của chỉ tiêu nghiên cứu, dùng chỉ tiêu tuyệt đối và tương đối để xem xét tốc độ phát triển bình quân, tốc độ tăng, giảm của năm sau so với năm trước.Từ đó lập bảng phân tích so sánh qua các năm xem mức độ tăng, giảm và phân tích nguyên nhân của sự tăng, giảm đó. Qua đó cũng dự báo được những biến động của chỉ tiêu nghiên cứu trong giai đoạn tiếp theo. 4 - Phương pháp phân tổ thống kê: Phân tổ thống kê là căn cứ vào một hay một số tiêu thức để tiến hành phân chia các đơn vị của hiện tượng nghiên cứu thành các tổ và tiểu tổ sao cho các đơn vị trong cùng một tổ thì giống nhau về tính chất, ở khác tổ thì khác nhau về tính chất. Ý nghĩa của phương pháp này nhằm hệ thống hóa và phân tích các số liệu thu thập, từ đó xem xét thực trạng vấn đề nghiên cứu. Qua đây ta thấy được mối liên hệ, sự tác động qua lại giữa các yếu tố. Trong luận văn, tác giả sử dụng phương pháp này để chia số liệu thu thập được thành các nhóm khác nhau như số lượng, cơ cấu... Sau đó tác giả sẽ đi xem xét thực trạng của từng vấn đề nghiên cứu và mối quan hệ giữa các vấn đề này. 5. Kết cấu Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành ba chương như sau: Chương 1: Lý luận và thực tiễn về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước. Chương 2: Thực trạng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch. Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch 5 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1. Lý luận về vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn ngân sách nhà nước 1.1.1. Khái niệm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước 1.1.1.1. Khái niệm về đầu tư Trong nền kinh tế thị trường, đầu tư được hiểu là việc bỏ vốn ra hôm nay để mong nhận được kết quả lớn hơn trong tương lai. Kết quả mang lại đó có thể là hiệu quả kinh tế xã hội. Hoạt động đầu tư là quá trình sử dụng vốn đầu tư nhằm duy trì những tiềm lực sẵn có, hoặc tạo thêm tiềm lực mới để mở rộng qui mô hoạt động của các ngành sản xuất, dịch vụ, kinh tế, xã hội nhằm tăng trưởng và phát triển nền kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa và tinh thần cho mọi thành viên trong xã hội. [12,tr45] Mục tiêu của đầu tư có thể thực hiện được thông qua các dự án đầu tư. Theo quan điểm phổ biến hiện nay thì dự án đầu tư là một tập hợp những đề xuất có liên quan đến việc bỏ vốn để tạo mới, mở rộng hoặc cải tạo những cơ sở vật chất nhất định nhằm đạt được sự tăng trưởng về số lượng hoặc duy trì cải tiến, nâng cao chất lượng của sản phẩm hoặc dịch vụ trong khoảng thời gian xác định. 1.1.1.2. Khái niệm vốn đầu tư xây dựng cơ bản Đầu tư XDCB là việc sử dụng vốn để tiến hành các hoạt động xây dựng cơ bản nhằm tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng, hiện đại hoá hoặc khôi phục tài sản cố định.[9tr23] Vốn đầu tư XDCB được hiểu là toàn bộ chi phí đã bỏ ra để đạt được mục đích đầu tư, bao gồm: Chi phí cho việc khảo sát quy hoạch xây dựng, chi phí chuẩn bị đầu tư, chi phí thiết kế và xây dựng, chi phí mua sắm, lắp đặt máy móc thiết bị và các chi phí khác được ghi trong tổng dự toán. Vốn đầu tư XDCB bao gồm: + Một là, vốn cho xây lắp: là chi phí để xây dựng mới, mở rộng và khôi phục 6 các loại nhà cửa, vật kiến trúc (có thể sử dụng lâu dài hoặc tạm thời) có ghi trong dự toán xây dựng và chi phí cho việc lắp đặt máy móc vào nền, bệ cố định (gắn liền với công dụng của tài sản cố định mới tái tạo); + Hai là, vốn đầu tư thiết bị: là phần vốn để mua sắm, vận chuyển và bốc dỡ các máy móc thiết bị, các công cụ sản xuất của công trình từ nơi mua đến tận chân công trình; + Ba là, những chi phí xây dựng cơ bản khác làm tăng giá trị tài sản cố định: Là những phần vốn chi cho các công việc có liên quan đến xây dựng công trình như chi phí thăm dò khảo sát, thiết kế công trình, chi phí thuê mua hoặc thiết kế, bồi thường GPMB, di chuyển vật kiến trúc, chi phí chuẩn bị khu đất để xây dựng, chi phí cho các công trình tạm phục vụ cho thi công (lán trại, kho tàng, điện và nước), chi phí đào tạo cán bộ công nhân vận hành sản xuất sau này, chi phí lương chuyên gia (nếu có), chi phí chạy thử máy có tải, thử nghiệm và khánh thành… Vốn đầu tư xây dựng cơ bản được hình thành từ các nguồn vốn khác nhau, trong đó nguồn vốn đầu tư XDCB từ NSNN là nguồn vốn chủ yếu được dành cho đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. [17,tr36] - Căn cứ vào nguồn hình thành vốn đầu tư XDCB Vốn đầu tư XDCB được hình thành từ các nguồn vốn sau: + Vốn NSNN + Vốn tín dụng đầu tư + Vốn tự có của các đơn vị sản xuất kinh doanh, dịch vụ thuộc mọi thành phần kinh tế. + Vốn hợp tác liên doanh với nước ngoài + Vốn vay nước ngoài. Trong các nguồn vốn trên, nguồn vốn đầu tư XDCB từ NSNN là nguồn vốn chủ yếu được dành cho đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, không có khả năng thu hồi vốn trực tiếp. Đó là các công trình, dự án cơ sở hạ tầng như đường giao thông, đường điện, trường học, bệnh viện, hệ thống thuỷ lợi, đê, cảng biển, ...; các dự án trồng rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ; các công trình, dự án thuộc chương 7 trình mục tiêu quốc gia, chương trình phát triển kinh tế xã hội; các công trình, dự án văn hoá xã hội, công cộng; các công trình dự án an ninh, quốc phòng, ... 1.1.1.3. Khái niệm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước Vốn đầu tư XDCB từ NSNN là quá trình nhà nước sử dụng một phần vốn tiền tệ đã tập trung được dưới hình thức: Thuế, phí, lệ phí... để đầu tư cho xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế, văn hoá xã hội. [8,tr15] Chi đầu tư XDCB là khoản chi được ưu tiên hàng đầu trong tổng chi NSNN. Chi đầu tư XDCB của NSNN là quá trình sử dụng một phần vốn tiền tệ đã được tập trung vào NSNN nhằm thực hiện tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng, từng bước tăng cường và hoàn thiện cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế. Chi đầu tư XDCB từ NSNN được thực hiện hàng năm nhằm mục đích để đầu tư xây dựng các công trình, kết cấu hạ tầng kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng, các công trình không có khả năng thu hồi vốn. Hiện nay nguồn vốn từ NSNN được bố trí trực tiếp cho các công trình văn hoá, y tế, giáo dục, quản lý nhà nước, cơ sở hạ tầng và những công trình trọng điểm quan trọng, có ý nghĩa làm thay đổi cơ cấu kinh tế của cả nước, của vùng lãnh thổ và địa phương. 1.1.2. Đặc điểm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước - Vốn đầu tư XDCB từ nhà nước có điểm khác cơ bản với đầu tư bằng vốn không phải của nhà nước là cơ chế quản lý. Do chủ sở hữu vốn đầu tư phát triển của nhà nước là nhà nước, chủ đầu tư chỉ là người sử dụng vốn nên cần có cơ chế quản lý chặt chẽ đi liền với việc kiểm tra giám sát để hạn chế tiêu cực, thất thoát, lãng phí. Còn vốn đầu tư không phải của nhà nước, chủ đầu tư là chủ sở hữu vốn đích thực nên cơ chế quản lý đơn giản, gọn nhẹ hơn. - Đầu tư XDCB bằng vốn nhà nước chủ yếu được tiến hành theo kế hoạch nhà nước, nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xã hội trong từng thời kỳ. - Căn cứ vào khả năng thu hồi vốn trực tiếp của dự án đầu tư và tính chất nguồn vốn, hiện tại nhà nước định ra ba hình thức đầu tư phát triển đó là: Cấp phát đầu tư, tín dụng đầu tư và doanh nghiệp tự đầu tư. 8 + Hình thức cấp phát dành cho các dự án đầu tư không có khả năng thu hồi vốn trực tiếp thuộc các lĩnh vực như kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, các dự án giao thông, thuỷ lợi, dự án an ninh quốc phòng, các doanh nghiệp nhà nước hoạt động công ích, góp vốn cổ phần liên doanh bằng nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước, các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực cần thiết có sự tham gia của nhà nước theo quy định của pháp luật; một số doanh nghiệp thuộc lĩnh vực then chốt của nền kinh tế quốc dân theo quyết định của Chính phủ; các dự án quy hoạch ngành, lãnh thổ, quy hoạch xây dựng đô thị, nông thôn; các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội. Tất cả nhu cầu vốn trên được cấn đối từ NSNN. + Hình thức tín dụng đầu tư dành cho các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế, các cơ sở sản xuất, kinh doanh tạo việc làm có khả năng thu hồi vốn; các dự án đầu tư cho một số ngành kinh tế quan trọng của nhà nước trong từng thời kỳ (như điện, xi măng, sắt thép …); Các dự án đầu tư của ngành đảm bảo hiệu quả kinh tế và khả năng thu hồi vốn. + Hình thức doanh nghiệp tự đầu tư dành cho các dự án đầu tư mới hoặc mở rộng sản xuất của các doanh nghiệp nhà nước bằng nguồn vốn tự có của doanh nghiệp. + Hình thức doanh nghiệp tự đầu tư dành cho các dự án đầu tư mới hoặc mở rộng sản xuất của các doanh nghiệp nhà nước bằng nguồn vốn tự có của doanh nghiệp. 1.1.3. Phân loại vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước NSNN với tư cách là một quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của nhà nước tham gia huy động và phân phối vốn đầu tư XDCB thông qua hoạt động thu, chi NSNN. Tuỳ theo căn cứ phân chia, vốn NSNN trong đầu tư XDCB thường được phân loại như sau: - Thứ nhất, căn cứ vào cấp quản lý ngân sách: + Vốn đầu tư của ngân sách Trung ương được hình thành từ các khoản thu của ngân sách trung ương nhằm đầu tư cho các dự án phục vụ cho lợi ích quốc gia. 9