Tài liệu Sổ tay hướng dẫn xử lý ô nhiễm môi trường tập 7 ths.lê quang hân, 32 trang

Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm SÔÛ KHOA HOÏC, COÂNG NGHEÄ VAØ MOÂI TRÖÔØNG THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH SOÅ TAY HÖÔÙNG DAÃN XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG TRONG SAÛN XUAÁT TIEÅU THUÛ COÂNG NGHIEÄP Taäp 7 : XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM NGAØNH CHEÁ BIEÁN THÖÏC PHAÅM \]\] Thaønh phoá Hoà Chí Minh 1998 \]\] ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Tp. Hoà Chí Minh Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ LÔØI NOÙI ÑAÀU C heá bieán thöïc phaåm ôû quy moâ tieåu thuû coâng nghieäp laø moät ngaønh phaùt trieån raát maïnh taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Coâng ngheä cheá bieán cuûa ngaønh ngaøy caøng ñöôïc naâng caáp caûi tieán, saûn phaåm taïo ra vôùi chaát löôïng ngaøy caøng cao, ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc cuõng nhö xuaát khaåu, tuy nhieân chöa chuù troïng ñuùng möùc vaán ñeà moâi tröôøng. Haàu heát caùc cô sôû chöa coù khaâu xöû lyù oâ nhieãm, caùc chaát thaûi xaû ra tröïc tieáp gaây oâ nhieãm moâi tröôøng Thaønh phoá ôû möùc baùo ñoäng. ÔÛ caùc cô sôû coù ñieàu kieän maët baèng quaù baát lôïi, vieäc khaéc phuïc oâ nhieãm ñoâi khi laø khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Vôùi caùc cô sôû coù ñieàu kieän maët baèng töông ñoái thuaän lôïi thì vieäc xöû lyù nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm vôùi chi phí thaáp, vaän haønh ñôn giaûn vaø khoâng chieám nhieàu dieän tích vaãn laø nhöõng ñoøi hoûi coù tính öu tieân vaø ñoù cuõng laø muïc tieâu cuûa taøi lieäu naøy. Taøi lieäu giuùp cho caùc cô sôû cheá bieán thöïc phaåm ôû quy moâ tieåu thuû coâng nghieäp coù theå chuû ñoäng trong vieäc khaéc phuïc oâ nhieãm, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng chung cuûa Thaønh phoá. Taøi lieäu naøy laø moät phaàn cuûa Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp taïi TP. HCM. CHUÛ TRÌ : PGS. TS NGUYEÃN THIEÄN NHAÂN BIEÂN SOAÏN : 1. THS. LEÂ QUANG HAÂN EPC 2. KS. NGUYEÃN TAÁT THAÉNG EPC 3. THS. THAÂN MINH HAÛI EPC 4. KS. BUØI QUANG VINH EPC 5. THS. NGUYEÃN NHÖ DUÕNG EPC 6. KS. NGUYEÃN THÒ KIM YEÁN EPC _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 1 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ MUÏC LUÏC Trang Lôøi noùi ñaàu ................................................................................................................................... 1 Danh muïc töø vieát taét ................................................................................................................... 2 Phaàn 1: Caùc vaán ñeà moâi tröôøng cuûa ngaønh CBTP TTCN taïi TPHCM ................................... 3 1.1. Sô ñoà khoái coâng ngheä saûn xuaát ............................................................................................. 3 1.2. Baûng toùm taét caùc taùc nhaân oâ nhieãm chính ............................................................................ 9 Phaàn 2: Caùc phöông phaùp xöû lyù oâ nhieãm ................................................................................. 16 2.1. Khí thaûi .............................................................................................................................. 16 2.2. Chaát thaûi raén ...................................................................................................................... 16 2.3. Nöôùc thaûi ........................................................................................................................... 16 Phaàn 3: Caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm thöïc tieãn ngaønh CBTP TTCN ..................................... 19 3.1. Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc cô sôû saûn xuaát CBTP TTCN ....................................................... 19 3.2. Ñaëc tröng nöôùc thaûi ........................................................................................................... 19 3.3. Yeâu caàu möùc ñoä xöû lyù ........................................................................................................ 19 3.4. Löôïc giaûi coâng ngheä xöû lyù ................................................................................................. 20 3.5. Tính toaùn thieát keá .............................................................................................................. 21 3.6. Sô ñoà hình khoái heä xöû lyù daïng Modul ............................................................................... 23 3.7. Sô ñoà coâng ngheä heä xöû lyù nöôùc thaûi .................................................................................. 23 Phaàn 4: Baûng khaùi toaùn kinh phí .............................................................................................. 26 4.1. Khaùi toaùn kinh phí ............................................................................................................. 26 4.2. Chi phí xöû lyù 1 m3 nöôùc thaûi .............................................................................................. 27 Phaàn 5: Danh muïc caùc ñôn vò tö vaán ....................................................................................... 28 Muïc luïc ...................................................................................................................................... 29 _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 2 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ DANH MUÏC TÖØ VIEÁT TAÉT − BOD : Nhu caàu oâxy sinh hoùa − COD : Nhu caàu oâxy hoùa hoïc − SS : Chaát raén lô löûng − EPC : Trung taâm Baûo veä Moâi tröôøng (TTBVMT) − CO2 : Khí Cacbonic − SO2 : Khí Sunfurô − N : Nitô − P : Phoát pho − NH3 : Amoniac − CFSS : Chloro - Fluoro - Carbons − F22 : Freon 22 − TCVN : Tieâu chuaån Vieät Nam − CO : Cacbon mono oxyt (oxyt cacbon) − SOX : Caùc sunfo oxyt − NOX : Caùc nitô oxyt − THC : Toång cacbon höõu cô − H 2S : Sunfua hidro − dB : Deciben, ñôn vò ño ñoä oàn − QTB : Löu löôïng nöôùc thaûi trung bình − Qmax : Löu löôïng nöôùc thaûi cöïc ñaïi − Pb : Chì − Hg : Thuûy ngaân − CBTP : Cheá bieán Thöïc phaåm − TTCN : Tieåu thuû Coâng nghieäp _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 3 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ I. HIEÄN TRAÏNG NGAØNH CHEÁ BIEÁN THÖÏC PHAÅM TIEÅU THUÛ COÂNG NGHIEÄP TAÏI TPHCM. I.1. KHAÙI QUAÙT CHUNG. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø thaønh phoá lôùn nhaát nöôùc, coâng nghieäp cuõng nhö tieåu thuû coâng nghieäp (TTCN) phaùt trieån raát maïnh. Ngaønh TTCN cheá bieán thöïc phaåm (CBTP) chieám tyû troïng lôùn vaø ñoùng vai troø quan troïng trong saûn xuaát cuûa Thaønh phoá. Hieän nay, caùc cô sôû CBTP TTCN phaân boá ôû khaép caùc quaän huyeän noäi ngoaïi thaønh, tuy nhieân taäp trung nhieàu nhaát ôû caùc quaän Taân Bình, quaän 11, quaän 8 vaø quaän 6. Nhìn chung, ngaønh CBTP coù theå phaân thaønh caùc daïng saûn xuaát - cheá bieán cô baûn sau: 1. Saûn xuaát ñöôøng - baùnh keïo; thöïc phaåm aên lieàn: mì goùi, gia vò… 2. Saûn xuaát ñoà hoäp vaø caùc saûn phaåm ñoâng laïnh: thòt, caù, rau, quaû,… 3. Cheá bieán thuûy - haûi saûn 4. Saûn xuaát röôïu - bia, nöôùc giaûi khaùt Theo ñaø phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá, ngaønh CNTP Thaønh phoá cuõng ngaøy caøng ñöôïc ñoåi môùi veà thieát bò vaø ñöôïc ñaàu tö nhieàu hôn theo chieàu saâu. Tuy nhieân, trình ñoä coâng ngheä vaãn coøn ôû möùc thaáp so vôùi theá giôùi. Trong saûn xuaát, löôïng pheá thaûi nhieàu, hao huït lôùn. Ñieàu naøy cuõng ñoàng nghóa vôùi löôïng chaát thaûi thaûi ra moâi tröôøng nhieàu hôn, gaây oâ nhieãm lôùn hôn so vôùi saûn xuaát trình ñoä coâng ngheä cao. Maëc duø vaäy, hieän nay haàu heát caùc cô sôû saûn xuaát ôû ñaây ñeàu khoâng qua khaâu xöû lyù chaát thaûi hoaëc xöû lyù ôû daïng raát sô saøi. Caùc chaát thaûi (nöôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén,…) ñeàu tröïc tieáp xaû ra moâi tröôøng gaây oâ nhieãm naëng moâi tröôøng cuïc boä vuøng, cuõng nhö moâi tröôøng chung cuûa Thaønh phoá vaø toaøn khu vöïc. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 4 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ PHAÀN 1: CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG CUÛA NGAØNH CHEÁ BIEÁN THÖÏC PHAÅM TIEÅU THUÛ COÂNG NGHIEÄP TAÏI TPHCM 1.1. SÔ ÑOÀ KHOÁI COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT. 1.1.1. Saûn xuaát baùnh keïo, thöïc phaåm aên lieàn: mì goùi, boät gia vò… a. Quy trình saûn xuaát. Hieän nay saûn xuaát ñöôøng quy moâ TTCN haàu nhö khoâng coøn nöõa, laùc ñaùc chæ coøn vaøi cô sôû ngay taïi vuøng noâng thoân troàng mía vôùi coâng ngheä thoâ sô chæ ñeå saûn xuaát moät vaøi loaïi maät nhö maät traàm, maät vaøng. Caùc cô sôû TTCN phaùt trieån maïnh döôùi daïng saûn xuaát baùnh keïo, thöïc phaåm aên lieàn : mì goùi, boät gia vò,… vôùi nhieàu maët haøng phong phuù. Moãi maët haøng saûn xuaát ñöôïc cheá bieán theo moät qui trình rieâng. Döôùi ñaây laø moät vaøi qui trình saûn xuaát ñaïi dieän: ∗ Cheá bieán caùc loaïi baùnh DONUT. Nguyeân lieäu phuï Nguyeân lieäu chính Ñònh löôïng vaø troän Nöôùc Nhaøo troän Troän vaø uû boät Ñònh löôïng Nöôùng hoaëc raùn Phuïc vuï _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 5 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ∗ Qui trình saûn xuaát mì aên lieàn: Nguyeân lieäu phuï Nguyeân lieäu chính Ñònh löôïng vaø troän Nöôùc Nhaøo troän EÙp, caét taïo sôïi Thòt, rau, haønh, ôùt, tieâu Haáp chín Röûa saïch Saáy Cheá bieán gia vò Ñoùng goùi mì Ñoùng goùi gia vò Ñoùng thuøng thaønh phaåm Tieâu thuï b. Ñaëc ñieåm coâng ngheä saûn xuaát - Nguyeân vaät lieäu, hoùa chaát söû duïng: − − − Saûn xuaát baùnh keïo, mì aên lieàn, boät gia vò qui moâ TTCN thöïc hieän theo qui trình thuû coâng, ñôn giaûn, trong saûn xuaát nguyeân vaät lieäu rôi rôùt vaø saûn phaåm hö hoûng nhieàu. Nguyeân vaät lieäu saûn xuaát chuû yeáu laø: boät mì, boät gaïo, ñöôøng, tröùng, thòt, rau, haønh, ôùt, tieâu, maøu, höông lieäu, muoái,… haàu heát ñaõ qua sô cheá hoaëc laáy töø caùc saûn phaåm cheá bieán cuûa caùc nhaø maùy khaùc neân trong saûn xuaát löôïng chaát thaûi raén khoâng nhieàu. Quaù trình saûn xuaát goàm chuû yeáu caùc coâng ñoaïn: phoái lieäu, ngaâm taåm, phoái troän, chieân raùn, haáp saáy neân löôïng nöôùc thaûi saûn xuaát khoâng lôùn. Nöôùc thaûi chuû yeáu töø caùc khaâu: röûa veä sinh thieát bò, duïng cuï saûn xuaát, nhaø xöôûng vaø moät phaàn töø sinh hoaït. Nöôùc thaûi ra khoâng ñeàu vaø coù haøm löôïng chaát raén lô löûng, chaát beùo, daàu môõ, BOD, COD khaù cao. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 6 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ SS : 379 - 556 mg/L COD : 1473 - 1827 mg/L BOD : 999 - 1078 mg/L Nguoàn : EPC - thaùng 10/ 1997 − Quaù trình haáp, saáy, hoaëc chieân naáu laø khaâu cuoái trong daây chuyeàn saûn xuaát, ôû ñaây taïo ra caùc taùc nhaân oâ nhieãm nhö CO2, hôïp chaát höõu cô bay hôi, moät ít SO2, buïi khoùi vaø nhieät, tieáng oàn. 1.1.2. Saûn xuaát ñoà hoäp vaø caùc saûn phaåm ñoâng laïnh: thòt, caù, rau, quaû,… a. Quy trình saûn xuaát: Ngaønh saûn xuaát ñoà hoäp vaø caùc saûn phaåm ñoâng laïnh taïo ra nhieàu loaïi maët haøng: ñoà hoäp traùi caây, rau, thòt, caù ñoâng laïnh. Moãi loaïi saûn phaåm coù moät qui trình coâng ngheä cheá bieán rieâng. Döôùi ñaây laø hai qui trình toång quaùt cho cheá bieán rau quaû vaø cheá bieán thòt. ∗ Cheá bieán rau quaû: Nguyeân lieäu Nöôùc Taùch, loïc phaân loaïi Röûa Goït voû, taùch thòt traùi Cheá bieán, haáp chín, ñoùng hoäp Nöôùc röûa thaûi Chaát thaûi raén: voû, baõ… - Chaát thaûi rôi rôùt - Nöôùc thaûi roø ræ Khöû truøng Baûo quaûn laïnh Tieâu thuï _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 7 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ∗ Cheá bieán thòt: Thuù soáng Veä sinh Phaân, nöôùc thaûi Nhòn ñoùi Taém Phaân, nöôùc thaûi Keïp ñieän Thoïc huyeát Nöôùc thaûi Truïng nöôùc soâi Nöôùc thaûi Caïo loâng Chaát thaûi raén, nöôùc thaûi Caét ñaàu Laáy loøng Phaân, nöôùc thaûi Cheû ñoâi Röûa Nöôùc thaûi Caân Loùc xöông Chaát thaûi raén Caét loïc Chaát thaûi raén _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 8 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Voâ khuoân Caáp ñoâng Ñoùng goùi Baûo quaûn laïnh Tieâu thuï ∗ Qui trình cheá bieán caù hoäp: (xem phaàn cheá bieán thuûy - haûi saûn). b. Ñaëc ñieåm coâng ngheä saûn xuaát. − − − − − − Trong saûn xuaát cheá bieán rau quaû, vieäc vaän chuyeån nguyeân lieäu töø ñòa ñieåm chaát haøng vaøo daây chuyeàn saûn xuaát ñöôïc thöïc hieän theo baêng taûi xoaùy oác, ñaåy baèng khoâng khí hoaëc caùc doøng thuûy löïc. Vieäc vaän chuyeån baèng nöôùc seõ ñoàng thôøi röûa ñöôïc caùc nguyeân lieäu. Löôïng nöôùc duøng ñeå röûa chieám hôn 50% toång löôïng nöôùc söû duïng cho toaøn boä quaù trình cheá bieán rau quaû. Nhieàu loaïi rau quaû khi cheá bieán phaûi ñöôïc boùc voû. Löôïng voû vaø chaát raén thaûi ra dao ñoäng raát lôùn tuøy theo loaïi rau quaû cheá bieán. Trung bình khoaûng 36% khoái löôïng nguyeân lieäu bò ñoå thaûi, laø moät vaán ñeà raát lôùn trong vieäc xöû lyù chaát thaûi. Trong coâng ngheä cheá bieán döùa, phaàn baõ thaûi coù theå leân tôùi 70 - 80% khoái löôïng quaû. Caùc baõ thaûi trong saûn xuaát cheá bieán rau quaû neáu khoâng ñöôïc xöû lyù toát seõ laø moät nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng traàm troïng. Hieän nay, ngöôøi ta coù khuynh höôùng leân men laøm thöùc aên gia suùc hoaëc saûn xuaát moät vaøi cheá phaåm khaùc. Trong saûn xuaát cheá bieán thòt, nöôùc thaûi töø caùc khaâu veä sinh chuoàng traïi, taém röûa suùc vaät, lau chuøi thieát bò, nhaø xöôûng coù laãn nhieàu maùu, môõ, phaân suùc vaät, caùc chaát voâ cô. Tính chaát nöôùc thaûi gaàn gioáng nöôùc thaûi sinh hoaït, tuy nhieân möùc ñoä oâ nhieãm cao hôn nöôùc thaûi sinh hoaït nhieàu. Ngoaøi COD, BOD, SS, caùc chaát beùo vôùi haøm löôïng cao, nöôùc thaûi coøn chöùa nhieàu N, P deã gaây phì hoùa nguoàn nöôùc tieáp nhaän. Chaát thaûi raén sinh ra trong quaù trình gieát moå, cheá bieán thòt nhö: loâng, xöông, da, môõ, loøng ruoät, phaân suùc vaät … coù khaû naêng gaây hoâi thoái vaø oâ nhieãm raát naëng cho moâi tröôøng xung quanh. Tuy nhieân, phaàn da, môõ, loøng, ruoät coù theå taän duïng cheá bieán laøm thöùc aên gia suùc. Quaù trình saûn xuaát cheá bieán rau quaû cuõng nhö thòt, caù ñoâng laïnh thôøng söû duïng moät vaøi loaïi hoùa chaát khöû truøng, choáng moác nhö Chlorine, Sodiumbenzoat…, tuy nhieân vôùi haøm löôïng khoâng lôùn. Thieát bò laøm laïnh coù söû duïng taùc nhaân laøm laïnh nhö: NH3, CFCs, muoái ñaù. Caùc chaát naøy coù theå bò roø ræ, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 9 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Toùm laïi : Ngaønh coâng nghieäp cheá bieán naøy gaây oâ nhieãm moâi tröôøng naëng caû veà chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi. 1.1.3. Cheá bieán thuûy - haûi saûn. ∗ Quy trình saûn xuaát. Caùc cô sôû cheá bieán thuûy haûi saûn ôû quy moâ tieåu thuû coâng nghieäp thöôøng söû duïng coâng ngheä cheá bieán ñôn giaûn, chuû yeáu cheá bieán thoâ, quy trình chung nhö sau: Toâm, caù, möïc, ngheâu, soø Tieáp nhaän nguyeân lieäu Nöôùc Sô cheá: taùch ñaàu, toâm möïc; vaûy, ruoät caù,… Röûa saïch, xöû lyù vi sinh Muoái ñaù Chaát thaûi raén Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi laãn muoái Loïc côõ, phaân côõ Xeáp khuoân Caáp ñoâng Ra khuoân Bao bì Baûo quaûn laïnh Xuaát khaåu hoaëc tieâu thuï trong nöôùc _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 10 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1.1.4. Saûn xuaát bia - nöôùc giaûi khaùt. ∗ Quy trình saûn xuaát. Caùc cô sôû saûn xuaát bia - nöôùc giaûi khaùt quy moâ nhoû (töø 500 - 2.000 L/ngaøy) thöôøng aùp duïng coâng ngheä thoâ sô, ñôn giaûn, quy trình chung saûn xuaát bia nhö sau: Malt Nöôùc Gaïo Naáu dòch malt Nhieät, khoùi thaûi, xæ loø naáu Chieát dòch malt Baõ, nöôùc roø ræ Naáu vôùi hoa Houblon Nhieät, khoùi thaûi, xæ loø naáu Laøm laïnh nhanh Leân men Loïc trong bia UÛ bia, taïo naïp ga Chieát chai Baõ thaûi Nhieät laïnh Nöôùc thaûi roø ræ Thaønh phaåm 1.2. BAÛNG TOÙM TAÉT CAÙC TAÙC NHAÂN OÂ NHIEÃM CHÍNH. 1.2.1. Nguoàn vaø taùc nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 11 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ NGUOÀN VAØ TAÙC NHAÂN GAÂY OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG Loaïi hình saûn xuaát 1. Saûn xuaát baùnh keïo - mì aên lieàn − − − 1. Saûn xuaát ñoà hoäp vaø caùc saûn phaåm ñoâng laïnh: thòt, caù, rau, quaû… 2. Cheá bieán thuûy - haûi saûn 3. Saûn xuaát bia nöôùc giaûi khaùt Raén Nguyeân lieäu rôi, ñoå töø saûn xuaát. Voû bao bì pheá boû Chaát thaûi raén sinh hoaït Voû traùi caây, baõ eùp töø quaù trình cheá bieán rau quaû. − Loâng, xöông, da, loøng ruoät, phaân suùc vaät töø quaù trình gieát moå thòt. − Voû bao bì saûn xuaát pheá boû. − Chaát thaûi raén sinh hoaït − Ñaàu, voû, vi, ruoät caù, toâm; raâu, nang möïc, khoaûng 10 - 40 kg/ngaøy − Raùc thaûi sinh hoaït: • Rau, quaû, laù thöùc aên thöøa • Voû bao, tuùi ni loâng. • Voû ñoà hoäp khoaûng 7-8 kg/ngaøy − Baõ thaûi malt/gaïo. − Xæ loø naáu, khoaûng 20 - 25 kg/ngaøy − Baõ men bia − Raùc thaûi sinh hoaït − - - - - - - Loûng Nöôùc thaûi saûn xuaát, veä sinh thieát bò, duïng cuï, saøn xöôûng. Nöôùc thaûi sinh hoaït - - Khí Khí thaûi töø quaù trình chieân naáu, cheá bieán. Khí thaûi loø hôi - Nhieät Nhieät töø loø naáu, nöôùng, cheá bieán Nhieät khu vöïc loø hôi Nhieät laïnh töø kho tröõ laïnh. Nöôùc thaûi saûn xuaát: nöôùc röûa rau quaû; taém röûa suùc vaät, veä sinh thieát bò, nhaø xöôûng Nöôùc thaûi sinh hoaït. Muøi hoâi töø khu chuoàng traïi nhoát giöõ suùc vaät. - Nöôùc röûa nguyeân lieäu Nöôùc röûa duïng cuï, thieát bò veä sinh nhaø xöôûng Nöôùc thaûi sinh hoaït Hôi chlorine töø khaâu khöû truøng. Hôi NH3 coù theå roø ræ töø t.bò laïnh. Muøi hoâi, tanh töø söï phaân huûy nguyeân lieäu vaø baõ thaûi. Khoùi thaûi töø loø naáu Hôi khí neùn roø ræ: NH3, F22 - Nhieät laïnh töø heä thoáng laïnh, nöôùc ñaù duøng trong saûn xuaát. - Nhieät haàm khu vöïc loø naáu Nhieät laïnh töø khu vöïc uû laïnh - Nöôùc thaûi saûn xuaát: lau chuøi thieát bò, veä sinh nhaø xöôûng, nöôùc roø ræ töø caùc khaâu saûn xuaát; nöôùc röûa chai. Nöôùc thaûi sinh hoaït _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh - - − − − − OÀn Khu vöïc saûn xuaát mì aên lieàn: tieáng oàn moâ tô, thieát bò Tieáng oàn ñoäng cô khu saûn xuaát Tieáng oàn töø maùy neùn cuûa heä thoáng laïnh Tieáng oàn thieát bò neùn laïnh 12 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ______________________________________________________________________________________________________________________________________ 1.2.2. Taùc ñoäng moâi tröôøng. 1.2.2.1. Khí thaûi. 1) Hôi Chlorine: dung dòch nöôùc Chlorine ñöôïc duøng ñeå khöû truøng duïng cuï, thieát bò saûn xuaát, röûa tay, röûa nguyeân vaät lieäu, veä sinh giaøy uûng tröôùc khi vaøo phaân xöôûng, vôùi haøm löôïng töø 20 200 ppm. Hôi Chlor (ñöôïc giaûi phoùng töø Chlorine) khueách taùn vaøo khoâng khí ngay khu vöïc saûn xuaát vôùi noàng ñoä cao, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe ngöôøi lao ñoäng. ∗ Khí Chlor laø loaïi khí ñoäc, tnc = -101oC, tsoâi = -34,1oC, tieâu chuaån cho pheùp trong khoâng khí laø 0,03 mg/m3 (TCVN 5938 - 1995), khi tieáp xuùc vôùi khí Chlor seõ gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán maét, ñöôøng hoâ haáp, neáu noàng ñoä cao coù theå gaây töû vong. Ngoaøi ra, caùc saûn phaåm phuï laø caùc hôïp chaát höõu cô daãn xuaát cuûa Cl2 coù ñoä beàn vöõng vaø ñoäc tính cao. Caùc chaát naøy coù khaû naêng tích tuï sinh hoïc. Nhieãm ñoäc caáp tính: Naïn nhaân thaáy da, nieâm maïc bò kích thích, cay maét, ngöùa muõi, hoïng raùt, ho khan, da maët ñoû hoàng vaø caùc tónh maïch caêng öù maùu, daàn daàn tuaàn hoaøn maùu bò giaûm suùt laøm da maët bò taùi nhôït. Khí quaûn, pheá quaûn bò co thaét, khoù thôû. Nhieãm ñoäc caáp tính naëng coù theå ñöa ñeán phuø phoåi caáp vaø töû vong. Nhieãm ñoäc maõn tính: Lao ñoäng trong moâi tröôøng coù khí Chlorine laâu daøi, coâng nhaân thöôøng mang caùc beänh maõn tính nhö: hay ho, maët ñoû töøng vuøng, raêng ngaû maøu vaøng hay naâu, deã bò nhieãm khuaån hoâ haáp vaø veà sau coù theå bò vieâm pheá quaûn maõn. 2) Taùc nhaân laøm laïnh NH3: Hôi NH3 coù trong khoâng khí khu vöïc phaân xöôûng saûn xuaát trong tröôøng hôïp bò roø ræ töø daøn oáng cuûa heä thoáng laïnh. ∗ Khí NH3 (amoniac) coù muøi khai ñaëc tröng, deã hoøa tan trong nöôùc, coù phaûn öùng kieàm maïnh vì theá khí naøy laøm raùt maét, muõi, hoïng, naùch, beïn. Tieâu chuaån cho pheùp laø 0,02 mg/L. Nhieãm ñoäc caáp tính: khi hít phaûi NH3 nhieàu vaø ñoät ngoät, khí NH3 gaây phaûn xaï ôû thanh quaûn, cuoáng hoïng, co ruùt ñoät ngoät ñöôøng hoâ haáp laøm naïn nhaân ngheït thôû, cheát. Nhieãm ñoäc maõn tính: coù theå gaây vieâm ñöôøng hoâ haáp treân, vieâm giaùc maïc, vieâm pheá quaûn maõn. Khí NH3 trong khoâng khí vôùi haøm löôïng phaùt noå laø 15 - 25%. ∗ Khí CFCs (Chloro - Fluoro - Carbons) ñöôïc duøng trong caùc thieát bò laøm laïnh, töø laâu ñaõ ñöôïc ghi nhaän nhö moät taùc nhaân gaây loã thuûng cuûa taàng Ozone (O3) vaø ñaõ ñöôïc khuyeán caùo khoâng neân söû duïng nöõa. Hôn nöõa, baûn thaân CFC laø chaát ñoäc, khi hít phaûi vôùi noàng ñoä cao coù theå daãn ñeán ñoäc tính caáp, thaäm chí gaây töû vong. 3) Muøi hoâi cuûa nguyeân lieäu vaø do söï phaân huûy cuûa caùc chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi. Coâng nhaân laøm vieäc trong ñieàu kieän muøi hoâi tanh laøm cho cô theå deã meät moûi, giaûm hieäu suaát lao ñoäng, giaûm hieäu quaû saûn xuaát. 4) Khoùi thaûi töø loø naáu, cheá bieán: − Khoùi thaûi töø caùc loø naáu thuû coâng duøng nhieân lieäu ñoát laø than ñaù hoaëc daàu FO, thaønh phaàn chuû yeáu bao goàm: CO2, CO, SOx, NOx, buïi than vaø moät soá chaát höõu cô bay hôi. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 13 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ______________________________________________________________________________________________________________________________________ − Vôùi löôïng than tieâu thuï cuûa caùc cô sôû nhoû trung bình 100 kg/ngaøy, taûi löôïng oâ nhieãm khoùi cuûa caùc cô sôû saûn xuaát naøy laø: STT Chaát oâ nhieãm Taûi löôïng oâ nhieãm (Kg/ngaøy) − − 1. Buïi khoùi 8,77 2. SOx 1,11 3. NOx 0,70 4. CO 0,03 5. THC 5,5.10-3 Khoùi thaûi phaùt taùn ra moâi tröôøng xung quanh, gaây tröïc tieáp caùc beänh veà ñöôøng hoâ haáp, beänh phoåi; khi gaëp möa, taïo caùc côn möa axit aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng sinh thaùi, aên moøn caùc coâng trình beâtoâng. Ngoaøi ra khí CO2 thaûi ra töø caùc khu coâng nghieäp vôùi moät löôïng lôùn laø nguyeân nhaân gaây hieäu öùng nhaø kính. 1.2.2.2. Chaát thaûi raén. 1) Chaát thaûi raén saûn xuaát cuûa coâng nghieäp cheá bieán thöïc phaåm chuû yeáu laø caùc thaønh phaàn höõu cô, deã leân men, gaây thoái röõa vaø gaây muøi naëng, aûnh höôûng lôùn ñeán moâi tröôøng ñaát, khoâng khí, nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm. Noù cuõng laø nguoàn laây lan caùc oå dòch beänh. 2) Nguoàn chaát thaûi raén laø caùc xæ loø naáu chuû yeáu goàm caùc khoaùng voâ cô ít ñoäc haïi, coù theå duøng san laáp ñöôøng hoaëc choã truõng. 3) Raùc thaûi sinh hoaït bao goàm: − Rau, quaû, laù, thöùc aên dö thöøa … − Voû bao, tuùi ni loâng … − Voû ñoà hoäp. neáu ñeå toàn tröõ laâu seõ gaây thoái röõa, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát, nöôùc, khoâng khí vaø laây lan beänh taät. 1.2.2.3. Nöôùc thaûi. Ñaëc tröng nöôùc thaûi, taûi löôïng oâ nhieãm cuûa ngaønh saûn xuaát cheá bieán thöïc phaåm tieåu thuû coâng nghieäp coù theå neâu toång quaùt nhö sau: _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 14 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ______________________________________________________________________________________________________________________________________ Loaïi hình Löu löôïng thaûi saûn xuaát (m3/ngaøy) Haøm löôïng vaø taûi löôïng SS BOD COD Haøm löôïng (mg/l) Taûi löôïng (kg/ng) Haøm löôïng (mg/l) Taûi löôïng (kg/ng) Haøm löôïng (mg/l) Taûi löôïng (kg/ng) 1. Saûn xuaát baùnh keïothöïc phaåm aên lieàn 5 379-556 2.78 999 1078 5.39 1473 1827 9.14 2. Saûn xuaát ñoà hoäp vaø caùc saûn phaåm ñoâng laïnh 30 ÷ 50 1500 1700 85 1000 1100 55 1700 1900 95 3. Cheá bieán thuûy- haûi saûn. 10 ÷ 20 350-450 9 600-800 16 1000 1200 24 4. Saûn xuaát bia- nöôùc giaûi khaùt 5 ÷ 10 200 250 2.5 500 600 6 800 1000 10 Nguoàn: - UÛy ban Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh - Trung taâm Baûo Veä Moâi tröôøng - Trung taâm Thoâng tin KHKT-HC Boä coâng nghieäp naëng ∗ Taùc ñoäng cuûa nöôùc thaûi ñeán moâi tröôøng : Vôùi taûi löôïng oâ nhieãm nhö treân, nöôùc thaûi khi xaû thaúng ra nguoàn nöôùc gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán heä sinh thaùi nöôùc: − − − Laøm taêng ñoä ñuïc cuûa nguoàn nöôùc, caûn tia saùng maët trôøi, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söï phaùt trieån heä thuûy sinh, laøm giaûm khaû naêng taùi taïo oâxy hoøa tan trong nöôùc. Haøm löôïng caùc chaát höõu cô cao trong ñieàu kieän thieáu oâxy, trong nöôùc xaûy ra caùc quaù trình phaân huûy yeám khí taïo ra caùc saûn phaåm ñoäc haïi nhö H2S, mecaptanes… gaây muøi hoâi thoái vaø laøm cho nöôùc coù maøu ñen. Chính do söï thieáu döôõng khí coäng vôùi caùc saûn phaåm khí ñoäc haïi nhö H2S, mecaptanes… ñöôïc taïo ra trong nöôùc, laøm cho caùc loaøi ñoäng vaät döôùi nöôùc nhö toâm, caù… cuøng heä thöïc vaät nöôùc bò huûy dieät. − Laø nguoàn goác laây lan dòch beänh theo ñöôøng nöôùc. − Nöôùc thaûi ngaám xuoáng loøng ñaát, coù theå laøm oâ nhieãm taàng nöôùc ngaàm. 1.2.2.4. Nhieät thaûi vaø tieáng oàn. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 15 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ______________________________________________________________________________________________________________________________________ Nhieät thaûi töø loø naáu (nhieät noùng), töø heä thoáng laïnh (nhieät laïnh) vaø tieáng oàn töø thieát bò saûn xuaát (maùy bôm, maùy neùn laïnh, baêng chuyeàn …) aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe coâng nhaân vaø khu vöïc daân cö xung quanh. 1) Ñieàu kieän laïnh aåm cuûa moâi tröôøng lao ñoäng thöôøng laøm cho ngöôøi lao ñoäng deã meät moûi, giaûm hieäu quaû lao ñoäng. Caùc beänh ngheà nghieäp ñaëc tröng cho ngaønh ñoâng laïnh laø: − Beänh khôùp : 55% − Beänh söng baép chaân vaø söng coå chaân : 93% − Beänh giaõn tim maïch chaân : 33% ôû löùa tuoåi döôùi 40 72% ôû löùa tuoåi treân 40 (Nguoàn: Ñaëc san Khoa hoïc Kyõ thuaät baûo hoä lao ñoäng kyø 1/1995). 2) Tieáng oàn vaø ñoä rung thöôøng gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán heä thính giaùc cuûa con ngöôøi, laøm giaûm thính löïc cuûa ngöôøi lao ñoäng, giaûm hieäu suaát lao ñoäng vaø phaûn xaï cuûa coâng nhaân cuõng nhö taïo ra caùc veát chai vaø nöùt neû treân da. Taùc ñoäng cuûa tieáng oàn coù theå bieåu hieän qua phaûn xaï cuûa heä thaàn kinh hoaëc gaây trôû ngaïi ñeán hoaït ñoäng cuûa heä thaàn kinh thöïc vaät, khaû naêng ñònh höôùng, giöõ thaêng baèng vaø qua ñoù aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng. Neáu tieáng oàn quaù lôùn coù theå gaây thöông tích. 1.3. CAÙC CHAÁT OÂ NHIEÃM CHÆ THÒ CUÛA NGAØNH VAØ TIEÂU CHUAÅN KIEÅM SOAÙT TÖÔNG ÖÙNG. 1.3.1. Chaát oâ nhieãm chæ thò cuûa ngaønh. Trong boán loaïi ngaønh saûn xuaát cheá bieán thöïc phaåm tieåu thuû coâng nghieäp, hai ngaønh gaây taùc haïi lôùn nhaát ñeán moâi tröôøng laø: − Saûn xuaát ñoà hoäp vaø caùc saûn phaåm ñoâng laïnh: Thòt, caù, rau, quaû. − Cheá bieán thuûy - haûi saûn ñoâng laïnh. Vôùi hai nguoàn oâ nhieãm chuû yeáu laø chaát thaûi raén saûn xuaát vaø nöôùc thaûi, trong ñoù, nöôùc thaûi ñaùng quan taâm nhaát. 1.3.2. Tieâu chuaån kieåm soaùt oâ nhieãm. • − − Caùc chæ tieâu cô baûn bieåu thò ñoâ oâ nhieãm höõu cô: BOD : Nhu caàu oâxy sinh hoùa, laø löôïng oâxy caàn thieát ñeå oâxy hoùa caùc chaát höõu cô baèng vi sinh vaät trong ñieàu kieän hieáu khí, treân moät ñôn vò theå tích (thöôøng ñöôïc bieåu thò baèng mg/L). Noù bieåu thò cho haøm löôïng caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi coù theå phaân huûy ñöôïc baèng vi sinh vaät hieáu khí. COD : Nhu caàu oâxy hoùa hoïc, laø löôïng oâxy caàn thieát ñeå oâxy hoùa caùc chaát höõu cô baèng phöông phaùp hoùa hoïc, treân moät ñôn vò theå tích (thöôøng ñöôïc bieåu thò baèng mg/L). Noù bieåu thò cho haøm löôïng caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi coù theå phaân huûy ñöôïc baèng oâxy hoùa hoùa hoïc. Caùc chaát oâxy hoùa thöôøng duøng laø K2Cr2O7 vaø KMnO4. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 16 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ______________________________________________________________________________________________________________________________________ BOD vaø COD laø chæ tieâu ñaëc tröng bieåu thò ñoä oâ nhieãm höõu cô trong ñoái töôïng xem xeùt, thöôøng ñöôïc duøng nhieàu nhaát cho nöôùc thaûi. SS : laø haøm löôïng chaát raén lô löûng (ñöôïc tính baèng mg/L). Noù bieåu thò cho ñoä oâ nhieãm chaát raén daïng huyeàn phuø trong ñoái töôïng xem xeùt. − pH: laø ñoä axit - bazô cuûa nöôùc thaûi. Bieåu thò möùc ñoä oâ nhieãm axit hoaëc kieàm trong nöôùc thaûi. − • Nguoàn chaát thaûi raén töø nguoàn goác höõu cô: Voû, baõ traùi caây; baõ naáu bia; ruoät, loøng, da, xöông suùc vaät gieát thòt; ñaàu, voû toâm; ruoät noäi taïng, vaûy caù; ñaàu, nang möïc… cheá bieán laøm thöùc aên gia suùc. Haïn cheá chaát thaûi raén xaû boû ra moâi tröôøng. • Nöôùc thaûi ñoå ra moâi tröôøng phaûi tuaân theo Tieâu chuaån Vieät Nam TCVN 5945-1995 tuøy theo moâi tröôøng tieáp nhaän nöôùc thaûi maø aùp duïng tieâu chuaån töông öùng A, B hay C, theo baûng sau: TT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. Thoâng soá Nhieät ñoä pH BOD5 (20oC) COD Chaát raén lô löûng Arsen Cadmi Chì Chlo dö Crom (VI) Crom (III) Daàu môõ khoaùng Daàu ñoäng, thöïïc vaät Ñoàng Keõm Mangan Niken Phospho höõu cô Phospho toång soá Saét Tetracloethylen Thieác Thuûy ngaân Toång Nitô Trichloethylen Amoniac (tính theo N) Florua Phenola Sulfua Xianua Toång hoaït ñoä phoùng xaï α Toång hoaït ñoä phoùng xaï β Toång Coliform Ñôn vò o C mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l Bq/l Bq/l MPN/100ml A 40 6-9 20 50 50 0,05 0,01 0,1 1 0,05 0,2 KPHÑ 5 0,2 1 0,2 0,2 0,2 4 1 0,02 0,2 0,005 30 0,05 0,1 1 0,001 0,2 0,05 0,1 1,0 5.000 Giaù trò giôùi haïn B 40 5,5 - 9 50 100 100 0,1 0,02 0,5 2 0,1 1 1 10 1 2 1 1 0,5 6 5 0,1 1 0,005 60 0,3 1 2 0,05 0,5 0,1 0,1 1,0 10.000 C 45 5-9 100 400 200 0,5 0,5 1 2 0,5 2 5 30 5 5 5 2 1 8 10 0,1 5 0,01 60 0,3 10 5 1 1 0,2 - _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 17 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ______________________________________________________________________________________________________________________________________ PHAÀN 2: CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM 2.1. KHÍ THAÛI. − − − Ñeå giaûm caùc yeáu toá gaây oâ nhieãm töø khoùi thaûi caàn söû duïng heä haáp thuï nöôùc tröôùc khi ñi vaøo oáng khoùi. Chuyeån sang heä thoáng ñoát baèng daàu, söû duïng daàu coù nguoàn goác töø Ñoâng Nam AÙ vaø Vieät Nam coù chæ soá haøm löôïng löu huyønh thaáp (0,18%). Ñoàng thôøi cuõng giaûm ñöôïc nguoàn chaát thaûi raén do xæ loø thaûi ra. Ñeå taêng vieäc phaùt taùn khoùi, giaûm haøm löôïng cuïc boä, caàn naâng cao oáng khoùi (cao hôn ít nhaát 10 m so vôùi maùi nhaø cao nhaát trong khu vöïc coù xöôûng saûn xuaát). 2.2. CHAÁT THAÛI RAÉN. − Raùc thaûi sinh hoaït ñöôïc thu gom theo heä thoáng thu gom raùc cuûa Coâng ty Dòch vuï coâng coäng Thaønh phoá ñeå chuyeån ñeán khu xöû lyù raùc taäp trung, caàn ñöôïc phaân laäp taùch rieâng thaønh töøng khoái: . Rau, laù, cuû, thöùc aên thöøa, caùc chaát höõu cô deã phaân huûy : ñöôïc choân laáp phaân huûy. . Caùc saûn phaåm töø nhöïa (niloâng, plastic, PVC), chaát thaûi kim loaïi (voû ñoà hoäp…) : ñöôïc thu gom taäp trung ñeå taùi cheá laïi. − − − − Raùc thaûi saûn xuaát: ñaàu, voû toâm; ruoät noäi taïng, vaûy caù; ñaàu, nang möïc… khoaûng 10 - 40 kg/ngaøy, ñöôïc thu gom taän duïng ngay laøm thöùc aên gia suùc, khoâng ñeå toàn tröõ laâu gaây hoâi thoái. Nguoàn thaûi baõ heøm vaø baõ naáu caàn taän duïng söû duïng ngay laøm thöùc aên cho gia suùc, khoâng ñeå toàn tröõ laâu gaây leân men chua, hoâi thoái. Voû, baõ töø nguoàn saûn xuaát ñoà hoäp traùi caây coù theå taän duïng leân men laøm thöùc aên gia suùc hoaëc leân men saûn xuaát caùc cheá phaåm khaùc. Da, xöông, baïc nhaïc, loøng ruoät suùc vaät gieát thòt ñöôïc taän duïng cheá bieán laøm thöùc aên gia suùc. 2.3. NÖÔÙC THAÛI. − − − Ñeå giaûm löu löôïng nöôùc thaûi caàn xöû lyù, caàn taùch rieâng nguoàn nöôùc laøm laïnh vaø nöôùc thaûi saûn xuaát. Nöôùc laøm laïnh laáy töø nguoàn nöôùc ngaàm hoaëc nöôùc thuûy cuïc, qua sinh haøn ñöôïc xaû thaúng xuoáng coáng thoaùt Thaønh phoá. Nguoàn nöôùc thaûi saûn xuaát vaø nöôùc thaûi sinh hoaït ñöôïc gom xöû lyù chung tröôùc khi thaûi ra coáng thoaùt nöôùc Thaønh phoá. Sô ñoà khoái heä thoáng xöû lyù: _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 18 Soå tay höôùng daãn Xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ______________________________________________________________________________________________________________________________________ Nöôùc thaûi vaøo Ngaên tieáp nhaän nöôùc thaûi, ñaët song chaén raùc Beå ñieàu hoøa Maùy thoåi khí Chlorine Beå laéng II Beå tieáp xuùc khöû truøng Beå Aeroten Buøn tuaàn hoaøn Nguoàn tieáp nhaän Nöôùc taùch buøn Beå phaân huûy buøn Huùt buøn ñònh kyø Hình 1: Heä thoáng xöû lyù sinh hoïc hieáu khí daïng buøn hoaït tính. Maùy thoåi khí Nöôùc thaûi vaøo Ngaên tieáp nhaän nöôùc thaûi, ñaët song chaén raùc Beå ñieàu hoøa Nöôùc taùch buøn SBR Chlorine Ngaên tieáp xuùc khöû truøng Nguoàn tieáp nhaän Beå phaân huûy buøn Huùt buøn ñònh kyø Hình 2: Heä thoáng xöû lyù sinh hoïc hieáu khí daïng buøn hoaït tính meû. Treân ñaây laø moät vaøi heä thoáng xöû lyù ñieån hình. Trong ñoù: − − − Beå ñieàu hoøa : ñeå ñieàu hoøa löu löôïng nöôùc thaûi vaø noàng ñoä caùc chaát trong nöôùc thaûi. Beå Aeroten : beå phaân huûy sinh hoïc hieáu khí buøn hoaït tính. Trong ñieàu kieän suïc khí caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi bò phaân huûy bôûi caùc vi sinh vaät vôùi maät ñoä lôùn döôùi daïng buøn hoaït tính. Beå SBR : beå phaân huûy sinh hoïc hieáu khí daïng buøn hoaït tính meû. _________________________________________________________________________________________ Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 19