Tài liệu Thay vinh sieu am tim qua thuc quan chi dinh va ky thuat [compatibility mode]

SIEÂU AÂM TIM QUA ÑÖÔØNG THÖÏC QUAÛN: CHÆ ÑÒNH VAØ KYÕ THUAÄT PGS.TS PHAÏM NGUYEÃN VINH      Sieâu aâm tim qua thaønh ngöïc (TTE: Transthoracic echocardiography) Sieâu aâm tim treân thöôïng taâm maïc (Epicardial echocardiography) Sieâu aâm tim qua ñöôøng thöïc quaûn (SATQTQ) (TEE: Transesophageal echocardiography) Sieâu aâm tim trong loøng maïch (Intravascular echography) Sieâu aâm trong buoàng tim (Intracardiac echocardiography) 2 GIAÛI PHAÃU HOÏC THÖÏC QUAÛN    OÁng cô, kích thöôùc 2cm x 25cm Noái töø yeát haàu ñeán daï daøy Naèm sau: . khí quaûn . pheá quaûn chính beân traùi . nhó traùi . thaát traùi 3 LÒCH SÖÛ      Frazin vaø c/s (1976) : SAQTQ vôùi sieâu aâm TM Hisanaga vaø c/s (1977) : SAQTQ vôùi sieâu aâm 2D Matsumoto vaø c/s (1980) : SAQTQ ñeå khaûo saùt chöùc naêng thaát traùi khi moå tim. Schluter vaø c/s (1982) : söû duïng ñaàu doø phased array ñaët ôû ñaàu oáng noäi soi meàm daï daày Thaäp nieân 80 : öùng duïng Doppler trong SAQTQ 4 DUÏNG CUÏ Ngaøy nay ñaàu doø sieâu aâm qua thöïc quaûn ñöôïc gaén vaøo oáng noäi soi meàm daï daày 1. Ñaàu doø moät bình dieän (Monoplane transducers)  Loaïi phased array coù 64 phaàn töû (elements)  Thöôøng laø 5 MHz  Ñaàu xa: roäng 14mm x daày 11mm x 27mm  Nuùt vaën phía trong (lôùn): giuùp ñoäng taùc gaäp tôùi tröôùc vaø sau (anterior and posterior flexion)  Nuùt vaën ngoaøi (nhoû): giuùp ñoäng taùc nghieâng phaûi vaø traùi (right and left lateral movement)  Ñaàu xa coù theå vaän ñoäng: 1200 vôùi ñoäng taùc gaäp tröôùc, 900 vôùi ñoäng taùc gaäp sau vaø nghieâng. 5 2. Ñaàu doø hai bình dieän (Biplane transducers)  Loaïi phased array, 64 phaàn töû  Daày 6 – 14mm, roäng 14 – 30mm, daøi 41mm  Bao goàm 2 ñaàu doø: * 1 ñaàu doø thaúng ñöùng (vertical array transducer) * 1 ñaàu doø naèm ngang (horizontal array transducer) 6 7 8 3. Ñaàu doø ña bình dieän (Multiplane probe or omniplane probe)  Bao goàm tính naêng cô hoïc vaø phased array. Do ñoù chæ caàn 1 ñaàu doø xoay quanh 1 truïc trung taâm.  5 MHz, 64 phaàn töû – 92 phaàn töû  Kích thöôùc: theá heä 1: roäng 16,7mm; daày 11,2mm vaø daøi 45mm hieän nay: nhoû hôn 9 10 4. Boä phaän caûm öùng nhieät ñoä:  Giuùp ngöng hoaït ñoäng ñaàu doø khi nhieät ñoä beân ngoaøi ñaàu doø cao hôn nhieät ñoä ñònh saün theo chöông trình.  Nhieät ñoä thöôøng ñöôïc caøi laø 42,250C  Giuùp traùnh tai bieán laøm phoûng thöïc quaûn. 5. Chaêm soùc vaø laøm saïch ñaàu doø:  Tröôùc khi duøng neân quan saùt ñaàu doø xem coù thuûng, raùch  Röûa saïch vôùi nöôùc, xaø boâng hoaëc dung dòch coù enzyme sau duøng (loaïi tröø nöôùc boït)  Ngaâm vaøo nöôùc dung dòch Glutaraldehyde 20 phuùt. Röûa saïch baèng nöôùc. 11 KYÕ THUAÄT KHAÙM NGHIEÄM 1. Chuaån bò beänh nhaân:  Nhòn ñoùi 4 – 6 giôø tröôùc SAQTQ  Nghi ngôø coù beänh thöïc quaûn: chuïp thöïc quaûn coù uoáng baryte hoaëc noäi soi thöïc quaûn tröôùc ñeå loaïi tröø: . loã doø . ngheït . caùc baát thöôøng khaùc  Gôõ raêng giaû neáu coù  Duïng cuï hoài söùc  Gaây teâ nieâm maïc taïi choã: bôm xylocaine 4% (ñænh cao taùc duïng 2 – 5 phuùt; keùo daøi 30 -45 phuùt)  Tieâm thuoác an thaàn: Diazepam 5 -10mg TM hoaëc Midazolam (Hypnovel) 0,1 mg/kg  Moät vaøi taùc giaû: tieâm Atropine 0,5mg dd giuùp bôùt tieát nöôùc boït  Khaùng sinh phoøng VNTMNT: chæ daønh cho b/n coù nguy cô cao (van nhaân taïo, 12 tieàn söû VNTMNT) 2. Choáng chæ ñònh:  Beänh lyù thöïc quaûn: ngheït, loã doø, böôùu, xô cöùng bì, varices thöïc quaûn  Beänh khôùp coå atlantoaxial (c1 c2) naëng (khoâng theå gaäp coå laïi)  Ñaõ coù tieàn söû xaï trò vuøng ngöïc  Thuûng noäi taïng 3. Thao taùc:  Beänh nhaân naèm nghieâng traùi – ñaàu goái hôi cao, coå gaäp nheï  Ñaët mieáng choáng caén (bite – guard)  Duøng 2 tay: tay traùi caàm ñuoâi, tai phaûi ñaåy ñænh ñaàu doø vaøo mieäng. Vaën hôi gaäp ñaàu doø.  Khi ñænh ñaàu doø saùt haàu, baûo b/n nuoát, ñoàng thôøi ñaåy nheï.  Khoâng bao giôø aán maïnh. Neáu ñöa nheï vaøo khoâng ñöôïc, keùo ra thöïc hieän laïi 13  Tyû leä thaát baïi 1,5% - 1,9% 14 CHÆ ÑÒNH A. Caùc b/n maø sieâu aâm qua thaønh ngöïc cho hình aûnh khoâng roõ: 1. Beùo phì, coù beänh phoåi maïn tính, môùi moå xöông öùc thöôïng vò. 2. Tìm huyeát khoái nhó, tieåu nhó (tröôùc moå tim kín, heïp 2 laù, soác ñieän) 3. Vieâm noäi taâm maïc nhieãm truøng: . van töï nhieân . van nhaân taïo 4. Boùc taùch ÑMC 5. Ñöùt coät cô 6. Beänh tim baåm sinh: . caùc caáu truùc phía sau (TMP, thaân chính vaø nhaùnh ÑMP, tieåu nhó) . heïp eo ÑMC . Thoâng lieân nhó 15 B. SAQTQ trong phaãu thuaät  Theo doõi chöùc naêng thaát traùi  Löôïng ñònh töôùi maùu cô tim  Phaùt hieän hôû van  Phaùt hieän boït khí trong loøng maïch, xaûy ra do thuû thuaät ngoaïi  Khaûo saùt keát quaû phaãu thuaät: söûa van, ñoùng Shunt  Xaùc ñònh vò trí vaøo vaø ra cuûa boùc taùch ÑMC C. SAQTQ trong phoøng hoài söùc:  Hình aûnh roõ hôn sieâu aâm qua thaønh ngöïc  Coù trong taát caû caùc chæ ñònh cuûa sieâu aâm qua thaønh ngöïc ôû phoøng hoài söùc. 16 D. Trong phoøng thoâng tim:  Xaùc ñònh vò trí oáng thoâng khi caàn choïc xuyeân vaùch tim (VLN, VLT)  Nong van baèng boùng  Huûy ñöôøng daãn truyeàn hoaëc oå ngoaïi vò baèng ñieän 17 CAÙC VÒ TRÍ CHÍNH CUÛA TEE A: giöõa thöïc quaûn (ME: midesophagus) – ngang van ÑMC B: vaøi cm töø ME (ngang van 2 laù) C: ngang daï daày (TG: transgastric) TL: Perrino AC et al. A practical approach to Transesophageal Echocardiography. Lippincott Williams 18 Wilkins 2003, p 23 CAÙC TÖØ MOÂ TAÛ CAÙCH VAÄN ÑOÄNG ÑAÀU DOØ (TRANSDUCER) VAØ OÁNG DAÃN (PROBE) TL: Perrino AC et al. A practical approach to Transesophageal Echocardiography. Lippincott Williams Wilkins 2003, p 23 19 CAÙC MAËT CAÉT CÔ BAÛN KHI SIEÂU AÂM TIM QUA THÖÏC QUAÛN TL: Perrino AC et al. A practical approach to Transesophageal Echocardiography. Lippincott Williams Wilkins 2003, p 26 20