Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
Ch¬i ®ãng vai theo chñ ®Ò (§VTC§) lµ m« pháng l¹i c¸c ho¹t ®éng vµ
c¸c mèi quan hÖ cña ngêi lín trong x· héi b»ng c¸ch nhËp vµo (®ãng vai) mét
nh©n vËt nµo ®ã ®Ó thùc kiÖn chøc n¨ng x· héi cña hä. B»ng viÖc tham gia trß
ch¬i, trÎ “tiÕp xóc mét c¸ch ®éc ®¸o víi x· héi ngêi lín” (NguyÔn ¸nh TuyÕt
[21] ), ë chóng h×nh thµnh tÝnh chñ ®Þnh cña qu¸ tr×nh t©m lý, rÌn luyÖn nh÷ng
phÈm chÊt ý chÝ, ph¸t triÓn t duy…qua ®ã h×nh thµnh nÒn mãng cña nh©n
c¸ch. Bëi vËy, tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cã ý nghÜa hÕt søc quan träng
®èi víi trÎ mÉu gi¸o, ®Æc biÖt lµ løa tuæi mÉu gi¸o lín (5-6 tuæi) - giai ®o¹n
chuÈn bÞ bíc vµo trêng phæ th«ng.
§Ó ch¬i §VTC§ thùc sù lµ “ph¬ng tiÖn ®Ó trÎ häc lµm ngêi” [21] th×
vai trß cña ngêi gi¸o viªn mÇm non rÊt quan träng. Gi¸o viªn cÇn n¾m ®îc b¶n
chÊt trß ch¬i, hiÓu ®îc ®Æc ®iÓm t©m lý cña trÎ, tõ ®ã cã ph¬ng ph¸p tæ chøc,
híng dÉn hîp lý.
Qua quan s¸t thùc tiÔn trong c¸c ®ît rÌn luyÖn nghiÖp vô s ph¹m t¹i c¸c
trêng mÇm non, chóng t«i nhËn thÊy ph¬ng ph¸p tæ chøc, híng dÉn ch¬i
§VTC§ cña gi¸o viªn mÇm non cha phï hîp víi ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn cña trÎ,
ch¬i §VTC§ cha hÊp dÉn trÎ, cha thùc sù lµ “cuéc sèng cña trÎ th¬” (NguyÔn
¸nh TuyÕt [20]). Do ®ã, viÖc tiÕn hµnh nghiªn cøu thùc tr¹ng tæ chøc, híng
dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ mÉu gi¸o lín (MGL), tõ ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p
hiÖu qu¶ nh»m n©ng cao chÊt lîng cña ho¹t ®éng ch¬i §VTC§ trë nªn cùc kú
quan träng.
V× vËy, chóng t«i chän ®Ò tµi t×m hiÓu “Thùc tr¹ng tæ chøc, híng dÉn
ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL ë mét sè trêng mÇm non trªn ®Þa bµn thµnh phè
Vinh” cho luËn v¨n cuèi kho¸ cña m×nh.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
1
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
- T×m hiÓu thùc tr¹ng tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL ë
mét sè trêng mÇm non trªn ®Þa bµn thµnh phè Vinh.
- §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc, híng dÉn
ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL.
3. §èi tîng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu
3.1. §èi tîng nghiªn cøu
Thùc tr¹ng tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL.
3.2. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu
Tæ chøc ho¹t ®éng vui ch¬i cho trÎ MGL.
4. Ph¹m vi nghiªn cøu
- 50 trß ch¬i §VTC§ cña trÎ MGL.
- 40 gi¸o viªn phô tr¸ch c¸c líp MGL t¹i c¸c trêng mÇm non trªn ®Þa
bµn thµnh phè Vinh (Hng Dòng I, II; B×nh Minh; Hoa Hång; Quang trung II;
BÕn Thuû; Vinh T©n; Hµ Huy TËp).
5. Gi¶ thuyÕt khoa häc
HiÖn nay trß ch¬i §VTC§ cha hÊp dÉn trÎ, cha thùc sù chiÕm vÞ trÝ
trung t©m cña ho¹t ®éng vui ch¬i ë løa tuæi mÉu gi¸o. Nguyªn nh©n c¬ b¶n
cña t×nh tr¹ng trªn lµ do gi¸o viªn mÇm non cha cã c¸c biÖn ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó
tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL.
6. NhiÖm vô nghiªn cøu
6.1. X©y dùng c¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu.
6.2. T×m hiÓu thùc tr¹ng tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL
trªn ®Þa bµn thµnh phè Vinh.
6.3. §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL trong ch¬ng tr×nh “§æi míi h×nh thøc
ch¨m sãc – gi¸o dôc trΔ hiÖn nay.
7. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
7.1. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn
- Môc ®Ých: nghiªn cøu c¬ së lý luËn cña ®Ò tµi.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
2
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
7.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn
7.2.1. Quan s¸t
- Môc ®Ých: t×m hiÓu thùc tr¹ng tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ
MGL ë mét sè trêng mÇm non trªn ®Þa bµn thµnh phè Vinh.
7.2.2. §iÒu tra b»ng b¶ng hái (Anket)
- Môc ®Ých: t×m hiÓu nhËn thøc, th¸i ®é vµ nh÷ng ph¬ng ph¸p mµ ngêi
gi¸o viªn mÇm non sö dông ®Ó tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL.
7.3. Sö dông to¸n häc trong xö lý sè liÖu
8. §ãng gãp míi cña ®Ò tµi
- Hoµn thiÖn thªm c¬ së lý luËn vÒ trß ch¬i §VTC§ vµ viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL, ®Æc biÖt lµ x©y dùng quy tr×nh c¸c bíc tæ
chøc, híng dÉn trÎ MGL ch¬i §VTC§.
- Lµm râ thùc tr¹ng nhËn thøc cña gi¸o viªn mÇm non vÒ trß ch¬i
§VTC§ vµ thùc tr¹ng tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL.
- §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc tæ chøc, híng
dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL trong ch¬ng tr×nh “§æi míi h×nh thøc ch¨m
sãc – gi¸o dôc trΔ hiÖn nay.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
3
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
Ch¬ng 1:
C¬ së lý luËn
1. S¬ lîc vÒ lÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu
Ch¬i §VTC§ vµ viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cã ý nghÜa rÊt
quan träng trong c«ng t¸c gi¸o dôc trÎ løa tuæi mÉu gi¸o, do ®ã ®· ®îc nhiÒu
nhµ nghiªn cøu trong vµ ngoµi níc quan t©m.
Trß ch¬i §VTC§ tõ l©u ®· ®îc c¸c nhµ nghiªn cøu nh×n nhËn lµ trung
t©m trong c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i cña trÎ em mÉu gi¸o. C¸c t¸c gi¶
N.K.Krupxkaia, D.V.Mendgierinxkaia, X.L.Rubinstein, L.X.Vugotxki, P.G.
Xamarucova ... ®· nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn vÒ trß ch¬i §VTC§ cña trÎ
mÉu gi¸o.
VÒ ý nghÜa cña trß ch¬i, c¸c t¸c gi¶ ®· thèng nhÊt r»ng trß ch¬i §VTC§
lµ ph¬ng tiÖn h÷u hiÖu ®Ó gi¸o dôc toµn diÖn nh©n c¸ch trÎ. Qua trß ch¬i trÎ
tÝch lòy nh÷ng kinh nghiÖm x· héi (P.G. Xamarukova) [23], nh÷ng phÈm chÊt
®¹o ®øc cña con ngêi (A.A.Liublinxkaia) [11], trªn c¬ së ®ã h×nh thµnh mèi
quan hÖ tÝch cùc víi c¸c sù kiÖn vµ nguyªn t¾c ®¹o ®øc x· héi (A.V.Cherkhop,
T.E.Conhincova...). MÆt kh¸c, trß ch¬i §VTC§ cã ¶nh hëng ®Õn sù h×nh
thµnh t×nh c¶m tËp thÓ cña trÎ (V.P.Gialogina) [26], gãp phÇn gi¸o dôc thÈm
mü, h×nh thµnh kinh nghiÖm vËn ®éng cho trÎ (P.V.Giaparogiet [25],
I.G. Nherovich [27]...).
Trong nh÷ng t¸c phÈm cña m×nh, c¸c nhµ nghiªn cøu còng ®· nªu ra ®Æc
®iÓm cña trß ch¬i §VTC§: Ph.L. Phratkina ®· t×m hiÓu vÒ sù ph¸t triÓn chñ
®Ò trong trß ch¬i cña trÎ em [28]; cßn R.M.Rimbury l¹i quan t©m ®Õn sù ph¸t
triÓn néi dung vµ cÊu tróc trß ch¬i [29]. §«ng ®¶o c¸c nhµ t©m lý häc, gi¸o
dôc häc X« viÕt ®· chØ ra néi dung cña trß ch¬i §VTC§ chÝnh lµ cuéc sèng x·
héi mu«n mµu mu«n vÎ cña ngêi lín ®îc trÎ em ph¶n ¸nh trong khi ch¬i.
C¸c nhµ nghiªn cøu ®· dµnh sù quan t©m nhÊt ®Þnh ®Õn viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ ë c¸c løa tuæi, trong ®ã cã løa tuæi MGL.
P.G.
Xamarukova [23, tr.52] ®· chØ ra c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n trong chØ ®¹o ch¬i
§VTC§ cho trÎ, ®ã lµ:
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
4
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
- Ph¸t triÓn ch¬i §VTC§ nh mét ho¹t ®éng.
- Sö dông trß ch¬i vµo môc ®Ých gi¸o dôc tËp thÓ vµ gi¸o dôc c¸ nh©n.
- Ph¸t triÓn tÝnh tù lùc vµ tù tæ chøc trong trß ch¬i §VTC§, ®Æc biÖt lµ
®èi víi trÎ 5-6 tuæi.
C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña §.V.Mendgierinxkaia,
R.I.Giucopxkaia, V.P.Gialogina vµ nhiÒu ngêi kh¸c ®· bµn ®Õn nh÷ng ph¬ng
ph¸p tæ chøc, híng dÉn ch¬i cho trÎ, chóng ®îc chia thµnh hai nhãm biÖn
ph¸p chÝnh:
- Nhãm c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng gi¸n tiÕp (cung cÊp kiÕn thøc vÒ cuéc
sèng, t¹o c¬ së vËt chÊt vµ m«i trêng cÇn thiÕt phôc vô trß ch¬i…); t¸c gi¶
T.§.Marcova, N.Karpinxkaia... cßn nªu ra mét sè biÖn ph¸p nh: sö dông c¸c t¸c
phÈm v¨n häc trÎ em, c¸c t¸c phÈm héi häa… ®Ó më réng néi dung trß ch¬i...
- Nhãm c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng trùc tiÕp (c« híng dÉn trÎ ch¬i, c«
tham gia vµo qu¸ tr×nh ch¬i cña trÎ…).
ë ViÖt Nam, lý luËn vÒ trß ch¬i §VTC§ vµ viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i
§VTC§ lu«n gi÷ vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c nhµ
T©m lý häc vµ Gi¸o dôc häc.
T¸c gi¶ NguyÔn ¸nh TuyÕt, trong gi¸o tr×nh “T©m lý häc trÎ em” [21]
®· t×m hiÓu vµ ph©n tÝch cÊu tróc cña trß ch¬i §VTC§ ë løa tuæi mÉu gi¸o
(bao gåm chñ ®Ò vµ néi dung ch¬i; vai ch¬i vµ hµnh ®éng ch¬i; mèi quan hÖ
qua l¹i cña trÎ trong khi ch¬i; ®å ch¬i vµ hoµn c¶nh ch¬i...). §ång thêi bµ ®·
chøng minh vai trß cña ch¬i §VTC§ trong sù ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch
trÎ, còng nh quan t©m ®Õn sù ph¸t triÓn trß ch¬i nµy ë c¸c ®é tuæi.
Trong gi¸o tr×nh Gi¸o dôc häc MÇm non - TËp III do §µo Thanh ¢m
chñ biªn [2], còng tr×nh bµy vÒ b¶n chÊt, ®Æc thï, ý nghÜa vµ sù ph¸t triÓn cña
trß ch¬i §VTC§, ®ång thêi ®Ò xuÊt nhiÖm vô, biÖn ph¸p híng dÉn ch¬i cho
trÎ mÉu gi¸o, tuy nhiªn, chØ nãi chung ë c¸c ®é tuæi.
VÒ vÊn ®Ò tæ chøc ho¹t ®éng vui ch¬i cho trÎ mÉu gi¸o, t¸c gi¶
NguyÔn ThÞ Thanh Hµ ®· ®Ò cËp tíi nh÷ng nhiÖm vô vµ ph¬ng ph¸p tæ chøc
trß ch¬i §VTC§ ë tõng ®é tuæi cô thÓ (3-4 tuæi; 4-5 tuæi; 5-6 tuæi) trong cuèn
“Tæ chøc cho trÎ vui ch¬i ë trêng mÉu gi¸o” [6].
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
5
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
Trong ch¬ng tr×nh “Ch¨m sãc gi¸o dôc mÉu gi¸o vµ híng dÉn thùc
hiÖn (5-6 tuæi)” cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o [1994] còng ®Ò ra kh¸ cô thÓ c¸c
yªu cÇu néi dung, ph¬ng ph¸p híng dÉn ch¬i §VTC§ (trong nhãm trß ch¬i
s¸ng t¹o) cho trÎ MGL.
Tõ n¨m häc 2001 - 2002 Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· ®a vµo thÝ
nghiÖm diÖn hÑp tµi liÖu “Híng dÉn thùc hiÖn ®æi míi h×nh thøc tæ chøc ho¹t
®éng gi¸o dôc trÎ MÉu gi¸o 5-6 tuæi” [7], trong ®ã ®Ò ra mét sè yªu cÇu vµ néi
dung ch¬i §VTC§ theo c¸c chñ ®iÓm lín cña n¨m häc. Ch¬ng tr×nh thö
nghiÖm nµy cha ¸p dông chÝnh thøc nhng ®· chøng minh ®îc tÝnh hiÖu qu¶
cña nã. Tuy nhiªn, do tÝnh chÊt míi mÎ vµ mang tÝnh thö nghiÖm cña ch¬ng
tr×nh nªn rÊt Ýt c¸c nghiªn cøu tËp trung vµo viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i
§VTC§ theo híng tÝch hîp chñ ®iÓm.
GÇn ®©y nhÊt, trong luËn ¸n tiÕn sü T©m lý häc “Nghiªn cøu nh÷ng
®iÒu kiÖn t©m lý cña sù ph¸t triÓn tÝnh ®éc lËp ë trÎ 5-6 tuæi trong trß ch¬i
§VTC§”, NguyÔn ThÞ Mü Trinh ®· ®Ò cËp ®Õn viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i
§VTC§ theo chñ ®iÓm cho trÎ MGL trong giai ®o¹n hiÖn nay, nhng chØ dõng
l¹i ë ph¹m vi ph¸t triÓn tÝnh ®éc lËp cho trÎ [18].
Tãm l¹i, trß ch¬i §VTC§ vµ viÖc híng dÉn ch¬i §VTC§ ®îc c¸c nhµ
nghiªn cøu trong vµ ngoµi níc ®Ò cËp kh¸ toµn diÖn. Tuy nhiªn, trong giai
®o¹n hiÖn nay, khi viÖc ®æi míi ho¹t ®éng gi¸o dôc trÎ trë thµnh xu thÕ chÝnh
cña khu vùc vµ thÕ giíi th× cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu s©u s¾c h¬n vÒ viÖc tæ
chøc vµ híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ løa tuæi MÉu gi¸o.
2. Trß ch¬i §VTC§ vµ viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL.
2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ trß ch¬i §VTC§:
2.1.1. Ph©n biÖt ch¬i, ho¹t ®éng ch¬i vµ trß ch¬i.
Trong nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ Gi¸o dôc mÇm non trong vµ
ngoµi níc, chóng ta thêng xuyªn b¾t gÆp c¸c thuËt ng÷ ch¬i, trß ch¬i, ho¹t
®éng vui ch¬i. Nh÷ng thuËt ng÷ nµy thùc ra ®ång nhÊt hay kh¸c biÖt nhau, vµ
trong Gi¸o dôc mÇm non, chóng nªn ®îc hiÓu nh thÕ nµo ?
Ch¬i, tiÕng Anh lµ “play” ®îc hiÓu lµ ®ïa vui, gi¶i trÝ [16, tr.878].
Cßn trong cuèn Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt do V¨n T©n chñ biªn [15, tr.181], th× ch¬i
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
6
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
cã nghÜa lµ “ho¹t ®éng b»ng ch©n tay, hoÆc b»ng trÝ tuÖ nh»m môc ®Ých thÊy
c¸i vui, tháa m·n ý thÝch”. Trong t¸c phÈm “VÒ ph¹m trï ch¬i trong Gi¸o dôc
mÇm non” [8], t¸c gi¶ §Æng Thµnh Hng cho r»ng ch¬i vµ ho¹t ®éng ch¬i lµ
ph¹m trï rÊt réng, cÇn ®îc gi¶i thÝch trªn nguyªn t¾c tiÕn hãa. Nã lµ mét
d¹ng ho¹t ®éng cña sinh vËt, bao gåm mét ph¹m vi réng nh÷ng sù viÖc, quan
hÖ, hµnh vi hoÆc hµnh ®éng cã tÝnh chÊt tù nguyÖn, thÝch thó cho dï cuèi cïng
cã thu ®îc lîi Ých thùc dông hay kh«ng. ë ngêi, ch¬i lµ mét ho¹t ®éng ngµy
cµng ®îc x· héi hãa. Tãm l¹i, chóng ta cã thÓ thÊy sù gÆp gì cña c¸c t¸c gi¶ ë
chç xem ch¬i nh lµ mét ho¹t ®éng tù nguyÖn, bµy ra ®Ó gi¶i trÝ, vµ ho¹t
®éng ch¬i lµ mét d¹ng ho¹t ®éng mang tÝnh x· héi cña con ngêi.
Trß ch¬i (trong tiÕng Anh lµ “game”) ®îc ®Þnh nghÜa lµ “a form of
play” (mét d¹ng, mét kiÓu lo¹i cña ch¬i hay ho¹t ®éng ch¬i); lµ “amusement
with rules” (trß vui g¾n víi nh÷ng quy t¾c, luËt lÖ) [16, tr.468]. Cßn V¨n T©n
vµ nh÷ng céng sù cña «ng l¹i ®Þnh nghÜa trß ch¬i lµ “cuéc vui bµy ra ®Ó gi¶i
trÝ” [15, tr.817]. VËy, cã thÓ nãi trß ch¬i lµ h×nh thøc vËt chÊt cña ch¬i, ho¹t
®éng ch¬i vµ mang b¶n chÊt x· héi.
Tãm l¹i, ®Ó ho¹t ®éng ch¬i diÔn ra cÇn cã trß ch¬i, nhng khi trÎ tham
gia vµo trß ch¬i, cha ch¾c chóng ®· thùc hiÖn hµnh ®éng ch¬i nÕu trÎ kh«ng tù
nguyÖn, kh«ng c¶m thÊy sù phÊn khÝch, tho¶ m·n, hay chóng ch¬i v× mét môc
®Ých vËt chÊt nµo kh¸c. Nh vËy, nÕu trÎ tù nguyÖn tham gia vµo trß ch¬i, vµ
c¸c hµnh ®éng ch¬i mang l¹i sù phÊn khÝch, tho¶ m·n cho chóng th× nãi ®Õn
trß ch¬i còng ®ång nghÜa víi ch¬i, ho¹t ®éng ch¬i vµ ngîc l¹i.
2.1.2.Kh¸i niÖm trß ch¬i §VTC§
Trß ch¬i §VTC§, mét h×nh thøc cña ho¹t ®éng vui ch¬i, ®îc nhiÒu
t¸c gi¶ nh×n nhËn lµ d¹ng ph¸t triÓn hoµn thiÖn nhÊt cña trß ch¬i m« pháng ë
trÎ em. ë ®Ò tµi nghiªn cøu nµy, chóng t«i sö dông kh¸i niÖm trß ch¬i §VTC§
®ång nhÊt víi c¸c t¸c gi¶ A.V.Giaparogiet [5], P.G. Xamarucova [23], NguyÔn
¸nh TuyÕt ([20], [22]), nhÊn m¹nh c¶ hai yÕu tè ®ãng vai - sù hiÖn diÖn cña
tÝnh tîng trng vµ cã chñ ®Ò - sù hiÖn diÖn cña cèt truyÖn.
Nh vËy, trß ch¬i §VTC§ lµ lo¹i trß ch¬i mµ trÎ m« pháng l¹i mét
m¶ng nµo ®ã (tøc lµ chñ ®Ò) cña cuéc sèng ngêi lín trong x· héi b»ng viÖc
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
7
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
nhËp vai mét nh©n vËt nµo ®ã nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng x· héi cña hä
(NguyÔn ¸nh TuyÕt, [20]).
Trß ch¬i §VTC§ xuÊt hiÖn vµo n¨m ®øa trÎ lªn 3 tuæi. ViÖc xuÊt hiÖn
®ã liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn: trÎ tÝch lòy ®îc nhiÒu Ên tîng vÒ thÕ giíi xung
quanh, cã nhiÒu ®å ch¬i vµ ®îc giao tiÕp thêng xuyªn h¬n víi ngêi lín
(N.M.Akxarina, [1]).
§éng c¬ thóc ®Èy sù xuÊt hiÖn trß ch¬i §VTC§ chÝnh lµ viÖc gi¶i
quyÕt m©u thuÉn c¬ b¶n cña trÎ løa tuæi mÉu gi¸o: trÎ muèn v¬n tíi cuéc sèng
chung víi x· héi ngêi lín nhng kh¶ n¨ng cßn qu¸ non nít, cha thÓ ®éc lËp
trong cuéc sèng. Khi tham gia trß ch¬i §VTC§, trÎ ®îc tháa m·n nguyÖn
väng ®îc sèng vµ ho¹t ®éng gièng nh ngêi lín, tháa m·n nhu cÇu ®éc lËp cña
b¶n th©n. Bªn c¹nh ®ã, trÎ tham gia trß ch¬i víi nh÷ng ®éng c¬ nhá h¬n - nh
høng thó ®îc ho¹t ®éng víi c¸c ®å vËt, c¸c sù kiÖn (L.X.Xlavina), cè g¾ng v¬n
tíi nh÷ng hµnh ®éng chung trong x· héi b¹n bÌ cïng løa tuæi (R.I.
Giucopxkaia).
2
2.1.3. §Æc ®iÓm vµ cÊu tróc cña trß ch¬i §VTC§.
2.1.3.1. §Æc ®iÓm cña trß ch¬i §VTC§.
Trß ch¬i §VTC§ mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña ho¹t ®éng vui ch¬i
ë trÎ em, bao gåm:
- Trß ch¬i mang tÝnh chÊt tù nguyÖn – trÎ thÝch th× chóng ch¬i víi
nhau, khi ch¸n th× kh«ng ch¬i n÷a. Theo §µo Thanh ¢m [2], ch¬i lµ mét ho¹t
®éng kh«ng nh»m t¹o ra s¶n phÈm - kÕt qu¶ vËt chÊt mµ chØ nh»m tháa m·n
nhu cÇu ®îc ch¬i cña trÎ - kÕt qu¶ tinh thÇn. Tãm l¹i, “®éng c¬ cña ho¹t ®éng
vui ch¬i n»m ngay trong qu¸ tr×nh ch¬i chø kh«ng ph¶i ë kÕt qu¶” (A.N.
Leonchep [10], §.B. Enconhin [24]).
- Ch¬i lµ mét d¹ng ho¹t ®éng mang tÝnh tù lËp vµ ch¬i §VTC§ lµ
ho¹t ®éng ®éc lËp ®Çu tiªn cña trÎ mÉu gi¸o. Trong khi ch¬i, trÎ mÉu gi¸o thÓ
hiÖn râ nhÊt ý thøc lµm chñ, trÎ ho¹t ®éng hÕt m×nh, tÝch cùc vµ ®éc lËp
(NguyÔn ¸nh TuyÕt, [21]).
- Trß ch¬i §VTC§ lu«n mang tÝnh hîp t¸c. Trong trß ch¬i ®ßi hái
ph¶i cã sù phèi hîp gi÷a c¸c thµnh viªn, sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a h×nh ¶nh
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
8
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
nh©n vËt, hµnh ®éng ch¬i vµ ng«n ng÷, ®Ó t¹o thµnh ph¬ng tiÖn m« pháng c¸c
ho¹t ®éng x· héi cña ngêi lín. Qua trß ch¬i, x· héi trÎ em h×nh thµnh.
- Trß ch¬i §VTC§ mang tÝnh chÊt kÝ hiÖu – tîng trng. Trong trß ch¬i
trÎ sö dông vËt thay thÕ cho vËt thËt, thùc hiÖn hµnh ®éng ch¬i thay thÕ cho hµnh
®éng thËt, vai ch¬i lµ nh©n vËt cã thËt trong ®êi sèng x· héi. Tuy nhiªn, néi dung
ch¬i l¹i ph¶n ¸nh mét m¶ng hiÖn thùc nµo ®ã cña cuéc sèng [21].
- Trong trß ch¬i §VTC§, tÝnh s¸ng t¹o cña trÎ ®îc biÓu hiÖn mét
c¸ch râ nÐt. “MÇm mèng s¸ng t¹o cña trÎ b¾t ®Çu ®îc thÓ hiÖn trong ho¹t
®éng ch¬i lµ khi xuÊt hiÖn ý ®Þnh ch¬i” [2]. Trong khi ch¬i, trÎ kh«ng b¾t chíc
mét c¸ch m¸y mãc nh÷ng g× trÎ nh×n thÊy mµ vËn dông phèi hîp nh÷ng kinh
nghiÖm, nh÷ng biÓu tîng ®· biÕt vµo viÖc m« pháng hiÖn thùc cuéc sèng cña
ngêi lín.
Ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña ho¹t ®éng vui ch¬i, trß ch¬i
§VTC§ cña trÎ em cßn mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng, chÝnh lµ cÊu tróc t¬ng
®èi phøc t¹p cña nã, bao gåm chñ ®Ò ch¬i, néi dung ch¬i, vai ch¬i, hµnh ®éng
ch¬i, c¸c mèi quan hÖ trong trß ch¬i, ®å ch¬i vµ t×nh huèng ch¬i...
2.1.3.2. CÊu tróc cña trß ch¬i §VTC§ :
- Chñ ®Ò ch¬i:
Chñ ®Ò ch¬i “lµ c¸c m¶ng hiÖn thùc ®îc ph¶n ¸nh vµo trß ch¬i“
(NguyÔn ¸nh TuyÕt, [20]), “ lµ m«i trêng cña hiÖn thùc ®îc thÓ hiÖn trong trß
ch¬i” (§.B. Enconhin, [24]). Chñ ®Ò trß ch¬i phô thuéc vµo thêi ®¹i, vµo c¸c
hiÖn tîng x· héi lÞch sö trong cuéc sèng vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c.
Chñ ®Ò ch¬i ph¸t triÓn tu©n theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh. Tõ nh÷ng trß
ch¬i víi chñ ®Ò sinh ho¹t chuyÓn sang nh÷ng trß ch¬i cã chñ ®Ò lao ®éng s¶n
xuÊt, sau ®ã lµ nh÷ng trß ch¬i ph¶n ¸nh nh÷ng sù kiÖn, hiÖn tîng, vµ c¸c mèi
quan hÖ x· héi.
A.V.Giaparogiet cho r»ng chñ ®Ò cña ho¹t ®éng ch¬i gåm ba yÕu tè c¬
b¶n: hoµn c¶nh, hµnh ®éng vµ ®èi tîng.
C¨n cø vµo néi dung ®îc ph¶n ¸nh trong trß ch¬i, chñ ®Ò ch¬i ®îc ph©n thµnh
ba nhãm: nhãm trß ch¬i ph¶n ¸nh sinh ho¹t (trß ch¬i “Gia ®×nh”, “Trêng MÇm
non” ...); nhãm trß ch¬i ph¶n ¸nh c¸c ngµnh nghÒ trong x· héi (trß ch¬i B¸c sÜ, L¸i
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
9
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
xe...); nhãm trß ch¬i ph¶n ¸nh c¸c sù kiÖn trong x· héi (trß ch¬i “§i chî TÕt”, “Héi
chî triÓn l·m“...) (NguyÔn ThÞ Thanh Hµ) [7].
- Néi dung ch¬i:
ThuËt ng÷ nµy thêng ®îc sö dông khi nghiªn cøu trß ch¬i. Néi dung
ch¬i chÝnh lµ khÝa c¹nh hiÖn thùc ®îc ph¶n ¸nh trong trß ch¬i, tÊt nhiªn sù
ph¶n ¸nh nµy chØ lµ “t¸i t¹o” (NguyÔn ¸nh TuyÕt) l¹i hiÖn thùc cuéc sèng mµ
trÎ tiÕp nhËn díi con m¾t trÎ th¬ cña m×nh.
Nh vËy, ta cã thÓ thÊy mét chñ ®Ò ch¬i sÏ ®îc thÓ hiÖn bëi nhiÒu néi
dung ch¬i kh¸c nhau vµ sù ph¸t triÓn néi dung ch¬i tû lÖ thuËn víi sù ph¸t
triÓn t©m lÝ cña trÎ, “sù ph¸t triÓn néi dung trß ch¬i thÓ hiÖn sù th©m nhËp
ngµy cµng s©u cña ®øa trÎ vµo cuéc sèng cña ngêi lín xung quanh” (NguyÔn
ThÞ Mü Trinh, [18, tr.32]).
§.B.Enconhin ®· chØ ra ”sù ph¸t triÓn trß ch¬i trÎ em ®i tõ néi dung
ph¶n ¸nh ho¹t ®éng víi ®èi tîng cña con ngêi ®Õn ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a
con ngêi víi con ngêi” [24].
Néi dung ch¬i ph¸t triÓn tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ trß ch¬i m«
pháng hµnh ®éng cña con ngêi víi ®å vËt ®Õn trß ch¬i thÓ hiÖn mèi quan hÖ
gi÷a con ngêi víi con ngêi, vµ cuèi cïng lµ nh÷ng trß ch¬i víi néi dung chÝnh
lµ sù tu©n thñ c¸c quy t¾c hµnh vi x· héi vµ c¸c quan hÖ x· héi bªn trong cña
con ngêi (A.N. Leonchep, V.X. Mukhina...).
- Vai ch¬i:
Vai ch¬i ®îc coi lµ “trung t©m cña trß ch¬i” (§.B. Enconhin), “lµ ph¬ng tiÖn ®Ó trÎ thùc hiÖn chñ ®Ò“ (A.V. Giaparogiet, [5, tr.153]). TrÎ ®ãng vai
tøc lµ trÎ t¸i t¹o l¹i c¸c hµnh ®éng cña ngêi lín trong c¸c mèi quan hÖ víi ®å
vËt hay víi x· héi, tøc lµ thùc hiÖn chøc n¨ng x· héi cña ngêi lín (thêng lµ
nh÷ng chøc n¨ng mang tÝnh nghÒ nghiÖp nh d¹y häc, kh¸m bÖnh, b¸n
hµng…). “§ãng vai lµ con ®êng gióp trÎ th©m nhËp vµo cuéc sèng” (§µo
Thanh ¢m, [2]). Trong khi ®ãng vai trÎ kh«ng chØ ph¶n ¸nh trung thµnh
nh÷ng Ên tîng ®· tiÕp nhËn mµ cßn ®a vµo trong vai ch¬i nh÷ng kinh nghiÖm
c¸ nh©n cña m×nh.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
10
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
TrÎ muèn thùc hiÖn mét vai nµo ®ã th× ph¶i tháa m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn
sau: trÎ ®îc tiÕp xóc lµm quen víi con ngêi vµ hµnh ®éng thùc cña hä trong
cuéc sèng; mÆt kh¸c nh÷ng Ên tîng mµ trÎ tiÕp nhËn ph¶i g©y ®îc c¶m xóc
m¹nh mÏ cho trÎ.
Hµnh vi nhËp vai cña trÎ trong trß ch¬i bao gåm viÖc lùa chän ®å ch¬i,
vËt thay thÕ ®Ó thÓ hiÖn hµnh ®éng cña nh©n vËt vµ quan hÖ cña nh©n vËt ®ã
trong chñ ®Ò ch¬i (A.V. Giaparogiet, [5]).
- Hµnh ®éng ch¬i:
Theo NguyÔn ¸nh TuyÕt [21], vai ch¬i quy ®Þnh hµnh ®éng ch¬i cña trÎ,
nã gåm hµnh ®éng víi ®å vËt vµ hµnh ®éng víi c¸c nh©n vËt kh¸c. Hµnh ®éng
ch¬i chØ lµ hµnh ®éng m« pháng vµ mang tÝnh tîng trng (J. Piagiet [14]). TÝnh
tîng trng cña hµnh ®éng ch¬i thÓ hiÖn ë chç: trÎ sö dông vËt thay thÕ tîng trng
cho vËt thËt, dïng hµnh ®éng ch¬i m« pháng hµnh ®éng thËt, vai ch¬i lµ nh©n
vËt cã thËt trong cuéc sèng x· héi.
Nhng mÆt kh¸c, hµnh ®éng ch¬i cña trÎ l¹i mang tÝnh hiÖn thùc (A.N.
Leonchep, P.I. Phratkina...) v× hµnh ®éng ch¬i ®îc trÎ lÊy tõ cuéc sèng thùc vµ
ph¬ng thøc hµnh ®éng lµ hoµn toµn cã thùc, t¬ng øng víi ®å ch¬i. VÝ dô, mét
trÎ ch¬i trß ch¬i “Ch¨m sãc em bД víi bóp bª lµm con, trÎ còng tr¶i nghiÖm
nh÷ng hµnh ®éng cña ngêi mÑ (cho con ¨n, ru con ngñ…) vµ nh÷ng c¶m xóc
cña ngêi mÑ (yªu th¬ng, lo l¾ng…).
Ngoµi ra, hµnh ®éng ch¬i cña trÎ cßn mang tÝnh kh¸i qu¸t, “trong hµnh
®éng ch¬i trÎ m« pháng c¸i ®iÓn h×nh, c¸i chung” (A.N. Leonchep). TÝnh kh¸i
qu¸t cña hµnh ®éng ch¬i cho phÐp trÎ tiÕn hµnh trß ch¬i trong nh÷ng ®iÒu kiÖn
®å ch¬i kh¸c nhau. VÝ dô, trÎ cã thÓ lµm ®oµn tµu víi nh÷ng chiÕc ghÕ xÕp
thµnh d·y, hay víi c¸c hßn g¹ch xÕp l¹i thµnh hµng.
- Nh÷ng mèi quan hÖ trong trß ch¬i:
Trong trß ch¬i §VTC§ chøa ®ùng hai mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ®øa trÎ
tham gia ch¬i: ®ã lµ quan hÖ ch¬i vµ quan hÖ thùc.
+ Quan hÖ ch¬i: lµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c vai ch¬i nh»m thÓ
hiÖn mèi quan hÖ x· héi cña ngêi lín trong chñ ®Ò ch¬i.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
11
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
+ Quan hÖ thùc : lµ sù t¸c ®éng qua l¹i cña nh÷ng ®øa trÎ tham gia
trß ch¬i nh»m tháa thuËn, ®iÒu tiÕt viÖc thùc hiÖn chñ ®Ò ch¬i.
Mèi quan hÖ gi÷a c¸c vai ch¬i (tøc lµ quan hÖ ch¬i) trong trß ch¬i
§VTC§ lµ yÕu tè quan träng t¹o nªn b¶n chÊt x· héi cña trß ch¬i [21]
chÝnh nh÷ng mèi quan hÖ nµy lµm n¶y sinh luËt ch¬i, x¸c lËp mèi quan hÖ cña
trÎ khi tham gia trß ch¬i (tøc lµ quan hÖ thùc).
- §å ch¬i vµ t×nh huèng ch¬i :
§å ch¬i lµ c¬ së vËt chÊt quan träng ®Ó tiÕn hµnh trß ch¬i. Cã hai loai
®å ch¬i trong trß ch¬i §VTC§: ®å ch¬i do ngêi lín lµm, m« pháng theo
nh÷ng ®å vËt thËt (gäi lµ ®å ch¬i h×nh tîng); vµ ®å ch¬i - ®å vËt thay thÕ cho
vËt thùc (cßn gäi lµ vËt thay thÕ) …
Do tÝnh tîng trng cña hµnh ®éng ch¬i nªn trÎ cã thÓ sö dông c¸c vËt
thay thÕ kh¸c nhau, tuy nhiªn ®å vËt sö dông lµm vËt thay thÕ ph¶i gióp trÎ
thùc hiÖn ®îc thao t¸c ch¬i phï hîp (L.X.Vgotxki).
Do ®å ch¬i lµ vËt thay thÕ nªn thao t¸c ch¬i cña trÎ kh«ng trïng víi
hµnh ®éng cña vai, ®ã lµ lÝ do lµm n¶y sinh t×nh huèng ch¬i. T×nh huèng ch¬i
lµ t×nh huèng trÎ tëng tîng ra trong khi ch¬i, trÎ ®Æt m×nh vµo ®ã ®Ó thùc hiÖn
hµnh ®éng ch¬i, gãp phÇn t¹o nªn néi dung ch¬i. Dï ch¬i trong t×nh huèng
kh«ng cã thùc nhng th¸i ®é t×nh c¶m trÎ ®Æt ra trong t×nh huèng lµ hÕt søc
ch©n thùc.
2.1.4. Vai trß cña trß ch¬i §VTC§ ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn t©m lý, nh©n c¸ch cña trÎ mÉu gi¸o
.Trß ch¬i §VTC§ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tÝnh chñ
®Þnh cña c¸c qu¸ tr×nh t©m lý.
Ch¬i §VTC§ g¾n liÒn víi nh÷ng sù vËt hiÖn tîng trÎ quan s¸t hµng
ngµy, trß ch¬i ®ßi hái trÎ ph¶i tËp trung vµo nh÷ng ®èi tîng ®îc ®a vµo chñ ®Ò,
néi dung, vai ch¬i vµ t×nh huèng ch¬i. §Ó trß ch¬i thµnh c«ng, ®øa trÎ ph¶i tËp
trung t duy, chó ý vµ ghi nhí nh»m gi¶i quyÕt tèt nhiÖm vô ®îc ®Æt ra trong
trß ch¬i. Qua trß ch¬i, n¨ng lùc nhËn thøc, ãc tëng tîng, sù chó ý vµ ghi nhí
cã chñ ®Þnh cña trÎ ®îc huy ®éng mét c¸ch tÝch cùc, nhê ®ã ®îc ph¸t triÓn
m¹nh mÏ.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
12
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
.Trß ch¬i §VTC§ lµ ph¬ng tiÖn gi¸o dôc trÝ tuÖ cho trÎ mÉu gi¸o.
- TrÎ sö dông vËt thay thÕ vµ thùc hiÖn hµnh ®éng ch¬i ®Ó ®ãng vai, ®ã
lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn chøc n¨ng ký hiÖu tîng trng trong t duy, tõ ®ã ph¸t
triÓn t duy tîng trng cho trÎ.
- Khi ph¶n ¸nh trong trong trß ch¬i c¸c hiÖn tîng vµ sù kiÖn xung quanh
®øa trÎ ®ång thêi t¸i hiÖn l¹i chóng. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, mét mÆt trÎ tiÕp nhËn
nh÷ng tri thøc vÒ thÕ giíi xung quanh, mét mÆt biÕn chóng thµnh h×nh ¶nh,
biÓu tîng ®Ó t¸i t¹o vµo trß ch¬i. §©y chÝnh lµ bíc chuyÓn tõ ch¬ng tr×nh hµnh
®éng thùc tÕ víi ®å vËt sang ch¬ng tr×nh hµnh ®éng trÝ tuÖ (§.B. Enconhin,
[24]). Nh vËy, ch¬i kh«ng chØ cã t¸c dông cñng cè biÓu tîng ®· cã mµ cßn lµ
mét ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn tÝnh h×nh tîng trong t duy cña trÎ mÉu gi¸o.
- Trong trß ch¬i §VTC§ viÖc t¹o nªn t×nh huèng tëng tîng (liªn kÕt c¸c
sù kiÖn cña cèt chuyÖn, lùa chän ph¬ng tiÖn thÓ hiÖn vai ch¬i, x©y dùng hoµn
c¶nh ch¬i…) lµ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trÝ tëng tîng cho trÎ mÉu
gi¸o.
- Ch¬i §VTC§ lµ ho¹t ®éng mang tÝnh hîp t¸c, do ®ã khi tham gia trß
ch¬i, ®øa trÎ buéc ph¶i cã tr×nh ®é giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ nhÊt ®Þnh. Nhê
vËy trÎ míi cã thÓ diÔn ®¹t m¹ch l¹c nguyÖn väng cña m×nh víi trß ch¬i, cã
thÓ tiÕp thu nh÷ng ý kiÕn th¶o luËn cña b¹n ch¬i vµ thÓ hiÖn vai ch¬i. Nh÷ng
chñ ®Ò vµ néi dung v« cïng phong phó cña trß ch¬i §VTC§ chÝnh lµ ®iÒu
kiÖn ®Ó trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ mét c¸ch tÝch cùc.
.Trß ch¬i §VTC§ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc gi¸o dôc ®¹o
®øc cho ®øa trÎ.
- Trong trß ch¬i, trÎ tÝch cùc vµ s¸ng t¹o tiÕp nhËn nh÷ng quy t¾c hµnh vi
còng nh mét sè chuÈn mùc ®¹o ®øc cña x· héi. Khi tu©n thñ nh÷ng qui ®Þnh
vÒ hµnh vi cña vai ch¬i, trÎ ph¶i ®iÒu tiÕt hµnh vi cña m×nh ®Ó thùc hiÖn c¸c
quy t¾c cña trß ch¬i, cña vai ch¬i. Tõ ®ã, ®øa trÎ n¾m lu«n nh÷ng nguyªn t¾c
®¹o ®øc cña c¸c vai, ®ång thêi ë trÎ h×nh thµnh nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc cña
x· héi. Trªn c¬ së ®ã, thiÕt lËp mèi quan hÖ tÝch cùc ®èi víi cuéc sèng xung
quanh (trÎ biÕt yªu th¬ng con ngêi, biÕt quan t©m vµ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm
víi ngêi kh¸c…).
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
13
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
- Trß ch¬i §VTC§ t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn sù ph¸t triÓn ®êi sèng t×nh
c¶m cña trÎ mÉu gi¸o [21]. Trß ch¬i gîi lªn ë trÎ nh÷ng “rung ®éng mang tÝnh
ngêi”, khi nhËp vai, chóng ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi. Trong khi
ch¬i, trÎ béc lé nh÷ng c¶m xóc buån, vui, lo l¾ng, th¬ng yªu…, dï trong hoµn
c¶nh tëng tîng nhng hÕt søc ch©n thùc. Nh÷ng rung ®éng ®ã trong khi ch¬i
gióp cho ®êi sèng t×nh c¶m cña trÎ ngµy cµng phong phó vµ s©u s¾c.
- Bªn c¹nh ®ã, trß ch¬i §VTC§ cã ¶nh hëng lín ®Õn sù h×nh thµnh t×nh
c¶m tËp thÓ (V.P. Gialogina, [26]). Khi ch¬i, trÎ cïng nhau bµn b¹c, tháa thuËn,
gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn, gióp ®ì lÉn nhau trong viÖc thùc hiÖn néi dung chñ ®Ò
ch¬i. §©y chÝnh lµ c¬ së h×nh thµnh “x· héi trÎ em” ë løa tuæi mÉu gi¸o.
- Ngoµi ra, qua trß ch¬i §VTC§ ë trÎ cßn h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt
®¹o ®øc cÇn thiÕt cña con ngêi lao ®éng míi, nh sù nç lùc ý chÝ, tÝnh kû luËt,
tinh thÇn chñ ®éng, tÝnh kiªn nhÉn, lßng dòng c¶m… Theo NguyÔn ¸nh TuyÕt,
nh÷ng ®øc tÝnh nµy do néi dung trß ch¬i vµ vai ch¬i quy ®Þnh. NÕu trÎ ®ãng
vai b¸c sÜ th× ph¶i tËn t×nh, chu ®¸o víi bÖnh nh©n; nÕu trÎ ®ãng vai ngêi lÝnh
g¸c th× ph¶i gi÷ kû luËt nghiªm minh…
.Tham gia ch¬i §VTC§ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng thÈm mÜ
cho trÎ mÉu gi¸o.
Th«ng qua c¸c hµnh ®éng ch¬i, trÎ hiÓu ®îc nh÷ng c¸i hay, c¸i ®Ñp trong
c¸c mèi quan hÖ x· héi, trong c¸ch øng xö, giao tiÕp gi÷a ngêi víi ngêi. Còng
trong qu¸ tr×nh ch¬i, trÎ ®îc båi dìng n¨ng lùc c¶m thô c¸i ®Ñp tõ nh÷ng ®å
dïng, ®å ch¬i, vÒ mµu s¾c, h×nh d¸ng..., tõ ®ã trÎ biÕt gi÷ g×n c¸i ®Ñp, mong
muèn t¹o ra c¸i ®Ñp trong cuéc sèng.
.Trß ch¬i §VTC§ cã thÓ gióp trÎ ph¸t triÓn vÒ thÓ chÊt còng nh h×nh
thµnh c¸c kÜ n¨ng lao ®éng ban ®Çu (§.V. Giaparogiet, [5]). Khi ®ãng vai
mét nh©n vËt nµo ®ã, mÆc dï chØ lµ gi¶ vê nhng ë møc ®é nhÊt ®Þnh trÎ còng
ph¶i thùc hiÖn nh÷ng hµnh ®éng, nh÷ng thao t¸c ho¹t ®éng lao ®éng cña nh©n
vËt mµ m×nh ®ãng vai (c« c«ng nh©n, b¸c cÊp dìng, chó l¸i xe…). Nh vËy,
ho¹t ®éng ®ã võa gióp trÎ lµm quen víi nh÷ng kÜ n¨ng lao ®éng ®¬n gi¶n, võa
gãp phÇn ph¸t triÓn thÓ lùc cho trÎ.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
14
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
.Ngoµi ra, trß ch¬i §VTC§ lµ ph¬ng tiÖn h÷u hiÖu ®Ó ph¸t triÓn tÝnh
®éc lËp cho trÎ mÉu gi¸o. §©y lµ ho¹t ®éng theo nhãm ®Çu tiªn cña trÎ, qua
trß ch¬i, trÎ béc lé hÕt m×nh, ho¹t ®éng tÝch cùc chñ ®éng, tù tin. TrÎ biÕt ph¸t
huy toµn bé søc lùc vµ trÝ tuÖ cña b¶n th©n; ph¸t huy nh÷ng phÈm chÊt vµ n¨ng
lùc cÇn thiÕt (sù nç lùc ý chÝ, kh¶ n¨ng tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh
hµnh vi) trong khi ch¬i.
Tãm l¹i, trß ch¬i §VTC§ cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn
t©m lý, ®ång thêi lµ mét ph¬ng tiÖn gi¸o dôc toµn diÖn cho trÎ mÉu gi¸o.
2.2. Trß ch¬i §VTC§ ë tuæi MGL
TrÎ MGL tham gia vµo nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau, nhng ho¹t ®éng
chñ ®¹o vÉn lµ ho¹t ®éng vui ch¬i vµ vÞ trÝ trung t©m lµ trß ch¬i §VTC§. TrÎ
5-6 tuæi ®· gÇn nh hoµn thiÖn vÒ c¸c chøc n¨ng t©m - sinh lý cña con ngêi. TrÎ
®· tÝch lòy ®îc vèn biÓu tîng ®ñ lín, ®a d¹ng vÒ c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c mèi
quan hÖ x· héi cña ngêi lín; h×nh thµnh ®îc mét sè kü n¨ng lao ®éng ®¬n
gi¶n, do ®ã trÎ tham gia trß ch¬i §VTC§ mét c¸ch tÝch cùc vµ ®¹t hiÖu qu¶
h¬n so víi c¸c løa tuæi kh¸c.
. ë trÎ 5-6 tuæi, cÊu tróc cña trß ch¬i §VTC§ cã sù ph¸t triÓn ph¸t
triÓn m¹nh mÏ, trë nªn hoµn thiÖn h¬n :
- Chñ ®Ò ch¬i cña trÎ trë nªn phong phó h¬n, ®a d¹ng h¬n. Trong nh÷ng
chñ ®Ò quen thuéc, trÎ kh«ng chØ giíi h¹n ë “Gia ®×nh”, ”Kh¸m bÖnh”... mµ ®·
më réng h¬n víi c¸c chñ ®Ò nh “Cöa hµng b¸ch hãa”, ”BÖnh viÖn”, ”Du
lÞch”... t¹o thµnh mét x· héi thu nhá. Ngoµi c¸c chñ ®Ò sinh ho¹t, trÎ ®· ch¬i
víi c¸c chñ ®Ò vÒ ho¹t ®éng x· héi vµ ph¶n ¸nh c¸c sù kiÖn x· héi (“Mõng
ngµy Quèc kh¸nh”, “Vui TÕt Trung thu”...).
- Néi dung trß ch¬i ®· ph¸t triÓn h¬n mét bíc, tõ chç chØ ®¬n thuÇn
ph¶n ¸nh c¸c hµnh ®éng cña ngêi lín, trÎ MGL cßn ph¶n ¸nh nh÷ng quy t¾c
®¹o ®øc vµ mèi quan hÖ x· héi bªn trong gi÷a ngêi víi ngêi. TrÎ kh«ng chØ
ph¶n ¸nh nh÷ng sù kiÖn chóng trùc tiÕp tham gia mµ cßn c¶ nh÷ng viÖc chóng
tiÕp nhËn gi¸n tiÕp qua d¹o ch¬i, tham quan vµ ho¹t ®éng hµng ngµy (xem tivi,
s¸ch b¸o...).
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
15
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
- TrÎ MGL ®· biÕt lËp kÕ ho¹ch ch¬i §VTC§, cho dï cßn gi¶n ®¬n. Theo
R.M. Rimbury [29], cÊu tróc cña trß ch¬i §VTC§ ë trÎ MGL cßn cã thªm giai
®o¹n chuÈn bÞ. Lóc ®Çu, c¸c ch¸u chØ trao ®æi vµ tháa thuËn vÒ chñ ®Ò ch¬i
(“chóng ta sÏ ch¬i trß g×?”), còng cã thÓ cã sù ph©n c«ng vai ch¬i. DÇn dÇn, trÎ
®· biÕt th¶o luËn x¸c ®Þnh híng ph¸t triÓn néi dung ch¬i (tøc lµ cèt chuyÖn). VÝ
dô: trong trß ch¬i “Gia ®×nh”, hai trÎ tháa thuËn víi nhau: ”tríc tiªn, mÑ cho con
¨n, sau ®ã hai bè mÑ ®a con ®i häc, råi bè ®i lµm, mÑ ®i chî...”.
ChÝnh viÖc lËp kÕ ho¹ch trß ch¬i nµy ®· gióp cho néi dung trß ch¬i ®Çy
®ñ h¬n, mèi quan hÖ gi÷a c¸c vai ch¬i chÆt chÏ h¬n. Theo t¸c gi¶ P.G.
Xamarucova th× bíc ph¸t triÓn míi nµy b¾t ®Çu tríc tiªn ë nh÷ng trÎ hay ch¬i
chung víi nhau, v× nã ®ßi hái nhiÒu kü x¶o tæ chøc, sù hiÓu biÕt n¨ng lùc lÉn
nhau cña trÎ MGL.
- Vai ch¬i cña trÎ còng cã bíc ph¸t triÓn c¶ vÒ sè lîng lÉn chÊt lîng.
Mçi trß ch¬i cã thÓ cã tõ 4-5 vai ch¬i trë lªn; trÎ kh«ng chØ ®ßi hái thÓ hiÖn
vai ch¬i gièng nh hµnh ®éng thùc mµ cßn yªu cÇu thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m
®¹o ®øc cña nh©n vËt (b¸c sÜ kh«ng chØ kh¸m bÖnh vµ kª ®¬n thuèc, mµ cßn
ph¶i thÓ hiÖn sù quan t©m ch¨m sãc bÖnh nh©n tËn t×nh, chu ®¸o).
- C¸c mèi quan hÖ trong trß ch¬i còng phøc t¹p vµ s©u s¾c h¬n. Quan hÖ
vai ch¬i ®a d¹ng: cïng mét trÎ thÓ hiÖn nhiÒu vai ch¬i trong c¸c t×nh huèng
kh¸c nhau (ë bÖnh viÖn, ch¸u A lµ b¸c sü, khi ®Õn cöa hµng, ch¸u ®ãng vai
ngêi mua hµng, vµ khi vÒ nhµ l¹i trë thµnh mét «ng bè...)
TrÎ ®· ph©n biÖt mét c¸ch cã ý thøc quan hÖ ch¬i vµ quan hÖ thùc, cã
thÓ ®¶m b¶o c¶ hai mèi quan hÖ mµ kh«ng lµm gi¸n ®o¹n trß ch¬i (khi cã sù
cè, trÎ chñ ®éng dµn xÕp víi c¸c b¹n råi tho¶i m¸i tiÕp tôc ch¬i).
- Cïng víi sù ph¸t triÓn chñ ®Ò ch¬i vµ néi dung ch¬i, th× yªu cÇu cña
trÎ 5-6 tuæi ®èi víi ®å ch¬i còng t¨ng dÇn. TrÎ MGL thÝch nh÷ng ®å ch¬i phøc
t¹p gÇn gièng víi m« h×nh vËt thËt; trÎ cßn cã nhu cÇu ch¬i víi vËt thay thÕ vµ
®å ch¬i tù lµm (tù l¾p r¸p, chÕ t¹o c¸c ®å ch¬i).
NÕu cã sù chØ ®¹o cña c« gi¸o, trong giai ®o¹n nµy, trÎ MGL sÏ tù chuÈn
bÞ hoµn c¶nh ch¬i (lùa chän ®å ch¬i, tù söa sang, tù chÕ t¹o ®å ch¬i phï hîp).
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
16
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
. TrÎ MGL cßn cã ®Æc ®iÓm næi bËt ®ã lµ sù thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp h¬n
h¼n so víi c¸c løa tuæi kh¸c. TrÎ MGL cã kh¶ n¨ng tù chän chñ ®Ò ch¬i, trß
ch¬i, chän nhãm ch¬i, bµn b¹c thèng nhÊt néi dung ch¬i, lªn kÕ ho¹ch ch¬i,
ph©n vai ch¬i, chän chç ch¬i, ®å dïng, ®å ch¬i, tù ®iÒu chØnh hµnh vi ch¬i ®Ó
thùc hiÖn kÕ ho¹ch trß ch¬i, vµ tù nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng ch¬i.
TÝnh ®éc lËp trong khi ch¬i §VTC§ cña trÎ MGL cßn ®îc thÓ hiÖn râ
nÐt víi vai trß “thñ lÜnh” cña mçi nhãm ch¬i. “Thñ lÜnh” lµ ®øa trÎ ®îc c¸c
b¹n vÞ nÓ nhÊt, bëi trÎ ®ã lu«n cã nhiÒu s¸ng t¹o vµ kh¶ n¨ng tæ chøc trß ch¬i
[21]. §øa trÎ “thñ lÜnh” (hay lµ trëng c¸c nhãm ch¬i) thêng nhËn nhiÖm vô
ph©n vai vµ chØ huy, ®iÒu khiÓn c¸c vai kh¸c. TrÎ nµy thêng nhËn c¸c vai
chÝnh trong trß ch¬i, nh vai mÑ trong trß ch¬i “B¸n hµng”, vai b¸c sÜ trong trß
ch¬i “BÖnh viÖn”, c« gi¸o trong trß “Líp häc”... Do vai trß chØ huy cña m×nh,
nh÷ng hµnh vi cña ®øa trÎ “thñ lÜnh” cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn c¸c mèi quan
hÖ trong nhãm ch¬i.
- Ngoµi ra, mét sè trÎ 5-6 tuæi ®· thÓ hiÖn nhiÒu yÕu tè s¸ng t¹o th«ng
qua viÖc x©y dùng néi dung ch¬i, x¸c ®Þnh hµnh vi ch¬i, th«ng qua viÖc t¹o
m«i trêng vËt chÊt cÇn thiÕt cho trß ch¬i.
§Ó trß ch¬i §VTC§ ph¸t triÓn phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña trÎ 5-6
tuæi, vµ trë thµnh mét ph¬ng tiÖn gi¸o dôc trÎ hiÖu qu¶ th× rÊt cÇn sù tæ chøc,
híng dÉn ®óng ®¾n cña ngêi gi¸o viªn mÇm non.
2.3. Tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL
2.3.1. Kh¸i niÖm “Tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§”
- Tæ chøc, tiÕng Anh lµ “to oranize”, hay “arrange for” ®îc hiÓu lµ s¾p
xÕp, chuÈn bÞ [16]. Cßn trong “Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt” th× tæ chøc cã nghÜa lµ “söa
so¹n mét viÖc ®Ó tiÕn hµnh ®îc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn mang l¹i kÕt qu¶ tèt”[14].
- Híng dÉn lµ “to conduct” (chØ dÉn), “to guide”, “to lead” (dÉn d¾t)
[16], lµ “ d×u d¾t, chØ b¶o ®êng lèi” [15].
- Tõ nh÷ng t liÖu trªn, chóng ta cã thÓ hiÓu tæ chøc, híng dÉn lµ s¾p
xÕp, chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh mét viÖc nµo ®ã vµ chØ dÉn c¸ch
thøc thùc hiÖn viÖc ®ã nh»m mang l¹i kÕt qu¶ tèt nhÊt.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
17
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
Nh vËy, viÖc tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ lµ mét ho¹t ®éng bao gåm
c«ng t¸c chuÈn bÞ cho trß ch¬i vµ qu¸ tr×nh chØ dÉn thùc hiÖn trß ch¬i, nh»m
®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt.
2.3.2. Yªu cÇu, nhiÖm vô khi tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL.
TrÎ MGL ®· quen víi nh÷ng trß ch¬i §VTC§ ë c¸c løa tuæi tríc, c¸c
nhãm ch¬i t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng trªn c¬ së cña c¸c nhãm ch¬i tõ líp
nhì chuyÓn lªn; dÇn xuÊt hiÖn nhiÒu trß ch¬i tËp thÓ cã thÓ kÐo dµi hµng tuÇn,
hµng th¸ng; sè lîng vai ch¬i ®«ng, kÐo theo viÖc më réng vµ xuÊt hiÖn nhiÒu
chñ ®Ò ch¬i míi lµm cho néi dung trß ch¬i trë nªn phong phó, trÎ cã thÓ ch¬i
t¬ng ®èi thuÇn thôc. Trß ch¬i §VTC§ trong giai ®o¹n nµy cã thÓ ph¸t triÓn ë
d¹ng hoµn thiÖn nhÊt cña nã. §iÒu ®ã ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i cã nhiÖm vô
vµ ph¬ng ph¸p híng dÉn t¬ng øng, mµ träng t©m c«ng viÖc lµ gióp trÎ tæ chøc
trß ch¬i theo ý ®Þnh cña ch¸u (NguyÔn ThÞ Thanh Hµ, [6, tr.31]).
2.3.2.1. Nh÷ng yªu cÇu cÇn ®¶m b¶o khi gi¸o viªn mÇm non tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL:
*VÒ chñ ®Ò ch¬i, bªn c¹nh nh÷ng trß ch¬i quen thuéc ph¶n ¸nh sinh
ho¹t, trÎ biÕt ch¬i nh÷ng trß ch¬i ph¶n ¸nh c¸c sù kiÖn diÔn ra trong x· héi
(nh ngµy Héi, ngµy LÔ; ®i chî TÕt, diÔu hµnh 1/5...)
*Trong néi dung ch¬i, trÎ biÕt ph¶n ¸nh c«ng viÖc, th¸i ®é, quan hÖ gi÷a
ngêi víi ngêi trong sinh ho¹t, trong lao ®éng, ®ång thêi ph¶n ¸nh nh÷ng nÐt
tÝnh c¸ch riªng biÖt, nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc cña nh©n vËt mµ trÎ s¾m vai [7].
Cèt chuyÖn trß ch¬i phong phó, trÎ biÕt kÕt hîp cèt chuyÖn cña c¸c trß ch¬i cò
®Ó t¹o nªn trß ch¬i míi.
*Vai ch¬i vµ hµnh ®éng ch¬i cña trÎ phong phó, ®a d¹ng, trÎ biÕt vËn dông
c¸c ph¬ng tiÖn biÓu c¶m ®Ó thÓ hiÖn nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch riªng cña nh©n vËt.
*VÒ c¸c mèi quan hÖ qua l¹i trong trß ch¬i :
- TrÎ biÕt chän ngêi ®iÒu khiÓn trß ch¬i vµ phôc tïng ngêi ®ã.
- TrÎ biÕt thùc hiÖn ®óng c¸c luËt ch¬i (ngÇm ®Þnh) vµ nh÷ng quy ®Þnh
chung cña tËp thÓ (nhãm ch¬i).
- TrÎ biÕt sö dông c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµo trß ch¬i chung, biÕt
phèi hîp víi c¸c trß ch¬i kh¸c trong cïng mét chñ ®Ò ch¬i [3].
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
18
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
- TrÎ biÕt gióp ®ì, nhêng nhÞn, phèi hîp víi b¹n bÌ ®Ó t¹o thµnh mét
tËp thÓ trong chñ ®Ò ch¬i chung.
*Vµo kho¶ng cuèi n¨m häc, trÎ cã thÓ béc lé nh÷ng kh¶ n¨ng s¸ng t¹o
trong x©y dùng cèt chuyÖn, ch¬i vµ chuÈn bÞ ®å ch¬i, ®Þa ®iÓm ch¬i ...
*Trong trß ch¬i, kü n¨ng tù tæ chøc trß ch¬i cña trÎ ph¶i ®îc ph¸t triÓn
ë møc ®é cao: trÎ tù nghÜ ra chñ ®Ò ch¬i, biÕt cïng th¶o luËn ®Ó ®i tíi thèng
nhÊt kÕ ho¹ch ch¬i, tù tæ chøc thùc hiÖn trß ch¬i vµ ®iÒu chØnh hµnh vi ch¬i ®Ó
thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra, biÕt nhËn xÐt ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng ch¬i cña m×nh
vµ cña b¹n.
2.5.1.2. Nh÷ng nhiÖm vô mµ ngêi gi¸o viªn mÇm non cÇn thùc hiÖn khi
tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL
Tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cã nghÜa lµ gióp trÎ tham gia vµo trß
ch¬i ®ã, ®ång thêi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña d¹ng ho¹t ®éng nµy theo c¸c híng ®· nªu trªn. Nh vËy, khi tæ chøc, híng dÉn ch¬i §VTC§ cho trÎ MGL,
ngêi gi¸o viªn mÇm non ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô sau:
a. Ph¸t huy tÝnh tù lËp (hay tÝnh ®éc lËp) trong khi ch¬i.
. TS. NguyÔn ThÞ Mü Trinh, trªn c¬ së t×m hiÓu lý luËn, nghiªn cøu
thùc tr¹ng, vµ tiÕn hµnh thùc nghiÖm ®· ®i tíi kÕt luËn vÒ c¸c biÓu hiÖn cña
tÝnh ®éc lËp ë trÎ MGL trong trß ch¬i §VTC§. Bao gåm:
- TÝnh chñ ®éng ®Þnh híng (cã ý ®Þnh râ rµng vÒ chñ ®Ò, néi dung, kÕ
ho¹ch vµ c¸ch thøc thùc hiÖn trß ch¬i).
- Tù thùc hiÖn trß ch¬i (tù th¶o luËn, x©y dùng néi dung ch¬i, lËp kÕ
ho¹ch ch¬i, tù ph©n vai, nhËp vai vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ch¬i).
- Tù ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng ch¬i (kh¶ n¨ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ hµnh vi cña
m×nh, cña b¹n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ho¹t ®éng ch¬i).
. Theo bµ, ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn tÝnh ®éc lËp cho trÎ MGL
trong ho¹t ®éng ch¬i §VTC§, gi¸o viªn mÇm non cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn
ph¸p ®Ó t¨ng cêng ®ång bé c¸c ®iÒu kiÖn t©m lý sau cho trÎ:
- T¨ng cêng høng thó ®èi víi trß ch¬i §VTC§.
- Më réng vèn sèng, vèn kinh nghiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng vµ quan hÖ x·
héi cho trÎ.
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
19
Líp K42A -MÇm non
Ngµnh gi¸o dôc mÇm non
LuËn v¨n cuèi kho¸
- Hoµn thiÖn ë trÎ kü n¨ng tù tæ chøc trß ch¬i.
- H×nh thµnh, båi dìng ý chÝ trong khi ch¬i cho trÎ.
b. Më réng chñ ®Ò ch¬i mµ ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn néi dung cña c¸c trß
ch¬i c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u.
- Gi¸o viªn cÇn gióp trÎ quan t©m, hiÓu râ h¬n, phong phó h¬n, vÒ mét sè sù kiÖn
diÔn ra trong ®êi sèng x· héi nh: TÕt cæ truyÒn, nh÷ng sù kiÖn v¨n hãa cña tØnh nhµ,
cña §Êt níc... nh»m më réng chñ ®Ò ch¬i cho trÎ.
- CÇn ph¸t triÓn néi dung trß ch¬i b»ng c¸ch liªn kÕt néi dung cña c¸c
trß ch¬i kh¸c nhau trong cïng chñ ®Ò. C« gi¸o cÇn híng trÎ ch¬i theo chñ ®Ò
chung réng h¬n, thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a c¸c nhãm ch¬i, gióp trÎ tÝch cùc
giao tiÕp víi nhau, cïng ph¶n ¸nh cuéc sèng ®a d¹ng vµo trß ch¬i cña m×nh.
- Ngoµi ra c« cÇn ®a vµo trß ch¬i cña trÎ nh÷ng gîi ý, nh÷ng ®Ò nghÞ,
nh÷ng t×nh huèng cã vÊn ®Ò... ®Ó trÎ gi¶i quyÕt nh»m ph¸t triÓn néi dung ch¬i.
c. Ph¸t triÓn kü n¨ng ch¬i
- C« cÇn t¨ng cêng sè lîng hµnh ®éng ch¬i cña c¸c vai (vai mÑ trong trß
ch¬i “Gia ®×nh” kh«ng chØ ch¨m sãc con c¸i, ®i chî, nÊu ¨n,... mµ cßn lµ
kh¸ch du lÞch cïng víi gia ®×nh ®i tham quan...).
- ¦u tiªn ph¸t triÓn ë trÎ kü n¨ng nhËp vai. C« cÇn khuyÕn khÝch nh»m
ph¸t triÓn ë trÎ kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh hiÖn thùc trong trß ch¬i b»ng viÖc t¸i hiÖn
c¸c cö chØ, thãi quen, giäng ®iÖu, lèi trang phôc,... cña nh©n vËt.
- Ph¸t triÓn kü n¨ng hµnh ®éng theo nhãm
Khi tæ chøc, híng dÉn ch¬i, c« gi¸o ph¶i ph¸t huy tÝnh hîp t¸c cña trÎ
trong viÖc cïng nhau th¶o luËn kÕ ho¹ch ch¬i, híng trÎ vµo ho¹t ®éng chung
cña nhãm, chØ cho trÎ biÕt c¸ch phèi hîp hµnh ®éng cïng nhau trong chñ ®Ò
ch¬i chung. Trong qu¸ tr×nh ch¬i cÇn gi¸o dôc cho trÎ ý thøc t«n träng nh÷ng
yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña b¹n ch¬i, d¹y trÎ biÕt gióp ®ì nhau cïng thùc hiÖn trß
ch¬i.
d. MÆt kh¸c, cÇn lu ý khi tæ chøc trß ch¬i §VTC§ ph¶i ®¶m b¶o sù tù
nguyÖn, høng thó vµ ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o ë trÎ. §©y còng lµ mét nhiÖm vô
quan träng, bëi ho¹t ®éng vui ch¬i cã ®Æc trng chÝnh lµ sù tù nguyÖn, s¸ng t¹o “ch¬i lµ ho¹t ®éng tù nguyÖn, ham thÝch cña ngêi ch¬i” (NguyÔn ¸nh TuyÕt).
TrÇn ThÞ Quúnh Trang
20
Líp K42A -MÇm non
- Xem thêm -