Tài liệu Thực trạng và một số giải pháp hoàn thiện phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng sacombank – chi nhánh điện biên phủ, quận 3

BỘ TÀI CHÍNH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING KHOA THƯƠNG MẠI Họ và tên sinh viên: Lê Cao Tín Lớp: 09DTM Khóa: 06 TÊN ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG SACOMBANK – CHI NHÁNH ĐIỆN BIÊN PHỦ, QUẬN 3 Ngành: Quản trị kinh doanh Chuyên ngành: Thương mại quốc tế Giảng viên hướng dẫn: Thạc sĩ Mai Xuân Đào TP. Hồ Chí Minh, năm 2013 BỘ TÀI CHÍNH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING KHOA THƯƠNG MẠI Họ và tên sinh viên: Lê Cao Tín Lớp: 09DTM Khóa: 06 TÊN ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG SACOMBANK – CHI NHÁNH ĐIỆN BIÊN PHỦ, QUẬN 3 TP. Hồ Chí Minh, năm 2013 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào LỜI CẢM ƠN Trong suốt 4 năm trên giảng đường đại học, Quý thầy cô trường đại học Tài chính – Marketing, Qúy thầy cô khoa Thương mại nói riêng đã truyền đạt cho em nhiều kiến thức quý báu, giúp ích rất nhiều cho em trong quá trình thực tập. Em chân thành cảm ơn quý thầy cô, và đặc biệt là cô Thạc sĩ Mai Xuân Đào, người đã giúp đỡ em hoàn thành tốt chuyên đề tốt nghiệp này. Chân thành cảm ơn ban Giám đốc ngân hàng Sacombank – chi nhánh Điện Biên Phủ cúng toàn thể nhân viên bộ phận Thanh toán quốc tế, phòng Kinh doanh và các phòng ban khác của chi nhánh đã tạo điều kiện thuận lợi, không ngừng giúp đỡ và truyền đạt kinh nghiệm nghiệp vụ cho em, giúp em nắm vững thêm nhiều kiến thức đã học ở trường và thực hành nghiệp vụ tại chi nhánh. Kính chúc Qúy thầy cô trường đại học Tài chính – Marketing, cô Thạc sĩ Mai Xuân Đào, quý ban giám đốc ngân hàng Sacombank và toàn thể nhân viên chi nhánh Điện Biên Phủ dồi dào sức khỏe, đạt được nhiều thành tích trong công tác; chúc ngân hàng Sacombank ngày càng khẳng định vị thế dẫn đầu trong các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam. SVTH: Lê Cao Tín 1 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Chuyên đề tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, được thực hiện dựa trên cở sở lý thuyết, kiến thức chuyên ngành, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa học của Thạc sĩ Mai Xuân Đào. Các số liệu, bảng biểu và những kết quả trong khóa luận là trung thực, các nhận xét, phương hướng đưa ra xuất phát từ thực tiễn cùng với kiến thức và kinh nghiệm hiện có. Một lần nữa em xin khẳng định về sự trung thực của lời cam đoan trên. Người thực hiện, Lê Cao Tín SVTH: Lê Cao Tín 2 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ……………….……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… SVTH: Lê Cao Tín 3 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………...................................................... SVTH: Lê Cao Tín 4 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT B/L : Bill of Lading CN : Chi nhánh DN : Doanh nghiệp CV TTQT : Chuyên viên thanh toán quốc tế ( tại chi nhánh ) L/C : Letter of credit (Phương thức tín dụng chứng từ) NHTM : Ngân hàng thương mại NK : Nhập khNu PGD : Phòng giao dịch Sacombank : Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín SWIFT : Tổ chức viễn thông tài chính liên Ngân hàng toàn cầu TMCP : Thương mại cổ phần TTV : Thanh toán viên ( tại trung tâm thanh toán quốc tế ) TTQT : Thanh toán quốc tế USD : Dollar Mỹ UCP : the Uniform Custom and Practice XK : Xuất khNu XNK : Xuất nhập khNu SVTH: Lê Cao Tín 5 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào DANH MỤC CÁC BẢNG MỤC NỘI DUNG TRANG Bảng 2.1 Tình hình kết quả kinh doanh của CN Điện Biên Phủ 61 Bảng 2.2 Doanh số hoạt động huy động vốn của chi nhánh 63 Bảng 2.3 Doanh số cho vay tại chi nhánh 65 Bảng 2.4 Doanh số cho vay tại chi nhánh theo thành phần kinh tế 67 Bảng 2.5 Doanh số hoạt động thanh toán quốc tế tại chi nhánh 69 Bảng 2.6 Kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh 71 Bảng 2.7 Doanh số hoạt động thanh toán L/C xuất khNu 74 Bảng 2.8 Doanh số hoạt động thanh toán L/C nhập khNu 85 Bảng 3.1 Chỉ tiêu kế hoạch kinh doanh năm 2013 111 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ MỤC NỘI DUNG TRANG Sơ đồ 1.1 Quá trình thanh toán bằng chuyển tiền 18 Sơ đồ 1.2 Quá trình thanh toán bằng phương thức ghi sổ 20 Sơ đồ1.3 21 Qúa trình thanh toán bằng phương thức CAD/COD Sơ đồ 1.4 Quá trình thanh toán nghiệp vụ nhờ thu phiếu trơn 23 Sơ đồ 1.5 Quá trình thanh toán nghiệp vụ nhờ thu kèm chứng từ 25 Sơ đồ 1.6 Quá trình thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ 32 Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức của Sacombank 56 Sơ đồ 2.2 Cơ cấu tổ chức chi nhánh Điện Biên Phủ 58 Sơ đồ 2.3 Quy trình tóm tắt nghiệp vụ thanh toán L/C xuất khNu 74 Sơ đồ 2.4 Quy trình tóm tắt nghiệp vụ thanh toán L/C nhập khNu 85 SVTH: Lê Cao Tín 6 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ MỤC NỘI DUNG TRANG Biểu đồ 2.1 Tỷ trọng hoạt động huy động vốn theo từng loại tiền 64 Biểu đồ 2.2 Doanh số cho vay tại chi nhánh theo loại tiền 66 Biểu đồ 2.3 Doanh số cho vay tại chi nhánh theo kỳ hạn 67 Biểu đồ 2.4 Doanh số cho vay tại chi nhánh theo thành phần kinh tế 68 Biểu đồ 2.5 Tỷ trọng doanh số các phương thức thanh toán 70 Biểu đồ 2.6 Tỷ trọng lợi nhuận đóng góp của các PGD trực thuộc 72 SVTH: Lê Cao Tín 7 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 11 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ ........................... 14 1.1. Khái niệm, vai trò và các phương thức thanh toán quốc tế ........................ 14 1.1.1. Khái niệm .......................................................................................... 14 1.1.2. Vai trò của thanh toán quốc tế ............................................................ 15 1.1.2.1. Đối với hoạt động kinh tế đối ngoại (KTĐN).................................. 15 1.1.2.2. Đối với hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại. ....... 15 1.1.3. Các phương thức thanh toán quốc tế .................................................. 17 1.1.3.1. Phương thức thanh toán chuyển tiền (Remittance) .......................... 17 1.1.3.2. Phương thức thanh toán ghi sổ (Open account) ............................... 19 1.1.3.3. Phương thức giao chứng từ nhận tiền (Cash against document/Cash on delivery) .................................................................................................. 21 1.1.3.4. Phương thức thanh toán nhờ thu ..................................................... 22 1.1.3.5. Phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ..................................... 26 1.2. Phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ( Letter of Credit) ................... 26 1.2.1. Cơ sở pháp lí...................................................................................... 26 1.2.2. Khái niệm .......................................................................................... 28 1.2.3. Các bên tham gia quá trình thanh toán ............................................... 28 1.2.4. Quy trình thanh toán .......................................................................... 31 1.2.5. Nội dung thư tín dụng ........................................................................ 34 1.2.6. Phân loại ............................................................................................ 37 1.2.7. Các trường hợp áp dụng ..................................................................... 41 1.2.8. Ưu, nhược điểm của phương thức tín dụng chứng từ.......................... 42 Chương 2: THỰC TRẠNG PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN (SACOMBANK) – CHI NHÁNH ĐIỆN BIÊN PHỦ ............... 49 2.1 . Giới thiệu chung về ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Điện Biên Phủ ................................................................................ 49 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ...................................................... 49 SVTH: Lê Cao Tín 8 Chuyên đề tốt nghiệp 2.1.2. GVHD: Ths. Mai Xuân Đào Cơ cấu tổ chức phòng ban và nhân sự ................................................ 56 2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của NH TMCP SGTT – CN Điện Biên Phủ những năm gần đây ........................................................................................ 60 2.1.3.1. Cơ cấu hoạt động thu nhập của Sacombank – CN Điện Biên Phủ tính đến ngày 31/12/2012 .................................................................................... 60 2.1.3.2. Hoạt động huy động vốn ................................................................. 62 2.1.3.3. Hoạt động cho vay và đầu tư ........................................................... 64 2.1.3.4. Hoạt động thanh toán quốc tế .......................................................... 68 2.1.3.5. Đánh giá hoạt động kinh doanh của NH TMCP SGTT – CN Điện Biên Phủ ...................................................................................................... 71 2.2 . Thực trạng thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ ........ 73 2.2.1. Tình hình hoạt động thanh toán L/C xuất khNu................................... 73 2.2.1.1. Thực trạng hoạt động thanh toán L/C xuất khNu ............................. 73 2.2.1.2. Quy trình thanh toán L/C xuất khNu ................................................ 74 2.2.2. Tình hình hoạt động thanh toán L/C nhập khNu .................................. 84 2.2.2.1. Thực trạng hoạt động thanh toán L/C nhập khNu............................. 84 2.2.2.2. Quy trình thanh toán L/C nhập khNu ............................................... 85 2.3 . Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ .... 103 2.3.1. Nhân tố bên trong ngân hàng ........................................................... 103 2.3.2. Nhân tố bên ngoài ............................................................................ 104 2.4 . Đánh giá hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại Sacombank - CN Điện Biên Phủ .................................................................................................. 108 2.4.1. Tích cực ........................................................................................... 108 2.4.2. Tiêu cực ........................................................................................... 109 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 110 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN – CHI NHÁNH ĐIỆN BIÊN PHỦ ...... 111 3.1. Định hướng phát triển của Sacombank – chi nhánh Điện Biên Phủ ........ 111 3.1.1. Mục tiêu định hướng ........................................................................ 111 3.1.2. Phương hướng phát triển .................................................................. 112 SVTH: Lê Cao Tín 9 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào 3.2. Phân tích SWOT về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng Sacombank – Chi nhánh Điện Biên Phủ................................................... 116 3.2.1. Điểm mạnh (S – Strength)................................................................ 116 3.2.2. Điểm yếu ( W – Weaknesses) .......................................................... 118 3.2.3. Cơ hội ( O – Opportunities) ............................................................. 119 3.2.4. Thách thức ( T – Threats )................................................................ 120 3.3. Một số giải pháp hoàn thiện phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng Sacombank – CN Điện Biên Phủ ..................................................... 121 3.3.1. Hoạt động mở rộng và thu hút khách hàng ....................................... 121 3.3.2. Nâng cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ…… ...................................................................................................... 123 3.3.3. 3.4. Một số công việc khác ..................................................................... 129 Kiến nghị................................................................................................ 129 3.4.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước ................................................. 129 3.4.2. Kiến nghị với Hội sở ngân hàng Sacombank .................................... 130 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................. 135 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 136 SVTH: Lê Cao Tín 10 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay, với xu hướng hội nhập và phát triển Việt Nam đã và đang dần hòa nhập vào nền kinh tế trong khu vực và trên thế giới. Sự giao lưu buôn bán giữa Việt Nam và các quốc gia khác với khối lượng lớn đã đòi hỏi quá trình xuất nhập khNu hàng hoá phải nhanh chóng và thuận tiện cho các bên. Để hoạt động kinh doanh này phát triển mạnh mẽ không thể không kể đến hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng Thương mại Việt Nam trong việc làm trung gian thanh toán giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước đã từng bước khẳng định được uy tín của mình trên thế giới. Cho đến nay, các doanh nghiệp trong và ngoài nước khi mua bán với nhau thường sử dụng các hình thức thanh toán như: chuyển tiền, ủy thác mua, tín dụng chứng từ…Trong đó, tín dụng chứng từ là phương thức ưu việt nhất vì nó bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia. Ước tính có khoảng 80% phương thức thanh toán các hợp đồng quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ. Bản thân phương thức tín dụng chứng từ không chỉ có tính ưu việt của nó mà còn có quy trình thanh toán phức tạp và chặt chẽ, việc áp dụng trong thực tế hiện nay vẫn tồn tại nhiều vướng mắc. Trong khi đó, các doanh nghiệp xuất nhập khNu của Việt Nam tham gia vào thị trường thế giới đa phần là mới lạ, kinh nghiệm non trẻ. Trong điều kiện đó thì các Ngân hàng và các doanh nghiệp xuất nhập khNu Việt Nam đã gặp nhiều khó khăn khi các rủi ro phát sinh, có những trường hợp thiệt hại đến hàng triệu USD. Vì thế, việc phân tích thực trạng và hoàn thiện phương thức thanh toán tín dụng chứng từ là một trong những mối quan tâm lớn nhất của Ngân hàng. Trong những năm qua, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín đã thực hiện tốt các nghiệp vụ thanh toán quốc tế nói chung và phương thức thanh toán tín dụng chứng từ nói riêng. Song việc hoàn thiện và phát triển phương thức này còn gặp không ít khó khăn và bất cập. Vì thế, trong thời gian thực tập tại Ngân hàng SVTH: Lê Cao Tín 11 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào TMCP Sài Gòn Thương Tín – chi nhánh Điện Biên Phủ, trên cơ sở những kiến thức đã học và qua nghiên cứu tài liệu, em đã chon đề tài: “ Thực trạng và một số giải pháp hoàn thiện phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín – chi nhánh Điện Biên Phủ, quận 3”. 2. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động thanh toán bằng phương thức tín dụng chứng từ để đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện phương thức này. 3. Phạm vi nghiên cứu Với phạm vi của đề tài tốt nghiệp, em chỉ tập trung nghiên cứu và trình bày về cơ sở lý luận của hoạt động thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại, khái quát chung về Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín, tìm hiểu thực trạng sau đó đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển phương thức tín dụng chứng từ tại chi nhánh Điện Biên Phủ từ năm 2008-2012. 4. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành đề tài này em đã sử dụng phương pháp tư duy, phân tích, tổng hợp, so sánh,…cùng với việc tham khảo các sách, bài viết, tài liệu có liên quan trong và ngoài nước. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Đề tài tốt nghiệp dựa trên tình hình hoạt động thanh toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ của SACOMBANK- chi nhánh Điện Biên Phủ đưa ra những vần đề còn tồn tại, những hạn chế. Từ đó, đề xuất các ý kiến phù hợp với thực tế của SACOMBANK – chi nhánh Điện Biên Phủ. Qua việc nghiên cứu phương thức tín dụng chứng từ của SACOMBANK – chi nhánh Điện Biên Phủ, em mong những suy nghĩ và đề xuất của mình được quan SVTH: Lê Cao Tín 12 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào tâm của lãnh đạo chi nhánh Điện Biên Phủ giúp cho hoạt động thanh toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ ngày càng phát triển. 6. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm các phần như sau: Chương 1: Tổng quan về thanh toán quốc tế Chương 2: Thực trạng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín – chi nhánh Điện Biên Phủ Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín – chi nhánh Điện Biên Phủ Tuy nhiên do những hạn chế về thời gian và kiến thức cũng như kinh nghiệm thực tiễn nên đề tài của em không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em rất mong nhận được sự góp ý của cô để bài viết của em đạt kết quả tốt hơn. Em xin chân thành cảm ơn. SVTH: Lê Cao Tín 13 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ 1.1. Khái niệm, vai trò và các phương thức thanh toán quốc tế 1.1.1. Khái niệm Một trong bốn xu hướng chính của thế giới ngày nay là xu hướng quốc tế hóa, toàn cầu hóa. Nó đang có tác động hết sức mạnh mẽ, chi phối đến tất cả các quốc gia, ở tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là nền kinh tế của các quốc gia. Nền kinh tế thế giới trở thành một chính thể thống nhất trong đó giữa các quốc gia có mối quan hệ phụ thuộc gắn bó chặt chẽ với nhau, bất kì sự việc hiện tượng nào xảy ra ở quốc gia này đều có khả năng ảnh hưởng đến quốc gia khác. Trong bối cảnh đó, chiến lược mở cửa nền kinh tế ở các quốc gia là điều tất nhiên, từ đó quan hệ về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, khoa học kỹ thuật…giữa các nước ngày càng phát triển. Trong quá trình thực hiện các quan hệ quốc tế về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, khoa học kỹ thuật…sẽ phát sinh nhu cầu chi trả, thanh toán tiền tệ giữa các chủ thể ở các quốc gia khác nhau. Việc thực hiện nhu cầu chi trả, thanh toán đó gọi là thanh toán quốc tế. Có thể định nghĩa : “ Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền lợi về tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân nước này với tổ chức, cá nhân nước khác hay giữa một quốc gia với tổ chức quốc tế thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan”. Như vậy, thanh toán quốc tế là một cách hết sức quan trọng và cần thiết để tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại quốc tế. Trên thực tế, việc chi trả giữa các đối tượng ở các quốc gia khác nhau thì rất khó khăn thực hiện trực tiếp. Do đó, rất cần một đối tượng trung gian – là cầu nối giữa bên mua và bên bán, đó là các ngân hàng thương mại (NHTM). Vì vậy, NH đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động thanh toán quốc tế. SVTH: Lê Cao Tín 14 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào 1.1.2. Vai trò của thanh toán quốc tế 1.1.2.1. Đối với hoạt động kinh tế đối ngoại (KTĐN). Thanh toán quốc tế là khâu then chốt, cuối cùng để khép kín một chu trình mua bán hàng hoá hoặc trao đổi dịch vụ giữa các tổ chức, cá nhân thuộc các quốc gia khác nhau. Thanh toán quốc tế là cầu nối trong mối quan hệ kinh tế đối ngoại, nếu không có hoạt động thanh toán quốc tế thì không có hoạt động kinh tế đối ngoại. Thanh toán quốc tế thúc đNy hoạt động kinh tế đối ngoại phát triển. Việc tổ chức Thanh toán quốc tế được tiến hành nhanh chóng, chính xác sẽ làm cho các nhà sản xuất yên tâm và đNy mạnh hoạt động XNK của mình, nhờ đó thúc đNy hoạt động kinh tế đối ngoại phát triển, đặc biệt là hoạt động ngoại thương. Đồng thời, hoạt động Thanh toán quốc tế góp phần hạn chế rủi ro trong quá trình thực hiện hợp đồng ngoại thương. Trong hoạt động kinh tế đối ngoại, do vị trí địa lý các đối tác xa nhau nên việc tìm hiểu các khả năng tài chính, khả năng thanh toán của người mua gặp nhiều khó khăn. Nếu tổ chức tốt công tác Thanh toán quốc tế thì sẽ giúp cho các nhà kinh doanh hàng hoá XNK hạn chế được rủi ro trong quá trình thực hiện hợp đồng kinh tế đối ngoại, nhờ đó thúc đNy hoạt động kinh tế đối ngoại phát triển. Tóm lại, có thể nói rằng kinh tế đối ngoại có mở rộng được hay không một phần nhờ vào hoạt động thanh toán quốc tế có tốt hay không. Thanh toán quốc tế tốt sẽ đNy mạnh hoạt động xuất nhập khNu, phát triển sản xuất trong nước, khuyến khích các doanh nghiệp nâng cao chất lượng hàng hoá. 1.1.2.2. Đối với hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại. Đối với hoạt động của Ngân hàng, việc hoàn thiện và phát triển hoạt động thanh toán quốc tế mà nhất là hình thức tín dụng chứng từ có vị trí quan trọng. Nó không chỉ thuần tuý là dịch vụ mà còn được coi là một mặt hoạt động không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại. SVTH: Lê Cao Tín 15 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào - Trước hết, hoạt động thanh toán quốc tế giúp Ngân hàng thu hút thêm được khách hàng có nhu cầu giao dịch quốc tế. Trên cơ sở đó, Ngân hàng phát triển thêm quy mô, tăng thêm nguồn thu nhập, tăng khả năng cạnh tranh trong cơ chế thị trường. - Thứ hai, thông qua hoạt động Thanh toán quốc tế, ngân hàng có thể đNy mạnh hoạt động tài trợ xuất nhập khNu cũng như tăng được nguồn vốn huy động tạm thời do quản lý được nguồn vốn nhàn rỗi của các tổ chức, cá nhân có quan hệ Thanh toán quốc tế qua ngân hàng. - Thứ ba, giúp Ngân hàng thu được một nguồn ngoại tệ lớn từ đó Ngân hàng có thể phát triển nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối, bảo lãnh và nghiệp vụ Ngân hàng quốc tế khác. - Thứ tư, hoạt động thanh toán quốc tế giúp Ngân hàng tăng tính thanh khoản thông qua lượng tiền ký quỹ. Mức ký quỹ phụ thuộc vào độ tin cậy, an toàn của từng khách hàng cụ thể. Song xét về tổng thể thì các khoản ký quỹ này phát sinh một cách thường xuyên và ổn định.Vì vậy trong thời gian chờ đợi thanh toán, ngân hàng có thể sử dụng các khoản này để hỗ trợ thanh khoản khi cần thiết, thậm chí có thể sử dụng để kinh doanh, đầu tư ngắn hạn để kiếm lời. - Hơn thế nữa, hoạt động thanh toán quốc tế còn giúp Ngân hàng đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng trên cơ sở nâng cao uy tín của Ngân hàng. Có thể nói, trong xu thế ngày nay hoạt động Thanh toán quốc tế có vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động ngân hàng nói riêng và hoạt động KTĐN nói chung. Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng để có biện pháp thực hiện nghiệp vụ Thanh toán quốc tế có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm phục vụ tốt hơn cho công cuộc đổi mới kinh tế ở Việt Nam. SVTH: Lê Cao Tín 16 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Ths. Mai Xuân Đào 1.1.3. Các phương thức thanh toán quốc tế Phương thức thanh toán quốc tế là toàn bộ quá trình, cách thức nhận trả tiền hàng trong giao dịch, mua bán ngoại thương giữa nhà xuất khNu và nhà nhập khNu. Trong quan hệ ngoại thương có rất nhiều phương thức thanh toán khác nhau như chuyển tiền, nhờ thu, ghi sổ, giao chứng từ nhận tiền, tín dụng chứng từ. 1.1.3.1. Phương thức thanh toán chuyển tiền (Remittance) Định nghĩa Đây là phương thức thanh toán đơn giản nhất, trong đó khách hàng (người trả tiền) yêu cầu ngân hàng của mình chuyển một số tiền nhất định cho một người khác (người hưởng lợi) ở một địa điểm nhất định và trong một thời gian nhất định bằng phương thức chuyển tiền do khách hàng yêu cầu. Có hai hình thức chuyển tiền : - Chuyển tiền bằng điện (Telegraphic Transfer – T/T): Chuyển tiền bằng điện tốc độ nhanh, nhưng chi phí cao. Ngày nay khi tham gia mạng SWIFT thì hầu hết chuyển tiền được thực hiện trên mạng SWIFT. Hình thức chuyển tiền bằng điện có lợi cho người xuất khNu vì nhận tiền nhanh chóng, không có lợi cho người nhập khNu vì chi phí cao. - Chuyển tiền bằng thư (Mail Transfer – M/T): Chuyển tiền bằng thư chi phí thấp hơn chuyển tiền bằng điện, song tốc độ lại chậm hơn. Chuyển tiền bằng điện thì người chuyển tiền không bị động vốn lâu ngày, nhưng tỷ giá ngoại tệ áp dụng trong điện hối cao hơn tỷ giá ngoại tệ trong thư hối. Quy trình tiến hành nghiệp vụ Trong phương thức thanh toán này, có các bên liên quan: - Người yêu cầu chuyển tiền (người mua, nhập khNu...). SVTH: Lê Cao Tín 17