Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Vấn đề dạy học môn tư tưởng hồ chí minh cho sinh viên trường cao đẳng sư phạm tỉ...

Tài liệu Vấn đề dạy học môn tư tưởng hồ chí minh cho sinh viên trường cao đẳng sư phạm tỉnh tây ninh hiện nay.

.PDF
110
1729
112

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRỊNH THỊ DUNG VẤN ĐỀ DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TỈNH TÂY NINH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC HÀ NỘI, năm 2018 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRỊNH THỊ DUNG VẤN ĐỀ DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TỈNH TÂY NINH HIỆN NAY Ngành: Chính trị học Mã số: 8 31 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. VÕ THỊ HOA HÀ NỘI, năm 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, luận văn “Vấn đề dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm tỉnh Tây Ninh hiện nay” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Võ Thị Hoa. Những kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan. Nếu sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật. Luận văn này không trùng với với bất cứ luận văn nào ở thời điểm hiện tại. Hà Nội, Tháng 8 năm 2018 Tác giả luận văn Trịnh Thị Dung MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG ..................................................................... 8 1.1. Quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh ..................................................................................................................... 8 1.2. Tầm quan trọng của việc dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường đại học, cao đẳng ............................................................................................................. 10 1.3. Những yêu cầu và nguyên tắc thực hiện dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh ở trường đại học, cao đẳng ........................................................................................... 14 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TÂY NINH HIỆN NAY ............................................................................................................... 23 2.1. Tổng quan về trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh ........................................... 23 2.2. Những nhân tố tác động đến dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh hiện nay .......................................................... 30 2.3. Thực trạng dạy và học môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh hiện nay ............................................................................. 34 Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DẠY VÀ HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TÂY NINH .................................................. 57 3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập môn tư tưởng Hồ Chí Minh ở trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh ............................................................ 57 3.2. Một số giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng dạy và học môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh trong thời gian tới ........... 58 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 72 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CĐ : Cao đẳng CĐSP : Cao đẳng sư phạm CNXH : Chủ nghĩa xã hội ĐH : Đại học GV : Giảng viên GVLLCT : Giảng viên Lý luận chính trị GS.TS : Giáo sư tiến sĩ LLCT : Lý luận chính trị Nxb : Nhà xuất bản PGS.TS : Phó giáo sư tiến sĩ SV : Sinh viên TS : Tiến sĩ TTHCM : Tư tưởng Hồ Chí Minh XHCN : Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Quy mô đào tạo của trường CĐSP Tây Ninh từ năm học 2013 - 2014 đến năm học 2017 - 2018 ................................................................................................. 26 Bảng 2.2. Tổng hợp kết quả học tập môn tư tưởng Hồ Chí Minh của sinh viên trường CĐSP Tây Ninh (từ năm 2013 đến 2018) ..................................................... 51 Bảng 2.3. Tổng hợp kết quả học tập môn tư tưởng Hồ Chí Minh các ngành sư phạm (SP) và ngoài sư phạm (NSP) từ năm 2013 đến 2018 .............................................. 52 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong Văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ IX của Đảng khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh” [20, tr.83] và phấn đấu làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, TTHCM giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân. Để thực hiện được những mục tiêu đó, chúng ta phải tiến hành mạnh mẽ công tác giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, TTHCM cho thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước, khẳng định niềm tin vào chủ nghĩa Mác Lênin, TTHCM và con đường đi lên CNXH mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn. Thực tiễn ngày càng chứng minh, cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, TTHCM có giá trị to lớn, dẫn đường cho mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam tám mươi tám năm qua. Nhìn lại chặng đường sau hơn ba mươi năm thực hiện đường lối đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, đất nước đã đạt được những thành quả to lớn và có ý nghĩa hết sức quan trọng, diện mạo xã hội thay đổi nhanh chóng, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện. Đó là kết quả tổng hợp của nhiều nhân tố, phần lớn là do Đảng ta biết vận dụng sáng tạo tư tưởng của Người. TTHCM là môn học được đưa vào giảng dạy ở các trường ĐH, CĐ từ năm học 2003 - 2004. Cùng với các môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, TTHCM có vai trò đặc biệt quan trọng trong chương trình đào tạo trình độ ĐH, CĐ ở Việt Nam. Môn học không chỉ cung cấp cho người học những hiểu biết căn bản, hệ thống về cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn trang bị cho người học thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận để ở đời và làm người; bồi đắp, củng cố, tăng cường lý tưởng, niềm tin và quyết tâm nỗ lực hành động nhằm góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bên cạnh đó, môn học còn cung cấp cơ sở khoa học để người học có thể tiếp thu các môn học khác có liên quan trong chương trình đào tạo, đặc biệt là đối với các ngành Khoa học xã hội và nhân văn. Chính vì thế, 1 việc đảm bảo và nâng cao chất lượng dạy học môn TTHCM là một yêu cầu quan trọng và cấp bách. Thực trạng dạy học môn TTHCM ở các trường ĐH, CĐ nước ta hiện nay, bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định. Một bộ phận không nhỏ SV chưa thấy được ý nghĩa và giá trị mang lại từ tri thức của môn học, chưa thực sự hứng thú, tích cực tham gia học tập dẫn đến hiệu quả dạy học bộ môn chưa cao. Thực tế đó đặt ra yêu cầu quan trọng và cấp bách là phải đổi mới và nâng cao chất lượng dạy học môn TTHCM trong các trường ĐH, CĐ. Trong đó có trường CĐSP Tây Ninh cũng không nằm ngoài tình hình chung của cả nước. Để dạy học các môn LLCT nói chung, TTHCM nói riêng ở trường CĐSP Tây Ninh ngang tầm vị trí của nó thì vẫn còn đứng trước những hạn chế, khó khăn cần khắc phục đòi hỏi phải cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao trình độ dân trí ở địa phương, còn phải giải quyết những vấn đề về đội ngũ GV, về đổi mới phương pháp dạy và học các môn LLCT, TTHCM, về cơ sở vật chất, tài liệu, phương tiện cũng như cần phải có những hình thức, nội dung dạy và học các môn LLCT, TTHCM phù hợp hơn. Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi nhận thấy việc giảng dạy, học tập môn TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh là vô cùng cần thiết và hữu ích, liên quan trực tiếp đến việc kiên định con đường và nền tảng tư tưởng của Đảng, cách mạng nước ta. Chính vì vậy, tôi chọn đề tài “Vấn đề dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm tỉnh Tây Ninh hiện nay” làm đề tài luận văn tốt nghiệp khóa học cao học chính trị học của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Việc nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học các môn lý luận Mác - Lênin nói chung và TTHCM nói riêng ở các trường ĐH, CĐ hiện nay đang được nhiều người quan tâm cho nên trong thời gian mấy năm gần đây xuất hiện nhiều bài báo, bài viết, công trình nghiên cứu khoa học xung quanh vấn đề này ở nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau. 2 Các văn kiện của Đảng và Nhà nước đã đề cập đến vấn đề nghiên cứu dưới dạng những đánh giá và định hướng tổng quát. Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII) về “Định hướng chiến lược giáo dục đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nhiệm vụ đến năm 2000”, Thông báo số 214 - TB/TW ngày 03/5/1999 của Thường vụ Bộ chính trị (Khóa VIII) về “Đề án nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường ĐH, CĐ”, Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) về “Nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng lý luận trong tình hình mới”, Quyết định số 494/QĐ-TTg ngày 24/6/2002 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Một số biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng, môn chính trị trong các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề”. Cùng các chỉ thị về đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh như: Chỉ thị số 23 - CT/TW ngày 27 tháng 3 năm 2003, Chỉ thị số 06 - CT/TW ngày 07 tháng 11 năm 2006 của Bộ chính trị về tổ chức cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Chỉ thị 03-CT/TW ngày 14 tháng 5 năm 2011, Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về việc “Đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”… Ngoài ra còn có một số các công trình đã bước đầu chú ý phân tích, đánh giá thực trạng giảng dạy học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM và đề xuất giải pháp nhằm đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy và học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM trong các trường ĐH, CĐ như: Đề tài Khoa học - công nghệ cấp nhà nước (giai đoạn 1991 - 1995) KX10 - 08 “Đổi mới phương pháp giảng dạy các bộ môn khoa học Mác - Lênin ở Việt Nam” do GS.TS Nguyễn Hữu Vui làm chủ nhiệm, Đề tài khoa học cấp bộ có công trình nghiên cứu (Năm 2002 - 2003): “Vấn đề dạy và học các bộ môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học ở Hà Nội, thực trạng và giải pháp, do TS. Nguyễn Duy Bắc của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ nhiệm. Công trình “Phát triển con người và nguồn nhân lực trong thời kỳ đẩy mạnh công 3 nghiệp hóa, hiện đại hóa” của GS.TS Phạm Minh Hạc (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001). Ngoài ra còn có những công trình tập thể khác: “Quán triệt, vận dụng Nghị quyết Đại hội IX, nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”, của Trung tâm bồi dưỡng cán bộ giảng dạy lý luận Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Đại học quốc gia Hà Nội do PGS.TS. Vũ Văn Hiền (Chủ biên), (Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội 2002); “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về dạy và học môn học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong trường đại học” do TS. Nguyễn Duy Bắc (chủ biên), (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2004); “Một số vấn đề phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu về Hồ Chí Minh”, do PGS Song Thành (Chủ biên), (Nxb chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 1997), “Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới nội dung chương trình các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”, do TS. Lương Gia Ban (chủ biên), (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002)… Nhìn chung, các công trình trên cho thấy Đảng, Nhà nước, ngành Giáo dục Đào tạo và các trường Học viện, ĐH, CĐ đã luôn quan tâm và có đóng góp to lớn đến việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy và học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM trong các trường Học viện, ĐH, CĐ ở nước ta hiện nay. Riêng về bộ môn TTHCM có những bài viết, tạp chí và công trình khoa học có đề cập đến một vài khía cạnh giảng dạy và học tập môn TTHCM như: “Nghiên cứu kết quả học tập học phần tư tưởng Hồ Chí Minh của sinh viên trường đại học sư phạm, đại học Huế” của tác giả Lê Hồ Sơn, Tạp chí Dạy và học ngày nay, số 9 - 2017, “Bồi dưỡng ý thức và phương pháp tự học cho sinh viên trường đại học sư phạm Hà Nội 2 theo tư tưởng Hồ Chí Minh - Thực trạng và giải pháp” của tác giả Phạm Thị Thúy Vân, Tạp chí Giáo dục, số 413 - 2017. Công trình nghiên cứu “Phương pháp giảng dạy môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên dân tộc trường Cao đẳng sư phạm” của Âu Thị Hồng Thắm (Nxb Đại học sư phạm, Hà Nội, năm 2007), Nghiên cứu ở trình độ luận văn thạc sĩ có công trình nghiên cứu: “Phương pháp giáo dục môn tư tưởng Hồ chí Minh cho sinh viên Đại học sư phạm Hà Nội trong điều kiện 4 ngày nay”, Luận văn thạc sĩ Chính trị học của tác giả Nguyễn Thị Kim Tuyến, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Học viện Khoa học xã hội, năm 2017… Tuy nhiên, cho đến nay chúng ta vẫn chưa có một công trình nào đánh giá một cách toàn diện về thực trạng và giải pháp của hoạt động giảng dạy học tập bộ môn TTHCM. Đặc biệt là vấn đề dạy học TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh cũng chưa có công trình chuyên biệt nào đề cập một cách có hệ thống. Vì vậy, việc thực hiện đề tài: “Vấn đề dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm tỉnh Tây Ninh hiện nay” là một cố gắng bước đầu nhằm góp phần vào việc xem xét đánh giá khách quan vấn đề giảng dạy và học tập môn TTHCM cho SV trường CĐSP tỉnh Tây Ninh. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn dạy học môn TTHCM, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Từ cơ sở lý luận của dạy học môn TTHCM ở trường ĐH, CĐ, đề tài sẽ tổng kết, đánh giá thực trạng dạy học môn TTHCM ở trường CĐSP Tây Ninh. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Vấn đề dạy và học môn TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu, khảo sát tỉnh hình dạy học môn TTHCM để làm rõ những vấn đề sau: Về nội dung: Luận văn nghiên cứu lý luận dạy học nói chung, dạy học TTHCM nói riêng và các giải pháp dạy và học môn TTHCM ở trường CĐSP Tây Ninh hiện nay. 5 Về địa bàn khảo sát thực trạng: Trường CĐSP Tây Ninh, số lượng 191 SV (năm thứ 2); 06 GVLLCT. Thời gian khảo sát thực trạng: 5 năm trở lại đây (2013 - 2018) 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Cơ sở lý luận chung cho nghiên cứu đề tài là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử trong triết học Mác - Lênin, quan điểm của Đảng, TTHCM. 5.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu 5.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phân tích tư liệu lý luận để tìm hiểu tình hình nghiên cứu có liên quan. - Đề tài sử dụng phương pháp chính là phương pháp lịch sử và lôgic để nhằm tìm hiểu nội dung chính của vấn đề dạy học môn TTHCM. 5.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra: dùng phiếu điều tra với các câu hỏi đóng và mở; bằng quan sát, phỏng vấn GV, SV về dạy học môn TTHCM. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm để đánh giá thực trạng dạy học môn TTHCM tại trường CĐSP Tây Ninh. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: nghiên cứu tài liệu, hồ sơ giáo dục của nhà trường, kết quả học tập của SV. 5.2.3. Các phương pháp nghiên cứu hỗ trợ khác - Phương pháp chuyên gia được dùng để lấy ý kiến về các vấn đề liên quan đến đề tài. - Phương pháp thống kê toán học được dùng để xử lý số liệu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được làm tài liệu tham khảo cho các trường CĐSP có điều kiện tương đồng với trường CĐSP Tây Ninh về: Xây dựng tiêu chuẩn, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV giảng dạy các môn LLCT; Xây dựng kế hoạch thực hiện những hoạt động dạy học môn TTHCM cho SV ở nhà 6 trường, xác định tiêu chuẩn đánh giá SV; Xây dựng chương trình, nội dung, phương pháp dạy học môn TTHCM; Là tài liệu tham khảo về đổi mới phương pháp dạy học nói chung và dạy TTHCM nói riêng trên địa bàn cả nước. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, Luận văn có phần nội dung được chia thành 03 chương với 8 tiết. 7 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG 1.1. Quan điểm, chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc về dạy học môn tƣ tƣởng Hồ Chí Minh Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin cùng nội dung TTHCM vào thực tiễn cách mạng nước ta. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn trên, tại Đại hội VII (tháng 6/1991) Đảng ta lần đầu tiên đã đưa ra khái niệm về TTHCM và khẳng định: “Cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, Đảng nêu cao tư tưởng Hồ Chí Minh” [15, tr.127]. Tại đại hội Đảng XI trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011, Đảng đã đưa ra định nghĩa tương đối đầy đủ về TTHCM: “Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi” [23, tr.88]. Từ sau Đại hội VII (1991) của Đảng đến nay, hoạt động tuyên truyền, giáo dục TTHCM đạt được những kết quả quan trọng góp phần động viên các tầng lớp nhân dân sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại. Tuy vậy, nội dung giáo dục TTHCM chưa thống nhất và chưa đạt được chiều sâu tư tưởng, lý luận. Chậm đưa TTHCM thành môn học trong các trường ĐH, CĐ, các trường trung học chuyên nghiệp, dạy nghề và chưa có chương trình thích hợp trong các bậc phổ thông. Chưa tạo được phong trào học tập và làm theo TTHCM sâu rộng trong Đảng và nhân dân. Việc đấu tranh bảo vệ TTHCM chưa chủ động, kịp thời và sắc bén. Nguyên nhân của những yếu kém, khuyết điểm nói trên chủ yếu là do không ít cấp uỷ, tổ chức đảng chưa nhận thức sâu sắc về vai trò, vị trí TTHCM, về trách nhiệm tổ chức nghiên cứu công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng của Người. 8 Trong phương hướng phát triển giáo dục đào tạo, đại hội Đảng lần thứ IX, 2001 đã xác định nhiệm vụ chủ yếu: “Tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. Cải tiến việc giảng dạy và học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề” [20, tr.110 - 111]. Công tác giảng dạy, học tập lý luận Mác - Lênin, TTHCM góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Giáo dục đào tạo phải gắn liền dạy chữ với dạy nghề, trong đó dạy người là mục đích cao nhất. Để nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM trong các trường ĐH và CĐ. Ban khoa giáo Trung ương đã phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng đề án nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy và học tập các môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM. Ngày 24-6-2002 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 494/QĐ-TTg phê duyệt đề án “Một số biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng”. Trong đó đề cập đến các nội dung quan trọng như nội dung chương trình, giáo trình, đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, chất lượng đội ngũ GV các bộ môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM trong các trường ĐH, CĐ. Đây là cơ sở chỉ đạo để việc giảng dạy, học tập các môn khoa học Mác - Lênin ở các trường ĐH, CĐ ngày càng được nâng cao và chuẩn bị cho những bước phát triển tiếp theo. Để khẳng định vị trí, vai trò của các môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM trong các trường ĐH, CĐ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 02/2004/QĐ-BGD&ĐT về việc thi cuối khoá các môn khoa học Mác - Lênin, THCM. Theo quyết định này các trường ĐH, CĐ sẽ tổ chức thi từ năm học 2005 theo công văn hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nhận thức được vị trí, vai trò, tầm quan trọng, ý nghĩa to lớn của TTHCM. Ban bí thư Trung ương Đảng ra các chỉ thị quan trọng. Chỉ thị số 23 - CT/TW ngày 27 tháng 3 năm 2003 về việc đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục TTHCM 9 trong giai đoạn mới, mục đích là làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức sâu sắc nguồn gốc, nội dung, giá trị, vai trò của TTHCM. Chỉ thị này cũng đã nhấn mạnh đến công tác giáo dục TTHCM trong nhà trường. Cần sớm tổ chức biên soạn giáo trình và sách giáo khoa thống nhất về TTHCM phù hợp với từng cấp học, bậc học. Chuẩn bị kỹ đội ngũ giáo viên, giảng viên, báo cáo viên về TTHCM. Bảo đảm cơ sở vật chất, kỹ thuật, sách báo, tài liệu, phim ảnh, tổ chức sinh hoạt ngoại khoá, tham quan bảo tàng, di tích lịch sử cách mạng, tiếp xúc nhân chứng lịch sử....phục vụ cho việc dạy và học TTHCM. Tìm nhiều hình thức khuyến khích, động viên, nâng cao chất lượng dạy, học TTHCM trong các trường học. Trước yêu cầu tăng cường công tác tư tưởng trong tình hình mới, sự ra đời của Chỉ thị số 06 - CT/TW ngày 07 tháng 11 năm 2006 về tổ chức cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Chỉ thị 03 - CT/TW ngày 14 tháng 5 năm 2011, Chỉ thị số 05 - CT/TW 15/5/2016 của Bộ Chính trị về việc đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, trong đó yêu cầu phải biên soạn chương trình, giáo trình về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân và các học viện, trường chính trị, trường đạo tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp, bảo đảm phù hợp với từng cấp học, bậc học và với yêu cầu giáo dục, đào tạo toàn diện. 1.2. Tầm quan trọng của việc dạy học môn tƣ tƣởng Hồ Chí Minh ở các trƣờng đại học, cao đẳng 1.2.1. Vị trí, vai trò của dạy học tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sinh viên các trường đại học, cao đẳng Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm chăm lo đến thế hệ trẻ, trong đó có SV. Người thường xuyên thăm hỏi, động viên họ, khuyến khích họ miệt mài học tập và không ngừng tu dưỡng đạo đức cách mạng, để trở thành những người có đức, có tài, đóng góp sức mình vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Người coi SV là nhân tố hàng đầu, nhân tố quyết định vận mệnh của đất nước sau này. Người rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục và đào tạo. “Trồng người” đó là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cách mạng. Hồ Chí Minh nói “vì lợi ích 10 mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” [44, tr.222]. Việc “trồng người”, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là những việc làm rất cần thiết và là việc đầu tiên theo quan điểm của Hồ Chí Minh. Muốn xây dựng CNXH, trước hết cần có những con người XHCN. Đó những con người tiên tiến, tiêu biểu của con người mới XHCN, có thể làm gương cho người khác, từ đó lôi cuốn xã hội đẩy mạnh việc xây dựng con người mới XHCN và những con người tiên tiến đó không ngừng hoàn thiện, nâng cao. Bên cạnh đó việc “trồng người”, xây dựng con người mới phải được thường xuyên đẩy mạnh trong suốt tiến trình đi lên CNXH và phải đạt được những kết quả cụ thể qua từng chặng đường của thời kỳ quá độ. Từ đó thấy được cái tốt để phát huy, vạch rõ cái chưa tốt để khắc phục, không được xao nhãng việc “trồng người”. Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Để thực hiện chiến lược “trồng người” cần có nhiều biện pháp, nhưng giáo dục và đào tạo là biện pháp quan trọng bậc nhất. Nội dung và phương pháp giáo dục phải toàn diện về cả đức, trí, thể, mỹ, phải đặt đạo đức, lý tưởng và tình cảm cách mạng, lối sống XHCN lên hàng đầu. Hai mặt đức, tài thống nhất với nhau, không tách rời nhau, trong đó đức là gốc, là nền tảng cho tài năng phát triển. Việc giảng dạy, học tập môn TTHCM trong các trường ĐH, CĐ là một yêu cầu khách quan, một nhu cầu của xã hội tiên tiến, hiện đại. Môn TTHCM có vị trí quan trọng trong mục tiêu chiến lược về giáo dục và đào tạo toàn diện của nhà trường XHCN. Môn học TTHCM góp phần trang bị cho người học thêm tri thức trực tiếp cung cấp tri thức khoa học, lý luận để xây dựng thế giới quan, nhân sinh quan, phương pháp luận khoa học. Nhận thức được quy luật phát triển xã hội Việt Nam, trên cơ sở đó góp phần hoàn thành lý luận đổi mới về kinh tế, chính trị, xã hội… của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần giáo dục cho SV phát huy truyền thống đoàn kết, ý chí tự lực tự cường, lòng yêu nước, yêu CNXH…. xây dựng con người mới XHCN phấn đấu không ngừng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, xã hội và con người. SV, thanh niên ngày nay là đội ngũ trí thức XHCN ngày càng có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp đổi mới và xây dựng CNXH, 11 công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thông qua việc nghiên cứu, học tập TTHCM sẽ có tác dụng to lớn trong việc giáo dục chính trị, tư tưởng cho SV thành những con người tương lai có bản lĩnh chính trị vững vàng, có lý tưởng cách mạng, có phẩm chất đạo đức tốt. Như lời nhận định của tác giả Lương Gia Ban chủ biên của cuốn sách Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới nội dung chương trình các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh: “Chỉ khi nào những kiến thức, quan điểm, lập trường, đạo đức, lẽ sống cách mạng của chủ nghĩa xã hội khoa học và TTHCM trở thành máu thịt, trở thành ý chí khát vọng, trở thành nghị lực, tình cảm chi phối hành động trong đời sống SV thì khi ra trường họ mới trở thành một con người hữu ích cho xã hội” [2, tr.16]. Môn học TTHCM, trên cơ sở thế giới quan khoa học sẽ giúp SV định hướng suy nghĩ và hành động, vận dụng, thực hiện đúng các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Giáo dục ý thức đạo đức, lối sống cho SV, xây dựng quan hệ đạo đức mới, xác lập lối sống tiến bộ trong cộng đồng SV. Có ý nghĩa nền tảng hết sức căn bản, trang bị những tri thức, lý luận cơ bản để hình thành cốt lõi tư tưởng chính trị của SV. 1.2.2. Giá trị và ý nghĩa của việc dạy học tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sinh viên các trường đại học, cao đẳng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã nhấn mạnh: “Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta” [20, tr.84]. TTHCM có giá trị to lớn soi đường, chỉ lối cho Đảng và nhân dân Việt Nam trên con đường xây dựng đất nước vì mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Vì vậy, phải nghiêm túc học tập TTHCM để nâng cao tư duy lý luận, rèn luyện bản lĩnh chính trị, nâng cao đạo đức cách mạng, năng lực công tác, thực hiện tốt các nhiệm vụ cách mạng trọng đại của Đảng, của Nhà nước ta trên con đường quá độ lên CNXH. Nghiên cứu học tập TTHCM giúp thế hệ trẻ nói chung, SV trong các trường ĐH, CĐ nói riêng sẽ có những kiến thức, quan điểm, lập trường, đạo đức lẽ sống cách mạng của CNXH, là những chiến sĩ xung kích hàng đầu trên lĩnh vực tư tưởng 12 văn hóa, chính trị, khoa học, lao động, sản xuất, trong sự nghiệp đổi mới, sự nghiệp xây dựng CNXH, đập tan những luận điểm sai trái của các thế lực thù địch với cách mạng đang thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình” gây ra. Giáo dục TTHCM góp phần đào tạo thế hệ trẻ, những SV thành những chiến sĩ đi tiên phong trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước Việt Nam đàng hoàng hơn và to đẹp hơn. Việc tăng cường vai trò giáo dục TTHCM sẽ giúp SV lựa chọn các giá trị nhân cách SV Việt Nam. Nó thể hiện là người hiếu học, ham hiểu biết, cầu thị, sống có nghĩa có tình mang đậm bản sắc dân tộc văn hóa dân tộc. Những giá trị mà SV định hướng thể hiện tính thiết thực, tính thực tế, phù hợp với xã hội đang thực hiện quá trình đổi mới theo định hướng XHCN. Đây là những giá trị được xây dựng trên nền tảng thế giới quan TTHCM và nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa giúp SV xác lập lối sống riêng của bản thân lành mạnh, cởi mở hòa nhã, động cơ học tập đúng đắn vươn lên vì tương lai, tiền đồ tươi sáng của dất nước đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ của con người mới XHCN. Nghiên cứu học tập TTHCM giúp SV học tập và rèn luyện đạo đức cách mạng, một kho tàng vô giá đối với thế hệ trẻ ngày nay và muôn đời sau đó là những phẩm chất cao quý: trung với nước, hiếu với dân, yêu thương con người, cần, kiệm liêm chính, chí công vô tư, có tinh thần quốc tế trong sáng. Hồ Chí Minh yêu cầu mỗi con người chúng ta phải kiên trì rèn luyện trong đấu tranh, công tác và học tập hàng ngày. Người nói: “Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời rơi xuống. Nó do đấu tranh rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong” [46, tr.612]. Qua đó, có thể thấy trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, Hồ Chí Minh rất chú ý đến vấn đề đạo đức. Từ những tác phẩm đầu tiên cho đến Di chúc, Người luôn ân cần dạy bảo chúng ta đạo lý làm người cách mạng, đạo đức cộng sản chủ nghĩa cao đẹp. Người căn dặn: “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. [47, tr.611]. 13 Đối với thanh niên, Người đặc biệt căn dặn và nhắc nhở: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung đều tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. [47, tr.612], tức là những con người mới vừa có phẩm chất đạo đức cách mạng, vừa có năng lực công tác. Người đã thực sự khởi xướng một cuộc cách mạng triệt để nhất trong lĩnh vực đạo đức ở nước ta. Đạo đức mới, đạo đức cách mạng do Hồ Chí Minh truyền bá và giáo dục đã làm cho nhân dân ta đứng lên kiên quyết đấu tranh vì thắng lợi hoàn toàn của Tổ quốc và hoàn thành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và mục tiêu xây dựng thành công CNXH trên đất nước ta. Như vậy, việc nghiên cứu giảng dạy, học tập TTHCM có những giá trị và ý nghĩa to lớn, nhận thức môn học để thấm nhuần sâu sắc hệ thống quan điểm và phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kiệt suất của cả dân tộc, bộ óc tư duy từ thực tiễn trở thành lý luận, nâng cao thêm lòng yêu nước, tinh thần và thái độ phục vụ nhân dân. Vì vậy việc giảng dạy lý luận Mác - Lênin, TTHCM luôn giữ vai trò quan trọng ở các trường ĐH, CĐ nhằm bồi dưỡng thế giới quan, nhân sinh quan cho SV, là khâu trọng yếu trong công tác tư tưởng chính trị của nhà trường. 1.3. Những yêu cầu và nguyên tắc thực hiện dạy học môn tƣ tƣởng Hồ Chí Minh ở trƣờng đại học, cao đẳng 1.3.1. Yêu cầu thực hiện trong dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh 1.3.1.1. Yêu cầu đối với người dạy Đội ngũ GV là người truyền thụ kiến thức nội dung môn học TTHCM. Việc truyền đạt có tốt hay không điều cốt yếu là do đội ngũ GV. Muốn vậy, GV phải thực hiện những yêu cầu sau: Một là, GV phải Nắm vững tiểu sử, quá trình hoạt động với các bài nói, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những luận điểm lý luận quan trọng của Người đều được đúc rút từ khảo sát lý luận và tổng kết thực tiễn, từ trải nghiệm trong cuộc đời hoạt động cách mạng đầy sóng gió của Người. Mỗi luận điểm đều có nguồn gốc, 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan