ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN THỊ THANH THỦY
NGUYỄN THỊ THANH THỦY
BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIẾNG ANH Ở CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HÀ ĐÔNG
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIẾNG ANH Ở CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HÀ ĐÔNG
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 05
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 05
HÀ NỘI - 2012
0
MUC LUC
Chương 1: Cơ sở lí luận về phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ
thông và những yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh ...... 5
1.2.1. Khái niệm quản lý.................................. 5
1.2.6. Khái niệm phát triển ............................... 5
1.2.7. Khái niệm ĐNGV và ĐNGV tiếng Anh .................... 5
1.4. Những yêu cầu đặt ra đối với công tác phát triển ĐNGV môn tiếng
Anh trong giai đoạn phát triển mới. ......................... 5
1.4.1. Vị trí môn tiếng Anh trong chương trình giáo dục hiện nay ...... 6
1.4.2. Những yêu cầu của môn học trong chương trình giáo dục mới hiện
nay. ............................................... 6
1.4.3. Những yêu cầu đối với ĐNGV môn tiếng Anh trong giai đoạn hiện
nay ................................................ 6
1.5. Những căn cứ để phát triển ĐNGV ....................... 6
1.5.1. Quy mô học sinh................................... 6
1.5.2. Cơ cấu trình độ, lứa tuổi ............................. 6
2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở quận Hà Đông ......... 6
2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục của địa phương. .............. 6
2.1.3. Tầm quan trọng của tiếng Anh và phong trào học tiếng Anh ở thành
phố Hà Nội .......................................... 6
2.2. Thực trạng công tác phát triển ĐNGV tiếng Anh trên địa bàn thành
quận Hà Đông phố Hà Nội ............................... 6
2.2.1. Về số lượng, cơ cấu ................................. 6
2.2.2. Về chất lượng .................................... 6
2.2.3. Công tác qui hoạch, tuyển chọn, tuyển dụng ................ 6
2.2.7. Đánh giá chung về thực trạng phát triển ĐNGV môn tiếng Anh quận
Hà Đông thành phố Hà Nội ............................... 6
2.2.8. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém ................ 6
2.3. Nhiệm vụ giáo dục của thời kỳ “Đổi mới” và việc triển khai đề án
dạy – học ngoại ngữ ở hệ thống giáo dục quốc dân .............. 6
2.3.1. Nhiệm vụ giáo dục Ngoại ngữ của thời kỳ “Đổi mới” ......... 6
2.3.2. Đề án "Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai
đoạn 2008 – 2020" ..................................... 7
Chương 3: Biện pháp phát triển ĐNGV tiếng Anh các trường trung học
phổ thông quận Hà Đông thành phố Hà Nội ................... 7
3.1. Định hướng và các nguyên tắc lựa chọn biện pháp ............ 7
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ....................... 7
3.2.4. Nguyên tắc tính khả thi.............................. 7
3.2.5. Nguyên tắc tính hiệu quả ............................ 7
3.3. Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh THPT
trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay 7
1
3.3.2. Nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của công tác phát triển
ĐNGV tiếng Anh trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội ....... 7
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................... 8
3.5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
.................................................. 8
3.5.1. Mục đích và đối tượng khảo nghiệm ..................... 8
3.5.2. Quá trình khảo nghiệm .............................. 8
3.5.3. Kết quả khảo nghiệm và nhận xét ....................... 8
Kết Luận và khuyến nghị ................................. 8
Tài liệu tham khảo ..................................... 8
3.1. Khách thể nghiên cứu ............................... 11
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn ............... 13
Bao gồm các phương pháp: ............................... 13
7.3. Phương pháp thống kê toán học ........................ 13
CHƯƠNG 1......................................... 14
1.2.1. Khái niệm quản lý................................. 16
1.2.6 Khái niệm phát triển .............................. 22
1.2.7. Khái niệm đội ngũ giáo viên và đội ngũ giáo viên tiếng Anh .... 23
1.2.7.3. Phát triển đội ngũ ................................ 24
1.2.7.4. Biện pháp phát triển .............................. 25
Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh : Để làm tốt công tác phát
triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh cần phải thực hiện tốt các nội dung sau: 30
1.4. Những yêu cầu đặt ra đối với công tác phát triển đội ngũ giáo viên
môn tiếng Anh trong giai đoạn phát triển mới. ................ 32
1.4.1. Vị trí môn tiếng Anh trong chương trình giáo dục hiện nay ..... 32
1.4.2. Những yêu cầu của môn học trong chương trình giáo dục mới hiện
nay. .............................................. 34
1.4.3. Những yêu cầu đối với đội ngũ giáo viên môn tiếng Anh trong giai
đoạn hiện nay ........................................ 38
1.4.3.1. Trình độ chuyên môn: ............................. 38
1.5. Những căn cứ để phát triển đội ngũ giáo viên ............... 39
1.5.1. Quy mô học sinh.................................. 39
Kết luận chương 1 .................................... 40
2.2.7. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên môn tiếng
Anh THPT quận Hà Đông thành phố Hà Nội .................. 58
2.2.8. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém ............... 60
2.3.2. Đề án "Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai
đoạn 2008 – 2020" .................................... 62
Kết luận chương 2 .................................... 66
Chương 3 .......................................... 68
3.1. Định hướng và các nguyên tắc lựa chọn biện pháp ........... 68
2
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ...................... 75
3.2.4. Nguyên tắc tính khả thi............................. 75
3.2.5. Nguyên tắc tính hiệu quả ........................... 75
3.3. Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh THPT
trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay
................................................. 75
3.3.2. Nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của công tác phát triển
đội ngũ giáo viên tiếng Anh trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội
................................................. 78
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................ 91
3.5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
................................................. 92
3.5.1. Mục đích và đối tượng khảo nghiệm .................... 92
Mục đích: kiểm chứng cho các nhóm giải pháp .................. 92
3.5.2. Quá trình khảo nghiệm ............................. 92
3.5.3. Kết quả khảo nghiệm và nhận xét ...................... 92
3.5.3.1. Về mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp ........... 92
3.5.3.2. Tổng hợp ý kiến của các biện pháp ................ 94
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................... 97
1. KẾT LUẬN ....................................... 97
2. KHUYẾN NGHỊ .................................... 98
2.1. Với Nhà nước ..................................... 98
2.2. Với Bộ Giáo dục và Đào tạo ........................... 99
2.4. Với hệ thống các trường giảng dạy tiếng Anh .............. 101
3
BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT
GV:
Giáo viên
GD-ĐT:
Giáo dục - đào tạo
TƯ:
Trung ương
CNH, HĐH:
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá
KT-XH:
Kinh tế - xã hội
GS (PGS)-TS:
Giáo sư (Phó giáo sư) – Tiến sĩ
VD:
Ví dụ
XHCN:
Xã hội chủ nghĩa
QLGD:
Quản lí giáo dục
ĐNGV:
Đội ngũ giáo viên
THPT:
Trung học phổ thông
4
Danh mục
Trang
1. Lý do chọn đề tài
5
2. Mục đích nghiên cứu
7
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
7
4. Giả thuyết khoa học của đề tài
8
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
8
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài
8
7. Phương pháp nghiên cứu
9
8. Cấu trúc luận văn
9
Chương 1: Cơ sở lí luận về phát triển đội ngũ giáo viên trung học
11
phổ thông và những yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên tiếng
Anh
1.1.
Sơ lược lịch sử nghiên cứu về quản lí, phát triển đội ngũ nhà giáo và
11
đội ngũ giáo viên tiếng Anh
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
13
1.2.1. Khái niệm quản lý
13
1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục
15
1.2.3. Các yếu tố quản lý
17
1.2.4. Cơ chế quản lý
17
1.2.5. Chức năng quản lý
17
1.2.6. Khái niệm phát triển
19
1.2.7. Khái niệm ĐNGV và ĐNGV tiếng Anh
20
1.3. Cơ sở lí luận về phát triển ĐNGV giáo viên tiếng Anh
22
1.3.1. Lí luận về phát ĐNGV tiếng Anh
22
1.3.2. Phát triển ĐNGV tiếng Anh
25
1.4. Những yêu cầu đặt ra đối với công tác phát triển ĐNGV môn tiếng
29
5
Anh trong giai đoạn phát triển mới.
1.4.1. Vị trí môn tiếng Anh trong chương trình giáo dục hiện nay
29
1.4.2. Những yêu cầu của môn học trong chương trình giáo dục mới hiện
31
nay.
1.4.3. Những yêu cầu đối với ĐNGV môn tiếng Anh trong giai đoạn hiện nay
35
1.5. Những căn cứ để phát triển ĐNGV
36
1.5.1. Quy mô học sinh
36
1.5.2. Cơ cấu trình độ, lứa tuổi
37
Chương 2:Thực trạng công tác phát triển ĐNGV tiếng Anh trung học phổ
38
thông quận Hà Đông thành phố Hà Nội
2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu
38
2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở quận Hà Đông
38
2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục của địa phương.
41
2.1.3. Tầm quan trọng của tiếng Anh và phong trào học tiếng Anh ở thành
43
phố Hà Nội
2.2. Thực trạng công tác phát triển ĐNGV tiếng Anh trên địa bàn thành
45
quận Hà Đông phố Hà Nội
2.2.1. Về số lượng, cơ cấu
45
2.2.2. Về chất lượng
47
2.2.3. Công tác qui hoạch, tuyển chọn, tuyển dụng
48
2.2.4. Phân công, sử dụng, kiểm tra, đánh giá giáo viên
49
2.2.5. Công tác đào tạo, bồi dưỡng
50
2.2.6. Việc ban hành và thực hiện chế độ chính sách
54
2.2.7. Đánh giá chung về thực trạng phát triển ĐNGV môn tiếng Anh quận
55
Hà Đông thành phố Hà Nội
2.2.8. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém
57
2.3. Nhiệm vụ giáo dục của thời kỳ “Đổi mới” và việc triển khai đề án dạy
58
– học ngoại ngữ ở hệ thống giáo dục quốc dân
2.3.1. Nhiệm vụ giáo dục Ngoại ngữ của thời kỳ “Đổi mới”
6
58
2.3.2. Đề án "Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai
59
đoạn 2008 – 2020"
Chương 3: Biện pháp phát triển ĐNGV tiếng Anh các trường
65
trung học phổ thông quận Hà Đông thành phố Hà Nội
3.1. Định hướng và các nguyên tắc lựa chọn biện pháp
65
3.1.1. Định hướng chung
65
3.1.2. Định hướng về công tác xây dựng ĐNGV THPT
67
3.1.3. Căn cứ để phát triển ĐNGV
71
3.2. Các nguyên tắc lựa chọn biện pháp
71
3.2.1. Nguyên tắc tính thực tiễn
71
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
71
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
72
3.2.4. Nguyên tắc tính khả thi
72
3.2.5. Nguyên tắc tính hiệu quả
72
3.3. Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh THPT
72
trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay
3.3.1. Biện pháp về điều kiện đảm bảo phát triển ĐNGV tiếng Anh THPT
73
3.3.2. Nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của công tác phát triển
75
ĐNGV tiếng Anh trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội
3.3.3. Xây dựng quy hoạch phát triển ĐNGV tiếng Anh theo đặc thù của bộ
76
môn
3.3.4. Tuyển dụng, phân công công tác phù hợp với năng lực, sở trường và
79
hoàn cảnh của giáo viên môn tiếng Anh
3.3.5. Kết hợp giám sát, đánh giá định kì với đổi mới hiệu quả công tác thanh
81
kiểm tra
3.3.6. Công tác đào tạo, bồi dưỡng
83
3.3.7. Xây dựng môi trường thuận lợi để phát huy tối đa năng lực cho đội
87
7
ngũ giáo viên môn tiếng Anh
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp
88
3.5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
89
3.5.1. Mục đích và đối tượng khảo nghiệm
89
3.5.2. Quá trình khảo nghiệm
89
3.5.3. Kết quả khảo nghiệm và nhận xét
89
Kết Luận và khuyến nghị
94
Tài liệu tham khảo
100
Phụ lục
104
8
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang là một xu thế phát
triển khách quan. Điều đó đặt sự nghiệp hiện đại hoá, công nghiệp hoá của đất
nước ta nói chung, sự nghiệp giáo dục - đào tạo của chúng ta nói riêng trước
những thời cơ và thách thức không nhỏ.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định:
"Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa,
hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới
cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo
dục là khâu then chốt" và "Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí,
phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây
dựng đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam". Chiến lược
phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 đã định hướng: "Phát triển và nâng cao
chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá
chiến lược". Chiến lược phát triển giáo dục 2011- 2020 nhằm quán triệt và cụ
thể hóa các chủ trương, định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo, góp phần
thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 của đất nước. Chiến lược phát
triển giáo dục đến năm 2020 chũng chỉ ra rằng: “Một bộ phận nhà giáo và cán
bộ quản lý chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ mới.
Đội ngũ nhà giáo vừa thừa, vừa thiếu cục bộ, vừa không đồng bộ về cơ cấu
chuyên môn. Tỷ lệ nhà giáo có trình độ sau đại học trong giáo dục đại học còn
thấp.... Nội dung chương trình, phương pháp dạy và học, công tác thi, kiểm
tra, đánh giá chậm được đổi mới. Nội dung chương trình còn nặng về lý
thuyết, phương pháp dạy học lạc hậu, chưa phù hợp với đặc thù khác nhau
của các loại hình cơ sở giáo dục. Đảng và Nhà nước luôn khẳng định phát
triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát
9
triển; giáo dục vừa là mục tiêu vừa là động lực để phát triển kinh tế - xã hội.
Những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội trong 10 năm vừa qua và Chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 với yêu cầu tái cơ cấu nền kinh
tếvà đổi mới mô hình tăng trưởng, cùng với Chiến lược và Quy hoạch phát
triển nhân lực trong thời kỳ dân số vàng là tiền đề cơ bản để ngành giáo dục
cùng các bộ, ngành, địa phương phát triển giáo dục. Cách mạng khoa học và
công nghệ,đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông sẽ tạo ra những
điều kiện thuận lợi để đổi mới cơ bản nội dung, phương pháp và hình thức tổ
chức giáo dục, đổi mới quản lý giáo dục, tiến tới một nền giáo dục điện tử đáp
ứng nhu cầu của từng cá nhân người học. Quá trình hội nhập quốc tế sâu
rộng về giáo dục đang diễn ra ở quy mô toàn cầu tạo cơ hội thuận lợi để tiếp
cận với các xu thế mới, tri thức mới, những mô hình giáo dục hiện đại, tranh
thủ các nguồn lực bên ngoài, tạo thời cơ để phát triển giáo dục’’.
Chúng ta đều biết: thế kỉ 21 là thế kỉ của nền văn minh trí tuệ, xã hội
thông tin và kinh tế tri thức, thế kỉ của hội nhập khu vực và quốc tế. Trong
mối quan hệ toàn cầu hóa, đa phương hóa thì lợi thế cũng như những hạn chế
của một dân tộc, một đất nước luôn ảnh hưởng trực tiếp đến vị thế của dân tộc
đó trên phạm vi toàn thế giới.
Con người vốn từ lâu đã được khẳng định là vốn quí nhất. Làm sao để
có được nguồn vốn này dồi dào, chất lượng, có được nguồn lao động “chất
lượng cao”, có tri thức, có kĩ năng sống, làm chủ, sáng tạo, văn minh. Những
phẩm chất tốt đẹp ấy chỉ được xây dựng và hình thành trong một nền giáo dục
tiên tiến, gắn liền với một nền khoa học, công nghệ hiện đại. Chỉ có nền giáo
dục ấy mới đánh thức được khả năng tiềm ẩn trong mỗi mầm xanh của đất
nước.
Thực tiễn cho thấy, chất lượng giáo dục - đào tạo nước ta còn hạn chế,
chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Giáo dục đại học yếu kém có nguyên
nhân từ giáo dục phổ thông. Có nhiều nguyên nhân liên quan đến hạn chế ấy
như: đầu tư tài chính chưa đủ hoặc chưa hiệu quả; Thiếu cơ sở vật chất, trang
10
thiết bị hỗ trợ, phục vụ dạy - học; Tài liệu chưa cập nhật, chưa theo kịp sự
phát triển mới; Phương pháp dạy-học chưa hấp dẫn; Hệ thống kiểm tra, đánh
giá chưa phù hợp; Cơ chế quản lí còn nhiều bất cập; Lối tư duy truyền thống,
lạc hậu...Đó cũng chính là yêu cầu thiết thực đặt ra cho các trường THPT trên
địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội, bởi sau khi thành phố được mở
rộng, nhiều cơ hội mới được mở ra trước mắt cho lớp trẻ, cơ hội sử dụng tiếng
Anh làm công cụ để giao lưu, học hỏi đang mở ra trước mặt. Tuy nhiên, hiện
nay việc dạy – học tiếng Anh còn tồn tại nhiều khó khăn, thách thức. Ngoài
sự thiếu thốn về cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ dạy – học thì quan trọng
hơn cả còn là sự bất cập về số lượng, cơ cấu, chất lượng của đội ngũ giáo viên
tiếng Anh. Vì vây, việc cần sự quan tâm của các cấp lãnh đạo thành phố, các
trường để khắc phục bất cập và phát triển cho đội ngũ giáo viên này cả về cơ
cấu, chất lượng.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn ấy nên tôi chọn đề tài: “Biện pháp phát triển
đội ngũ giáo viên tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông quận Hà
Đông thành phố Hà Nội” với hi vọng góp phần tạo nên sự chuyển biến về số
lượng, chất lượng và cơ cấu của đội ngũ giáo viên tiếng Anh, đáp ứng yêu cầu
đặt ra về giáo dục đào tạo của quận Hà Đông nói riêng và Thủ đô nói chung
trong bối cảnh đất nước đang từng bước hội nhập quốc tế trên nhiều lĩnh vực.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh các
trường THPT trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội, đáp ứng yêu cầu
về phát triển giáo dục - đào tạo của thủ đô trong bối cảnh đất nước đang từng
bước hội nhập quốc tế trên nhiều lĩnh vực.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên tiếng Anh THPT trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà
Nội.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
11
Phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh THPT trên địa bàn quận Hà Đông
thành phố Hà Nội.
4. Giả thuyết khoa học của đề tài
Đội ngũ giáo viên tiếng Anh các trường các trường THPT trên địa bàn
quận Hà Đông thành phố Hà Nội đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển giáo
dục đào tạo ở địa bàn thành phố Hà Nội nói riêng và đất nước nói chung. Tuy
nhiên, trước yêu cầu mới của sự nghiệp giáo dục đào tạo của Thủ đô, đội ngũ
này còn có những hạn chế về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Nếu đề xuất và
triển khai các biện pháp giải quyết có hiệu quả những bất cập này thì đội ngũ
giáo viên trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội sẽ có bước phát triển
mới, đáp ứng được yêu cầu đặt ra về giáo dục đào tạo của thành phố trong bối
cảnh đất nước đang từng bước hội nhập quốc tế trên nhiều lĩnh vực.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những vấn đề lí luận về phát triển đội ngũ giáo viên tiếng
Anh THPT quận Hà Đông thành phố Hà Nội.
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên
tiếng Anh THPT quận Hà Đông thành phố Hà Nội.
- Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh
THPT trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội trong bối cảnh đất nước
đang từng bước hội nhập quốc tế trên nhiều lĩnh vực.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Giới hạn về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu đánh giá về số
lượng, chất lượng và cơ cấu đội ngũ giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông
quận Hà Đông thành phố Hà Nội và tìm ra các giải pháp phát triển đội ngũ
này trong trong bối cảnh đất nước đang từng bước hội nhập quốc tế trên nhiều
lĩnh vực.
- Địa bàn khảo sát: Một số các trường trung học phổ thông quận Hà
Đông trên địa bàn thành phố Hà Nội.
- Thời gian: 5 năm (từ tháng 6/ 2007 đến 6/ 2012).
12
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Bao gồm các phương pháp phân tích, phân loại, tổng hợp, khái quát hóa
các tài liệu về lý luận, các công trình nghiên cứu có liên quan làm cơ sở lý
luận để nghiên cứu đề tài.
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Bao gồm các phương pháp:
- Phương pháp điều tra khảo sát: phát phiếu trưng cầu ý kiến và phỏng
vấn trực tiếp về những vấn đề liên quan đến đội ngũ giáo viên tiếng Anh các
trường THPT trên địa bàn quận Hà Đông thành phố Hà Nội.
- Phương pháp quan sát: quan sát thực tiễn công tác phát triển đội ngũ
giáo viên tiếng Anh của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn ở một số
trường THPT tại quận Hà Đông như trường THPT Lê Quý Đôn, THPT
chuyên Nguyễn Huệ...
- Phương pháp chuyên gia: thông qua kết quả điều tra khảo sát và
phỏng vấn trực tiếp, xin ý kiến các chuyên gia về biện pháp xử lí kết quả đó
và ý kiến đối với các đề xuất về biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiếng
Anh các trường THPT ở quận Hà Đông thành phố Hà Nội để đáp ứng được
yêu cầu mới về giáo dục - đào tạo của thủ đô.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Xử lí các tài liệu, lượng hoá kết quả nghiên cứu đề tài
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông
và những yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh
Chương 2: Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh trung
học phổ thông quận Hà Đông thành phố Hà Nội
Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh các trường
trung học phổ thông quận Hà Đông thành phố Hà Nội
13
CHƯƠNG 1
Cơ sở lí luận về phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ
thông và những yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu về quản lí, phát triển đội ngũ nhà giáo và
đội ngũ giáo viên tiếng Anh
Nâng cao chất lượng dạy – học tiếng Anh, phát triển đội ngũ giáo viên
tiếng Anh là một trong những nội dung công tác quan trọng của ngành giáo
dục nhằm góp phần vào việc thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục 20112020 và là cơ sở để nâng cao chất lượng giáo dục Trung học phổ thông,
hướng vào thực hiện mục tiêu chung của công cuộc phát triển kinh tế - xã hội,
xây dựng Việt Nam trở thành một nước “dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh ”.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã rất quan tâm đến việc xây
dựng và phát triển đội ngũ giáo viên các cấp học, các ngành học, các loại hình
giáo dục. Đường lối, chính sách của Đảng thực sự là những định hướng quan
trọng ở tầm vĩ mô, chỉ đạo toàn diện công tác xây dựng, phát triển đội ngũ của
ngành giáo dục.
Trên cơ sở những định hướng chiến lược đó, nhiều hội thảo khoa học giáo
dục và công trình nghiên cứu khoa học giáo dục về đội ngũ giáo viên và vấn
đề phát triển đội ngũ giáo viên nói chung đã được thực hiện. Có những bài
viết, công trình đi vào nghiên cứu công tác quản lí đội ngũ ở tầm vĩ mô và vi
mô; có những công trình đi vào nghiên cứu, đề xuất mô hình đào tạo giáo
viên, phục vụ cho việc phát triển đội ngũ giáo viên. Hầu hết các hội thảo và
công trình nghiên cứu đó đều đề cập đến vấn đề xây dựng đội ngũ giáo viên ở
các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp dạy nghề.
Những năm gần đây, nhiều đề án, giải pháp nhằm xây dựng, quản lý
phát triển đội ngũ nhà giáo ở các cấp học, bậc học đã được nghiên cứu và áp
dụng rộng rãi:
14
- Đề án xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục giai đoạn 2005-2010 (QĐ số 09/2005/QĐ-TTg ngày 11 tháng 1 năm
2005 của Thủ tướng chính phủ).
- Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 (QĐ Số: 711/QĐ-TTg, ngày 13
tháng 06 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ).
- Hướng dẫn nội dung và mức chi thực hiện Quyết định số 1400/QĐ-TTg
ngày 30 tháng 9 năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án “Dạy và học
ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 - 2020”.
- Đã có nhiều công trình nghiên cứu về xây dựng, quản lý phát triển đội
ngũ giáo viên THPT như: Với bộ môn tiếng Anh, các đề tài chủ yếu nghiên
cứu về quản lí hoạt động dạy học tiếng Anh như Tác giả Trần Thị Lan Hương
“Biện pháp quản lí dạy học môn tiếng Anh ở trường THPT huyện Thủy
Nguyên, Hải Phòng”; “Biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng nâng cao
trình độ tiếng Anh cho giảng viên Học viện quốc phòng” của tác giả Võ Minh
Thúy. Đề cập đến đội ngũ giáo viên tiếng Anh có tác giả Vũ Thị Kim Tuyết
với đề tài: “Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên tiếng Anh cấp trung học cơ
sở trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc”. “Biện pháp quản lí đội ngũ giáo viên của
hiệu trưởng trường THPT Tân Sơn, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang” của
Phạm Hồng Dương; Tác giả Nguyễn Đức Cường với nghiên cứu “Các biện
pháp quản lí đội ngũ giáo viên THPT thành phố Yên Bái trong giai đoạn hiện
nay”; Tác giả Trần Văn Thái với đề tài “Nghiên cứu cơ sở khoa học của qui
hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THPT tỉnh Yên Bái đến năm 2015”; Tác
giả Nguyễn Thị Lệ Chung với nghiên cứu “Phát triển đội ngũ giáo viên ở
trường THPT chuyên tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay”; Tác giả
Nguyễn Công Chánh đề xuất “Các biện pháp quản lí, phát triển đội ngũ giáo
viên ở CĐSP Bạc Liêu”; Tác giả Vũ Đình Chuẩn đề cập đến “Những giải
pháp quản lí nhằm phát triển đội ngũ giáo viên THCN ở thành phố Đà
Nẵng”; Tác giả Hà Tuyết Vân, trong luận văn Thạc sĩ khoa học giáo dục đưa
15
ra “Một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên phục vụ PCGD THCS ở
tỉnh Sơn La”.
Những công trình bài viết trên đã phần nào làm rõ bức tranh về quản lý,
phát triển đội ngũ nhà giáo trong hệ thông giáo dục phổ thông. Đó là những tư
liệu quý báu góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo . Tuy nhiên, rất ít
công trình nghiên cứu riêng về công tác phát triển đội ngũ giáo viên THPT môn
tiếng Anh trong giai đoạn phát triển mới, đặc biệt ở Hà Nội. Còn riêng với địa
bàn Quận Hà Đông sau khi được sát nhập vào thủ đô Hà Nội thì chưa hề có một
tác giả nào đề cập đến.
Bởi vậy, chúng tôi chọn đề tài luận văn này để nghiên cứu cơ sở lý luận
về phát triển ĐNGV THPT môn tiếng Anh kết hợp với tìm hiểu thực trạng đội
ngũ giáo viên THPT môn tiếng Anh và công tác phát triển đội ngũ này trên
địa bàn quận Hà Đông. Trên cơ sở đó, đề xuất những biện pháp phát triển đội
ngũ giáo viên THPT môn tiếng Anh cho quận Hà Đông nhằm nâng cao chất
lượng ĐNGV nói chung và nâng cao chất lượng đào tạo của các trường THPT
trên địa bàn quận nói riêng, góp phần tạo nên sự đột phá cho ngành giáo dục
thủ đô trong giai đoạn phát triển mới.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Khái niệm quản lý
Quản lý không phải là một khái niệm mới, khái niệm này đã xuất hiện
từ lâu và ngày càng được hoàn thiện cùng với lịch sử hình thành và phát triển
của loài người, bởi ngay từ khi xã hội loài người xuất hiện thì nhu cầu quản lý
cũng được hình thành như một tất yếu khách quan.
Peter F. Drucker (Mỹ) cho rằng: Quản lí là thực hiện mục đích và sứ mệnh
đặc thù của tổ chức đối với xã hội, làm cho công việc có sức sống, công nhân
viên có thành tích. [21, tr.16].
Theo F.W. Taylor (Mỹ): Quản lí là nghệ thuật biết rõ ràng, chính xác cái
gì cần làm và làm cái đó thế nào bằng phương pháp tốt nhất [21,
tr.17].
Trong tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội, con người muốn tồn
16
tại và phát triển đều phải dựa vào các nỗ lực của cá nhân, của tổ chức, từ một
nhóm nhỏ đến phạm vi rộng hơn ở tầm quốc gia, đều phải thừa nhận và chịu
sự quản lý nào đó. C.Mác đã viết: “Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều
khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [26, tr.1].
Quản lý là một trong những loại hình lao động hiệu quả nhất, quan
trọng nhất trong các hoạt động của con người, làm cho hoạt động tổ chức và
xã hội ngày càng có hiệu quả cao. Quản lý đúng tức là con người đã nhận
thức được quy luật và sẽ đạt được những thành công to lớn.
Ngày nay, khái niệm quản lý đã trở nên phổ biến nhưng chưa có một
định nghĩa thống nhất. Hoạt động quản lý thường được định nghĩa khác nhau,
dưới đây sẽ đưa ra một vài quan điểm có tính chất khái quát:
- Quản lý là hoạt động nhằm đảm bảo sự hoàn thành công việc thông
qua sự nỗ lực của người khác.
- Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý
đến đối tượng quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ
hội của hệ thống để đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của
môi trường [19, tr.42].
- Xét quản lý với tư cách một hành động, theo Vũ Ngọc Hải: Quản lý là
sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản
lý nhằm đạt mục tiêu đề ra [10, tr.1].
- Xét theo chức năng quản lý, hoạt động quản lý thường được định
nghĩa: Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng
các hoạt động kế hoạch hoá tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra [3, tr.1].
Như vậy, bản chất của hoạt động quản lý là cách thức tác động (tổ chức
và điều khiển) hợp quy luật của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý dựa
trên các nguồn lực và điều kiện có thể có nhằm thực hiện có hiệu quả những
mục tiêu của tổ chức, đơn vị đề ra.
Qua những ý kiến trên, chúng ta có thể khái quát rằng: Quản lí là sự tổ
chức, tác động, chỉ huy, hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi hoạt động
17
của con người nhằm đạt tới mục đích đã đề ra của hệ thống. Quản lí là quá
trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức
năng) kế hoạch hoá, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra. Sự tác động của quản lí
phải mang tính khoa học và nghệ thuật để người bị quản lí luôn luôn tự giác,
phấn khởi đem hết năng lực và trí tuệ của mình làm tròn nhiệm vụ được giao,
đem lại lợi ích cho bản thân, cho tổ chức và cho cả xã hội.
1.2.2. Khái niệm “ Quản lí giáo dục ”
Quản lí giáo dục theo nghĩa rộng là hoạt động điều hành, phối hợp của các
lực lượng xã hội nhằm quản lí tất cả các hoạt động giáo dục và các hoạt động
mang tính giáo dục của bộ máy Nhà nước, các tổ chức xã hội và của hệ thống
giáo dục quốc dân. Xu hướng phát triển quản lí giáo dục trên thế giới là tiến
tới thực hiện quản lí giáo dục trên cơ sở của quản lí kinh tế theo mô hình các
“công ty”, “xí nghiệp”, nhất là ở bậc Đại học, như các nước tư bản phát triển
đang thực hiện rất thành công, làm cho GD-ĐT gắn bó chặt chẽ với sự phát
triển KT-XH, sản phẩm của GD-ĐT thực sự đáp ứng các yêu cầu của xã hội.
Quản lí giáo dục theo nghĩa hẹp bao gồm quản lí hệ thống giáo dục quốc
dân (quản lí các hoạt động GD-ĐT trong các đơn vị hành chính như cấp xã,
huyện, tỉnh, toàn quốc) và quản lí nhà trường (quản lí các hoạt động GD-ĐT
trong các cơ sở giáo dục).
- “Quản lí giáo dục” theo quan niệm của các tác giả nước ngoài:
P.V. Khuđôminxki (Nga) cho rằng: “QLGD là tác động có hệ thống, có kế
hoạch, có ý thức và mục đích của các chủ thể quản lí ở các cấp khác nhau đến
tất cả các khâu của hệ thống (từ Bộ Giáo dục đến các nhà trường) nhằm mục
đích bảo đảm việc giáo dục cộng sản chủ nghĩa cho thế hệ trẻ, đảm bảo sự
phát triển toàn diện, hài hoà của họ”.
Theo M.M.Mechiti Zade thì: “QLGD là tập hợp những biện pháp (tổ chức,
phương pháp, cán bộ giáo dục, kế hoạch hoá, tài chính, cung tiêu...) nhằm
đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục,
18
đảm bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng
như chất lượng”.
- “Quản lí giáo dục” theo quan niệm của các tác giả trong nước:
PGS, TS Trần Kiểm cho rằng: “QLGD là hệ thống những tác động có mục
đích, có kế hoạch và hướng đích của chủ thể quản lí ở các cấp khác nhau
nhằm mục đích đảm bảo sự hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ trên cơ sở
nhận thức và vận dụng những quy luật chung của xã hội cũng như các quy
luật của quản lí giáo dục, của sự phát triển tâm lí và thể lực của trẻ em”.
Theo TS. Phạm Khắc Chương, Trường ĐHSP Hà Nội, trong Bài giảng
Cao học 2004, thì: “QLGD theo nghĩa rộng là quá trình hình thành và phát
triển nhân cách con người trong các chế độ chính trị khác nhau mà trách
nhiệm là của Nhà nước và hệ thống giáo dục đa cấp từ TƯ đến địa phương,
trong đó đơn vị cơ sở là nhà trường. Quản lí giáo dục trên cơ sở quản lí nhà
trường … tăng cường phân cấp quản lí nhằm phát huy tối đa năng lực, trách
nhiệm, quyền hạn của các chủ thể quản lí trực tiếp thực hiện yêu cầu của mục
tiêu GD-ĐT”.[ 22]
Từ những quan niệm trên, có thể rút ra nhận định: Quản lí giáo dục là quá
trình tác động có tổ chức và mang tính hệ thống của chủ thể quản lí lên đối
tượng quản lí nhằm đưa hoạt động của mỗi cơ sở giáo dục cũng như toàn bộ
hệ thống giáo dục đạt tới mục tiêu xác định. Đó là những tác động phù hợp
quy luật khách quan, hướng tới việc thực hiện các mục tiêu phát triển KT-XH.
Chủ thể quản lí ở các cấp là bộ máy quản lí giáo dục từ trung ương đến cơ
sở được phân công, phân cấp rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ chuyên môn;
đối tượng quản lí là nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị và các hoạt
động GD-ĐT.
Những nội dung cơ bản của công tác quản lí giáo dục là:
+ Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, chiến lược, quy hoạch và kế
hoạch phát triển GD-ĐT.
19
- Xem thêm -