BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ CƠ BẢN
TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12
NGUYEÃN PHÖÔÙC TAÂM
TRƯỜNG THPT HOÀNG BAØNG
PHAÀN I
MÔÛ ÑAÀU
1/ Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi :
Töø thöïc tieãn cuûa vieäc giaûng daïy ñòa lí
lôùp 12 vaø thi toát nghieäp THPT ñoái
vôùi boä moân ôû trong tröôøng THPT
Buoân Ma Thuoät chính laø lí do caáp
thieát khieán toâi choïn ñeà taøi naøy.
2/ Tình hình nghieân cöùu :
Trong quaù trình giaûng daïy ñòa lí caáp
THPT ,caùc giaùo vieân ñaõ söû duïng
nhieàu phöông phaùp daïy hoïc, trong ñoù
phöông phaùp daïy thöïc haønh - ñaëc bieät
laø thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà cho
lôùp 12 chöa thöïc söï ñöôïc chuù yù; trong
khi ñeà kieåm tra vaø ñaùnh giaù, keå caû kyø
thi toát nghieäp THPT ñeàu coù phaàn kieán
thöùc naøy. Chính vì vaäy phaàn thöïc
haønh kyõ naêng veõ trong chöông trình
ñòa lí lôùp 12 thöôøng khoâng ñaït keát quûa
cao.
Trong caùc taøi lieäu tham khaûo, coù
nhieàu taùc giaû ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng kyõ
naêng laøm baøi thöïc haønh, tuy vaäy ñeán
nay chöa coù moät giaùo trình chuyeân
bieät naøo giaûng daïy rieâng cho thöïc
haønh kyõ naêng ñòa lí noùi chung vaø vieäc
veõ bieåu ñoà noùi rieâng.
Vieäc nghieân cöùu vaø thöû nghieäm bieän
phaùp höôùng daãn thöïc haønh kyõ naêng
ñòa lí veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà cô
baûn trong caùc baøi taäp ñòa lí lôùp 12 coù
yù nghóa lí luaän vaø thöïc tieãn caáp baùch .
3/ Muïc ñích, ñoái töôïng vaø nhieäm vuï
nghieân cöùu, phaïm vi vaø giaù trò söû
duïng cuûa ñeà taøi:
3.1. Muïc ñích, ñoái töôïng :
* Muïc ñích :
- Höôùng daãn hoïc sinh kyõ naêng veõ caùc
loaïi vaø daïng bieåu ñoà ñòa lí trong
chöông trình SGK ñòa lí lôùp 12.
- Goùp phaàn naâng cao keát quûa hoïc taäp,
ñaëc bieät trong caùc baøi kieåm tra chaát
löôïng hoïc kyø vaø thi toát nghieäp THPT
cuûa boä moân Ñòa lí.
* Ñoái töôïng nghieân cöùu :
- Giaùo vieân trong vieäc giaûng daïy.
- Hoïc sinh trong vieäc hoïc taäp.
3.2. Nhieäm vuï :
- Nghieân cöùu phöông phaùp daïy thöïc
haønh veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà .
- Ñöa ra nhöõng nguyeân taéc chung veà
thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà cô baûn
trong chöông trình ñòa lí lôùp 12 qua
thöïc teá kieåm nghieäm cuûa baûn thaân.
3.3. Phaïm vi cuûa ñeà taøi :
- Caùc baøi taäp thöïc haønh trong chöông
trình SGK ñòa lí lôùp 12 .
- Giôùi haïn trong phöông phaùp daïy hoïc
thöïc haønh kyõ naêng ñòa lí : Veõ caùc loaïi
vaø daïng bieåu ñoà cô baûn trong chöông
trình ñòa lí lôùp 12.
3.4. Giaù trò söû duïng cuûa ñeà taøi :
- Ñeà taøi coù theå öùng duïng hoaëc laøm taøi
lieäu tham khaûo trong vieäc giaûng daïy
ñòa lí noùi chung vaø höôùng daãn thöïc
haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà trong
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
chöông trình ñòa lí lôùp 12 noùi rieâng ôû
tröôøng THPT Buoân Ma Thuoät .
- Laøm taøi lieäu tham khaûo hoïc taäp, oân
luyeän thi toát nghieäp THPT vaø thi
ÑH_CÑ cho hoïc sinh 12.
4/ Phöông phaùp nghieân cöùu :
- Kinh nghieäm thöïc teá cuûa vieäc giaûng
daïy ñòa lí lôùp 12 vaø chaám thi toát
nghieäp THPT, chaám thi Ñaïi hoïc khoái
C trong nhieàu naêm.
- Phöông phaùp thöû nghieäm .
- Caùc phöông phaùp coù lieân quan ñeán lí
luaän daïy hoïc ñoåi môùi.
PHAÀN II
NOÄI DUNG, KEÁT QUÛA NGHIEÂN
CÖÙU
1/ Cô sôû cuûa vieäc löïa choïn ñeà taøi :
1.1. Khaùi quaùt veà chöông trình ñòa lí
lôùp 12 :
* Baøi môû ñaàu + 4 chöông :
- Chöông I : 3 tieát ( caùc nguoàn löïc )
- Chöông II : 10 tieát ( caùc vaán ñeà kinh
teá - xaõ hoäi cuï theå )
- Chöông III : 8 tieát ( caùc vaán ñeà kinh
teá - xaõ hoäi trong caùc vuøng )
- Chöông IV : 3 tieát ( Vieät Nam trong
moái quan heä vôùi caùc quoác gia Ñoâng
Nam AÙ )
* Noäi dung chöông trình chuû yeáu laø
caùc baøi lí thuyeát, ôû cuoái moãi baøi
thöôøng coù töø 3 - 4 caâu hoûi baøi taäp.
Trong ñoù coù khoaûng > 50% caâu hoûi
taùi hieän vaø môû roäng kieán thöùc, 25%
caâu hoûi suy luaän, < 25% caâu hoûi veà
kyõ naêng ( trong ñoù veõ bieåu ñoà khoaûng
10% )
1.2. Hieän traïng daïy vaø hoïc ñòa lí lôùp
12 :
- Vôùi noäi dung vaø thôøi löôïng nhö treân
thì vieäc giaûng daïy chuû yeáu nghieâng
veà maët lí thuyeát vaø giaûng daïy theo
caùc phöông phaùp sau :
+ Neâu vaán ñeà .
+ Thuyeát trình.
+ Tröïc quan.
+ Thaûo luaän nhoùm.
- Vaán ñeà thöïc haønh veõ bieåu ñoà trong
chöông trình lôùp 12 khoâng ñeà caäp ñeán
trong 1 tieát daïy cuï theå naøo maø chuû
yeáu laø naèm ôû phaàn baøi taäp ( 10 % ).
Trong khi kieán thöùc lí thuyeát cuûa caùc
baøi hoïpc raát daøi, giaùo vieân khoâng coøn
thôøi gian höôùng daãn hoïc sinh veõ bieåu
ñoà. Tuy hoïc sinh ñaõ ñöôïc hoïc ôû lôùp
11, nhöng leân lôùp 12 nhöõng kyõ naêng
ñoù phaàn naøo ñaõ khoâng coøn naém chaéc,
trong khi ñeán thôøi ñieåm naøy veà phaàn
thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà ñoái vôùi
hoïc sinh lôùp 12 ñaõ phaûi hoaøn thieän
( phaûi veõ nhanh, ñuùng, chính xaùc , ñaày
ñuû vaø ñeïp ).
* Ñeå ñaûm baûo ñaït ñöôïc keát quûa cao
trong vieäc hoïc taäp boä moân, caùc thaày
coâ giaùo caàn phaûi töï boá trí thôøi gian
nhaát ñònh vaø phuø hôïp ñeå höôùng daãn
hoïc sinh thöïc haønh nhöõng kyõ naêng cô
baûn veà veõ bieåu ñoà thöôøng gaëp trong
caùc baøi thi chaát löôïng hoïc kyø vaø thi
toát nghieäp boä moân. Ñoàng thôøi phaùt
huy ñöôïc khaû naêng veõ bieåu ñoà noùi
chung vaø veõ bieåu ñoà ñòa lí noùi rieâng.
1.3. Khaùi quaùt chung veà kyõ naêng veõ
bieåu ñoà ñòa lí trong chöông trình caáp
THPT :
* Bieåu ñoà laø moät hình veõ cho pheùp
moâ taû moät caùch deã daøng ñoäng thaùi
phaùt trieån cuûa moät ñaïi löôïng ( hoaëc so
saùnh ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa 2-3 ñaïi
löôïng ); so saùnh töông quan veà ñoä lôùn
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
cuûa 1 ñaïi löôïng ( hoaëc 2-3 ñaïi
löôïng ); theå hieän quy moâ vaø cô caáu
thaønh phaàn cuûa 1 toång theå .
* Caùc loaïi bieåu ñoà raát phong phuù vaø
ña daïng. Moãi loaïi bieåu ñoà laïi coù theå
duøng ñeå bieåu hieän nhieàu muïc ñích
khaùc nhau. Vì vaäy, vieäc ñaàu tieân laø
phaûi naém hieåu ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi
vaø daïng bieåu ñoà, sau ñoù xem xeùt kó
baûng soá lieäu vaø phaàn yeâu caàu cuï theå
cuûa ñeà baøi ( coù theå noùi : ñaây laø 3 caên
cöù cô baûn vaø khoa hoïc ñeå choïn
nhanh, ñuùng loaïi vaø daïng bieåu ñoà
thích hôïp nhaát ).
* Tuy vaäy, baát kyø moät bieåu ñoà naøo
sau khi veõ xong cuõng caàn phaûi ñaûm
baûo caùc yeâu caàu cô baûn sau :
+ Tính khoa hoïc ( chính xaùc )
+ Tính tröïc quan ( ñuùng, ñaày ñuû )
+ Tính thaåm myõ ( roõ raøng, ñeïp ).
1.4. Caùc loaïi bieåu ñoà thöôøng gaëp
trong chöông trình daïy vaø hoïc ñòa lí :
- Bieåu ñoà ñöôøng ( ñoà thò ) : bao goàm
caùc daïng : 1 ñöôøng , 2 hoaëc 3 ñöôøng
trong cuøng 1 bieåu ñoà .
- Bieåu ñoà coät : bao goàm caùc daïng : coät
ñôn ( 1 ñaïi löôïng ); coät nhoùm ( nhieàu
ñaïi löôïng ); coät choàng ( cô caáu thaønh
phaàn cuûa moät toång theå ).
* Ñoái vôùi moãi loaïi vaø daïng bieåu ñoà,
quaù trình thöïc haønh choïn veõ khaùc
nhau, do vaäy giaùo vieân phaûi höôùng
daãn hoïc sinh naém chaéc caùc thao taùc
vaø nguyeân taéc veõ cuûa töøng loaïi vaø
daïng .
2/ Höôùng daãn thöïc haønh kyõ naêng veõ
bieåu ñoà trong chöông trình SGK Ñòa
lí lôùp 12:
2.1. Ñaëc ñieåm cuûa caùc loaïi vaø daïng
bieåu ñoà
1. Bieåu ñoà ñöôøng ( ñoà thò ) : thöôøng
ñöôïc söû duïng ñeå theå hieän moät tieán
trình ,ñoäng thaùi phaùt trieån (taêng
giaûm ,bieán thieân ) cuûa moät ñaïi löôïng ,
2 hoaëc 3 ñaïi löôïng ( hieän töôïng ) qua
thôøi gian .
a> Bieåu ñoà theå hieän 1 ñaïi löôïng : Veõ
heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc (1 truïc tung
vaø 1 truïc hoaønh ) , (veõ ôû giaù trò tuyeät
ñoái hoaëc töông ñoái (% ) - thöôøng laø
tuyeät ñoái ) .
b> Bieåu ñoà theå hieän 2 hoaëc 3 ñaïi
löôïng :Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc (
2 truïc tung vaø 1 truïc hoaønh ) , (veõ ôû
giaù trò tuyeät ñoái hoaëc töông ñoái (%) .
2.Bieåu ñoà coät (thanh ngang ) :coù theå
ñöôïc söû duïng ñeå bieåu hieän ñoäng thaùi
phaùt trieån ,so saùnh töông quan veà ñoä
lôùn cuûa 1 ñaïi löôïng ,2 ñaïi löôïng hoaëc
nhieàu ñaïi löôïng ,hoaëc theå hieän cô caáu
thaønh phaàn cuûa moät toång theå .( Tuy
nhieân thöôøng hay ñöôïc söû duïng ñeå
theå hieän töông quan veà ñoä lôùn giöõa (1
) , caùc ñaïi löôïng ) .
a> Bieåu ñoà coät ñôn : theå hieän töông
quan ñoä lôùn cuûa 1 ñaïi löôïng qua thôøi
gian .Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc
,thöôøng veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái .
b> Bieåu ñoà coät nhoùm : theå hieän töông
quan ñoä lôùn cuûa 2 hoaëc 3 ñaïi löôïng
qua thôøi gian .Veõ heä truïc toïa ñoä
vuoâng goùc ,veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái , goäp
2 hoaëc 3 ñaïi löôïng trong moät naêm laïi
laøm moät nhoùm ,(naêm thöù nhaát - nhoùm
thöù nhaát ,naêm thöù hai -nhoùm thöù
hai ,naêm thöù ba - nhoùm thöù ba …).
c> Bieåu ñoà coät choàng : theå hieän cô
caáu thaønh phaàn cuûa moät toång theå vaø
so saùnh toång theå ñoù qua nhieàu naêm .
Coù theå veõ trong heä truïc toïa ñoä hoaëc
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
khoâng duøng heä truïc toïa ñoä vuoâng
cho 2 naêm ,3 hình troøn cho 3 naêm ,
goùc ,veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái hoaëc giaù trò
( chuù yù ñaët 2 ,( 3 ) hình troøn ngang
töông ñoái (%) - thöôøng laø giaù trò töông
nhau vaø tính toaùn - xaùc ñònh baùn
ñoái
kính ( r ) cuûa 2,( 3 ) naêm ñoù .
3 . Bieåu ñoà hình - hình hoïc ( thöôøng
4.Bieåu ñoà keát hôïp (coät vaø ñöôøng ) :
thöôøng goàm 1 coät + 1 ñöôøng ñeå theå
duøng hình troøn ) : thöôøng duøng ñeå theå
hieän caû ñoäng thaùi phaùt trieån vaø töông
hieän quy moâ vaø cô caáu thaønh phaàn
quan ñoä lôùn giöõa caùc ñaïi löôïng ( bieåu
cuûa moät toång theå . Chæ veõ ñöôïc ôû giaù
ñoà coät theå hieän töông quan ñoä lôùn ,
trò töông ñoái (%) .
bieåu ñoà ñöôøng theå hieän ñoäng thaùi
a> Bieåu ñoà theå hieän cô caáu thaønh
phaùt trieån ) qua thôøi gian .Chæ veõ ñöôïc
phaàn cuûa moät toång theå trong 1 naêm .
ôû giaù trò tuyeät ñoái .
Xöû lí soá lieäu vaø chuyeån sang soá % ,
5.Bieåu ñoà mieàn ( thöïc chaát laø bieåu ñoà
veõ 1 hình troøn cho naêm ñoù .
ñöôøng ( ñoà thò ) : thöôøng ñöôïc söû duïng
b> Bieåu ñoà theå hieän cô caáu thaønh
ñeå theå hieän caû cô caáu vaø ñoäng thaùi
phaàn cuûa moät toång theå qua 2 naêm
phaùt trieån cuûa moät ñoái töôïng (1 toång
,hoaëc 3 naêm (toái ña laø 4 naêm , thoâng
theå) qua thôøi gian , chæ veõ ñöôïc ôû giaù
thöôøng laø 3 naêm ) : Xöû lí soá lieäu vaø
trò töông ñoái (%) .
chuyeån sang soá % ,veõ 2 hình troøn
2.2. Caùch choïn loaïi ,daïng bieåu ñoà
ñöôïc ghi nhö theá naøo ? ví du ï 1989 nhanh - ñuùng :
2000 seõ khaùc vôùi caùch ghi 1989 / 2000
( Moät beân theå hieän thôøi gian töø 1989
:. Nguyeân taéc chung :
ñeán 2000 , coøn moät beân theå hieän thôøi
a> Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm cuûa caùc
gian 2 naêm : naêm 1989 vaø naêm 2000 )
loaïi vaø daïng bieåu ñoà ñaõ bieát ( baèng
; coù so saùnh ñoä lôùn khoâng ? coù so saùnh
caùch ghi nhôù ,thuoäc ).
cô caáu khoâng ? ñeà baøi coù löu yù , chuù
b> Caên cöù vaøo baûng soá lieäu ñaõ cho
giaûi , chuù thích gì khoâng ?…v...v...
,trong baûng soá lieäu ñaõ theå hieän teân
Söï keát hôïp ñoàng thôøi caû 3
ñaïi löôïng ,bao nhieâu ñaïi löôïng , giaù
caên cöù treân cho pheùp chuùng ta xaùc
trò tuyeät ñoái hay töông ñoái ,thôøi gian
ñònh moät caùch nhanh choùng vaø chính
-bao nhieâu naêm , caùc soá lieäu cuï theå
xaùc .Vieäc ghi nhôù laø quan troïng
nhö theá naøo….v...v...
nhöng caùi quan troïng hôn laø vöøa keát
c> Caên cöù vaøo yeâu caàu cuï theå cuûa ñeà
hôïp vöøa loaïi boû daàn caùc loaïi ,daïng
( phaàn chöõ vieát ) ñeå xem yeâu caàu gì ?
bieåu ñoà khoâng thích hôïp ñeå choïn
coù theå hieän söï bieán thieân khoâng ?
loaïi, daïng bieåu ñoà ñuùng .
Taêng , giaûm nhö theá naøo ? thôøi gian
: Caùc ví duï minh hoïa cuï theå cho vieäc choïn loaïi vaø daïng bieåu ñoà :
Ví duï 1 : Cho baûng soá lieäu sau:
Baûng cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc (% GDP tính theo giaù hieän
haønh ) :
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
Khu vöïc saûn xuaát
1985
1990
1995
Noâng-Laâm-Ngö
40,2
38,7
27,2
Coâng nghieäp-xaây döïng
27,3
22,7
28,8
Dòch vuï
32,5
38,6
44,0
Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc qua
moät soá naêm treân
Ví duï 2 :Cho baûng soá lieäu sau :
Baûng toång saûn phaåm trong nöôùc phaân theo ngaønh kinh teá
(%) :
Khu vöïc saûn xuaát
1985 1989 1990 1995 1996 1997 1998
Noâng-Laâm-Ngö
40,2 42,1 38,7 27,2 27,2 26,2 25,8
Coâng nghieäp-xaây döïng
27,3 22,9 22,7 28,8 30,7 31,2 32,5
Dòch vuï
32,5 35,0 38,6 44,0 42,1 42,6 41,7
Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå
thì bieåu ñoà coät khoâng chæ theå hieän 3
hieän cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc
coät choàng trong thôøi gian 3 naêm cuûa 1
töø 1985 -1998
loaïi ñaïi löôïng…Neân ôû ñaây bieåu ñoà
Ví duï 1 ta choïn bieåu ñoà hình troøn :
hình troøn laø hôïp lí nhaát .
3 hình troøn theå hieän 3 naêm
ÔÛ ví duï 2, ta laïi choïn bieåu ñoà
1985/1990/1995 ,ñaët ngang nhau, baùn
mieàn , chöù khoâng phaûi bieåu ñoà troøn…
kính 3 hình troøn khaùc nhau . Lí do
Tröôùc heát bieåu ñoà troøn khoâng theå
choïn : theå hieän cô caáu cuûa moät toång
hieän nhieàu naêm, khoâng theå hieän ñöôïc
theå qua 3 naêm, soá lieäu %, coù 3 loaïi
ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa cô caáu toång
bieåu ñoà theå hieän cô caáu (hình coät
saûn phaåm qua nhieàu naêm; bieåu ñoà
,hình troøn ,mieàn ),bieåu ñoà mieàn khoâng
mieàn vöøa theå hieän ñöôïc cô caáu toång
hôïp lí ,vì khoâng yeâu caàu theå hieän
saûn phaåm trong töøng naêm laïi vöøa theå
ñoäng thaùi phaùt trieån, maët khaùc bieåu
hieän ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa toång saûn
ñoà mieàn khoâng theå veõ ñöôïc ôû soá lieäu
phaåm qua thôøi gian, vöøa ñuùng vôùi
thôøi gian chæ coù 3 naêm (4 naêm trôû leân)
baûng soá lieäu laïi vöøa phuø hôïp vôùi yeâu
,chæ coøn bieåu ñoà coät vaø bieåu ñoà troøn
caàu cuûa ñeà baøi .
Ví duï 3 : Cho baûng soá lieäu sau :
Baûng caùn caân xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam thôøi kyø1989 -1999 (Trieäu
Ruùp - Ñoâ la) : ( Sgk Ñòa lí lôùp 12 -trang 51 ) :
Naêm
1989
1990
1992
1995
Toång Xuaát khaåu
soá
4511,8
1946,0
5156,4
2404,0
5121,4
2580,2
13604,3
5448,9
Nhaäp khaåu
2565,8
2725,4
2540,7
8155,4
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
Caùn caân xuaát nhaäp
khaåu
- 619,8
- 384,4
+ 40,0
- 2706,5
BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
1999 23162,0
11540,0
11622,0
- 82,0
Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát bieåu hieän caùc giaù trò toång soá , xuaát khaåu ,nhaäp
khaåu vaøo caùc naêm 1989 -1990 -1992 -1995 vaø 1999 .
Ví duï 4 : Cho baûng soá lieäu sau :
Baûng toång trò giaù xuaát ,nhaäp khaåu Vieät Nam thôøi kyø 1985
-2000 (Trieäu Ruùp - Ñoâ la ) : ( Taäp baûn ñoà Ñòa lí lôùp 12 - trang 21 ) :
Naêm
Toång soá
Xuaát khaåu
Nhaäp khaåu
1985
2555,9
698,5
1857,4
1988
3795,0
1038,0
2757,0
1990
5156,4
2404,0
2752,4
1992
5121,4
2580,7
2540,7
1994
9880,1
4054,3
5825,8
1996
18399,5
7255,9
11143,6
1998
20859,9
9360,3
11499,6
1999
23162,0
11540,0
11622,0
2000
29508,0
14308,0
15200,0
Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän söï thay ñoåi giaù trò xuaát , nhaäp khaåu
thôøi kyø 1985 -2000 ôû nöôùc ta .
Ví duï 3 ta choïn bieåu ñoà coät nhoùm
caàu cuûa ñeà baøi, caùc loaïi khaùc khoâng
( Toång soá + xuaát + nhaäp cuûa töøng
thích hôïp .Neáu choïn bieåu ñoà coät
naêm ) laø thích hôïp nhaát vì coù 3 ñaïi
nhoùm thì laïi khoâng thích hôïp vôùi yeâu
löôïng , giaù trò tuyeät ñoái ,muoán so saùnh
caàu cuûa ñeà baøi .
töông quan ñoä lôùn qua töøng naêm
Löu yù : qua 4 ví duï so saùnh ôû
(1989/1990/1992/1995/1999) ,vöøa phuø
treân vaø treân thöïc teá , coù theå baûng soá
hôïp vôùi baûng soá lieäu vaø vöøa phuø hôïp
lieäu -vôùi caùc döõ lieäu trong baûng gaàn
vôùi yeâu caàu cuûa ñeà baøi .
gioáng nhau ,thì ta phaûi chuù yù so saùnh
ÔÛ ví duï 4 ta choïn loaïi bieåu ñoà
ñaëc ñieåm caùc loaïi , daïng bieåu ñoà ;
mieàn laø ñuùng nhaát vì noù theå hieän caû
chuù yù nhieàu ñeán phaàn chöõ vieát yeâu
cô caáu xuaát ,nhaäp trong toång giaù trò
caàu cuûa ñeà baøi, caùch ghi soá thôøi gian (
xuaát nhaäp khaåu vaø söï thay ñoåi cuûa
naêm ) töø ñoù loaïi boû daàn caùc loaïi
toång giaù trò naøy qua thôøi gian (töø
khoâng thích hôïp ñeå choïn loaïi ,daïng
1985 ñeán 2000 ) ; vöøa phuø hôïp vôùi
bieåu ñoà ñuùng
baûng soá lieäu vaø vöøa phuø hôïp vôùi yeâu
2.3. Caùch thöïc hieän nhanh vieäc veõ caùc loaïi bieåu ñoà :
nhaát ( trong baûng soá lieäu ) ôû phaàn
1 . Bieåu ñoà ñöôøng ( ñoà thò ) :
Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,xaùc
cuoái cuûa truïc ,sau ñoù chia caùc giaù trò
ñònh tæ leä thích hôïp vôùi tæ leä cuûa tôø
chaün
(10/20/30/40;
hoaëc
giaáy veõ, treân truïc tung ghi giaù trò nhoû
50/100/150/200) .Treân truïc hoaønh ghi
nhaát (0) ôû goùc toïa ñoä , ghi giaù trò lôùn
soá naêm ñaàu tieân ôû goùc toïa ñoä , naêm
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
cuoái trong baûng soá lieäu ôû phaàn cuoái
cuûa truïc ,sau ñoù chia khoaûng caùch
naêm töông öùng .
Caên cöù vaøo soá lieäu cuûa töøng
naêm töông öùng laàn löôït duøng caùc daáu
chaám ghi nhôù ,sau ñoù gaïch noái caùc
daáu chaám laïi vôùi nhau ñeå taïo thaønh
ñöôøng .
2 .Bieåu ñoà coät:
Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc , xaùc
ñònh tæ leä thích hôïp vôùi tæ leä cuûa tôø
giaáy veõ ,sau ñoù chia treân truïc tung
,truïc hoaønh töông töï nhö bieåu ñoà
ñöôøng .
Bieåu ñoà coät ñôn ( chia vaø khoâng
chia khoaûng caùch naêm ) , coät nhoùm
khoâng chia khoaûng caùch naêm ,bieåu ñoà
coät choàng khoâng chia khoaûng caùch
naêm ; coù theå khoâng duøng heä truïc toïa
ñoä .
Sau khi ñaõ chia treân 2 truïc xong ,
caên cöù vaøo soá lieäu trong baûng soá
lieäu cuûa töøng naêm töông öùng laàn löôït
duøng caùc daáu chaám ghi nhôù ,sau ñoù
duøng caùc daáu chaám cuûa caùc naêm laøm
trung ñieåm cuûa caùc ñoaïn thaúng ñeå
ñònh kích thöôùc cuûa caùc coät ( kích
thöôùc caùc coät baèng nhau thích hôïp
nhaát laø 1 oâ li giaáy vôû ) .
3 . Bieåu ñoà troøn :
Môû khaåu ñoä com -pa choïn (r) baùn
kính ñeå xaùc ñònh tæ leä cuûa hình troøn
sao cho töông öùng vôùi tæ leä cuûa tôø
giaáy veõ ,sau ñoù keû ñöôøng baùn kính qui
ñònh ôû tia 12 h (giôø) - treân maët ñoàng
hoà giaây ) .
Caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ ñöôïc chuyeån
ñoåi ,xöû lí ( soá lieäu thoâ soá töông ñoái
% soá ñoä (0) - soá ño löôïng giaùc ,sau
ñoù laàn löôït veõ : ñaïi löôïng naøo coù giaù
trò lôùn veõ tröôùc ,ñaïi löôïng naøo coù giaù
trò nhoû veõ sau (veõ laàn löôït theo chieàu
quay cuûa kim ñoàng hoà ) .
Ñaët 0(0) cuûa thöôùc ño ñoä vaøo ñöôøng
(r) caên cöù vaøo soá ñoä cuûa ñaïi löôïng
ñaàu tieân treân thöôùc ño ñoä chaám ngoaøi
ñöôøng troøn ñeå ghi nhôù, sau ñoù noái
chaám vaøo taâm cuûa ñöôøng troøn.Dòch
chuyeån thöôùc ño ñoä ñeán ñöôøng vöøa
veõ ñeå veõ tieáp cho ñaïi löôïng thöù 2 ,
töông töï cho ñaïi löôïng thöù 3 ,thöù 4…
4 . Bieåu ñoà keát hôïp ( coät + ñöôøng ) :
Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,veõ 2
truïc tung vaø chia treân 2 truïc töông töï
nhö bieåu ñoà ñoà thò,chia khoaûng caùch
naêm treân truïc hoaønh, chia giaù trò treân
truïc tung cho ñaïi löôïng coät vaø ñaïi
löôïng ñöôøng vôùi caùc ñôn vò khaùc
nhau: ví duï giaù trò coät coù ñôn vò laø
10 ,thì giaù trò ñöôøng coù ñôn vò laø 5
( nhö vaäy coät vaø ñöôøng seõ coù söï keát
hôïp vôùi nhau ) .
Caên cöù vaøo soá lieäu trong baûng ,veõ
giaù trò - coät tröôùc, giaù trò - ñöôøng sau,
caùch veõ töông töï nhö caùch veõ bieåu ñoà
coät vaø veõ bieåu ñoà ñöôøng .
5 . Bieåu ñoà mieàn :
Veõ 1 hình chöõ nhaät naèm ngang
( caïnh chieàu doïc = 4, caïnh chieàu
ngang = 6 ) , xaùc ñònh tæ leä töông öùng
vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ , chia 0 % ôû
goác toïa ñoä,100 % ôû cuoái truïc tung;
chia naêm ñaàu tieân ôû goác toïa ñoä , naêm
cuoái cuøng ôû cuoái truïc hoaønh ,chia
khoaûng caùch naêm töø naêm ñaàu ñeán
naêm cuoái .
Caên cöù vaøo soá lieäu % ñaõ cho hoaëc
soá lieäu ñaõ chuyeån ñoåi töø soá lieäu thoâ
sang soá % ,laàn löôït veõ ñaïi löôïng thöù 1
töø döôùi leân ,sau ñoù veõ ñaïi löôïng thöù 3
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12
Mar. 31
töø treân xuoáng (cô caáu coù 3 thaønh phaàn
), ( cô caáu coù 4 thaønh phaàn , veõ laàn
löôït ñaïi löôïng thöù 1,thöù 2 töø döôùi leân ,
ñaïi löôïng thöù 4 töø treân xuoáng ) .Caùch
veõ caùc giaù trò cuûa töøng ñaïi löôïng qua
caùc naêm töông töï nhö caùch veõ ñoái vôùi
bieåu ñoà ñöôøng duøng caùc chaám ghi
nhôù sau ñoù noái caùc chaám laïi vôùi
nhau ) .
2.4. Hoaøn thieän moät bieåu ñoà :
Moãi moät bieåu ñoà thoâng thöôøng
goàm coù 3 phaàn :
- Teân cuûa bieåu ñoà.
- Phaàn thöïc hieän veõ .
- Chuù giaûi cho bieåu ñoà.
Teân cuûa bieåu ñoà thöôøng naèm treân
bieåu ñoà ,vieát chöõ in ñöùng, vieát 2 doøng,
doøng ñaàu tieân ghi noäi dung cuûa bieåu
ñoà vaø ñòa ñieåm ( phaïm vi khoâng
gian ); doøng thöù 2 ghi thôøi gian. Löu yù
neân ghi ngaén goïn, chính giöõa bieåu
ñoà . Ví duï :
BIEÅU ÑOÀ - GIA TAÊNG DAÂN SOÁ
- VIEÄT NAM
( 1930 - 1998 )
- “Gia taêng daân soá” : laø : noäi dung
theå hieän cuûa bieåu ñoà
- “ Vieät Nam “
: laø : ñòa ñieåm
(phaïm vi khoâng gian )
- “1930 - 1998 “
: laø : thôøi gian .
Phaàn thöïc hieän veõ, yeâu caàu thöïc
hieän ñaày ñuû caùc noäi dung sau :
- Ñoái vôùi bieåu ñoà ñoà thò ,treân
truïc tung ghi : teân ñaïi löôïng ( Soá daân ,
saûn löôïng luùa ,bình quaân saûn löôïng
luùa, dieän tích ,……… ñôn vò tính (trieäu
ngöôøi ,trieäu taán,kg/ng, nghìn ha,
…).Treân truïc hoaønh ghi ñôn vò naêm
,vôùi ñaày ñuû caùc naêm ( coù chia khoaûng
caùch naêm ). Treân ñöôøng ñoà thò ,öùng
vôùi caùc naêm , ghi caùc trò soá cuûa ñaïi
löôïng ( coù theå laø soá % hoaëc laø soá
tuyeät ñoái tuyø theo soá lieäu ñaõ cho ) .
- Ñoái vôùi bieåu ñoà coät ,treân truïc tung
vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö ñoái vôùi
bieåu ñoà - ñoà thò ; treân ñaàu moãi coät ghi
caùc trò soá cuûa ñaïi löôïng (soá tuyeät ñoái
hoaëc soá %) .
- Ñoái vôùi bieåu ñoà hình troøn ,trong moãi
dieän tích hình reõ quaït ,ghi caùc trò soá
cho töøng ñaïi löôïng theo giaù trò % ; ví
duï : 56 %, 32% , 27 % …Ghi soá chæ
thôøi gian (naêm) xuoáng döôùi hình troøn .
- Ñoái vôùi bieåu ñoà keát hôïp ,ta laøm
töông töï nhö ñoái vôùi bieåu ñoà - ñoà thò
vaø bieåu ñoà coät ( chuù yù ghi caû 2 trò soá
cho 2 ñaïi löôïng laø ñöôøng vaø coät ) .
- Ñoái vôùi bieåu ñoà mieàn ,treân truïc tung
vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö bieåu
ñoà - ñoà thò ,trong bieåu ñoà mieàn treân
caùc ñöôøng - ñoà thò ta ghi caùc trò soá
( giaù trò %) cho taát caû caùc ñaïi löôïng
NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
Phaàn chuù giaûi cho bieåu ñoà ,yeâu caàu thöïc hieän nhö sau :
- Ñuùng quy ñònh cho töøng loaïi bieåu ñoà :
Ví duï :
+/
: bieåu ñoà ñöôøng .
+/
: bieåu ñoà troøn .
+/
: bieåu ñoà coät .
+/
ñöôøng ) .
+/
: bieåu ñoà keát hôïp ( coät +
: bieåu ñoà mieàn .
- Coù bao nhieâu ñaïi löôïng thì coù baáy nhieâu kí hieäu töông öùng , caùc kí hieäu
phaûi baèng nhau veà kích thöôùc , ñöôïc saép xeáp thöù töï töø treân xuoáng döôùi thaúng
haøng vôùi nhau .
- Caùc kí hieäu luoân luoân coù chöõ vieát ñi keøm ñeå laøm roõ kí hieäu ; ví duï :
: saûn löôïng löông thöïc qua caùc naêm .
: soá daân qua caùc naêm .
- Caùc kí hieäu caàn söû duïng maøu saéc hoaëc gaïch neàn ñeå phaân bieät caùc ñaïi
löôïng khaùc nhau ,caùc kí hieäu ôû baûng chuù giaûi phaûi töông öùng vôùi kí hieäu theå hieän
trong bieåu ñoà .
: Caùc ví duï minh hoïa cuï theå cho vieäc choïn - veõ caùc loaïi vaø
daïng bieåu ñoà trong chöông trình SGK ñòa lí lôùp 12
BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 24
* Xaùc ñònh : daïng bieåu ñoà coät ñôn : so
saùnh 1 ñaïi löôïng ( tæ leä ngöôøi bieát ñoïc
- bieát vieát ) cuûa caùc thaønh phaàn ( Vieät
Nam, Trung Quoác, Inñoâneâxia,....)
trong 1 naêm ( 1999 )
* Caùch veõ :
- Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä
vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu
ngang heát tôø giaáy thi )
- Chia giaù trò ôû truïc tung ( giaù trò 0 ôû
goác toïa ñoä, giaù trò 100% ôû gaàn cuoái
truïc doïc ).Chia 10 khoaûng caùch ñeàu
nhau, 1 khoaûng caùch = 10% ( ghi tæ leä
ñaõ chia beân traùi truïc doïc ).
- Chia ñeàu khoaûng caùch ôû truïc ngang :
chia 6 khoaûng caùch ñeàu nhau, ½
khoaûng caùch = 1 coät = 1 quoác gia ( ghi
teân quoác gia ôû beân döôùi truïc ngang ).
- Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï
soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh )
- Choïn kí hieäu cho coät ( 1 ñaïi löôïng
neân cuøng 1 loaïi kí hieäu )
- Vieát teân vaø laäp chuù giaûi cho bieåu ñoà
( theo quy ñònh )
BIEÅU ÑOÀ TÆ LEÄ BIEÁT ÑOÏC - BIEÁT VIEÁT CUÛA VIEÄT NAM VÔÙI MOÄT
SOÁ NÖÔÙC
( 1999 )
100
92
82.9
85
91.4
85.7
80
53.5
60
40
20
0
VIEÄT NAM
T.QUOÁC
BAØI TAÄP III - SGK - TRANG 53
INÑOÂ
MALAI
AÁN ÑOÄ
XINGAPO
* Xaùc ñònh daïng bieåu ñoà coät nhoùm so
saùnh 3 ñaïi löôïng ( toång soá, soá xuaát, soá
nhaäp khaåu ) qua caùc naêm
( 1989,1990,1992,1995,1999 )
* Caùch veõ :
- Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä
vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu
ngang heát tôø giaáy thi )
- Chia giaù trò ôû truïc tung ( giaù trò 0 ôû
goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát trong
baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái truïc
doïc ).Chia 12 khoaûng caùch, 1 khoaûng
caùch = 2000 ( ghi tæ leä ñaõ chia beân traùi
truïc doïc ).
- Chia ñeàu khoaûng caùch ôû truïc ngang :
chia 5 khoaûng caùch ñeàu nhau, ½
khoaûng caùch = 3 coät = 1 1 naêm ( ghi
soá naêm ôû beân döôùi truïc ngang ).
- Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï
soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ôû
muïc 2.3 )
- Choïn kí hieäu cho coät ( 3 ñaïi löôïng
neân duøng 3 loaïi kí hieäu ñeå phaân bieät )
- Vieát teân vaø laäp chuù giaûi cho bieåu ñoà
( theo quy ñònh )
BIEÅU ÑOÀ GIAÙ TRÒ TOÅNG SOÁ - XUAÁT KHAÅU - NHAÄP KHAÅU VIEÄT
NAM
( 1989/1990/1992/1995/1999 )
23162
25000
5448.9
8155.4
15000
0
1990
1992
2540.7
2580.2
5121.4
2725.4
5156.4
1989
2404
2565.8
1946
4511.8
10000
5000
11540
11622
13604.3
20000
1995
1999
BAØI TAÄP III - SGK - TRANG 62
* Hoïc sinh laøm töông töï theo caùc
böôùc veõ bieåu ñoà coät nhoùm
* giaùo vieân kieåm tra vaø chænh söûa cho
hoïc sinh.
BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 40
* Xaùc ñònh daïng bieåu ñoà keát hôïp giöõa
coät vaø ñöôøng .Veõ 2 ñaïi löôïng khaùc
nhau treân cuøng moät bieåu ñoà ( dieän
tích, saûn löôïng )
* Caùch veõ :
- Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä
vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu
ngang heát tôø giaáy thi )
- Chia giaù trò ôû truïc tung beân traùi : 8
khoaûng caùch = 400.000 ha theå hieän
dieän tích ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù
trò lôùn nhaát trong baûng vaø laøm troøn soá
ôû gaàn cuoái truïc doïc ).Chia giaù trò ôû
BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 68
* Hoïc sinh laøm töông töï theo caùc
böôùc veõ bieåu ñoà coät nhoùm.
* giaùo vieân kieåm tra vaø chænh söûa cho
hoïc sinh.
truïc tung beân phaûi : 9 khoaûng caùch =
450.000 taán theå hieän saûn löôïng ( giaù
trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát
trong baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái
truïc doïc ). Chia 2 ñaïi löôïng naøy
cheânh nhau ( ñaïi löôïng laø ñöôøng coù
giaù trò nhoû hôn )
- Khoaûng caùch cuûa coät ñaàu tieân vaø coät
cuoái cuøng caùch truïc tung laø 1 cm .
- Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï
soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ôû
muïc 2.3 )
- Veõ caùc giaù trò ñöôøng theo ñieåm giöõa
cuûa caùc coät ( veõ theo quy ñònh ôû muïc
2.3 )
BIEÅU ÑOÀ DIEÃN BIEÁN DIEÄN TÍCH VAØ SAÛN LÖÔÏNG CAØ PHEÂ VIEÄT NAM
( 1980-1998 )
BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 35
* Xaùc ñònh : bieåu ñoà daïng 3 ñöôøng
theå hieän ñoäng thaùi phaùt trieån ( söï gia
taêng daân soá - saûn löôïng luùa - saûn
löôïng luùa bình quaân treân ñaàu ngöôøi )
qua thôøi gan ( 1981 - 1999 )
* Caùch veõ :
- Xöû lí soá lieäu :
+ Tính saûn löôïng luùa bình quaân /
ngöôøi
Coâng thöùc tính : saûn löôïng : soá daân x
1.000 ( kg / ngöôøi )
+ Tính tæ leä phaàn traêm ( laáy naêm goác
1981 = 100% ) : chuyeån 3 ñaïi löôïng
sang soá % .
- Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vaø
chia treân 2 truïc ( chieàu doïc vaø chieàu
ngang heát tôø giaáy thi )
+ Troïc doïc : chia tæ leä % , chia 6
khoaûng caùch ñeàu nhau : 1 khoaûng
caùch = 50% X 6 = 300 % .
+ Truïc ngang chia khoaûng caùch naêm .
- Veõ : xaùc ñònh ñieåm moác xuaát phaùt
cuûa 3 ñöôøng taïi naêm 1981=100%, sau
ñoù caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ chuyeån ñoåi
sang soá % laàn löôït veõ cho ñaïi löôïng
soá daân , ñeán saûn löôïng luùa vaø saûn
löôïng luùa / ngöôøi.
- Choïn kí hieäu cho 3 ñöôøng khaùc nhau
( 3 ñaïi löôïng khaùc nhau )
- Ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo
quy ñònh ôû muïc 2.3 ).
BAØI TAÄP III - SGK TRANG 50
* Xaùc ñònh bieåu ñoà hình troøn bieåu hieän cô caáu thaønh phaàn ( khoái löôïng haøng hoaù
phaân theo loaïi hình vaän chuyeån ) qua 3 naêm .
* Caùch veõ :
- Xöû lí soá lieäu : chuyeån töø soá % sang soá ñoä ( 100% = 360 o 1% = 3.6 o )
Naêm
Ñöôøng saét
Ñöôøng oâ toâ
Ñöôøng soâng
Ñöôøng bieån
o
o
o
1989
20.2
195.8
109.8
34.2o
1995
18.4o
232.2o
83.5o
25.9o
1999
14.8o
233.6o
78.5o
33.1o
- Veõ 3 bieåu ñoà hình troøn cho 3 naêm ( maëc ñònh vôùi 3 baùn kính khaùc nhau :
1989<1995<1999 : neáu coù giaù trò toång soá laø soá tuyeät ñoái thì phaûi söû duïng coâng thöùc
tính baùn kính : S= n.r2 )
- Veõ 3 hình troøn ñaët ngang nhau ,ñöôøng r chuaån ôû truïc ñöùng qua taâm ñöôøng troøn
( tia 12 giôø )
- Caên cöù vaøo soá ñoä laàn löôït veõ caùc giaù trò lôùn tröôùc, nhoû sau, veõ theo chieàu quay
cuûa kim ñoàng hoà ( söû duïng thöôùc ño ñoä ).
- Ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ).
BIEÅU ÑOÀ KHOÁI LÖÔÏNG HAØNG HOÙA VAÄN CHUYEÅN CUÛA CAÙC LOAÏI
HÌNH
( 1989/1995/1999 )
BAØI TẬP III – SGK – TRANG 28
* Xaùc ñònh : loaïi bieåu ñoà mieàn theå hieän cô caáu thaønh phaàn cuûa 1 toång theå vaø söï
thay ñoåi cuûa toång theå ñoù qua caùc naêm ( 1985-1998 )
* Caùch veõ :
- Veõ khung bieåu ñoà hình chöõ nhaät coù caïnh chieàu doïc laø 4 phaàn, caïnh chieàu ngang
laø 6 phaàn .
- Chia tæ leä :
+ Caïnh ñöùng chia 10 khoaûng caùch ñeàu nhau, 1 khoaûng caùch = 10%
+ Caïnh ngang chia tæ leä khoûang caùch naêm , naêm ñaàu naèm ôû goác toïa ñoä, naêm cuoùi
naèm ôû cuoái cuûa truïc .
- Caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ cho laàn löôït veõ cô caáu thöù nhaát töø döôùi leân cô caáu thöù hai
töø treân xuoáng.
- Hoaøn thieän bieåu ñoà, ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo qui ñònh ôû muïc 2.3 )
PHAÀN III :
1/KEÁT LUAÄN:
KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ :
Vieäc reøn luyeän kæ naêng ñòa lí cho hoïc sinh laø moät vieäc laøm raát caàn
thieát. Ñoù laø moät quùa trình laâu daøi caàn coù söï hôïp taùc tích cöïc cuûa caû giaùo vieân vaø
hoïc sinh, tuy nhieân vieäc taän duïng thôøi gian trong moät tieát hoïc, moät tieát thöïc
haønh treân lôùp ñeå boài döôõng cho H/S nhöõng kæ naêng naøy laø nhieäm vuï cuûa giaùo
vieân.Vôùi muïc ñích naøy vaø trong khuoân khoå cuûa ñeà taøi naøy chaéc chaén seõ khoâng
theå ñaùp öùng ñöôïc heát nhöõng yeâu caàu, mong muoán cuûa quyù thaày coâ giaùo vaø hoïc
sinh; tuy nhieân phaàn naøo cuõng môû ra nhöõng höôùng, nhöõng gôïi yù caàn thieát ñeå
chuùng ta tieáp tuïc hoaøn thieän theâm phaàn kæ naêng ñòa lí naøy .
Noäi dung ñeà taøi khoâng lôùn, tuy nhieân noù ñeà caäp ñeán nhieàu kæ naêng
cuûa vieäc hoaøn thaønh veõ caùc loaïi, daïng bieåu ñoà ñòa lí; töø ñaëc ñieåm, caùch choïn, caùch
thöïc hieän veõ nhanh ,phaàn hoaøn thieän 1 bieåu ñoà, caùc ví duï minh hoïa…, ( coù ví duï
cuûa Saùch giaùo khoa, coù ví duï chæ mang tính chaát minh hoïa ), cho neân phaàn hình
veõ minh hoïa chöa thaät hoaøn chænh…,noäi dung baøi vieát coù theå chöa thaät ñaày ñuû
...Taát caû nhöõng ñieàu naøy mong quyù thaày coâ giaùo ñoùng goùp yù kieán ñeå ñeà taøi
hoaøn chænh hôn .
2/KIEÁN NGHÒ:
* Ñoái vôùi caùc giaùo vieân giaûng daïy khoái lôùp 12, caàn taïo moïi ñieàu kieän veà
thôøi gian ôû treân lôùp ñeå höôùng daãn cho hoïc sinh caùc kyõ naêng caàn thieát veà choïn-veõhoaøn thieän 1 loaïi hoaëc daïng bieåu ñoà.
* Ñoái vôùi caùc giaùo vieân giaûng daïy ôû caùc khoái lôùp 10,11 caàn thöïc hieän toát
hôn caùc loaïi baøi thöïc haønh ñòa lí-nhaát laø kyõ naêng löïa choïn-veõ vaø hoaøn thieän moät
bieåu ñoà.
Raát chaân thaønh caùm ôn !
TÀI LIỆU THAM KHẢO
*Saùch giaùo khoa ñòa lí lôùp 12-NXB Giaùo duïc naêm 2005.
*Caùc baøi taäp thöïc haønh ñòa lí lôùp 12-NXB Giaùo duïc naêm 2005.
*Taäp baûn ñoà-baøi taäp thöïc haønh ñòa lí Ñòa lí lôùp 12. Coâng ty baûn ñoà tranh
aûnh giaùo khoa.Boä Giaùo duïc-Ñaøo taïo.
*Tuyeån choïn nhöõng baøi oân luyeän thöïc haønh kyõ naêng ñòa lí –NXB Giaùo
duïc(Ñoã Ngoïc Tieán-Phí Coâng Vieät: chuû bieân)
---------------***-----------------
SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI
TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
TỔ : SỬ-ĐỊA–CÔNG DÂN
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ
CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ
CƠ BẢN TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12
Năm
học
2011 - 2012
Người thực hiện : NGUYỄN PHƯỚC TÂM
Giáo viên Trường THPT Hồng Bàng
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
ĐƠN VỊ :TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN KĨ
NĂNG VẼ CÁC LOẠI BIỂU
ĐỒ CƠ BẢN TRONG
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12
Người thực hiện:Nguyễn Phước Tâm
Lĩnh vực nghiên cứu:Phương pháp dạy học
bộ môn địa lí
Năm học 2011-2012
SƠ LƯỢC LÍ LỊCH KHOA HỌC
I.THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1.Nguyễn Phước Tâm
2.Ngày tháng năm sinh:28/8/1981
3.Nam/nữ:Nam
4.Địa chỉ:Xuân Trường –Xuân lộc –Đồng nai
5.Điện thoại:0907708873
6.Chức vụ:Giáo viên
II.TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
-Học vị:cử nhân địa lí
-Năm nhận bằng:2005
-Chuyên ngành đào tạo:địa lí
III.KINH NGHIỆM KHOA HỌC
-Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm:giảng dạy môn địa lí
-Số năm có kinh nghiệm:7 năm
-Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
+sử dụng sơ đồ trong dạy học địa lí
+Hướng dẫn kĩ năng vẽ biểu đồ
- Xem thêm -