Tài liệu Thầy thông ngôn

Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 1 www.hobieuchanh.com Th y thông ngôn Bi u Chánh I. HAM TR NG B ÈN Lúc m t tr i chen l n, t i nhà ga xe l a Tân-an thiên h lao nhao l nh , ng i i xe i M -tho thì s p so n hành lý l ng x ng, k ch c r c ng i Sàigòn v thì i t i i lui lóng nhóng. ng h v a gõ sáu gi , thì nghe ti ng síp-lê1 vang rân. M y ng i t i tr , t t ch y vô nhà ga mua gi y ng s p nh té l n cù, m y tên ánh xe ón c khách, giành nhau ng tr c, nên xô l n ch i nhau inh i. Ông H ng s Tr n V n S c, T m vu, có m t a con trai tên là Tr n n Phong, tu i v a m i hai m i mà ã thi d u íp-lom, nên tu n tr c ông cho nó lên Sài-gòn mà thi vào ng ch Soái-ph Nam-Vi t. B a tr c nó ánh dây thép2 cho ông hay r ng nó thi u s 2, và h n chi u b a nay nó v , nên h i tr a ông d y gia-d ch a b t heo làm th t, a i m i h ng ch c bà con, r i ông m n m t cái xe hai bánh, i v i Thôn tr ng Lê V n Nuôi lên Tân-an ón c nó. Ông th y xe l a qua c u thì trong lòng ông kh p kh i, ngoài m t th i t i i, tay c p dây dù cán tre mà vì m ng mà run run làm cho cán dù lúc l c hoài; ch n mang giày hàm ch mà vì i qua i l i h i chi u n gi nên b i cát óng c thích3. Xe l a ng ng tr c nhà ga, hành khách chen l n k lên ng i xu ng coi r t náo n c. Tr n V n Phong mình m c m t b u h c tr ng, có th t cà ra hoách4 xanh, ch n mang giày da vàng, u i nón n xám, tay xách va ly nh , trên xe c xu ng, m t ngó dáo dác, mà m t l i nghiêm ch nh, d ng nh mu n h i: “ Tôi thi u r i nên v ây, không ai th y hay sao?”. Thiên h tuy ông, song ai m c lo ph n n y, nên không ai ngó th y, duy có ông H ng s S c v i ông Thôn Nuôi dòm ki m phía tr c không có, ch ng day i th y Tr n V n Phong thì n-b 5 i l i, tay ngo t mi ng kêu, ch ng y m i có ít ng i hành khách dòm ngó. Tr n V n Phong chào cha v i ông Thôn Nuôi r i h i r ng: - Cha i v i ông Thôn hay còn ai n a? ng s S c áp: - Không, cha i v i ông Thôn mà thôi, i r c ông chi cho t n xe. Tuy y mà cha có sai b y tr m i h ng ch c v i bà con t u nhà h t. Hôm qua c dây thép, má m y m ng quýnh, nên má m y c cha 1 còi xe l a ánh n tín 3 c tr ng 4 (cravate), cà v t 5 p rút 2 Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 2 www.hobieuchanh.com làm heo mà t t n c ông bà. Có xe cha m n nên ch c s n mà r c ây, v y thôi lên xe v ri t k o má m y v i h ng ch c nhà h trông. Ba ng i d t nhau lên xe. Xe hai bánh mà ch c b n ng i ng i day t phía tr c và hai ng i ng i day m t phía sau. Ông Thôn ng i sau mà c day t ra phía tr c ngó Tr n V n Phong và nói r ng: - Th y hai thi t là gi i! M i thi u b ng c p tài n ng ó r i thi th ký i u luôn n a, thu nay trong làng ch a có ai gi i nh v y. Th y v ó mà coi, t hôm qua n nay h n rùm, ai c ng hay th y thi u r i t. Ông H ng s c chí nên vu t râu và nói r ng: - Nó u, mà u th nhì m i hay ch ! Tr n V n Phong châu mày tr n m t nói r ng: - Giám kh o s p cho tôi ng th 2 ó c tôi l m; th ng u s 1 có gi i n tôi âu, t i h v nó cho bon6 nhi u h n tôi ch l y l công bình thì tôi ng s 1 m i áng. Hôm qua tôi mu n kêu nài ch . Ông H ng s l c u áp r ng: - Ôi thôi, s 1 hay s 2 c ng v y, m y gi i h c ng bi t, c n gì ph i kêu nài. Tr i t i l n l n. Ông Thôn c thôi thúc tên ánh xe gi c ng a ch y ri t v ; còn ông H ng s c chúm chím c i, m t lát nghe ông nói: “Nhà mình c nh v y m i có ph c” ch ch ng nghe câu nào khác. Xe v a ng ng tr c c a, thì s p con nít trong xóm bu l i ng bao chung quanh. Trong nhà èn t sáng loá, khách th y xe, k ng d y ng i i ra, ai ng vui v . Tr n V n Phong b c vô tr c, còn ông H ng s v i ông Thôn l c th c theo sau. Bà con cùng h ng ch c xúm l i ng bao Tr n V n Phong, k h i th m, ng i m ng r , m nh ai n y nói, không ai nghe ai h t. Bà H ng s m c qu n lãnh m i, áo xuy n m i, ng nhà sau coi n u ng, nghe xe v bà c ng l t t ch y m ng con. Ông H ng s h i k gia d ch n cúng r i m i ãi h ng ch c bà con. Vài ông k lão v i m y ông h ng ch c l n thì ng i bàn gi a, còn h ng ch c nh thì ng i dài hai b ván g 7 lót hai bên. Tr n V n Phong nói i m i v còn m t nên không ng i, nh ng vì ông ép quá, c c ch ng ã ph i nh c gh chen ng i bàn gi a v i m y ông l n. Trong lúc n u ng vui c i, ông h ng qu n nói r ng: - Th y hai nay ã l p công danh c r i, v y chú H ng s c ng nên coi trong làng mình, ông nào có con x ng ôi v a l a thì làm sui cho i, ng th y hai có ôi b n v i ng i ta. Ông H ng s chua k p tr l i, b ng âu bà H ng s ng ng i t i b ván nh n tr u nghe nói nh v y vùng áp r ng: - Th y H ng qu n lo chi vi c ó! Th ng nh tôi thi u thông ngôn ký c r i, ch ng nó i làm vi c ây thi u gì Huy n, Ph h g con cho nó mà lo. Ông H ng qu n tay b ng ly r u mi ng nói r ng: 6 7 (point), m lo i bàn gh làm v ng b ng ván g dày Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh - 3 www.hobieuchanh.com Th a thím, mình trong làng thì ki m ch trong làng làm sui cho d , khi m chi ch xa làm chi. - Làng mình quê mùa, có con ai x ng áng âu mà th y H ng qu n bi u tôi nói cho nó? Ông H ng qu n ngó quanh qu t r i h i r ng: - Th khi b y tr không có m i ông Ch hay sao, mà sao không th y ng xu ng v y kìa? Có tên phó thôn ang ng rót r u, nghe H ng qu n h i nh v y, li n c l i th a r ng: - Th a th y, tôi có lên m i ông Ch , mà vì ông Ch tr c ch n i không c nên xin ki u. Ông H ng qu n g c u r i ngó ông H ng s mà nói r ng: - Th a ông H ng s , ông Ch Tân có a con gái tên là con hai Li n, m nay nó ch ng m i sáu, m i b y tu i, coi ng quá. V tôi có bi t con ó l m; nó nói tánh n t hi n l ng mà l i t ng m o p , may vá khéo, bánh trái gi i. D i n y chú có m t mình th y hai, còn trên kia ông Ch có m t mình con hai Li n, n u hai ông làm sui v i nhau thì x ng l m. Trong làng mình ây ông Ch là giàu nh t, có ai b ng âu. Tr n v n Phong nghe nói t i con gái c a ông Ch Võ Thái H nh thì bi n c, song s ng i ta th y mình s ng sùng, nên l t t g p th t ch m n c m m mà n. Ông H ng s b ng u ng c n ly r u r i c i mà nói r ng: - Tôi có th y con gái ông Ch , con nh coi ng thi t. Mà nó ng thì ng theo trong làng mình ây, ch bì v i ng i ta sau c. Th ng nh tôi bây gi nó làm th y thông, th y ký, thì nó ph i có v cho x ng áng, ví u c i con Huy n, Ph cho nó không c, thì ít n a c ng ph i ki m con Cai, Phó T ng hay H i ng, ch l nào mà nói con ông Ch . Thi t ông Ch ng giàu h n tôi, mà ng c ng giàu h n h ng ch c trong làng mình h t th y. Tuy v y mà ng ng b có n m m u n v i m y i cao th c , ch có bao nhiêu. N u mu n làm sui nhà giàu, thì i th ng nh tôi nó i làm thông ngôn, r i ây nhà giàu l n trong L c t nh giành nhau mà g con, ch ng y m c s c mà l a, c n gì ph i lo cho t. Ông H ng qu n áp r ng: - Th a chú, chú nói tôi không dám cãi, ch thi t con gái ông Ch x ng áng l m, Ông ch bà Ch là ng i hi n c, mà con hai Li n nó l i c ch nho b n. Mình c i v cho con thì ki m ch ph i, ch tính l a giàu sang làm chi. Bà H ng s ng i x a thu c ngoài r ch, bà nghe nói nh v y, bèn xen vô mà áp r ng: - Th y H ng qu n nói v y sao ph i! Tôi có m t mình nó, nên tôi ph i kén dâu ch ! Ch ph i nó d t nát nh con b hay sao, mà c i v x p i trong làng mình c. Ông H ng qu n c i r i u ng r u, không nói chuy n ó n a. Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 4 www.hobieuchanh.com Ti c mãn r i, khách t v h t, ch còn n m sáu ông h ng ch c r nhau i ánh bài t s c cho n sáng r i m i xên8 mà v . Cách n a tháng có trát Quan Ch t nh Tân-an òi Tr n V n Phong lên h u quan Ch t nh cho hay r ng có gi y quan Nguyên soái c p b ng cho Tr n V n Phong làm th ký h c t p và b i tùng s v i quan Ch t nh B c-liêu, t i qu n Cà-mau. Ngài l i d y v s m s a hành lý r i tr lên l y gi y xe l a và gi y tàu mà i B c-liêu l p t c. Tr n V n Phong quày qu tr v cho cho cha m hay thì c nhà u m ng . V ch ng H ng s S c àm lu n v i nhau, ông nói làm thông ngôn ký l c mà b i c d i m y t nh m i khá, ch Sài-gòn lãnh l ng mà thôi, không có huê l i nào khác thêm c c thân mà không ích gì. Nay quan b con ông i Càmau y thi t là may, ng t vì nó m i ra kh i tr ng, ch a th o vi c i cho l m, mà i xa quá nên ông có b ng lo. Bà áp r ng i ng i ta sao thì mình c ng v y, d u t i âu, ban u l sau quen, có h i chi mà lo. Hu ng chi ng i ta n Cà-mau, R ch giá là x giàu có, y v y con mình xu ng ó có th ki m v x ng áng, ho c là làm giàu mau c, ch s xa r i co u rút c trong x mình hoài thì làm giàu sao mà nên danh. Tr n V n Phong s p qu n áo gi y v vô r ng, tính tr a b a sao s lên Tân-an lãnh gi y mà i. Ông H ng-s thì theo c n d n n x ng i ph i n n th n, ch i b i thì l a ng i t t mà ch i, ng khi có vi c mình nh c y ng i ta, còn làm vi c thì ng h n u x c x c v i làng v i dân, song ph i nghiêm cho h s , ng h lo lót m i có ti n. Bà H ng s thì l y m t ve d u b c-hà v i môt ve d u nh -ý mà b vô ng, ng a khi i ng r i nh c u au b ng, có s n d u mà dùng . Bà l i n d n r ng: ” i con ph i gi a gìn tánh n t cho ch c ch a, th y con gái nhà nghèo d u nó có p m y i n a con ng thèm ngó làm chi. Xu ng Cà-mau con làm quen ch i v i hàng Ph , Huy n ho c Cai Phó T ng; h con th y ông nào có con gái thì con ph i ráng làm cho ng th ng ng ng g con cho. Con nay c làm thông ngôn thì ã vinh vang cho cha m r i, mà n u con c i c con Ph , Huy n, ho c Cai Phó T ng thì con nh , mà con l i làm cho cha m p mày m t nhi u h n n a. Con ph i nh l i m d n ng có quên nghe con.” Tr n V n Phong chúm chím c i và g c u mà áp r ng: ”Con không d i âu, xin cha m ng có lo. H quan yêu, t nhiên con có quy n thì làng t ng ph i s con, r i nhà giàu sang h em con gái h d ng thi u gì”. Qua ngày sau, n c m tr a r i, Tr n V n Phong m n m t cái xe ch ng lên Tân-an, tính lãnh gi y r i i xe l a chi u qua M -tho ng m t êm ng sáng xu ng tàu i B c-liêu. Bà H ng s giành a con lên Tân-an, tính a nó lên xe l a r i bà s tr . Xe ng a ch y ch ng c m t ngàn th c, b ng th y có m t cô thi u n mình m c áo xuy n tím, qu n lãnh en, u i kh n l c so n tr ng, trên che dù ng h ng, ch n không có i giày, mà m t mày sáng r , môi son má b u, t ng i u u, ng xa i l i, ch ng th y xe, cô ng nép bên ng mà tránh song 8 ch m d t sòng bài Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 5 www.hobieuchanh.com không xây l ng gi u m t nh cô gái th ng, cô l i a cây dù lên cao, r i ng ch ng m t mà ngó Tr n V n Phong trân trân. Xe ch y ngang, Tr n V n Phong m t li c cô y mà mi ng chúm chím c i. Bà H ng s nói r ng: “Con n y i âu xu ng t i d i n y kìa? Con ông ch H nh ó a. Tr n V n Phong l ng thinh không nói chi h t, mà xe ch y qua r i anh ta ng không thèm ngó l i. Tên ánh xe c c c ngó ngoái l i sau, thì th y cô n ng ngó sau xe, mà tay m t thì che dù, còn tay trái thì l y v t áo lau n c m t. Lên t i Tân-an, Tr n V n Phong vào Toà b mà lãnh gi y r i i v i m ra ch mua và ch i t i n m gi chi u m i ra nhà ga xe l a. Lúc ch xe, bà ng s c theo xe c n d n con hoài, mà không nghe bà d n u chi trúng luân lý o ngh a, ch có d n là dè d t mà c i cho c con nhà giàu sang mà thôi. Tr n V n Phong qua M -tho khách s n ngh m t êm, r i sáng ngày m i xu ng tàu Pélican mà i. Tàu khi ch y ngoài sông l n, khi b ng trong kinh nh , c nh v t hai bên thay i ngó không nhàm, Tr n V n Phong thu nay ch a du l ch mi n H u Giang, nên th y c nh l , sông dài kinh ngay, ng r ng, thì trong lòng kh p kh i vui v cô cùng. Anh ta ng i ng m c nh r i ng tình, m i nh chuy n quá vãng9 và tính i chuy n t ng lai. Anh ngh th m trong trí r ng: “C ng nh h i nh mình rán mà h c nên bây gi m i c sang tr ng nh v y; i tàu có nhà n c ch u ti n, i h ng nhì n c m tây, mà l i c n m phòng kh e quá. Bây gi ai c ng kêu mình b ng th y thông mà i ng thiên h không bi t mình nên h ch a kính tr ng cho m y, ch ng mình t i Cà-mau, mình ng thông ngôn, làng t ng u ph i b m d h t th y m i sang n a. B y quá! H i n m ngoái mình th y con gái ông ch H nh ng , nên mình theo ch c gh o cô. Mình có h a v i cô h mình thi u làm thông ngôn ký l c r i mình c i cô. Bây gi mình coi l i thì cô quê mùa quá! Mình làm thông ngôn mà có v nh v y coi sao c, t i trong làng mình h nghèo h t th y nên th y cha m cô có ít m u t h kêu là nhà giàu, ch có giàu gì âu. Hôm qua cô i l th ngoài ng nên g p mình ó kìa? Hay là cô th ng mình nên nghe nói có gi y b mình i làm vi c, cô ra ó a mình, b i vì mình ch c gh o cô thì mình có nói nhi u câu tình ngh a thi t, mà cô m c c nên ít nói l m, không th y cô t d u chi yêu m n mình. ã v y mình có n m tay cô và hun cô vài cái mà thôi, ch không có ân ái gì mà n n i cô mê. i! Mà chuy n c nh c l i làm chi! Bây gi mình lo ph n s mình cho xong. Xu ng t i Cà-mau mình m n m t c n ph cho s ch ng d n nhà . Ch ng yên n i r i mình s h i d coi có ông nào giàu sang, mà có con gái, mình s t i lui ch i r i mình c y mai m i mà c i. Mình làm th y thông h c n g con cho mình, lo gì không có v . Con gái ông ch H nh thì cho H ng ch c trong làng c i, ch mình nh v y mà k t ôi v i nó thì h danh giá c a mình còn gì.” Tr n V n Phong ngh nh v y r i chúm chím c i, coi b t c, ch ng n n chút nào. 9 quá vãng=qua i; vãng thì úng h n, Red. Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh II. 6 www.hobieuchanh.com CH A GÌ Ã TH T V NG Lúc th y Phong c c p b ng làm th ký thì x Cà-mau n a còn hoang nh n, nh n dân th a th t. T i ch thì cu c buôn bán tuy th nh v ng, nh ng ph xá x ch-x c, ph lá còn xen l n v i ph ngói, mà d u ngói v i lá c n nào c ng c , dãy nào c ng th p, nên coi không có v sung túc nh cái ch t nh thành. Th y thông Tr n V n Phong xu ng t i B c-liêu vào trình di n v i Quan ch T nh r i ng i ghe mà i Cà-mau. Quan phó tham bi n, ng i ch qu n Càmau ã có c dây thép cho hay tr c r ng s có th y thông Phong xu ng giúp vi c, ch ng th y vào dinh thì ngài h i th m s sài ít câu r i cho phép th y ngh hai ngày ng ki m ch yên r i s i làm vi c. Th y thông Phong t i x l , không quen bi t ai h t, nên l y làm b i r i không bi t ch nào mà n ng ng . Th y mu n d n m t c n ph mà , song th y ngh t bàn gh không có, n u m n ph l y chi mà d n. Ðã bi t mua ít v t n dùng r i d n nhà s sài c ng c, mà có nhà r i ai i ch n u c m cho mà n. Th y tính t i ngh lui r i m i quy t ki m nhà m t ít tháng r i s hay. Th y t ý y v i th y ký C a là ng i ch n ch t ôn hòa, th y th y th y thông Phong b i r i th y c ng mu n r c v nhà th y, ng t vì th y m t c n ph ch t p mà t i b y tám a con, l i v th y m i sanh còn non ngày, s b t ti n cho b n, nên th y ch nhà bà Phó M và khuyên th y Phong l i ó h i mà u, nói r ng nhà bà r ng rãi s ch s , l i có hai m con không có con nít r n ràng. Th y thông Phong nghe nói trong b ng m ng th m, t ng bà Phó M n y là v Phó T ng, ch ng ch t. Th y h i th m l n l n i n nhà bà, b c vô thì th y nhà lá ba c n r ng rãi s ch s , day c a ra mé sông, còn phía sau thì có m t cái v n tuy c m c r m r p, song có tr ng n m ba cây i, vài ch c cây cau, v i ít b i chu i. Th y th y nhà không giàu, ch ng có m t v t chi quí, thì trong b ng không c vui, song th y không bi t ch nào khác, nên b t c d ph i h i mà . Bà Phó M n y khi ch ng còn sanh ti n thì làm ch c Phó xã, ch không ph i phó T ng. Ch ng m t ã g n m i n m r i, l i cho bà hai a con: a n là con trai, tên Hai Thu, ã có v nên v theo quê v trong Cái-ngang, còn a nh là con gái, tên Ba p, khi y ã c 17 tu i, ch a có ch ng, nên h v i bà. Bà tánh tình bãi buôi10, tuy ã 55 tu i r i mà n nói nh m l , b i v y nghe th y thông Phong h i u thì bà vui lòng cho li n, và xin th y cho bà 8 ng c c m mà thôi. Bà h i con gái bà quét d n cái bu ng u trên cho th y , và khuyên th y i y r ng em l i ng s p ra mà thay i áo qu n. Th y thông Phong th y bà ni m n , bãi buôi nh v y, thì th y h t b ng , mà c ng b t bu n vì s nhà bà nghèo và bà là v Phó xã ch không ph i phó ng. 10 ng t d u, mau m n vui v Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 7 www.hobieuchanh.com Th y yên n i r i, chi u b a sau th y m i h i th m nhà m y th y làm vi c nhà n c t i Cà-mau ng vi ng th m ng i ta mà làm quen. Th y n nhà th y thông dây thép, nhà hai th y giáo và nhà th y ký làm m t ch v i th y, thì th y nhà nào c ng ch t h p, c s sài, gh bàn l m x m, b i v y th y có ý chê th m. Ch ng n nhà th y ký Tr ng làm s Th ng chánh thì th y ký không có nhà, mà cô ký ra ti p r c r t vui v , nên th y ng i nói chuy n ch i m t h i i m i i. Th y th y tr i chi u mát m , nên th a d p i d c theo ng mé sông mà xem châu thành. Nh n c l n y mà, nên d i sông ghe xu ng qua l i d p dìu, i c ng nh tr i mát nên trên b ng i i ông o. Nh ng mà th y dòm coi ph xá leo heo, nhà c t th p th i, ch ng gi ng nh c nh th y t ng t ng lúc nhà i ra i, nên trong lòng th y không vui; mà nh t là th y th y thiên h g p th y không ai chào, không ai xá, th y làm ch c thông ngôn mà i ch i h không kiêng ; không tr ng gì h n m t ng i khách Tri u-châu kia thì th y l i càng bu n n. Th y ngh úng 2 ngày r i m i i làm vi c, ngh th m r ng h không xá mình y là mình m i n h ch a bi t, mình làm vi c ít b a r i, n u h còn khinh th n a thì h s coi mình. T khi nhà ra i, th y c t ng làm thông ngôn là sang tr ng, h m mi ng ra thì trên quan nghe d i làng s , nào dè th y m i i làm ngày th nh t thì ã b quan phó r y hai l n, s m mai thì nói th y vi t sai, bu i chi u r y th y vi t ch m, mà l n nào r y c ng r y tr c m t làng t ng và lính h u, b i d u h không hi u th y b quan r y v l i chi, mà th y c ng l y làm th n thùa l m. Quan phó Cà-mau tánh n t nóng n y, l i nói c c c n, còn th y thông Phong i i làm vi c ch a th o ngh , nên ng thông ngôn còn b -ng , và c m n c ch a l làng, b i v y th y b r y h ng ngày, có khi quan m ng là “ ngu” i i th y tránh ch cho th y ký C a thông ngôn th . Nhi u b a th y ng i vi t mà a n c m t, t ng làm thông ngôn ký l c sang tr ng h n ng i, nào dè b m ng nhi c t i ngày mà c ng không th y làng ng kính tr ng chi h t. Ngày tr c th y ao c ham làm thông ngôn bao nhiêu, bây gi chán ngán mu n b mà v b y nhiêu. Mãn gi h u r i, v ch th y u, th y l i càng bu n nhi u h n n a; tuy bà Phó M vui-v , còn cô Ba p s n sóc mi ng n ch ng , gi t giùm kh n v cho th y, m con lo l ng ch ng dám cho th y có ch phi n c, nh ng mà th y ngh t i s u nhà tên Phó xã, ngh không có nhà nào sang tr ng n làm quen, ngh không có ai x ng áng ng nói mà c i và nh t là ngh làm vi c thì lãnh l ng, ch t ng làng không ai cho ti n b c mà c ng không ai cho l v t chi t, b i v y th y th i chí nên dàu dàu không mu n i ch i. Cô Ba p tuy con nhà nghèo mà n c da tr ng, gò má ng h ng, h mu n nói thì mi ng chúm-chím c i, tuy cô m c qu n áo v i bô song cô th ng gi t ch-s . L i nói c a cô thì quê mùa mà gi ng nói nghe d u ng t. Có m t u làm cho cô không ra ng i thanh nhã, là cô nh tu i mà m p quá, nên tay chân k ch m mình m y ô-d 11, b a nào cô vén qu n mà i sau v n, thì th y b p c ng a cô tuy tr ng song l n g n b ng b p chu i h t. 11 to l n, thô t c Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 8 www.hobieuchanh.com T ngày th y thông Phong n u nhà cô, thì cô vui-v l m, t i ngày u láng nhu t hoài, mà h chúa nh t có th y nhà thì cô l i b n qu n lãnh l ng màu lòm, ch không ch u b n qu n v i, ch ng nh ng là cô s n sóc mi ng n, mi ng u ng cho th y mà thôi, mà h th y i làm thì cô vô bu ng quét d n s ch , th y áo qu n thay còn v t ó thì cô x p l i cho t t , th y ôi giày gi a ng thì cô s p l i cho ngay, th y có cái kh n ôi v nào d , thì cô l y gi t li n, ch ng c n i th y c y m n. B i trong nhà không có m y ng i nên bà Phó M xin phép cho m con n chung v i th y. M i b a n, h có món nào ngon thì cô Ba p th ng bên phía th y ng i, mà cô l i coi ch ng h th y n v a h t chén c m thì cô h m s n ng l y chén mà xúc n a. M t ng i trai nào khác, n u th y c ch c a Ba p nh v y, thì ch c bi t cô có tình riêng v i mình. Th y thông Phong ch ng hi u là t i m c c i con Ph , Huy n, Cai, Phó T ng ho c H i ng hoài, nên không ghé m t ngó con gái nhà nào khác, hay là t i th y bu n v s quan không tr ng d ng, làng t ng không kính nh ng, mà cô Ba p s t s ng d ng y th y coi c ng nh không, ch ng ý vào chút nào h t. M t b a chúa nh t, bà Phó M b i xu ng i vô Cái-ngang mà th m con trai bà. Ba p nhà coi n u c m d n cho th y n. Cô m c áo v i en m i, qu n lãnh l ng , c i ra i vô ki m chuy n nói v i th y thông hoài. Th y n m trên võng mà coi sách, h cô nói thì tr l i, mà h tr l i thì ngó cô, ngó n m b y l n r i ng tình, nên x p sách trên ng c không c n a. Lúc d n c m r i hai ng i ng i n, th y li c ngó tay cô, tuy bàn tay k ch m, tuy ngón tù vù, nh ng mà n c da tr ng nõn. Th y ngó m t ngó c , ngó mình cô m t h i r i trong trí th y không chê cô m p mà c ng không chê cô hèn quê mùa n a, th m ngh r ng n u mình mu n tình t v i cô n y thì b a nay cô nhà m t mình, mình ch c d nh ch i. Th y ngh nh v y, mà ch ng n c m r i th y l i th m trách lòng th y không minh chánh; mình u nhà ng i ta, mình làm vi c qu y không nên. ã bi t nh mình có ve cô là ch i qua bu i mà thôi, ch không ph i v ch ng gì, song làm b y r i ro cô có nghén r i làm sao, mà d u cô không có nghén i n a, i thiên h hay, mình mang x u, r i làm sao mà c i con nhà sang tr ng cho c. Th y n m nh m m t làm b ng , không thèm ngó cô, mà c ng không tính n vi c qu y n a. Cô Ba p t ng th y ng thi t nên d n d p d i b p r i ng thúng may ra tr c c a ng i mà vá áo. Th y n m m t h i, gió ph t mát m th y ng quên. n x th y th c d y a m t r i i ra sau v n, tính ki m i hái n ch i. Th y ng ng vác m t ngó trên cây i, b ng âu cô Ba p ch y ra h i r ng: Th y thông mu n n i hay sao? tôi leo tôi ki m i chua tôi hái cho. Cô v a nói v a tu t lên cây i. Cô hái c m t trái i chín r i kêu th y bi u a tay ng cô li ng xu ng cho th y b t. Th y b t h t, cô trên c i ng t mà nói ng: 12 12 ch y Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh - 9 www.hobieuchanh.com Th y d quá, ã t i tay r i mà còn cho r t! Th y l m trái i c n n mà còn ngó nhánh i ng ki m n a. Cô hái c m t trái khác, r i b vào túi mà leo xu ng. Lúc xu ng g n t i t, hai ch n thì eo g c i, hai tay thì níu nhánh, cái mình cô gie13 ngang, v t áo sau bùng ra lòng thòng bày l ng qu n lòm, l i bày luôn m t khúc da tr ng nõn, làm cho th y ng d i ngó ng tình d n không ng, nên a tay ôm ngang b ng cô. Th y v a ôm cô, thì cô buông h t tay ch n, nên té ng a trong mình th y, may th y ôm ch t và ng v ng ch không thì cái vóc l n c a cô t ph i è th y té ng a. Cô v a ng xu ng t thì th y buông cô ra. Cô day l i ngó th y mi ng i chúm chím. Th y m c c mà l i n n n, nên day m t ch khác mà nói r ng: - Tôi th y cô níu nhánh i qu n quá, tôi s nhánh gãy cô té, nên tôi cô. ng leo nh v y n a, r i té ch t ch ph i ch i sao. Th y nói d t l i r i xây l ng b i vô nhà. Cô Ba p nghe m y ti ng vô tình vô v y thì cô không vui. Cô ng d i g c i mà suy ngh m t h i r i th ng th ng i vòng ng sau mà theo vô. Ch ng cô b c vô c a sau, thì th y ã i nón b c ra c a tr c mà i ch i. n chi u bà Phó M v , còn th y thông i ch i n t i mò th y m i v n m. T y v sau th y ch ng h ngó cô Ba p n a, mà d u cô ki m chuy n i, thì th y c ng không mu n tr l i. Th y th t chí nên ph n th y không vui ã ành r i, mà th y l i làm cho cô th t v ng nên cô bu n luôn theo n a. 13 nghiêng Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh III. 10 www.hobieuchanh.com NHEN NHÚM L A TÌNH Th y thông bu n quá, mà x Cà-mau quê mùa nên th y không bi t ch nào mà i ch i cho gi i khuây. M t b a chúa nh t, nh m r m tháng m i, th y nghe nói t i chùa Ph t, trên vàm kinh có làm chay, nên n c m s m r i, th y m n t chi c xu ng b i lên ó mà coi ch i. Th y v a b c ch n lên t i c a chùa thì th y g p v th y ký Tr ng, làm Th ng chánh, i v i m t cô tr c ch ng 18, 19 tu i, c eo dây chuy n vàng tây, tay m t eo m t chi c ng, tay trái eo m t chi c vàng, mình m c qu n hàng tr ng xuy n nu, ch n i giày nhung thêu c m, u choàng h u kh n màu tr ng gà, b n biên14 u k t i15. Cô ký Tr ng ngó th y th y thì h n h nói r ng: a th y thông, th y c ng i coi làm chay n a sao? Ri t vô ây mà coi. ng s a so n cúng ng , m t lát n a l i có ông Y t ma gi ng kinh a. Th y vô c t ngh a giùm m y câu Th p n cho hai ch em tôi nghe m t chút. Th y bi t hôn? Cô nói nói c i c i và ngo t th y vô chùa. Hai cô i tr c, th y n i gót theo sau mà li c ngó cô i kh n tua ó hoài. Cô ký Tr ng ngó ngoái l i nói ng: ”X n y quê mùa bu n quá th y há? Con em tôi trên Sa- éc xu ng th m tôi, may g p d p n y cho nó coi, ch không thì có ch nào vui cho nó ch i âu “. Th y thông li n h i r ng: - Té ra cô ây là em c a cô sao? - Th a ph i, nó là em ru t tôi. Tôi th ba còn nó th sáu. Th y li c m t ngó cô n th y cô da tr ng mà còn d i ph n nên hai má ng ng, hàm r ng khít r t mà l i tr ng trong, hai bàn tay ngón nh mà dài, ánh òn xa16 còn d u nh u, g ng m t sáng r , c p m t h u tình, ch n mày cong vòng, ng i y u u. Th y ngó cô, cô c ng ngó th y, hai ng i nhìn nhau, r i b ng h t c hai. i t i ch treo m y b c Th p n, cô ký Tr ng ch t t m hình mà bi u th y thông Phong c t ngh a cho cô nghe. Th y làm th y thông mà không thông cho l m, song không mu n cô Sáu chê mình d , nên ngó hình nh d o mà c t ngh a b ng, mà ng c t ngh a c li c ngó cô hoài. Cô Sáu c ng ch m ch l ng nghe, th y nói và c i, cô c ng c i v i th y, m t lát r i h t b ng , khi thì ng m t bên th y khi thì xen nói chuy n v i th y. Th y thông Phong vui v vô cùng, nên hai cô i âu th y c ng i ó; coi cúng ng r i nghe thuy t kinh, ch i cho n n a chi u, hai cô xu ng ghe mà v , th y c ng xu ng xu ng b i theo. d c ng cô ký Tr ng m i th y thông có r nh xu ng nhà ch i. Th y ã tính th m r i, mà có ti ng m i n a thì càng ti n cho th y, b i v y n c m chi u r i th y ch i u r a m t, thay qu n lãnh áo l c so n m i, r i i nón i xu ng nhà th y ký Tr ng. 14 nh lo i vi n có nh ng l n ch lòng thòng 16 ng tay gi th ng b ng lúc i 15 Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 11 www.hobieuchanh.com Th y v a b c vô c a thì th y ký Tr ng trong b c ra. Hai th y chào nhau r i th y ký Tr ng m i th y thông Phong vô nhà. Cô ký v i cô Sáu ra chào i ni m n l m. Th y thông Phong th y ch nhà bù-xa bù-xích mu n i, nên ng d y nói ng: - Th y s a so n i âu ó, thôi tôi v cho th y i ch . - Xin l i v i th y, tôi có chuy n ph i i g p m t chút, vì tôi h n l v i anh em không l cho h ch . y thôi tôi v cho th y i. - Th y ghé ch i có vi c gì? ng th y r nh nên xu ng nói chuy n ch i v y ch có vi c gì âu. y quá, tôi m c chuy n m t chút. N y, mà thôi th y l i nói chuy n ch i v i nhà tôi, không h i gì âu, anh em mình ch ph i xa l gì ó hay sao mà ng i. Cô ký ti p mà c m th y, còn cô Sáu thì rót m t tách n c trà b ng l i m i th y u ng. Th y thông Phong thi t ý không mu n v , song th y ch nhà mu n i nên c c ch ng ã ph i t ch i. Ch ng nghe cô ký c m l i, mà nh t là th y cô Sáu ng n c m i u ng thì th y nh t nh không v , nên thò tay b ng tách n c và nói v i th y ký Tr ng r ng: - Thôi, th y có vi c g p thì i i, k o ng i ta ch . tôi u ng n c r i 17 tôi xu ng nhà dây thép ch i. Th y ký Tr ng ra i, thì th y thông Phong kéo gh ng i li n. Cô ký nh c gh ng i ngang ó mà nói chuy n, còn cô Sáu m c qu n l a tr ng, áo bà ba c ng ng l a tr ng, tay eo m t chi c ng bát giác, c eo m t s i dây chuy n vàng tây, b ng r may ra ng i bên ván mà may áo túi. Th y thông v i cô ký h i th m nhau vi c cha m , vi c làm n, nói h t chuy n n y sang chuy n n , nói hoài không d t. Cô Sáu ng i may không nói chi t m t lát cô li c ngó th y thông m t cái, mà r i thay l n nào cô ngó th y thì ng g p th y ngó cô. Th y th y cô trong nhà, m c mát, u tr n, b i tóc th di u, bàn ch n tr ng nõn, càng ngó càng mê m n tâm th n, nên ng i hoài n 11 gi th y m i ch u t mà v . M i nói chuy n m t l n mà th y ã bi t cô Sáu tên là Sáu Lý, cha m khu t m, còn có hai ch em ó mà thôi. Lúc cô Sáu Lý còn nh thì v i cô ký Tr ng, ch ng c 16 tu i, ng i c u Sa- éc giàu l n mà không con, nên b t làm con nuôi. M i ây c u tính g cô Lý cho con nhà giàu, thì cô chê th ng ó t nát quê mùa, nên m i b xu ng Cà-mau mà v i ng i ch . êm ó th y không ng c, c m màng t t ng cô Sáu Lý hoài. Th y so sánh cô v i cô Hai Li n là con gái c a H ng ch Võ Thái Hanh, thì cô Lý nhan s c p m i ph n cô Li n không c ba ph n, còn cô Ba p thì còn thua nhi u n a nên không sánh c. T y v sau, êm nào th y c ng xu ng nhà th y ký Tr ng mà ch i. Th y xu ng th m b y l n m i g p th y ký tr ng nhà m t l n còn cô ký thì có nhà luôn luôn. Mà xu ng là xu ng ng nói chuy n ch i mà thôi ch th y ch ng h môt l i nào ch c gh o cô Lý. 17 u n Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 12 www.hobieuchanh.com Cô Ba p th ng ý b o th y, tuy th y không thu n tình, song cô ch ng em d phi n trách. Nay cô th y th y chà l t n nhà cô Sáu Lý hoài, ch ng nh ng là cô bu n mà thôi, mà cô l i gi n n a. Ch ng hi u nhà cô nói ra nói vô i m th nào, mà m t b a n ng ng i n c m, bà Phó M nói v i th y thông r ng: m nay tôi th y th y xu ng nhà th y ký Tr ng th y ch i hoài tôi nghi quá. Th y m i l i ây th y không rõ, ch con m ký Tr ng nó qu quy t l m, còn con em nó ó c ng không v a gì âu. Bà v a nói m y l i thì th y thông Phong n i gi n châu mày tr n m t mà nói ng: - Tôi c m không cho bà nói n vi c riêng c a tôi. Tôi mu n ch i nhà nào t ý tôi, bà không phép c n. Bà Phó M c i mà áp r ng: - Th a th y, tôi âu dám c n th y. Xin th y ng phi n, tôi s th y m i i ây th y không rõ ai t t ai x u, nên tôi m i nói nh v y ch . Th y thông áp r ng: - Tôi không d i kh gì âu, bà ng lo. Bà Phó M c i và nói dã-lã cho th y h t gi n còn cô Ba p thì m t bu n so mà a n c m t. M t êm n m i t i mà m t tr ng ã m c lên t i ng n d a bên mé sông. Th y thông Phong ra ng tr c nhà h ng mát m t h i, r i xúc c nh ng tình nên men men18 l n i xu ng nhà th y ký Tr ng. i g n t i thì th y th y trong nhà èn t lu lu, cô Sáu Lý ng i t i cái gh ngoài c a, u b tóc xoã, gió th i ph t ph . Th y thông th y c nh nh v y thì d d , d ng ch n ng tr c c a, không dám ghé vô nhà. Cô Sáu Lý ng d y b i u và nói r ng: i th y thông vô nhà ch i. Anh Ba v i ch Ba tôi i vô r ch R p, không có nhà. Th y thông n a m ng n a s , nên thùng th ng vô nhà. Cô Sáu Lý b c vô tr c, v n èn lên cho t , r i nh c gh m i th y ng i. Cô i l i kéo h c t ki m thu c; th y ngó theo, th y cô u không ch i g tóc b i xà sau ót, coi càng p h n n a, thì th y kho n khoái trong lòng, nên ng i b ng , mu n nói chuy n mà không bi t làm sao kh i u cho c. Cô em gói thu c ra m i th y hút r i i l i cái gh d a vách ng têm tr u mà n. Th y chúm chím c i m t h i lâu r i h i r ng: - Th y ký và cô ký i vô r ch R p chi v y? - Th a, không bi t tôi không có h i. u v y thì êm nay b cô nhà m t mình...cô không s ma hay sao? gi a ch ma qu âu mà s . - Thi u gì. Cô Sáu Lý li c th y mà c i, r i áp r ng: - Anh Ba v i ch Ba tôi i m t lát, ch ng chín, m i gi thì v . Th y nghe m y l i ng i lo ra, nên không nói chi h t. Cô bèn kéo m t cái gh d a vách mà ng i, nh có cánh c a m che cô, nên ng i i ngoài ng 18 t i Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 13 www.hobieuchanh.com không th y cô c. Cô ng i mi ng nhai tr u m t ngó s ng d i t, m t l s c bu n. Th y th y nh v y bèn h i r ng: a nay cô có vi c chi phi n tôi hay sao mà coi b không c vui? Cô t ng h ng nho nh và c ng làm m t bu n mà áp r ng: - Th y có vi c chi âu mà tôi dám phi n th y. y ch t i sao cô bu n? - Tôi bu n là vì mi ng thiên h trong x n y h x u quá; tôi trong s ch ch không nh b n chi h t, mà h n b y n b th u tai anh Ba ch Ba tôi, nên nh ch r y tôi, thi t tôi t c h t s c. - Cô có chuy n chi mà h n? H n sao ó? th y th y hay xu ng d i n y ch i, r i h n tôi trai gái v i th y, i v y anh Ba tôi nh r y tôi quá. Th y thông nghe nói bi n s c, tay c m gói thu c l n qua l n l i, không bi t dùng ti ng chi mà tr l i. Cô li c ngó th y r i ti p nói r ng: - Thi t h n m t tháng nay êm nào th y c ng xu ng ây ch i. Mà th y xu ng l n nào c ng có anh Ba ch Ba tôi nhà còn nói chuy n thì nói chuy n th ng ch th y có t ý ve vãn hay là có t l i ch c gh o tôi bao gi âu mà h nói b y nh v y. Làm thân con gái khó quá! H không th ng h thêu d t ít ti ng thì cho mình nh nhu c c i. hôm qua n nay tôi bu n l m. Tôi th th t h t l i, mà coi b anh Ba tôi nh không tin, c nói: Có âu chó s a l không. T c quá, mà bi t làm sao cho nh h t nghi bây gi . V y tôi xin th y m t u là th y mu n cho tôi yên n i thì ng có xu ng d i n y ch i n a, ch th y xu ng ch i hoài, không bi t ch ng mai m t h n tôi có ch a càng h danh giá tôi n a, mà d u h không n thì anh Ba ch Ba tôi nghi, ch c c ng a tôi v Sa- éc, càng kh tôi nhi u. Th y thông b i r i nên ng i l ng thinh hoài. Cô có ý trông th y tr l i mà trông không c, nên cô ng d y b c ra c a x tóc r i xè hai bàn tay mà g u và nói r ng: u g i h i chi u n bây gi mà ch a ch u khô. Cô ng ngay c a, nên gió ph t mùi d u th m bay vô nhà ngào ng t. Th y i mùi d u y tâm th n r i lo n nh say nh mê. Th y ng i châm b m ngó cô th y cô xoã tóc, ng n tóc xu ng t i nh ng, gió th i ph t ph , còn mái tóc thì p x i d a hai bên gò má, coi thi t là xinh p. Th y ng tình không th d n c, nên kêu nói nho nh r ng: - Cô Sáu, cô Sáu, cô vô ng i trong n y ng tôi nói chuy n riêng m t chút. Cô day l i ngó th y và c i và nói chúng ch ng r ng: - Còn nói chuy n gì n a ó? Anh Ba ch Ba tôi v g p ch t tôi a. Th y áp r ng: - Không h i gì âu. Cô nói chín, m i gi m i v , bây gi ch a y tám gi mà v gi ng gì. Cô vô ây nói chuy n m t chút mà. Cô Sáu Lý tóc dã d i mà b c vô, r i l n l i ch c cô ng i b i u. Th y c m gói thu c tr n tr mà nói r ng: - Ch ng còn gi u cô làm chi n a, h n m t tháng nay êm nào tôi c ng xu ng ây mà ch i, y là vì có cô tôi m i xu ng. Tôi ch ng hi u t i Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 14 www.hobieuchanh.com sao ai xuôi khi n mà t ngày tôi g p cô trên chùa thì trong lòng tôi kho n khoái hoài v ng cô hoài, h ngày nào tôi không th y m t cô thì n xang b t r t ch u không c. H i nãy cô xin tôi ng t i nhà cô ch i n a; cha ch , n u tôi không th y m t cô tôi ch t, ch s ng sao c. Cô nói r t bu n th m r ng: - Th y th ng tôi mà th y s ch t, nên th y tính mi n là th y kh i bu n thì thôi, còn tôi mang ti ng m c k tôi, th y th ng nh v y thì t i nghi p cho thân tôi. Th y suy ngh m t h i r i nói r ng: - Cô nói nh v y té ra tôi h i cô, ch có ph i th ng cô âu! - Ph i, th y th ng nh v y là h i, ch không ph i th ng. - Xin cô cho tôi nói c n l i. Ph n tôi ng làm trai, n h c gi i, làm i thông ngôn ký l c, l nào tôi không bi t ch trong c hay sao mà em lòng h i cô. Tôi th ng cô thì t nhiên ph i tính cu c tr m m; tôi th ng cô là th ng cách quân t , th ng cách tr ng phu, ch tôi nh v y mà làm cho cô mang ti ng x u r i b cô cho ành hay sao? Tôi xin h i cô m t l i n y: n u tôi c y mai nói cô mà c i, không bi t cô có ng tôi hay không? Cô Sáu Lý th dài mà áp r ng: - Th a th y, ph n tôi là con m côi, nh ng mà t nh chí l n tôi không thèm ham giàu sang, tôi th m c có ch ng h c hành gi i, bi t n bi t nói v i ng i ta, thì thôi. C u tôi trên Sa- éc giàu l n mà không có con, nên nuôi tôi làm con nuôi, ng sau gia tài l i cho tôi n. Tôi th ng c u m tôi l m ng t ép tôi g cho ch giàu sang mà ngu quá, tôi phi n mu n nên tr n xu ng ây. Nói bao nhiêu ó th y c ng bi t, tôi ham giàu hay ham ng i ph i. Th y h c hành gi i, l i có ch c ph n n a, n u th y không chê tôi côi cút quê mùa nên nói mà c i tôi, thì tôi ph i l y mà ng th y ch còn i ch nào n a. Ng t vì th y th ng tôi th y nói b c nh v y, mà bác nhà bi t có lòng th ng tôi nh th y v y hay không? Th y tr n m t a tay mà nói r ng: ! Vi c v ch ng là vi c tr m n m c a tôi, tôi ành ch nào t ý tôi, cha m ép tôi sao c. Cô suy ngh m t h i r i áp r ng: - Th a th y, th y nói nh v y sao ph i. Áo m c sao qua kh i u, làm con ph i do cha m , ch th y nói ngang quá sao c. - Ph i, làm con không nên th t kính v i cha m , nh ng mà tôi bi t ý cha tôi, h tôi mu n sao, thì c v y, xin cô ng lo. u v y thì th y vi t th l a l i khéo léo mà phân tr n cho bác hay, r i i bác xu ng ch i ng i nói luôn th . - Tôi tính vi c cho th y, còn tôi quên vi c c a tôi. Tôi bi t anh Ba ch Ba tôi th ng th y, n u th y i nói ch c nh ch ch u g . Ng t còn ông c u tôi ây, không bi t tính làm sao cho êm; ng ép g tôi l y ch ng tôi không ch u, nay tôi xu ng ây tôi ng th y ch c ng gi n ng không gia tài cho tôi n. Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 15 www.hobieuchanh.com - i! Có sao mà cô s ? N u cô chê ch trên Sa- éc, mà cô ng ch nào hèn thì ông c u gi n, ch cô ng tôi thì có l nào ng phi n mà lo. Cô Sáu li c m t ngó th y mà c i r i dòm ra ngoài ng và nói r ng: - Bây gi có l anh Ba v i ch Ba tôi v g n t i. Th y thông mu n ng i nói chuy n n a, mà s ng i lâu v ch ng th y ký Tr ng v g p r i r y cô nên trong lòng bâng khuâng, m i ng d y i l i ch cô ng i, trong ng c nh y th ch th ch song g ng làm d n, m t tay thì n m bàn tay cô, còn m t tay thì vu t tóc cô mà nói nh r ng: - Cô nói cô nh l i; t nay tôi th s ng thác có nhau, n u ai ph ai xin tr i t soi xét. Cô Sáu Lý cu i u mà c i; ch ng nghe th y nói d t l i r i, cô m i a tay xô nhè nh và nói r ng: - Thôi i v i, k o anh Ba ch Ba tôi v g p ch t tôi a. IV. TH I LUI B NH C Th y thông ra v , n a ti c, n a m ng, êm y n m tr n tr hoài, không ng c. Sáng b a sau th y vi t m t b c th g i v cho cha me mà nói r ng t i Càmau có cô m i chín tu i, nhan s c p tánh n t hi n hoà, th y th y làm ng ng l m. Cô y m côi, v i anh r làm ký l c s Th ng chánh. Tuy cô không có c a riêng, song ng i c u Sa- éc giàu l n, ã nh n cô làm con nuôi nên ngày sau cô n gia tài c a c u. Trong th th y c ng không xin phép mà c ng không m i cha m xu ng Ca-mau ch i r i nói v cho th y, mà khúc sau h t th y i t ý r ng th y tính c y mai i nói mà c i cô n . Th y g i th i r i, trong lòng kho n khoái, ch c r ng trong n m b y b a a cha m s tr l i, mà tr l i ch c bi u th y h coi v a ý thì nói vì nhà n chi c, l i ng sá xa sôi không th xu ng c. T i b a sau th y không dám xu ng nhà th y ký Tr ng mà ch i n a. Mà th y n m nhà thì x n-xang, ch u không c, nên th y i ngh u-ngh n ngoài ng hoài, i l n l n t i c a th y ký Tr ng th y lén òm vô nhà thì th y th y cô ký ng ng i d a èn mà may, mà không th y d ng cô Sáu Lý. Th y không dám vô, i th ng m t khúc xa r i tr l i, mà c ng không th y cô Sáu Lý. Th y v nhà n m m t h i r i i n a. L n n y th y xu ng t i thì nhà th y ký Tr ng ã óng c a t t èn ng im lìm. Hai êm sau th y c ng i ngang qua ngang l i hoài mà cô Sáu Lý i âu t, th y ch ng th y t m d ng chi h t. Th y x n-xang n ng không c tinh 19 th n dã d i nh ng i au. Chi u th y i làm v , th y ghé ti m mà mua m t cái kh n l a tr ng, b n chéo có thêu b n cái bông h ng. T i th y vi t m t b c th mà t n i t ng t a th y và th th t d u ch t c ng ch ng ph nhau r i th y gói chung v i cái kh n tính a cho cô, song ch a bi t dùng ch c nào mà a cho ti n. 19 o i, m t s linh ng Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 16 www.hobieuchanh.com Sáng b a sau th y b gói y vào túi mà i làm vi c. Th y v a ra kh i nhà thì th y d ng cô Sáu Lý phía d i i lên. Cô th y th y r ng r ng n c m t mà nói: êm b a h m mình nói chuy n v i nhau ai th y h h c v i ch Ba tôi không bi t mà ch ánh tôi d quá. Ch nói ít b a ây ch a tôi v Sa- éc. Th y có tính l nào th y tính, ch n u tôi xa th y ch c tôi t n tôi ch t. Th y thông nghe nói l y làm b i r i l i th y có ng i i g n t i, nên th y t t nói r ng: - Tôi g i th v nhà ch c b a nay t i r i, xin cô ch vài ngày n a coi cha m tôi tr l i th nào r i s hay. Th y v a mu n i thì cô nói r ng: - Sao h m nay th y không xu ng ch i n a? Th y làm nh v y ch Ba tôi ch nghi. T i nay th y xu ng nghe hôn? Có ng i i t i, nên th y v i cô dang ra mà i m t ng i m t ng . T i b a y th y làm d n xu ng ch i nh khi tr c. Cô ký Tr ng ti p r c vui v nh th ng, cô Sáu Lý c ng ra vô, song cô không c i, mà c ng không nói chuy n v i th y. Th y trông th hoài mà không th y cha m h i âm thì trong lòng b t r t ch u không c. Th y ch t i tám b a mà c ng ch a ti p c th nhà, y là vì ông H ng s Tr n V n S c c th c a con t vi c hôn nh n thì v ch ng bàn tính v i nhau r ng cô Sáu Lý là em v m t th y ký s Th ng chánh thì không sang tr ng gì, còn nói ng i c u Sa- éc giàu, mà con mình Cà-mau làm sao bi t ch c trên Sa- éc c. V ch ng ông u d d không mu n cho con mình c i ch ó. Ông H ng s m c lo vi c làng nên bi u v tu t xu ng Cà-mau tr c th m con sau coi tình c nh th nào. Bà H ng s i tàu xu ng B c-liêu r i bà giang ghe mà i Cà-mau. Bà xu ng t i h i chín gi s m mai. Bà ã bi t tr c r ng con mình u nhà bà Phó M , nên bà h i th m mà t i ó. Bà Phó M nghe bà H ng s S c x ng là m c a th y thông, thì bà m ng ti p r c ân c n l m. Hai bà nói chuy n v i nhau, tâm u ý hi p, nên m i nói t h i thì ã thân thi t c ng nh ng i có quen tr c n m b y n m r i. Bà H ng s h i th m cô Sáu Lý và v ch ng th y ký Tr ng là ng i th nào. Bà Phó M l y thi t tình mà nói r ng: ch ng th y ký Tr ng ây m i m y n m nay, tuy không mích lòng ai, song th y có tánh bài b c nên làm có bao nhiêu thua h t b y nhiêu. Còn con Sáu Lý t nh chí l n nó v i anh r nó. H i n m kia nó x ng x u v i th ng bi n c a th y Cai, b v th ng bi n b t b r y rà nên ch nó gi n a nó v trên Sa- éc, nó m i tr xu ng h n m t tháng nay. Lóng tr c tôi th y th y thông chà l t xu ng ó mà ch i hoài, tôi s chúng d d th y mê sa mà mang h i, nên tôi có t b n th y, tôi b th y r y nên tôi không nói n a. T i ó qu quy t l m, v y n có ch xu ng ây, xin ch la d t th y thông ng có cho th y t i lui th ng l m, không nên âu. Bà H ng s vùng h i r ng: Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh - 17 www.hobieuchanh.com Nghe nói ó có m t ng i c u trên Sa- éc giàu l m mà. Tôi không bi t ng i ó, song tôi có nghe nói làm n v y ch giàu gi ng gì. Bà H ng s nghe thu t chuy n gia o c a th y ký Tr ng và tánh n t c a cô Sáu Lý thì bà ã ngán r i, mà ch ng nghe nói ng i c u Sa- éc không giàu thì bà nh t nh c n con, ch ng h khi nào ch u cho nó c i v ch ó. n m i m t gi th y thông v nhà, th y b c vô ngó th y m thì ch ng ng. Th y ch a k p nói chi h t thì bà ã kh i chuy n hôn nh n ra mà r y th y. Bà trách th y sao mê sa chi th gái h , gái nghèo. Th y nghe m khinh b ng i a th y yêu thì au lòng xót d h t s c, song không dám th t kính v i m , ch nói r ng: - Má ng nghe l i ng i ta, cô y x ng áng l m, má th y m t ch c má th ng li n. Bà n i gi n nên nói l n r ng: - Tr c khi i tao v i cha m y d n m y nh ng vi c gì âu, sao m y mau quên l m v y. Tao nói thi t v i m y, n u m y cãi l i tao m y c i con ó thì tao v i cha m y không bi t m y n a, m y mu n làm gi ng gì ó thì m y làm i. Th y ng i khóc n c m t ch y ròng ròng. Th y t c t i mà nói r ng: - Con th ng nó l m, n u không c i nó c ch c con ph i ch t. Bà c i ng t mà nói r ng: - Quí báu d hôn, con có n h c mà sao kh d v y. Ng i ta d d con, con không bi t hay sao. T i b a ó bà H ng s quá giang ghe th ng h mà tr lên B c-liêu. Bà vào Toà b h u quan ch t nh mà khóc l y k r ng v ch ng bà già c có m t chút con trai, nó nh d i mà xa b ng i ta d d nên nó mê sa gái h . Bà xin quan Ch t nh làm ph c th ng giùm ph n v ch ng bà, xin rút con bà v B cliêu làm vi c ng nó lánh xa k qu y. Quan Ch t nh th y bà n n n quá ngài ng lòng, nên ch y t cho Quan trên mà rút th y Tr n V n Phong v B c-liêu. Quan trên nh m l i, song làm gi y i th y v Long-xuyên. T khi bà H ng s S c v r i thì th y thông Phong bu n b c lo s h t s c. Th y b i r i, vì m t àng làm cha m , còn m t àng là ng i yêu, h v ng l i cha m thì au lòng, còn h v a lòng thì th t hi u v i cha m , nên th y l ng l không bi t li u l nào. Th y nghi cho cô Ba p ho c bà Phó M thêu d t cho nên m i có vi c b t hoà nh v y, b i v y th y sanh lòng oán h n, tính ki m nhà khác mà u. Th y ch a nh t nh nên không dám xu ng nhà th y ký Tr ng mà ch i a. Cách b y tám b a, thình lình có dây thép c a quan Ch t nh B c-liêu ánh cho quan Phó Tham bi n Cà-mau hay r ng th y thông Phong i i Long-xuyên và d y ph i i l p t c. Th y hay tin y ch ng khác nào sét ánh bên tai. N u ch ng c không ch u i thì ch c quan trên cách ch c, còn n u i Long-xuyên thì làm sao g n g i v i cô Sáu Lý c n a? Xúi cô tr n anh ch mà i theo mình cho tr n tình chung th y thì có l c; cha ch , làm nh v y thì ngh ch ý cha m . Th y còn b i r i Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 18 www.hobieuchanh.com ch a nh t nh l nào, quan Phó Tham bi n l i thôi thúc bi u th y n i ngày mai ph i i, ch không c trì hoãn. Tuy v ch ng ông H ng s S c d y con, h i nó còn i h c thì khuyên nó ph i rán h c ng làm thông ngôn ký l c, ch ng nó c làm th y thông, thì khuyên nó ph i l a con nhà giàu sang mà k t ôi, và ph i dùng c a h i l mà l p nghi p, ch không ch ng nhân ngh a, không d y cách làm trai, không d n ch nh n quy n, không khuyên tr ng danh d . Nh ng mà l ng tâm c a th y thông ch a u ám thái quá, nên th y c ng bi t th ng yêu cha m , bi t kính tr ng tiên. Nh cái l ng tâm y nó khuyên th y, nên n chi u th y m i nh t nh cô Sáu Lý mà i, thà c t ru t mình, ch không n phi n lòng cha m . n t i th y xu ng nhà th y ký Tr ng t giã ng sáng mai lên ng. i mà c ng may, vì b a y không có v ch ng ký Tr ng nhà, duy có m t mình cô Sáu Lý mà thôi. S th y b i i Long-xuyên ai c ng ã hay r i h t, nên th y m i b c vô thì cô h i r ng: “Nghe nói th y i r i vi c mình tính ó th y li u làm sao?” Th y l y kh n ra lau n c m t, r i ng i ch ng tay mà ngó ng n èn, lòng i r i, h ng ng n ngùng, không nói chi c h t. Cô ng i bên gh d a vách mà khóc r m rúc. Cô i m t h i lâu không nghe th y tr l i, cô m i ng d y h i r i nói r ng: “B a nào th y i xin th y cho tôi bi t tr c. B nào tôi c ng tr n mà i theo th y, ch tôi xa th y m t ngày ch c tôi bu n r u tôi ph i ch t”. Th y l c u mà áp r ng: ”Không c, cô theo tôi không nên âu”. Cô nh ng m t ngó trân mà h i r ng: - Sao v y? - Cha m tôi không b ng lòng cho tôi c i cô, n u tôi cãi l i thì cha m tôi không nhìn tôi n a. - Ai nói v i th y nh v y. - Má tôi nói, ch ai. - Th y g p má th y h i nào mà má th y nói. - Má tôi xu ng b a h m. - Xu ng hôm nào, sao tôi không hay. - Xu ng cách b y tám b a rày. Xu ng có m t b a r y tôi r i gi n b i li n. Cô Sáu Lý nghe m y l i, li n ng i l i trên gh , m t ngó th y trân trân, coi gi n l m. Cách m t h i lâu cô m i h i r ng: - Má th y xa, thu nay không bi t tôi, mà sao l i chê tôi, nên c n không cho th y c i. - Không bi t t i sao mà má tôi không ch u, b i v y h m nay tôi bu n quá. u v y thì bây gi th y tính làm sao? - Thi t khó quá, nên tôi không bi t li u làm sao cho c. - Tôi h i thi t th y v y ch th y th ng tôi hôn? ng tôi cô ã bi t r i, c n gì cô ph i h i n a. - Th y có chê tôi là con m côi nghèo hèn, không x ng áng làm v th y hôn? - Không, o v ch ng mi n là có tình v i nhau thì thôi, ch so sánh giàu nghèo sang hèn là ngh a gì. Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 19 www.hobieuchanh.com - u th y th ng tôi, mà th y c ng không chê tôi nghèo hèn, thì hai a i v i nhau; cha m có gi n thì m t ít n m nguôi ngoai r i thôi, ch không l gi n hoài hay sao mà s . - Không c. Má tôi r y l m. N u tôi cãi l i ch c má tôi không dung âu. t quá gi n thì không t i nhà mình, ch chém gi t gì ó mà s . - Uý! Nói nh v y sao c. u v y th y s cha m h n là th ng tôi. Tình th y nh v y thì có ra gì âu. - Mình làm con ph i s cha m ch . - Té ra th y nh t nh b tôi mà i hay sao? V y mà hôm tr c th th t ch ! - Hôm tr c tôi có dè cha m c n tr nh v y âu. y mà dám x ng là tr ng phu, x ng là quân t . V y mà dám nói ng h v ng m t tôi thì bu n r u ch c ph i ch t. Tr ng phu quân t gì mà g t g m àn bà con gái nh v y. Th y b tôi mà i Long-xuyên th y không s bu n r u r i ch t sao? Th y thông Phong h th n không bi t sao mà tr l i nên ng i g c m t mà ch u. Cô Sáu Lý ng d y mà nói r ng: - Th y thúi l m. Làm trai nh v y nên l t cái m t mà qu ng i. Tôi bi t i, th y g t tôi, s ây tôi ch i, nên xin i ng tr n tôi ch gì. Tôi nói cho th y bi t, th y g t tôi không d gì âu. Cô nói d t l i li n quày qu i vô bu ng gi r ng l y cái kh n v i phong th c a th y a hôm n mà li ng trúng ngay m t th y và m ng r ng: kh n n n! Tr kh n v i th cho m y ó. i âu thì i cho mau. ng ng i ó n a. Th v y mà c ng x ng là th y thông! Thông gì! Thông khoan. Th y h th n, m t mày tái xanh, không nói c m t ti ng, thò tay l m cái kh n v i phong th , r i riu ríu ra v . Th y ra t i ngoài ng r i, mà c ng còn nghe có ti ng l m b m m ng nhi c. V. C T I CÀNG NGUY Trong m y t nh d c theo mé sông H u-giang, duy có t nh Long-xuyên thì nh mà l i nghèo h n h t. Tuy v y mà t nh thành s ch s , d i sông tàu ghé, ghe u ông y, trên ng cây tr ng ngay hàng, tàn che r t mát m . Nh ng ng i giúp vi c nhà n c t th y thông, th y ký, th y giáo, cho n c Ph , Huy n, khi m i i l i Long-xuyên th y x không giàu b ng C n-th , Sóc-tr ng, Sa- éc, R ch-giá, thì bu n, nên không mu n , mà, h c vài tháng, quen bi t ng i b n x , nh t là có n nhà bà H ng qu n Vi n ch i m t ít l n r i, thì em lòng trìu m n, không mu n i i x nào khác n a. Bà H ng qu n Vi n d i xóm Cái-s n, cách ch ch ng vài tr m th c. Bà goá ch ng, tu i ng n m m i r i, mà r ng v n còn c ng kh , tóc ch a m b c. Bà không ph i là nhà c phú, song khi ch ng ch t có l i cho bà m t Wasserzeichen Text Th y Thông Ngôn - H Bi u Chánh 20 www.hobieuchanh.com cái nhà ngói ba c n, n n úc, c a cu n, trong nhà gh bàn ván t th nào c ng ng danh m c h t th y, sau v n thì tr ng cây trái sum sê, tr c sân thì ch ng ki ng v t ê h , ngoài rào song s t ng ng n k gian, trong có bàn ng i mà ng gió. Bà có ru ng thì ít mà có b c thì nhi u, ru ng thì bà cho m n m i n m góp lúc ch ng vài ngàn gi mà thôi, song b c thì ch a y t s t, bà cho vay m i m s ti n l i bà xài không h t. Bà không có con trai, duy có m t a con gái t tên là Lâm Di u-Anh n m tr c bà ã g l y ch ng v d i L p-vò; r i thay, bà có r m ng ch a k p, k chú r mang b nh mà vong thân, làm bà ph i a lu r c con mang v mà khuyên gi i cho nó b t s u não. Lâm Di u-Anh tu i v a m i hai m i hai, ch ng ã ch t ba n m r i, mà cô goá không tính l y ch ng khác. Cô là m t ng i ch n ch t, không ch u thoa son gi i ph n, ch ng h t a mái tóc, nh ch n mày, y ph c thì dùng hàng en v i tr ng, ch không a màu xanh, nói chuy n thì dùng ti ng m t l i êm, ch ng th y cô l -l i gi u c t. Nhan s c c a cô ch ng h n con gái nhà giàu khác, nh ng vì n t c a cô m th m cái h nh c a cô khít khao, l i nói c a cô d u dàng, ng i c a cô y u u, b i v y m y th y t nh, d u ch a có v hay là có v i c ng v y, ai c ng g m ghé tr m tr . Bà H ng qu n Vi n nhà giàu, mà có con gái nh v y, thì c ng qu n20 khách r i, mà bà l i thêm có tánh b i-buôi, h nhà có cúng qu i thì bà a m i h t y th y mà ãi, còn ngày th ng th y nào t i ch i thì bà c ng ti p r c ân c n m, b i v y ch ng êm nào mà nhà bà không có m t vài th y t i ch i, còn b a chúa nh t thì h l i r nhau t i ó ho c ánh bài thính c u, ho c ánh bài t s c; bà ãi r u trà c m cháo thì bà l y xâu, còn h ánh bài v i nhau thì ai n thì nh , ai thua thì ch u. Mà trong m y th y duy có th y Lê Tr ng Sanh t i nhà bà ch i th ng h n t. Th y Lê Tr ng Sanh ng thông ngôn cho quan Chánh–b 21 ch t nh. Th y p trai, v n nói lanh l , y ph c oan trang. Nghe nói th y làm vi c l ng b ng thì ít, mà huê l i thì nhi u; nh ng vì th y a bài b c mà c ng a gió tr ng, nên trong túi th y th ng có n m b y ch c ng luôn luôn, mà trong nhà thì không có m t ng nào h t. Th y ã hai m i sáu tu i r i, song không hi u, th y mu n m t mình ng ch i cho thong th , hay th y ch a th y ai v a lòng p m t, mà th y i l i Long-xuyên b n n m r i, làm vi c thì quan trên yêu, dân d i s , nên mu n thì ch ng thi u chi ng i giành g con, nh ng mà th y ch a tính c i ch nào h t. Khi th y m i quen v i bà H ng qu n Vi n thì th y theo ch c gh o cô Di u Anh hoài, mà th y nói gi u c t, cô c gi nghiêm trang, b i v y tuy tánh th y ngang tàng, mà r i th y c ng ph i kiêng n , không dám nói l -l i n a. M y th y th y n n i Lê Tr ng Sanh mà còn ch c cô Di u Anh không c, b i v y xét ph n mình thì h th m, nên không ai dám h môi. Tuy v y mà ng r nhau t i ch i hoài, có th y thi t th y bà H ng qu n háo khách nên t i ch i, còn có th y l i có ý riêng, th m tính t i th ng ho c may cô Di u Anh có ng tình v a m t ch ng. 20 21 thu hút ( chánh), t nh tr ng, ch t ch t nh