Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O
TR¦êng ®¹i häc kinh tÕ tp. Hå chÝ minh
---------------------
NguyÔn ThÞ Thanh Thóy
HẠN CHẾ RỦI RO GIAO DỊCH TRONG
INTERNET BANKING TẠI C¸C NG¢N HµNG
THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
LUËN V¡N TH¹C SÜ KINH TÕ
TP. Hå ChÝ Minh - N¨m 2008
Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O
TR¦êng ®¹i häc kinh tÕ tp. Hcm
---------------------
NguyÔn ThÞ Thanh Thóy
HẠN CHẾ RỦI RO GIAO DỊCH TRONG
INTERNET BANKING TẠI C¸C NG¢N HµNG
THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
Chuyªn ngµnh
M· sè
:
: Kinh tÕ Tµi chÝnh - Ng©n hµng
60.31.12
LUËN V¡N TH¹C SÜ KINH TÕ
NG¦êi híng dÉn khoa häc:
PGS. TS. TrÇn Hoµng Ng©n
TP. Hå ChÝ Minh - N¨m 2008
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan luËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ: “H¹n chÕ rñi ro giao dÞch nh»m ph¸t triÓn
dÞch vô Internet banking trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam” lµ kÕt qu¶ cña
qu¸ tr×nh häc tËp, nghiªn cøu khoa häc ®éc lËp, nghiªm tóc. C¸c sè liÖu trong luËn
v¨n cã nguån gèc râ rµng, ®¸ng tin cËy vµ ®îc xö lý kh¸ch quan, trung thùc.
TP. HCM, Th¸ng 06 n¨m 2009
NguyÔn ThÞ Thanh Thóy
Môc lôc
Trang phô b×a
Lêi cam ®oan
Môc lôc
Danh môc c¸c tõ tiÕng Anh
Danh môc c¸c b¶ng, s¬ ®å, ®å thÞ
Lêi më ®Çu
Trang
Ch¬ng 1:
Internet Banking Vµ Rñi Ro Giao DÞch Trong
Internet Banking .......................................................................................... 1
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Internet banking ........................................................1
1.1.1. Kh¸i niÖm Ng©n hµng ®iÖn tö vµ Internet banking ....................................1
1.1.2. C¸c cÊp ®é Internet banking ......................................................................2
1.1.2.1. CÊp ®é cung cÊp th«ng tin (Informative) ............................................2
1.1.2.2. CÊp ®é trao ®æi th«ng tin (Communicative) ........................................2
1.1.2.3. CÊp ®é giao dÞch (Transactional) ........................................................3
1.1.3. ¦u vµ nhîc ®iÓm cña Internet banking ...................................................3
1.1.3.1. ¦u ®iÓm cña Internet banking.............................................................3
1.1.3.2. Nhîc ®iÓm cña Internet banking .......................................................4
1.1.4. Nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn Internet banking ...........................................5
1.1.5. Rñi ro trong Internet banking ....................................................................6
1.1.5.1. Rñi ro tÝn dông (credit risk) ................................................................6
1.1.5.2. Rñi ro l·i suÊt (interest rate risk).........................................................7
1.1.5.3. Rñi ro thanh kho¶n (liquidity risk)......................................................7
1.1.5.4. Rñi ro gi¸ c¶ (price risk) .....................................................................7
1.1.5.5. Rñi ro tû gi¸ (exchange rate risk) ........................................................7
1.1.5.6. Rñi ro giao dÞch (transaction risk).......................................................8
1.1.5.7. Rñi ro tu©n thñ / Rñi ro ph¸p lý (compliance risk) .............................8
1.1.5.8. Rñi ro chiÕn lîc (strategy risk)..........................................................8
1.1.5.9. Rñi ro danh tiÕng (reputaion risk) .......................................................8
1.2. Rñi ro giao dÞch trong Internet banking ...........................................................9
1.3. Mét sè yÕu tè ¶nh hëng ®Õn rñi ro giao dÞch khi øng dông Internet banking
...............................................................................................................................11
1.3.1. An toµn th«ng tin (Security).....................................................................12
1.3.2. X¸c thùc (Authentication) ........................................................................13
1.3.3. Chøng thùc (Trust) ...................................................................................16
1.3.4. Kh«ng thÓ tho¸i th¸c (Nonrepudiation) ...................................................16
1.3.5. B¶o mËt th«ng tin c¸ nh©n (Privacy) ........................................................16
1.3.6. TÝnh s½n sµng cña hÖ thèng (Availability) ...............................................17
1.4. Mét sè kinh nghiÖm h¹n chÕ rñi ro giao dÞch trong ho¹t ®éng Internet
banking trªn thÕ giíi ..............................................................................................17
1.4.1. Internet banking t¹i Mü ...........................................................................17
1.4.2. Internet banking t¹i Singapore .................................................................18
1.4.3. Bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam .........................................................19
1.5. Sù cÇn thiÕt h¹n chÕ rñi ro giao dÞch trong ho¹t ®éng Internet banking t¹i c¸c
ng©n hµng th¬ng m¹i ë ViÖt Nam ........................................................................20
1.5.1. TÝnh u viÖt cña Internet banking ...........................................................20
1.5.2. Yªu cÇu ph¸t triÓn Internet banking ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
ViÖt Nam. ...........................................................................................................22
1.5.2.1. Yªu cÇu kh¸ch quan ..........................................................................22
1.5.2.2. Yªu cÇu chñ quan ..............................................................................23
1.5.3. T¸c h¹i cña rñi ro giao dÞch lµm ¶nh hëng ®Õn viÖc ph¸t triÓn Internet
banking...............................................................................................................24
1.5.4. Sù cÇn thiÕt h¹n chÕ rñi ro giao dÞch trong Internet banking t¹i c¸c ng©n
hµng th¬ng m¹i ë ViÖt Nam. ............................................................................25
Ch¬ng 2: Thùc Tr¹ng Rñi Ro Giao DÞch Vµ Qu¶n Lý Rñi Ro giao
dÞch trong ho¹t ®éng Internet Banking T¹i C¸c Ng©n Hµng
Th¬ng M¹i ViÖt Nam .................................................................................. 27
2.1. ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn Internet banking t¹i ViÖt Nam .......................................27
2.1.1 C¬ së ph¸p lý.............................................................................................27
2.1.1. 1. HÖ thèng c¸c v¨n b¶n luËt ................................................................27
2.1.1.2. Néi dung c¸c nghÞ ®Þnh vÒ th¬ng m¹i ®iÖn tö .................................29
2.1.2. C¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ ..........................................................................31
2.1.2.1. T×nh h×nh phæ cËp Internet ë ViÖt Nam ...........................................31
2.1.2.2. Thùc tr¹ng h¹ tÇng thanh to¸n ...........................................................32
2.2. T×nh h×nh øng dông Internet banking t¹i c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt
Nam .......................................................................................................................32
2.2.1. Sè lîng c¸c ng©n hµng triÓn khai Internet banking ................................32
2.2.2. TÝnh n¨ng cña hÖ thèng Internet banking trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
ViÖt Nam ............................................................................................................34
2.2.3. Internet banking ë mét sè ng©n hµng tiªu biÓu .......................................36
2.2.3.1. Internet banking t¹i ng©n hµng ®«ng ¸ ............................................37
2.2.3.2. Internet banking t¹i ng©n hµng Quèc TÕ (VIB Bank) .......................39
2.3. Thùc tr¹ng rñi ro giao dÞch .............................................................................40
2.3.1. Thùc tr¹ng rñi ro giao dÞch trªn thÕ giíi ..................................................40
2.3.1.1. T×nh h×nh an ninh m¹ng trªn thÕ giíi ................................................40
2.3.1.2. Mét sè trêng hîp tÊn c«ng m¹ng ®iÓn h×nh ....................................44
2.3.1.3. C¸c c«ng nghÖ b¶o mËt ®· ®îc ¸p dông trªn thÕ giíi .....................44
2.3.2. T×nh h×nh rñi ro giao dÞch t¹i ViÖt Nam...................................................46
2.4. Thùc tr¹ng ®¶m b¶o an ninh m¹ng t¹i ViÖt Nam............................................49
2.4.1. T×nh h×nh b¶o ®¶m an ninh m¹ng ë ViÖt Nam .........................................49
2.4.2. T×nh h×nh b¶o ®¶m an ninh m¹ng t¹i c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ............51
2.4.3. Mét sè s¶n phÈm b¶o mËt trªn thÞ trêng ViÖt Nam................................51
2.5. Nh÷ng Khã kh¨n trong viÖc h¹n chÕ rñi ro giao dÞch ®èi víi ho¹t ®éng
Internet banking t¹i ViÖt Nam ...............................................................................53
Ch¬ng 3: Mét Sè Gi¶i Ph¸p Nh»m H¹n ChÕ Rñi Ro Giao DÞch
Trong Ho¹t §éng Internet Banking T¹i C¸c Ng©n Hµng
Th¬ng M¹i ViÖt Nam .................................................................................. 58
3.1. Mét sè gi¶i ph¸p ë cÊp ®é qu¶n lý vÜ m« .......................................................58
3.1.1. N©ng cao nhËn thøc cña x· héi vÒ an ninh m¹ng.....................................58
3.1.2. Hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý ..................................................................59
3.1.3. T¨ng cêng qu¶n lý cña nhµ níc ...........................................................60
3.1.4. HiÖn ®¹i hãa c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin ......................................60
3.1.5. T¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ trªn lÜnh vùc an ninh m¹ng .........................61
3.2. Gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. ................................................62
3.2.1. Gi¶i ph¸p chung .......................................................................................62
3.2.1.1. Cã chiÕn lîc ®Çu t hîp lý cho h¹ tÇng c¬ së vµ c«ng nghÖ b¶o mËt
........................................................................................................................62
3.2.1.2. N©ng cao tr×nh ®é nguån nh©n lùc ....................................................63
3.2.2. Gi¶i ph¸p phßng ngõa rñi ro giao dÞch.....................................................63
3.2.2.1. X©y dùng hÖ thèng Internet banking híng ®Õn c¸c môc tiªu cô thÓ
nh»m h¹n chÕ rñi ro giao dÞch. .......................................................................63
3.2.2.2. X©y dùng c¸c quy t¾c vµ tËp qu¸n b¶o mËt cho ng©n hµng .............66
3.2.2.3. Qu¶n lý chÆt chÏ qu¸ tr×nh triÓn khai vµ kiÓm tra hÖ thèng ..............68
3.2.2.4. B¶o ®¶m kh¶ n¨ng kh«i phôc vµ duy tr× tÝnh liªn tôc cña hÖ thèng ..68
3.2.2.5. Qu¶n lý quy tr×nh gia c«ng s¶n phÈm dÞch vô Internet banking .......69
3.2.2.6. Cung cÊp th«ng tin vÒ hÖ thèng Internet banking cña ng©n hµng .....70
3.2.2.7. N©ng cao nhËn thøc vÒ an ninh m¹ng cña kh¸ch hµng ....................70
KÕt luËn
Tµi liÖu tham kh¶o
Phô lôc
DANH Môc c¸c tõ tiÕng anh
2FA -Two factor authentication: HÖ thèng x¸c thùc 2 nh©n tè
Bkis: Trung t©m an ninh m¹ng ®¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi
Crack: BÎ khãa ch¬ng tr×nh
Firewall: Bøc têng löa
File: TËp tin
Hacker: Ngêi th©m nhập vào phần cứng m¸y tÝnh, phần mềm m¸y tÝnh hay
mạng m¸y tÝnh đÓ thay đæi hệ thống đã
ID: Tªn truy cËp
ID-theft: ¡n c¾p th«ng tin nh©n d¹ng
MAS: Ng©n hµng trung ¬ng Singapore
MIM - Man in Middle: ph¬ng thøc tÊn c«ng m¹ng m¸y tÝnh qua trung gian
OTP - One time password: MËt m· sö dông mét lÇn
Password: MËt m· truy cËp
Phishing, Pharming: một hoạt động phạm tội dïng c¸c kỹ thuật lừa đảo
PIN - Personal Indentification Number: Nh©n d¹ng c¸ nh©n
Token: thÎ sinh m·
Trojan: mét lo¹i phÇn mÒm ®éc h¹i
USB: ThÎ nhí
Virus : Nh÷ng ch¬ng tr×nh hay ®o¹n m· ®îc thiÕt kÕ ®Ó tù nh©n b¶n vµ sao
chÐp chÝnh nã vµo c¸c ®èi tîng l©y nhiÔm kh¸c (æ ®Üa, m¸y tÝnh, tËp tin…)
Vncert: Trung t©m øng cøu khÈn cÊp m¸y tÝnh ViÖt Nam
Website: Trang web, trang m¹ng
Danh môc c¸c b¶ng
B¶ng 2.1: Sè lîng ng©n hµng triÓn khai Internet banking t¹i ViÖt Nam
B¶ng 2.2: C¸c ng©n hµng ®· triÓn khai Internet banking t¹i ViÖt Nam
B¶ng 2.3: T×nh h×nh an ninh m¹ng t¹i ViÖt Nam
Danh môc c¸c s¬ ®å, ®å thÞ
S¬ ®å 1.1: S¬ ®å ph¬ng thøc m· hãa ®èi xøng
S¬ ®å 1.2: S¬ ®å ph¬ng thøc m· hãa kh«ng ®èi xøng
§å thÞ 1.3: Chi phÝ giao dÞch qua c¸c kªnh kh¸c nhau t¹i Mü
§å thÞ 2.1: Tèc ®é ph¸t triÓn ngêi dïng Internet ë ViÖt Nam.
§å thÞ 2.2: Thèng kª sè giao dÞch vµ gi¸ trÞ chuyÓn kho¶n cña dÞch vô ng©n
hµng trùc tuyÕn §«ng ¸ n¨m 2007
§å thÞ 2.3: Mêi níc cã nhiÒu trang web bÞ tÊn c«ng nhÊt
§å thÞ 2.4: Lý do kh¸ch hµng kh«ng sö dông Internet banking
§å thÞ 2.5: C¸c rñi ro giao dÞch kh¸ch hµng e ng¹i
Lêi Më §Çu
1.
Sù CÇn ThiÕt Cña §Ò Tµi
Cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ th«ng tin ®ang cã t¸c ®éng to lín tíi nÒn kinh tÕ
thÕ giíi. Thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng nµy ®· vµ ®ang ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn
ph¬ng thøc s¶n xuÊt, ph©n phèi, tiªu dïng nãi chung vµ lµm thay ®æi liªn tôc c¸c
s¶n phÈm, dÞch vô ¸p dông trong qu¶n lý - kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th¬ng
m¹i nãi riªng. Ngµy nay, viÖc x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh cña c¸c ng©n hµng
thêng ®îc g¾n liÒn víi x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ øng dông c«ng nghÖ
th«ng tin. Internet banking lµ mét thµnh qu¶ cña viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin
trong lÜnh vùc ng©n hµng. Th«ng qua Internet banking, nh÷ng rµo c¶n hay giíi h¹n
vÒ kh«ng gian vµ thêi gian thùc sù bÞ ph¸ vì, tõ ®ã, c¸c ng©n hµng cã thÓ tháa m·n
kh¸ch hµng cña m×nh víi nhiÒu dÞch vô míi chÊt lîng cao, tiÖn lîi, nhanh chãng vµ
tiÕt kiÖm, ®Æc biÖt lµ trong c¸c giao dÞch thanh to¸n. Tuy nhiªn, nh÷ng tiÖn Ých cña
Internet banking l¹i ®i kÌm víi rñi ro giao dÞch bao gåm sù kh«ng s½n sµng cña hÖ
thèng vµ nguy c¬ vÒ an ninh m¹ng. Rñi ro giao dÞch ®· t¹o nªn t©m lý e ng¹i cho c¸c
ng©n hµng th¬ng m¹i còng nh kh¸ch hµng, lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh
c¶n trë sù ph¸t triÓn dÞch vô Internet banking ë ViÖt Nam.
ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, trong ®ã tµi
chÝnh ng©n hµng lµ lÜnh vùc cã tèc ®é héi nhËp nhanh nhÊt. Nh÷ng lîi Ých mµ
Internet banking còng nh c¸c dÞch vô trùc tuyÕn kh¸c mang l¹i thùc sù lµ c«ng cô
c¹nh tranh h÷u hiÖu cho c¸c ng©n hµng trong níc trong cuéc ch¹y ®ua víi c¸c ng©n
hµng níc ngoµi ®ang ngµy cµng th©m nhËp s©u vµo thÞ trêng ViÖt Nam. Do ®ã,
viÖc nghiªn cøu vµ triÓn khai nhanh chãng, ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ rñi ro
giao dÞch, thóc ®Èy dÞch vô Internet banking ph¸t triÓn trong c¸c ng©n hµng th¬ng
m¹i ViÖt Nam thùc sù trë nªn cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt.
Sau mét thêi gian t×m hiÓu vÒ thùc tr¹ng rñi ro giao dÞch trong häat ®éng
Internet banking t¹i ViÖt Nam còng nh nhËn thÊy ®îc tÝnh cÊp thiÕt cña vÊn ®Ò
nµy, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “H¹n chÕ rñi ro giao dÞch nh»m ph¸t triÓn dÞch vô
Internet banking trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam”.
2.
Ph¹m Vi Vµ Môc Tiªu Nghiªn Cøu
Nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn rñi ro giao dÞch (thùc tr¹ng rñi ro, vÊn
®Ò an ninh b¶o mËt...) trong dÞch vô Internet banking t¹i c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
ViÖt Nam. T×m hiÓu c¸c kinh nghiÖm h¹n chÕ rñi ro trªn thÕ giíi, kÕt hîp víi t×nh
h×nh thùc tÕ ë ViÖt Nam , tõ ®ã ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp vµ mang tÝnh thùc
tiÔn cao nh»m h¹n chÕ rñi ro nµy, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn dÞch vô Internet banking
trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam .
3.
Ph¬ng Ph¸p Nghiªn Cøu
Ph¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch: Thu thËp vµ xö lý th«ng tin tõ c¸c nguån
s¸ch b¸o, c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng, th«ng tin th¬ng m¹i, c¸c tæ chøc, hiÖp héi.
Ph¬ng ph¸p th¨m dß: Kh¶o s¸t thùc tÕ th«ng qua phiÕu th¨m dß ý kiÕn
kh¸ch hµng, xö lý sè liÖu b»ng phÇn mÒm SPSS.
4.
KÕt CÊu LuËn V¨n
CÊu tróc luËn v¨n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Internet Banking Vµ Rñi Ro Giao DÞch Trong DÞch Vô Internet
Banking
Ch¬ng 2: Thùc Tr¹ng Rñi Ro Giao DÞch Vµ Qu¶n Lý Rñi Ro Giao DÞch
Trong Ho¹t ®éng Internet Banking T¹i C¸c Ng©n Hµng Th¬ng M¹i ViÖt Nam
Ch¬ng 3: Mét Sè KiÕn NghÞ Vµ Gi¶i Ph¸p Nh»m H¹n ChÕ Rñi Ro Giao
DÞch Trong Ho¹t §éng Internet Banking T¹i C¸c Ng©n Hµng Th¬ng M¹i ViÖt Nam
Do cßn h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu, tµi liÖu thu thËp còng nh tr×nh ®é
hiÓu biÕt, ®Ò tµi nghiªn cøu cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong
c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®éc gi¶ quan t©m, tham gia ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u
cho ®Ò tµi thªm phong phó.
- Trang 1 -
Ch¬ng 1: Internet Banking Vµ Rñi Ro Giao DÞch
Trong Internet Banking
1.1. Nh÷ng VÊn ®Ò C¬ B¶n VÒ Internet Banking
1.1.1. Kh¸i niÖm Ng©n hµng ®iÖn tö vµ Internet banking
Ho¹t ®éng ng©n hµng ®iÖn tö lµ ho¹t ®éng ng©n hµng ®îc thùc hiÖn qua c¸c
kªnh ph©n phèi ®iÖn tö. Kªnh ph©n phèi ®iÖn tö lµ hÖ thèng c¸c ph¬ng tiÖn ®iÖn tö
vµ quy tr×nh tù ®éng xö lý giao dÞch ®îc tæ chøc tÝn dông sö dông ®Ó giao tiÕp víi
kh¸ch hµng vµ cung øng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô ng©n hµng cho kh¸ch hµng.
C¸c dÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö ®· ¸p dông t¹i ViÖt Nam bao gåm: dÞch vô
ng©n hµng t¹i nhµ (Home banking); dÞch vô ng©n hµng tù ®éng qua ®iÖn tho¹i
(Phone banking); dÞch vô ng©n hµng qua ®iÖn tho¹i di ®éng (Mobile banking); dÞch
vô ng©n hµng qua m¹ng Internet (Internet banking) vµ dÞch vô Kiosk ng©n hµng.
Internet banking lµ mét trong nh÷ng kªnh ph©n phèi c¸c s¶n phÈm dÞch vô
cña ng©n hµng th¬ng m¹i. HÖ thèng nµy cho phÐp kh¸ch hµng truy cËp c¸c tµi
kho¶n giao dÞch còng nh c¸c th«ng tin chung vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô cña ng©n
hµng th«ng qua mét m¸y tÝnh c¸ nh©n hay mét thiÕt bÞ th«ng minh kh¸c. Internet
banking sö dông m«i trêng truyÒn th«ng Internet, cung cÊp th«ng tin vµ thùc hiÖn
giao dÞch tøc thêi (online). ®Ó sö dông Internet banking, kh¸ch hµng cÇn cã m¸y
tÝnh, thiÕt bÞ truy cËp m¹ng. Kh¸ch hµng, th«ng qua tr×nh duyÖt web, gäi thùc hiÖn
c¸c ch¬ng tr×nh trªn m¸y chñ trªn Internet t¹i m¸y tÝnh cña m×nh ®Ó truy cËp vµo
tµi kho¶n vµ thùc hiÖn c¸c giao dÞch víi ng©n hµng. PhÇn mÒm Internet banking thùc
sù n»m t¹i m¸y chñ cña ng©n hµng díi d¹ng c¸c trang chñ. Mçi trang chñ cña
ng©n hµng ®îc coi lµ mét cöa sæ giao dÞch. Mét có nhÊp chuét ®¬n gi¶n vµo ®êng
liªn kÕt (hotlink) thÝch hîp sÏ t¹o kÕt nèi víi tr×nh duyÖt vµ yªu cÇu trang web thùc
hiÖn yªu cÇu dÞch vô tµi chÝnh cña kh¸ch hµng.
S¶n phÈm vµ dÞch vô Internet banking cã thÓ bao gåm c¸c s¶n phÈm b¸n bu«n
cho kh¸ch hµng doanh nghiÖp còng nh c¸c s¶n phÈm b¸n lÎ cho kh¸ch hµng c¸
nh©n. VÒ c¬ b¶n, Internet banking cã thÓ cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô nh c¸c
- Trang 2 -
kªnh ph©n phèi kh¸c cña ng©n hµng th¬ng m¹i nh: qu¶n lý tiÒn mÆt, ®iÖn chuyÓn
tiÒn, giao dÞch thanh to¸n bï trõ tù ®éng, xuÊt tr×nh vµ thanh to¸n hãa ®¬n… cho
kh¸ch hµng doanh nghiÖp; truy vÊn sè d tµi kho¶n, chuyÓn kho¶n, tra cøu th«ng tin
giao dÞch, xin cÊp tÝn dông, ho¹t ®éng ®Çu t…cho kh¸ch hµng c¸ nh©n. Víi
Internet banking ng©n hµng cßn cã thÓ kÕt hîp víi c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng qua
m¹ng ®Ó x©y dùng cæng thanh to¸n qua m¹ng, ®©y lµ h×nh thøc thanh to¸n nhanh
chãng, tiÖn lîi vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy th¬ng m¹i ®iÖn tö vµ thanh to¸n kh«ng dïng
tiÒn mÆt ph¸t triÓn.
1.1.2. C¸c cÊp ®é Internet banking
Cho ®Õn nay, c¸c s¶n phÈm Internet banking ®îc chia thµnh ba cÊp ®é.
1.1.2.1. CÊp ®é cung cÊp th«ng tin (Informative)
§©y lµ cÊp ®é thÊp nhÊt cña Internet banking, ë h×nh thøc nµy, ng©n hµng
cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô cña ng©n hµng trªn trang web, toµn
bé th«ng tin nµy ®îc lu tr÷ trªn mét m¸y chñ (server) hoµn toµn ®éc lËp víi hÖ
thèng d÷ liÖu cña ng©n hµng. Rñi ro t¬ng ®èi thÊp v× kh«ng cã liªn kÕt gi÷a m¸y
chñ Internet banking vµ m¹ng néi bé cña ng©n hµng. Ng©n hµng cã thÓ tù cung cÊp
dÞch vô Internet banking nµy hoÆc thuª mét ®¬n vÞ kh¸c. MÆc dï Ýt rñi ro cho c¸c
ng©n hµng, m¸y chñ hay trang web vÉn cã thÓ bÞ tÊn c«ng, trang web cña ng©n hµng
cã nguy c¬ bÞ thay thÕ hoÆc söa ®æi. Rñi ro ®¸ng quan t©m ®èi víi lo¹i h×nh Internet
banking nµy lµ kh¶ n¨ng bÞ tÊn c«ng díi h×nh thøc tõ chèi dÞch vô hay thay ®æi néi
dung.
1.1.2.2. CÊp ®é trao ®æi th«ng tin (Communicative)
H×nh thøc Internet banking nµy cho phÐp mét sè t¬ng t¸c gi÷a hÖ thèng cña
ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. C¸c t¬ng t¸c cã thÓ chØ giíi h¹n ë th ®iÖn tö, truy vÊn
th«ng tin tµi kho¶n, xin cÊp tÝn dông, hay cËp nhËt d÷ liÖu (thay ®æi tªn vµ ®Þa chØ).
H×nh thøc nµy cã rñi ro cao h¬n h×nh thøc th«ng tin do c¸c m¸y chñ Internet
banking cã thÓ ®îc kÕt nèi víi m¹ng néi bé cña ng©n hµng. Do ®ã, cÇn cã c¸c biÖn
ph¸p kiÓm so¸t thÝch hîp ®Ó ng¨n ngõa, theo dâi vµ c¶nh b¸o vÒ nh÷ng truy cËp tr¸i
phÐp hÖ thèng m¸y tÝnh vµ m¹ng néi bé cña ng©n hµng. ViÖc kiÓm so¸t virus tÊn
c«ng còng quan träng h¬n nhiÒu so víi h×nh thøc th«ng tin.
- Trang 3 -
1.1.2.3. CÊp ®é giao dÞch (Transactional)
Internet banking ë cÊp ®é nµy cho phÐp kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c giao dÞch
víi ng©n hµng. §©y lµ h×nh thøc Internet banking cã rñi ro cao nhÊt vµ cÇn ®îc
kiÓm so¸t chÆt chÏ do m¸y chñ ®îc kÕt nèi víi m¹ng néi bé cña ng©n hµng hoÆc
cña ®¬n vÞ gia c«ng phÇn mÒm. Kh¸ch hµng cã thÓ thùc hiÖn c¸c giao dÞch, bao gåm
truy cËp tµi kho¶n, thanh to¸n hãa ®¬n, chuyÓn tiÒn…
1.1.3. ¦u vµ nhîc ®iÓm cña Internet banking
1.1.3.1. ¦u ®iÓm cña Internet banking
1.1.3.1.1. ¦u ®iÓm ®èi víi kh¸ch hµng
TiÖn lîi: Internet banking gióp cho kh¸ch hµng cã thÓ liªn l¹c víi ng©n hµng
mét c¸ch nhanh chãng, thuËn tiÖn ®Ó thùc hiÖn mét sè nghiÖp vô ng©n hµng t¹i bÊt
kú thêi ®iÓm nµo (24 giê mçi ngµy, 7 ngµy mét tuÇn) vµ ë bÊt cø n¬i ®©u. §iÒu nµy
®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cã Ýt thêi gian ®Ó ®i ®Õn v¨n phßng trùc
tiÕp giao dÞch víi ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa, kh¸ch hµng c¸ nh©n cã
sè lîng giao dÞch víi ng©n hµng kh«ng nhiÒu, sè tiÒn mçi lÇn giao dÞch kh«ng lín.
§©y lµ lîi Ých mµ c¸c giao dÞch kiÓu ng©n hµng truyÒn thèng khã cã thÓ ®¹t ®îc.
Nhanh chãng vµ chÝnh x¸c: Internet banking cho phÐp kh¸ch hµng thùc hiÖn
vµ x¸c nhËn c¸c giao dÞch víi ®é chÝnh x¸c cao rÊt nhanh chØ trong vµi gi©y,.
TiÕt kiÖm chi phÝ: Chi phÝ cho c¸c giao dÞch qua m¹ng Ýt h¬n rÊt nhiÒu so víi
giao dÞch trùc tiÕp t¹i c¸c chi nh¸nh ng©n hµng do kh¸ch hµng kh«ng ph¶i tèn chi
phÝ ®i l¹i còng nh kh«ng ph¶i tr¶ phÝ phôc vô cho ng©n hµng.
HiÖu qu¶: kh¸ch hµng cã thÓ truy cËp vµ qu¶n lý tÊt c¶ c¸c tµi kho¶n ng©n
hµng, nh IRAs, CDs, chøng kho¸n… tõ chØ mét trang web. NhiÒu trang web
Internet banking cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c c«ng cô tinh vi nh c¸c ch¬ng tr×nh
b¸o gi¸ chøng kho¸n, th«ng b¸o l·i suÊt, qu¶n lý danh môc ®Çu t… víi nh÷ng
th«ng tin “nãng” nhÊt, nh»m gióp kh¸ch hµng qu¶n lý hiÖu qu¶ tÊt c¶ c¸c tµi s¶n
cña m×nh. H¬n n÷a, víi nh÷ng tiªu chuÈn chuÈn ho¸, kh¸ch hµng ®îc phôc vô tËn
tôy vµ chÝnh x¸c thay v× ph¶i tuú thuéc vµo th¸i ®é phôc vô kh¸c nhau cña c¸c nh©n
viªn ng©n hµng.
1.1.3.1.2. ¦u ®iÓm ®èi víi ng©n hµng
- Trang 4 -
TiÕt kiÖm chi phÝ: Ng©n hµng cã thÕ tiÕt kiÖm chi phÝ do kh«ng ph¶i tæ chøc
vµ trang bÞ cho v¨n phßng giao dÞch, kh«ng ph¶i thuª nh©n viªn giao dÞch trùc tiÕp.
Më réng ph¹m vi ®Þa lý: Internet banking cho phÐp c¸c ng©n hµng tiÕp cËn
c¸c kh¸ch hµng ë rÊt xa trô së ng©n hµng. Trªn thùc tÕ, cã nhiÒu ng©n hµng chØ cung
cÊp s¶n phÈm dÞch vô trªn m¹ng mµ kh«ng cÇn v¨n phßng giao dÞch.
Gióp cung cÊp s¶n phÈm ®a d¹ng cho kh¸ch hµng: nhê cã Internet banking,
kh¸ch hµng cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn nhiÒu s¶n phÈm vµ dÞch tµi chÝnh cña ng©n hµng
s½n cã qua m¹ng.
1.1.3.2. Nhîc ®iÓm cña Internet banking
1.1.3.2.1. Nhîc ®iÓm ®èi víi kh¸ch hµng
MÊt thêi gian ®¨ng ký vµ nghiªn cøu s¶n phÈm: §Ó ®¨ng ký giao dÞch
Internet banking víi ng©n hµng, kh¸ch hµng cã thÓ ph¶i cung cÊp tªn truy cËp (ID)
vµ ký vµo mÉu ®¬n ë mét chi nh¸nh ng©n hµng.
Kh¸ch hµng còng cã thÓ gÆp khã kh¨n khi truy cËp trang web cña ng©n hµng
lÇn ®Çu, v× thÕ sÏ ph¶i bá thêi gian vµ c«ng søc ®Ó nghiªn cøu tríc khi sö dông dÞch
vô.
ThiÕu tin tëng: §èi víi nhiÒu ngêi, trë ng¹i lín nhÊt cña Internet banking
lµ lµm sao ®Ó an t©m khi sö dông kªnh ph©n phèi nµy. SÏ cã nh÷ng c©u hái hoµi nghi
®¹i lo¹i nh: giao dÞch cña t«i cã thµnh c«ng kh«ng? t«i ®· nhÊn nót chuyÓn tiÒn
mét hay hai lÇn?… C¸ch tèt nhÊt lµ lu«n in c¸c biªn nhËn giao dÞch vµ gi÷ l¹i cïng
víi c¸c chøng tõ ng©n hµng cho tíi khi c¸c giao dÞch nµy ®îc cËp nhËt trªn trang
th«ng tin c¸ nh©n hay trªn b¶n sao kª cña ng©n hµng.
ThiÕu th«ng tin nãng: Qua Internet banking kh¸ch hµng nhËn ®îc th«ng tin
kh«ng thÓ ®Çy ®ñ nh qua mét c¸n bé chuyªn tr¸ch cña ng©n hµng. Kh¸ch hµng sÏ
mÊt ®i c¬ héi trao ®æi th«ng tin víi b¹n hµng, n¾m b¾t t×nh h×nh míi, “nãng” t¹i n¬i
giao dÞch cña ng©n hµng.
1.1.3.2.2. Nhîc ®iÓm ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
Vèn ®Çu t lín: §Ó x©y dùng mét hÖ thèng Internet banking ®ßi hái ph¶i cã
lîng vèn ®Çu t ban ®Çu kh¸ lín ®Ó lùa chän ®îc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®óng ®Þnh
híng, ngoµi ra cßn cã c¸c chi phÝ cho hÖ thèng dù phßng, chi phÝ b¶o tr×, duy tr× vµ
- Trang 5 -
ph¸t triÓn hÖ thèng, ®æi míi c«ng nghÖ sau nµy. §ång thêi cÇn cã mét ®éi ngò kü s,
c¸n bé kü thuËt cã tr×nh ®é ®Ó qu¶n trÞ, vËn hµnh hÖ thèng… mét lîng chi phÝ mµ
kh«ng ph¶i ng©n hµng th¬ng m¹i nµo còng s½n sµng bá ra ®Çu t. Cha kÓ viÖc ®Çu
t Êy cã ph¸t huy hiÖu qu¶ hay kh«ng cßn phô thuéc vµo hÖ thèng h¹ tÇng truyÒn
th«ng cña ®Êt níc, hay nãi kh¸c ®i cßn phô thuéc vµo nh÷ng nç lùc chung cña c¶
mét quèc gia chø kh«ng riªng g× mét ng©n hµng th¬ng m¹i nµo. Tríc khi quyÕt
®Þnh triÓn khai Internet banking, c¸c ng©n hµng thêng ph¶i xem xÐt liÖu lîi Ých mµ
kªnh ph©n phèi nµy ®em l¹i cã ®ñ ®Ó bï ®¾p kho¶n chi phÝ ban ®Çu hay kh«ng.
Rñi ro: Internet banking chøa ®ùng trong nã nhiÒu rñi ro, ®Æc biÖt lµ rñi ro
giao dÞch. §©y lµ mét trong nh÷ng lý do chÝnh c¶n trë kh¸ch hµng vµ c¸c ng©n hµng
th¬ng m¹i ®Õn víi dÞch vô nµy.
1.1.4. Nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn Internet banking
Sù hiÓu biÕt vµ chÊp nhËn cña c«ng chóng: Kh¸ch hµng thêng quen víi c¸ch
giao dÞch trùc tiÕp vµ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. Thay ®æi thãi quen nµy cña kh¸ch
hµng kh«ng ph¶i lµ ®iÒu ®¬n gi¶n. H¬n n÷a, Internet banking lµ mét kªnh ph©n phèi
míi, muèn sö dông ph¶i t×m hiÓu nªn kh«ng dÔ ®Ó thuyÕt phôc kh¸ch hµng sö dông.
Do ®ã, sù hiÓu biÕt cña c«ng chóng vÒ Internet banking vµ c¸c lîi Ých cña dÞch vô
nµy lµ ®iÒu cÇn thiÕt. C¸c ng©n hµng cÇn ph¶i cã nh÷ng chiÕn dÞch phæ biÕn lµm cho
kh¸ch hµng hiÓu râ u ®iÓm còng nh híng dÉn hä sö dông c¸c dÞch vô nµy.
KÕt cÊu h¹ tÇng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng: §Ó ph¸t triÓn
Internet banking tríc tiªn cÇn ph¶i cã mét kÕt cÊu h¹ tÇng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin
vµ truyÒn th«ng ph¸t triÓn. Internet banking ®îc cung cÊp dùa trªn sù réng kh¾p,
phæ biÕn cña m¹ng Internet. Nh÷ng tiÕn bé nhanh chãng trong ngµnh c«ng nghÖ
th«ng tin vµ truyÒn th«ng thêi gian qua ®· t¹o tiÒn ®Ò cho ho¹t ®éng Internet
banking.
KÕt cÊu h¹ tÇng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng ph¸t triÓn sÏ gióp t¹o
ra sù thuËn tiÖn, chÝnh x¸c, nhanh chãng vµ an toµn cña hÖ thèng m¹ng. Mét khi
kh¸ch hµng ®· tõ bá thãi quen giao dÞch trùc tiÕp vµ chÊp nhËn ph¬ng thøc giao
dÞch qua Internet, hiÓu râ u ®iÓm, cã ®ñ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ®Ó thùc hiÖn giao dÞch
th× mong muèn sö dông c¸c dÞch vô Internet banking sÏ phô thuéc vµo sù thuËn tiÖn,
- Trang 6 -
nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ an toµn mµ dÞch vô ®ã cã thÓ b¶o ®¶m.
Nguån nh©n lùc: HÖ thèng Internet banking ®ßi hái mét lùc lîng lín lao
®éng ®îc ®µo t¹o tèt vÒ c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng ®Ó cung cÊp c¸c øng
dông cÇn thiÕt, ®¸p øng yªu cÇu hç trî vµ chuyÓn giao c¸c tri thøc kü thuËt thÝch hîp.
ThiÕu c¸c kü n¨ng ®Ó lµm viÖc trªn Internet vµ lµm viÖc víi c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i
kh¸c, h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng sö dông tiÕng Anh - ng«n ng÷ c¨n b¶n cña Internet còng
lµ nh÷ng trë ng¹i cho viÖc ph¸t triÓn Internet banking.
HÖ thèng cung øng s¶n phÈm dÞch vô vµ thanh to¸n trùc tuyÕn: Internet
banking sÏ kh«ng thÓ ph¸t triÓn khi kh«ng cã mét hÖ thèng cung øng hµng hãa, dÞch
vô vµ thanh to¸n trùc tuyÕn. Mét hÖ thèng cung øng vµ thanh to¸n trùc tuyÕn nãi
chung bao hµm c¸c dÞch vô m¹ng cung cÊp hµng ho¸ hoÆc dÞch vô vµ thanh to¸n tiÒn
cho c¸c hµng hãa vµ dÞch vô ®ã. Hµng ho¸ ë ®©y cã thÓ bao gåm hµng ho¸ th«ng
thêng hoÆc hµng ho¸ ®iÖn tö nh tµi liÖu ®iÖn tö, ¶nh hoÆc nh¹c. T¬ng tù, dÞch vô
ë ®©y cã thÓ lµ c¸c dÞch vô truyÒn thèng nh kh¸ch s¹n hoÆc ®Æt vÐ, còng cã thÓ lµ
c¸c dÞch vô ®iÖn tö nh ph©n tÝch thÞ trêng tµi chÝnh díi d¹ng ®iÖn tö. ChÝnh sù
ph¸t triÓn cña hÖ thèng nµy ®· thóc ®Èy Internet banking ph¸t triÓn.
Khu«n khæ ph¸p lý vµ c¸c chuÈn mùc cho Internet banking: Internet banking
lµ mét h×nh thøc cung øng dÞch vô ng©n hµng míi, do ®ã ®ßi hái c¸c khu«n khæ
ph¸p lý míi. Internet banking chØ cã thÓ triÓn khai ®îc hiÖu qu¶ vµ an toµn khi
®îc c«ng nhËn vÒ mÆt ph¸p lý. Kªnh ph©n phèi nµy ®ßi hái m«i trêng kinh tÕ kü
thuËt ®îc chuÈn ho¸ cao ®é. Trong m«i trêng nh vËy c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô
ph¶i tu©n thñ c¸c chuÈn mùc nghiªm ngÆt. Do ®ã cÇn ph¶i x©y dùng vµ hoµn thiÖn
khu«n khæ ph¸p lý vµ c¸c chuÈn mùc cho Internet banking.
1.1.5. Rñi ro trong Internet banking
Còng nh c¸c ph¬ng thøc giao dÞch ng©n hµng kh¸c, Internet banking chøa
®ùng trong nã nhiÒu rñi ro, trong ®ã, rñi ro ®Æc trng nhÊt lµ rñi ro giao dÞch.
1.1.5.1. Rñi ro tÝn dông (credit risk)
Rñi ro tÝn dông lµ lo¹i rñi ro ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh cÊp tÝn dông cña ng©n
hµng, biÓu hiÖn trªn thùc tÕ qua viÖc kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc nî hoÆc tr¶ nî
kh«ng ®óng h¹n cho ng©n hµng.
- Trang 7 -
Internet banking t¹o c¬ héi cho c¸c ng©n hµng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng.
Kh¸ch hµng cã thÓ tiÕp cËn ng©n hµng tõ bÊt k× n¬i nµo trªn thÕ giíi. Khi giao dÞch
víi kh¸ch hµng trªn m¹ng, ng©n hµng thiÕu sù tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, do
®ã khã cã thÓ kiÓm tra nh©n th©n, mét nh©n tè quan träng ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh
cho vay an toµn. ViÖc kiÓm tra c¸c tµi s¶n thÕ chÊp còng nh c¸c cam kÕt ®¶m b¶o
sÏ rÊt khã kh¨n khi ngêi ®i vay ë xa. H¬n n÷a, mét vÊn ®Ò ph¸t sinh lµ luËt cña
quèc gia nµo sÏ chi phèi c¸c mèi quan hÖ trong Internet banking.
1.1.5.2. Rñi ro l·i suÊt (interest rate risk)
Rñi ro l·i suÊt lµ lo¹i rñi ro xuÊt hiÖn khi cã sù thay ®æi cña l·i suÊt thÞ trêng
hoÆc cña nh÷ng yÕu tè cã liªn quan ®Õn l·i suÊt dÉn ®Õn tæn thÊt vÒ tµi s¶n hoÆc lµm
gi¶m thu nhËp cña ng©n hµng.
Internet banking cho phÐp c¸c ng©n hµng tiÕp cËn c¸c kho¶n vay, cho vay vµ
c¸c mèi quan hÖ kh¸c tõ nhiÒu kh¸ch hµng h¬n so víi c¸c h×nh thøc giao dÞch kh¸c.
ViÖc tiÕp cËn nhiÒu h¬n nh÷ng kh¸ch hµng lu«n t×m kiÕm l·i suÊt tèt nhÊt sÏ dÉn ®Õn
rñi ro cao h¬n.
1.1.5.3. Rñi ro thanh kho¶n (liquidity risk)
Rñi ro thanh kho¶n lµ lo¹i rñi ro xuÊt hiÖn trong trêng hîp ng©n hµng thiÕu
kh¶ n¨ng chi tr¶, kh«ng chuyÓn ®æi kÞp c¸c lo¹i tµi s¶n ra tiÒn hoÆc kh«ng cã kh¶
n¨ng vay mîn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c hîp ®ång thanh to¸n.
T¬ng tù nh rñi ro l·i suÊt, Internet banking cho phÐp c¸c ng©n hµng tiÕp
cËn c¸c kho¶n vay, cho vay vµ c¸c mèi quan hÖ kh¸c tõ nhiÒu kh¸ch hµng h¬n so víi
c¸c h×nh thøc giao dÞch kh¸c nªn còng sÏ dÉn ®Õn rñi ro thanh kho¶n cao h¬n.
1.1.5.4. Rñi ro gi¸ c¶ (price risk)
Rñi ro gi¸ c¶ lµ rñi ro ®èi víi thu nhËp hay vèn cña ng©n hµng ph¸t sinh do
nh÷ng thay ®æi trong gi¸ trÞ cña c¸c danh môc c¸c c«ng cô tµi chÝnh ®îc giao dÞch.
Nhê ho¹t ®éng Internet banking, ng©n hµng cã thÓ më réng ho¹t ®éng m«i giíi, ®¶m
b¶o vµ b¸n c¸c kho¶n cho vay, do ®ã dÔ gÆp rñi ro gi¸ c¶ h¬n.
1.1.5.5. Rñi ro tû gi¸ (exchange rate risk)
Rñi ro tû gi¸ lµ rñi ro ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh cho vay ngo¹i tÖ hoÆc qu¸
tr×nh kinh doanh ngo¹i tÖ cña ng©n hµng khi tØ gi¸ biÕn ®éng theo chiÒu híng bÊt
- Trang 8 -
lîi.
Th«ng qua Internet banking, ng©n hµng cã thÓ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng vay, cho
vay hoÆc kinh doanh ngo¹i tÖ víi kh¸ch hµng tõ nhiÒu quèc gia, b»ng nh÷ng tiÒn tÖ
kh¸c nhau, do ®ã rñi ro còng cao h¬n.
1.1.5.6. Rñi ro giao dÞch (transaction risk)
Rñi ro giao dÞch lµ rñi ro hiÖn t¹i vµ tiÒm tµng ®èi víi thu nhËp vµ vèn cña
ng©n hµng ph¸t sinh do sù gian lËn, sai sãt hoÆc do mÊt kh¶ n¨ng cung cÊp s¶n phÈm
hay dÞch vô, duy tr× lîi thÕ c¹nh tranh vµ qu¶n lý th«ng tin.
1.1.5.7. Rñi ro tu©n thñ / Rñi ro ph¸p lý (compliance risk)
Rñi ro ph¸p lý lµ rñi ro hiÖn t¹i vµ tiÒm tµng ®èi víi thu nhËp vµ vèn cña
ng©n hµng ph¸t sinh do nh÷ng vi ph¹m hay kh«ng tu©n thñ luËt lÖ, quy ®Þnh, quy t¾c,
tËp qu¸n hay tiªu chuÈn ®¹o ®øc. Internet banking gióp ng©n hµng më réng ph¹m vi
ho¹t ®éng ra c¸c quèc gia vµ khu vùc kh¸c nhau, lµm t¨ng rñi ro tu©n thñ. Rñi ro
tu©n thñ cã thÓ dÉn ®Õn viÖc ng©n hµng bÞ ph¹t hay ph¶i båi thêng thiÖt h¹i, vµ mÊt
hiÖu lùc hîp ®ång. Rñi ro tu©n thñ cã thÓ lµm ng©n hµng bÞ mÊt uy tÝn, mÊt c¬ héi
kinh doanh, mÊt tiÒm n¨ng më réng ho¹t ®éng vµ gi¶m tÝnh hiÖu lùc cña c¸c cam kÕt.
1.1.5.8. Rñi ro chiÕn lîc (strategy risk)
Rñi ro chiÕn lîc lµ rñi ro hiÖn t¹i vµ tiÒm tµng ®èi víi thu nhËp vµ vèn cña
ng©n hµng ph¸t sinh do nh÷ng quyÕt ®Þnh sai, do viÖc kh«ng thùc thi ®óng c¸c chiÕn
lîc hay do thiÕu ®¸p øng ®èi víi nh÷ng thay ®æi cña ngµnh. Rñi ro nµy lµ hµm sè
cña sù t¬ng thÝch cña c¸c môc tiªu chiÕn lîc cña ng©n hµng, c¸c chiÕn lîc kinh
doanh ®îc triÓn khai ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®ã, nguån lùc sö dông vµ chÊt
lîng cña viÖc thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc.
S¶n phÈm vµ c«ng nghÖ Internet banking mµ ng©n hµng ®a ra cã thÓ kh«ng
phï hîp víi nh÷ng môc tiªu trong chiÕn lîc cña ng©n hµng. Còng cã thÓ ng©n hµng
sÏ kh«ng cã ®ñ nguån lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n ®Ó ph¸t hiÖn, theo dâi vµ kiÓm
so¸t c¸c rñi ro trong Internet banking.
1.1.5.9. Rñi ro danh tiÕng (reputaion risk)
Rñi ro danh tiÕng lµ rñi ro hiÖn t¹i vµ tiÒm tµng ®èi víi thu nhËp vµ vèn cña
ng©n hµng ph¸t sinh do sù ®¸nh gi¸ kh«ng tèt cña c«ng chóng, lµm ¶nh hëng ®Õn
- Trang 9 -
kh¶ n¨ng thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ míi hay duy tr× c¸c mèi quan hÖ cò.
Danh tiÕng cña ng©n hµng cã thÓ bÞ ¶nh hëng nÕu ng©n hµng kh«ng thÓ ®¸p
øng yªu cÇu cña thÞ trêng hay kh«ng thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô kÞp thêi, chÝnh x¸c
nh: kh«ng thÓ ®¸p øng nhu cÇu ®i vay cña kh¸ch hµng, hÖ thèng cung øng kh«ng
®¸ng tin cËy hay kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng tr¶ lêi kÞp thêi c¸c th¾c m¾c cña kh¸ch
hµng. Danh tiÕng cña ng©n hµng cã thÓ bÞ hñy ho¹i nÕu Internet banking mµ ng©n
hµng cung cÊp kÐm chÊt lîng, thËm chÝ cã thÓ lµm cho kh¸ch hµng vµ c«ng chóng
xa l¸nh.
1.2. Rñi Ro Giao DÞch Trong Internet Banking
Rñi ro giao dÞch lµ rñi ro hiÖn t¹i vµ tiÒm tµng ®èi víi thu nhËp vµ vèn cña
ng©n hµng ph¸t sinh do sù gian lËn, sai sãt, hoÆc do mÊt kh¶ n¨ng cung cÊp s¶n
phÈm hay dÞch vô, duy tr× lîi thÕ c¹nh tranh vµ qu¶n lý th«ng tin. Rñi ro giao dÞch
lu«n cã trong mçi s¶n phÈm vµ dÞch vô ng©n hµng cung cÊp vµ tiÒm Èn trong viÖc
ph¸t triÓn vµ cung øng s¶n phÈm, xö lý giao dÞch, íc tÝnh vµ triÓn khai hÖ thèng,
tÝnh phøc t¹p cña s¶n phÈm vµ dÞch vô, vµ m«i trêng kiÓm so¸t néi bé.
C¸c s¶n phÈm Internet banking cã møc ®é rñi ro giao dÞch cao, ®Æc biÖt lµ khi
quy tr×nh cung cÊp s¶n phÈm kh«ng ®îc ho¹ch ®Þnh, thùc hiÖn vµ theo dâi ®Çy ®ñ.
C¸c ng©n hµng cã cung cÊp s¶n phÈm vµ dÞch vô qua Internet cã thÓ gÆp rñi ro khi
kh«ng ®¶m b¶o ®ñ kh¶ n¨ng cung øng c¸c dÞch vô chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ ®¸ng tin
cËy ®Ó lµm cho kh¸ch hµng tin tëng h¬n vµo th¬ng hiÖu cña m×nh. Kh¸ch hµng
giao dÞch qua Internet thêng Ýt kiªn nhÉn víi nh÷ng thiÕu sãt cña ng©n hµng, ngîc
l¹i, c¸i hä mong ®îi lµ s¶n phÈm lu«n cã s½n liªn tôc vµ trang web dÔ sö dông.
Rñi ro giao dÞch cßn xuÊt hiÖn khi cã c¸c cuéc tÊn c«ng vµ th©m nhËp vµo
m¸y tÝnh vµ hÖ thèng m¹ng cña ng©n hµng. §©y lµ rñi ro cã tÝnh chÊt nghiªm träng
nhÊt trong c¸c d¹ng rñi ro giao dÞch. Rñi ro thuéc thÓ lo¹i nµy phô thuéc nhiÒu vµo
yÕu tè kh¸ch quan nªn rÊt khã phßng tr¸nh vµ kh¾c phôc. HËu qu¶ cña c¸c cuéc tÊn
c«ng vµ th©m nhËp lµ kh«ng thÓ lêng tríc ®îc, cã thÓ chØ lµ mét sù mÊt m¸t
th«ng tin c¸ nh©n hoÆc còng cã thÓ lµ mét vô ®¸nh c¾p tµi kho¶n víi gi¸ trÞ v« cïng
lín. C¸c nghiªn cøu cho thÊy hÖ thèng m¹ng cña ng©n hµng dÔ bÞ tÊn c«ng tõ néi bé
h¬n lµ tõ bªn ngoµi v× ngêi sö dông néi bé hiÓu râ hÖ thèng vµ c¸ch tiÕp cËn hÖ
- Xem thêm -