Mô tả:
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
CAO VĂN CHÍ
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC, SINH THÁI HỌC
HAI LOÀI RUỒI ĂN RỆP Dideopsis aegrota Fabricius và
Syrphus ribesii Linnaeus VÀ KHẢ NĂNG SỬ DỤNG CHÚNG
TRONG PHÒNG CHỐNG RỆP MUỘI HẠI CÂY ĂN QUẢ
CÓ MÚI Ở HÀ NỘI VÀ PHỤ CẬN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: BẢO VỆ THỰC VẬT
HÀ NỘI - 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
CAO VĂN CHÍ
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC, SINH THÁI HỌC
HAI LOÀI RUỒI ĂN RỆP Dideopsis aegrota Fabricius và
Syrphus ribesii Linnaeus VÀ KHẢ NĂNG SỬ DỤNG CHÚNG
TRONG PHÒNG CHỐNG RỆP MUỘI HẠI CÂY ĂN QUẢ
CÓ MÚI Ở HÀ NỘI VÀ PHỤ CẬN
CHUYÊN NGÀNH: BẢO VỆ THỰC VẬT
MÃ SỐ: 62.62.01.12
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
GS. TS. NGUYỄN VĂN ĐĨNH
HÀ NỘI - 2013
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án này là trung thực và chưa từng được
dùng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã
được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rõ
nguồn gốc.
Tác giả luận án
Cao Văn Chí
i
LỜI CẢM ƠN
Hoàn thành luận án này, trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
tới GS.TS. Nguyễn Văn Đĩnh đã tận tình hướng dẫn, dìu dắt tôi trong suốt
quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo Bộ môn Côn trùng, Khoa
Nông học và Ban Quản lý đào tạo, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã
quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Chi ủy, Ban Giám đốc Trung tâm Nghiên
cứu và Phát triển Cây có múi, Viện Nghiên cứu Rau quả đã giúp đỡ và tạo
điều kiện thuận lợi về mọi mặt cho tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo các xã Liên Nghĩa, huyện Văn Giang,
tỉnh Hưng Yên; xã Thủy Xuân Tiên, huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội; thị
trấn Cao Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình đã giúp đỡ tôi thực hiện đề
tài trong thời gian qua.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới các bạn bè, đồng nghiệp người thân
trong gia đình đã tận tình động viên, giúp đỡ trong suốt thời gian thực hiện
luận án.
Hà Nội, ngày
tháng
năm 2013
Tác giả luận án
Cao Văn Chí
ii
MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan
i
Lời cảm ơn
ii
Mục lục
iii
Danh mục chữ viết tắt
vi
Danh mục bảng
vii
Danh mục hình
x
MỞ ĐẦU
1
1.
Đặt vấn đề
1
2.
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
3
3.
Mục đích, yêu cầu của đề tài
3
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4
5.
Những đóng góp mới của đề tài
4
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU
5
1.1.
Cơ sở khoa học của đề tài
5
1.2.
Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước
6
1.2.1. Thành phần rệp muội và thiên địch của chúng
6
1.2.2. Đặc điểm hình thái và sinh học, sinh thái học của ruồi ăn rệp
10
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của ruồi ăn rệp
12
1.2.4. Vai trò của ruồi ăn rệp và khẳ năng sử dụng chúng
13
1.3.
16
Tình hình nghiên cứu ở trong nước
1.3.1. Thành phần rệp muội và thiên địch của chúng
16
1.3.2. Đặc điểm hình thái và sinh học, sinh thái học của ruồi ăn rệp
20
1.3.3. Vai trò của ruồi ăn rệp và khả năng sử dụng chúng
22
1.4.
24
Những vấn đề đã được và chưa được đề cập đến
iii
CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
26
2.1.
Địa điểm nghiên cứu
26
2.2.
Thời gian nghiên cứu
27
2.3.
Vật liệu và dụng cụ nghiên cứu
27
2.3.1. Vật liệu nghiên cứu
27
2.3.2. Dụng cụ nghiên cứu
28
2.4.
Nội dung nghiên cứu
28
2.5.
Phương pháp nghiên cứu
28
2.5.1. Phương pháp điều tra, thu thập xác định thành phần thiên địch
của rệp muội hại cây ăn quả có múi ở vùng Hà Nội và phụ cận
28
2.5.2. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm hình thái và sinh học, sinh
thái học của 2 loài ruồi ăn rệp (D. aegrota, S. ribesii)
31
2.5.3. Phương pháp nghiên cứu sinh thái học của 2 loài ruồi ăn rệp
(D. aegrota, S. ribesii) và khả năng sử dụng chúng trong phòng
chống rệp muội hại cây ăn quả có múi
35
2.5.4. Phương pháp tính toán và xử lý số liệu
44
CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
45
3.1.
Thành phần thiên địch của rệp muội hại cây ăn quả có múi ở
vùng Hà Nội và phụ cận
45
3.1.1. Thành phần và mức độ hại của các loài rệp muội
45
3.1.2. Thành phần và mức độ phổ biến của côn trùng bắt mồi rệp muội
hại cây ăn quả có múi
3.2.
53
Đặc điểm hình thái và sinh vật học của ruồi ăn rệp cánh nâu
Dideopsis aegrota Fabricius và ruồi ăn rệp vằn vàng Syrphus
ribesii Linnaeus
59
3.2.1. Đặc điểm hình thái và sinh vật học của loài ruồi ăn rệp cánh nâu
Dideopsis aegrota Fabricius
59
iv
3.2.2. Đặc điểm hình thái và sinh vật học của ruồi ăn rệp vằn vàng
Syrphus ribesii Linnaeus
3.3.
67
Đặc điểm sinh thái học của 2 loài ruồi ăn rệp (D.aegrota,
S. ribesii) và khả năng sử dụng chúng trong phòng chống rệp
muội hại cây ăn quả có múi
75
3.3.1. Đặc điểm sinh thái học của loài ruồi ăn rệp cánh nâu D. aegrota
75
3.3.2. Khả năng sử dụng ruồi ăn rệp trong phòng chống rệp muội hai
cây ăn quả có múi
110
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
121
1.
Kết luận
121
2.
Kiến nghị
122
Danh mục các công trình công bố có liên quan đến luận án
123
Tài liệu tham khảo
124
Phụ lục
134
v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu, chữ viết tắt
Diễn giải
CAQ
Cây ăn quả
BNN & PTNT
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
BVTV
Bảo vệ thực vật
cs.
Cộng sự
ĐTG
Độ thưởng gặp
et al.
Và những người khác
IPM
Quản lý dịch hại tổng hợp
KD
Kinh doanh
KTCB
Kiến thiết cơ bản
MĐPB
Mức độ phổ biến
pp.
Trang
QCVN
Quy chuẩn Việt Nam
RAR
Ruồi ăn rệp
r
Hệ số tương quan
SPB
Sự phân bố
Stt
Số thứ tự
TLPB
Tỷ lệ phân bố
tr.
Trang
VTSL
Vị trí số lượng
vi
DANH MỤC BẢNG
STT
3.1.
Tên bảng
Trang
Thành phần và mức độ phổ biến của rệp muội (Homoptera:
Aphididae) hại cây ăn quả có múi tại vùng Hà Nội và phụ cận
(năm 2010 - 2012)
3.2.
46
Mức độ hại của rệp muội xanh A. spiraecola trên lá non của cây
ăn quả có múi tại Chương Mỹ (Hà Nội), năm 2011
3.3.
Mức độ hại của rệp muội xanh A. spiraecola trên lộc non của cây
ăn quả có múi tại Chương Mỹ (Hà Nội), năm 2012
3.4.
51
Thành phần và mức độ phổ biến của côn trùng bắt mồi trên cây
ăn quả có múi tại vùng Hà Nội và phụ cận (năm 2010 - 2012)
3.5.
49
54
Sự bắt gặp ấu trùng ruồi ăn rệp cánh nâu D. aegrota trên một số
cây trồng tại Chương Mỹ (Hà Nội), năm 2011 - 2012
56
3.6.
Kích thước các pha phát dục của ruồi ăn rệp cánh nâu D. aegrota
59
3.7.
Thời gian phát dục của ruồi ăn rệp cánh nâu D. aegrota
63
3.8.
Sức đẻ trứng của trưởng thành cái ruồi ăn rệp cánh nâu
D. aegrota
64
3.9.
Tỷ lệ trứng nở của ruồi ăn rệp cánh nâu D. aegrota
65
3.10.
Tỷ lệ ấu trùng của ruồi ăn rệp cánh nâu D. aegrota hóa nhộng
66
3.11.
Kích thước các pha phát dục của RAR vằn vàng S. ribesii
68
3.12.
Thời gian phát dục của ruồi ăn rệp vằn vàng S. ribesii
71
3.13.
Sức đẻ trứng của trưởng thành cái ruồi ăn rệp vằn vàng S. ribesii
72
3.14.
Tỷ lệ trứng nở của ruồi ăn rệp vằn vàng S. ribesii
73
3.15.
Tỷ lệ ấu trùng của ruồi ăn rệp vằn vàng S. ribesii hóa nhộng
74
3.16.
Sự phân bố của rệp muội xanh A. spiraecola trên cây ăn quả có
múi tại Chương Mỹ (Hà Nội), năm 2011
vii
78
3.17.
Sự phân bố của ấu trùng RAR cánh nâu D. aegrota trên cây ăn
quả có múi tại Chương Mỹ (Hà Nội), năm 2011
3.18.
Mật độ trứng của 2 loài ruồi ăn rệp ngoài tự nhiên tại Chương
Mỹ (Hà Nội), năm 2011
3.19.
79
Mật độ trứng của 2 loài ruồi ăn rệp muội ngoài tự nhiên tại
Chương Mỹ (Hà Nội), năm 2012
3.20.
82
Tỷ lệ nhộng của 2 loài ruồi ăn rệp (D. aegrota, S. ribesii) bị ong
ký sinh, năm 2011
3.21.
78
103
Ảnh hưởng của 3 loại thuốc trừ sâu đến ấu trùng của 2 loài ruồi
ăn rệp (D. aegrota, S. ribesii) ở trong phòng thí nghiệm tại
Chương Mỹ, năm 2012
3.22.
105
Ảnh hưởng của 3 loại thuốc trừ sâu đến ấu trùng của 2 loài ruồi
ăn rệp (D. aegrota, S. ribesii) ở ngoài đồng tại Chương Mỹ, năm
2012
3.23.
106
Ảnh hưởng của số lần phun Dầu khoáng DC-Tron Plus 98.8EC
đến ấu trùng của ruồi ăn rệp cánh nâu D. aegrota trên vườn cây
cam tại Chương Mỹ, năm 2012
3.24.
107
Ảnh hưởng của số lần phun Dầu khoáng DC-Tron Plus 98.8EC
đến ấu trùng của ruồi ăn rệp vằn vàng S. ribesii trên cây cam tại
Chương Mỹ, năm 2012
3.25.
109
Sức ăn rệp muội xanh A. spiraecola bị ấu trùng của ruồi ăn rệp
cánh nâu D. aegrota tiêu thụ trong các pha phát dục
3.26.
Sức ăn rệp muội nâu đen T. aurantii bị ấu trùng của ruồi ăn rệp
cánh nâu D. aegrota tiêu thụ trong các pha phát dục
3.27.
112
112
Sức ăn rệp muội xanh A. spiraecola bị ấu trùng của ruồi ăn rệp
vằn vàng S. ribesii tiêu thụ trong các pha phát dục
viii
114
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
VUI LÒNG TẢI VỀ
ĐỂ XEM BẢN FULL
ĐẦY ĐỦ !
- Xem thêm -