BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRẦN MINH THIỆN
qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ
ph¸t triÓn n«ng th«n viÖt nam
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2009
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRẦN MINH THIỆN
qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ
ph¸t triÓn n«ng th«n viÖt nam
CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG
: 60.31.12
MÃ SỐ
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. TRẦM THỊ XUÂN HƯƠNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2009
LêI CAM §OAN
T«i xin cam ®oan c¸c sè liÖu trong luËn v¨n nµy ®−îc thu thËp tõ nguån thùc
tÕ. Nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp vµ gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt lµ cña c¸ nh©n t«i tõ viÖc nghiªn
cøu vµ rót ra tõ thùc tÕ lµm viÖc t¹i Ng©n hµng N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng
Th«n ViÖt Nam.
TrÇn Minh ThiÖn
Môc lôc
Trang:
DANH MôC C¸C Tõ VIÕT T¾T TRONG LUËN V¡N
Danh môc c¸c b¶ng Sè LIÖU
Danh môc c¸c BIÓU §å
PhÇn më ®Çu
1.
Lý do chän ®Ò tµi
01
2.
Môc ®Ých nghiªn cøu
01
3.
§èi t−îng nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu
02
4.
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
02
5.
KÕt cÊu cña luËn v¨n
02
CH¦¥NG 1: TæNG QUAN VÒ QU¶N TRÞ RñI RO TÝN DôNG T¹I
NG¢N HµNG TH¦¥NG M¹I
1.1.
rñi ro tÝn dông
03
1.1.1.
Kh¸i niÖm rñi ro tÝn dông
03
1.1.2.
Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông
03
1.1.2.1.
C¨n cø vµo nguyªn nh©n ph¸t sinh rñi ro
03
1.1.2.2.
C¨n cø vµo tÝnh kh¸ch quan, chñ quan cña nguyªn nh©n g©y
ra rñi ro
05
1.1.3.
T¸c ®éng vµ hËu qu¶ cña rñi ro tÝn dông
05
1.1.3.1.
§èi víi Ng©n hµng
05
1.1.3.2.
§èi víi hÖ thèng Ng©n hµng
06
1.1.3.3.
§èi víi nÒn kinh tÕ
06
1.1.3.4.
Trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i
07
1.1.4.
Nguyªn nh©n cña rñi ro tÝn dông
07
1.2.
QU¶N TRÞ rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng
th−¬ng m¹i
07
1.2.1.
Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
07
1.2.2.
Ph−¬ng ph¸p qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
08
1.2.2.1.
Qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông theo Basel I
08
1.2.2.2.
Qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông theo Basel II
10
1.2.3.
C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông
14
1.3.
Kinh nghiÖm vÒ qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông t¹i
mét sè n−íc §èi víi ng©n hµng th−¬ng m¹i
viÖt nam
1.3.1.
16
Bµi häc kinh nghiÖm tõ viÖc cho vay d−íi chuÈn ¶nh h−ëng
®Õn thÞ tr−êng tµi chÝnh Mü
16
1.3.2.
Kinh nghiÖm qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông cña mét sè n−íc
17
1.3.2.1.
Kinh nghiÖm qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông cña mét sè NHTM ë Mü
17
1.3.2.2.
Kinh nghiÖm qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông cña mét sè NHTM
Trung Quèc
1.3.2.3.
17
Kinh nghiÖm qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông cña mét sè NHTM
Singapore
19
KÕt luËn ch−¬ng 1
21
CH¦¥NG 2: Thùc tr¹ng qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông t¹i
ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng
th«n viÖt nam
2.1.
Giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ ng©n hµng n«ng nghiÖp
vµ ph¸t triÓn n«ng th«n viÖt nam
22
2.1.1.
Bèi c¶nh ra ®êi cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam
22
2.1.2.
C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña Ng©n hµng N«ng NghiÖp vµ Ph¸t
triÓn N«ng Th«n ViÖt Nam
2.2.
22
thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông t¹i ng©n
hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
viÖt nam
25
2.2.1.
§Þnh h−íng ho¹t ®éng tÝn dông
25
2.2.2.
Ho¹t ®éng tÝn dông
25
2.3.
Thùc tr¹ng qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông t¹i
ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng
th«n viÖt nam
29
2.3.1.
Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc trong qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
29
2.3.2.
Nh÷ng tån t¹i trong qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
34
2.3.3.
Nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i trong qu¶n trÞ rñi
ro tÝn dông
2.3.3.1.
39
Mét sè quy ®Þnh cña NHNN ch−a hîp lý, mét sè bé phËn cña
NHNN ho¹t ®éng ch−a hiÖu qu¶
39
2.3.3.2.
Ng©n hµng kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông yÕu kÐm
41
2.3.3.3.
Nguyªn nh©n thuéc vÒ kh¸ch hµng
45
2.3.3.4.
Nguyªn nh©n kh¸c
47
KÕt luËn ch−¬ng 2
53
Ch−¬ng 3: gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ rñi ro
tÝn dông t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t
triÓn n«ng th«n viÖt nam
3.1.
§Þnh h−íng ph¸t triÓn cña Ng©n hµng N«ng
nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam
3.2.
54
GI¶I ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ rñi ro
tÝn dông t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t
triÓn n«ng th«n viÖt nam
3.2.1.
56
X©y dùng quy tr×nh qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông phï hîp thùc tÕ
cña Ng©n hµng
56
3.2.1.1.
NhËn diÖn, ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông
56
3.2.1.2.
§¸nh gi¸ vµ ®o l−êng rñi ro tÝn dông
59
3.2.1.3.
Gi¸m s¸t, kiÓm tra, phßng ngõa rñi ro vµ kh¾c phôc hËu qu¶
59
rñi ro
3.2.2.
X©y dùng ph−¬ng ph¸p xÕp h¹ng tÝn dông néi bé phï hîp víi
®iÒu kiÖn cña Ng©n hµng vµ phï hîp víi c¸c chuÈn mùc, yªu
cÇu cña qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
59
3.2.2.1.
Hoµn chØnh hÖ thèng chÊm ®iÓm vµ xÕp h¹ng kh¸ch hµng
60
3.2.2.2.
X©y dùng ph−¬ng ph¸p xÕp h¹ng tÝn dông néi bé phï hîp víi
®iÒu kiÖn cña Ng©n hµng vµ phï hîp víi c¸c chuÈn mùc, yªu
cÇu cña qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
3.2.3.
C¬ cÊu l¹i bé m¸y qu¶n lý tÝn dông ®¸p øng tèt yªu cÇu qu¶n
trÞ rñi ro tÝn dông ®¹t hiÖu qu¶ cao
3.2.4.
65
67
®µo t¹o nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu qu¶n trÞ rñi ro tÝn
dông
68
3.2.5.
Nhãm gi¶i ph¸p phßng ngõa rñi ro
69
3.2.5.1.
N©ng cao chÊt l−îng thÈm ®Þnh vµ ph©n tÝch tÝn dông
69
3.2.5.2.
Thùc hiÖn quy ®Þnh tû lÖ ®¶m b¶o an toµn.
73
3.2.5.3.
T¨ng c−êng c¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t.
74
3.2.5.4.
T¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm to¸n néi bé
76
3.2.5.5.
KiÓm so¸t vµ h¹n chÕ rñi ro ph¸p lý
76
3.2.5.6.
H¹n chÕ l¹m dông quyÒn lùc cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®èi víi
c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng
77
3.2.5.7.
Phßng ngõa rñi ro lbi suÊt cho vay
77
3.2.6.
Nhãm gi¶i ph¸p ®a d¹ng hãa ®Ó ph©n t¸n rñi ro
78
3.2.6.1.
§a d¹ng hãa ®èi t−îng kh¸ch hµng ®Ó ph©n t¸n rñi ro
78
3.2.6.2.
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh tÝn dông ®Ó ph©n t¸n rñi ro
78
3.2.6.3.
TiÕp tôc triÓn khai lång ghÐp, bæ trî yÕu tè b¶o hiÓm vµ tÝn
dông
3.2.7.
§Çu t− ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vô nh»m
hç trî ®¾c lùc cho ho¹t ®éng qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
3.2.8.
78
80
TiÕp tôc hiÖn ®¹i hãa hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin vµ ®¸nh
gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n c«ng nghÖ th«ng tin
80
3.2.9.
Qu¶n lý danh môc ®Çu t− tÝn dông phï hîp víi thÕ m¹nh vµ
®Æc ®iÓm cña Ng©n hµng N«ng NghiÖp
81
3.2.10.
Nhãm gi¶i ph¸p h¹n chÕ, bï ®¾p tæn thÊt khi rñi ro x¶y ra
82
3.2.10.1.
T¨ng c−êng hiÖu qu¶ xö lý nî cã vÊn ®Ò
82
3.2.10.2.
Thùc hiÖn nghiªm tóc ph©n lo¹i nî, trÝch lËp dù phßng rñi ro
vµ xö lý kÞp thêi, hiÖu qu¶ khi cã dÊu hiÖu rñi ro
84
3.3.
GI¶I PH¸P KH¸C
84
3.3.1.
Gi¶i ph¸p ®èi víi Ng©n hµng Nhµ n−íc
84
3.3.2.
Gi¶i ph¸p ®èi víi chÝnh phñ
86
3.3.3.
Gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc
87
KÕt luËn ch−¬ng 3
88
PHÇN KÕt luËn
89
Tµi liÖu tham kh¶o
Phô LôC I:
Nguyªn nh©n cña rñi ro tÝn dông
Phô LôC II:
Nh÷ng h¹n chÕ cña qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
theo Basel I
Phô LôC III:
Ba trô cét chÝnh cña Basel II
Phô LôC IV:
So s¸nh gi÷a hiÖp −íc basel I vµ hiÖp −íc míi
Basel II
Phô LôC V:
HÖ thèng c¸c nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc vÒ
biÖn ph¸p thËn träng theo khuyÕn c¸o cña
Uû ban Basel
Phô LôC VI:
Bé s¸ch h−íng dÉn (®−îc cËp nhËt ®Þnh kú)
víi c¸c khuyÕn nghÞ hiÖn nay cña ñy ban
Basel, c¸c h−íng dÉn vµ tiªu chuÈn
Phô LôC VII:
Nh÷ng khã kh¨n trong øng dông qu¶n trÞ
rñi ro tÝn dông theo Basel II
Phô LôC VIII:
C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña Ng©n hµng
N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng Th«n ViÖt
Nam
Phô LôC IX:
S¥ §å bé m¸y tæ chøc NHNo & PTNT VN
Phô LôC X:
T×NH H×NH Huy ®éng vèn cña Ng©n hµng
N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng Th«n ViÖt
Nam
Phô LôC XI:
D− nî cho vay cña Ng©n hµng N«ng NghiÖp
vµ Ph¸t triÓn N«ng Th«n ViÖt Nam
Phô LôC XII:
QUI TR×NH CHÊM §IÓM XÕP H¹NG TÝN DôNG C¸
NH¢N CñA NHNo & PTNT VN
Phô LôC XIII:
M« h×nh ®iÓm sè tÝn dông doanh nghiÖp
cña Edward I. Altman
Phô LôC XIV:
CHÊM §IÓM QUY M¤ CñA DOANH NGHIÖP
DANH MôC C¸C Tõ VIÕT T¾T TRONG LUËN V¡N
TiÕng Anh
Agribank
ViÖt Nam Bank for
Ng©n hàng N«ng Nghiệp và
Agriculture and Rural
Ph¸t triển N«ng Th«n Việt
Development
Nam
ATM
Automatic teller machine
M¸y giao dÞch tự động
CAR
Capital Adequacy Ratio
Hệ số an toàn vốn
CIC
Credit Information Center
Trung t©m th«ng tin tÝn dông
cña Ng©n Hµng Nhµ N−íc
GDP
IMF
OECD
Gross Domestic Product
International Monetary
Fund
Tổng sản phẩm quốc nội
Quỹ tiền tệ quốc tế
Organization for Economic
Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn
Co-operation and
kinh tÕ
Development
Suất sinh lợi trªn tổng tài sản
ROA
Return on Assets
ROE
Return on Equity
WB
World Bank
Ng©n hàng Thế giới
WTO
World Trade Organization
Tổ chức Thương mại Thế giới
Suất sinh lợi trªn vốn chủ sở
hữu
TiÕng ViÖt
CBCNV
C¸n bé c«ng nh©n viªn
CBTD
C¸n bé tÝn dông
DNNN
Doanh nghiÖp Nhµ n−íc
H§QT
Héi ®ång qu¶n trÞ
NHNN
Ng©n hàng Nhà nước
NHNNg
Ng©n Hµng n−íc ngoµi
NHNo &
Ng©n hàng N«ng Nghiệp và
PTNT VN
Ph¸t triển N«ng th«n Việt Nam
NHTM
NHTM CP
NHTM NN
Ng©n hàng Thương mại
Ng©n hàng Thương mại cổ
phần
Ng©n hàng Thương mại Nhµ
n−íc
NHTW
Ng©n hµng Trung −¬ng
RRTD
Rñi ro tÝn dông
QTRRTD
Qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
TCTD
Tổ chức tÝn dụng
TP.HCM
Thµnh phè Hå ChÝ Minh
XHTN
XÕp h¹ng tÝn nhiÖm
Danh môc c¸c b¶ng Sè LIÖU
B¶ng
2.1
Trang:
Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh
cña NHNo & PTNT VN tõ n¨m 2003 - 2008
2.2
24
Tû träng d− nî cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña NHNo &
PTNT VN n¨m 2007 – 2008
2.3
30
HÖ sè an toµn vèn cña NHNo & PTNT VN n¨m 2005 –
2008
X.1
C¬ cÊu nguån vèn NHNo & PTNT VN ®Õn 31/12/2008
XI.1
D− nî ph©n theo vïng kinh tÕ NHNo & PTNT VN ®Õn
34
Phô lôc
x
31/12/2008
Phô lôc xI
XII.1
ChÊm ®iÓm c¸c th«ng tin c¸ nh©n c¬ b¶n
Phô lôc XII
XII.2
ChÊm ®iÓm tiªu chÝ quan hÖ víi Ng©n hµng
Phô lôc XII
XII.3
Tæng hîp ®iÓm vµ xÕp h¹ng kh¸ch hµng c¸ nh©n
Phô lôc XII
XIII.1 T−¬ng quan gi÷a chØ sè tÝn dông Z” - ®iÒu chØnh cña Altman
víi hÖ thèng ký hiÖu xÕp h¹ng cña S&P
Phô lôc XIII
XIV.1
ChÊm ®iÓm quy m« doanh nghiÖp cña Agribank
Phô lôc XIV
XIV.2
ChÊm ®iÓm quy m« doanh nghiÖp theo ®Ò xuÊt cña ®Ò tµi
nghiªn cøu
Phô lôc XIV
Danh môc c¸c BIÓU §å
BiÓu
®å
Trang:
2.1
Tû lÖ t¨ng tr−ëng d− nî vµ nguån vèn giai ®o¹n 1997 - 2008
26
2.2
C¬ cÊu d− nî ph©n theo thêi h¹n giai ®o¹n 1997 - 2008
26
2.3
D− nî xÊu giai ®o¹n 1997 - 2008
27
2.4
Tû lÖ nî xÊu giai ®o¹n 1997 - 2008
27
2.5
T×nh h×nh nî xÊu vµ vèn ®iÒu lÖ qua c¸c n¨m 1997 - 2008
28
2.6
Tèc ®é t¨ng tr−ëng d− nî vµ tèc ®é t¨ng nî xÊu giai ®o¹n
1997 – 2008
28
X.1
Nguån vèn huy ®éng giai ®o¹n 1997 - 2008
Phô lôc
x
X.2
Tû lÖ t¨ng tr−ëng nguån vèn giai ®o¹n 1997 - 2008
Phô lôc
x
X.3
C¬ cÊu tiÒn göi cña kh¸ch hµng ®Õn 31/12/2008
Phô lôc
x
X.4
C¬ cÊu nguån vèn huy ®éng n¨m 2008
Phô lôc
x
X.5
C¬ cÊu nguån vèn theo lo¹i tiÒn tÖ n¨m 2008
Phô lôc
x
XI.1
D− nî cho vay giai ®o¹n 1997 – 2008
Phô lôc xI
-1-
PhÇn më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
TÝn dông lµ ho¹t ®éng kinh doanh phøc t¹p nhÊt so víi c¸c ho¹t ®éng kinh
doanh kh¸c cña NHTM, ho¹t ®éng nµy tuy thu ®−îc nhiÒu lîi nhuËn nh−ng còng
gÆp kh«ng Ýt rñi ro. V× vËy, RRTD nÕu x¶y ra sÏ cã t¸c ®éng rÊt lín vµ ¶nh h−ëng
trùc tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi TCTD, cao h¬n nã t¸c ®éng ¶nh h−ëng
®Õn toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng vµ nÒn kinh tÕ. QTRRTD lµ vÊn ®Ò khã kh¨n
nh−ng rÊt bøc thiÕt. §Æc biÖt ®èi víi NHTM ViÖt Nam, thu nhËp cña ho¹t ®éng tÝn
dông lµ chñ yÕu chiÕm tõ 60 - 80% thu nhËp cña Ng©n hµng.
Trong n¨m 2008, tû lÖ nî xÊu cña c¸c NHTM ViÖt Nam nãi chung vµ Agribank
nãi riªng cã dÊu hiÖu t¨ng cao. VËy ®©u lµ nguyªn nh©n? Lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao
chÊt l−îng QTRRTD trong ho¹t ®éng cña NHNo & PTNT VN? - §©y lµ mét vÊn ®Ò
®ang ®−îc ban lbnh ®¹o Agribank ®Æc biÖt quan t©m.
H¬n n÷a, trong xu h−íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ toµn cÇu hãa nh− hiÖn nay
th× nguy c¬ rñi ro cho ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c NHTM ngµy cµng gia t¨ng vµ khi
rñi ro x¶y ra th× hËu qu¶ cña nã sÏ rÊt nghiªm träng. V× vËy, viÖc n©ng cao n¨ng lùc
vµ hiÖu qu¶ qu¶n trÞ rñi ro cña hÖ thèng NHTM nh»m ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng
lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch ®èi víi tÊt c¶ NHTM.
Trong bèi c¶nh trªn, lµ mét c¸n bé lµm c«ng t¸c tÝn dông cïng víi sù ®éng
viªn, khÝch lÖ cña anh - chÞ - em ®ång nghiÖp häc viªn m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “Qu¶n
trÞ rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n Hµng N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n ViÖt
Nam” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
§Ò tµi nghiªn cøu gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n nh− sau:
Lµm s¸ng tá c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c¬ së lý luËn trong QTRRTD cña NHTM.
Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng QTRRTD t¹i
Agribank, tõ ®ã ®−a ra nh÷ng mÆt tÝch cùc còng nh− nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña
c«ng t¸c qu¶n trÞ nµy, t×m ra nguyªn nh©n cña nh÷ng yÕu kÐm.
§Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c QTRRTD t¹i Agribank.
-23. §èi t−îng nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu
§èi t−îng nghiªn cøu: Ho¹t ®éng tÝn dông vµ QTRRTD cña Ng©n hàng N«ng
Nghiệp và Ph¸t triển N«ng Th«n Việt Nam.
Ph¹m vi nghiªn cøu: T×nh h×nh tÝn dông vµ QTRRTD cña Ng©n hàng N«ng
Nghiệp và Ph¸t triển N«ng Th«n Việt Nam tõ 1997 ®Õn n¨m 2008. §Ò tµi tËp
trung nghiªn cøu trªn c¸c mÆt:
Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p QTRRTD ®èi víi c¸c NHTM.
Thùc tr¹ng c«ng t¸c QTRRTD t¹i Ng©n hàng N«ng Nghiệp và Ph¸t triển
N«ng Th«n Việt Nam.
Chñ yÕu ®Ò cËp viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch QTRRTD cña Ng©n hàng
N«ng Nghiệp và Ph¸t triển N«ng Th«n Việt Nam.
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
Sö dông ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng kÕt hîp víi ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
thèng kª, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp… ®i tõ c¬ së lý thuyÕt ®Õn thùc tiÔn
nh»m gi¶i quyÕt vµ lµm s¸ng tá môc ®Ých ®Æt ra trong luËn v¨n.
Ph−¬ng ph¸p thu thËp, xö lý sè liÖu: Sè liÖu thø cÊp ®−îc thu thËp tõ c¸c B¸o
c¸o th−êng niªn, th«ng tin c«ng bè tõ c¬ quan thèng kª, t¹p chÝ… vµ ®−îc xö
lý trªn m¸y tÝnh.
5. KÕt cÊu cña luËn v¨n
Ngoµi phÇn môc lôc, danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t, danh môc c¸c b¶ng sè liÖu,
phô lôc, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n ®−îc tr×nh bµy nh− sau:
PhÇn më ®Çu
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng th−¬ng m¹i.
Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n Hµng N«ng NghiÖp
vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n ViÖt Nam.
Ch−¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông t¹i
Ng©n Hµng N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n ViÖt Nam.
PhÇn kÕt luËn
-3-
CH¦¥NG 1
TæNG QUAN VÒ QU¶N TRÞ RñI RO TÝN DôNG
T¹I NG¢N HµNG TH¦¥NG M¹I
1.1.
rñi ro tÝn dông
1.1.1. Kh¸i niÖm rñi ro tÝn dông
RRTD lµ kho¶n lç tiÒm tµng khi Ng©n hµng cÊp tÝn dông cho mét kh¸ch hµng.
Cã nghÜa lµ kh¶ n¨ng kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®−îc nî hoÆc tr¶ nî kh«ng ®óng h¹n
theo hîp ®ång g¾n liÒn víi mçi kho¶n tÝn dông Ng©n hµng cÊp cho hä.
Nãi mét c¸ch cô thÓ h¬n, luång thu nhËp dù tÝnh mang l¹i tõ c¸c tµi s¶n cã sinh
lêi cña c¸c Ng©n hµng cã thÓ kh«ng ®−îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ xÐt c¶ vÒ mÆt sè l−îng vµ
thêi h¹n.
Nh− vËy, RRTD lµ sù tæn thÊt vÒ tµi chÝnh (trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) xuÊt ph¸t
tõ ng−êi ®i vay kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî ®óng h¹n theo cam kÕt hoÆc mÊt
kh¶ n¨ng thanh to¸n. RRTD diÔn ra trong qu¸ tr×nh cÊp tÝn dông nh−: Cho vay, chiÕc
khÊu c«ng cô chuyÓn nh−îng vµ giÊy tê cã gi¸, cho thuª tµi chÝnh, b¶o lbnh, bao
thanh to¸n cña Ng©n hµng. §©y cßn ®−îc gäi lµ rñi ro mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ vµ rñi ro
sai hÑn, lµ lo¹i rñi ro liªn quan ®Õn chÊt l−îng ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng.
C¸c Ng©n hµng sÏ kh«ng bÞ ®e däa bëi RRTD nÕu lu«n lu«n nhËn l¹i ®−îc c¶
gèc vµ lbi c¸c kho¶n vay ®óng thêi h¹n, ng−îc l¹i nÕu ng−êi vay gÆp khã kh¨n vÒ tµi
chÝnh, th× c¶ gèc vµ lbi kho¶n vay bÞ ®Æt trong t×nh tr¹ng rñi ro kh«ng thu håi ®−îc.
Trong ®iÒu kiÖn b×nh th−êng, phÇn lín c¸c kho¶n tÝn dông ®−îc ®Çu t− bëi c¸c
Ng©n hµng ®Òu ®−îc ®¶m b¶o víi møc x¸c suÊt cao, lbi thu ®−îc th−êng d−íi d¹ng
lbi suÊt cè ®Þnh. Nh−ng khi cã rñi ro, mÆc dï x¶y ra d−íi x¸c suÊt thÊp, Ng©n hµng
th−êng mÊt toµn bé phÇn lbi suÊt vµ cã thÓ mét phÇn hay toµn bé vèn gèc, ®iÒu nµy
cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng båi hoµn cña tµi s¶n thÕ chÊp vµ kÕt qu¶ cña viÖc thanh
lý tµi s¶n trong tr−êng hîp ng−êi ®i vay ph¸ s¶n.
1.1.2. Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông
1.1.2.1. C¨n cø vµo nguyªn nh©n ph¸t sinh rñi ro
-4NÕu c¨n cø vµo nguyªn nh©n ph¸t sinh rñi ro, RRTD ®−îc ph©n chia thµnh c¸c
lo¹i theo s¬ ®å sau:
Rñi ro
tÝn dông
Rñi ro
giao dÞch
Rñi ro
lùa chän
Rñi ro
®¶m b¶o
Rñi ro
danh môc
Rñi ro
nghiÖp vô
Rñi ro
néi t¹i
Rñi ro
tËp trung
Theo s¬ ®å trªn, RRTD ®−îc chia thµnh hai lo¹i lµ rñi ro giao dÞch
(Transaction risk) vµ rñi ro danh môc (Portfolio risk):
a. Rñi ro giao dÞch
Lµ mét h×nh thøc cña RRTD mµ nguyªn nh©n ph¸t sinh lµ do nh÷ng h¹n chÕ
trong qu¸ tr×nh giao dÞch vµ xÐt duyÖt cho vay, ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng. Rñi ro giao
dÞch cã ba bé phËn chÝnh lµ rñi ro lùa chän, rñi ro b¶o ®¶m vµ rñi ro nghiÖp vô.
Rñi ro lùa chän: Lµ rñi ro cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch tÝn
dông, khi Ng©n hµng lùa chän nh÷ng ph−¬ng ¸n vay vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó ra
quyÕt ®Þnh cho vay.
Rñi ro b¶o ®¶m: Ph¸t sinh tõ nh÷ng tiªu chuÈn ®¶m b¶o nh− c¸c ®iÒu kho¶n
trong hîp ®ång cho vay, c¸c lo¹i tµi s¶n ®¶m b¶o, chñ thÓ ®¶m b¶o, c¸ch thøc
®¶m b¶o vµ møc cho vay trªn trÞ gi¸ cña tµi s¶n ®¶m b¶o.
Rñi ro nghiÖp vô: Lµ rñi ro liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý kho¶n vay vµ ho¹t
®éng cho vay, bao gåm c¶ viÖc sö dông hÖ thèng xÕp h¹ng rñi ro vµ kü thuËt xö
lý c¸c kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò.
b. Rñi ro danh môc
Lµ mét h×nh thøc cña RRTD mµ nguyªn nh©n ph¸t sinh lµ do nh÷ng h¹n chÕ
-5trong qu¶n lý danh môc cho vay cña Ng©n hµng, ®−îc ph©n chia thµnh hai lo¹i: Rñi
ro néi t¹i (Intrinsic risk) vµ rñi ro tËp trung (Concentration risk).
Rñi ro néi t¹i: XuÊt ph¸t tõ c¸c yÕu tè, c¸c ®Æc ®iÓm riªng cã, mang tÝnh riªng
biÖt bªn trong cña mçi chñ thÓ ®i vay hoÆc ngµnh, lÜnh vùc kinh tÕ. Rñi ro néi
t¹i xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng hoÆc ®Æc ®iÓm sö dông vèn cña kh¸ch hµng
vay vèn.
Rñi ro tËp trung: Lµ tr−êng hîp Ng©n hµng tËp trung vèn cho vay qu¸ nhiÒu
®èi víi mét sè kh¸ch hµng, cho vay qu¸ nhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong
cïng mét ngµnh, lÜnh vùc kinh tÕ; hoÆc trong cïng mét vïng ®Þa lý nhÊt ®Þnh;
hoÆc cïng mét lo¹i h×nh cho vay cã rñi ro cao.
1.1.2.2. C¨n cø vµo tÝnh kh¸ch quan, chñ quan cña nguyªn nh©n g©y ra rñi ro
NÕu ph©n lo¹i theo tÝnh kh¸ch quan, chñ quan cña nguyªn nh©n g©y ra rñi ro
th× RRTD ®−îc ph©n ra thµnh rñi ro kh¸ch quan vµ rñi ro chñ quan:
Rñi ro kh¸ch quan lµ rñi ro do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan nh− thiªn tai, ®Þch
häa, ng−êi vay bÞ chÕt, mÊt tÝch vµ c¸c biÕn ®éng ngoµi dù kiÕn kh¸c lµm thÊt
tho¸t vèn vay trong khi ng−êi vay ®b thùc hiÖn nghiªm tóc chÕ ®é chÝnh s¸ch.
Rñi ro chñ quan do nguyªn nh©n thuéc vÒ chñ quan cña ng−êi vay vµ ng−êi
cho vay v× v« t×nh hay cè ý lµm thÊt tho¸t vèn vay hay v× nh÷ng lý do chñ quan
kh¸c.
Ngoµi ra cßn nhiÒu h×nh thøc ph©n lo¹i kh¸c nh− ph©n lo¹i c¨n cø theo c¬ cÊu
c¸c lo¹i h×nh rñi ro, ph©n lo¹i theo nguån gèc h×nh thµnh, theo ®èi t−îng sö dông
vèn vay…
1.1.3. T¸c ®éng vµ hËu qu¶ cña rñi ro tÝn dông
1.1.3.1. §èi víi Ng©n hµng
Khi gÆp RRTD tøc lµ Ng©n hµng kh«ng thu ®−îc nî lbi, mét phÇn hoÆc toµn bé
nî gèc tiÒn vay, nh−ng vÒ phÝa Ng©n hµng ph¶i cã nghÜa vô thanh to¸n toµn bé vèn
gèc vµ lbi cho sè tiÒn huy ®éng tõ c¸c tÇng líp d©n c− vµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c,
®iÒu nµy lµm cho Ng©n hµng mÊt c©n ®èi thu chi. Khi kh«ng thu ®−îc tiÒn nî vay
dÉn ®Õn vßng quay vèn tÝn dông gi¶m, lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh cña Ng©n
hµng, nÕu rñi ro lín dÉn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng thanh kho¶n lµm mÊt lßng tin cña ng−êi
-6gëi tiÒn còng nh− ng−êi vay vµ ¶nh h−ëng ®Õn uy tÝn cña Ng©n hµng. HiÖu qu¶ kinh
doanh thÊp, n¨ng lùc tµi chÝnh gi¶m sót, uy tÝn vµ søc c¹nh tranh gi¶m, Ng©n hµng
kh«ng cã tiÒn chi tr¶ l−¬ng cho nh©n viªn, nh÷ng ng−êi cã n¨ng lùc tèt sÏ rêi khái
Ng©n hµng lµm cho Ng©n hµng cµng khã kh¨n thªm, kÕt qu¶ kinh doanh ngµy cµng
xÊu ®i, thËm chÝ nÕu trÇm träng h¬n th× cã thÓ Ng©n hµng bÞ ph¸ s¶n.
1.1.3.2. §èi víi hÖ thèng Ng©n hµng
Ho¹t ®éng ng©n hµng cã liªn quan ®Õn hÖ thèng Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc kinh
tÕ, xb héi vµ c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ. Do vËy, nÕu kÕt qu¶ kinh doanh cña Ng©n
hµng kh«ng tèt, thËm chÝ dÉn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ph¸ s¶n th× sÏ cã
nh÷ng t¸c ®éng d©y chuyÒn ¶nh h−ëng xÊu c¸c Ng©n hµng kh¸c vµ c¸c ho¹t ®éng
kh¸c trong nÒn kinh tÕ. NÕu kh«ng cã sù can thiÖp kÞp thêi cña NHTW vµ ChÝnh phñ
th× t©m lý sî mÊt tiÒn sÏ l©y lan ®Õn toµn bé ng−êi göi tiÒn vµ hä sÏ ®ång lo¹t rót
tiÒn t¹i c¸c NHTM lµm cho c¸c Ng©n hµng kh¸c v« h×nh chung còng r¬i vµo t×nh
tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n.
Do cã sù rµng buéc chÆt chÏ gi÷a c¸c Ng©n hµng, c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung
gian trong hÖ thèng tµi chÝnh cña mét quèc gia, RRTD cã thÓ lµm cho c¸c Ng©n
hµng l©m vµo t×nh tr¹ng ®æ vì d©y chuyÒn.
1.1.3.3. §èi víi nÒn kinh tÕ
Ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc ng©n hµng liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c lÜnh
vùc cña ®êi sèng kinh tÕ xb héi, ®Õn tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, lµ
kªnh thu hót vèn vµ b¬m tiÒn cho nÒn kinh tÕ.
Ng©n hµng ph¸ s¶n ¶nh h−ëng ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp vµ c¸c tÇng líp d©n c−, c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã tiÒn tr¶ l−¬ng dÉn
®Õn ®êi sèng c«ng nh©n gÆp khã kh¨n. H¬n n÷a, sù khñng ho¶ng cña c¸c Ng©n hµng
¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn nÒn kinh tÕ, lµm cho nÒn kinh tÕ bÞ suy tho¸i, søc mua gi¶m,
thÊt nghiÖp t¨ng, xb héi mÊt æn ®Þnh.
Ngoµi ra, RRTD còng ¶nh h−ëng ®Õn nÒn kinh tÕ thÕ giíi, v× ngµy nay nÒn kinh
tÕ mçi quèc gia ®Òu phô thuéc ngµy cµng nhiÒu vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.
§iÓn h×nh lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ (1997), cuéc khñng ho¶ng tµi
chÝnh Nam Mü (2001 - 2002) vµ míi ®©y lµ khñng ho¶ng cho vay d−íi chuÈn Mü ®b
-7lµm rung chuyÓn toµn cÇu. MÆt kh¸c, mèi liªn hÖ tiÒn tÖ, ®Çu t− gi÷a c¸c n−íc ph¸t
triÓn rÊt nhanh nªn RRTD t¹i mét n−íc sÏ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c nÒn kinh tÕ
cã liªn quan.
1.1.3.4. Trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i
RRTD lµm ¶nh h−ëng ®Õn vÞ thÕ vµ h×nh ¶nh cña hÖ thèng Tµi chÝnh - Ng©n
hµng quèc gia còng nh− toµn bé nÒn kinh tÕ cña quèc gia ®ã.
1.1.4. Nguyªn nh©n cña rñi ro tÝn dông
Nguyªn nh©n RRTD rÊt ®a d¹ng, cã thÓ ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c
nhau (tham kh¶o PHô LôC I):
Nguyªn nh©n tõ phÝa Ng©n hµng
Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng
Nguyªn nh©n kh¸c
1.2.
T×nh tr¹ng th«ng tin bÊt c©n xøng ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông.
Rñi ro do sù thay ®æi cña m«i tr−êng tù nhiªn.
Rñi ro do sù kÐm hiÖu qu¶ cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc.
M«i tr−êng kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh.
Rñi ro tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tù do hãa tµi chÝnh, héi nhËp quèc tÕ.
T×nh h×nh chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh.
QU¶N TRÞ rñi ro tÝn dông T¹I NG¢N HµNG TH¦¥NG M¹I
1.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông
Do yªu cÇu ph¶i kiÓm so¸t rñi ro theo hiÖp −íc Basel míi.
Qu¸ tr×nh héi nhËp hÖ thèng Tµi chÝnh - Ng©n hµng quèc tÕ ®Æt ra yªu cÇu ph¶i
kiÓm so¸t rñi ro theo hiÖp −íc Basel míi, trong ®ã cã RRTD. Do vËy viÖc QTRRTD
lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
§Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt cho c¶ qu¸ tr×nh logic chÆt chÏ tõ kh©u phßng
ngõa cho ®Õn kh©u gi¶i quyÕt hËu qu¶ do RRTD g©y ra.
Dù b¸o, ph¸t hiÖn rñi ro tiÒm Èn, ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn cè kh«ng cã lîi, ng¨n
chÆn c¸c t×nh huèng kh«ng cã lîi ®b vµ ®ang x¶y ra vµ cã thÓ lan ra ph¹m vi réng.
Gi¶i quyÕt hËu qu¶ rñi ro ®Ó h¹n chÕ c¸c thiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n vµ thu nhËp cña
- Xem thêm -
.PDF 
149 
24319 
95 
